องคกรแหงการเรยนร Learning Organization

กระแสการเปลยนแปลงเปนสงทตองเผชญไมวาจะเปนบคคล หรอองคกรการเปลยน แปลงทเกดขนมนรวดเรวและรนแรง กดวยปจจยทเกดจากการกาวกระโดดของเทคโนโลยสารสนเทศ ทพฒนาอยางตอเนอง และความซบซอนของระบบเศรษฐกจ ซงสงผลกระทบกบการดำาเนนงานทงภายในและภายนอกองคการ สงผลใหเวทการแขงขนทเคยจำากดอยในวงแคบๆ ขยายขอบเขตออกไปครอบคลมทวโลก อกทงแนวคดในการบรหารจดการสมยใหมทงการบรหารการเปลยนแปลง (Change Management) การจดการคณภาพ (Quality Management) การจดการหวงโซอปทาน (Supply Chain Management) และการจดการความร (Knowledge Management) ทำาใหองคกรและหนวยงานทงหลายตองปรบทาท เพอความอยรอด และมภมคมกนอยางมนคง เพราะองคกรเปนสงมชวต (Organic) ไมใชเครองจกร (Mechanic) โดยคนเปนพลงขบเคลอนทสำาคญ ซงคนกไมใชตนทน แตเปนทนมนษย (Human Capital) เพราะในตวคนมทกษะและประสบการณทกอใหเกดความชำานาญซงเปน ทนความร “ ” (Knowledge Capital) จำาเปนตองสรางคานยมขององคการ (Corporate Value) และวฒนธรรมองคกร (Corporate Culture) ทด ความรภายใตบรบทเฉพาะมกแฝงอยในภาษา วฒนธรรม หรอประเพณ นกวพากษ ลทธจกรวรรดนยมทางวฒนธรรม กลาววาการเกดขนของวฒนธรรมเดยว ทำาใหความรทองถนบางอยางถกทำาลายลง ทำาอยางไรใหความรในทางปฏบต ซงมกเปนททราบกนในตวคนหรอกลมคน ถกปรบเปลยนและจดการอยางเปนระบบ (Knowledge Management) เพอรกษาองคกรไว ซงจะตองอาศยกระบวนการเรยนร ใหความรทงหลายนนกลายเปนความรทเกดประโยชนสำาหรบคนทงองคกร เพอการกาวเขาสองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization) เพราะ ความร คอ อำานาจ“ ” “ ”

หากเราตดตามความเคลอนไหวของกระแสการเปลยนแปลงตางๆ จะพบวา ปจจบนนหลายองคกรไมวาจะเปนภาคราชการ เอกชน รฐวสาหกจ หรอแมแตหนวยงานทเกยวของกบความมนคงของประเทศอยางหนวยงานทหาร พยายามจะแสดงถงความมประสทธภาพของตนเองดวยการประกาศวา ตอไปนเราจะกาวไปสการเปน องคกรแหงการเรยนร หลายคนอดสงสยไมไดวา องคกรแหงการเรยนรคออะไร “ ”

ทำาไมถงจะตองเปนองคกรแหงการเรยนร แลวทกวนนเรายงไมเปนองคกรแหงการเรยนรกนอกหรอ ในเมอหนวยงานของเรามบคลากรททรงคณวฒ มผเชยวชาญ

หลากหลายสาขาทผลตผลงานทางวชาการมากมาย บคลากรในองคกรตางเพมพนความรของตนดวยการศกษาตอและอบรมทงในและตางประเทศเหลานสามารถพดไดวาเราเปน องคกรแหงการเรยนร แลวหรอยง“ ”

เนอหาทนำาเสนอตอไปน จะไดกลาวถง องคกรแหงการเรยนร โดยเรม“ ”ทำาความรจกกบลกษณะของความรและแหลงความรทอยในองคกร รปแบบการขยายผลของความรดงกลาวตามแนวทางทไดรบความนยมนำาไปปรบใชและไดผลมาแลวในองคกรชนนำาหลายแหง รวมทงวนย 5 ประการ ซงเปนองคประกอบสำาคญขององคกรแหงการเรยนร ขนตอนทจะใชเปนแนวทางในการเรมดำาเนนการ ตวอยางการนำาไปใช รวมทงปจจยและอปสรรคแหงความสำาเรจ ซงพอจะเปนแนวทางใหเราเหนภาพ และเกดความเขาใจทเปนพนฐานเดยวกนเพอประโยชนตอการนำาไปใชตอไป

ความเปนมาขององคกรแหงการเรยนร

องคกรแหงการเรยนร หรออาจจะเรยกวา องคกรทมการเรยนร เปนองคกร“ ”ทมการสรางชองทางใหเกดการถายทอดความรซงกนและกนภายในระหวางบคลากร ควบคไปกบการรบความรจากภายนอก โดยมเปาประสงคสำาคญคอ เพอใหมโอกาสไดใชความรเปนพนฐานในการพฒนาตอไป

แนวความคดขององคการแหงการเรยนร ไดมการกลาวถงไวในวรรณกรรมตางๆ ซงยอนหลงไป เมอประมาณ ค.ศ. 1978 ครส อารจรส (Chris Argyris) ศาสตราจารยดานจตวทยาการศกษาและพฤตกรรมองคการของมหาวทยาลยฮารดวารด รวมกบศาสตราจารยดานปรชญา คอ โดนล ชน (Donald Schon) แหงสถาบนเทคโนโลยของแมซชาซเสส (Massachusetts Institute of Technology: MIT) สรางผลงานการเขยนทเสนอแนวคดตาง ๆ เกยวกบองคการแหงการเรยนรไว แตเนองจากผลงานเหลานนมลกษะเชงวชาการชนสงยากตอการศกษาและเขาใจ จงทำาใหไมใครไดรบความนยมเทาทควร อยางไรกตาม ในชวง ค.ศ. 1980 เรอยมาแนวคดดงกลาวเรมกลบมาไดรบความสนใจและตระหนกถงความสำาคญในศกยภาพแตยงคงไดรบความนยมในวงแคบ เชน กรณของบรษทเชลล ทเรมนำาเอาองคการแหงการเรยนรมาเชอมโยงเขาเปนแผนกลยทธของบรษท

ในทศวรรษตอมาคอชวงตงแต ค.ศ.1990 ปเตอร เชงก (Peter M. Senge Ph.D.) ศาสตราจารยแหง MIT Sloan School of Management ไดเขยน “The Fifth Discipline : The Art and The Learning Organization” หรอ วนย “ 5 ประการ แนวคดเพอนำา องคกรไปสการเปน”องคกรแหงการเรยนร (Learning Organization:LO) และไดรบความนยมปฏบตกนอยางแพรหลายในเวลาตอมาจนถงปจจบนมองคการทไดนำาเอาแนวคดเรององคการแหงการเรยนรมาปฏบตในตางประเทศและไดรบความสำาเรจในการเปนบรษทระดบโลก ไดแก บรษทโมโตโรลา วอลลมารท บรตชปโตรเลยม ซรอกซ เจอเนอรลอเลกทรกซ ฟอรดมอเตอร ฮาเลยเดวดสน โกดก ฮวเลตแพคการด ไอบเอม ฮอนดา โซน และสามเอม เปนตน จะเหนไดวา แนวคดในการสรางเปนองคการแหงการเรยนรเรมแผขยายไปทวทกมมโลก โดยเฉพาะชวง ค.ศ. 1990 ซงเปนชวงเวลาเดยวกบทมบคคลผสรางความเขาใจเกยวกบองคการแหงการเรยนร และในปค.ศ. 1991 ปเตอร เชงก (Peter Senge) ไดดำารงตำาแหนงผอำานวยการศนยศกษาองคการแหงการเรยนรของสถาบนเทคโนโลยแหงแมสซาชเซส (MIT Center for Organizational Learning) โดยมวตถประสงคเพอทำาการสงเคราะหทฤษฎ และวธการตางๆ ในการเผยแพรแนวคดองคการแหงการเรยนรตอไปในอนาคต

จนกระทง American Society for Training Development-ASTD สมาคมเพอการฝกอบรมและพฒนาทรพยากรทใหญทสดในสหรฐอเมรกา ไดประกาศเกยรตคณใหเขาเปนนกวชาการเกยรตคณดเดน ประจำา ป ค.ศ.2000 ปเตอร เชงก (Peter M. Senge) กลาววา “Learning in organization means the continuous testing of experience, and the transformation of that experience into knowledge—accessible to the whole organization, and relevant to its core purpose.” ซงมนกวชาการไทยใหคำา จำา กดความไววา องคกรทบคลากรภายในองคกรไดขยายความ“สามารถของตนอยางตอเนองทงในระดบบคคล ระดบกลมบคคลและระดบองคกร เพอสรางผลลพธทบคคลในระดบตางๆ ตองการอยางแทจรง เปนองคกรทบคลากรมความคดใหมๆ และการแตกแขนงของความคดไดรบการยอมรบเอาใจใส เปนองคกรทบคลากรในองคกรมการเรยนรอยางตอเนองดวยวธการทจะเรยนรไปดวยกนทงองคกร”

ในแงขององคกร การสนบสนนใหบคลากรฝกอบรมเพยงอยางเดยวอาจไมเพยงพอแลวสำาหรบยคน จากการศกษาพบวามการนำาไปใชประโยชนหลงจากนนเพยงแค 10% เมอทงหางไป 2 สปดาห หากไมไดนำากลบมาใชอก ทกษะหรอความรตางๆ จะเลอนหายไปรวม 87% อกทงองคกรรปแบบเดมๆ มกจะมงานยงๆ จนไมมเวลา

ทบทวน อาน ศกษา ปรบปรง นอกจากนการสงสมความรอยทผใดผหนงมากๆ อกดานหนงอาจกลายเปนจดออนไดเชนกน เพราะเมอบคคลนนมการโยกยาย เปลยนแปลงสถานททำางาน องคความรกพลอยสญไปดวย หรอในกรณของหนวยงานราชการจะมผลงานทางวชาการออกมาทกป แตหลายชนเปนไปเพยงเพอปรบระดบหรอตำาแหนง หลงจากนนจะถกเกบขนหง ไมเคยมการนำามาแบงปน ถายโอน หรอตอยอดระหวางบคลากรใหเกดการเรยนรรวมกน เออใหเกดโอกาสในการหาแนวปฏบตทดทสด (Best Practices) เพอใหทนตอความเปลยนแปลงทเกดขนอยเสมอ และนำาไปสการสรางเปนฐานความรทเขมแขง (Core competence) ขององคกรตอไป ซงการเรยนรในแงมมนไมจำากด และอาจมการเรยนรขามสายงานกนได

ความหมายขององคการแหงการเรยนร

องคการแหงการเรยนรเปนแนวคดทเตบโตมาจากกระแสการเปลยนแปลงเรองการเรยนร องคการและการจดการ การฝกอบรมและพฒนา กลาวคอ หากเปนกระแสดานการเรยนการสอนกจะเปลยนจากศนยกลางการเรยนรอยทผสอน และการเรยนรอยางเปนทางการ มาเปนศนยกลางการเรยนรอยทผเรยน (learner center) และการเรยนรจากการปฏบตดวยตนเอง (action learning) โดยการเรยนรจะถกรอยเรยงเปนกระบวนการตอเนองตลอดชวต และผสมผสานเขากบสภาพแวดลอมในชวตและการทำางาน

Peter Senge (1990) แหง Massachusetts Institute of Technology กลาววา องคกรแหงการเรยนรคอ สถานทซงทกคนสามารถขยายศกยภาพของตนเองไดอยางตอเนอง สามารถสรางผลงานตามทตงเปาหมายไว เปนทซงเกดรปแบบการคดใหมๆ  หลากหลายมากมาย ทซงแตละคนมอสระทจะสรางแรงบนดาลใจ และเปนทซงทกคนตางเรยนรวธการเรยนรรวมกนซงองคกรแหงการเรยนรในความหมายของปเตอร เชงก คอ องคกรทซงสมาชกไดมการขยายขอบเขตความสามารถของตนเองอยางตอเนองทงในระดบบคคล ระดบกลม และระดบองคกร เพอนำาไปสจดมงหมายทบคคลในระดบตางๆ ตองการอยางแทจรง ซงประกอบไปดวยวนย 5 ประการ ไดแก ความเชยวชาญเปนพเศษของบคคล (personal mastery) แบบแผนทางจตใจทมองโลกตามความเปนจรง (mental model) การมวสยทศนรวมกน (shared vision) การเรยนรรวมกนเปนทม (team learning) และการคดเชงระบบ (systems thinking)

David A. Gavin (1993) แหง Harvard University กลาววา องคกรทมลกษณะในการสราง แสวงหา และถายโยงความร และมการเปลยนแปลงพฤตกรรมอนเปนผลมาจากความรใหม และการเขาใจในสงตางๆ อยางถองแท

Michaek Marquardt (1994) แหง George Washington University กลาววา องคกรทซงมบรรยากาศของการเรยนรรายบคคลและกลม มการสอนคนของตนเองใหมกระบวนการคดวเคราะห เพอชวยใหเขาใจในสรรพสง ขณะเดยวกนทกคนกชวยองคการ จากความผดพลาดและความสำาเรจ ซงเปนผลใหทกคนตระหนกในการเปลยนแปลงและปรบตวไดอยางมประสทธภาพ ซงมารควอตสนยามวา องคกรแหงการเรยนร หมายถง องคกรซงมบรรยากาศของการเรยนรรายบคคลและกลม มวธการเรยนรทเปนพลวต มการสอนคนของตนเองใหมกระบวนการคดวเคราะหเพอชวยใหเขาใจในสรรพสง สามารถเรยนร จดการ และใชความรเปนเครองมอไปสความสำาเรจควบคไปกบการใชเทคโนโลยททนสมย โดยองคประกอบของการเปนองคการแหงการเรยนรม 5 องคประกอบ ไดแก พลวตการเรยนร(learning dynamics) การปรบเปลยนองคการ (organization transformation) การเพมอำานาจแกบคคล (people empowerment) การจดการความร (knowledge management) และการใชเทคโนโลย (technology application)

ศ.นพ. วจารณ พานช แหงสำานกกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) กลาววา องคการเออการเรยนร มลกษณะเปนพลวต (Dynamics) มการเปลยนแปลงในลกษณะของพฒนาการดานๆ คลายมชวต มผลงานดขนเรอยๆ ทงในดานคณภาพ ประสทธภาพ และการสรางนวตกรรม (Innovation) รวมทงมบคลกขององคการในลกษณะทเรยกวาวฒนธรรมองคการ (Corporate Culture) ทผเกยวของสมพนธสามารถรสกได

องคกรแหงการเรยนร เปนองคกรทมความปรารถนาในการทจะเรยนรสงตางๆ เพอการพฒนาการทำางาน มการแบงปนความคดในการทำางาน มการปรบตวใหเขากบสงแวดลอม มการทมเททรพยากรเพอลงทนใหบคลากรทกระดบเกดการเรยนรตลอดจนสรางคานยมเกยวกบการสรางนวตกรรมและทดลองทำาสงใหมๆ จนกลายเปนวฒนธรรมขององคกร

ความร

คำาวา ความร (Knowledge) นน ในทศนะของฮอสเปอรนบเปนขนแรกของพฤตกรรมทเกยวของกบความสามารถในการจดจำา ซงอาจจะโดยการนกได มอง

เหนได หรอไดฟง ความรนเปนหนงในขนตอนของการเรยนร โดยประกอบไปดวยคำาจำากดความหรอความหมาย ขอเทจจรง ทฤษฎ กฎ โครงสราง วธการแกไขปญหา และมาตรฐาน เปนตน ซงอาจกลาวไดวา ความรเปนเรองของการจำาอะไรได ระลกได โดยไมจำาเปนตองใชความคดทซบซอนหรอใชความสามารถของสมองมากนก ดวยเหตนการจำาไดจงถอวาเปนกระบวนการทสำาคญในทางจตวทยา และเปนขนตอนทนำาไปสพฤตกรรมทกอใหเกดความเขาใจ การนำาความรไปใชในการวเคราะห การสงเคราะห การประเมนผล ซงเปนขนตอนทไดใชความคดและความสามารถทางสมองมากขนเปนลำาดบ สวนความเขาใจ (Comprehension) นน ฮอสเปอรชใหเหนวา เปนขนตอนตอมาจากความร โดยเปนขนตอนทจะตองใชความสามารถของสมองและทกษะในชนทสงขนจนถงระดบของการสอความหมาย ซงอาจเปนไปไดโดยการใชปากเปลา ขอเขยน ภาษา หรอการใชสญลกษณ โดยมกเกดขนหลงจากทบคคลไดรบขาวสารตางๆ แลว อาจจะโดยการฟง การเหน การไดยน หรอเขยน แลวแสดงออกมาในรปของการใชทกษะหรอการแปลความหมายตางๆ เชน การบรรยายขาวสารทไดยนมาโดยคำาพดของตนเอง หรอการแปลความหมายจากภาษาหนงไปเปนอกภาษาหนงโดยคงความหมายเดมเอาไว หรออาจเปนการแสดงความคดเหนหรอใหขอสรปหรอการคาดคะเนกได

Davenport & Prusak ไดใหนยามความรวา "ความรคอสวนผสมทเลอนไหลของประสบการณทไดรบการวางโครงราง, เปนคณคาตางๆ, ขอมลในเชงบรบท, และความเขาใจอยางถองแททชำานาญการ ซงไดนำาเสนอกรอบหรอโครงรางอนหนงขนมา เพอการประเมนและการรวบรวมประสบการณและขอมลใหมๆ มนใหกำาเนดและถกประยกตใชในใจของบรรดาผรทงหลาย ในองคกรตางๆ บอยครง มนไดรบการฝงตรงไมเพยงอยในเอกสารตางๆ หรอในคลงความรเทานน แตยงอยในงานประจำา, กระบวนการ, การปฏบต และบรรทดฐานขององคกรดวย"

ในหนงสอ “Working Knowledge: How Organization Manage What They Know” โดย ดาเวนพอรต ท เอช และ แอล พรสก (Davenport, T. H., และ L. Prusak, Boston: Havard Business School Press) อางถงในองคกรแหงความรจากแนวคดสการปฏบต หนา 17 ของ รศ.ดร.ทพวรรณ หลอสวรรณรตน วา ความร คอ กรอบของการผสานระหวางประสบการณ คานยม ความ“รอบรในบรบท และความรแจงอยางชำาชอง ซงจะเปนกรอบสำาหรบประเมนคา และการนำาประสบการณสารสนเทศใหมๆ มาผสมรวมดวยกน ”

ยงมผใหความหมายและคำาจำากดความอกหลายทานทไมไดกลาวในทน จากสดสวนความรในองคกรจะพบวา ความรประเภท Tacit ซงเปนความรทไดจากทกษะ

และประสบการณทอยในตวคนมถงรอยละ 80 สวนความรประเภท Explicit ซงเปนความรทเปนเหตและเปนผลทสามารถจะบรรยาย ถอดความ ออกมาในรปของทฤษฎ การแกไขปญหา คมอ หรอในรปฐานขอมล ความรประเภทนมเพยงรอยละ 20 (ในบางแนวคดไดแบงความรออกเปน 4 ประเภท ไดแก Tacit Implicit, Explicit, Embedded )

ความรทเกดขนเกดจากการพฒนาการเรยนรทมการแลกเปลยนการเรยนร รวมกนระหวางผปฏบตงานซงมผรทศกษาดานน และเปรยบเทยบในลกษณะของการหมนเกลยวการเรยนร (Knowledge Spiral) ซงคดคนโดย IKUJIRO NONAGA และ TAKRUCHI ดงรปทแสดง ขออธบายดงน จากรป Knowledge Spiral จะเหนวากระบวนการปรบเปลยนและสรางความรแบงออกไดเปน 4 ลกษณะดงน

รปแสดงลกษณะการเรยนร Knowledge Spiral

1. Socialization เปนขนตอนแรกในการแลกเปลยนเรยนรในการสราง Tacit Knowledge จาก Tacit Knowledge ของผรวมงานโดยแลกเปลยนประสบการณตรงทแตละคนมอย

2. Externalization เปนขนตอนทสองในการสรางและแบงปนความร จากสงทมอยและเผยแพรออกมาเปนลายลกษณอกษรเปนการแปลงความรจาก Tacit Knowledge เปน Explicit Knowledge

3. Combination เปนขนตอนทสามในการแปลงความรขนตน เพอการสราง Explicit Knowledge จาก Explicit Knowledge ทไดเรยนร เพอการสรางเปนความรประเภท Explicit Knowledge ใหม ๆ

สญญา

ปญญา

Wisdom

Knowledge

Information

Data จำาได หมายร

อานมาก - ฟงมาก

เหนมาก - รมากสตมยปญญา

กำาหนดได หมายร

วเคราะหได (Analysis)ใชทฤษฎ

(Theory)ม

ประสบการณ (Experience)จนตามยปญญา

สรรพสงทเปนจรง

ความเปนจรงทร เปดใจสการรบร

4. Internalization เปนขนตอนทสและขนตอนสดทายในการแปลงความรจาก Explicit Knowledge กลบส Tacit Knowledge ซงจะนำาความรทเรยนมาใชในการปฏบตงานหรอใชในชวตประจำาวน

รปแสดงกระบวนการเกดองคความร

ประเภทของความรและแหลงความรในองคกร

Dr.Ryoko Toyama(Associate Professor, Graduate School of Knowledge Science, Japan Advanced Institute of Science and Technology) ไดแบงความรตามความสามารถในการถายทอดออกเปน 2 ประเภท ดงน

1. Tacit Knowledge เปนความรทอยในสมองคน ไดมาจากประสบการณ สญชาตญาณ หรอพรสวรรค สวนหนงยากตอบรรยายเปนถอยคำา หรอสตรสำาเรจ ขนอยกบความเชอและทกษะเชงวชาการของบคคลทจะกลนกรอง ความร ชนดนสามารถพฒนาและแบงปนกนได และเปนความรทจะทำาใหเกดการไดเปรยบในการแขงขน บางแหลงขอมลเรยกความรชนดนวา ภมปญญา

2. Explicit Knowledge เปนความรทเปนเหตเปนผล สามารถบรรยาย หรอถอดความออกมาไดในรปของทฤษฎ การแกไขปญหา คมอ และฐานขอมล เปนลกษณะของความรททกคนสามารถเขาถงหรอหาซอได

นอกจาก 2 ประเภท ขางตน มความรอกลกษณะหนงซงนกวชาการบางทานไดเพมเตมขนมา ไดแก Implicit knowledge จดเปนความรภายในองคกรทอาจจะไมเหนชดเจน เชน กระบวนการปฏบตงานกฎระเบยบขอบงคบ เปนตน

Good Knowledge is Power กระบวนการเรยนร กระบวนการเรยนร

กระบวนการคดอยางตอเนองกระบวนการคดอยางตอเนอง

แกปญหาไดรแจง เหนจรง–

(Insight)ภาวนามยปญญา

ความรองคกรอยทใด เรามการถายทอดความรในองคกรอยางไร

จากกราฟแสดงขอมลการสำารวจบรรดาผบรหารระดบสงของสหรฐอเมรกาโดย Delphi6 พบวาแหลงความรสวนใหญในองคกรอยทคนถง 42% อยในเอกสาร 26% อยในเอกสารรปแบบอเลกทรอนกส 20% และอยในฐานขอมลกลางขององคกรในระบบอนทราเนตอก 12% ผลสำารวจดงกลาวเมอนำามาเทยบเคยงกบองคกรในบานเรา จากการแลกเปลยนขอมลระหวางนกวชาการและกลมผบรหาร เสยงสวนใหญตางกลาววา ความรนาจะอยทตวคนรวม 70-80% ดงนนจงเปนเรองทผบรหารควรใหความสนใจเปนอยางยง องคกรจะทำาอยางไรเพอใหความรเหลานมการขยายผล เกดการเรยนร ถายทอด แบงปนกนระหวางบคลากรไดอยางมประสทธภาพ ไมสญหาย และนำาไปสการสรางฐานความรทเขมแขงขององคกร

รปแบบการขยายผลของความรในองคกร

Professor Ikujiro Nonaka และ Hirotaka Takeuchi 7 ผเชยวชาญและนกวชาการทมชอเสยง มผลงานทางดานการบรหารจดการความรในองคกร ไดเขยนหนงสอชอ The Knowledge Creating Company (1995) นำาเสนอรปดงรป

รปแสดง Nonaka’s SECI Model

Socialization แสดงการถายโอนความรกนโดยตรงระหวางกลม หรอบคคล ทมความรพนฐานความสนใจทสอดคลองกน หรอมคลนความถทสอสารทำาความเขาใจกนไดโดยงาย สามารถทำาใหเกดขนไดทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ

Externalization แสดงใหเหนการเรยนร แสวงหาสงใหมๆ จากภายนอกเพมเขามาเพอใหทนตอกระแสการเปลยนแปลง รวมทงประสบการณตรงทสมผสกบลกคา ผใชบรการ ผทำาธรกจกบองคกร เปนความรทสำาคญตอความสามารถในการแขงขนและดำารงอยขององคกร

Combination เชอมโยงความรภายในกบความรภายนอก แลวหาแนวปฏบตทดทเหมาะสมกบเรา ในสวนนผทมความสามารถใชภาษาในการสอสารทด จะชวยสรปองคความรใหมๆ ใหกบองคกรได

Internalization เปนผลของการเชอมโยงแลวนำาความรมาปฏบตเกดเปนความรประสบการณและปญญาฝงอยในตวคนกลายเปน Tacit Knowledge เพอนำาไปถายทอดหมนเวยนตอไป

การจดการความร

ดวยวฒนธรรมการทำางานขององคกรไมเออตอการพฒนาเปนองคกรแหงการเรยนร บคลากรสวนใหญไมรวธการเรยนรทหลากหลาย โดยเฉพาะคนทมอายเฉลยคอนขางมากจะทำางานตามหนาททเคยปฏบต ทำาใหขาดความกระตอรอรน และความมงมนในการพฒนาตนเองอยางจรงจง องคกรขาดความตอเนองในการเชอมโยง

ความรระหวางบคลากรแตละรน หรอกลมวยทตางกน รศ.ดร. เออน ป นเงน และรศ. ยน ภวรวรรณ ไดกลาวถง สาเหตการคดการจดการความร เรองนวา

“สารสนเทศลน กระจดกระจาย และจดเกบอยในแหลงเกบทหลากหลาย ทสำาคญยงไปกวานนคอ เรามขอมลมากมาย แตความรมนอย ในยามทตองการขอมลการตดสนใจ การรวบรวมขอมลไดไมเตมประสทธภาพ และไมครบถวน อกทงใชเวลาคนหานาน การจดการความรอยางเปนระบบจะชวยใหปญหาดงกลาว บรรเทาลงหรอหมดไป ยงไปกวานนการกาวเขาสสงคมภมปญญาและความรอบร เปนแรงผลกดนทำาใหองคการตองการพฒนาไปสองคกรแหงการเรยนร (Learning Enterprise) เพอสรางความคมคาจากภมปญญาและความรอบรทมอย เปลยนสนทรพยทางปญญาใหเปนทน ดวยการจดการความรอบรและภมปญญา ซงมผลใหเกดการเปลยนรปแบบการทำางานใหเปนแบบ Knowledge Worker ดวย

ขนแรกทจะนำาไปสการจดการความร คอการจดเกบขอมลไวในคลงขอมล (Data Warehouse) ทมการวเคราะหประมวลผล คดกรองขอมล (Data Mining) เพอใหไดความรทนาสนใจ ไดแก กฎ ระเบยบ หรอลกษณะทเกดขนเปนประจำา รปแบบ หรอสงผดปกต จากขอมลทเกบไวในฐานขอมลขนาดใหญ”

รปแสดงระบบบรหารจดการความร

จากททงสองทานกลาว กเพอใหความรในองคกรมการจดเกบอยางเปนระบบ และสามารถเรยกใชหรอสบคนได ดวยแนวความคดนการจดการความรจงเกดขน นนหมายถง ความสามารถในการจดการความร โดยรวบรวมความรทงสองประเภทใหเกดประโยชนกบองคกร ทงนเพราะองคกรเปนผทลงทน ทกอใหเกดความรในการทำางานของพนกงานแตละคน และเมอพนกงานเหลานนลาออก ความรตรงจดนนกจะหายไป

พรอมกบพนกงานคนนน ความรเปนสนทรพยทมคาทสดขององคกร องคกรตองเสรมสรางและรกษาไวซงความสามารถขององคกรในการทำาใหวงจรการเรยนรเกดขนอยางตอเนอง และสรางสรรคความรใหม เพอเพมคณคาของกจการภายในองคการ สำานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (กพร.) กำาหนดใหการจดการความร เปนสวนหนงของตวชวดในการประเมนหนวยงานราชการ

แนวคดและกระบวนการ ในการจดการความร

กระบวนการจดการความรนน มองคประกอบหลกกคอ ระบบการสรางฐานความร การรวบรวม การจดเกบ การคนหา การเผยแพร และการถายทอดแบงปน มผรทศกษาคนควาดานนหลายทานดวยกน และไดสราง Model ในการนำาไปสการสรางองคกรแหงการเรยนรไมวาจะเปนแนวความคดของ Michael J. Marquardt, David A. Gavin, Perter M. Senge หรอ ดร. ประพนธ ผาสขยด กขอเสนอแนวคดทานผร เพอใหทานไดศกษาเปนแนวทางพอสงเขปดงน

แนวคดของทานอาจารย ดร. ประพนธ ผาสกยด แหงสถาบนสงเสรมการจดการความร เพอสงคม (สคส.) ทไดนำาเสนอ TUNA Model หรอ KM Model “ปลาท ซงประกอบดวย ” 3 สวนคอ

สวนทหนง Knowledge Vision (KV) มสวนหว สวนตา มองวากำาลงจะไปทางไหน ตองตอบไดวา ทำา “ KM ไปเพออะไร ความสนใจรวมหรอปญหารวม”ของชมชนในองคกร

สวนทสอง Knowledge Sharing (KS) สวนกลางลำาตว สวนทเปน หวใจ ใหความสำาคญกบการแลกเปลยนเรยนร ชวยเหลอ เกอกลซงกนและกน “ ”

(Share & Learn) ถาไมสามารถทำาใหรสกรกและปรารถนาดตอกนดวยความจรงใจได ใจใครกบงคบใครไมได

สวนทสาม Knowledge Assets (KA) เปนสวนขมความรททำาใหมการนำาความรไปใชงานและมการตอยอดยกระดบขนไปเรอยๆ ดงรป

Systems Thinking

Shared Vision

Team Learning

Personal Mastery

Mental Models

Dialogue

รปแสดงรปแบบ TUNA Model

Model ของ Peter M. Senge แหง Massachusetts Institute of Technology ผเขยนหนงสอเรอง “The Fifth Discipline: the Art and Practice of the Learning Organization.” หรอ วนย “ 5 ประการ กลาวถง”ลกษณะขององคการทเรยนรไววา องคการทเรยนรนน จะตองปฏบตตามขอบญญต 5 ประการ คอ

รปแสดงแนวคดและรปแบบองคกรแหงการเรยนรของ Perter Senge 

1. บคคลทรอบร (Personal Mastery) หมายถง การเรยนรของบคลากรจะเปนจดเรมตน คนในองคกรจะตองใหความสำาคญกบการเรยนร ฝกฝน ปฏบต และเรยนรอยางตอเนองไปตลอดชวต (Lifelong Learning) เพอเพมศกยภาพของตนเองอยเสมอ องคกรทเรยนรตองสามารถสงเสรมใหคนในองคการสามารถเรยนร พฒนาตนเอง คอการสรางจตสำานกในการใฝเรยนรเพอพฒนาศกยภาพของบคคล สรางสรรคผลทมงหวง และสรางบรรยากาศกระตนเพอนรวมงานใหพฒนาศกยภาพไปสเปาหมายทตงไว ซงหมายถงการจดกลไกตางๆ ในองคกร ไมวาจะเปนโครงสรางองคกร ระบบสารสนเทศ ระบบการพฒนาบคคล หรอแมแตระเบยบวธการปฏบตงานประจำาวน เพอใหคนในองคกรไดเรยนรสงตางๆ เพมเตมไดอยางตอเนอง

2. รปแบบความคด (Mental Model) หมายถง แบบแผนทางความคด ความเชอ ทศนคต จากการสงสมประสบการณกลายเปนกรอบความคดททำาใหบคคลนนๆ มความสามารถในการทำาความเขาใจ วนจฉย ตดสนใจในเรองตางๆ ไดอยาง

เหมาะสม สงเหลานถอเปนพนฐานของวฒภาวะ (Emotional Quotient, EQ) การตระหนกถงกรอบแนวคดของตนเอง ทำาใหเกดความกระจางกบรปแบบ ความคด ความเชอ ทมผลตอการตดสนใจและการกระทำาของตน และเพยรพฒนารปแบบความคดความเชอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของโลก ไมยดตดกบความเชอเกาๆ ทลาสมย และสามารถทจะบรหารปรบเปลยน กรอบความคดของตน ทำาความเขาใจได ซงสอดคลองกบความคดในเชงการรอปรบระบบงาน (Reengineering)

3. การมวสยทศนรวม (Shared Vision) หมายถง การสรางทศนคตรวมของคนในองคกร ใหสามารถมองเหนภาพและมความตองการทจะมงไปในทศทางเดยวกน เปนการมองในระดบความมงหวง เปรยบเสมอนหางเสอของเรอทขบเคลอนใหเรอนนมงสเปาหมายในทศทางทรวดเรว ประหยดและปลอดภย องคกรทเรยนรจะตองมการกำาหนดวสยทศนรวมกน ซงจะเปนกรอบความคดเกยวกบสภาพในอนาคตขององคกร ททกคนในองคกรมความปรารถนารวมกน ชวยกนสรางภาพอนาคตของหนวยงานททกคนจะทมเทผนกแรงกายแรงใจกระทำาใหเกดขน ทงนกเพอใหการเรยนร รเรม ทดลองสงใหมๆ ของคนในองคการ เปนไปในทศทาง หรอกรอบแนวทางทมงไปสจดเดยวกน

4. การเรยนรเปนทม (Team Learning) หมายถง การเรยนรรวมกนของสมาชกในลกษณะกลม หรอทมงาน เปนเปาหมายสำาคญทจะตองทำาใหเกดขนเพอใหมการแลกเปลยนถายทอดความรและประสบการณกนอยางสมำาเสมอ ทงในรปแบบทเปนทางการและไมเปนทางการ การเรยนรชนดน เนนการทำางานเพอกอใหเกดความรวมแรงรวมใจ มความสามคคในการรวมมอกนแกปญหาตางๆ ทเกดขน ในองคการทเรยนรจะตองมการเรยนรรวมกนเปนทม คอการแลกเปลยนความรและประสบการณและทกษะวธคดเพอพฒนาภมปญญาและศกยภาพของทมงานโดยรวม มการแบงปนแลกเปลยน ถายทอดขอมลระหวางกนและกน ทงในเรองของความรใหมๆ ทไดมาจากการคนคด หรอจากภายนอกและภายใน การเรยนรเปนทมนยงควรครอบคลมไปถงการเรยนรเกยวกบการทำางานรวมกนเปนทมดวย ซงการเรยนรและพฒนาในเรองนกจะชวยใหการทำางานรวมกนในองคการ มความเปนทมทดขน ซงจะชวยใหสมาชกแตละคนสามารถแสดงศกยภาพทมอยออกมาไดอยางเตมท

5. การคดเชงระบบ (System Thinking) หมายถง การทคนในองคกรมความสามารถทจะเชอมโยงสงตางๆ โดยมองเหนภาพความสมพนธกนเปนระบบไดอยางเขาใจและมเหตมผล เปนลกษณะการมองภาพรวมหรอระบบใหญ (Total System) กอนวาจะมเปาหมายในการทำางานอยางไร แลวจงสามารถมองเหนระบบยอย (Subsystem) ทำาใหสามารถนำาไปวางแผนและดำาเนนการทำาสวนยอยๆ นนให

เสรจทละสวน คนในองคการสามารถมองเหนวธคดและภาษาทใชอธบายพฤตกรรมความเปนไปตางๆ ถงความเชอมโยงตอเนองของสรรพสงและเหตการณตางๆ ซงมความสมพนธผกโยงกนเปนระบบเปนเครอขายซงผกโยงดวยสภาวะการพงพาอาศยกน สามารถมองปญหาทเกดขนไดเปนวฎจกรโดยนำามาบรณาการเปนความรใหม เพอใหสามารถเปลยนแปลงระบบไดอยางมประสทธผลสอดคลองกบความเปนไปในโลกแหงความจรง

จากหลก 5 ประการนเกอกลและพงพาอาศยซงกนและกน อาศยพลงแหงการเรยนรเปนกลม พลงแหงการมองภาพรวม มองความเชอมโยง มองความเคลอนไหวเปลยนแปลงเปนพลวต มองอนาคต มองเชงบวก มองเหนสภาพความเปนจรง มองแบบไมยดตด ลดอตตาหรอตวก-ของก มองทประโยชนหรอความมงมนเพอสวนรวมหรอคณคาอนยงใหญ และอาศยพลงแหงทกษะของการเรยนรรวมกน การเปลยนสภาพหรอสงทดเสมอนเปนจดออนหรอปญหาใหกลายเปนจดแขง เปนโอกาสหรอพลงในการดำาเนนงานใหกาวหนาไปไดในโลกทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว

แนวคดขององคกรแหงการเรยนรจะมลกษณะทแตกตางไปจากองคการทวไป จากการประมวลหนงสอ บทความ เอกสารตางๆ พบวา ปจจบนนมการอางองแนวคดเกยวกบองคกรแหงเรยนรของนกพฒนาทรพยากรมนษยทมชอเสยง 3 ทานมากทสด คอ Peter M. Senge, Michael Marquardt และ David A. Gavin ซงแนวคดทง 3 ทานกคอการนำาพาองคกรสองคกรแหงการเรยนร แตไมวาจะเปนลกษณะทกำาหนดโดยทานใด จะชใหองคการทงหลายเหนวาการพฒนาองคการใหเปนองคกรแหงการเรยนรจำาเปนตองพฒนาใหเกดขนอยางเปนรปธรรม

Peter Senge Michael Marquardt David A. Gavin1.คดเปนอยางมระบบครบวงจร (Systems Thinking)

1. การปรบเปลยนองคการ(Organization Transformation)

1. การแกปญหาอยางมระบบ( Systematic Problem Solving)

2. ไฟแรงใฝรควบคดวย ศกยภาพ(Personal Mastery)

2. การจดการกบองคความร(Knowledge Management)

2. การทดลองใชวธการใหม ๆ (Experimentation with New Approaches)

3. รบรภาพลกษณโลกรอบตว

3. การประยกต ใชเทคโนโลย(Technology

3. การเรยนรจากประสบการณของตน

อยางถกตอง (Mental Models)

Application) และเรองในอดต(Learning from their OwnExperience and Past history)

4. มองเหนวสยทศนรวมกน(Shared Vision)

4. การเพมอำานาจ(People Empowerment)

4. การเรยนรจากประสบการณและวธการทดทสดของผอน(Learning from the Experiencesand Best Practices of Others)

5. เรยนรเปนทม(Team Learning)

5. พลวตรการเรยนร (Learning Dynamics)

5. การถายทอดความรอยางรวดเรวและมประสทธภาพ(Transferring Knowledge Quicklyand Efficiently)

รปแสดงตารางสรปขนตอนสองคกรแหงการเรยนรของแตละทาน

ลกษณะขององคกรแหงการเรยนร

การพฒนาองคกรใหไปสการเปนองคกรแหงการเรยนร เพอทจะทำาใหองคกรสามารถสรางมลคาเพมและนำาไปสการสรางนวตกรรมขององคกรได ซงผบรหารขององคกรจะตองใหความสำาคญ และบรหารจดการใหเกดขน โดยมลกษณะทงหมด 11 ประการ คอ

1. มโครงสรางทเหมาะสม (appropriate structure) กลาวคอ จะตองมขนการบงคบบญชาใหเหลอนอยทสด เพอเอออำานวยใหเกดความอสระในการทำางาน และเกดความคลองตวในการประสานงานกบทมขามสายงานหรอระหวางแผนกอนๆ มมากขน

2. มวฒนธรรมแหงการเรยนรภายในองคกร (corporate learning culture) การมวฒนธรรมองคกรทเดนชด มการทำางานและการเรยนรทเปน

เอกลกษณ สมาชกในองคกรมความตระหนกรถงความสำาคญของการเรยนร ขณะเดยวผบรหารจะตองมวสยทศนเลงเหนถงความสำาคญของการเรยนรภายในองคกรไปพรอมๆ กบผลกำาไรของบรษทดวย เพราะวฒนธรรมขององคกรโดยเฉพาะวฒนธรรมแหงการเรยนรจะตองมาจากคานยมและนโยบายขององคกร จงจะเกดเปนวฒนธรรมรวมขององคกรหรอ "องคกรนวตกรรม" ทแขงแกรงได

3. มการเพมอำานาจแกสมาชก (empowerment) เปนการกระจายอำานาจความรบผดชอบและการตดสนใจแกปญหาไปสพนกงานระดบลางอยางทวถงกน ทงนเพอใหพนกงานไดฝกฝนการเรยนรและคนควาหาวธการแกปญหาดวยตนเองมากขน รวมถงการไดมอสระในการตดสนใจ ซงจะทำาใหเรยนรผลลพธจากสงทตนไดตดสนใจลงไปอกดวย

4. มการตรวจสอบสภาพแวดลอม (environment scanning) องคกรแหงการเรยนร นอกจากจะเปนองคกรทมความยดหยนแลวยงตองมลกษณะทเคลอนไหวอยตลอดเวลาซงองคกรตองทำาการตรวจสอบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทจะกอใหเกดผลกระทบตอองคกร เพอสะทอนภาพใหเหนถงความเปนองคกรแหงการเรยนรทจะนำาไปสการสรรคสรางนวตกรรมไดอยางชดเจน

5. มการสรางสรรคองคความร (knowledge creation) และมความสามารถในการถายโอนความรเหลานนไปยงสมาชกอนในองคกรเพอใหเกดการผลอยางตอเนอง โดยผานชองทางการสอสารและเทคโนโลยตางๆ ทมการสรางฐานขอมลทเขาถงกนไดทงภายในและภายนอกองคกร

6. มเทคโนโลยเพอสนบสนนการเรยนร (learning technology) โดยการนำาวทยาการคอมพวเตอรอนทนสมยเขามาสนบสนนการปฏบตงานใหเกดการเรยนร เพราะเทคโนโลยทเหมาะสมจะชวยในการปฏบตงานทมการเรยนรอยางทวถง มการเกบ ประมวล ซงจะชวยทำาใหมการกระจายขอมลขาวสารไดอยางถกตอง และรวดเรวมากขน

7. ใหความสำาคญกบคณภาพ (quality) การทองคกรใหความสำาคญกบการบรหารคณภาพทวทงองคการ (Total Quality Management: TQM) ทเนนการปรบปรงประสทธภาพอยางตอเนอง ซงทำาใหผลการเรยนรทงโดยตงใจ และไมตงใจกลายเปนผลงานทดขน โดยถอหลกในการพฒนาคณภาพตามคณคาในสายตาของผรบบรการ

8. เนนเรองกลยทธ (strategy) มการยดถอเอาการเรยนรใหเปนพนฐานเบองตนในการดำาเนนธรกจขององคกรหรอยดถอเอาเปนกลยทธสำาคญขององคกร เชน เนนยำาถงกลยทธของการเรยนรเชงปฏบตการ (action learning) หรอเนน

ยำาสมาชกถงกลยทธการเรยนรโดยเจตนา โดยใหกลยทธทงสองทกลาวมารวมเปนจตสำานกของสมาชกในองคกรควบคไปกบการปฏบตงาน ซงจะนำาไปสกลยทธการบรหารจดการองคการในดานอนๆ ไดอยางตอเนอง

9. มบรรยากาศทสนบสนน (supportive atmosphere) เปนบรรยากาศภายในองคกรทมงสรางคณภาพชวตทดใหกบสมาชก เพอนำาไปสการสรางสรรคนวตกรรมและพฒนาศกยภาพอยางเปนอสระและตอเนองเปนองคกรทเอาใจใสตอความเปนมนษย เคารพศกดศรซงกนและกน มความเสมอภาคเทาเทยมกนไรซงการแบงแยกและสนบสนนการมสวนรวมในการทำางาน

10. มการทำางานรวมกนเปนทมและเครอขาย (teamwork and networking) การทำางานในลกษณะน จะชวยสงเสรมใหเกดความคดสรางสรรค ทำาใหกลายเปนพลงรวมในการสรางองคกรแหงการเรยนร โดยสมาชกในองคกรจะตองตระหนกถงความรวมมอกน การแบงปนความร การทำางานและแกปญหารวมกน ซงสามารถนำาประสบการณและความเชยวชาญเฉพาะดานมาสรางคณคาใหกบสนคาและบรการได

11. สมาชกมวสยทศนรวมกน (vision) วสยทศนเปนสงทเปนความมงหวงขององคกร ททกคนจะตองรวมกนทำาใหเกดความเปนรปธรรมขน เปนการเนนใหเกดการเรยนร ในเรองทมทศทางเปนไปตามความตองการรวมกนขององคการ

กาวสองคกรแหงการเรยนร

ความไมสำาเรจในกระบวนการสรางวสยทศนอาจเกดไดจาก 4 สาเหตคอ หนงความเหนไมสอดคลอง มความเหนทแตกตางออกไปมากขนเรอยๆ จนมการ แบง“ขว ” สองถอดใจ เพราะเหนวาชองวางระหวางวสยทศนกบความเปนจรงหางกนเหลอเกน สามหมดแรง เพราะสภาพความเปนจรงกอปญหาหรอมภาระงานใหตองดำาเนนการมากจนหมดแรง สขาดกระบวนการกลม ทำาใหคนบางคนหรอบางกลมเปลยนใจหรอไมเอาดวย

รปแสดง Overview Diagram of Business or Government Information/Knowledge Management Solutions

การสรางขดความสามารถในการเรยนรองคกรนน แมจะดเหมอนกบวาตองมการนำาความคดใหมๆ ทยงยากซบซอนเขามาเผยแพรใหทกคนในองคกรเขาใจและยอมรบ แตในทางปฏบตแลว การทำาใหองคกรเรยนรนนสามารถใชเทคนควธการปฏบตงาน และเทคนคการปรบปรงการบรหารตางๆ ทองคกรเคยหรอกำาลงปฏบตอยแลวกได เชน การจดการเชงกลยทธ การปรบโครงสรางองคกร หรอกจกรรมการเพมผลผลต เพยงแตพยายามทำาใหคนในองคกรเหนวา ทกสงทเขาทำาอยแลวนนลวนเปนการเรยนรทงสน เขาจะตองเหนถงกระบวนการในการเรยนรทเกดขน และสามารถเกบเกยวความรจากประสบการณนนๆ ไวเปนสนทรพยทางปญญา (Intellectual Asset) ทสามารถเกบสะสมไวสำาหรบเลอกนำามาใชในอนาคต หรอจะเลอกนำามาแบงปนใหแกคนอนๆ ตามกระบวนการเรยนรของทมกได ซงจะชวยใหเพอนรวมงานทตองปฏบตงานรวมกนไดมความรความเขาใจในระดบใกลเคยงกน ซงจะเปนพนฐานใหทกๆ คนในองคการไดรวมกนบกเบก เรยนรสงใหมๆ เพอความเจรญกาวหนาตอไปอก การสรางความมนใจในความสำาเรจทนำาหนาความลมเหลว ความตระหนกเชนน ทำาใหไมประมาท องคกรแหงการเรยนร กคอศาสตรทจะชวยใหองคกรประสบความสำาเรจ“ ”อยางยงยน เนองจากจะทำาใหองคกรสามารถยนและปรบตวเผชญสถานการณทเปลยนแปลงไดตลอดเวลา องคกรรปแบบใหมจะตองปรบเปลยนกระบวนทศน เพอใหสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจสงคมทมขอกำาหนดจากประชาคมโลกและการแขงขนมมากขน มาตรฐานดานคณภาพเปนตวชวดทสำาคญ การพฒนาทรพยากรมนษยใน

องคกรทกระดบจะตองเกดขน เพอการพฒนาแบบยงยน เราจำาเปนตองใหความสำาคญกบการเรยนรตลอดชวต เพราะการทำางานของบคคลและใชทกสงจากการทำางานเปนฐานความรทสำาคญประกอบกบใชกลยทธการแสวงหาความรการแบงปนความร การสรางองคความร และการใชความรรวมกนอยางตอเนอง Michael Beck (1992) อธบายวา องคกรเออการเรยนร คอ องคกรทเอออำานวยการเรยน“ร และพฒนาบคลากรทกคน ขณะเดยวกนกมการปฏรปองคกรอยางตอเนอง การ”จดการความรนน เรมแรกคงตองสรางใหบรรยากาศขององคกรหรอหนวยงานใหมมมมอง หรอทศทางเดยวกนกอน โดยการสรางภาคหรอกลยาณมตรใหเกดในองคกร วาวนนเราจำาเปนตองปรบเปลยนองคกร เพอใหเกดภมคมกน ซงจะเออประโยชนใหกบทกคนโดยองคกรตองใหความร ความเขาใจกบบคลากรทกระดบ ดวยการสอความเขาใจในทกรปแบบถงกระบวนการตางๆ ซงไดกลาวไวในเบองตน เปนแนวทางในการพฒนาองคกร

กลยทธทสงเสรมการเปนองคกรแหงการเรยนร

กลยทธทควรสงเสรม และนำามาใชในองคการเพอใหสมาชกในองคการเกดการเรยนรตลอดเวลาและอยางตอเนองไดแกการจดการความร (Knowledge Management)

การจดการความรเปนความสามารถของกระบวนการภายในองคการทจะคงไวซงความรทเกดจากบคลากร เชน การถายทอดประสบการณ ความรทไดรบจากการฝกอบรมหรอทดลอง เพอปรบปรงผลลพธขององคการตามประสบการณ และความร ตลอดจนการสรางความรใหมๆ ทเปนแนวทางในการสรางนวตกรรมเพอกอใหเกดความไดเปรยบทางการแขงขน เพราะความรเปนสงทยากตอการลอกเลยนแบบ ซงความรสามารถจำาแนกได 2 ประเภท ไดแก ความรแบบนามธรรม (tacit knowledge) เปนความรทไดจากพรสวรรคประสบการณของแตละบคคลซงมไดถายทอดออกมาเปนคำาพดหรอลายลกษณอกษรโดยงาย เชน ทกษะการทำางาน งานฝมอ การคดเชงวเคราะห และความรแบบรปธรรม (explicit knowledge) เปนความรทสามารถรวบรวมและถายโอนไดโดยผานวธการตางๆ เชน หนงสอ ตำารา การบนทกเปนคมอ หรอวธการปฏบตทเปนลายลกษณอกษร

หลกการของกระบวนการในการจดการความร สามารถแบงเปน 5 ขนตอน คอ1. สรางและคนหาความร จากสงทมอยแลวในองคกร หรออาจตอง

แสวงหาจากแหลงภายนอกโดยการเรยนรจากผอน2. จดเกบความรและรวบรวมความรอยางเปนระบบ

3. แบงปน แลกเปลยน กระจาย ถายโอนความรหลายรปแบบและหลายชองทาง

4. ใชประโยชน จากความรโดยการนำาไปประยกตใชงานใหเกดประโยชนและเปนผลสมฤทธ

การจดการความร เปนแนวทางหนงทจะสงเสรมใหเกดการขบเคลอนสองคกรแหงการเรยนร ซงถอเปนเครองมอในการสนบสนนและปฏบตงานอนเกดจากการเกบ การจดระบบและพฒนาความรและสรรคสรางใหเปนนวตกรรม โดยนำาเอาเทคโนโลยสารสนเทศ (information technology) เขามาชวยจดการ ทำาใหเกดความสะดวก รวดเรวและเขาถงไดอยางกวางขวาง การใชมาตรฐานอางอง (Benchmarking)

การใชมาตรฐานอางองเปนกระบวนการทตอเนองจากการเรยนร ทจะทำาการวดประเมนและเปรยบเทยบสนคา บรการ กระบวนการและการปฏบตขององคกรกบของผอนทไดรบการยอมรบวามวธการปฏบตทเปนเลศ (best practices) เพอนำามาสรรคสรางความเปนเลศใหเกดขนในองคกร โดยรปแบบของมาตรฐานอางอง (benchmarking) ไดแก การเปรยบเทยบกบองคการทเปนคแขงขนกนโดยตรง (competitive benchmarking) การเปรยบเทยบกบหนวยงานทปฏบตหนาทในลกษณะเดยวกน (functional benchmarking) การเปรยบเทยบกบหนวยงานตางๆ ภายในองคกร (internal benchmarking) และการเปรยบเทยบทวไป (generic benchmarking)

การใชมาตรฐานอางองนเปนวธการทไดรบความนยมในปจจบน เพราะวธการนทำาใหองคกรเกดการเรยนรโดยทราบถงขอดอยของตนเองเมอเทยบกบผอน และเปนการกระตนใหองคกรเกดการปรบปรงเพอสรางวงจรชวตขององคกรขนมาใหมเกดการรวบรวมวธการปฏบตงานทเปนเลศเขาสองคกรและนำาไปสวธการปฏบตงานในรปแบบใหมทสามารถสงเสรมใหองคกรมผลปฏบตการทดขน มอตราความเสยงจากการลองผดลองถกลดลง ลดตนทนในการผลต ตลอดจนเปนการเพมพนทกษะ ความคดสรางสรรค ความสามารถในการพฒนานวตกรรมสนคาและบรการในรปแบบใหม ทสามารถตอบสนองตอความตองการของลกคาและทำาใหองคกรสามารถแขงขนในตลาดไดตอไปการบรหารคณภาพทวทงองคกร (Total Quality Management)

การบรหารคณภาพทวทงองคกรเปนการบรหารองคกรทงหมดดวยการจดการคณภาพ เพอใหมประสทธภาพในดานผลตภณฑและบรการ ซงตอบสนองความพงพอใจของลกคาหรอเปนการควบคมคณภาพ ซงมงทเงอนไขขององคกรจากการใชความพยายามปรบปรงคณภาพของสมาชกในองคกรรวมกน การจดการคณภาพทว

ทงองคการชวยใหองคกรบรรลผลสำาเรจตามเปาหมายจากผทำาการแทนบรษทและลกคา ทำาใหบรษทเกดความนาเชอถอในการมหลกเกณฑสำาหรบผลตสนคา การบรการ ตลอดจนการสงซอของลกคาโดยหลกของ แนวคดการบรหารคณภาพทวทงองคกรมหลกการทจะสนบสนนใหเกดการเรยนรและนำาไปสการสรางนวตกรรมขององคกร ดงน

1. มการปรบปรงอยางตอเนอง (continuous improvement) หรอทญปนเรยกวา ไคเซน เปนแนวความคดทจะปรบปรงพฒนาอยตลอดเวลา โดยใชความรวมมอของพนกงานเปนหลก ซงกอเกดความรทเกดจากการดำาเนนการปรบปรงพฒนาวธการทำางานและเทคโนโลยทมอย เกดการพฒนาทกษะของพนกงานการมสวนรวมกนทำางานเปนหมคณะ ตลอดจนการตดตอสอสารทมงหมายจะแบงปนขอมลกนใชอยางกวางขวาง

2. ใหการมสวนรวมของพนกงาน (employee involvement) เปนสวนสำาคญทสดในการบรหารคณภาพ เพราะงานทกอยางตองอาศยการปฏบตงานอยางถกตอง และเอาใจใสจากพนกงาน การทำางานทจะประสบผลสำาเรจตองใชการรวมมอทำางานกนเปนทม ซงกอใหเกดการเรยนรระหวางกน โดยทกคนในทมตองมจดมงหมายเดยวกน ผลงานของกลมซงเปนผลงานของทกคนและมการอภปรายกนอยางอสระ

3. สรางความพงพอใจใหแกลกคา (customer satisfaction) การมงเนนทลกคาโดยการปรบปรงกระบวนการทงหมดตงแตตนจนจบวงจร ดวยการเอาใจใสลกคาภายใน (internal customer) และลกคาภายนอก(external customer) กลาวคอ พนกงานทกคนตองถอวากระบวนการผลตหรอใหบรการถดไปกนบวาเปนลกคา เชนกน โดยมการปรบปรงกระบวนการอยางตอเนองจงสามารถทำาใหพนกงานเรยนรวธการลดความผดพลาดตางๆ ใหเหลอนอยทสด และสามารถหาแนวทางการในกระบวนการทำางานใหเกดสนคาและบรการ ทสามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดอยางรวดเรวและลกคามความพอใจไดขนตอนการเปนองคกรแหงการเรยนร

ขนตอนท 1 สำารวจสภาพปจจบน วเคราะห ศกษาวาองคกรของเรามอะไรด ประเมนศกยภาพขององคกร/บคลากร คานยม ปญหาขอบกพรองตางๆ รวมทงประเมนการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรในปจจบน

ขนตอนท 2 นำาขอมลทไดมากำาหนดเปาหมาย กลยทธ หรอแนวทางทจะใชเปนรปแบบ และกจกรรมทจะทำา ใหเกดกระบวนการเรยนรรวมกน (mutual learning) เชน บางหนวยจดใหม Knowledge Center ของตนเองรวบรวมทรพยากรแหง

การเรยนรทเขาถงไดงายและสะดวกตอการใชเปนสถานทแลกเปลยนถายทอดความรระหวางกน

ขนตอนท 3 ดำาเนนงานตามแผน มการแตงตงคณะทำางานสงเสรมการดำาเนนงาน ตดตาม และประเมนผลตามระยะเวลา หรออาจมการตงหนวยวจยและพฒนาองคความรในองคกร ซงมตวแทนจากบคลากรทกฝาย รวมทงผบรหาร

ขนตอนท 4 จดเกณฑการพจารณาประเมนผลในขนทายสดหลงจากทดำา เนนการไปแลวระยะหนง เพอใหทราบวาองคกรของเรามลกษณะเปนองคกรแหงการเรยนรมากนอยเพยงใด

มขอสงเกตเกยวกบการประเมนผลอยบางประการ คอ เนองจาก ความร เปน“ ”สงทจบตองยาก มลกษณะเปนนามธรรม เมอเรานำา มาความรมาใชในการปฏบตงานใดๆ กตาม จงยากตอการวดผลหรอนบออกมาเปนคาทางสถตใหเหนชดเจนได ดวยเหตนจงทำา ใหการวดผลมขอจำา กดตามไปดวย การประเมนวาองคกรของเรามลกษณะของเปนองคกรแหงการเรยนรมากนอยเพยงใด ผลทไดจากการเรยนรสมฤทธหรอไม จงเปนเรองทตองอาศยเวลาในการพจารณาดผลความเปลยนแปลงทเกดขนกอนทจะสามารถสรปได โดยทวๆไป การวดผลทพอกระทำา ไดจงมกจะเนนไปทกระบวนการในการจดการวาไดดำา เนนการไปแลวมากนอยเพยงใด หรอวดในเชงปรมาณขององคความรทไดมการถายทอด ขณะทปรมาณดงกลาวกไมไดเปนเครองยนยนไดเสมอไปวา บคลากรมลกษณะของการเรยนรอยางแทจรงหรอไม เรองทวดผลยากอกประการหนง คอ สวนทเกยวกบการเงน หรอ การวดผลสมฤทธทางการลงทน กลาวคอเมอลงทนไปแลว สงเหลานจะใหผลตอบแทนกลบมาเทาไหร เปนตน

ปจจยแหงความสำาเรจและสงทสะทอนปญหาอปสรรค

1. วฒนธรรมองคกร จะเหนวาองคกรแหงการเรยนร มวฒนธรรมองคกรทเนนการพบปะพดคย แลกเปลยนความคดเหน องคกรหนงๆ หรอบานหลงหนง หากการพดคย ตดตอสอสาร การมปฏสมพนธของคนในบานยงไมมประสทธภาพเพยงพอ อยกนแบบหางเหน ไมอยากเสวนาพดจา พดคยกนเพยงไมกคำา ความไววางใจกนอยในระดบตำา มความสมพนธทไมด บรรยากาศเหลานเปนสญญาณอนตรายทบงบอกถงสขภาพขององคกร แตหากคนในองคกรยอมรบทจะปรบเปลยนทศนคตหรอมมมองบางดานทเปนอปสรรคออกไป พดคยกนมากขน กจะทำา ใหมความเขาใจกนในระดบลก การพดคยกนจะมความหมาย ไมใชโครงสรางองคกรแบบตางคนตางอยตางคนตางทำา

2. บคลากร การเรยนรทมประสทธผลจะตองไมเกดบนพนฐานของการบงคบ ปญหาอนเกดจากตวบคลากร เชน ผรไมอยากถายทอดเพราะเกรงวา เมอถายทอดไปแลวจะไมเหลออะไร ตนจะหมดความสำาคญหรอฝายผเรยนรไมยอมรบในตวผถายทอด หรอคนในองคกรขาดความกระตอรอรน เนองจากโดยทวๆ ไปแลวพบวา คนเรามแนวโนมทจะเฉอยชา หรอมความกระตอรอรนลดนอยลงตามอายทสงขน บคลากรบางคนไมชอบความเปลยนแปลง อาจจะเปนปญหาสะสมทพบไดบอยในหนวยงานราชการ และตองใชเวลาในการปรบเปลยนพอสมควร

3. ระบบความดความชอบ อาจไมสงเสรมใหเกดการแลกเปลยนความร เพราะหากคนในองคกรมองวาความรเปนอาวธสวนตวสำาหรบใชในการตอสแขงขนกบเพอนรวมงาน บางแหงพนกงานใชความรทมเปนเครองตอรองกบผบรหาร ดวยเหตนเพอสรางเสรมแรงบนดาลใจ หรอแรงจงใจ อาจจดใหมรางวลทเปนนามธรรมแกหนวยงานทมลกษณะเปนองคกรแหงการเรยนร เชน การประกาศยกยองชมเชย เปนตน

4. ดานการเรยนร ในสวนทเกยวกบการยอมรบความผดพลาด เนองจากสงคมวฒนธรรมเรามองวาความผดพลาดเปนเรองไมด ตองหลกเลยง หรอถาเกดขนแลวกตองปกปดมดชดไมมการใหความร เราจงไดเรยนรจากมมมองดานเดยว คอมมมองดานความสำาเรจ โดยไมไดเรยนรวากอนจะมความสำาเรจตองผานสงใดมาบาง ไมเคยเรยนรวาอะไรผดควรหลกเลยง หรอมาวเคราะหกนวาเราจะตอบสนองตอปญหาอยางไร

กรณศกษา

มหาวทยาลยรามคำาแหงไดมการรวบรวมความรในสวนตางๆ ของมหาวทยาลย เขาสระบบดจตอล และ

รวบรวมแหลงความรจากเวปตางๆ ในอนเทอรเนตทเกยวของอยางเปนระบบ เพอเปนแหลงความรสำาหรบบคลากร นกศกษา และประชาชน สำาหรบการแลกเปลยนเรยนร ซงอาจจะเปนบนเครอขายอนเทอรเนตหรออนทราเนต

รปแสดงเวบเพจของการจดการความรของมหาวทยาลยรามคำาแหง

รปแสดง Web Portal สำาหรบบคลากรของมหาวทยาลยในการเชอมโยงองคความร บรษทปนซเมนตนครหลวง

แยกความรออกเปนกลมๆ เนองจากแตละคนมความสามารถไมเหมอนกน เชน ในสวนเทคนคระดบสงจะจดวศวกรทมความสนใจรวมกน 4 คนตอทม มาทำางานรวมกบวศวกรอาวโสทมชวโมงการทำางานสง แตอาจจะมโอกาสเรยนรวทยาการใหมๆ นอย ในกลมมกจกรรมสอนงานประชม หารอ แลกเปลยนความร และวเคราะหปญหาตางๆ ความรทไดหรอแนวทางแกไขปญหาตางๆ จะถกรวบรวมเปนคมอ หรอบทความเขาระบบศนยขอมล เพอใหพนกงานทกคนมาศกษาได การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

จดใหม Online Learning Center ใหพนกงานเขาถงและคนขอมลไดงาย และฝกฝนใหไมกลวเทคโนโลย รบผดชอบตอการพฒนาตนเอง ทำาใหการฝกอบรมจะลดบทบาทลงไปสวนหนง 3 M

จดเวทแลกเปลยนความคดเหน และประชมสมมนากนภายในเพอใหทกคนไดมาแลกเปลยนความรและสงทคนพบใหมๆ Hewlett-Packard

สนบสนนใหเกดการแลกเปลยนความร และยอมรบความเสยงใหมๆ สนบสนนใหพนกงานทดลองในสงทคดวาจะไมสำาเรจ และใชชนแรกของอาคารเปนทสำาหรบใหพนกงานดมกาแฟรวมกน เพอแลกเปลยนประสบการณ Xerox

สรางหองกาแฟทพนกงานจากฝายตางๆ สามารถมาพบ และแลกเปลยนความรระหวางฝาย Norvatis

เปนบรษทจำาหนายยา เนนการวจยและพฒนา สรางตลาดความร(Knowledge Market Place) ขนในองคกร จดทำา เปนสมดหนาเหลองรวบรวมขอมลพนกงานตามความเชยวชาญ และทำาสมดหนานำาเงนเปนรายชอผเชยวชาญรอบรจากภายนอก และมเวทใหพนกงานแลกเปลยนความรกนผานระบบอนทราเนตขององคกร GE (General Electric)

เรยนรจากภายนอกโดยไดเกบขอรองเรยนของลกคาไวในฐานขอมล และจดทำาขอมลปญหาทมโอกาสจะเกดขน 1.5 ลานแนวทาง เปนอกลกษณะหนงของการเรยนร เพอนำาขอมลทงขอรองเรยน ขอเสนอแนะ จากภายนอกมาศกษา วเคราะห นำาไปคดคนหาแนวทางแกไขขอบกพรอง เพอพฒนาผลตภณฑและบรการใหมคณภาพดยงขน และเปนโอกาสทจะนำาขอเสนอแนะไปคดประดษฐนวตกรรมใหมๆ มาตอบสนองผบรโภค เปนการกาวไปขางหนาเพอใหไดเปรยบผแขงขน

นอกจากนยงมตวอยางอนๆ อก เชน การจดใหมกระดานเวบบอรดเพอใหบคลากรไดแลกเปลยนขอมลหรอปญหาขอขดของตางๆ หรอกรณบรษททปรกษาบางแหง จะออกแบบสำานกงานเพอใหเกดการแบงปนความรโดยพนกงานจะไมมทนงประจำา มเฉพาะลอกเกอรเกบเอกสารและคอมพวเตอรสวนตว ขณะอยในททำางานกสามารถเลอกโตะทำางานไดวาจะทำา งานเปนกลมเพอปรกษาหารอ หรอแยกตวเพอความสงบ เปนตน

บทสรป

ปจจยสำาคญของการเปนองคกรแหงการเรยนรนน เนนท คน เปนหลก “ ”เครองมอ อปกรณ หรอเทคนคตางๆ ตลอดจนระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เปนเพยงอรรถประโยชนทจะชวยเอออำานวยใหวธการทจะนำาไปสองคกรแหงการเรยนรดำาเนนไปไดสะดวกขน และเนนการมปฏสมพนธกนโดยตรง โดยความรตองมการเรยนรกนอยางตอเนองและเปนระบบ ซงลกษณะการเรยนรดงกลาว องคกรจะตองพฒนาใหเปนองคกรแหงการเรยนร ซงจะสามารถใหองคกรมสมาชกทมการเรยนรอยตลอดเวลา สมาชกในองคการมการแลกเปลยนความรอนเกดจากการลองถกลองผด มความสามารถในการถายโอนความรไปยงสมาชกอนในองคการเพอใหเกดการผลอยางตอเนอง และสามารถนำาประสบการณและความเชยวชาญเฉพาะดานมาสรางคณคาใหกบสนคาและบรการไดอยางสรางสรรค และนอกจากนนปจจยทจะทำาใหองคการสามารถพฒนาไปสการเปนองคกรแหงการเรยนรยงขนอยกบวฒนธรรมขององคกรทตองมการสรางบรรยากาศใหเกดการเรยนร เชน การเนนการพบปะพดคยเพอแลกเปลยนความคดเหน ตลอดจนบคลากรในองคการจะตองมความกระตอรอรนยอมรบและจดใหมการถายทอดการเรยนรอยางเปดเผย รวมถงระบบการใหรางวลทสรางแรงบนดาลใจ เชน การประกาศยกยอง หรอ ชมเชยเพอเปนแรงจงใจ เปนตน อยางไรกตามการใหความสำาคญกบเทคโนโลยภายในองคการมากเกนไป อาจทำาใหความสมพนธระหวางบคคลเกดผลเสยหายได ซงองคการแหงการเรยนรเปนเรองทมหลายแนวทางในการปฏบต ขณะเดยวกนไมไดหมายความวาเมอนำารปแบบทประสบความสำาเรจไปใชแลวองคการจะประสบความสำาเรจตามไปดวย ทงนยงมปจจยแวดลอมหลายประการทแตกตางกนดงนนจงจำาเปนตองอาศยทงศาสตรและศลปของผบรหารทจะตองทำาใหเกดการแลกเปลยน การถายทอดระหวางบคคลจนมการตอยอดและสรางสรรค อนจะนำาไปสแนวทางปฏบตทเปนเลศ (best practices) ความรนนเปนทนทางปญญา เปนสนทรพยทแตกตางจากสนทรพยอนๆ คอใชแลวไมหมดไป ยงใชมากยงเพมคา ยงใหมากตนทนยงถกลง สงเหลานอาจไมไดผลตอบแทนกลบมาโดยตรงในระยะเวลาอนสน แตเปนสงทจะทำาใหเกดการพฒนาขนในระยะยาวทงในแงตวบคคลและองคกร

ในโลกทเปลยนแปลงอยางรวดเรวนน ความร ซงหมายถง สารสนเทศผนวกกบทกษะประสบการณของบคลากร ความรจะเปนตวสรางมลคาเพมขององคการ ทพรอมจะถกนำาไปใชประโยชนในองคการ ในการบรหารความสำาเรจจำาเปนตองขยายผลจากการทำาใหวสยทศนมความชดเจนขน ซงจะเพมความกระตอรอรนขององคกรในการเรยนร สรางองคความร และเพมพนสมรรถนะทจะกอเกดความกาวหนาในการดำาเนนกจการไปสเปาหมายรวมกนขององคการ ประสทธภาพ ประสทธ ผลของ

องคการ ขนกบความสามารถของบคลากรในองคการ ในการเรยนรถงสถานการณ แนวคด เทคนคการดำาเนนงาน นวตกรรม และเทคโนโลยตางๆ และการเรยนรจากประสบการณ ซงกนและกน ภายในองคการ เราตองสรางตวเรงในขบเคลอนใหสามารถปรบปรงเปลยนแปลงองคการใหเจรญกาวหนาตอไปไดอยางยงยนและมภมคมกน ซงตองตระหนกถงความ สำาคญและความจำาเปนของการเรยนร ระดบบคคล ระดบกลม และระดบองคการ หากแตระดบของการลงมอเรยนร อาจยงไมเปนระบบทสมบรณ เราไมควรรรอ ทจะพฒนาองคการของเรา อยาปลอยใหเหตการณบางอยางหรอกฎกตกาภาครฐมาบบบงคบใหเราตองเรยนรเพอตวเราเอง เพอกลมหรอเพอองคการ บคลากรทกระดบ ตองตระหนก และรวมมอกนพฒนาองคการ เราตองรวม กนเพมศกยภาพความสามารถในการสรางสรรคอนาคตขององคการอยางตอเนอง

บรรณานกรม

ภาน ลมมานนท. (2546). กลยทธการจดการนวตกรรมธรกจสมยใหม. กรงเทพฯ: สปรช.วระวฒน ปนนตามย. (2544). การพฒนาองคการแหงการเรยนร. กรงเทพฯ: เอกซเปอรเนต.สำานกงานนวตกรรมแหงชาต. (2547). การจดการนวตกรรมสำาหรบผบรหาร. กรงเทพฯ: งานสงเสรมภาพลกษณองคการ.วนย 5 ประการ (The Fifth Discipline) ระบบจดการฐานความร [ออนไลน]. กรงเทพฯ: [อางถง 29 ตลาคม 2547] เขาถงไดจากอนเตอรเนต: http://www.wasant.org/knowledge/tutor/km8.phpองคกรแหงการเรยนร. ระบบจดการฐานความร [ออนไลน]. กรงเทพฯ: [อางถง 29 ตลาคม 2547] เขาถงไดจากอนเตอรเนต: http://www.wasant.org/knowledge/tutor/km7.phpสารน(นามแฝง). องคกรอจฉรยะ: องคกรแหงการเรยนร. สลค. สาร, มนาคม, 2547, ปท 12, ฉบบท 4, หนา 12

ยทธนา แซเตยว. การวด การวเคราะห และการจดการความร: สรางองคกรอจฉรยะ. กรงเทพฯ:สถาบนเพมผลผลตแหงชาต, 2547. 295 หนาบดนทร วจารณ . สรางและตอยอดความรในองคกร . นตยสาร CIO Forum , พฤศจกายน , 2546 , ปท 33 ,ฉบบท 7, หนา 31.ยทธนา แซเตยว . การวด การวเคราะห และการจดการความร : สรางองคกรอจฉรยะ . กรงเทพฯ :สถาบนเพมผลผลตแหงชาต , 2547 . 295 หนา .ระบบจดการฐานความร[ออนไลน] .กรงเทพมหานคร : [อางถง 29 ตลาคม 2547] เขาถงไดจากอนเทอรเนต :http://www.wasant.org/knowledge/.สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม . แนวคดเกยวกบความรและการจดการความร [ออนไลน] .กรงเทพมหานคร : [อางถง 29 ตลาคม 2547] เขาถงไดจากอนเทอรเนต : http://www.kmi.or.th/.สาระนารประจำา สปดาห 2003 Magazine Online . การจดการความรอบร KM-Knowledge Management[ออนไลน] .กรงเทพมหานคร : [อางถง 29 ตลาคม 2547] เขาถงไดจากอนเทอรเนต :http://www.ku.ac.th/magazine_online2003/ku_knowledge1.htmlสารน(นามแฝง) . องคกรอจฉรยะ : องคกรแหงการเรยนร . สลค. สาร . มนาคม , 2547 , ปท 12 , ฉบบท 4เอกชย โปรงปญญาสกล . การบรหารความรกบความเปนองคกรชนนำา . ขาวสาร กฟผ. , พฤศจกายน , 2546 , ปท 33 , ฉบบท 10Argyris, C., & Schon, D. (1978). Organization learning: a theory of action perspective. Reading, MA:Addision Wesley.David, L. G., & Stanley, B. D. (2003). Quality management. (4th ed). Upper Saddle River, NJ: PearsonEducation.Demarest, M. (1997). Understanding the knowledge management. Journal of Long Range Planning, 30,374-384.

Drucker, P. (1995). Innovation and entrepreneurship. Boston: Butterworth-Heineman.Garvin, D. (1993). Building a learning organization. Harvard Business Review, 71, 78-91.62 Naresuan University Journal 2005; 13(3)Gob, S. C. (1998). Toward a learning organization: The strategic building blocks. SAM AdvancedManagement Journal, 63, 5-11.Hayes, R., Wheelwnght, S., & Clark, K. (1988). Dynamic manufacturing: Creating the learningorganization. New York: Free Press.Hughes, T. (1987). The evolution of large technological system. In W. Bijker (Ed.), The social constructionof technological systems: new directions in the sociology and history of technology. Cambridge, UK:Cambridge University Press.Johne, A., & Snelson, P. (1988). Successful new product development: lesson from America and Britishfirms. Oxford, UK: Blackwell.Litwin, G. H., & Burmeister, M. G. (1992). Climate performance. Matapoisett, MA: The PurringtonFoundation.Lussier , R. N., & Christopher F. A. (2004). Leadership: theory. Application skill development.Eagan, MN: Thomson West.Marquardt, M., & Reynolds, A. (1994). The global learning organization. Burr Ridge, IL: Irwin Professional.Marquardt, M. J. (1996). Building the learning organization: a systems approach to quantum improvementand global success. New York: McGraw-Hill.Morton, J. A. (1971). Organizing of innovation: a systems approach to technical management. New York:McGraw-Hill.Pan, S., & Scanbrough, H. (1999). Knowledge management in practice: an exploratory case study. TechnologyAnalysis and Strategic Management, 11, 359-374.Pedler, M., Burgoyne, J., & Boydell, T. (1991). The learning company: a strategy for sustainabledevelopment. New York: McGraw-Hill.Rynes, S. L., Bartunek, J., & Daft, R. L. (2001). Across the grate divide: knowledge creation and transfer

between practitioner and academics. Academy of Management Journal, 44, 340-355.Senge, P. M. (1990). The fifth disciplines: the art and practice of learning organization. London: CenturyBusiness.William, J. S. (2002). Operation management. New York: McGraw-Hill.Winter, S. G., & Szulanski, G. (2001). Replication as strategy. Organization Science, 12, 730-743.Yulk, G. (2002). Leadership in organization. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.Naresuan University Journal 2005; 13(3) 63http://gotoknow.org/http://th.wikipedia.org/http://www.lsc.co.uk/defence/index.html?3_6_knowledge-management.html~MainFramehttp://www2.dede.go.th/training/Download/km/Document401.htmhttp://www.tsoit.com/business_government_solution_overview.htmhttp://www.lpcube.com/site/HTML/aboutkm_overview.htmlhttp://www.sobkroo.com/ct_17.htmhttp://arit.cmru.ac.th/km/file/25known.dochttp://www.midnightuniv.org/midnight2545/document9786.html