DK+ Kulturalny doping!Podsumowanie wyników diagnozy lokalnej wśród mieszkańców i  mieszkanekgminy Gostycyn

Raport stanowi podsumowanie pierwszej, diagnostycznej, części działania Gminnego Ośrodka Kultury w Gostycynie w ramach programu Narodowego Centrum Kultury Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2020.

Spis treści

Jak przeprowadzaliśmy diagnozę?...........................................................................................................3

Lokalne potencjały....................................................................................................................................5

Jak działa lokalna kultura?........................................................................................................................8

GOK na mapie kultury w gminie.......................................................................................................11

Sołectwa..............................................................................................................................................11

Dostępność lokalnej kultury...............................................................................................................12

Udział mieszkańców w lokalnej kulturze...........................................................................................13

Mieszkańców i mieszkanek pomysły na działania.................................................................................14

Wnioski, czyli jak lepiej tworzyć lokalną kulturę w gminie?................................................................15

Rekomendacje dotyczące realizacji lokalnych inicjatyw mieszkańców i mieszkanek..........................16

Diagnoza… to dopiero początek działań................................................................................................17

str. 2

Jak przeprowadzaliśmy diagnozę?

Diagnoza lokalna funkcjonowania kultury w Gminie Gostycyn została opracowana i przeprowadzona

przez zespół w składzie: Oliwia Gudyno, Małgorzata Kolasińska, MaciejMeßmerpod

kierownictwem JoannySuchomskiej z Pracowni Zrównoważonego Rozwoju. Proces realizacji

diagnozy aktywnie wspierali pracownicy i pracowniczki Gminnego Ośrodka Kultury. Nieoceniona

była również pomoc mieszkanek i mieszkańców, którzy wzięli udział w diagnozie, poświęcili swój

czas i dali nam wskazówki z kim warto porozmawiać.

Nasze wnioski opieramy na podstawie wyników zebranych za pomocą:

› analizy danych zastanych dotyczących tego, co dzieje się w obszarze kultury w gminie,

› wywiadów indywidualnychprzeprowadzonych z sołtysami, przedstawicielami szkół

i biblioteki oraz lokalnie działających organizacji pozarządowych,pracownikami

i pracownicami GOK i świetlic wiejskich, mieszkańcami i mieszkankami podejmującymi

działania kulturalne i społeczne w gminie (łącznie przeprowadziliśmy 15 wywiadów),

› badania ankietowegorealizowanego w formie ankiety internetowej oraz bezpośredniej

podczas spotkań pracowników GOK z mieszkańcami w świetlicach i w terenie;łącznie zostało

wypełnionych 108 kwestionariuszy ankiet przez mieszkańców i mieszkanki w różnym wieku

z Gostycyna, Pruszcza, Bagienicy, Kamienicy, Małej Kloni.

› dodatkowym działaniem były konsultacje dla mieszkańców realizowane przez pracowników i

pracowniczki GOK.

Raport pokazuje punkt widzenia jedynie części społeczności gminy, która wzięła udział w diagnozie.

Nie należy traktować tego raportu jako jedynej i właściwej prawdy o funkcjonowaniu kultury w

Gminie Gostycyn.Diagnoza jest punktem wyjścia do poszukiwania nowych rozwiązań, poznawania

potrzeb i perspektywy mieszkańców i mieszkanek.

str. 3

Przeprowadzając diagnozę i podsumowując jej wyniki skupiliśmy się na kilku najważniejszych

kwestiach dotyczących lokalnej kultury. Opisujemy:

› generalne wnioski na temat kultury w gminie, w tym na temat GOK,

› miejsca ważne dla mieszkańców i mieszkanek, w których spędzają czas i które warto

wykorzystać na działania kulturalne,

› ważne osoby z gminy, które wnoszą lub mogłyby wnieść sporo do kultury.

str. 4

Lokalne potencjały

Przeprowadzona diagnoza pozwoliła na zmapowanie potencjałów kulturowych gminy, którymi są

miejsca i lokalne produkty wytwarzane przez mieszkańców i mieszkanki. Lokalny potencjał

budowany jest na pasjach, zainteresowaniach, aktywności i zaangażowaniu mieszkańców. Ci z kolei

umiejętnie czerpią z zasobów przyrodniczych, historycznych gminy i jej tradycji.

Główne potencjały gminy wskazywane przez osoby biorące udział w diagnozie to wioski

tematyczne, produkty regionalne (np. Fjut – syrop z buraka cukrowego), rękodzieło (np. haft

krzyżykowy), lokalne tradycje.

str. 5

Potencjały gminy - zestawienie, opracowanie własne

Lokalne potencjały to także konkretne osoby mające swoje pasje i zainteresowania. Mieszkanki i

mieszkańcy uczestniczący w diagnozie wskazali, że ważnymi, z punktu widzenia potencjału lokalnej

kultury, osobami są:

› mieszkanki i mieszkańcy działający w gminnych instytucjach, podmiotach i  organizacjach

pozarządowych: panie (i panowie) z Kół Gospodyń Wiejskich, pracownicy i

pracowniczki GOK oraz świetlic, osoby tworzące wioski tematyczne,

› osoby tworzące rękodzieło, pasjonaci szycia, gotowania, plastycy,

› lokalni poeci i pisarze(Marek Sass, Maria Jolanta Edwarczyk, Barbara Kasica-Kołomyjska),

› lokalni wytwórcy (Monika Kowalewska – kosmetyki naturalne, Marzena Przytarska – Fjut),

› osoby związane z historią i tradycją regionu(Zbigniew Brzuchalski – Izba Pamięci, Marek

Sass – historyk),

› osoby wykorzystujące potencjał pszczół (właściciel pasieki - Władysław Synak, apiterapia –

Jerzy Kądziela),

› seniorzy i leśnicyjako osoby umiejące opowiadać o lokalnych tradycjach, historiach

i zasobach przyrodniczych gminy.

Za ważne osoby, które stanowią potencjał gminy, nie tylko ten w obszarze kultury, badani wskazali

wójta gminy, proboszcza Wielkiego Mędromierza, harcerzy z Wielkiego Mędromierza,

parafialną grupę pozoracyjną i regionalną grupę motocyklistów.

Warte podkreślenia jest w jaki sposób dzieci i młodzież z gminnych szkół podstawowych postrzegają

lokalne potencjały odnosząc się do konkretnych, ważnych z ich perspektywy osób w gminie. Dla tej

str. 6

grupy to przede wszystkim pracowniczki i pracownicy świetlic oraz GOK, a także osoby starsze.

Ci mieszkańcy gminy, zdaniem najmłodszych, posiadają ciekawą wiedzę i umiejętności, którymi

dzielą się z innymi (najczęściej podczas zajęć w świetlicy, GOK czy wydarzeniach gminnych).

Taka perspektywa zachęca do spojrzenia na zainteresowania i pasje mieszkańców, które również,

szczególnie z perspektywy celów projektu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne, należy traktować jako

potencjał kulturowy. Ich zestawienie (zamieszczone na grafice poniżej), ograniczone do osób, które

wzięły udział w diagnozie, wskazuje na szerokie zainteresowania mieszkańców i mieszkanek. Część

z nich jest bezpośrednio związana z rozwijanymi umiejętnościami w ramach oferty kulturalnej GOK i

świetlic czy działań Kół Gospodyń Wiejskich, np. taniec, śpiew, gotowanie, rękodzieło,

malowanie. Wśród najmłodszych mieszkańców dominowały te związane ze sportem, wędkarstwem

i motoryzacją. To proste zestawienie można potraktować jako inspirację do dalszych działań

społecznych i w obszarze kultury.

Zainteresowania i pasje mieszkańców i mieszkanek – zestawienie, opracowanie własne

Lokalna diagnoza potencjałów wskazuje także na znaczące i podkreślane przez mieszkańców zasoby

przyrodnicze Gminy Gostycyn. Pierwszym tropem do znalezienia ważnych miejsc na mapie gminy

było pytanie skierowane do mieszkańców i mieszkanek o to, gdzie lubią spędzać wolny czas, w jakie

miejsca chętnie zabraliby innych. Zdaniem mieszkańców największym potencjałem gminy jest

natura, przede wszystkim pilskie jeziora, lasy, ale także Aleja Kasztanowa, park, plaża w Pile,

rzeka Kamionka czy Brda. Badani wskazywali także na zabytki w Wielkiej i Małej Kloni oraz

Łyskowie, stację kolejową w Pruszczu, pomost między Łyskowem i Mędromierzem, most

kolejowy w Ciosku i pozostałości po kolei w Pruszczu, wioski tematyczne . Wśród wskazań

pojawiły się także orlik i place zabaw.

str. 7

Potencjały miejsc – zestawienie, opracowanie własne

Jak działa lokalna kultura?

Za realizację działań kulturalnych w Gminie Gostycyn odpowiedzialne są różne podmioty: Gminny

Ośrodek Kultury,Przedszkole „Niezapominajka” w Gostycynie, gminna biblioteka i jej filie, szkoły

podstawowe w Pruszczu i Gostycynie. Najczęściej to właśnie te instytucje współpracują ze sobą,

włączając w działania Koła Gospodyń Wiejskich i rady sołeckie. Zdarzają się wydarzenia, w których

realizację włączane są: urząd gminy, Kluby Seniora „Wrzos”oraz „Spokojna Przystań” czy

StowarzyszenieSpołeczno-Kulturalne „Burchat”.

Zdecydowana większość działań odbywa się w wymienionych wyżej instytucjach, pojedyncze

realizowane są na orliku w Pruszczu, na boiskach czy na placu rekreacyjnym w Małej Kloni. Na

podstawie analizy oficjalnego planu wydarzeń kulturalnych w gminie (dostępny na stronie

internetowej GOK) można stwierdzić, że potencjały, które zostały zdiagnozowane nie są

w dostateczny sposób wykorzystywane, przede wszystkim w kontekście miejsc, lokalnych historii

i tradycji oraz osób, które można zaangażować do współpracy w realizacji działań.

str. 8

Osoby biorące udział w diagnozie wskazały kilka najważniejszych ich zdaniem wydarzeń

kulturalnych odbywających się w gminie w ostatnim czasie. Znaczna część dotyczy działań

ogólnogminnych, takich jak dożynki, festyny, dni gminy, Rozaliada czy Palinocka. Mieszkańcy

i mieszkanki podkreślali, że wydarzenia te są ważne ze względu na możliwość pokazania potencjału

gminy i integracji mieszkańców. Kolejnym podkreślanym wydarzeniem jest Teatr Dorosłego oraz

spotkania autorskie, ze względu na możliwość poznania mieszkańców gminy z innej perspektywy,

zobaczenia swoich znajomych, sąsiadów w roli artystów.

Już w kontekście tych kilku przykładów widać, że sami mieszkańcy zainteresowani są tym, co robią

ich sąsiedzi, znajomi, jakie mają pasje i zainteresowania. Pozostałe przykłady wskazane przez osoby

biorące udział w diagnozie wskazywały na działania bardziej lokalne realizowane w poszczególnych

sołectwach.

Ważne wydarzenia kulturalne w gminie – zestawienie odpowiedzi, opracowanie własne

Badając funkcjonowanie kultury w Gminie Gostycyn można zauważyć podział na trzy główne grupy

liderów:

› instytucjonalnych – regularnie współpracują z GOK, reprezentując jego bliskie otoczenie,

najczęściej są jednocześnie członkami Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Burchat”oraz

przedstawicielami innych podmiotów instytucjonalnych działających w gminie; ich działania

koncentrują się głównie na Gostycynie;

› działających poza głównym nurtem- są to między innymi sołtysi oraz przewodniczący

organizacji działających na terenie sołectw, swoimi działaniami obejmują sołectwa,

str. 9

najbardziej aktywnie działają na terenie Pruszcza, Przyrowy, Łyskowa, Wielkiego

Mędromierza;

› oddolnych – nie należą do żadnych grup i formalnych reprezentacji, tworzą się oddolnie i

koncentrują najczęściej nowe grupy odbiorców działań, które nie pojawiają się w pozostałych

działaniach, np. w Wielkim Mędromierzu.

GOK na mapie kultury w gminie

Jeśli by nie było by ośrodka kultury, to kultura zginie. (cytat z wywiadu)

Rola Gminnego Ośrodka Kultury w organizowaniu życia kulturalnego w gminie jest wiodąca.

Prowadzone działania są rozpoznawalne i dobrze oceniane przez mieszkańców i mieszkanki.

Szczególnie popularne wśród mieszkańców są wydarzenia o dużym zasięgu, kierowane do szerokiego

grona odbiorców (patrz ważne wydarzenia wskazane przez badanych).

Na podstawie zebranych informacji można powiedzieć, że mieszkańcy mają wiedzę na temat tego,

jakie działania podejmowane są przez GOK. Komunikacja między instytucją a mieszkańcami jest

oceniana dobrze.

Instytucja poza prowadzeniem różnego rodzaju sekcji i zajęć stałych (teatralne, muzyczne, taneczne,

języka angielskiego) prowadzi także za pośrednictwem swoich pracowników działania w świetlicach

na poziomie sołectw. Podejmowane działania zdaniem badanych często dotykają podobnej tematyki,

organizowane są wokół tych samych wydarzeń i najczęściej w tych samych konfiguracjach

współpracy. GOK współpracuje ze stałymi osobami, rzadko pojawiają się nowe osoby, które

współpracują lub inicjują działania.

Z punktu widzenia przeprowadzonej diagnozy oraz zdiagnozowanych potrzeb i wyzwań związanych z

funkcjonowaniem lokalnej kultury warto zwrócić uwagę na formułę dużych wydarzeń

organizowanych przez GOK. Mieszkańcy i mieszkanki zwracają uwagę, że te wydarzenia dają

możliwość spotkania się mieszkańców, ich integracji. Jednak integracja społeczności nie jest możliwa

jedynie przez wspólne uczestnictwo w wydarzeniu. Konieczne jest wyjście poza schemat biernego

uczestnictwa, z roli widza i angażowanie mieszkańców i mieszkanek do wspólnego działania podczas

wydarzeń, ale także angażowania w ramach działań przygotowawczych.

Realizacja tego celu jest możliwa tylko przy rozszerzeniu współpracy na inne grupy formalne

i nieformalne działające w gminie oraz samych mieszkańców.

str. 10

Sołectwa

Funkcjonowanie lokalnej kultury na poziomie sołectw w dużej mierze zależy od aktywności sołtysa i

rady sołeckiej. Zdaniem osób uczestniczących w diagnozie, jeśli sołtys jest aktywny i lubiany przez

mieszkańców zdecydowanie wpływa to na aktywność całej społeczności sołectwa. Jeśli sołtys nie jest

lubiany w środowisku, to sołectwo może być wykluczone nie tylko ze względu na przykład na swoje

położenie (np. na obrzeżach gminy), ale i z powodu braku współpracy z innymi aktywnymi osobami i

grupami w gminie czy konkretnym sołectwie: OSP, KGW, świetlice. Wyraźnie widać, które sołectwa

są bardziej aktywne: Przyrowa, Pruszcz, Gostycyn, Wielki Mędromierz oraz te, gdzie aktywność

i możliwości są mniejsze: Mała i Wielka Klonia, Kamienica, Bagienica, Piła.

Aktywność sołectw i poziom zaangażowania społeczności w działania społeczne i kulturalne zależy

również od specyfiki sołectwa. Mieszkanki i mieszkańcy biorący udział w diagnozie podkreślali, że

szczególnie trudno jest prowadzić działania w miejscowościach tzw. po PGR-owskich: Wielka Klonia,

Łyskowo. Z kolei miejscowość Piła jest przestrzennie najbardziej oddalona od pozostałych sołectw.

Dodatkowo zdaniem badanych przez komercyjny sukces Wioski Górniczej narosło napięcie pomiędzy

sołectwem (oraz wewnątrz sołectwa) i resztą gminy. Z jednej strony brakuje działań, które w jakiś

sposób odpowiadałyby na specyfikę poszczególnych sołectw, z drugiej brakuje też poszukiwania

wspólnej tożsamości i przestrzeni współpracy poza głównymi wydarzeniami gminnymi.

W zakresie współpracy między samymi sołectwami występuje ona raczej okazjonalnie

i najczęściej jest animowana instytucjonalnie przez GOK. Zawiązuje się przy organizacji

większych wydarzeń gminnych, takich jak: dożynki, Dni Gminy Gostycyn, Rozaliada, święto św.

Marcina. Osoby biorące udział w diagnozie wskazały także na występujące podziały i rywalizację

między sołectwami dotyczącą np. wkładu i zaangażowania w organizowane wydarzenia. O niskim

poziomie atmosfery współpracy może świadczyć także niechęć osób uczestniczących w diagnozie do

wypowiadania się na temat innych sołectw. Przede wszystkim aktualny jest konflikt z działaczami z

Pruszcza (dotyczący nieudanych inicjatyw związanych z Wioską Kolejarską) oraz z Piły (odmienność

zdań mieszkańców sołectwa na temat łączenia działalności społecznej z biznesową związanej z

Wioska Górniczą).

Osoby biorące udział w diagnozie wskazywały także, że współpraca na poziomie sołectw

najczęściej ogranicza się do tych samych osób i grup, brakuje też nowych i młodych osób

chcących wchodzić w rolę lokalnych liderów. Ciekawym przykładem oddolnego budowania

aktywności społecznej są działania podejmowane przez Wielki Mędromierz. Działa tam kilka

aktywnych grup (osoby związane z Wioską Miodową, parafialną grupą pozoracyjną, harcerze) oraz

osób, które współpracują ze sobą nawet pomimo braku dostępnej infrastruktury (brak świetlicy

zmobilizował lokalnych liderów do wynajęcia pomieszczeń parafialnych, obecnie podejmowane są

str. 11

próby zdobycia środków na utworzenie świetlicy i miejsca dla klubu seniora). Jest to też jeden z

niewielu przykładów skutecznego działania angażującego młodzież na poziomie gminy.

Potrzeba działań integrujących sołectwa, stwarzających przestrzeń do dyskusji i współpracy.

Warto szczególnie wspierać te sołectwa i sołtysów, które dzisiaj są mniej aktywne. Rolą GOK

mogłoby być animowanie współpracy między mniejszymi grupami sołectw, stworzenie ram

wspólnego działania i dyskusjina temat tego, co dzieje się w gminie i jakie działania można

wspólnie podejmować.

Dostępnośćlokalnej kultury

Dostępność do informacji o wydarzeniach kulturalnych w gminie nie stanowi problemu. Dotychczas

wypracowane kanały i narzędzia komunikacji z mieszkańcami oraz lokalnymi liderami się sprawdzają.

Trzymanie się jednak sprawdzonych ścieżek komunikowania powoduje, że w wydarzeniach

uczestniczy często to samo grono odbiorców i ich współorganizatorów.

Największym wyzwaniem dla wzmacniania aktywności kulturalnej z perspektywy mieszkańców jest

infrastruktura. Mieszkańcy wskazują, że brakuje im miejsc spotkań, szczególnie tam gdzie

zamykane są świetlice wiejskie (Łyskowo, Mędromierz, Mała Klonia) lub działają bardzo rzadko na

pojedyncze inicjatywy i wynajmy. Punktem spotkań mieszkańców i działań bywają też filie biblioteki,

które skupiają głównie dzieci, młodzież, seniorów i rodziców najmłodszych dzieci.Jednak one również

nie są wszędzie dostępne (Mała Klonia, Piła, Kamienica, Bagienica i Łyskowo). Być może

Borowiacki Wigor byłby dobrym punktem zaczepienia do uruchomienia dodatkowego miejsca

spotkań, którego oczekuje część mieszkańców, w formie kawiarni czy niewielkiej restauracji.

Zapewnienie infrastruktury do działań i spotkań mieszkańców jest szczególnie ważne w przypadku

sołectw gorzej skomunikowanych z Gostycynem, położonych na obrzeżach gminy (np. Łyskowo,

Mała Klonia).

Problemem z perspektywy mieszkańców uczestniczących w diagnozie jest takżedostępność miejsc na

organizowane wydarzenia: warsztaty, zajęcia w mniejszych grupach. Pracownicy GOK często w

pierwszej kolejności nawiązują kontakt z osobami, które w poprzednich działaniach brały udział,

ponieważ są sprawdzone, pewne. Rzadko podejmuje się kroki, aby szukać dalej, bo zazwyczaj brakuje

miejsc. Ważnym jest zatem rozpraszanie działań, być może ich rotacyjna realizacja w różnych

sołectwach, aby zwiększyć dostępność do realizowanych działań. Być może warto również

zmniejszyć skalę niektórych przedsięwzięć i zamiast organizować jedno duże przedsięwzięcie w

centrum gminy zorganizować kilka mniejszych, które swoim zasięgiem obejmą kilka sołectw.

Warto podkreślić, że GOK i świetlice to nie jedyna infrastruktura, która jest wykorzystywana do

realizacji działań społecznych i kulturowych. Wykorzystywane są także sale treningowe i inne

str. 12

pomieszczenia w szkole w Gostycynie, hala sportowa w Gostycynie, siłownie zewnętrzne, boiska,

place zabaw, budynki biblioteki, tereny zielone. Analizując jednak realizowane wydarzenia można

stwierdzić, że zbyt mało korzysta się z pozostałych ciekawych i wartościowych miejsc w gminie,

na które sami mieszkańcy uczestniczący w diagnozie zwrócili uwagę.

Otwarcie się na nowe miejsca realizacji działań, wzmocniłoby potencjał poszczególnych sołectw,

zwiększyło prawdopodobieństwo dotarcia do innych grup odbiorców oraz pojawienia się nowych

tematów i wątków, na których oparte mogą być działania kulturalne. Jest to szczególnie ważne w

kontekście poszukiwania nowych osób do współpracy, którym być może łatwiej będzie włączyć się w

zupełnie nowe działania i od początku budowane ścieżki i zasady współpracy.

Udział mieszkańców w lokalnej kulturze

Mieszkańcy i mieszkanki są bardzo skłonni by działać, gdy poprosi się ich o pomoc. Gdy jest

konkretny cel i ludzie czują, że mają możliwość by jakoś wspomóc jego realizację, to bardzo

chętnie się przyłączają. Problemem jest jednak zaangażowanie w działania w dłuższej

perspektywie. Nie jest też łatwo pozyskać nowe osoby do działań, aktywne osoby zawsze biorą

udział w przedsięwzięciach. Wyzwaniem dla obecnie działających liderów jest znalezienie nowych

osób, które chciałyby się zaangażować w działania na rzecz lokalnej społeczności. Brakuje wymiany

wiedzy i doświadczeń, kreowania nowych inicjatyw, w których młodzi mogliby od początku znaleźć

miejsce dla siebie, a także pewnej ciągłości pokoleniowej. Młodym działaczom brakuje też

kompetencji np. w zakresie pozyskiwania dofinansowań na działania.

Mieszkanki i mieszkańcy uczestniczący w diagnozie wskazują, że GOK jest otwarty na współpracę i

zawsze pomaga w realizacji pomysłów. Mimo tego wśród badanych pojawiły się sugestie, że

potrzeba jasnej informacji w zakresie możliwości, którą stwarza GOK na realizację

kulturowych pomysłów mieszkańców. Jest to szczególnie ważne w kontekście młodych osób, które

mogłyby realizować inicjatywy od początku do końca, nawiązywać nowe relacje i zasady współpracy.

Brakuje także wydarzeń, które integrowałyby mieszkańców dając przestrzeń i stymulując do lepszego

poznawania się i współpracy z nowymi osobami.

Mieszkańców i mieszkanek pomysły na działania

Pytani o pomysły na kulturalne działania respondenci często wymieniali przedsięwzięcia

infrastrukturalne – amfiteatr na gostycyńskim stadionie, ścieżki rowerowe, ośrodki rekreacyjne.

Jednak pojawiły się także pomysły na działania odpowiadające na zdiagnozowane deficyty w tym

zakresie, jak pomysł zewnętrznej biblioteki. Działanie mogłoby polegać na wypoczynku (leżaki na

świeżym powietrzu), ekologii (roślinność, drewniane meble i ozdoby) oraz edukacji i czytaniu książek

(indywidualnym, wspólnym, organizowaniu spotkań z książką i dyskusji). Takie działanie mogłoby

str. 13

tez przyjąć formę festynu literackiego w plenerze: targi książki, wymiana książek między

mieszkańcami, spotkania autorskie.

Mieszkańcy i mieszkanki biorący udział w diagnozie wskazują także na potrzebę działań takich jak

pikniki czy spotkania u gospodarza, które pozwoliłyby na lepsze poznanie się sołectw i mieszkańców

oraz integrację (coś na kształt festynu parafialnego, który planuje organizować proboszcz,

odbywającego się zawsze w innej części parafii, aby mieszkańcy mogli poznać się nawzajem i

swoje okolice).

Zdaniem mieszkańców i mieszkanek warto rozwijać już istniejące potencjały: Wioska Kolejarska w

Pruszczu, promowanie walorów turystycznych (np. jeziora, bliskość Borów Tucholskich), historia i

pozostałości po rodzie Guterianów w Wielkim Łyskowie, stworzenie miejsc rekreacyjnych nad Brdą i

Zalewem Koronowskim, działania w pałacu w Kamienicy i grodzisku Burchat (obecnie na terenie

prywatnym).

Część mieszkańców pracuje nad pomysłem włączenia się w ogólnopolski ruch obchodów dnia św.

Marcina oraz spotkaniach młodzieży szkolnej z seniorami z klubów.

Inne pomysły zebrane podczas diagnozy:

› plener rzeźbiarski, podczas którego powstałaby droga krzyżowa w parku w Wielkiej Kloni,

› działania oparte o ekologię: ogródki miododajne, eko-targi z promocją lokalnych twórców

(naturalne kosmetyki, rękodzieło, produkty od rolników), wspólne tworzenie publicznych

ogródków warzywnych,

› leczenie pszczołami (apiterapia),

› utworzenie rady kobiet w Wielkiej Kloni,

› rekonstrukcje historyczne w oparciu o lokalną historię.

› Imprezy muzyczne, koncerty

Wnioski, czyli jak lepiej tworzyć lokalną kulturę w gminie?

Przeprowadzona diagnoza funkcjonowania lokalnej kultury w Gminie Gostycynpozwoliła na

zmapowanie lokalnych potencjałów: zarówno tych ukrytych w talentach, pasjach i  zainteresowaniach

mieszkańców, ale też tych w postaci miejsc, zabytków i lokalnych historii.

Te potencjały powinny stać się wskazówką do świeżego spojrzenia na działania kulturalne

podejmowane w gminie, szczególnie pod kątem poszukiwania nowych osób do współdziałania i

odbiorców działań.

Współpraca przy realizacji przedsięwzięć kulturalnych, szczególnie na poziomie liderów

instytucjonalnych dobrze się sprawdza. Należy jednak wspierać liderów spoza głównej sieci

współpracy, stwarzać możliwości do dyskusji i przełamywania barier we współpracy. Jest to tym

str. 14

bardziej istotne, że w wielu sołectwach brakuje, szczególnie młodych osób, chcących wchodzić w rolę

lidera społeczności. Nową formułę współpracy mógłby wzmocnić GOK poprzez rozpraszanie

niektórych działań na sołectwa lub realizację wybranych z nich w formule kroczącej zakładającej

współpracę kilku sołectw.

Z przeprowadzonej diagnozy wynika też widoczna dysproporcja w dostępności i aktywności

kulturalnej między sołectwami. Obszary mniej aktywne wymagają wzmocnienia. Warto jednak nie

ograniczać się tylko do instytucjonalnego wsparcia (na przykład poprzez przekazanie dodatkowych

środków finansowych w te miejsca lub realizacji kilku działań więcej przez GOK czy świetlice), a

skupić się na potencjałach tych społeczności. Konsekwentnie stwarzać w tych miejscach możliwości

do działania przez mieszkańców i liderów poza głównych nurtem oraz liderów oddolnych korzystając

z dostępnego zaplecza i infrastruktury (świetlice, pracownicy GOK, tereny rekreacyjne i sportowe).

Potrzebne jest także większe otwarcie na potrzeby i możliwości mieszkańców. Kreowanie inicjatyw

pozwalających zachęcić nowe osoby do działań, wymiany wiedzy i doświadczeń.Stwarzanie

częstszych możliwości współpracy, realizacji własnych pomysłów mieszkańców na działania lokalne,

np. formie wdrożenia funduszu na lokalne kulturalne inicjatywy mieszkańców w ramach budżetu

GOK, biblioteki czy sołectw.

Takie działania pozwolą w rezultacie na lepsze poznanie się między różnymi środowiskami i między

mieszkańcami, poznanie ich potencjału i potencjałów mniej znanych dotąd miejsc w gminie.

Rekomendacje dotyczące realizacji lokalnych inicjatyw mieszkańców i mieszkanek

Diagnoza jest częścią projektu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne, ma nie tylko powiedzieć coś o 

lokalnych potencjałach i o tym, jak się ma lokalna kultura. Celem diagnozy jest również dostarczenie

wskazówek dotyczących projektów – lokalnych inicjatyw mieszkańców i  mieszkanek.

Na podstawie wyników diagnozy rekomendujemy, że formy i tematyka działań powinny:

› służyć poznawaniu się, integrowaniu mieszkańców ze sobą, szczególnie pomiędzy

sołectwami, 

› realizować działania, które wesprą sołectwa mniej aktywne (np. poprzez wspólne

działania kilku sołectw),

› opierać się na współpracy aktywnych podmiotów, grup i osób, włączając w działania

osoby dotąd nieaktywne (lub mniej aktywne),

› szczególnie doceniać takie inicjatywy, których realizacji podejmują się osoby i grupy

dotąd nieaktywne i/lub mniej aktywne, w tym przede wszystkim młodzi mieszkańcy,

› angażować w działania mieszkańców i mieszkanki, którzy mają swoje pasje, talenty,

hobby i stwarzać możliwości ich wyrażania,

str. 15

› wspierać działania, które pozwolą na wzajemne uczenie się, wymianę doświadczeń,

› bazować na lokalnych potencjałach miejsc, historii, przedmiotów, doceniać szczególnie te

działania, które będą realizowane w nowych miejscach (innych niż dotychczas),

› nawiązywać do lokalnej historii i tradycji miejsca, przyczyniać się do budowania lokalnej

tożsamości,

› odróżniać się od oferty GOK. 

Diagnoza… to dopiero początek działań

Zdajemy sobie sprawę, że nasza diagnoza nie ujawnia całego potencjału kulturalnego, który drzemie

w społeczności lokalnej gminy. 

Na tym badaniu nie poprzestaniemy. Będziemy Was pytać, szukać inspiracji, bo chcemy być domem

kultury, który działa z ludźmi, a nie dla ludzi. 

Całkiem możliwe, że pominęliśmy jakąś osobę lub miejsce ważne dla kultury w naszej gminie.

Zachęcamy do kontaktu i wspólnego zbierania wiedzy o naszych lokalnych potencjałach pod adresem

mailowym: gokgostycyn@gmail.com.

str. 16