Draaiboek Thema: RespectDatum: 21-22 mei

Draaiboek RESPECT 21/22 mei

Wat Korte beschrijving

Introductie les Maar wat betekent dat woord ‘respect’ nu écht? Waar komt het vandaan? En waar én hoe wordt het woord gebruikt? Is dat altijd wel op een juiste manier? Wat weten we eigenlijk van dat woord ‘RESPECT’??En we gaan dieper in op de acht basisregels voor respect. Want respect voor jezelf begint bij jezelf.

Rolstoelbasketbal clinic Ex-international Mark Aalders heeft jaren op het hoogste niveau gespeeld bij het Nederlands team en wil graag iedereen laten ervaren hoe fantastisch rolstoelbasketbal is. Op een leuke manier kennis maken met de rolstoel en de mogelijkheden die er nog allemaal zijn in de stoel.

Collage maken Jongeren maken een collage over respect, waarbij ze zelf het onderwerp zijn. Laat op de collage zien wat respect voor jou betekent.

Cyberpesten Zijn wij sociaal met media? De interactieve film It’s up to you en bijbehorende les maakt leerlingen in het voortgezet onderwijs bewust van hun eigen houding en invloed op digitaal pesten, ook wel cyberpesten genoemd. Aan de hand van een korte film (±7 minuten) kruipen de leerlingen in de huid van een leeftijdsgenoot die als buitenstaander een aantal pestsituaties heeft meegemaakt. De leerlingen komen tijdens het kijken naar de film voor keuzemomenten te staan waar ze beslissingen over nemen: worden ze medeplichtig aan het pesten, kiezen ze ervoor actief acties te ondernemen tegen het pestgedrag of negeren ze wat ze zien? Aan de hand van de gemaakte keuzes wordt het verhaal vervolgd, waardoor iedere leerling zijn persoonlijke verhaal creëert. Waar het verhaal eindigt, hangt af van de gemaakte keuzes: It’s up to you!

Respectwensvanger Gewoon geen ruzie meer op de wereld. Of dat mensen geen honger meer hebben. Zodat je geen kleine kinderen meer ziet die honger hebben, of geen huis om in te wonen…En eigenlijk zijn dat allemaal een soort wensdromen. Wensen hebben we allemaal, voor elkaar, maar ook voor anderen. En diep van binnen willen we allemaal wel dat wensen of dromen uitkomen. We willen toch allemaal wel iets moois doen of meemaken?Maar dromen (wensen) zijn er om waar te maken!

Maak je eigen respectwensvanger!

Respectcolours spel Een stellingenspel over verschillende manieren van respect.

Introductie les

Inleiding

Doel - De jongere kan uitleggen wat het begrip respect betekent- De jongere weet wat de basisregels zijn van respect

Tijd 60 minutenBenodigdheden PowerPoint (hand-out bijlage 3)

Mindmap benodigdheden (digibord/flap van flipover/A3 format)Bijlage 1+2 op A3 geprintGroene/ rode stift

Begin de les met het volgende filmpje!https://www.youtube.com/watch?v=nzUazou1F5k (1.31 min.)

WAT IS RESPECT?Het woord respect wordt vaak gezegd en gebruikt. Je leest het in de koppen en artikelen krant, ziet en hoort het op TV in praatprogramma’s, films en series. Als je ernaar Googled op Internet kom je pagina’s vol betekenissen en wetenswaardigheden tegen, én je hoort dat het woord vaak gebruikt wordt in de muziek. Met name in de rapteksten. Maar ook in heel veel andere muzieksoorten….Maar wat betekent dat woord ‘respect’ nu écht? Waar komt het vandaan? En waar én hoe wordt het woord gebruikt? Is dat altijd wel op een juiste manier? Wat weten we eigenlijk van dat woord ‘RESPECT’??

Daar gaan we eerst maar eens even naar op zoek! Achtergrondinformatie!!

- Respect komt uit het Latijn- Respect is afgeleid van het woord ‘respicere’, dat betekent ‘omkijken’- Respect kun je ook ontrafelen tot ‘re’ (terug) – ‘spect’ (kijken)- Respect krijgt sinds jaar en dag de volgende omschrijvingen in woorden mee:

eerbied – ontzag - bewondering – aanzien- Respect betekent dus ook (in een langere omschrijving): nog eens kijken, béter

kijken naar een ander. Waardoor je de kwaliteiten van die ander (beter) gaat zien, de ander beter leert kennen en waarderen. écht ziet waardoor je die andere beter leert kennen en waarderen.

SamenvattingDus als je zegt: ‘omkijken naar’ (re-spect) houdt dat ook een beetje zorg in.En als je zegt: ‘omkijken naar, béter kijken naar’ betekent dat ook dat je jezelf wat minder belangrijk maakt, en die ander wat meer.

We weten nu dus wat meer van het woord respect, maar wat weet jij er van, wat vindt je ervan? Wat hoor je erover? Daarmee gaan we de komende twee dagen mee aan de slag!

Om te beginnen: Waar denk jij aan bij het woord ‘RESPECT’?

Verwerk de antwoorden van de jongeren in een mindmap.

Kern

Wereldwijd… ...praten mensen over het begrip respect ...in vele klaslokalen praten kinderen en jongeren over respect ...weten we wel zo’n beetje wat dat in zou moeten houden ...vinden we protocollen over hóe met elkaar om te gaan ...zoeken we naar oplossingen om de wereld écht respectvol in te kleuren

Maar…. respect is niet iets waar een ander aan moet werken respect is niet iets wat je van een ander vraagt respect is niet iets wat je zomaar altijd en overal cadeau krijgt respect is niet een woord dat je zomaar gebruikt respect is niet een term of een loze kreet

Wereldwijd…. Worden woorden gezocht om respect te omschrijven, vast te leggen in basisgedachten. Grondregel no. 1 lijkt toch altijd weer te zijn: ‘respect begint bij jezelf’

Lees klassikaal de acht ‘respect basics’ voor

De acht ‘respect basics’ De acht ‘respect basics’ zijn opgetekend uit één van de vele Amerikaanse onderwijsprogramma’s over respect die in de loop van de jaren verschenen zijn. Deze regels willen slechts een middel zijn om met elkaar in gesprek te gaan en nodigen uit tot een heldere discussie.

1. vertel je WAARHEID ben eerlijk over wie je bent en over wat jouw weg naar, idee over respect is.

2. weet dat je WAARDEVOL bent geloof dat je een waardevol mens bent die op de wereld is om een reden, je bent het waard om gerespecteerd te worden.

3. volg je PASSIES doe wat je graag wilt doen en waar je in gelooft om je zelfrespect te vergroten.

4. VERTROUW op je gevoel Luister goed naar jezelf wanneer je keuzes gaat maken en grenzen wilt stellen.

5. stel je GRENZEN, laat je horen! Stel je grenzen op basis van de waarden en normen die voor jou belangrijk zijn. Zeg ‘nee’ als je nee wilt zeggen, en wees duidelijk als het gaat om wat je nodig hebt en belangrijk vindt in de relatie met ieder ander.

6. toon COMPASSIE (medeleven) en luister. luister naar de ander met een open hart, behandel mensen zoals je zelf behandeld wil worden en respecteer de grenzen van die ander.

7. zoek HULP zoek steun en hulp wanneer je denkt dat je dat nodig hebt om te herstellen van elke vorm van ‘disrespect’ .

8. DEEL respect UIT! Wees een voorbeeld, een leider die respect uitdeelt en verspreidt in je dagelijkse leven en in onze wereld.

Opdracht 1 Iedereen kiest voor zichzelf de regel die hem of haar het meeste aanspreekt of welke hij/zij het belangrijkst vindt . Turf op de turflijst Bijlage 1 met groene stift hoeveel er gekozen hebben voor regel 1, regel 2 enzovoort. Hang de turflijst op en ga met de jongeren hierover in gesprek (wat valt op!)

Opdracht 2Met welke regel heb je de meeste moeite? Turf op dezelfde turflijst Bijlage 1 met rode stift hoeveel er gekozen hebben voor regel 1, regel 2 enzovoort. Wat valt op!

Opdracht 3 Stel nu na deze gemaakte opdrachten jullie groepstop 3 samen uit de 8 basisregels.

Spelregels hierbij: respecteer elkaars mening en kijk naar de uitkomsten van opdracht 1 en 2.Noteer de groepstop 3 op bijlage 2.

Als er nog tijd over is kunnen de volgende raps over respect getoond worden!

https://www.youtube.com/watch?v=dOtVwOHiACM

https://www.youtube.com/watch?v=KhsOW-_TwfU

https://www.youtube.com/watch?v=TP-ywk8ylVo

https://www.youtube.com/watch?v=iGuT9-_Y5J4

https://www.youtube.com/watch?v=6ys9qnrYNds

Afsluiting

Vertel in het kort hoe de komende 2 dagen eruit gaan zien!

Respectwensvanger

Inleiding

Doel De jongere maakt een respectwensvanger Tijd 120 minutenBenodigdheden Box kant en klaar

Iedereen droomt wel eens. Jij ook vast. Misschien wel hele leuke dingen, en hopelijk niet al te veel nare dromen. Soms droom je ook wel eens wat eigenlijk helemaal niet kan. Dromen over dat je vliegen kunt, of zomaar plotseling in de woestijn zit, of op de Noordpool. Soms droom je dat je allerlei dingen kunt, of meemaakt. Leuke, mooie, of hele aparte dingen. Soms droom je dat iedereen aardig is voor jou en andere mensen. Gewoon geen ruzie meer op de wereld. Of dat mensen geen honger meer hebben. Zodat je geen kleine kinderen meer ziet die honger hebben, of geen huis om in te wonen…En eigenlijk zijn dat allemaal een soort wensdromen. Wensen hebben we allemaal, voor elkaar, maar ook voor anderen. En diep van binnen willen we allemaal wel dat wensen of dromen uitkomen. We willen toch allemaal wel iets moois doen of meemaken?

Maar dromen (wensen) zijn er om waar te maken!

Heel lang geleden is er bij de Indianen de traditie ontstaan om dromenvangers te maken.De Zuid-Amerikaanse Indianen gingen ze maken met de bedoeling om de nare dromen te vangen en de mooie dromen te bewaren.

Kern

Opdracht

- Eerst ga je eens nadenken over wat je zou willen wensen. Voor jezelf, voor je ouders, je broertjes zusjes of vrienden- Maar misschien heb je ook wel wensen voor de wereld om je heen. De mensen, de dieren,

de natuur?- Dat mag je allemaal gaan schrijven (of tekenen) op een klein stukje papier wat je kan / mag knippen in de vorm van een boomblad.- Schrijf je wens of droom op het blaadje. Heb je meer wensen dan moet je natuurlijk meer blaadjes hebben.- Nu gaan we cirkels maken. Knip een grote cirkel uit (zo’n 15cm doorsnee) en trek deze over op karton. Maak ook wat kleinere cirkeltjes. (zo’n 6 tot 8 cm doorsnee)- Het is het leukste als je twee of drie kleinere cirkeltjes hebt.- Prik de gaatjes in de cirkels en maak alles met touwtjes aan elkaar.- Kies daarvoor mooie wol, of een touwtje in een leuke kleur.- Ga nu alle blaadjes plakken op de cirkels die je heb geknipt.- Er is nu vast nog ruimte over op de cirkels. - Dus: versieren maar!- Met kraaltjes, veertjes, goud- of zilverpapier- Of kleur alles mooi vol!

Afsluiting

Bespreek de wensen met elkaar en geef elkaar feedback (op een respectvolle manier) op

de respectwensvangers.

Collage maken

Inleiding

Doel De jongere maakt een collage over wat respect voor hem/haar betekent

Tijd 120 minutenBenodigdheden Tijdschriften

Lijmstiften HoutlijmkwastenScharen Stiften Houten paneelA3 papier

De jongeren gaan een collage maken over het onderwerp RESPECT.

Collage is een techniek waarbij gebruik gemaakt word van uitgeknipte of gescheurde afbeeldingen of teksten. De jongeren gebruiken deze middelen om hun verhaal, boodschap of gevoel over te brengen. Kern

Aanpak

Onderwerp: Respect “Wat betekent respect voor jou?”Betrekking op: De jongere zelfVoorbereiden: De jongere bereidt eerst zelf zijn/haar stukje voorGroepsbord: Uiteindelijk wordt het 1 groepsbord

TipBespreek met jongeren dat je iets letterlijk, maar ook symbolisch weer kan geven.

Afsluiting

Laat de jongeren elkaars collage bekijken en aan elkaar vertellen waar zij denken dat de collage over gaat.

Cyberpesten (It’s up to you)

Inleiding

Doel Jongeren bewust te maken van hun rol als individu en als klas incyberpesten. Dit geeft leerlingen de benodigde kennis die nodig is omgedragsverandering te realiseren en cyberpesten te verminderen.

Tijd 120 minutenBenodigdheden Digibord

Bijlages (gedragscode uitprinten op A3)Viltstiften

Onderstaande link kopiëren (van de groep die je hebt) Artemis itsuptoyou.nu/kvgz9.html Athena itsuptoyou.nu/c6njv.htmlNike itsuptoyou.nu/rg5sb.htmlNomia itsuptoyou.nu/zt1kb.htmlPoseidon itsuptoyou.nu/lpcy7.htmlZephyros itsuptoyou.nu/ub572.htmlZeus itsuptoyou.nu/07wxa.htmlHiH1 itsuptoyou.nu/c535y.htmlHiH2 itsuptoyou.nu/j2ggo.html

NOTE: als bovenstaande link niet werkt inloggen via onderstaande:www.itsuptoyou.nu (kies voor optie inloggen)gebruikersnaam: karlijn.rhijn@horizon.eu wachtwoord: yVY0KmMppJMT

Leid de film kort in, maar zeg nog niet welk doel eraan gekoppeld is. Het effect van de film is het grootst als leerlingen blanco in de film stappen. Bespreek alleen de werkwijze:

- Met elkaar de film It’s up to you bekijken; kruip in de huid van de hoofdrolspeler. - Op sommige momenten moet er een keuze gemaakt worden. Experimenteer! - Aan het einde van de film kom je bij een bepaalde scène uit. - Nog een keer? Herlaad de pagina of toets de URL opnieuw in.

Let op meeste stemmen gelden, maar zorg dat je steeds voor een andere optie kiest. Alleen op deze manier kom je aan het einde ergens anders uit.

Vermijd valkuilen bij deze inleiding. Benoem niet dat de les over (cyber)pesten gaat en vertel ook niet “We gaan het hebben over de negatieve gevolgen van sociale media”. Gedurende de inleiding is een blik op de positieve gevolgen van sociale media belangrijk. Voor veel jongeren zijn sociale media een (belangrijk) deel van hun leven en zal kritiek van een docent niet meewerken om de hierboven beschreven lesdoelen te behalen. Door jongeren zelf te laten experimenteren en met elkaar ervaringen te delen, leren ze welke positieve en negatieve kanten sociale media hebben. Neem deze insteek mee gedurende de gehele les.

It’s up to you wordt een paar keer achter elkaar bekeken. Laat leerlingen klassikaal experimenteren met de verschillende keuzes in de film en laat hen de gevolgen van de gemaakte keuzes ervaren.

Kern

Doel van de les“Deze les gaat over digitaal pesten, ook wel ‘cyberpesten’ genoemd.

In It’s up to you heb je kunnen zien dat je gedrag op sociale media kan grote gevolgen

hebben: goede gevolgen en ook soms slechte. Vandaag staan we stil bij die gevolgen van ons gedrag op sociale media. Aan het eind van deze les hebben we een beter beeld van hoe je met elkaar omgaat op sociale media. We hebben groepsafspraken gemaakt over hoe je goed gebruik maakt van sociale media. Met nadruk: Sociale media zijn vooral erg leuk en laten we dat samen zo houden!”

Bespreek klassikaal de eindscenario’s. Gebruik hiervoor de volgende vragen:- “Welke keuzes heb je gemaakt zodat je bij de …. uitkwam? Waarom heb je die

keuzes gemaakt?”- “Wat vind je van dit eindscenario? Hoe voelt het dat je hier uitkwam? Had je iets

anders gekozen als je had geweten dat het zo zou lopen?”- “Had je deze gevolgen verwacht? Waarom wel of niet? Had je verwacht dat je bij ….

moest komen?”- “Wat denk je dat andere personages in de film vinden van de keuze? Leef je eens in,

in de gevoelens van de gepeste jongen, de pester en andere klasgenoten; wat ervaren zij door jouw gedrag? Worden hun eigen keuzes beïnvloed door jouw gedrag? Waarom handelen zij zo?”

Ervaringen delen Om de ervaringen uit de film nog dichter bij de realiteit te brengen kun je een aantal vragenstellen. Dit geeft leerlingen de kans om hun eigen ervaring te delen met leeftijdsgenoten.

- “Wie heeft er al eens iets op tv of op het nieuws iets gehoord en gezien van (cyber)pesten?”

- “Wie heeft er je in je directe omgeving – je vrienden of familie – wel eens iets te maken gehad met (cyber)pesten?”

- “Wie heeft er zelf al eens te maken gehad met (cyber)pesten en durft dat te delen met de groep?”

Zet de tafels en stoelen aan de kant en maak een “denkbeeldige” streep. De leerlingen kunnen bijvoorbeeld over de streep lopen als ze de vraag met ja beantwoorden.

Let op doorvragen!!!!Hoe persoonlijker de verhalen, hoe ingrijpender het effect kan zijn; afhankelijk van de situatie en de groep kunt u besluiten de bovenstaande vragen wel of niet te stellen. Beperk leerlingen die praten over pesten in plaats van cyberpesten niet, maar stimuleer ze om de na te denken over hoe internet en sociale media nieuwe kansen bieden voor zowel de pesters, de gepeste, als de omstanders (zwijgende middengroep). Eventueel kun je zelf ook recente voorbeelden uit het nieuws aanhalen.

Digitale groepsafspraken Om goed met elkaar om te gaan op sociale media, gaan de leerlingen gezamenlijkgroepsafspraken maken. Leerlingen bedenken positief geformuleerde afspraken enomgangsvormen rondom verschillende items betreffende het gebruik van sociale media.

Leg uit “We gaan in groepjes digitale groepsafspraken bedenken voor verschillendeitems die je binnen sociale media tegenkomt. Groepsafspraken zijn afspraken over wat jedoet in bepaalde situaties, zoals ‘Vraag toestemming aan de persoon voordat je een fotoof filmpje op internet zet’, ‘Denk eerst goed na welke status-update je plaatst; wie wil ditwerkelijk weten?’ of ‘Reageer niet te snel, maar tel eerst tot 10 als je kwaad bent’.Formuleer de afspraken positief: dus hoe het wél moet en niet hoe het niet moet.Bijvoorbeeld: ‘Zorg dat een ander altijd leuk op de foto staat’.” Enkele voorbeelden zijnterug te vinden in de Bijlage.

- Maak 6 groepen van ongeveer gelijke aantallen. - Deel de Bijlages uit. Noem enkele items zodat de leerlingen een idee krijgen wat items zijn. - Leg uit dat één persoon per groepje alles opschrijft. Vertel “Gebruik hiervoor de viltstift

zodat het later ook op afstand leesbaar is. Maak geen gebruik van het woordje ‘niet’. Let er

ook op dat de groepsafspraak begrijpelijk, kort en krachtig is.” Als ieder groepje na 10 minuten digitale groepsafspraken heeft opgeschreven, worden de A3 vellen op het bord opgehangen. - Bespreek de groepsafspraken klassikaal, geef daarvoor elk groepje één-voor-één het woord en stel de volgende vragen: “Welke groepsafspraken hebben jullie bedacht?”, “Hoe kwamen jullie op deze groepsafspraken?”, “Wil er iemand van buiten dit groepje iets toevoegen aan deze groepsafspraken?”. Laat eventueel ieder groepje voor de klas de opgestelde groepsafspraken presenteren. - Benoem dat je samen met de klas de digitale groepsafspraken gaat omzetten in maximaal

6 groepsafspraken. - Deze groepsafspraken zijn leidend voor hoe we met elkaar en anderen om willen gaan.

Laat de leerlingen inzien dat de groepsafspraken veel ‘gezeur’ kunnen voorkomen als iedereen op die manier met elkaar omgaat. Geef zeker aan dat de codes juist zijn bedoeld om de omgang met elkaar aangenamer te maken en niet als strenge regels. Als leerlingen de codes volgen, ervaren ze dit niet als een keurslijf, maar voelen ze juist alle vrijheid binnen de groep. Op die manier kan sociale media ingezet worden om samen bijzondere dingen te bereiken.

Afsluiting

Bespreek met de leerlingen de les en blik terug op de activiteiten. Stel hierbij de volgende vragen:

- “Wat heb je van deze les geleerd? Zijn er dingen waarover je aan het denken bent gezet?”

- “Welke activiteit tijdens deze les vond je leerzaam of leuk en waarom?” - “Kijk je nu anders tegen het onderwerp ‘cyberpesten’ aan?” - “Wie denkt zijn of haar gedrag nu aan te passen? Wat ga je in het vervolg anders

doen?” - “Wat denk je dat je met de groepsafspraken gaat doen? Denk je dat deze afspraken

helpen bij het voorkomen van digitaal pesten?”

Wanneer er tijd over is kan je de volgende link gebruiken. Hierin staan verschillende filmpjes over cyberpesten.

https://www.youtube.com/playlist?list=PL41E36ED9C52FBDB1

Extra info over Cyberpesten

Pesten is van alle tijden. Pesten of plagen is een manier om je plek binnen de groep te bepalen. Het verschil tussen pesten en plagen is dat er bij plagen ‘slechts’ sprake is van incidenten terwijl bij pesten herhaaldelijk negatieve handelingen plaatsvinden en er sprake is van ongelijke machtsverhouding in de groep waardoor verweer voor het slachtoffer bijna niet mogelijk is. Bij cyberpesten is de omgeving waar er gepest wordt uitgebreid met digitalecommunicatiekanalen zoals sociale media. Bij communicatie via dergelijke kanalen vallenlichaamstaal en emoties vaak weg. Dat kan soms leiden tot misverstanden: iets wat grappigbedoeld is kan vervelend overkomen. Ook voelt men zich op sociale media vaak minder geremd en is de stap sneller genomen om negatieve dingen te schrijven. Daarbij kunnen uitspraken op het beeldscherm heftiger overkomen dan in het ‘echte’ leven. Een zinnetje als ‘Ik maak je dood’ staat wel heel bedreigend op een beeldscherm. Digitale ruzies kunnen snel uit de hand lopen: een klein vonkje kan een hele vuurzee veroorzaken waar veel mensen bij betrokken raken. Doordat het pesten in de fysieke en virtuele wereld tegenwoordig naadloos op elkaar aansluiten, kan het pesten overal en vierentwintig uur per dag doorgaan. Ook thuis, in de veilige en vertrouwde omgeving.Cyberpesten is net als pesten helaas nooit helemaal te voorkomen. Pesten is een onderdeel van het groepsproces. Door preventief het gesprek over dit onderwerp aan te gaan, wordenleerlingen zich bewust van de gevolgen van pesten op iemands leven.

It’s up to you laat leerlingen nadenken over hoe zij zouden reageren bij verschillende pestsituaties en laat hun experimenteren met verschillende rollen. Ook brengt de film de discussie over cyberpesten en de gevolgen ervan op gang.

StrafbaarWat grappig of als ‘kattenkwaad’ bedoeld is, zoals het publiceren van (bewerkte) ‘grappige’foto’s van iemand, nep-accounts aanmaken en het hacken van accounts, kan grote gevolgen hebben. Hoewel er nog geen expliciet wetsartikel bestaat ten aanzien van digitaal pesten, kan er toch vaak sprake zijn van een wettelijk strafbaar feit zoals laster, belediging of smaad. Daders van cyberpesten kunnen een taakstraf en/of een geldboete krijgen. Als extra voorwaarde kan opgelegd worden dat de verdachte de incorrecte informatie van het internet moet verwijderen onder toeziend oog van de officier van justitie.

BIJLAGE 1

TURFLIJST OPDRACHT 1

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

BIJLAGE 2

GROEPSTOP 3

1.

2.

3.

BIJLAGE 3