VERSLAG EXCURSIE VOORJAARSBLOEMEN ELSLOO 22 april 2017

Geschiedenis Kasteel Elsloo

Het kasteel is de voorzetting van een complex van een vroegere brouwerij met een inpandige watermolen en hoeve met schuren en stallen. Het brouwhuis werd in de 17e eeuw omgebouwd tot woonhuis maar werd na enkele branden niet meer herbouwd. Het kasteel bestaat uit een rechthoekig gebouw waar de watermolen in is opgenomen en in latere tijd is de ronde inpandige toren bijgebouwd. Direct naast het kasteel bevindt zich een botanische tuin. In 1957 liet Dorien Verschure het landgoed, park en 168 ha grond en 118250 gulden na aan de gemeente Elsloo. De huidige eigenaar is Stichting Limburgs Landschap. Het kasteel wordt momenteel geëxploiteerd als hotel restaurant. We zijn een berg op gegaan en daarboven bevond zich een theehuis met een magnifiek uitzicht over het gebied. Zelfs de terril van Eisden (Connectera) was zichtbaar. Het theehuis is door vandalisme vernield en vervolgens recentelijk opnieuw opgebouwd.

Bunderbos en Elsloërbos

Bunder- en Elsloërbos is een Natura 2000-gebied (classificatie:Heuvelland, nummer 153) in de Nederlandse provincie Limburg. Het gebied ligt in de gemeenten Meerssen en Stein. Het Natura 2000-gebied bestaat uit het Bunderbos, het Hoge en Lage Bos bij Elsloo, het Geulderbos bij Geulle en het Armenbos en Bunderbos bij Bunde. De bossen bevatten talloze kalkrijke bronnen en beken en worden door verschillende bronnen gekwalificeerd als 'de mooiste bronbossen in Nederland'. De oppervlakte van het Natura 2000-gebied is 189 ha en wordt beheerd door Staatsbosbeheer en particulieren. Jammer genoeg loopt er wel een spoorlijn door die in 1850 gebouwd is.

De berg bestaat uit verschillende lagen. Zo bevindt zich boven aan loss of leem vervolgens krijgen we weer zand. Hierdoor ontstaan er verschillende bodemstructuren en verschillende biotopen. Door het gebied loopt de hemelbeek met een sprookjesachtig bos

Planten die we zijn tegengekomen

Daslook (allium ursinum)

Dit is een plant uit de lookfamilie, hier verwijst de naam allium na. Ursnum verwijst naar van de beren. Dit is ontstaan in Duitsland daar wordt het ook wel Bärenlauch genoemd. Dit verwijst naar het oude bijgeloof dat de beren na hun winterslaap zich eerst aan deze plant tegoed deden. De naam daslook kan afgeleid zijn van dassen die vroeger onder deze planten hun hol hadden. De plant is in Belgie en Nederland vrij zeldzaam. In Nederland is het plantje beschermd dus mag je het officieel niet plukken De sterksmakend (looksmaak en geur) werden vroeger gebruikt in salades en soepen. In tuinen wordt de plant soms gebruikt als afweermiddel tegen katten omdat deze dieren niet veel op zouden hebben met deze sterke geur. Die trouwens door het gehele bos was te ruiken. De kelkblaadjes hebben dezelfde kleur als de kroonblaadjes. Vermenigvuldiging vindt plaats via bolletjes onder de grond.Vroeger werden er darmklachten, wormen en aderverkalking mee bestreden. De bladeren kunnen rauw, fijngehakt gebruikt worden in salades en in soepen mits de plant nog niet gebloeid heeft. Ze hebben een zachte bieslookachtige smaak. Daslook kan worden verwerkt in o.a. pesto, marinades, brood ('Bärlauchbrot'), kruidenboter (Daslookboter) en kaas.

Hier een recept voor Daslookpesto:* 2 handen daslook* 1 ons extra belegen kaas* 10 gram ontvliesde amandelen* 2 tot 3 deciliter olijf olie

Maal de amandelen fijn. Doe er dan de daslook bij. Maal weer fijn. Voeg nu de kaas en 2 deciliter olijfolie toe. Is de massa te droog, voeg er dan meer olie toe. Eventueel wat zout toevoegen. Heerlijk met spaghetti of op een sneetje brood.Look zonder look (alliara officinalis)

Deze plant behoort tot de kruisbloemenfamilie. Het is een meerderjarige plant al zijn de meningen hierover verdeeld. Door de blad te wrijven tussen je vingers ruikt het naar look. Wanneer de plant de naam officinalis draagt betekent dat het geneeskrachtig is. De plant heet geen look, maar het smaakt er wel na. Vandaar de naam look zonder look. De plant werd vroeger gebruikt als kruid. Het heeft een knoflook aroma met een mosterdsmaak. De plant wordt vanaf 4000 jaar voor Christus in het eten gebruikt. De knoflookgeur is het verdedigingsmechanisme van de plant tegen dieren. Look zonder look wordt gebruikt bij verkoudheid, reumatische aandoeningen, jicht en slecht helende wonden. Hierbij nog een recept gevonden op internet

Spaghetti met broccoli, gemarineerde tomaatjes, plukpesto en bloemen

Voor 4 personen, hoofdgerecht: de pesto: ca. 50 g blaadjes van look-zonder-look (kies de teerste blaadjes) ca. 50 g rucola ca 50 g blaadjes van Oost-Indische kers allemaal inwisselbaar met andere blaadjes zoals platte peterselie, basilicum, postelein, daslook… er kan ook een klein beetje spinazie worden toegevoegd.

50 g noten (ik gebruikte 25 g geroosterde amandelen en 25 g pistaches) peper, zout, olijfolie, notenolie (ik gebruikte ook een beetje hennepolie)

de rest: 400 g spaghetti 2 teentjes knoflook 200 g gemarineerde tomaatjes (halfgedroogde/gekonfijte), uitgelekt en klein gesneden kleine roosjes van 1 broccoli (houd de steeltjes voor iets anders) Parmezaanse kaas Handvol bloemetjes en bloemknopjes van look-zonder-look Handvol bloemen van Oost-Indische kers Lekker kruidige olijfolie

1. Maak eerst de pesto. Hak in een keukenmachine de noten fijn en voeg de blaadjes toe, met een scheut olijfolie en een snuf peper en zout. Mix alles tot een gladde saus. Breng op smaak met peper, zout en smakelijke olie (olijfolie, notenolie, hennepolie… volgens beschikbaarheid en smaak). Als je geen lookachtige blaadjes gebruikt, kun je wat geperste knoflook toevoegen. 2. Breng een grote pot water aan de kook, voeg zout toe en kook er de spaghetti beetgaar in. 3. Verwarm intussen in een grote pan een scheut olijfolie en de tomaatjes. Als de spaghetti bijna gaar is, voeg je de broccoli toe aan de tomaatjes, draai je het vuur heter en schep je de spaghetti op de broccoli, samen met nog enkele scheppen kookvocht. Roer om tot de broccoli beetgaar is. 4. Haal de pan van het vuur en roer naar smaak pesto door de spaghetti (je zult misschien nog wat pesto overhebben, die is morgen lekker in de soep, of je kunt hem invriezen). Breng de spaghetti op smaak met kaas, peper en zout. Voeg extra kookvocht toe als je alles wat gladder wilt hebben. 5. Schep in elk bord wat van de spaghetti. Sprenkel er een klein beetje extra olijfolie over en werk de borden af met de bloemen. (Als de bloemen van Oost-Indische kers je wat te theatraal zijn, dan kun je er mooie oranje snippers van maken)

Dagkoekoeksbloem (silene dioica)

Bij de dagkoekoeksbloem staan de bloemen overdag open en bij de avondkoekoeksbloem gaan de bloemen tegen de avond open. Hoewel de bloemen overdag open zijn is de plant voor bestuiving grotendeels afhankelijk van de nachtvlinders. Zij kunnen met een lange tong in de bloem komen. De bloem draagt de naam koekoesbloem omdat die gaat bloeien als de koekoek weer in het land is en begint te roepen. Het is familie van de geranium. In de bladoksels zie je vaak schuim waarin de larve van de schuimcicade leeft. De schuim is ter bescherming van de larve. Je vindt deze schuim ook terug op de pinksterbloem. Dit wordt ook wel koekoesspuug genoemd, waar ook de naam van kan afstammen. Silene verwijst naar de bosgod, Silenus, de Griekse vader van de silenen die vaak met een dikke buik, net als de kelk van de plant, dronken rijdend op ezel wordt afgebeeld. Volgens andere stamt silene af van het griekse sialon (speeksel) . Dagkoekoeksbloem werd als een duivelsplant beschouwd. Wie de plant plukte zou een vroege dood sterven. Een legende vertelde dat als een kind de Dagkoekoeksbloem plukte zijn vader zou sterven en zijn moeder als het de Avondkoekoeksbloem plukte. Let op naast de paars/roze kleur zijn deze bloemen er ook in het wit. Hierbij de afbeelding van de schuimcicade

Grootbloemig muur (Stellaria holostea)

Deze plant heeft een hoekige steel en is vijfbloemige. Pas op je ziet dat de bloembladen diep ingesneden zijn waardoor het meer dan vijf bloembladen lijkt. Geperst sap van deze plant werd vroeger tegen oogaandoeningen gebruikt en volgens de tekenleer hielp de plant bij het genezen van steken in de zij en botbreuken. Grote muur werd ook beschouwd als een metgezel van de duivel. De oude naam Slangenbloem duidt op het geloof dat wie de bloem plukte door een adder zou worden gebeten. Een andere volksnaam was Sterretje, de bloem werd in verband gebracht met de Ster van Bethlehem en Paaszondag

Veldzuring (rumex acetosa)

De plant wordt door het vee gemeden vanwege het oxaalzuur. Toch wordt ze wel door mensen gegeten en staat zo bekend als 'zurkel'. Soms wordt op een stengel gekauwd omdat die sappig en zurig is. In de keuken kunnen de blaadjes worden gebruikt voor salades, soepen en de bereiding van sauzen. Ook in "Paling in het groen" wordt zuring verwerkt. Ze bevat veel ascorbinezuur. De plant staat vaak in de buurt van brandnetels, en heeft ongeveer dezelfde werking als azijn bij een brandnetelsteek (evenals hondsdraf en weegbree). De Nederlandse naam zuring duidt op de zure smaak van de plant (door de aanwezigheid van oxaalzuur). Rumex is Latijn en betekent " werpspies" , hetgeen slaat op de bladvorm van een aantal soorten. Acetosa komt van het Latijnse acetum (azijn). De plant wordt gebruikt in salades en zuringsoep en is rijk aan vitamine C. Het diende vroeger als voorjaarsrantsoen tegen scheurbuik. Ook werd het gebruikt tegen spijsverteringsstoornissen.

Kruipende zenengroen (Ajuga reptans)

De plant komt als bodembedekker in tuinen voor. De blaadjes staan tegen over elkaar en niet te verwarren met hondsdraf die komt later aan de orde. De blaadjes staan hier kruislings recht tegenover elkaar De naam zenegroen is uit het Middel-Nederlandse singroone ontstaan en betekent altijd groen. Ajuga is mogelijk een verbastering van het door Plinius gebruikte woord abiga, dat is afgeleid van abigere (afdrijven). Het zou ook kunnen afstammen van het Griekse aguisos of agyios (zwak in de gewrichten). Ajuga chamaepitys diende namelijk als middel tegen jicht. Reptans betekent kruipend. Zenegroen werd gebruikt bij allerlei kwalen. De lof van de plant zou een genezende werking op in- en uitwendige verwondingen hebben. In de middeleeuwen schreef Ruellius over zenegroen: Men ghebruyckt dit cruydt oock in de quade sweeren ende zeerigheden bysonder die aen de schamelijcke deelen koomen

Speenkruid (ficaria verna)

De soortaanduiding ficaria komt van het Latijnse Ficus, dat vijg betekent. Verna betekent lente Oude namen voor deze plant zijn 'vijgwortel', 'oaneklootjes' en 'katteklootjes'. De naam 'speenkruid' is volgens sommigen afgeleid van de vorm van de knollen, die op kleine speentjes lijken. Volgens anderen is de naam afgeleid van de toepassing tegen aambeien, oftewel speen. Speenkruid werd wel gegeten als spinazie. Jonge planten zijn rijk aan vitamine C en dienden als midden tegen scheurbuik (Duitse naam is Scharbockskraut). In de loop van de lente neemt het gehalte aan giftige stoffen echter toe. Als de bloemen gaan bloeien kan de plant niet meer gegeten worden en is dan giftig. De naam komt van de gelijkenis met de spenen van een koe. Het werd gebruikt om ontstekingen van uiers of aambeien te bestrijden. Men spreekt van signatuur dat als de plant ergens op lijkt in dit geval uiers dan is het hier ook goed voor. Dit is inmiddels achterhaald. Het is absoluut nu niet aan te raden deze plant te gebruiken voor aambeien.

Gevlekte aronskelk (Arum maculatum)

Dit is een vrij zeldzame plant. De plant verspreid een aasgeur om vliegen aan te trekken. Wanneer ze op het blad van de bloeiwijze komen, dan glijden ze naar binnen. Ze kunnen de bloem dan niet verlaten door beharing Wanneer de meeldraden rijp zijn gaat de bloem open en is het blad minder glad waardoor ze de bloeiwijze verlaten kunnen en het stuifmeel mee naar buiten nemen. Ze kunnen via dit stuifmeel een andere aronskelk bevruchten. Dit gehele proces kan 2 weken duren. Door de vocht en de temperatuur in de plant kunnen de vliegjes overleven. Er zijn verschillende verklaringen voor de naam Aronskelk (Arum) in omloop. Een daarvan is het volgende religieuze verhaal: Toen Jozef en de verspieder Kaleb naar het beloofde land trokken namen zij de staf van Aeron mee. Op deze staf droegen zij een druiventros. Nadat de druiventros van de staf was genomen staken zij de staf in de grond. Op die plek schoot toen een Aronskelk (Arum) uit de grond. Het werd het zinnebeeld van een gezegende vruchtenoogst. De kelk is de beker waar de insecten invallen en zo met stuifmeel bedekt raken. De naam Arum kan ook zijn afgeleid van het Griekse aros (nuttig). Anderen beweren dat het de naam afkomstig is van het Griekse rainoo (bevochtigen), omdat de plant op vochtige plaatsen groeit, of het komt van aroo (bevestigen), omdat de zijslippen van de

bladen op een haak lijken, die de timmerlieden gebruikten om houten voorwerpen in verband te houden. Maculatum betekent gevlekt. De plant is giftig zowel vers als gedroogd.

Salomonszegel (Polygonatum multiflorum)

Polygonatum is afgeleid van het Griekse polys (veel) en gonu (knie of knoop), omdat de wortelstok uit tal van geledingen bestaat en op sommige plaatsen als een knie verdikt is. Multiflorum betekent met veel bloemen. Elk jaar valt de oude stengel van de wortelstok af en wordt het volgende jaar op de verlenging van de wortelstok een nieuwe stengel gevormd. Door de talrijke vaatbundels in de verdikte knoop lijkt de plaats waar de stengel is afgevallen op een zegel. De naam heeft alleen indirect te maken met de koning Salomo uit de Bijbel, door de littekens die afgestorven bloemstengels uit vorige jaren op de wortelstok achterlaten. De plant werd voor medicinale doeleinden gebruikt, o.a. bij zweren en blauwe plekken. Je hebt twee soorten de enkelbloemige en de veel bloemige. Het is een welriekende plant. De naam salomonszegel dankt de plant aan littekens die bloeistengels uit voorgaande jaren achterlaten op de wortelstok. Ze zijn te zien als kleine ingedrukte kringen – als door een zegelring er in gedrukt- op de wortelstok. De plant wordt soms ook wel springkruid genoemd. Beide benamingen slaan op de legende dat de plant ooit een rol heeft gespeeld in het bouwen van de tempel in Jeruzalem: De wijze koning Salomo had een groot

probleem. Hij wilde een groots godshuis bouwen van het meest heilige soort. Om een dergelijke tempel te maken moesten de machtige ceders van Libanon gekapt worden en er moesten rotsen tot steenblokken gehouwen worden. Hiervoor waren ijzeren werktuigen nodig, maar ijzer was onrein in de ogen des Gods. Hij had al expliciet tegen Mozes gezegd: “Indien gij echter een altaar van stenen voor mij maakt, dan moogt gij niet bouwen van gehouwen steen, wanneer gij dat met uw houweel bewerkt ontwijdt gij het “. (exod. xx. 25) Hoe nu te handelen? Een wortel van een plant die rotsblokken kon doen splijten. Listig als hij was blokkeerde Salomo het nest van deze Auerhoen met een kristel. Het beest ging op zoek naar de wortel, toen hij deze gehaald had begon Salomo zo te schreeuwen dat de vogel de wortel liet vallen. Deze springwortel maakt het mogelijk om de tempel te bouwen en als teken van zijn dankbaarheid drukte de koning zijn zegel- de salomonszegel, van twee door elkaar gevlochten driehoeken- op de wortel. Salomonszegel is in de uitgeponste opening van de stengel te vinden.

Gevlekte dovennetel ( Lamium maculatum)

Dovenetel heeft te maken met de bladen, die lijken op die van de brandnetel, maar zijn niet bezet met brandharen. Lamium is afgeleid van het Griekse woord lamos (muil of keelgat) en heeft betrekking op de muilvormige bloemkroon. Maculatum betekent gevlekt. Witte dovenetel werd gebruikt bij de behandeling van vrouwenziekten en diarree, tegenwoordig als homeopathisch preparaat bij nierziekten. De dovenetel kan worden bereid als spinazie, maar veel Nederlandse en Vlaamse volksnamen wijzen op de vroegere gewoonte van kinderen om de honing uit de bloemen te zuigen. In Fryslân werd de plant ook wel Adam-en Eva genoemd: als je de bloem omkeert, dan lijken de twee lange meeldraden op twee personen in een bed. Van gedroogde bloemen van Witte dovenetel kan een medicinale thee worden getrokken.

Robertskruid (Geranium robertianum)(Herba Rubia)

De plant behoort tot de ooievaarsbekfamilie De plant bevat tanninen, etherische oliën en geranine. Alle delen van de plant worden gebruikt als bloedstelpend en desinfecterend middel. In de kruidengeneeskunde wordt een aftreksel gebruikt tegen nier- en blaasklachten. Het kauwen op verse bladeren zou behulpzaam zijn bij genezing van keelontsteking. Vers geplukte en fijngewreven bladeren hebben een speciale geur. Wanneer deze op het lichaam gesmeerd worden, zou ze muggen afstoten. Volgens sommigen komt de Nederlandse naam van de Franse abt Sint-Robert, die in de elfde eeuw de cisterciënzer kloosterorde stichtte. Volgens anderen is de naam afgeleid van herba rubea (rood kruid). Geranium komt van het Griekse geranios (kraanvogel), omdat de vrucht enigszins lijkt op de snavel van een kraanvogel. Robertianum (robertskruid) is misschien genoemd naar de eerste Salzburger aarstbisschop Rupert of Hrodperth (gestorven in 717), dit vanwege zijn geneeskracht. Het kan echter ook zijn afgeleid van ruber (rood), naar de kleur van de bloem of rode stengel en bladeren in de herfst. Herba ruberta of herba rubra betekent " rood kruid" , wat men later verbasterde tot Robert. Volgens de Middeleeuwse tekenleer werd Robertskruid gebruikt om bloedziekten te behandelen, omdat de stengels en onderste bladeren in de herfst rood kleuren. De rode kleur en de onaangename geur van de plant worden weerspiegeld in talrijke volksnamen (Bloedwortel, Stinkende geranium). Ondanks deze onaantrekkelijke eigenschappen gebruikte men al vroeg in de Middeleeuwen Robertskruid bij de behandeling van wonden en ontvellingen. Hiertoe werd de plant in wijn gekookt. Het (al dan niet fijngewreven) kruid diende ook om ongedierte als motten, bedwantsen en hoofdluis te verjagen.

Ossetong (Anchusa Officinalis)

Deze oude artsenijplant heeft zijn medicinale werking te danken aan slijm, choline, kaliumnitraat, sporen alkaloïde, allantoïde en een voor dieren niet giftig alkaloïde en looistof. De medicinale eigenschappen zijn bloedzuiverend, hoestdempend, laxerend, verwekkend, urinedrijvend en zweetafdrijvend. In de tijd dat er nog geen synthetische kleurstoffen waren, onttrok men aan de wortel een rode kleurstof. Hieraan heeft de plant mede zijn Griekse naam (Anchasol=verf) te danken. Als men de wortels in lijzaadolie doopt geven zij een rode kleurstof af. Zalf en smeerseltjes konden dankzij deze plant een wat aantrekkelijker kleurtje krijgen. Ook gebruikten de dames het om hun bleke wangen wat bij te kleuren. Officinales komt van het Griekse Officine (apotheek). De medicinale werking van deze plant is reeds eeuwen bekend. Uitwendig werd het gebruikt met verkoelende en pijnstillende compressen. Inwendig was het een middel om de stoelgang te bevorderen. Een handvol bloemen in een halve liter heet water, tweemaal per dag een kopje ervan drinken, is voldoende.

De blauwachtige bloemen van de ossentong kunnen een salade mooi kleuren maar ook een aparte smaak geven die koel en iet wat bitter is. Als de bloemen in ijswater worden gedaan geeft dit in de zomer een lekkere frisse drank

Bosanemoon (Anemone nemorosa)

Anemone komt van het Griekse anemos (wind), door de spoedig afvallende kelkbladen, die door de wind worden meegevoerd. Anemone was een nimf aan het hof van de godin Flora. Floras Zephyr, de god van de wind, werd verliefd op Anemone, waarna ze door de jaloerse godin Flora in een bloem werd veranderd. Nemorosa betekent van het bos. Ze komt voor op vochtige plaatsen in het bos. De voortplanting geschiedt via wortelstokken . Bosanemoon werd gebruikt tegen reuma, lepra en kiespijn. Het sap werd gebruikt om urine af te drijven en oogontstekingen te behandelen. Net als de meeste andere planten van de ranonkelfamilie bevat de Bosanemoon giftige stoffen, die bij gevoelige mensen voor huidproblemen kunnen zorgen Bosanemoon is ook weer niet zo sterk aan het bos gebonden, dat men haar uitsluitend daar zal aantreffen. Zij komt ook voor onder heggen en kreupelhout; verder ook in grasland waar bos geweest is.In het graafschap Zutphen komt men de naam Achterumkiekertjes tegen en die zou kunnen slaan op het feit dat door de wind de bloemen gemakkelijk heen en weer bewegen. Brusse en Vogel schrijven, in Zelf waarnemen en ontdekken: ‘Let erop hoe ze met de zon meedraaien,’s morgens staan hun kopjes naar het Oosten en ’s middags wijzen ze naar het Zuiden. Anemoontjes sluiten hun bloempjes niet alleen tegen de avond maar ook overdag zodra de temperatuur beneden 10° daalt.’ Zou dit de verklaring van de eigenaardige naam kunnen zijn?

Madeliefje (belles perenis)

De naam Bellis perennis betekent eeuwige schoonheid of alle jaren mooi. Bellis is afgeleid uit het Latijn en betekent mooi, perennis betekent “overjarig”. De herkomst van Bellis is gebaseerd op de mythe van Belides, een boomnimf. Op een dag danste Belides met Ephigeus, die haar geliefde was. Het oog van Vertiemmus, de god van de boomgaard, viel op haar en om aan zijn onwelkome avances te ontsnappen veranderde de nimf zich in een madeliefje. De Nederlandse naam madeliefje is mogelijk afkomstig van maagdeliefje, omdat het bloempje vroeger in verband werd gebracht met de heilige maagd Maria. In de christelijke traditie geldt het madeliefje als symbool voor de

maagdelijkheid en daarmee samenhangend voor Maria. Een andere verklaring is de verwijzing naar het oud Nederlandse “made” dat staat voor weide en grasland. Madeliefje wordt ook wel meizoentje, meibloempjes of schapenbloem genoemd.Tijdens de archeologische opgravingen van het paleis van koning Minis op Knossos heeft men talrijke gouden haarspelden gevonden die versierd waren met een madeliefjeachtig ornament. De spelden waren zo’n 4000 jaren oud. Ook in Egypte is veel keramiek teruggevonden met afbeeldingen van madeliefjes. Een madelief heeft een oog en werd door Engelse en Syrische artsen voorgeschreven bij oogklachten. Syriërs gebruikte gekneusde madeliefjes in olie als haarbehandeling. Grijs haar zou hiermee terug zijn oorspronkelijke kleur krijgen. De Romeinen hadden een mythe waarbij Boreas, de god van de noordenwinden, verliefd werd op Flora, de godin van de bloemen. Toen het lente werd en de aarde getooid was met bloemenweide, strooide hij in een poging Flora te vertederen, massa’s sneeuwklokjes uit, die Flora wist te veranderen in madeliefjes. In de stadspoort in Babylon zijn madeliefjes verwerkt als eerbetoon aan de god IshtarBij de Germanen was het madeliefje gewijd aan Freya, de godin van de liefde en de vruchtbaarheid en Ostara, de godin van de lente. In de naam Ostara herkent u de naam Eastern en Ostern. Bij Ostaraviering (21 maart) werd de rituele beker versierd met madeliefjes. In Overijssel (Nederland) worden er met Pasen de paaseieren versierd met madeliefjes. De madeliefjes worden tegen de eierschaal gedrukt en daarna omwikkeld met uienschillen, kranten en touw. De eieren worden gekookt, waarna de kleurstof uit de uienschillen in de eierschaal trekt. Op de plaatsen van de madeliefjes ontstaan afdrukken op de schaal. Na het koken wordt het ei uitgepakt en met boter ingesmeerd om het mooi te laten glanzen. In de riddertijd was het gebruikelijk dat als een ridder het hart van een jonkvrouw had veroverd, zij hem moest toe staan dat hij een “meizoentje” op zijn wapenschild mocht aanbrengen. Wanneer zij hierover nog moest nadenken, dan maakte zij een krans van madeliefjes die zij hem overhandigde. De bloemenkransen van madeliefjes worden ook wel gegeven als teken van dankbaarheid. Het madeliefje werd ook gebruikt om iets te voorspellen. Een bekend artsengeslacht van Myddvai gebruikte het madeliefje om te voorspellen of een patiënt zou overleven of zou sterven. Een bloempje werd geplet in de wijn, die patiënt vervolgens opdronk. Wanneer de patiënt moest overgeven dan hij aan de ziekte sterven. Het madeliefje werd ook gebruikt voor liefdesvoorspellingen. De bloemblaadjes werden van de madeliefjes afgetrokken, telkens zeggend “hij houdt van mij en hij houdt niet van mij”. In Duitsland en Nederland werd het madeliefje als een slecht voorteken beschouwd. Wanneer het bloemetje in de lente rijkelijk bloeide voorspelde dat een grote kindersterfte in de komende herfst. Wellicht hing dit samen met het feit dat het madeliefje in die tijd werd gebruikt als arbortivum. In Keltische sagen wordt de bloem de magische eigenschap toegedacht dat deze het groeiproces kan stilleggen. De fee Milka zou de zoon van de koning stiekem madeliefjes te eten hebben gegeven, waardoor hij nooit volwassen zou worden.Het madeliefje is in België, een symbool van herdenking van de eerste wereldoorlog, zoals de korenbloem dat is voor Frankrijk en de klaproos voor de Angelsaksische landen.

In vroegere volksgeneeskunde werden madeliefjes onder meer gebruikt bij koorts. De eerste dag, at men drie bloementjes, de volgende dag vijf en zo verder tot negen, om dan weer te verminderen tot drie. Van af de 16e eeuw werd de medicinale waarde van het madeliefje wel hoog geprezen. Het kruid werd vooral aanbevolen voor wondverzorging en voor allerhande longkwalen en diverse ontstekingen. In de middeleeuwen werden verse of gedroogde bloempjes gebruikt om wonden te

genezen, maar ook bij reumatiek en nierziekte. Het madeliefje bevordert de bloedsomloop en zou bloed reinigend zijn. Momenteel worden madeliefjes gebruikt als men last heeft van zweertjes in de mond. Een halve kop madeliefjes giet er kokend water over en laat 20 minuten trekken. Zeef de bloemen eruit en spoel de mond drie keer per dag met dit aftreksel. Vroeger werden madeliefjes regelmatig aan lusteloze kinderen gegeven die er actief van werden. De blaadjes werden gebruikt om verse wonden te behandelen. De thee van madeliefjes wordt gebruikt bij maagslijmvliesontsteking, reumatisch problemen, artritis, lever en nierstoornissen en als zuiverend middel voor het bloed. Een aftreksel van de wortel wordt gebruikt bij eczeem, ademhalingsproblemen, reumatische pijnen en heftige menstruatie. Madeliefjes zouden ook helpen bij fibromyalgie. Momenteel worden madeliefjes veel gebruikt in mixen met andere kruiden.In het voorjaar kunnen de jonge blaadjes worden geplukt om verwerkt te worden in een salade. De bloemen kunnen ook worden gegeten. Een geheel geopende bloem smaakt ietwat bitter en nootachtig. Als de bloemknoppen in het zuur worden gelegd dan kunnen ze ook als vervanging voor kappertjes dienen. Gecultiveerde madeliefjes zijn meestal NIET eetbaar. De bladeren bevatten veel vitamine C en zijn goed te eten door een salade. Let wel op waar men de madeliefjes plukt, daar honden en katten en andere dieren kunnen er op geplast hebben. Daarom altijd alles wassen van te voren. De bloemknopjes smaken ietwat naar noten. Madeliefjes gekookt in goede wijn, gedronken voor het slapen gaan, geven een goede nachtrust. Recept voor madeliefjeskoekjesIngrediënten voor zo'n 20 koekjes:• 150 g bloem• 100 g harde boter• 1 ei• 75 g basterdsuiker• snufje zout• geraspte schil van een citroen• madeliefjes.

Bereiding: Doe bloem, suiker, zout, eidooier en de geraspte schil in een kom. Snijd de boter in stukjes en doe ze bij het bloemmengsel. Kneed er snel een deeg van. Laat dit deeg, gekneed tot een rol en verpakt in folie, een uurtje in de koelkast rusten. Van het stijve deeg kun je nu gemakkelijk plakjes snijden. Leg deze plakjes op de bakplaat. Plak de madeliefjes met behulp van eiwit, op de deegrondjes. Dit doe je het best met een borsteltje, zodat de bloempjes mooi plat met uitgespreide blaadjes op de koekjes komen. Zet de bakplaat in het midden van een voorverwarmde oven (150°C) en bak de koekjes 8-10 minuten. Hoe dunner de koekjes, hoe sneller ze klaar zijn.Laat de koekjes 1 minuut afkoelen op de bakplaat en leg ze dan met een plat voorwerp op een plat oppervlak.

MadeliefjeswijnPluk 50 gr madeliefjesbloemen per liter witte wijn. Laat deze tinctuur een viertal weken trekken. Zeef de wijn voor gebruik. Gebruikt de wijn in kompressen tegen blauwe plekken, verstijving in de nek en bij allerhande winterkwaaltjes.

Gladde walstro (Galium mollugo)

De naam Walstro komt van wiegstro. Walstro soorten werden vroeger gebruikt (als stro) in wiegen. Het middeleeuwse Duitse wal staat voor wiegje. Glad walstro ook in de wieg omdat de geur vlooien zal verjagen. Men gebruikte Galium komt van het Griekse gala (melk). Vroeger werden deze planten namelijk gebruikt om melk te stremmen (afscheiden van de kaasstoffen). Mollugo betekent zacht. Glad in de Nederlandse naam staat als tegenstelling met het ruwe kleefkruid voor gladde stelen. Glad zijn ook de bladeren en zaden’. Glad walstro werk weerstand verhogend. Thee van het bloeiend kruid werd gebruikt bij vallende ziekte, hysterie, zenuw en maagpijnen. Het is een spasmolyticum, dat wil zeggen dat het ontkrampend werkt. Het werd vroeger daarom tegen fieteldans (Sint Vitusvuur) gebruikt. Een ziekte die naam ontleend aan de dans rond het Sint Vitusvuur en dat oorspronkelijk een vruchtbaarheidsdans was. Deze dans werd op den duur een psychische ziekte die in het begin van de 13e eeuw tot de 16e eeuw voornamelijk bij vrouwen, meisjes en kinderen in Duitsland woedde. Bij de ziekte treden willekeurige snelle niet te controleren bewegingen op die tijdens de

slaap verminderen en gepaard gaan met lichte psychische stoornissen met een aantasting van hart en gewrichten. Eind 20e eeuw werd de plant opnieuw populair door Maria Treben. Zij adviseerde het om nieren, pancreas en milt te reinigen met Glad walstro. Ook zou het verschillende soorten kankers genezen. Bij zware ziektes moet men walstro altijd vers gebruiken. Walstro thee reinigt nieren, lever, buikspeekselklieren en de milt van ziekte wekkende stoffen. Wie lijdt aan een storing van het lymfklierstelsel zou deze thee elke dag moeten drinken. Uitwendig gebruikt men Walstro tegen huidziektes, wonden, zweren en mee-eters of vetbollen. Men gebruikt Walstro ook voor het verstevigen van een slappe gezichtshuid. Walstro zou sterker gaan ruiken als er spoedig slecht weer op komst is. In het kruid zitten veel zoete geurende amarines, wat de geur verklaart. Daarom werd Walstro vroeger wel “honingkruid” genoemd. Daarom werd het gebruikt om insecten te verjagen uit huizen en kleerkasten. De geur is zo aangenaam dat de Germanen het opdroegen aan hun godin Freya, de godin van de natuur en van de liefde.Kleefkruid lijkt op gladde walstro, echter deze plant heeft beharing op de steel

Fluitekruid (Anthriscus sylvestris)

Fluitekruid is een plant uit de schermbloemenfamilie. Het fluitenkruid dankt zijn naam aan het feit dat van de stengel fluitjes gemaakt kunnen worden. Om een fluit te maken moet bij een holle fluitenkruidpijp, met onderaan een dichte knoop, ongeveer halverwege een snee overlangs gemaakt worden. Anthriscus komt uit het Grieks. Bij de Oude Grieken was Anthriskon de naam voor een ons onbekende schermbloem. De naam is op dit geslacht overgegaan en zou samenhangen met antherix (halm). Sylvestris betekent in het bos groeiend. Fluitekruid lijkt erg op een aantal giftige dubbelgangers zoals de gevlekte scheerling, de waterscheerling en de dolle kervel. De giftige dubbelgangers van het fluitekruid bloeien gelukkig wat later in het jaar vanaf mei tot en met augustus. De gevlekte scheerling herken je vooral aan z’n muizengeur en de purperen vlekjes op de stengel. De waterscheerling is minder algemeen dan het fluitekruid en groeit voornamelijk naast watertjes en is vooral te herkennen aan het (giftige!) gele sap. Minder gevaarlijk, maar nog steeds sterk giftig, is de dolle kervel. De dolle kervel ontleent zijn naam wellicht aan het dronken gedrag dat vee vertoont al ze per ongeluk wat van de dolle kervel eten. Dolle kervel is het blad meestal rood

aangelopen. De stengel van de dolle kervel is rechtopstaand, paarsrood gevlekt en heeft vrij lange rechtopstaande haren, die voor een deel afstaan. De bladeren zijn donkergroen en worden later soms paarsverkleurend. De bladeren zijn twee- tot drievoudig geveerd en de deelblaadjes zijn eirond tot langwerpig, stomp en getandFluitekruid is een echte smaakmaker voor diverse gerechten zowel rauw, als gekookt, gestoofd of meegebakken kan het veelvuldig worden gebruikt maar let wel op alleen als je 100% zeker van je zaak bent laat hem anders staan i.v.m. de giftige familieleden. Daarnaast moet je ook oppassen met het plukken in de diverse bermen hier wordt soms flink gespoten met gif tegen onkruiden, en je zult niet de eerste zijn die hierdoor ziek wordt.Hoe kunnen we Fluitekruid gebruiken:

Rauw zijn de jonge bladeren lekker als toevoeging in salades. Het is een goede smaakmaker voor aardappelen, sperziebonen, en andere groenten Gebakken in een omelet komt het Fluitekruid goed tot zijn recht. De bladeren zijn lekker door een stamppot De bloemen kunnen door een beslag worden gehaald en worden gefrituurd. Bladerdeeg gevuld met Fluitekruid en kaas. En natuurlijk kan hij ook worden gebruikt voor een thee.

Reeds in het jaar 900 na Christus wordt in een oud Engels medisch handboek melding al gemaakt van genezing van kanker met zalfjes van Anthriscus sylvestris bij ons bekend als Fluitekruid recent onderzoek heeft aangetoond dat er inderdaad kankercel dodende eigenschappen in deze plant aanwezig zijn maar deze worden pas geactiveerd bij toevoeging van andere stoffen iets waar de wetenschap nog wel even mee bezig zal zijn. Daarnaast wordt gezegd dat het versterkend werkt bij algemene zwakte.

Vingerhelmbloem (Corydalis solida)

De vingerhelmbloem , voorheen ook wel vastwortelige helmbloem is een plant uit de papaverfamilie (Papaveraceae). De plant is ook wel bekend onder namen als vogeltje-op-de-kruk en voorjaarshelmbloem. Corydalis komt van het Griekse korydalis (kuifleeuwerik), naar de overeenkomst van de eindelingse bloeiwijze met de kuif van deze vogel. Solida betekent " dicht, vast of niet hol". De vingerhelmbloem is van deze soort te onderscheiden door de handvormig ingesneden schutblaadjes van de bloemen. De naam is een verwijzing naar deze schutblaadjes. Bij de holwortel zijn deze blaadjes gaafrandig. De vrucht is een op een peul gelijkende doosvrucht. Als de twee kleppen er van openspringen worden de zaadjes weggeslingerd. Mieren verspreidende de zaden die van mierenbroodjes zijn voorzien. De plant komt van nature voor in de zuidelijk helft van Nederland. De plant is heel zeldzaam. Ook in Belgie komt deze vooral vooral voor in het Maasgebied.Het is een knolgewas. Soms zie je er gaatjes in de bloem. Dit wordt gedaan door de hommel om bij de nectar te komen. De plant is giftig

Klimopereprijs (Veronica hederifolia)

De naam ereprijs is mogelijk afkomstig van de Vlaamse botanist Dodoens, die de planten eer ende prijs oft loff gaf vanwege hun geneeskrachtige eigenschappen. Er zijn echter nog een tweetal verklaringen in omloop. Ereprijs zou zijn naam te danken hebben aan het feit dat in de Middeleeuwen winnaars van grote toernooien een krans kregen van deze bloemen. Een derde verklaring is dat een Frankische koning vele jaren aan huiduitslag leed en daarvoor, na goede raad van een jager, dit plantje gebruikte en genas van de huiduitslag. Toen gaf hij het plantje de naam ereprijs. Veronica is genoemd naar de heilige Veronica. Veronica zou in een zweetdoek de afdruk gekregen hebben van het aangezicht van Christus. Sommigen menen in de bloem een weergave te zien van die afdruk. Hederifolia betekent bladen, gelijkend op die van Klimop. De klimopereprijs groeit vaak op omgewerkte grond samen met vroegeling en paarse dovenetel.

Stinkende gouwe (Chelidonium majus)

De stinkende gouwe is een algemeen voorkomende vaste plant uit de papaverfamilie. Het wordt ook wel wrattekruid genoemd. De geel okerachtige sap van deze plant zal wratten verwijderen. De plant is giftig In het Latijn heet deze plant chelidonium majus. In het Grieks betekent khelidion zwaluw. De Latijnse naam is daarvan afgeleid. Het was Dioscorides, een geneesheer uit het oude Griekenland die voor de antieke Romeinen werkt, die het verband tussen zwaluwen en stinkende gouwe legde. Het viel hem op dat deze plant begint te bloeien als de zwaluwen komen en stopt met bloeien als de zwaluwen vertrekken. Bovendien doen zwaluwen zich tegoed aan de zaden van stinkende gouwe. Het zou de blinde jonge zwaluwtjes helpen de ogen te openen. Het sap werd gebruikt als oogwater. De plant werkt pijnstillend, stimuleert de galafscheiding en is in gebruik tegen wratten. Als sierplant worden planten met gevulde bloemen en fijn verdeelde bladeren en kroonbladen gekweekt en deze verwilderen soms.

Hondsdraf (Glechoma hederacea)

In het middel-Nederlands heette de plant Gondrave. Gond betekende zweer, etter of gezwel. Rave komt overeen met reve en betekent rank. Dit plantje werd namelijk gebruikt tegen allerlei huidaandoeningen en had uitlopers over de grond. In de middeleeuwen heette deze plant wondrav. Dit werd later wondrank. De plant was vroeger een middel om wonden mee te behandelen en het hielp tegen zweren, jeuk en zwellingen. De naam zou afstammen van het Gotische woord Gunderaba, wat ook wondrank betekent. Een andere verklaring is dat de plant haar naam dankt aan het feit dat deze na de bloei d.m.v. bovengrondse stengeluitlopers snel een groot oppervlakte kan innemen. Deze woekerende eigenschap zou “honds” genoemd kunnen worden. Glechoma komt van het Grieks Glechon (een munt of tijmsoort) naar de pepermunt achtige geur die vrijkomt bij het wrijven van de bladeren. Hederacea komt van het Griekse Hedera (klimopachtig).Dit omdat de bladeren enige gelijkenis hebben met die van klimop en ook het groeigedrag (klimmen en kruipen) lijkt enigszins op klimop. In België is de plant ook bekend als Sint jansranke. Dit houdt verband met de Franse naam, voor hondsdraf, courroie de Sint-jean, de gordel van Sint-Jan, omdat de plant werd gebruikt voor het vlechten van kransen voor de feestelijkheden rond de viering van Sint-Jan op 24 juni. Hondsdraf is een belangrijke lentebode. Als de koeien voor het eerst naar buiten gingen en nog eerst op stal gemolken werden, werd er met een krans van hondsdraf om de uier gemolken. Met het afkooksel van hondsdraf werden de melkemmers gewassen. Al deze handelingen zouden de koeien beschermen tegen hekserij, diefstal en geesten in de wei. Volgens de legende kan men hondsdraf gebruiken om te ontdekken wie er de negatieve magie tegen u gebruikt. Het blad van hondsdraf is een middel tegen zweren, jeuk en zwelling. Het verzacht de pijn die wordt veroorzaakt door brandnetels. De blaadjes moeten worden gekneusd en dan op de pijnlijke plek worden gelegd. Vaak groeit de plant ook in de buurt van de brandnetel. Hondsdraf speelde een belangrijke rol in de geneeskunst. Hondsdraf werd en wordt gebruikt bij klachten van de luchtwegen, vooral bij kinderen met klacht over veel slijmophoping. Verder werd hondsdraf in gezet tegen jicht, door het aan het badwater toe te voegen. Bij artritus, zenuwpijnen, tandpijn werd er op het verse blad van hondsdraf gekauwd. Volgens de legende heeft Jezus de apostel Petrus afgeholpen van zijn kiespijn door hem op een paar blaadjes hondsdraf te laten kauwen. Tevens werd het gebruikt bij bloedarmoede, herstel van wonden en bij nier- en blaasstenen en reuma. Hondsdraf heeft een hele sterke werking en daarom moet het nooit op eigen houtje worden gebruikt. Hondsdraf heeft een hoog gehalte aan mineralen en looistoffen. Daarom verstevigt het kruid de slijmvliezen bij verkoudheid en hoest, maar helpt het ook bij diarree, chronische blaasontsteking en aambeien. Het stimuleert ook de

stofwisseling en is werkzaam bij een zwak spijsverteringskanaal, gebrekkige vorming van rode bloedlichaampjes en bij astma. Het kan helpen bij hoofdpijn en migraine. Een bad met hondsdraf wordt aanbevolen bij ischias, jicht, zenuwpijn en kiespijn. Let op: Hondsdraf bevat pulegone die niet goed is voor lever en abortus kan veroorzaken. Het is een plant waar u mee moet uitkijken en nooit zelf mee aan de slag moet gaan Hondsdraf dient met mate gebruikt worden. In Europa werd hondsdraf (gedroogd) gebruikt om thee te zetten. Dankzij zijn zowel houtachtige als bloemige aroma kan deze plant een aangename smaak geven aan salades en soepen. Het past ook uitstekend bij champignons. Gebruik echter het kruid met mate. Zie mijn eerdere opmerkingen.

KRUIDIGE KWARKMENGSEL voor Beleg op BroodIngrediënten:• 100 gram kwark• Eetlepel zure room• Peper en zout• ½ theelepel honing• 2 eetlepels fijngehakte hondsdraf• 4 takjes fijngehakte peterselie• ½ fijngesneden ui of sjalot• 6 kappertjes ( fijngesneden) Bereiding:Kwark met zure room en de zout, peper en honing mooi luchtig kloppen. Dan de overige ingrediënten zeer fijn gehakt toevoegen. Koel wegzetten.

HONDSDRAF OMELETIngrediënten:• 80 gram tarwebloem• ¼ liter of wat meer melk• 2 eieren• Snufje zoutBereiding: Van deze ingrediënten ene beslag maken. Hier een handvol fijngehakte “wilde” en andere kruiden door mengen als natuurlijk hondsdraf, peterselie, daslook en bieslook doormengen. Boter in een koekenpan smelten en hier met het beslag een of meerder omeletten van bakken

Giftig voor huisdierenVoor paarden en muizen is hondsdraf giftig. Voor koeien en konijnen blijken het kruid geen problemen op te leveren. De mieren nemen de zaadjes mee naar hun nest als voedsel.

BierVoor de 16 e eeuw werd hondsdraf gebruikt voor het helder maken van gistend bier. De bittere blaadjes werden hiervoor gebruikt. Later werd deze rol over genomen door hop. Een verwante toepassing was om de bladeren van hondsdraf toe te voegen aan vaten bier, die mee gingen op lange zeereizen. Op deze manier bleef het bier dat toen niet gekoeld kon worden, beter op smaak. In België is het momenteel verboden om hondsdraf toe te voegen aan voedingsmiddelen.

Zevenblad (Aegopodium podagraria)

Het is een plant uit de schermbloemfamilie. De plant wordt ook hanenpoot of tuinmansverdriet genoemd. Het is namelijk een hardnekkig onkruid in de tuin. Aegopodium komt van het Griekse aix (geit) en podion (een klein voetje), vermoedelijk is de plant zo genoemd naar de vorm van de bladeren of omdat geiten het eten. Podagraria is afgeleid van het Latijnse podagra (voetjicht), waartegen de plant een geneesmiddel zou zijn. De bladeren zijn onder aan de stengel zeventallig (vandaar de naam) en hebben drie blaadjes bovenaan en twee maal twee blaadjes onderaan het blad. Ze hebben een bladsteel met een buikige schede. Hoger aan de stengel zijn de bladeren vaak vijftallig. Zevenblad bevat vitamine C, caroteen en kalium, calcium, magnesium, kiezelzuur. Zevenblad is eetbaar, de bladeren kunnen bereid worden als spinazie. Gedroogd smaakt het naar peterselie.In de volksgeneeskunde gebruikte men zevenblad bij de behandeling van jicht en reuma. De naam (podagra) verwijst daar ook naar. Omslagen van gekneusde bladeren van zevenblad werken pijnstillend op pijnlijke gewrichten. Zevenblad is door de oude Romeinen verspreid. De Romeinse invasie wordt gespiegeld door de invasietactieken die het zevenblad in menig tuin uitvoert. De legers hadden altijd voedsel nodig. Daarom is dit plantje overal aangeplant. Ook de monniken hadden dit plantje vaak staan in de moestuin van een klooster. Het plantje werd in de geschiedenis beschreven door Chinese, Tibetaanse en Europese monniken. Het is een zeer gemakkelijk plantje dat flink doorwoekert als het eenmaal ergens groeit. Het houdt van schaduwplekken en groeit zeer dicht opeen zodat er geen ruimte is voor andere planten. In sommige landen wordt dit plantje in tuincentra verkocht als bodembedekker terwijl het in andere landen als onkruid wordt bestreden

Grote keverorchis ( Neottia ovata ofwel Listera ovata)

De plant is familie van de orchidee met groengele bloemen. Het heeft een muskusachtige geurDe verwante kleine keverorchis (Neottia cordata) komt in naaldbossen voor. Neottia komt uit het Grieks en betekent vogelnest. Het is afgeleid van neottos (pas geboren), naar de vorm van de wortelstok met de daaraan zittende deelen. Ovata betekent eirond. Opvallend zijn de tegenoverstaande bladeren aan de voet van de stengel. De Grote keverorchis wordt door een scala aan insecten bestoven. Vooral de sluipwespen (Ichneumonidae) en kevers zijn goede bestuivers. Hierdoor is de vruchtzetting ook heel hoog, al zorgt het gedrag van de bezoekers (langdurig heen en weer kruipen op een bloeiaar) wel voor een flink aandeel van 'geitonogamie' (bestuiving van twee bloemen van dezelfde plant, dit als onderscheid van autogamie, waarbij de zelfbestuiving binnen één bloem plaatsvindt). De stuifmeel staat op druk doordat het insect en vooral zware insecten er langs lopen breekt het open zo wordt het bestoven.Het is een vrij zeldzame plant. Er moet een schimmel aanwezig zijn om keverorchis te laten groeien.

Eenbes (Paris quadrifolia)

Paris is mogelijk afgeleid van de Trojaanse koningszoon Paris, de schaker van Helena. De rijpe bes zou dan de twistappel van de legende voorstellen en de vier bladen erom de drie godinnen en Paris zelf. Volgens anderen zou Paris echter komen van het Latijnse par (paar), omdat de bladen in gelijke paren staan. De soortaanduiding quadrifolia betekent vierbladig. De hele plant is giftig door de aanwezigheid van saponinen en wordt in de homeopathie gebruikt. Vroeger werd de plant tegen besmettelijke ziekten gebruikt (pestbes).

Gele anemoon(anemone ranunculoides)

De gele anemoon is een lage vaste plant uit de ranonkelfamilie. De soort is in Nederland met uitsterven bedreigd. In Nederland komt de plant alleen in Zuid-Limburg in het wild voor. De vrucht is een eenzadige dopvrucht. Aan het zaad zit een mierenbroodje.

De plant groeit op voedselrijke, vochtige, vaak kalkhoudende grond in loofbossen, tussen hakhout en op dijken. Het melksap van de gele anemoon is iets giftig, omdat de stof protoanemonine in het sap voorkomt.

Paarbladig goudveil (Chrysosplenium oppositifolium)

De plant is een laag blijvend, teer plantje uit de steenbreekfamilie (Saxifragaceae). Chrysosplenium is afgeleid van het Griekse chrysos (goud) en splen (de milt) een verwijzing naar de kleur van de bloem en de veronderstelde medische kwaliteiten. Oppositifolium betekent met tegenoverstaand blad. De soort staat op de Belgische Rode lijst van planten als zeldzaam tot vrij zeldzaam. In Nederland is de plant ook zeldzaam (Limburg, Gelderland en Overijssel) tot zeer zeldzaam (Drenthe). Paarbladig goudveil komt voor op zeer vochtige bosgrond bij beekjes en bronnen in heuvelachtig land.

Bosveldkers (Cardamine flexuosa)

Cardamine komt van het Griekse cardamine of cardemon, waarmee bedoeld werd een naar sterkers smakende plant (Kardemom is een plant uit de gemberfamilie). Cardamine kan echter ook zijn afgeleid van het Griekse Cardis (hart) en Damao (temperen of verzachten). Het kruid werd vroeger namelijk gebruikt bij hartkwalen en kon de pijn verzachten. Flexuosa betekent met bochten. De bosveldkers (Cardamine flexuosa) is een eenjarige of soms tweejarige of overblijvende plant, die behoort tot de kruisbloemenfamilie. Het is een plant van natte, voedselrijke grond, die voorkomt in loofbossen en langs sloten en bekenDe bosveldkers heeft 8 meeldraden de kleine veldkers heeft 4 meeldraden. Bitterveldkers heeft purpere meeldraden. Bosveldkers Kan op brood gegeten worden als veldkers, of in de salade verwerken.

Dotterbloem (caltha palustris)

De gewone dotterbloem is een vaste plant uit de ranonkelfamilie (Ranunculaceae). De bloem ontleende zijn naam aan het Duitse 'Dotter' en het etymologisch verwante Middelnederlandse 'doder' (dodre) wat ‘dooier’ betekent, daarmee verwijzend naar zijn gele kleur. Vee vermijdt de licht giftige plant. Hooi met een geringe hoeveelheid dotterbloemen kan voor vee geen kwaad, maar grote hoeveelheden leiden tot spijsverteringsstoringen. De bloemen worden bezocht door zowel vliegen, kevers als bijen. Wanneer de insecten over de meeldraden kruipen, overdekt het stuifmeel hen, waarna zij weer bloemen kunnen bevruchten. De plant komt niet voor in brakwater.

Smeerwortel (Symphytum officinale)

Uit de penwortel wordt een gomachtige stof gewonnen die als heelmiddel bij wonden wordt gebruikt. Hieraan dankt de plant haar naam. Symphytum is afgeleid van het Griekse Symphyein (samen groeien) De plant werd gebruikt bij botbreuken om deze weer aan elkaar te laten groeien. Officinale betekent geneeskrachtig. Een boerin wil weten hoe de handen van een dame zo wit komen. Ze zegt ze altijd bedekt te houden. De boerin wijst erop dat haar mans scrotum ook altijd bedekt is en toch zo zwart is als een smeerwortel. Bron: Archief Meertens Instituut: een onderzoekscentrum dat zich bezig houdt met onderzoek en documentatie van de Nederlandse taal

en cultuur. Alleen de wortel van deze plant wordt verzameld en wordt alleen voor uitwendig gebruik toegepast. Men gebruikt dit voor omslagen bij botbreuken, wonden en gewrichtsontstekingen. Onderzoek heeft uitgewezen dat de allantoine de heling van wonden kan bevorderen door de stimulering van de vorming van nieuwe cellen. Het zou dus een gunstig effect hebben op de genezing van wonden. De smeerwortel heeft ook een helende werking bij kneuzingen en verstuikingen. De smeerwortel is giftig en mag nooit inwendig worden gebruikt.

Gewone Berenklauw (Heracleum sphondylium)

De berenklauw behoort tot de familie van de schermbloemige en veroorzaakt brandwonden.

Ridderzuring( Rumex obtusifolius)

De Nederlandse naam zuring duidt op de zure smaak van de plant (door de aanwezigheid van oxaalzuur). Rumex komt het Latijnse woord rumex (werpspies), hetgeen slaat op de bladvorm van een aantal soorten. Obtusifolius betekent " met stompe bladen" .

Bosvergeet-mij-nietjes ( Myosotis sylvatica)

In Nederland komen alleen in Zuid-Limburg op bosrijke heuvels echt wilde bosvergeet-mij-nietjes voor. Het bosvergeet-mij-nietje is tweejarig (soms meerjarig) en vraagt een losse, humusrijke grond op een zonnige plaats. De plant wordt ongeveer 15-20 cm hoog.

De bloeitijd is van april tot augustus. De bloemen zijn klein en variëren in grootte van 5-8 mm. De bloemkroon is vlak. Na de zaadvorming sterft de plant af. Hij zaait zich echter zeer gemakkelijk uit en kan dan overal in de tuin weer opkomen. Myosotis komt van het Griekse Myos (muis) en het Griekse Otis (oortjes). De zachte beharing van de bloem en de vorm lijken enigszins op een muizenoor. Sylvatica betekent in het bos groeiend.

Gesteelde Sleutelbloem

De op een sleutelbos lijkende bloeiwijze van Primula was aanleiding tot de vorming van een legende: Sint-Petrus had, als bewaker van de hemelpoort, een prachtige sleutelbos met gouden sleutels. Op een kwade dag echter, toen hij even in slaap sukkelde, gleed deze hem uit handen en viel op de aarde neer. Petrus liet onmiddellijk de sleutelbos terughalen maar op de plaats waar hij was neergekomen, groeide een opvallende plant met een stralende tros goudgele bloemen; de plant kreeg sindsdien de naam ‘sleutelbloem’.[1] De sleutelbloem staat ook bekend onder de naam Sint-

Petruskruid en noemen de Duitsers haar Himmelschlüssel.

STRUIKEN EN BOMEN DIE WE ZIJN TEGENGEKOMEN

Peterselie vlier

De peterselievlier (Sambucus nigra var. laciniata) is een cultivar van de gewone vlier die zich in de natuur heeft gevestigd. De bladeren van deze vlier hebben dieper ingesneden blad waardoor deze gelijkenis vertonen met peterselie. Peterselievlier groeit snel. Na tien jaar kan de struik een hoogte bereiken van drie meter. De bloemkleur is wit. De plant is zeer winterhard en kan het beste in het voorjaar worden gesnoeid

Eenstijlige en tweestijlige meidoorn

Het verschil tussen een eenstijlige en tweestijlige meidoorn is het best te herkennen aan de bladeren. De eenstijlige heeft dieper ingesneden bladeren en ook puntiger lobben. Vaak zijner 5 tot 7 lobben te zien, maar ook wel eens drie. De tweestijlige heeft ook ingesneden bladen, maar minder diep en de lobben aan de top van de bladen zijn iets ronder vaak zijn er maar 3 lobben te zien. Er is een cultivator met rode bloemen die als boompje wordt gebruikt. Dat is een tweestijlige variant. De meidoorn bloeit altijd na de bloei van de sleedoorn

Gele kornoelje

PADDENSTOELEN DIE WE ZIJN TEGEN GEKOMEN

Kogelhoutkoolzwam

De kogelhoutskoolzwam verschijnt eerst in de vorm van donkerbruine 'kogels' op dood hout. De vruchtlichamen worden later zwart en hard. Ze kunnen een doorsnede van 9 cm krijgen. De binnenzijde is grijsachtig zwart met glanzende banden. De sporen ontwikkelen zich juist onder de oppervlakte. Deze zwam is te vinden op boomstronken en takken, in het bijzonder op essen. Ze komen het gehele jaar door voor. In Nederland is de soort vrij zeldzaam.

Zadelzwam

De Zadelzwam is een buisjeszwam die valt onder de plaatjesloze vlieszwammen. De Zadelzwam valt op door zijn grootte, de hoeden zijn tot 60 centimeter breed! De grote okerkleurige hoed is bezet met bruine concentrisch gerangschikte schubben.De crèmekleurige, later lichtbruine poriën aan de onderkant van de hoed zijn 1 tot 3 millimeter groot. De zijdelings aan de hoed geplaatste korte steel is bruin en zwart tegen de basis aan. Er is een zeldzame vorm rostkovii bekend met trompetvormige centraal gesteelde hoeden.De Zadelzwam komt verspreid over de gehele wereld voor maar minder richting de polen. De Nederlandse naam verwijst naar de gelijkenis met zadels. In Engelssprekende landen worden Zadelzwammen zeer poëtisch Dryad’s Saddle of Pheasant’s back genoemd. Een Dryad is in de Griekse mythologie een boomnimf terwijl Pheasant’s back refereert naar de rug van een fazant vanwege de bruine, concentrisch gerangschikte schubben van de hoed.De vele buitenlandse websites met informatie over Zadelzwammen gaan vaak vergezeld van allerlei recepten om Zadelzwammen te bereiden voor consumptie. In Nederland wordt de culinaire waarde van de Zadelzwam een stuk minder hoog aangeslagen. De jonge hoeden zijn misschien nog eetbaar maar zitten vaak vol met allemaal kleine kevertjes. Oudere hoeden worden snel taai. De geur van Zadelzwammen is melig, komkommerachtig, de smaak is neutraal

Voorjaarsmorielje

Een zeer gewilde paddenstoel in de keuken. Er wordt wel 400 euro per kilo betaald

Peksteel

Peksteel heeft een fraaie hoed in warme herfsttinten, diep donker roodbruin met een lichtere rode of gele rand. Het oppervlak is glad en glanzend. De vorm is trechter- of waaiervormig, de rand vaak golvend. De steel is excentrisch of centraal geplaatst, fluwelig en bruinzwart van kleur. Vandaar de naam peksteel. De okerkleurige buisjes zijn -0,5-2 mm lang en lopen af op de steel. De poriën zijn klein, 6-8 per mm en rond tot hoekig. Ze zijn wit of crème tot lichtbruin van kleur. De sporen zijn wit.