wiadomości misyjne nr 15 (1/2010)

7/30/2019 Wiadomoci Misyjne nr 15 (1/2010)

1/36


2/36


3/36

1

Mamy nadziej, e przybliajc Wam problematyk misji przyczynimy sido oywienia ducha misyjnego, abymy wszyscy, wspierajc dzieo misyjnenaszymi modlitwami i ofiarami, stali si prawdziwymi wiadkami mioci.

W naszych Wiadomociach znaj-dziemy midzy innymi:

Wywiad z Ksidzem Stanisawem

Wnukiem i Ksidzem Jzefem Klatk,dugoletnimi misjonarzami na Madaga-skarze. Nasi misjonarze na CzerwonejWyspie bd obchodzi w tym roku40-lecie pracy misyjnej. Chcielibymyw tym roku, dzielc z nimi radouczestniczenia w ewangelizacji Malga-szw, wesprze w sposb szczeglnyszeciu misjonarzy, ktrzy kontynuujz zapaem dzieo misyjne.

List z Chin (jaka szkoda, e niemoemy publikowa wszystkiego copragnlibymy na temat pracy mi-syjnej w tym kraju). List Ksidza Wodzimierza Maotyz Papui Nowej Gwinei, ktry z praw-dziwym entuzjazmem modego mi-sjonarza stara si przywrci do y-cia rozleg parafi pozbawion ka-pana przez 20 lat.

Wiadomoci z dziaalnoci K Misyj-nych, ktre zechciay podzieli siz nami swoj dziaalnoci. Bardzopragniemy, aby takie wiadomoci mo-gy ukazywa si w kadym numerzenaszych Wiadomoci. Dlatego za-chcamy wszystkich opiekunw i ani-matorw K Misyjnych do dzielenia siz innymi na amach naszego pismaswoim dowiadczeniem i osigniciamiwe wsppracy misyjnej.

W imieniu naszych misjonarzy oraz sekretariatu misyjnego pragn serdecz-nie podzikowa wszystkim za modlitwy ofiarowane w intencji naszych misjo-narzy i tych, wrd ktrych penimisyjnposug, jak rwnie za ofiary mate-rialne przesane przez porednictwo sekretariatu czy zoone bezporednio mi-sjonarzom podczas ich pobytu w Ojczynie. Dzikuj serdecznie Ofiarodawcomindywidualnym, Koom Misyjnym oraz Proboszczom Parafii, ktrzy zorganizo-wali w swoich Parafiach niedziele misyjne z udziaem naszych misjonarzy.

Ks. Stanisaw Deszcz CMDyrektor Sekretariatu Misyjnego


4/36

2

MISJA MALGASKA

W 2009 roku gocilimyw Polsce ksiy Stanisawa

Wnuka i Jzefa Klatk misjonarzy na Madagaska-rze. Ks. Stanisaw wyjechana Madagskar w 1972 roku,

a ks. Jzef w 1975 roku.

Naledo pierwszych i naj-duej pracujcych polskich misjonarzy na Czerwonej Wyspie. KlerykJacek Midlar przeprowadzi z nimi wywiad, ktry przyblia nam prac

misjonarzy, ycie Malgaszy oraz rozwj Kocioa i ZgromadzeniaKsiy Misjonarzy na Madagaskarze.

Kl. Jacek Midlar Mino prawie 40 lat od kiedy Ksia wyje-chali na Madagaskar. Jak Ksia wspominaj pierwsze kroki sta-

wiane na Czerwonej Wyspie?

Ks. Stanisaw Wnuk Pierwsze kroki na misjach byy dla nasdosy cikie, dlatego e w momencie przyjazdu nie znalimy anikultury ani sytuacji, w jakiej znajduje siludno Madagaskaru. Wielezawdziczamy miejscowemu biskupowi, ktry opierajc sina swoimdowiadczeniu, przedstawi nam najistotniejsze kwestie kierowaniaogromn parafi malgask. To by etap pocztkowy, ktry cakieminaczej wyglda w porwnaniu z posugobecn. Liczba kaplic, pa-rafii, a przede wszystkim chrzecijan bya bardzo maa. Nasza misjabya typowmisjad gentes, dlatego zaczynalimy naszdziaalnood budowania fundamentw, co nie byo prostym zadaniem.

JM W latach 70. Madagaskar by niepodlegym pastwem za-

ledwie od 10 lat. Jaki by stosunek wczesnych wadz i ludnoci do

dziaalnoci Kocioa katolickiego, a przede wszystkim europejskich

misjonarzy?

Ks. Jzef Klatka Gdy na Madagaskar przyjecha ks. Stanisawmia miejsce przewrt, w czasie ktrego zosta zabity wczesny prezy-dent i zacz panowa Didier Ratsiraka. Kiedy ja przyleciaem na Mada-


5/36

3

gaskar, po licznych trudnociach z uzyskaniem paszportu, poczuem sipierwszy raz czowiekiem wolnym. Na Madagaskarze, w przeciwie-stwie do Polski Ludowej, panowaa wolno sowa, mona byo mwiwszystko na temat prezydenta i sposobu sprawowania wadzy, natomiastw Polsce za wypowiedziane przeze mnie nieprzyjazne komunistom so-

wa, byem wzywany od razu na komend. Zdecydowanie wyjazd na mi-sje by dla mnie pod tym wzgldem wyzwoleniem.SW Malgasze w adnym wypadku nie bali si, ani nie odczuwali

niechci przed europejskimi misjonarzami. Naley rozrni koloni-zatorw od misjonarzy. Podejcie do europejskich przedstawicieliKocioa byo bardzo pozytywne.

JM Na Madagaskar wyjechaa spora grupa misjonarzy. Wielu

z nich wycofao si z pracy misyjnej. Co byo powodem?

SW W diecezji Fort Dauphin coraz wiksza liczba miejscowychksiy obejmowaa prowadzone przez nas placwki, co zmuszao nasdo sukcesywnego usuwania si z tych terenw. Po drugie, wielu mi-sjonarzy wyjechao ze wzgldw zdrowotnych.

JK Niektrzy misjonarze byli zszokowani zachowaniem nowych

ksiy malgaskich, ktrzy otwarcie dawali nam do zrozumienia, ebymywyjechali. Paru z nas z tego powodu opucio misj, natomiast my zosta-limy, poniewa przekonano nas, e jeszcze dugo bdziemy potrzebni.

JM Do charyzmatu Ksiy Misjonarzy naley rwnieformacjakleru na wszystkich jej etapach. Jak wygldaa formacja w semina-

rium 40 lat temu, a jak wyglda teraz? I z jakich rodowisk wywodz

si modzi kandydaci do kapastwa?

SW 40 lat temu w diecezji Fort Dauphin znajdowao simae se-minarium zaoone przez hiszpaskich ksiy. Obecnie ks. Benolo,jeden z pierwszych seminarzystw, jest naszym Wizytatorem. Pniejzostao ono przeniesione do Farafangany, gdzie dyrektorem by ks. Hu-bert. Dua grupa kandydatw wywodzia siz buszu, byli oni przysya-ni do seminarium pod protekcjproboszcza. Wysze seminarium znaj-dowao siw Ambatoluka w Annarynie. Obecnie Zgromadzenie KsiyMisjonarzy i ksia diecezjalni prowadz osobne seminaria. Mae se-minarium mamy w Entonranculle, gdzie ksztacimy 60 chopcw. Se-minarium Internum znajduje siw domu prowincjalnym Sainte Louisede Marillac. Liczba powoa jest zadowalajca. W tym roku Semina-


6/36

4

rium Internum zakoczyo 12 seminarzystw. Soni nastpnie kiero-wani do Wyszego Seminarium Duchownego w Etranculle. Powoana Madagaskarze jest obecnie wicej ni w polskiej prowincji. Penaformacja seminaryjna trwa okoo 9 lat.

JM Jak wyglda obecny stan wyksztacenia kandydatw zga-

szajcych si do seminarium?JK W parafii Manantenina jest obecnie 30 szk zorganizowa-

nych w buszu, na miejscu mamy mae gimnazjum, a nastpnie wysy-amy uczniw do Braci Serca Jezusowego, do 4-letniego liceum, abyzdali matur i uzyskali rednie wyksztacenie. Spord tych, ktrzyprzeszli taki cykl nauki bdzie wywicony niebawem nasz wycho-wanek malgaski ks. Herman lazarysta.

JM Madagaskar, jako pastwo znajdujce si w strefie klimatu

zwrotnikowego, naraone jest na rozprzestrzenianie si licznych cho-rb, co moe prowadzido rozwoju epidemii. Jak w tej kwestii dziaa

malgaska suba zdrowia i jak z takim niebezpieczestwem radz

sobie misjonarze?

JK W przecigu swojego pobytu na Madagaskarze dowiadczy-em w swoim rodowisku epidemii cholery, ktra zdecydowanie pod-wyszya wskanik umieralnoci. Dur brzuszny oraz malaria s cho-robami bardzo czsto wystpujcymi, na ktre choruje niemal kady.

SW Malaria zabiera mode osoby, a szczeglnie dzieci do 3 lat.Nawet doroli umieraj na t chorob, w przypadku nie zaywaniazalecanych lekarstw antymalarycznych.

JK Suba zdrowia stoi czasami na zerowym poziomie. Odlego-ci pomidzy miejscami zamieszkania a przychodni nieraz oscylujw granicach paruset kilometrw. Aktualnie w Niegowici organizuje-

my Parafiad, podczas ktrej bdziemy zbiera pienidze na odbudo-w szpitali, zakup potrzebnych lekarstw i podstawowej aparatury.W przecigu mojej pracy misyjnej na Madagaskarze udao si zorga-nizowa punkty wydawania lekarstw.

SW My znajdujemy si w okrgu Mananteniny, gdzie subazdrowia znajduje si na bardzo niskim poziomie. Niedawno wybudo-wano szpital, w ktrym albo brakuje lekarza, albo potrzebnych le-

karstw. Natomiast w Ranamafanie jest dostateczna liczba szpitali, przy-


7/36

5

chodni i punktw wydawania lekw. Oglnie rzecz biorc, szpitali jestdo duo, ale brakuje lekarzy i lekarstw, ktre sbardzo drogie.

JM Przez wiele osb Madagaskar jest kojarzony z b. o. Janem

Beyzymem ojcem trdowatych. Jak wyglda duszpasterstwo wrd

ludzi dotknitych trdem?

SW Na Wyspie prowadzone sdwa miasteczka dla trdowatych.Jedno znajduje siw Maranatan, tam gdzie pracowa b. o. Jan Bey-zym, a drugie w Elenie, ktre prowadzone jest przez Zakon Ojcw

Kamilianw.

JK Powszechnie wiadomo, e ta choroba jest wyleczalna, jeeliwykryje si jw odpowiednim czasie i stosuje lekarstwa, o ktre nie-raz jest bardzo trudno. Jeeli pojawiaj siubytki na ciele, wtedy za-zwyczaj konieczna jest amputacja.

JM Mwi si, e w wikszoci krajw afrykaskich dua umie-ralno spowodowana jest godem. Jak ta sprawa ma si na Mada-

gaskarze?

JK Kiedy przychodzi okres suszy, wtedy gd rzeczywicie za-czyna doskwiera. W latach dziewidziesitych w Ombosai bardzodua ilo osb umieraa z godu, poniewa prawie przez 3 lata niepada deszcz. Wyniszczenia spowodowane atakami szaraczy i powo-dziami rwnie doprowadzaj do zwikszenia umieralnoci spowo-

dowanej godem. Na szczcie dziki naszej interwencji organizacjemidzynarodowe zajy sipomocw tym wzgldzie.

JM Wedug najnowszych danych statystycznych 25% ludnoci

to zadeklarowani katolicy. Jak ta liczba zmieniaa si na przestrzeni

lat pobytu Ksiy na misjach?

SW Zaobserwowaem zdecydowany wzrost liczby chrzecijan.Natomiast frekwencja na poszczeglnych terenach jest bardzo rna.Niekiedy pobono jest bardzo dua, a niekiedy odsetek wyznawcwpraktykujcych jest bardzo may.

JK W kocioach mona dostrzec przewagdzieci i modziey.Coraz wicej dorosych ludzi decyduje sina maestwo, a nie da siukry, e dzieci i modzie przycigajswoich rodzicw do Kocioa.Na poudniu Wyspy, samych katolikw i protestantw jest okoo 13%,na Wyynie Malgaskiej ta liczba siga nieraz 50%.


8/36

6

JM Czy poligamia jest powszechna wrd plemion malgaskich?

Czy jest du przeszkod do przyjcia Chrztu?

JK Tam gdzie pracowaem, w terenie Tandui, jest duo wicejkobiet, anieli mczyzn. Maestwa s tam zawierane, eby miedzieci. Kiedy kobieta nie moe rodzi, bd za mao potomstwa uro-

dzia, wtedy mczyzna bierze sobie nastpnon. Tandui nie od-rzucajpierwszej ony, zachowujj, a kolejna te rodzi dzieci; wszy-scy mieszkajw jednym domu i czujsi jak w rodzinie. Na terenachTanuszi mczyzna star on odsya do rodzicw i tak postpujez kolejnymi. Nieraz ponad 70-letni mczyzna bierze sobie 20-letnidziewczynza on.

SW Na szczcie takie sytuacje nie nale do najczstszychi gwnie wystpujw plemieniu Tandui. Sytuacje, kiedy mczyzna

posiada ju przynajmniej dwie ony sbardzo duymi przeszkodamiuniemoliwiajcymi ycie sakramentalne, dla Malgaszw jest to nie-raz niemoliwe do przezwycienia.

JM Czy Madagaskar dotknity jest chorob AIDS?

SW Porwnujc odsetek zachorowalnoci na AIDS na Madaga-skarze z innymi krajami przodujcymi w tym niechlubnym rankingu,Czerwona Wyspa nie jest a tak bardzo dotknita tplag. Tak przy-najmniej wynika z oficjalnych danych statystycznych. Te wyniki nas

bardzo ciesz, mamy za co Panu Bogu dzikowa.JM Jan Pawe II w encyklice Redemptoris Missio napisa, e

gwn motywacj wyjazdu na misje zagraniczne powinna bymio.

Jak Ksia z tak duym dowiadczeniem odnios si do sw papiea?

JK Kiedy bp Zevaco powiedzia mi: Kiedy czujesz, e niekochasz tych ludzi to wyjedaj!. Kiedy czowiek zaczyna si znie-chca do ludzi, kiedy jest u skraju cierpliwoci, to brakuje mu po-trzebnej energii do pracy. Czujemy si im potrzebni, a oni oczekujnaszego powrotu, kiedy wyjedamy. Bez misjonarzy brakuje pracy,edukacji, opieki zdrowotnej i gosicieli Chrystusa. Nawzajem jeste-my sobie potrzebni.

SW Nie wyobraam sobie wyjazdu na misj bez mioci. Jestona podstawowym motorem do ewangelizacji. Duszy pobyt na mi-sjach pozbawiony mioci jest niemoliwy. ycie i przeywanie


9/36


10/36

8

Polski Koci w Chinach

Czekaem na t wypraw par lat,a wreszcie nadarzya si okazja. Wy-jazd do Chin to niemae przeycie,

zwaszcza, gdy celem wyprawy jestdotarcie do miejsc, w ktrych kiedypracowali Misjonarze-Polacy. Artykuten jest opisem tego, co zobaczyemi usyszaem (wierz, e tumaczeniez chiskiego byo wiarygodne, gdywszystko, co mi opowiedziano czyosi w jednlogiczni spjncao).

Po dotarciu do Chin wraz z moim lokalnym przewodnikiemczekalimy kilka dni na telefon, ktrym miano nas powiadomi jaki dokd mamy si uda. Zgodnie z tym planem kupilimy biletyi wsiedlimy do pocigu. Po paru godzinach jazdy dojechalimy namiejsce. Bya to maa miejscowo, wic wysiadajcych nie byowielu. Na progu stacji kolejowej czekaa na nas parafianka. Pod-prowadzia nas pardziesit krokw poza plac dworcowy i dopierotam podszed do nas kapan-Chiczyk, ktry zaprosi nas do siebie

w odwiedziny. Natychmiast wsiedlimy do takswki i pojechalimydo ... szpitala, a waciwie na parking przy szpitalu, gdzie czekana nas samochd, rozmiarami zbliony do Fiata 126p Malucha.Zorientowaem si, e jest to tylko punkt przerzutowy, gdzie to-warem byem ja sam. Dopiero po wyjechaniu z miasta, ksidz-gospodarz przedstawi nam naszego kierowc, wwczas okazaosi, e by on take kapanem.

Ksia, z ktrymi miaem si spotka w czasie mojej wizyty, na-le do duchowiestwa Kocioa rzymskokatolickiego niezareje-strowanego przez rzd chiski, a potocznie nazywanego podziem-nym (nielegalnym). Std tyle stara, abymyani oni sami, ani ja,dugonosy obcokrajowiecnie przycigali zbytnio niczyjej uwagi.Mielimy przed sob jeszcze ponad godzin jazdy, w czasie ktrejdwaj kapani dyskutowali midzy sob, jakdrogjecha, aby byoi szybko, i bezpiecznie.


11/36

9

Podczas jazdy ksidz-kierowca stale spoglda we wstecznelusterka, a gdy co budzio w nim podejrzenie zwalnia, aby samo-chd jadcy za nami musia nas wyprzedzi. Wszystko przebiega-o tak normalnie i spokojnie, e nawet pomylaem sobie, i wcalenie jest tak le jak o tym syszaem z opowiada innych goci ob-cokrajowcw, ktrzy odwiedzajc te same strony musieli kry gowza siedzeniem samochodu albo przykrywa si kocem. Jak gdybyw odpowiedzi na moje refleksje ksia opowiedzieli mi histori, kt-ra niedawno im si przydarzya. Pewien kapan-go, ktry tak jakja przyby z krtkwizyt, byledzony poczwszy od dworca kole-jowego, a do mieszkania parafian, gdzie mia nocowa. Tylkodziki temu, i wieczorem ksia wyszli na posiek do restauracjiudao im si unikn przykroci. Policjanci w cywilu, ktrzy zjawilisi wieczorem w mieszkaniu, nie zastali ani jego, ani innych ksiy,a parafianie zdyli ich uprzedzi telefonicznie, aby nie wracali dodomu. Ksidz-go pospiesznie opuci t miejscowo i zatrzymasi w hotelu. Nastpnego dnia jego rzeczy osobiste, ktre zostawina kwaterze wysano mu do hotelu, w ktrym zamieszka. Ksia-gospodarze doszli pniej do wniosku, e ich rozmowa telefonicznaz kapanem-gociem zostaa podsuchana, gdy policja wiedziaa,jakim pocigiem i o ktrej godzinie mia przyjecha. Mora tej historiiby prosty: ostronoci nigdy za wiele! Przy tej okazji, nasz ksidz-

gospodarz zwrci nam uwag, abymy wyczyli telefony komrko-we, o ile takie posiadamy, bo policja moe sprawdzi pooenie swo-ich podopiecznych, ledzc sygna wysyany z telefonw.

Kiedy zajechalimy na miejsce (nazw miejscowoci pomin) byju wieczr, co bardzo nam odpowiadao, bo w ciemnoci i w wylud-nionej po zmroku okolicy, moglimy czu si pewnie. Znajdowalimysi na maym osiedlu domkw jednorodzinnych, a budynek, w ktrymzatrzymalimy si na noc, nalea do jednej z zamoniejszych rodzin

katolickich. Waciciel domu, ktry nas u siebie goci, by urzdni-kiem pastwowym na szczeblu powiatowym. Tam te poznaemczekajcego na nas trzeciego kapana, ktry przyjecha na naszespotkanie z bardzo daleka.

Dom by nowy i nowoczesny, a take duy i przestronny, gdyjak si okazao rodzina gospodarzy bya znacznie liczniejsza nizwykle si to w Chinach zdarza. Skadaa si z szeciu osb: PanBg pobogosawi rodzicw czterema crkami! Dwie crki, crki


12/36

10

druga i trzecia (mwic o potomstwie Chiczycy czsto posu-guj si numerami) urodziy si jako bliniaczki, a najmodsza,crka czwarta, miaa by chopcem, bo w wypadkach, gdy nie mamskiego potomka, urzdy skore sdo wydania zgody na kolejnedziecko na chopca. W przypadku rodziny naszych gospodarzyz tym czwartym dzieckiem chyba musiao doj do kompromisuz wadzami, bo mimo wszystko za czwart crk rodzice musielizapaci pastwu kar w wysokoci 8000 RMB (ok. 4000 z). Trze-ba jednak zaznaczy, e takie przykady wielodzietnych rodzinwrd Chiczykw Han zdarzajsi tylko na wsi lub prowincji.

Po kolacji do mieszkania przyszo jeszcze kilku innych para-fian, a pokj gocinny na parterze w mgnieniu oka zamieni siw kaplic, w ktrej miaa by sprawowana Msza w. Na telewizo-rze postawiono bardzo duy obraz przedstawiajcy NiepokalaneSerce Najwitszej Maryi Panny, przed telewizorem natomiastustawiono wysoki st, ktry posuy jako otarz. Po zapaleniuozdobnych wiateek na regale, na ktrym sta telewizor, caoprezentowaa si wspaniale zwaszcza, e podwietlone szklanepki ukazay jeszcze wicej witych obrazw Pana Jezusa orazPapiea Benedykta XVI. Ksidz kierowca, ktry przywiz naczy-nia liturgiczne i przewodniczy Eucharystii tego wieczoru jak mipowiedziaodprawia Msze w. tylko i wycznie w domach para-

fian, gdy wikszo jego wsplnot parafialnych nie ma swoichkociow, a zacztbudow pierwszego z nich musiano przerwaz powodu braku funduszy. W czasie Mszy w. zauwayem, ekapani stoj wok stou-otarza twarz do regau, a plecami dozgromadzonych wiernych. Ja staraem si jako balansowa po-midzy jednymi i drugimi, stojc bokiem. Drugim szczegem, kt-ry przyku mojuwag, byy gbokie pokony, powiedziabym doziemi, w czasie najwaniejszych momentw Liturgii Ofiary. Ukony

wykonywane bardzo powoli i z namaszczeniem, rzeczywicie wy-glday majestatycznie, ukazujc z jednej strony autentyczn po-bono prostego ludu, a z drugiej strony, doskonale wyraajc to,co bym okreli chiskdusz (jeeli komu cokolwiek to mwi).W wiecie zachodnim ten rodzaj pokonw znikn z kociowi kaplic wraz z reformliturgicznII Soboru Watykaskiego.

Po Mszy w. czas upyn nam na rozmowie z rodzingospo-darzy oraz robieniu wsplnych zdj, po czym wszyscy si roze-


13/36

11

szli, wczajc cztery crki naszych dobrodziejw, zostawiajcduchownym cae pitro do swojej dyspozycji. Oto prawdziwa go-cinno Chiczykw!

Wieczorem tego dnia przeczytaem sobie do snu fragmentz notatnika bp. Albina Maysiaka ze Zgromadzenia Ksiy Misjona-rzy, z ktrego wielu kolegw klerykw, a pniej kapanw wyje-chao przed II wojnwiatow na misje do Chin. Oto jak KsidzBiskup wspomina tamte lata:

W latach trzydziestych ubiegego stulecia polscy Ksia Misjona-rze wysali do Chin ponad 34 kapanw. Kiedy francuscy misjonarzeopucili w Chinach dwie placwki misyjne, mianowicie w Shuntehi Wen Chow, prefekt Kongregacji Rozkrzewiania Wiary, za wiedzOjca witego Piusa XI, zasugerowawizytatorowi, ks. Jzefowi Kry-sce, by wysatam swoich kapanw. Ksidz wizytator, najwierniejszysyn Stolicy Apostolskiej, oczywicie uczyni temu yczeniu zado.Wyjedajcy na misje do Chin byli dla nas prawdziwymi bohaterami.Patrzylimy na nich z najwikszym szacunkiem i podziwem (...)

4 XI 1929 r. Pierwsza grupa misjonarzy, ktrzy wyjechali do Chin.Siedzod lewej: ks. Antoni Grski, ks. Ignacy Krauze,br. Stanisaw Fedzin; w II rzdzie: kl. Stanisaw Kotliski,kl. Franciszek Stawarski, kl. Wacaw Czapla


14/36

12

Praca w obu placwkach rozwijaa si coraz lepiej. Niestety,w kilka lat po II wojnie wiatowej (1949 r.) wadz w Chinach zdo-byli komunici. (...) Opanowanie Chin przez komunistw odbywaosi w krwawy sposb. Nasi ksia, jako Europejczycy i misjonarze,zostali aresztowani i skazani na mier. Jako szybko ta wiado-mo dotara do Krakowa, do wizytatora ks. Jzefa Kryski. Poro-zumia si on z proboszczem obecnej bazyliki witego Krzyaw Warszawie. Ten znapaniX, dobrkatoliczk, ktra pracowaaw sekretariacie Bolesawa Bieruta. Komunici u nas na pocztkuprzyjmowali do mniej wanych prac nawet ludzi wierzcych, bo niemieli jeszcze wszystkich pracownikw wychowanych w duchu so-cjalizmu. Pani X poprosia odpowiednich ludzi i nastpia interwen-cja z kancelarii Bieruta do ambasady chiskiej, by polscy misjona-rze zostali uwolnieni. Ambasad chiskw Warszawie utworzononiewiele wczeniej i zapewne nie mieli jeszcze w niej duo pracy,wic natychmiast wykonane zostay telefony do Pekinu, by polscymisjonarze odzyskali wolno. Z Pekinu poszy rozkazy z kolei dotych miejscowoci, gdzie byli nasi ksia.

Rozkaz ten dotar rwnie do miejscowoci, gdzie pracowaks. Kazimierz Skowyra, krakowianin. (...) Podczas opisywanych wy-darze miejscowi dziaacze komunistyczni zaplanowali dla niegookrutnmier. Ustawili poprzeczk, na ktrej miazawisnmisjo-

narz, a pod nim polana drewna, ktre naleao zapali, by wiszcypowyej mczysi zanim skona. Brakowao minuty czy dwch, bydrewna zapalono. Ale wtem dojecha na koniu urzdnik z odpo-wiednim pismem, e misjonarz Skowyra ma by zwolniony. Inninasi misjonarze te zostali uwolnieni. Jedni udali si do USA, innido Brazylii, wreszcie inni do Polski, a wrd nich ks. Skowyra, ktrynam swojhistori opowiada.

W tym miejscu koczy si cytat ze wspomnie bp. Maysiaka.

Nastpny dzie rozpocz si Mszw., w ktrej znowu uczest-niczya caa rodzina. Na moje pytanie czy si nie boj, e gonepiewy w czasie Eucharystii przycignuwag ssiadw, ona go-spodarza odpara, e to sswoi ludzie i nie ma obawy, aby komuco donieli. Cae przedpoudnie wypytywaem chiskich duchow-nych na tematy zwizane z ich yciem i posugiwaniem, i wwczasdowiedziaem si, e kapani Kocioa nieoficjalnego, jeeli chckontynuowa prac duszpastersk legalnie musz zgosi si do


15/36

13

wadz, przej paromiesiczny kurs organizowany przez wydziado spraw wyzna i w kocu ... najlepiej ... aby zapisali si do Sto-warzyszenia Patriotycznego (organizacja zaoona przez wadzekomunistyczne, ktra nigdy nie zostaa uznana przez Stolic Apo-stolsk). Pniej, jako wiadectwo ukoczenia kursu otrzymujlegitymacje kapaskie, a ich nazwiska zostaj wprowadzone naoficjaln list duchowiestwa Kocioa Katolickiego Chiskiej Re-publiki Ludowej. Od tego momentu nie mog czyni ju nic nie-waciwego. Z drugiej jednak strony nie oznacza to, e muszwsppracowa z wadzami w sensie zdrady interesw Kocioaczy wbrew wasnemu sumieniu, chocia bardzo czsto jest to nie-zmiernie trudne do uniknicia.

Spord tych, ktrzy przechodz (decydujsi na takwsp-prac), ma liczb stanowi albo osoby naiwne, albo szukajcekorzyci osobistych, pyncych z kroczenia rami w rami z ludmiwadzy i Partii. Ogromna bowiem wikszo duchowiestwa zga-dzajcego si na rejestracj czyni to tylko ze wzgldu na dobroi przyszo Kocioa (o ile ich parafianie zgodz si taki wybrzaakceptowa). Zauwaono bowiem, i dziaanie w partyzantcenie jest w stanie zaspokoi potrzeb religijnych rozwijajcego siKocioa, zwaszcza potrzeb duchowych modego pokolenia Chi-czykw, jak rwnie prowadzenia dzie charytatywnych Kocioa czy

dziaalnoci spoecznej i edukacyjnej. Aby unikn marginalizacjiwiernych w spoeczestwie chiskim wielu gorliwych kapanw Ko-cioa podziemnego legalizuje swoj przynaleno do Kocioaoficjalnego na papierze, nie zmieniajc zupenie ani swych przeko-na, ani rodzaju pracy duszpasterskiej. Niemniej, nie powinnimyprzypuszcza, e takie posunicie daje im cakowit wolno lubswobod dziaania. Co takiego, jak wolno religijna w znaczeniuw jakim to wyraenie funkcjonuje na Zachodzie, w Chinach po prostu

nie istnieje. Owszem, Koci oficjalny nie jest przeladowany takjak Koci podziemny, niemniej jest kontrolowany i ograniczany dostopnia jaki si wadzy lokalnej podoba.

Okazuje si wic, e w praktyce wszystko zaley nie od politykiRzdu Centralnego Chin, ale od tego, jaka osoba siedzi za biur-kiem miejscowego urzdu do spraw wyzna. Tam, gdzie przed-stawiciele wadzy s ludmi wiatymi, zatroskanymi o dobro swe-go spoeczestwa, tam dziaalno Kocioa jest doceniana, a na-


16/36

14

wet wspomagana przez jednostki wadzy miejscowej. Wielu jednakurzdnikw, ktrym powierzony jest nadzr nad wsplnotami reli-gijnymi, wyznaje stary wzorzec postpowania, polegajcy na nie-ustannym szukaniu dziury w caym, aby swoimi osigniciami napolu zwalczania elementw antyrewolucyjnych udowodni swoimprzeoonym jak bardzo ich dziaalno jest wana, czy wrcz nie-zbdna do utrzymania porzdku w pastwie. To wanie ci ludzie,klasa rednich urzdnikw, yjcych jak pasoyty na ciele Kocio-a najbardziej obawiaj si zmian, jakie zapewne przyniosabynormalizacja stosunkw midzy Pekinem a Watykanem. Biorc towszystko pod uwag, a wic rodzaj wykonywanej pracy duszpa-sterskiej oraz ksztat relacji z wadzami miejscowymi na danymobszarze, ksia albo wolna razie pozosta w ukryciu, albo de-cydujsi na ujawnienie i biernwspprac.

W diecezjach, gdzie relacja z wadzami nie ukada si dobrze,ksia, ktrzy si nie rejestruj s naraeni na przeladowanie;w kadej chwili mogzosta zapani i aresztowani. Kara za niele-galn dziaalno religijn bywaa i bywa rna. Powiedziano mi,e smiejsca, gdzie po zapaniu kapana Kocioa podziemnegonakaniany jest on do podpisania deklaracji o lojalnoci wobecwadz, a jeli odmawia, wwczas za kaucjzwalniany jest z aresz-tu, a do nastpnego zatrzymania. Kaucj, jeeli chc odzyska

swego proboszcza, muszzapaci parafianie, co oczywicie czy-ni. Powiedziabym, e jest to metoda haraczu. W innym rejonieChin, na przykad tam, gdzie mieszka i pracuje trzeci kapan, ktryprzyjecha na nasze spotkanie, regua postpowania z niepo-prawnym ksidzem jest inna. On sam wyzna, e w kadej chwilimoe by pochwycony i wysany na trzyletni program resocjalizacjiw miejscu nikomu nieznanym, gdy nie informuje si wwczas anirodziny, ani parafian o miejscu przebywania duszpasterza. Za do-

bre sprawowanie, a zwaszcza za skruch czas odosobnieniamoe zosta skrcony. Tych par przykadw, ktre pady w cza-sie naszej rozmowy, to oczywicie tylko fragment bogatej rzeczy-wistoci Kocioa katolickiego w nowoczesnych Chinach.

Do poudnia bylimy sami, rozmawiajc i dzielc si swoimiobserwacjami, lecz ju w poudnie przyszo nas odwiedzi parukrewnych waciciela domu oraz grupa parafian, wcznie z przed-stawicielami miejscowej rady parafialnej. Korzystajc z nadarzaj-


17/36

15

cej si okazji zapytaem ich, czy pamitajcokolwiek na temat pol-skiego ksidza proboszcza, ktry przed wojnpracowa w ich miej-scowoci. Wszyscy pamitali jego nazwisko (oczywicie w wersjichiskiej). Najstarsza osoba wrd obecnych powiedziaa, e jegoojciec nalea do pierwszej grupy miejscowych katechetw, przygo-towanych i przeszkolonych przez polskiego kapana. Kto innyprzypomnia, e pierwsz studni z czyst wod (ktrej zawszew Chinach Pnocnych brakuje) wykopa wanie ksidz-Polak,a posuy si do tego gazkami drzewa (rdka do lokalizowa-nia yy wodnej); czego takiego nikt nigdy wczeniej w tej okolicynie oglda. Inna osoba stwierdzia, e godna podziwu jest kon-strukcja i architektura kocioa przez niego zbudowanego, a jakoprzykad podaa system wentylacyjny wityni. W czasie prac w ko-ciele odkryto system nawietrzajcy, ktrego wczeniej nikt nie za-uway, bo tak sprytnie by wkomponowany w uskoki cienne. Nie-stety, zaniedbania okresu rewolucji kulturalnej sprawiy, e stary ko-ci nie nadaje si obecnie nawet do remontu i przeznaczono godo rozbirki.

Wreszcie, przewodniczcy rady parafialnej powiedzia, e oprczwybudowania kocioa w rodku miasta, ksidz-Polak zakupi dodat-kowo dziak ziemi poza miastem za pienidze przysane z Polski,midzy innymi od jego krewnych, na rzecz tutejszej parafii. Ostatnio

wadze miejscowe postanowiy zwrci diecezji cz wasnocikocielnych (dokadnie mwic 16% ziemi) oraz zapaci (raczejsymboliczn) rekompensat pienin. Mimo, e pienidzy rzdo-wych nie wystarczy na postawienie nowego kocioa, parafianie juzdecydowali, e wsplnymi siami zbudujnowwityni.

Kiedy ten temat si wyczerpa, zwrciem si z innym pytaniem:Czy ostatnio wydarzyo si co ciekawego w tutejszym Kociele?.Dla Europejczyka takie pytanie moe wydawa si dziwne, jednak

dla chiskiego katolika kojarzy si ono tylko z jednym z nawrce-niami. Trafiem z pytaniem w dziesitk, natychmiast zaczto miwsplnie opowiada histori, ktra miaa miejsce w pobliskiej wsi.

Jeszcze niedawno byo tam tylko ptora katolika, ptora,gdy ten drugi twierdzi, e wierzy w Boga, ale nie wierzy Bogu(swoj drog, pomylaem sobie, bardzo ciekawe wyraenie),a obecnie jest ju stu wiernych. Co si stao? Pewna mieszkankawsi nagle zacza si dziwnie zachowywa, nie tylko mwia od


18/36

16

rzeczy jak osoba chora psychicznie, ale upodobaa sobie miejscena drzewie. Najciekawszy by sposb, w jaki dostawaa si nadrzewo wskakiwaa na nie na wysoko paru metrw prostoz ziemi i siedziaa ma wiotkich gaziach niczym ptak. M i dzieciprzychodziy pod drzewo i bagali z paczem, eby zesza na ziemi.Wracaa do domu tylko po to, aby po jakim czasie znw pofrunna drzewo. Niektrzy ssiedzi kpili z niej lub artowali, inni byli bar-dzo zaniepokojeni jej zachowaniem, zwaszcza wtedy, gdy zaczamwi o sobie uywajc rodzaju mskiego. Wszyscy doszli downiosku, e zostaa optana. Gdy wieci o optanej kobiecie do-szy do uszu katolikw, powiadomili o tym kapana, ktry osobicieuda si na miejsce tych niecodziennych wydarze. Kiedy ksidzzbliy si do chorej, z jej ust pady sowa, e si go nie boi, i e(ksidz) nic mu (= jej) nie zrobi. Na to kapan odpar: Jeste zwy-kym, maym diabem i szybko si z tob uporam, po czym sipomodli, pokropi wod wicon i odmwi egzorcyzm. Wedugwiadkw a bya przy tym obecna ona zdajcego nam t relacj optana odzyskaa zdrowe zmysy, nie zdawaa sobie jednaksprawy i nie pamitaa niczego z tego, co si w tych dniach stao.Po tym incydencie wygranej potyczce z diabem wielu miesz-kacw wsi zgosio si do ksidza, mwic, e chc przyczysi do Kocioa katolickiego.

W poudnie spoylimy posiek wsplnie z krewnymi gospoda-rzy, aktorzy pozostali w domu. Wwczas nasza gospodyni odebra-a telefon, ktry by skierowany do mnie. Wiadomo bya jasna:musz natychmiast wraca z powrotem, bo wzywaj mnie pilnesprawy. Parafianie szybko zorganizowali transport, a mode ma-estwo katolikw odwiozo mnie i mojego przewodnika swoimsamochodem na dworzec.

Mimo, i moja wizyta niespodziewanie zostaa przerwana, by-

em zadowolony z tego, e odwiedziem kolejne miejsce i kolejnwsplnot kocieln, ktra w historycznych opracowaniach rzdo-wych nazywana jest Kocioem polskim.

Napisane w 2006 r. Stanisaw F.


19/36

17

List z Papui Nowej Gwinei

Fatima Catholic Mission StationGoilala Mountains

Listopad 2009,pocztek pory deszczowej

Drodzy Przyjaciele!Przede wszystkim, najserdeczniejsze

pozdrowienia z Fatimy katolickiej misjiw sercu gr Goilala, w jednym z ostat-nich zaktkw Papui Nowej Gwinei od-citych kompletnie od reszty wiata.Skoro pisz te sowa do Was, to znaczy,e yj ... i mam si dobrze. I tak wanie

jest. Z Bo pomoc przebrnem jakoprzez pierwsze miesice proboszczowa-nia i jak artuje z parafianami jad

ju na drugim biegu.Zanim zaczn opowie o ostatnich miesicach, pragn

wpierw wyrazi moj wdziczno za Wasze wsparcie. Nadewszystko dzikuj za modlitw, bo bez dopywu tej duchowejenergii, misja nie mogaby si rozwija. Dzikuj za kade wes-tchnienie do nieba, w ktrym polecacie mnie i misje w WoitapeBoej opiece. Dzikuj za pami w listach i mailach. Mailemog odebra raz na par miesicy ... ale listy docierajw miar regularnie. Raz dostaem ... 6 kg listw. Ale byo rado-ci i czytania ... No i dzikuj za pomoc materialn. Kadygrosz to znaczcy wkad w odbudow stacji misyjnej. DzikiWaszej ofiarnoci tempo odbudowy zaskakuje wszystkich, kt-rzy znali misje z czasw, gdy nie byo tam ksidza. Gdy pokazu-

j aktualne zdjcia, czsto pytaj: A to, gdzie jest zrobione?.

W Woitape. W Woitape???. I cmokaj z niedowierzania. Niebyoby takiej reakcji, gdyby nie Wasza hojno, za ktr razjeszcze dzikuj. Bg zapa.

Co si dzieje w Fatimie? Oj, dzieje si ... przede wszystkimstaram si odbudowa system duszpasterski, ktry w ciguostatnich 20 lat bez staej obecnoci ksidza leg w gruzach.Udao mi si ustanowi system regularnych wizyt duszpaster-skich do wszystkich wiosek, na razie w parafii Woitape.


20/36

18

Pozwala to wiernym, zwaszcza starszym i chorym, miestay i regularny dostp do sakramentw witych. W kadyczwartek, wczenie rano, pakuj plecak i ruszam w gry. Dzi-ki tym czwartkowym systematycznym wyprawom udao mi siw kocu doliczy ile mam wiosek w parafii. W kwietniu myla-em, e 4 ... a teraz okazuje si, e 17. Prawdopodobnie 17. Conajmniej 17. Bo wci odkrywam nowe ... Jeszcze nie byem wewszystkich. A przecie mam jeszcze 2 parafie. I to duo wik-sze ni Woitape. Prawdopodobnie bd potrzebowa roku lubdwch lat, eby rzeczywicie odkry wszystkie wioski w g-rach i w buszu. Ogrom pracy , ktry czasami mnie przeraa.Jak jeden czowiek moe to wszystko zrobi? ... I w duszybrzmi odpowied: Spoko... wystarczy Ci mojej aski.

W samym Woitape, w doskonaym miejscu, tu przy ldowi-sku, odzyskalimy niewielk katolick posiado ze zrujnowa-nym domem. Szybko doprowadzilimy j do jakiego takiegoadu i ju 13 sierpnia odbyo si tam jedno z naszych comie-sicznych naboestw fatimskich. Teraz, co rod, jest tam ra-no Msza w., a po niej wsplna praca przy przebudowie tej ru-iny na kaplic pw. w. Wincentego a Paulo. Warto zaznaczy,e ta przysza kaplica znajduje si w rodku tej czci Woitape,ktra jest niemal w caoci zamieszkaa przez czonkw r-nych pseudochrzecijaskich sekt. 4-metrowy krzy, ktrym


21/36

19

w Wielki Pitek wzgardzili, stoi teraz w samym sercu Woitape.Stoi i kruszy ludzkie serca. Z szeciu sekt, jakie zastaemw Woitape, dwie ju nie istniej. Poniedziaek i wtorek to czasdla mnie na misji. Przez ostatnie 20 lat, gdy w Woitape nie by oksidza caa infrastruktura dramatycznie podupada. Niektrebudynki nadaj si tylko do rozbirki. I niektre z nich ju roze-

bralimy. Troch desek i blachy, ktre udao si z nich odzyskaw stanie nadajcym si do uycia przydao si do naprawy reszty.Tak dla przykadu, drewno i blach z szop dla krw uylimy doprzeduenia dachu dawnego konwentu sistr, w form niewiel-kiej werandy. Byo to konieczne, bo deszczwka prawie komplet-nie zniszczya jego frontow cian. Teraz weranda jest moimi moich goci ulubionym miejscem w czasie codziennej ulewy.Cay wiat dookoa moknie, a pod werand sucho i przytulnie.

Konwent wymaga jeszcze wiele pracy. Nie ma toalety ani

prysznica. Niektre supy, na ktrych budynek jest usadowionynie wytrzymay, budynek si zapada i rozpada. Okna si nieotwieraj, a drzwi nie domykaj. Czekamy na kolejn dostawcementu z kopalni zota w Tolokumie; gdy przyleci migowcem,

jedn z pierwszych prac bdzie zabetonowanie podstaw pod no-we supy, a potem prba dwignicia caej chaupy i wyprostowa-nia jej mniej wicej do poziomu. Gdy chata bdzie miaa nowsolidn podstaw, bdziemy mogli zaj si zrujnowanymi przezwinie i krowy toaletami i prysznicami w przyziemiu konwentu.

Z konwentem sistr wie si jak dotychczas najwikszewyzwanie w reorganizacji parafii, jakiemu musiaem sprosta.Gdy ostatni proboszcz opuci misje w 1990 roku, opieki nadmisj podja si jego kucharka. Sprowadzia na misje swoichkrewnych i zaja si parafi ... w taki sposb, e po 20 latachpoczua si jej wacicielk. Kolejni biskupi mieli powanekopoty, by parafi odzyska. W kocu, w 2009 roku udaosi. Z Bo pomoc, dyplomatycznie ale bardzo stanowczo,poegnalimy si z Isabel. Do ostatniej chwili, gdy ju miaaw rce parasol i klucze konwentu, wci prbowaa wymusiogromn pienin rekompensat. Nigdy nie byem w taktrudnej sytuacji dotyczcej spraw Kocioa i parafii. Skoczyosi na oddaniu jej caego stada krw, jakie zostao po tych 20latach, a ktre naleao niegdy do parafii. Stracilimy 40krw, ale za to Fatima Catholic Mission Station jest z powro-tem w rkach biskupa ... Pitek i sobota to dzie wsplnej pra-cy przy budowie kocioa oraz ujcia wody z ma elektrowni


22/36

20

wodn. W budowie nowego kocioa jestemy na etapie beto-nowania supw, na ktrych koci bdzie posadowiony. Budu-

jemy koci 15x12 metrw. Z kocioem bdzie zintegrowanyhall o takich samych wymiarach. Obecnie nie mamy wystar-czajco duego zadaszonego miejsca na wszelkiego rodzajuaktywnoci parafialne, od spotka poczwszy na projekcji reli-

gijnych filmw czy nawet wsplnym posiku skoczywszy. Pa-rish hall bdzie takim miejscem centrum ycia wsplnoto-wego i spoecznego w Fatimie i okolicy. W przypadku wik-szych religijnych uroczystoci, ciana dzielca hall od kocio-a bdzie czciowo rozsuwana, powikszajc przestrze dlauczestnikw celebracji. Powanej pomocy w budowie udzielianam kopalnia zota w Tolokumie. Ona te jest kompletnie od-cita od wiata. Wszystkie zapasy s przewoone w rodek bu-szu wielkimi rosyjskimi migowcami.

W maju udao mi si przedrze do kopalni. Byem pierw-szym ksidzem, ktry dotar do kopalni od tej strony. Wyprawaokazaa si bardzo owocna. Dyrektor kopalni, Kanadyjczyk,katolik, obieca nam pomoc: 4 tony cementu z zapasw kopalni.Pierwsza tona ju dotara. W wigili Narodzenia NMP na ceprzy misji wyldowa migowiec z 25 workami cementu. Wy-starczyo na 2 miesice pracy i na 2/3 supw, na ktrych ko-ci bdzie posadowiony. Jeli pozostae 75 workw dotrze,bdziemy mie cement na supy wszystkich budynkw, ktrena misji chcemy odbudowa i wybudowa. Drewno mamyw lesie. Gwodzie i farb cignie si samolotem z Port Mo-resby. To, co jest niezwyke, to zaangaowanie ludzi w budowi odbudow misji. Fatima w tym sensie staa si ewenementemw skali diecezji. Tumy parafian, dorosych i dzieci przychodzdo pracy. Kady co dubnie, przeniesie, pomiesza ... i pracaidzie naprzd. Oczywicie, ycie misji to przede wszystkimwymiar duchowy. To jest mj paradygmat, na ktrym od po-

cztku odbudowuj Fatim. Jeli Fatima bdzie ttni modli-tw i yciem duchowym, caa reszta te si stanie. Powtarzamt formu w tej czy innej wersji prawie codziennie.

Rano, jeszcze zanim soce zagldnie do naszej doliny, w Fa-timie rozlega si dzwon. Sze uderze ... szsta rano. Nie za-pominajmy, e ludzie w Goilala nie maj poczucia czasu, bo niemaj zegarkw, wic gos Notre Dame de Fatima jest ichpunktem odniesienia w czasie. Kilka minut pniej zaczynajsi zjawia pierwsze dusze na poranny pacierz i Anio Paski.


23/36

21

Troch te dusze trzs si z zimna, bo biednie odziane, prostoz szaasu od ogniska, soce jeszcze za grami, a temperaturamidzy 0C a 5C. Ale przychodz, by zacz dzie znakiemkrzya i krtk modlitw. Gdzie midzy jedn a drug Zdro-wak, soce wychodzi zza gr i wkrada si do kocioa przezmae okno. Mwi wam ... wspaniay moment w yciu Fatimy.

Po wsplnym pacierzu, czas na prywatn modlitw. Wraca-my do kocioa wieczorem na Msze w. i codzienny Raniec.Po caym dniu cikiej pracy, jake dobrze jest usi u stpMamy i zoy w Jej rce wszystkie troski. Nowoci w Wo-itape s naboestwa fatimskie. Czujemy si odpowiedzialni zato, by przesanie Matki Boej dotaro do wszystkich. Na raziew skali naszej parafii, poprzez procesje racowe z rnychwiosek do gwnej stacji misyjnej. W przyszym roku chcemyzaangaowa ssiednie parafie, zapraszajc ich na dwudniowenaboestwo, zapewniajc im nocleg i wyywienie. Na wezwa-niu Matki Boej z Fatimy do modlitwy racowej budujemytosamo naszej parafii. Du pomoc w tej katolickiej forma-cji s niedzielne wieczorne projekcje filmw religijnych. Po R-

acu rozwieszamy prze-cierado w prezbiterium,odpalamy niewielki gene-rator, podczamy sprztaudio i video najtaszy,

jaki udao si kupi w PortMoresby ... i zaczyna simultimedialna katecheza.Koci pka w szwach, boprzychodz nie tylko kato-licy, ale te ci, ktrzyw latach bez ksidzaprzeszli do sekt. Teraz

wracaj... wielu na raziena film, ale niektrzy te nadobre. Niestety, nie braku-

je jak to w yciu wyda-rze smutnych i nieoczeki-wanych. Takim wydarze-niem bya katastrofa samo-lotu, ktrym latalimy doPort Moresby i z powro-


24/36

22

tem. Zgina para pilotw i 11 pasaerw. Tego dnia przylecielirano, do Woitape, wrcili do Port Moresby i podczas drugiegolotu w gry, w bardzo trudnych warunkach pogodowych rozbilisi o zbocze gry. Specjalna grupa poszukiwawcza z Australiipotrzebowaa kilku dni zanim znalaza miejsce katastrofy w bu-szu. Tragedia ta bardzo mnie dotkna, bo w marcu wanie z t

par pilotw przyleciaem pierwszy raz w Gry Goilala.Powanym ciosem dla misji by wyczyn nauczycieli naszej

katolickiej szkoy. Z pomoc skorumpowanych urzdnikw zestolicy, otworzyli bezprawnie nowe konto szkoy, przejli rzdowsubwencj, rozkradli j i przepili w Port Moresby w kilka dni. Mu-siaem w trybie pilnym lecie do miasta. Nauczyciele zostalizwolnieni, a szkoa zamknita, a do nowego roku szkolnego.W tym sensie, ten rok dla dzieci i modziey w Woitape i okolicy

jest stracony. Kolejny rok i ju kilkanacie takich lat. Uywajc

wszelkich znajomoci, umiejtnoci, probami i grobami, prbujteraz otworzy szko na nowo. By si to mogo powie, potrze-buj nowych nauczycieli, musz odzyska dyscyplinarn kontrolnad nimi i realn kontrol nad rzdow subwencj, za ktr nor-malnie kupuje si dzieciom ksiki, zeszyty, dugopisy... wszystko.

Liczyem, e jakim wsparciem w odbudowie misji bdzieThomas, kandydat do naszego Zgromadzenia. Niestety, dosyszybko wysiad. Po szeciu tygodniach w grach, owszem nawysokich obrotach musz szczerze wyzna, musiaem go wy-sa do szpitala w Port Moresby. Mielimy przy tym szczciew nieszczciu. Po jego wylocie nie dao si ldowa w Woitapeprzez 2 tygodnie. Gdyby wtedy nie polecia ... byoby nieweso-o. Od kilkunastu tygodni yjemy pod presj epidemii choleryw Papui Nowej Gwinei. Jestemy w grach Goilala otoczeniprzez choler ju ze wszystkich stron. miertelne przypadkizostay oficjalnie stwierdzone ju we wszystkich ssiednichprowincjach. W Goilala jeszcze nie ... ale tylko dlatego, e niema kto ich stwierdzi. Caa rzdowa administracja wybranaczy mianowana siedzi w Port Moresby i cieszy si miejskimyciem, nie przejmujc si tym, co dzieje si w grach. Od ja-kiego czasu mamy w okolicy miertelne przypadki z objawamicholery, tak wrd dorosych jak i dzieci. Kilkugodzinna bie-gunka nie do opanowania ... i mier z odwodnienia. Niewielemoemy pomc, bo nawet nie mamy adnego poczenia, ebywezwa pomoc czy poprosi o przesanie lekarstw.


25/36

23

Z tymi smutnymi wydarzeniami mieszaj si radosne ... niejestem na misji sam. Mam kilka zwierzakw. Zaczo si odkurczakw. Aktualnie mam 3 kury i koguta. I wci pracuj naddiet, ktra sprawi, e kury regularnie bd znosi jajka. Mamdzikiego strusia cassovary. Przynieli mi go, gdy mia moekilka dni. Nie jad samodzielnie ani nie chodzi. Przez pierwsze

tygodnie musiaem go karmi i poi. Moe dlatego teraz chodziza mn wszdzie jak za swoj mam. Ronie jak na dro-dach ... zaczyna od dwch truskawek dziennie, teraz wcinadziennie kilka bananw. Mam te par cus-cus. To nocne zwie-rztko wielkoci kota. Doskonale si wspina wszdzie z pomocogona. Samica ma kiesze na malucha, jak kangur. Cus-cus

pi gdy my dziaamy ... i dziaaj, gdymy pimy. Tym sposobem Fatima jestpena ycia nawet noc. Czasami moje

zoo si powiksza o kilka zwierztek,bardzo maych i trudnych do zapania ...Bywa, e z podry pastoralnej przyno-sz pchy. 2-3 dni polowania ... i monaspa spokojnie. Wreszcie grzyby. Kumojemu wielkiemu miemu zaskoczeniu

odkryem, e gry Goilala to raj dla grzybiarzy. Sezon zaczsi z pierwszymi deszczami w padzierniku. Parafianie zaczlimi znosi na misj due iloci prawdziwkw, opieniek, ko-zakw, itp. ... Pisz ich nazwy w cudzysowie, ale czsto nietylko smakuj jak nasze, ale i wygldaj niemal tak samo. Tro-ch mnie te sezon grzybowy zaskoczy. Miaem tylko kilka so-iczkw po demach i litr octu. Wic marynowanych w tym rokubd mia niewiele, ale za to duo suszonych.

Bybym zapomnia... hydro (czytaj: hajdro) ... czyli maa ...albo raczej bardzo maa elektrownia wodna. Pod jedn z wa-lcych si ruder, jakie zastaem na misji, odkryem koo wodne.Kiedy, jakie 30-40 lat temu, pierwsi misjonarze mieli tam ma-y tartak i warsztat. Koo wodne byo w do dobrym stanie.W duo gorszym stanie by kana doprowadzajcy wod z gr,t sam wod, ktrej w stacji uywamy do mycia, picia i goto-wania. Kana kiedy koczy si zgrabnym ujciem wody dotartaku i do misji.

Po 30 latach z ujcia zostaa kaua. Z pomoc Zgromadze-nia udao nam si ju t kau na nowo zamieni w ujcie wo-dy. I pracujemy ju nad odbudow kanau, a na miejscu tartaku


26/36

24

nad ma elektrowni wodn. Rnica poziomu midzy ujciema koem wodnym jest okoo 12 metrw. Z fachowych obliczewynika, e przy optymalnym przepywie wody, moemy na kolewodnym zamontowa generator o mocy 3 kW. To niewiele, aledla misji prawie w sam raz. I to bdzie ogromny postp w yciumisji i ogromny atut w dziaalnoci duszpasterskiej. Takie zwy-

czajne dla Was, a niezwyke dla nas rzeczy ... jak wieczornaMsza w., czy naboestwo w kociele po zachodzie soca ...Gotowanie na kuchence elektrycznej... zamiast na ognisku.

A dzieci w szkole bd mogy si uczy co to jest prd i jakon dziaa. Prd bdzie mia te na misji inne bardzo wanezastosowanie: system cznoci z reszt wiata, a konkretniez wybrzeem i Port Moresby. Na dzisiaj jestemy kompletnieodcici. Nie wiemy, co si dzieje w wiecie, i co gorsze wiat nie wie, co si dzieje u nas. I niekiedy, jak wspomniaem,

ten brak cznoci mona przypaci zdrowiem lub nawet y-ciem, i dotyczy to take samego misjonarza. Gdy z naszego hy-dro popynie prd 24 godz. na dob, stworzy to doskonale mo-liwoci, by si z wybrzeem poczy przez radio czy nawet,w nadzwyczajnych wypadkach, przez satelit. Wanie w tejsprawie zwracam si do Was z prob. Pomcie wyposaynasz misj w nadajnik i odbiornik radiowy oraz w system sate-litarny. Wbrew pozorom, nie jest to bardzo kosztowny sprzt,

jednak przekraczajcy nasze moliwoci. Zaczniemy od radiaz odpowiednim masztem i anten, tak by si wczy w systemcznoci jaki maj na wybrzeu. Moe wystarczy te na talerzsatelitarny i telefon ... Za kady grosz ju teraz bardzo ser-decznie dzikuj!

Kocz mj list yczeniami. Mam nadziej, e listonosz za-stuka do drzwi Waszych domw jeszcze w okresie Boego Na-rodzenia. Zatem, niech Nowy 2010 Rok bdzie naznaczonyobecnoci Boga w Waszym codziennym yciu, w pracy i wypo-czynku, wtedy gdy wiatr dmie w agle, i wtedy gdy dmuchapiachem w oczy. Bg sta si Czowiekiem, by by jednymz nas, by by z nami, by by zawsze pord nas. Czeg wicejmoe pragn chrzecijaska dusza ... by blisko Boga. Terazi zawsze. Tego ycz Wam i Waszym bliskim na wita i nakady dzie Nowego Roku.

Ksidz Wodzimierz Maota CM


27/36

25

Z DZIAALNOCI K MISYJNYCH

W imieniu dzieci na Ma-dagaskarze: Bg zapa!

Przez cay miesic padzier-nik dzieci z naszej parafii pod-

jy zobowizanie gromadze-nia swoich drobnych oszcz-

dnoci, aby podzieli si z bie-dnymi dziemi z Madagaska-ru, gdzie pracuj polscy Misjo-narze w. Wincentego a Paulo.Na zakoczenie wsplnej mo-dlitwy racowej przyniosy

swoje skarbonki, artystyczniepiknie wykonane i bardzo po-mysowe, aby ofiarowa swj

dar na misje. Wszystkich skarbonek byo 62, a ofiara w caociwynosia 756$. Nie mona w tym miejscu zapomnie o sowachwdzicznoci dla ks. Jana Szylara CM oraz p. Krzysztofa Gospo-

darzec za uwraliwienie dzieci na ten charytatywny cel w ramachspotka katechetycznych. Boa aska i modlitwa tych biednychdzieci, niech bd dla Was wszystkich, kochane dzieci nagrod zadar chrzecijaskiej solidarnoci.

Ks. Jarosaw Lawrenz CMOpiekun Wsplnoty PrzyjaciMisji


28/36

26

Kleryckie Koo Misyjne wczoraj i dzi

Od pocztku lat dwudziestych XX wieku w seminariumKsiy Misjonarzy istniao Koo Misyjne, ktre ma bardzodug i bogat tradycj. To wanie klerycy misjonarscy

przyczynili si do powstania Muzeum Historyczno-Mi-syjnego, ktre mieci si w budynku seminarium. Dzikiich inicjatywie w latach 1928-1929 udao si zebra eks-ponaty ofiarowane z rnych stron wiata. 1 listopada1929 roku otworzono na Stradomiu pierwszwystaw mi-syjn, ktra odniosa ogromny sukces. Ekspozycja wdro-waa po caej Polsce. Byo to jedno z najwaniejszych wy-darze kulturalnych w dwudziestoleciu midzywojennym.

Obecnie Koo Misyjne dziaa w formie organizowaniamaych akcji informacyjnych i charytatywnych. Co rokuw Tygodniu Misyjnym zapraszamy na spotkania misjona-rzy, ktrzy przebywajw Polsce na urlopie. Poza tym orga-nizujemy zbirki pienine Zotwka na misje. W roku2008 dziki zebranym rodkom pomoglimy Siostrom Mi-osierdzia pracujcym wrd ubogich w Storoycu na

Ukrainie. Siostry mogy w ten sposb zakupi dziecicodzie na zim oraz leki dla osb chorych i niepeno-sprawnych. W tym roku wsparlimy dzieo na Madagaska-rze. Ksia misjonarze przeznacz pienidze na remontkaplic i kociow w biednych wioskach malgaskich.

Przez cay rok klerycy modl si za misjonarzy i misje.Co miesic prowadzone s naboestwa misyjne w ko-ciele seminaryjnym, a co roku uroczycie przeywamy

Tydzie Misyjny obchodzony w caym Kociele. Poza tymzesp muzyczny Lazaryci w ramach koncertw w kocio-ach parafialnych i szkoach opowiada o misjach i rozdajemateriay informacyjne.

Kleryk Damian Wykiewicz


29/36

27

SPOTKANIE RODZIN MISJONARZY

W dniach 2-4 padziernika 2009 r. rodziny naszych misjona-rzy spotkay si na corocznym zjedzie. W spotkaniu, ktregomiejscem w tym roku by Stradom, wzio udzia 21 osb. Go-cilimy rodziny ksiy: Jzefa Klatki, Stefana Koska, PawaWierzbickiego, Wodzimierza Maoty, Marka Maszkowskiego,Andrzeja Stepaczuka, Macieja Mecha, Kazimierza Bukowca,Dariusza Baszczyka i Jana Trzopa. Spotkanie zaszczycili swoj

obecnoci: Ksidz Wizytator Arkadiusz Zakrta, Ksidz Rek-tor Jzef ucyszyn oraz dwaj misjonarze przebywajcy na od-poczynku w Ojczynie: Ksidz Jzef Klatka i Ksidz StanisawWnuk, ktrzy podzielili si z uczestnikami spotkania dowiad-czeniem dugoletniej posugi misjonarskiej na Madagaskarzei zilustrowali swoje wystpienia przeroczami. Zesp Lazary-ci sprawi mi niespodziank pojawiajc si na spotkaniu


30/36

28

z propozycj wsplnego piewania i modlitwy. Niezwykewzruszenie wywoao we wszystkich uczestnikach spotkaniawiadectwo Pani Doroty Szostak siostrzenicy ksidza JzefaKlatki. Pani Dorota w szkole, w ktrej pracuje, a take w swojejrodzinnej parafii, organizuje spotkania propagujce ide misyj-

n oraz pomoc materialn dla misji na Madagaskarze. Dziki jejinicjatywie i zaangaowaniu modzie szkolna zna problema-tyk misyjn i modli si za misje. Wsplnie z proboszczem pa-rafii Niegowi, Pani Dorota zorganizowaa pomoc, dziki ktrejwybudowano nowy koci w parafii Manantenina. Uczestnicyspotkania wyrazili swoj wdziczno i rado z moliwocitakich spotka oraz ustalili, e nastpne spotkanie odbdzie si

za rok w Czstochowie.

ZUPENIE INNE YCIEWspomnienia z Czerwonej Wyspy

Wszystkim zainteresowanym problematykmisyjn polecamy ksik Pani Doroty Bo-bowskiej-Szostak: Zupenie inne ycie,wydanej przez Wydawnictwo Instytutu Teo-

logicznego Ksiy Misjonarzy. Ksika za-wiera wspomnienia Pani Doroty z jej pobytu

na Madagaskarze. Nie s to jednak tylkowspomnienia z podry. Jest to wiadectwogorliwej animatorki sprawy misyjnej, ktra

pokochaa misje i dla nich powica duoczasu wypeniajc jednoczenie obowizkiony i matki rodziny oraz pracujc zawodo-

wo. Jest to refleksja nad pracmisjonarzy, ktrzy opuszczajwszyst-ko, aby uda sidaleko na CzerwonWyspw celu goszenia DobrejNowiny o zbawieniu, dzielc z Malgaszami ich trudy i radoci. Jest towreszcie refleksja nad yciem Malgaszy, spisana zaledwie po pierw-szym zetkniciu si z Czerwon Wysp. Refleksja o tyle wana, e


31/36

29

Pani Dorota przyblia nam cennprawdo Madagaskarze. Wspaniaaprzyroda budzca zachwyt, ktry jednak szybko znika w zetkniciuz bied mieszkacw, ktrzy jak w wikszoci krajw afrykaskich,byli i sskazani moe jeszcze przez dugie lata na ycie w ndzy. Pozachwycie przyrod i szoku na widok ndzy, przychodzi take trzecie

dowiadczenie odkrycie tych wartoci, o ktrych ludzie w Europiemoe ju zapomnieli. Na przykad, e mio to umiejtno dzieleniasi tym, co sima najcenniejszego a nie tym, co zbywa, albo, e praw-dziwa rado niekoniecznie zwizana jest z dobrobytem materialnym.Pani Dorota nie zatrzymaa sina kontemplacji przyrody, nie zatrzyma-a sitake na opisie ndzy, ale przeya take to trzecie dowiadczenie.Jej wspomnienia przybliajnam prawd, e wspierajc misje nie tyl-ko dajemy, ale take otrzymujemy i e ludzie w krajach misyjnych

przyjmujc naszpomoc majnam w zamian co bardzo cennego doofiarowania. Pani Dorota daje wiadectwo nie tylko tego, co wrazz wieloma przyjacimi misji daa Malgaszom, ale take tego, co samaod Malgaszy otrzymaa:przewartociowaam mj wiat (s. 93).

Dodajmy jeszcze, e ksika powstaa, aby pomc chrzecijanomw Antsotso (diecezja Fort Dauphin) wybudowa koci. Nabywajcksik, nie tylko wemiemy do rk cenne narzdzie gbszego po-

znania misji, ale take przyczynimy si

do wybudowania

wi

tyni tam,gdzie chrzecijanie marz o prawdziwym kociele, a nie s w stanie

zrealizowa swych marze bez pomocy.

W celu nabycia ksiki wystarczy skontaktowa siz autorkpiszcna adres e-mail: [email protected] lub dzwonic: tel. 602 121 193

Fragmenty ksiki:

22 czerwca (niedziela)Ks. Marek zrobi nam pobudk wczeniej ni planowalimy, wic

szybko wykonalimy porann toalet i spotkalimy si na niadaniu.

Ku mojemu zdziwieniu wszyscy towarzysze wyprawy byli bardzo gru-

bo ubrani, w najcieplejsze rzeczy. Tego si na Madagaskarze nie spo-

dziewalimy! Na szczcie tak zimno jest tylko w stolicy. Zimno, tzn.

11C. Po niadaniu dwoma samochodami pojechalimy na Mszw.

malgask, ktra odbywaa si na sali gimnastycznej.


32/36

30

Godzin przed rozpoczciem Mszy w. byo ju peno ludzi,

zwaszcza dzieci. Zdumienie nasze byo ogromne, gdy zobaczylimy

tumy ludzi, a jeszcze wiksze, podczas Eucharystii. Piknie przygoto-

wana bya oprawa muzyczna i tace. Msza w. bya bardzo radosna

i uroczysta. Podobao nam si podniose wprowadzenie sowa Boego,

a take procesja z darami i wsplny taniec. W Mszy w. uczestniczyliludzie od niemowlaka do staruszka. Nie mogam si nadziwi, e dzie-

ci s bardzo grzeczne; nikt nie biega, nie przeszkadza w modlitwie

i skupieniu. Na zakoczenie powitano nas uroczycie, a potem ludzie

podchodzili do nas i witali si, chcieli take zrobi sobie z nami zdj-

cie. Najbardziej wzruszymnie widok maego chopca, ktry podszed

do nas. By bez oka, musia niedawno przydarzy mu si jaki wypa-

dek, bo oko byo jeszcze wieo rozlane. To byo straszne!!!

Msza w. trwaa ok. dwch godzin. Nikt si tutaj nie nudzi, a tymbardziej nie spieszy do domu. Potem wrcilimy na obiad. W domu

tym panowaa bardzo mia atmosfera, wic czulimy si jak u siebie.

******

11 lipca (pitek)

Ten wyjazd to rekolekcje majce ogromne znaczenie w moim y-

ciu. Od tej pory przewartociowaam mj wiat, nauczyam si pokoryi nabraam dystansu do ycia. Przekonaam si, e dobra materialne

przesoniy nam to, co w yciu wane. Uwraliwiam swoje serce

i postanowiam, e jeszcze bardziej bd staraa si organizowa po-

moc misjom na Madagaskarze. Efektem tych postanowie jest w pa-

mitnik, ktry nie odda w caoci tego, co zobaczylimy i przeylimy,

bo realiw ycia na Czerwonej Wyspie nie da si opisa, to trzeba

zobaczy i przey. Dochd z jego sprzeday zostanie w caoci prze-

znaczony na pomoc misjom i chocia bdzie to kropla w morzu po-trzeb, naprawd warto dooy swoj cegiek.


33/36

31

Papieskie Intencje Misyjne na 2010 rok

Stycze:Aby kady wierzcy w Chrystusa uwiadomi sobie, ejedno wszystkich chrzecijan stanowi konieczny warunek skutecz-niejszego goszenia Ewangelii.

Luty:Aby Koci, wiadomy swojej tosamoci misyjnej, starasi wiernie naladowa Chrystusa i gosi Jego Ewangeli wszystkimnarodom.

Marzec:Aby Kocioy w Afryce byy znakiem i narzdziem po-jednania oraz sprawiedliwoci we wszystkich regionach kontynentu.

Kwiecie: Aby chrzecijanie przeladowani z powodu Ewangelii,dziki mocy Ducha witego, wytrwali w wiernym wiadectwie o mio-ci Boga do caej ludzkoci.

Maj:Aby kapani, zakonnice, zakonnicy oraz wieccy zaangao-wani w apostolat potrafili rozbudza entuzjazm misyjny w powierzo-nych ich opiece wsplnotach.

Czerwiec:Aby Kocioy w Azji, ktre s ma owczarni, otoczonprzez ludno niechrzecijask, potrafiy gosi Ewangeli i dawawiadectwo radosnego przylgnicia do Chrystusa.

Lipiec: Aby chrzecijanie wszdzie, a zwaszcza w wielkichorodkach miejskich, starali si wnosi istotny wkad w szerzenie kul-tury, sprawiedliwoci, solidarnoci i pokoju.

Sierpie: Aby Koci by domem wszystkich i z gotowociotwiera drzwi tym, ktrych dyskryminacja rasowa i religijna, gd i woj-ny zmuszaj do emigrowania do innych krajw.

Wrzesie: Aby dziki otwarciu serc na mio udao si pooykres licznym wojnom i konfliktom na wiecie, powodujcym rozlew krwi.

Padziernik:Aby obchody wiatowego Dnia Misyjnego stay si

okazj pozwalajc zrozumie, e zadanie goszenia Chrystusa stanowikonieczn i niezbywaln posug, ktr zgodnie ze swoim powoa-niem Koci peni dla dobra ludzkoci.

Listopad:Aby Kocioy Ameryki aciskiej dalej prowadziy mi-sj kontynentaln, ktrej inicjatorami s tamtejsi biskupi, wic jzpowszechnym zadaniem misyjnym ludu Boego.

Grudzie: Aby narody wiata otwary drzwi Chrystusowi orazJego Ewangelii pokoju, braterstwa i sprawiedliwoci.


34/36

32

POMOC MATERIALNA MISJOM

Dziaalno misyjna prowadzona jest najczciej wrd ludwi narodw, ktre znajduj si w trudnych warunkach materialnych.Pomoc materialna suy utrzymaniu i rozwojowi dziea misyjnego. Bezniej, niemoliwe byoby utrzymanie, ksztacenie misjonarzy, katechi-

stw, seminarzystw, funkcjonowanie szk, szpitali, wydawanie pismkatolickich, katechizmw, modlitewnikw. Mode Kocioy nie s odrazu w peni samodzielne i bez pomocy z zewntrz nie mogsi sku-tecznie rozwija.

Na wzr Chrystusa, ktry troszczy si o to, aby jego uczniowieoraz tumy suchajce Go mieli co je, misjonarze nie pozostajobo-

jtni na ndz, ktra ich otacza. Chcieliby pomc przezwyciy gd,analfabetyzm, zapewni opiek medyczn itp. Dlatego kada pomocmaterialna, ktr otrzymuj od przyjaci misji jest dla nich cennymwiadectwem mioci bliniego i dodaje si do pracy. Pomoc materialna

jest cenna w kadym wymiarze. Zarwno w tym zapewniajcym misjo-narzowi na co dzierodki do ycia, jak i w tym pozwalajcym realizo-wa projekty, ktre z kolei obejmuj rne dziedziny ycia takie jak:wspfinansowanie budowy kociow i kaplic, prowadzenie szerokozakrojonej formacji katechistw, nauczycieli, animatorw wsplnot pod-stawowych, wspieranie inicjatyw ludzi, ktrzy chcpowstania w ich ro-dowiskach szk, szpitali, wybudowania drg dojazdowych, ogarnicie

opiekdzieci sierot itp. W przesyanych do nas listach misjonarze infor-mujo ich potrzebach, czy projektach ktre chcieliby zrealizowa.

Ci, ktrzy pragn wesprze materialnie dzieo misyjne naszychmisjonarzy na Madagaskarze, w Kongo, w Hondurasie, w Chinach,w Kazachstanie, w Papui Nowej Gwinei, w Portoryko, a take za na-szwschodnigranicna Biaorusi i Ukrainie mog:

Przesa na konto sekretariatu dobrowoln ofiar z przeznacze-

niem dla konkretnego misjonarza, czy na realizacj konkretnegodziea, albo po prostu zaznaczajc, e jest to ofiara na misje. Zamwi: Wiadomoci misyjne informator misyjny drukowany,

ktry zostanie przesany drogpocztow, a ofiara przesana po je-go otrzymaniu zostanie rwnie przeznaczona na cele misyjne.

Zamwi Msze wite, ktre zostanodprawione przez misjonarzy.


35/36


36/36

wiadomości misyjne nr 15 (1/2010)

Documents