„Wielkie kosmiczne ucho”

Czy w dobie badań w ultra-wysokich energiach warto zajmować się radioastronomią?

http://images.nrao.edu/Galactic_Sources/Supernova_Remnants/559

Cyg A klasyczna radiogalakyka

Źródło: NRAO Image Gallery

TP – całkowite pole magn. (losowe+regularne)

Polaryzacja – pole magn. regularne + kierunek pola

NGC 4402 nadmuch z dołu?

Kontury TP + wektory B VLA 6cm Vollmer + zespoły: Krakow+VLA

Vollmer et al. (incl. Krakow, Bonn & NRAO teams) 2007

Ruch galaktyki?

Otoczenie M86

NGC 4438

H (czerwony) Kenney et al. 2008

X-rays (zielony) M. Weżgowiec archiwalne dane NEWTON-XMMKier. ruchu?

Radio: Vollmer et al.(+zespoły:

Krakow&VLA)

Spiralne pola magnetyczne w gal. nieregularnych (Chyży et al. 2001)

Obraz opt: Aladin/SDSS

MKSPMKSP

…I karłowatych, Chyży et al. in prep.

Nasza

Galaktyka Toruń 32m

4.7 GHz

Ryś, Kus, Urbanik et al.

Kwintet Stephan’a

X-rays – Trinchieri et al.. 2003

Nikiel-Wroczyński et al. w przygot.

Pierwsza detekcja międzygalaktycznych regularnych pól nagnetycznych

TP conts+PI B-vecs VLA 6cm

Bt = 8G Bu = 4G

Bt = 7G Bu = 1.5 G

EB+CR=5*10-12erg/cm3

Eth=5*10-12erg/cm3

COMA CLUSTER:

Obrazy: Westerbork 608 MHz Giovannini et al. 1993

Oceny natężenia pól magnetycznych:

Btot 2 – 8 G

PB+CR (0.4-5)10-12

dyn/cm2

Virgo Cluster:

Pgas (0.7-7) 10-12 dyn/cm2

(Vollmer+Kraków- 2001)

B+CR odgrywają dynamicznie istotną rolę??

Oceny zawartości ciemnej materii??

21 cm – HI wodór atomowy

Źródło: NRAO Image Gallery

Film: http://daisy.astro.umass.edu/~myun/m81hi.html

NGC4490/85 zderzające się galaktyki

Knapik et. al. w przyg.

Późny typ Hubble’a, brak aktywnego jądra

Obraz HI: Clemens, Alexander, Green 1998

NGC 4490/85 Namagnesowany wypływ?

A. Bartkiewicz praca doktorska 2007

A. Bartkiewicz praca doktorska 2007

Szymczak & Gerard 2004

Atacama Large Millimeter Array - ALMA

Docelowo (2013) 50 12-m anten. Max baza 16km, fale milimetrowe

Konf. zwarta (150m) – rozdzielczość od 0.7” (675 GHz) do 5” (110 GHz)Dla bazy 16km – rozdzielczość od 6 mas do 37

CO(J = 3 − 2) emission at 345 GHzŹródło Maercker et al. 2012

R Sculptoris with ALMA

Źródło ALMA gallery

LBA : 10-80 MHz HBA: 80-240 MHz Źródło: www.lofar.org

Chyży et al. in prep.

HI – Meurer et al. 1996 NGC 2915

MKSPMKSP

HI – Haynes et al. 1979

Ho124 330MHz GMRT (India); Kantharia et al. 2005

LOFAR HBA – Jurusik, Chyży – w

przygot.

VLA 1.4 GHz – Condon et al. 1987

To już blisko naszego zakresu

Źródło Verschuur & Kellermann „Galactic and extragalactic radio astronomy”

Źródło: Verschuur & Kellermann „Galactic and extragalactic radio astronomy”

Źródło: Inga Nielsen, Uni-Hamburg

Źródło www.oa.uj.edu.pl/~chris

Źródło www.oa.uj.edu.pl/~chris

K.Chyży + studenci

Źródło www.oa.uj.edu.pl/~chris

K.Chyży + studenci

Źródło www.oa.uj.edu.pl/~chris

Czy w dobie badań w ultra-wysokich energiach warto zajmować się radioastronomią?