wikewiku’s 2018 history month sma a matntimk · stephen toney, mmm pictou landing first nation...

1
MI’KMAQ HISTORY MONTH WIKEWIKU’S 2018 OCTOBER 2018 @Mikmaq_HM @MikmaqHM www.mikmaqhistorymonth.com MI’KMAQ HISTORY MONTH WIKEWIKU’S 2018 OCTOBER 2018 Sam Glode, DCM Queens County (Milton/Bear River First Nation) Joseph William Morris, DCM Halifax County (Cow Bay/Middleton) Stephen Toney, MMM Pictou Landing First Nation (Lennox Island, PE) Annapolis County Francis, Charles Edward (Lequille) Bear River First Nation Glode, Joseph Martin Glode, Peter Newell McEwan, John Newell Meuse, John Pictou, Joseph Pictou, Joseph Louis Cumberland County Knockwood, Freeman Bernard (Newville Lake/Cole Harbour) Maloney, James Joseph (Joggins Mines) Paul, Dennis (Newville Lake) Perry, Michael (Amherst) Thomas, Frank (Newville Lake) Digby County Francis, Charles (Digby) Paul, Joseph Louis (Weymouth) Paul, Philip Noel (Digby) Eskasoni First Nation Paul, Frank William (Grand Narrows) Halifax County Bradley, Michael Charles (Wellington Station) Brooks, James (Halifax) Glode, James Albert (Dartmouth) Morris, Joseph William (Cow Bay/Middleton) Paul, Peter (Sheet Harbour) Shelburne County Bartlett, Simon (West Green Harbour) Francis, Fred (Shelburne) Labrador, Austin (Shelburne) Labrador, James (Sable River) Pictou, Alexander (Clyde River) Si -pekne’katik First Nation Duncan, William (Apohaqui, NB) Francis, Andrew Francis, James (Lennox Island, PE) Maloney, John Bernard Maloney, Peter Marr, John Paul, Andrew William (Westmoreland, NB) Paul, Moses Victoria County Paul, Noel John (Little Narrows) Toney, Lewis (Little Narrows) Wagmatcook First Nation Julian, John (Eskasoni First Nation) Paul, Noel Toney, Frank (Lennox Island, PE) Waycobah First Nation Cremo, Noel Nevin, Samuel Simon Yarmouth County Francis, Peter (Yarmouth) Glode, Stephen (Tusket) Meuse, John Frank (Yarmouth) South Boston USA Pictou, Robert (Yarmouth) Paqtnkek Mi’kmaw Nation Bernard, James Marshall, Peter Murray Stephens, David Pictou Landing First Nation Francis, Benjamin Francis, Noel Prosper, Michael Sappier, Joseph Frank Sappier, Matthew (Paqtnkek Mi’kmaw Nation) Thom, Frank (Millbrook First Nation) Toney, Stephen (Lennox Island, PE) Wilmot, Roland Wilmot, Thomas Queens County Francis, John Noel (Milton) Francis, Maulti (Milton) Francis, Stephen Joseph Glode, Lewis (Milton/Shelburne County) Glode, Peter (Milton) Glode, Samuel (Milton/Bear River First Nation) Richmond County Paul, Frank M. (Red Island) Joseph W. Morris, DCM Joseph Pictou James Glode John Abram Noel Francis Michael Prosper Peter Murray Marshall Louis Newell Frank Herney Newell Glode James Francis John Cope Peter Glode Thomas Hammond Peter Maloney Lewis Labrador Christopher Morris James L. Meuse Andrew Francis Thomas Wilmot Joseph Cope James Cope Stephen Joseph Francis Peter Googoo Alexander Pictou John Bernard Maloney William Bernard Noel Paul William Herney Lewis Glode John Labrador Samuel Glode, DCM Peter Paul Stephen Toney, MMM Hants County Cope, James (Gore/Millbrook First Nation) Cope, John Peter (Gore/Millbrook First Nation) Cope, Joseph (Maitland/Millbrook First Nation) Simon, Isaac (Newport) Kings County Meuse, James Louis (Gaspereau Lake) Lunenburg County Glode, James Thomas (Bridgewater) Hammond, Thomas E. (Scarsdale) Labrador, Archibald (Bridgewater) Labrador, Charles (Bridgewater) Labrador, John (Bridgewater) Labrador, Lewis (Bridgewater) Membertou First Nation (King’s Road) Bernard, William John (North Sydney) Googoo, Peter (Waycobah) Herney, Frank (Malikewe’j) Herney, William (Malikewe’j) Isaac, Lewis Morris, Christopher Paul, Noel Millbrook First Nation Abram, John Brooks, John Doyle, Johnny Francis, Moses Francis, Samuel Steven Johnson, John Newell, Louis James (Cumberland County/Buctouche, NB) Eyki’k Mi’kmaqi’k sma’kniski’k keknuite’tasisni’k wjit tel-lukuti’tij. 1918ek, Cpl. Sam Glode pekwa’sna Metalaq wjit Keknuite’tasik Kisa’toq ta’n tel- sioqo’toql 450 pe’sk i ~tekewe’l. Pvt. Joseph William Morris elt pekwa’snaq Metalaq wjit Keknuite’tasik Kisa’toq aqq elt Keknuite’tasit Sma’knisuey Metal wjit tel-jile’k ne’siskl pilue’l wessua’ltimkl. Si’ko’ku’s 1917ek, Pvt. Stephen Toney pekwa’snaq Keknuite’tasit Sma’knisuey Metal wjit teli-nta’ pe’skiket. Pipanuijkaqn wjit ula kinua’taqney kis-mawo’toq Dr. Donald M. Julien, C.M., ONS, DCL, DHumL. Ktu’ we’wmn napuikaqnn (sma’knisk kisna pilue’k wenik), kisna mu mu etenuk wisunn nuta’q wikasin aqq/kisna me nuta’q kinua’taqnn, kinua’tu Don ([email protected].). Kinua’taqn: Sma’kniskwtuisunmual tel-wikasikl ta’n L’nue’kati tleyawulti’tij, kisna wutan kisna ta’n wetapeksulti’tij. Ewe’wasik ta’n ewe’wmi’tis naswi’kisulti’tijek naji-matnaqatinew kisna ta’n koqoey ewikasik Kelwikasikl. Ta’n mu ewikasinuk L’nue’kati tleyawit wen na tujiw wije’wmumk ta’n etli-wskwijinuis, etli- wutqutasit kisna ta’n wikip. Etek Wenjua’kik, Kanataewey Vimy Ridge Memorial, keknuite’tasijik Kanataewe’ki’k sma’kniski’k nepu’tisni’k Amskwesewey Wskitqamuey Matntimk. Ula nike’ newtipunqek kepmite’lmujik sma’knisk, Mi’kmawe’k kinapk aqq nuji-matnaqatipnik Amskwesewey Wskitqamuey Matntimk (WWI). Ula newtipunqek ankite’tmu’k kaskimtlnaqn te’sipunqekl pemiaql tujiw na matntimkek, mikwite’lmu’kik ta’n wenik matnaqatipnik wjit ula kmitkinu Mi’kma’ki. Eyki’k apaji-l’mita’pni’k aqq eyki’k nepu’tipni’k wjit wikmawa aqq wutanmual. Piamiw ta’pu kaskimtlnaqn Mi’kmawa’kikewaq sma’knisk naswi’kisultisni’k naji-matnaqatinew – ukmuljin jel pesqunatek te’sijik tleyawultisni’k No’pa Sko’sia. Pikwelki’k ula sma’kniski’k ewe’wmi’tisnikl teli-nta’-ktantaqatimk aqq teli-ntawa’qa’taqatimk kisoqe’k elta’tijek matntimk, ika’lupnik nikanawti’ka’tinew, pe’sk i ~k i ~tinew aqq mlki- jiko’taqatinew. Tleyawultipni’k L’nue’kati’l ta’n L’nui’sultimk, na amujpa ekina’masultisni’k pilui’simk aqq piluo’ltimk. Kaqia’q matntimk Mi’kmawe’k sma’knisk siawqatmu’tisnik wutqutalanew wunaqapemua, m i ~ta Mi’kmaq tel-kina’mujik kepmite’lmanew nepu’tijik. Ansue’ks i ~p, m i ~ta Mi’kmaq matnaqatisnik wjit Kanata ta’n mu-wiaq-kimuksi’k. Sma’knisk kisi-ntu’tisoq teli- l’nuwulti’tij elta’tijek matntimk m i ~ta telteks i ~p mu kis-wiaqkimuksi’k Kanata aqq elt ne’kaw wiaqkimuksin L’nuin. Apaji-pejita’tijek sma’knisk me’ penoqite’tasultisnik aqq istuo’tasisnik Kanata. Apank i ~tuewey aqq apoqnmasuti kis-tlimupnik msntaq mu ika’nuk kisna metue’ks i ~p teli-msnmi’tij. L’nu’k mu-wiaq-kimuksik i ~pnik Kanata mi’soqo Etqoljuiku’s, 1956ek. Kiskuk wi’k i ~palu’kik sma’knisk – wjit teli-mlkita’tisni’k aqq ta’n teli-ikaluksi’ki’k kinu aqq knijannaq elmi’knik. Me’ ne’kaw Mi’kmaq i’-apajita’jik Wenjua’kik, naji- ankaptmuanew ta’n wujjua, wji’numumua aqq wniskamijua etl-wutqutasulti’tij. Wela’liek sma’knisk, kepmite’lmulek.

Upload: others

Post on 05-Oct-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: WIKEWIKU’S 2018 HISTORY MONTH Sma A Matntimk · Stephen Toney, MMM Pictou Landing First Nation (Lennox Island, PE) Annapolis County Francis, Charles Edward (Lequille) Bear River

MI’KMAQHISTORY MONTHWIKEWIKU’S

2 0 1 8O C T O B E R2 0 1 8

Sma’knisk Amskwesewey Wskitqamuey Matntimk

@Mikmaq_HM @MikmaqHM

www.mikmaqhistorymonth.com

MI’KMAQHISTORY MONTHWIKEWIKU’S

2 0 1 8O C T O B E R2 0 1 8

Sam Glode, DCMQueens County

(Milton/Bear River First Nation)

Joseph William Morris, DCMHalifax County

(Cow Bay/Middleton)

Stephen Toney, MMMPictou Landing First Nation

(Lennox Island, PE)

Annapolis CountyFrancis, Charles Edward (Lequille)

Bear River First NationGlode, Joseph MartinGlode, Peter Newell

McEwan, John NewellMeuse, John

Pictou, JosephPictou, Joseph Louis

Cumberland CountyKnockwood, Freeman Bernard (Newville

Lake/Cole Harbour)Maloney, James Joseph (Joggins Mines)

Paul, Dennis (Newville Lake)Perry, Michael (Amherst)

Thomas, Frank (Newville Lake)

Digby CountyFrancis, Charles (Digby)

Paul, Joseph Louis (Weymouth)Paul, Philip Noel (Digby)

Eskasoni First NationPaul, Frank William (Grand Narrows)

Halifax CountyBradley, Michael Charles (Wellington Station)

Brooks, James (Halifax)Glode, James Albert (Dartmouth)

Morris, Joseph William (Cow Bay/Middleton)Paul, Peter (Sheet Harbour)

Shelburne CountyBartlett, Simon (West Green Harbour)

Francis, Fred (Shelburne)Labrador, Austin (Shelburne)

Labrador, James (Sable River)Pictou, Alexander (Clyde River)

Si-pekne’katik First NationDuncan, William (Apohaqui, NB)

Francis, AndrewFrancis, James (Lennox Island, PE)

Maloney, John BernardMaloney, Peter

Marr, JohnPaul, Andrew William (Westmoreland, NB)

Paul, Moses

Victoria CountyPaul, Noel John (Little Narrows)

Toney, Lewis (Little Narrows)

Wagmatcook First NationJulian, John (Eskasoni First Nation)

Paul, NoelToney, Frank (Lennox Island, PE)

Waycobah First NationCremo, Noel

Nevin, Samuel Simon

Yarmouth CountyFrancis, Peter (Yarmouth) Glode, Stephen (Tusket)

Meuse, John Frank (Yarmouth)

South Boston USAPictou, Robert (Yarmouth)

Paqtnkek Mi’kmaw NationBernard, James

Marshall, Peter MurrayStephens, David

Pictou Landing First NationFrancis, Benjamin

Francis, NoelProsper, Michael

Sappier, Joseph FrankSappier, Matthew (Paqtnkek Mi’kmaw Nation)

Thom, Frank (Millbrook First Nation)Toney, Stephen (Lennox Island, PE)

Wilmot, Roland Wilmot, Thomas

Queens CountyFrancis, John Noel (Milton)

Francis, Maulti (Milton)Francis, Stephen Joseph

Glode, Lewis (Milton/Shelburne County)Glode, Peter (Milton)

Glode, Samuel (Milton/Bear River First Nation)

Richmond CountyPaul, Frank M. (Red Island)

Joseph W. Morris, DCM

Joseph Pictou

James Glode John Abram

Noel Francis

Michael Prosper

Peter Murray Marshall

Louis Newell Frank HerneyNewell Glode

James Francis

John CopePeter Glode

Thomas Hammond Peter MaloneyLewis Labrador Christopher Morris

James L. Meuse

Andrew Francis

Thomas Wilmot

Joseph Cope

James CopeStephen Joseph Francis

Peter Googoo

Alexander PictouJohn Bernard Maloney

William Bernard

Noel Paul

William Herney

Lewis Glode

John Labrador

Samuel Glode, DCM

Peter Paul

Stephen Toney, MMM

Hants CountyCope, James (Gore/Millbrook First Nation)

Cope, John Peter (Gore/Millbrook First Nation)Cope, Joseph (Maitland/Millbrook First Nation)

Simon, Isaac (Newport)

Kings CountyMeuse, James Louis (Gaspereau Lake)

Lunenburg CountyGlode, James Thomas (Bridgewater)Hammond, Thomas E. (Scarsdale)Labrador, Archibald (Bridgewater)Labrador, Charles (Bridgewater)

Labrador, John (Bridgewater)Labrador, Lewis (Bridgewater)

Membertou First Nation (King’s Road)Bernard, William John (North Sydney)

Googoo, Peter (Waycobah)Herney, Frank (Malikewe’j)

Herney, William (Malikewe’j)Isaac, Lewis

Morris, ChristopherPaul, Noel

Millbrook First NationAbram, JohnBrooks, John Doyle, JohnnyFrancis, Moses

Francis, Samuel StevenJohnson, John

Newell, Louis James (Cumberland County/Buctouche, NB)

Eyki’k Mi’kmaqi’k sma’kniski’k keknuite’tasisni’k wjit tel-lukuti’tij. 1918ek, Cpl. Sam Glode pekwa’sna Metalaq wjit Keknuite’tasik Kisa’toq ta’n tel-sioqo’toql 450 pe’sk i~tekewe’l. Pvt. Joseph William Morris elt pekwa’snaq Metalaq wjit Keknuite’tasik Kisa’toq aqq elt Keknuite’tasit Sma’knisuey Metal wjit tel-jile’k ne’siskl pilue’l wessua’ltimkl. Si’ko’ku’s 1917ek, Pvt. Stephen Toney pekwa’snaq Keknuite’tasit Sma’knisuey Metal wjit teli-nta’ pe’skiket.

Pipanuijkaqn wjit ula kinua’taqney kis-mawo’toq Dr. Donald M. Julien, C.M., ONS, DCL, DHumL. Ktu’ we’wmn napuikaqnn (sma’knisk kisna pilue’k wenik), kisna mu mu etenuk wisunn nuta’q wikasin aqq/kisna me nuta’q kinua’taqnn, kinua’tu Don ([email protected].). Kinua’taqn: Sma’kniskwtuisunmual tel-wikasikl ta’n L’nue’kati tleyawulti’tij, kisna wutan kisna ta’n wetapeksulti’tij. Ewe’wasik ta’n ewe’wmi’tis naswi’kisulti’tijek naji-matnaqatinew kisna ta’n koqoey ewikasik Kelwikasikl. Ta’n mu ewikasinuk L’nue’kati tleyawit wen na tujiw wije’wmumk ta’n etli-wskwijinuis, etli-wutqutasit kisna ta’n wikip.

Etek Wenjua’kik, Kanataewey Vimy Ridge Memorial, keknuite’tasijik Kanataewe’ki’k sma’kniski’k

nepu’tisni’k Amskwesewey Wskitqamuey Matntimk.

Ula nike’ newtipunqek kepmite’lmujik sma’knisk, Mi’kmawe’k kinapk aqq nuji-matnaqatipnik Amskwesewey Wskitqamuey Matntimk (WWI). Ula newtipunqek ankite’tmu’k kaskimtlnaqn te’sipunqekl pemiaql tujiw na matntimkek, mikwite’lmu’kik ta’n wenik matnaqatipnik wjit ula kmitkinu Mi’kma’ki. Eyki’k apaji-l’mita’pni’k aqq eyki’k nepu’tipni’k wjit wikmawa aqq wutanmual.

Piamiw ta’pu kaskimtlnaqn Mi’kmawa’kikewaq sma’knisk naswi’kisultisni’k naji-matnaqatinew – ukmuljin jel pesqunatek te’sijik tleyawultisni’k No’pa Sko’sia. Pikwelki’k ula sma’kniski’k ewe’wmi’tisnikl teli-nta’-ktantaqatimk aqq teli-ntawa’qa’taqatimk kisoqe’k elta’tijek matntimk, ika’lupnik nikanawti’ka’tinew, pe’sk i~k i~tinew aqq mlki-jiko’taqatinew. Tleyawultipni’k L’nue’kati’l ta’n L’nui’sultimk, na amujpa ekina’masultisni’k pilui’simk aqq piluo’ltimk. Kaqia’q matntimk Mi’kmawe’k sma’knisk siawqatmu’tisnik wutqutalanew wunaqapemua, m i~ta Mi’kmaq tel-kina’mujik kepmite’lmanew nepu’tijik.

Ansue’ks i~p, m i~ta Mi’kmaq matnaqatisnik wjit Kanata ta’n mu-wiaq-kimuksi’k. Sma’knisk kisi-ntu’tisoq teli-l’nuwulti’tij elta’tijek matntimk m i~ta telteks i~p mukis-wiaqkimuksi’k Kanata aqq elt ne’kaw wiaqkimuksin L’nuin. Apaji-pejita’tijek sma’knisk me’penoqite’tasultisnik aqq istuo’tasisnik Kanata. Apank i~tuewey aqq apoqnmasuti kis-tlimupnik msntaq mu ika’nuk kisna metue’ks i~p teli-msnmi’tij. L’nu’k mu-wiaq-kimuksik i~pnik Kanata mi’soqo Etqoljuiku’s, 1956ek.

Kiskuk wi’k i~palu’kik sma’knisk – wjit teli-mlkita’tisni’k aqq ta’n teli-ikaluksi’ki’k kinu aqq knijannaq elmi’knik. Me’ ne’kaw Mi’kmaq i’-apajita’jik Wenjua’kik, naji-ankaptmuanew ta’n wujjua, wji’numumua aqq wniskamijua etl-wutqutasulti’tij. Wela’liek sma’knisk, kepmite’lmulek.