wino dla bystrzakow winoby

7/31/2019 Wino Dla Bystrzakow Winoby

1/28

Wino dla byst rzakw

Autor: Ed McCarthy, Mary Ewing-Mulligan

Tumaczenie: Cezar Matkowski

ISBN: 978-83-246-1856-9

Tytu oryginau: Wine For Dummies

Format: 180x235, stron: 440

Dowiedz si wicej, a wicej zrozumiesz!

Tajemnice wytrawnego smaku

Wino. Fascynujcy napj, opiewany przez poetw w setkach wierszy.

Jest nieskoczonym rdem rozkoszy zarwno dla znawcw, jak i amatorw-entuzjastpodawanym rwnie chtnie na wyrafinowanych przyjciach i niezobowizujcych

spotkaniach towarzyskich. Jeli intryguje Ci nieprzebrany wiat smakw tych biaych,

rowych i czerwonych trunkw, jeli chcesz pogbi swoj wiedz na ich temat,

a potem czerpa wiksz przyjemno z ich smakowania zapraszamy do lektury!

Dziki tej ksice poznasz podstawowe gatunki wina, sposoby jego degustowania

i rodzaje winogron. Nauczysz si radzi sobie ze snobistycznymi sprzedawcami, karta

win w restauracji oraz otwieraniem butelek. Czeka Ci te niezapomniana podr po

najwaniejszych winiarskich regionach Europy, a take wyprawa do Australii, Nowej

Zelandii, Chile, Argentyny, Republiki Poudniowej Afryki i USA. Poznasz te szczegow

egzotyczne oblicze wina, w tym jego fascynujce odmiany, takie jak szampan, sherry,

porto, sauternes i wiele innych. Nie brak tu rwnie informacji o tym, jak opisywa

i ocenia wino oraz w jaki sposb dobiera odpowiedni napj do konkretnych potraw.

Naucz si rozpoznawa odmiany winogron i rodzaje wina.

Dowiedz si, jak czyta karty win i etykiety na butelkach.

Poznaj sposoby ubijania dobrego interesu przy kupowaniu win.

Sprawd, jak wybra wina odpowiadajce Twojemu podniebieniu.

Wiedz, jak wybiera, skadowa, otwiera, nalewa i smakowa wino.

Ponadto znajdziesz tu dwa dekalogi: obnaamy 10 mitw o winie i odpowiadamy

na 10 popularnych pyta na jego temat
http://www.septem.pl/view4909.~winobyhttp://www.septem.pl/view4909.~winobyhttp://septem.pl/add4909.~winobyhttp://www.septem.pl/view4909.~winobyhttp://septem.pl/view4909.~winoby


2/28

Spis treci

O autorach ........................................................................................................................13

Podzikowania od autorw ...............................................................................................15

Wstp ................................................................................................................................17

O ksice ................................................................................................................................ 18Konwencje zastosowane w ksice ....................................................................................... 18Naiwne zaoenia .................................................................................................................. 19Jak podzielona jest ksika .................................................................................................... 19

Cz I: Zapoznajmy si z winem ................................................................................... 19Cz II: Wino i Ty: bliskie kontakty trzeciego stopnia ................................................. 20Cz III: Stary wiat wina ............................................................................................... 20Cz IV: Wina z Nowego wiata .................................................................................... 20Cz V: Egzotyczne oblicze win ..................................................................................... 20Cz VI: Kiedy zapiesz bakcyla ...................................................................................... 20Cz VII: Dekalogi .......................................................................................................... 21

Cz VIII: Dodatki .......................................................................................................... 21Ikony zastosowane w tej ksice ........................................................................................... 21

Cz I: Zapoznajmy si z winem ................................23Rozdzia 1: Wino Lekcja 1. ...........................................................................................25

Skd bierze si wino .............................................................................................................. 25Co moe by bardziej naturalne? ..................................................................................... 26Wspczesne wynalazki winiarskie .................................................................................. 26

Gwny skadnik ............................................................................................................... 27Lokalny posmak ................................................................................................................ 27Jaki kolor ma Twj apetyt? ................................................................................................... 27

(Niezbyt) biae wino ......................................................................................................... 27Czy biae zawsze si nadaje? ............................................................................................. 29Czerwone wino ................................................................................................................. 30Ra jest r, lecz r jest biel ...................................................................................... 32Kiedy jakie wino? .............................................................................................................. 32


3/28

Wino dla bystrzakw

Inne sposoby dzielenia win ...................................................................................................33Wino stoowe ..................................................................................................................... 33Wino deserowe .................................................................................................................. 34Wino musujce (i bardzo osobista lekcja czytania) ......................................................... 35

Rozdzia 2: Z kubkw smakowych naley korzysta ..........................................................37

Specjalna technika smakowania wina ................................................................................... 37Cieszenie oczu widokiem wina ........................................................................................ 38Nos wie .............................................................................................................................. 39Wino w ustach ................................................................................................................... 41

Parlez-vous winomowa? ....................................................................................................... 43Podniebienie sekwencyjne ................................................................................................44Wymiar smaku ................................................................................................................... 45

Kwestia jakoci .......................................................................................................................46

Czym jest dobre wino? .....................................................................................................47Kiedy wino jest ze? ........................................................................................................... 49

Ostateczna analiza: czy Ci smakuje? .................................................................................... 50

Rozdzia 3: Zazdro Pinot i inne tajemnice odmian winogron .........................................51

Dlaczego winogrona s takie wane ..................................................................................... 51O gatunku i odmianie ....................................................................................................... 52Odmiany odmian .............................................................................................................. 52Czym rni si winogrona ..............................................................................................53Winogrona krlewskie i plebejskie ................................................................................... 55

Przewodnik po odmianach biaych winogron .....................................................................56Chardonnay .......................................................................................................................56Riesling .............................................................................................................................. 57Sauvignon Blanc ................................................................................................................ 58Pinot Gris/Pinot Grigio ....................................................................................................59Inne biae wina ..................................................................................................................60

Przewodnik po odmianach czerwonych winogron ............................................................. 60Cabernet Sauvignon .......................................................................................................... 60Merlot ................................................................................................................................ 62Pinot Noir ..........................................................................................................................62

Syrah/Shiraz .......................................................................................................................63Zinfadel .............................................................................................................................. 63Nebbiolo ............................................................................................................................64Sangiovese ..........................................................................................................................64Tempranillo .......................................................................................................................65Inne czerwone wina .......................................................................................................... 65


4/28

Spis treci

Rozdzia 4: Nazwy win i kod etykiety ................................................................................ 67

Zasady gry w etykietowanie .................................................................................................. 67To nazwa szczepu czy miejsca? ........................................................................................ 68

Dzie dobry, nazywam si Chardonnay ......................................................................... 68Dzie dobry, nazywam si Bordeaux .............................................................................. 69Inne sposoby nazywania win ............................................................................................ 73

Awers i rewers etykiety wina ................................................................................................ 75Sekwencja obowizkowa .................................................................................................. 75Opcjonalne terminy z etykiet ........................................................................................... 79

Rozdzia 5: Za kulisami produkcji ......................................................................................85

Hodowla winogron, produkcja wina i typowy dla tych dziedzin argon .......................... 85Viti-vini .............................................................................................................................. 86Wariacje winoroli ............................................................................................................. 87

Winiarskie cuda ................................................................................................................. 88Jeszcze wicej terminw winiarskich ................................................................................... 90

Cz II: Wino i Ty: bliskie kontakty trzeciego stopnia ...93Rozdzia 6: Wdrwka po sklepie z winami .......................................................................95

Kupowanie wina moe wystraszy kadego ........................................................................ 95Sprzedawcy wina wszelkiego autoramentu ......................................................................... 96

Supermarkety, hipermarkety i inne ................................................................................. 96

Specjalistyczne sklepy winiarskie ..................................................................................... 98Wybr waciwego sprzedawcy wina ................................................................................... 99Waciwe postrzeganie ceny ........................................................................................... 100Ocena wyboru i fachowoci ........................................................................................... 100Oczekuj umiechu .......................................................................................................... 101Ocena warunkw przechowywania wina ...................................................................... 101

Strategie kupowania wina ................................................................................................... 102Kuj elazo, pki gorce ................................................................................................... 102Wyjanij, czego Ci trzeba ................................................................................................ 103Podaj swoj cen ............................................................................................................. 104

Rozdzia 7: Starcie z kart win ........................................................................................107Restauracyjne dowiadczanie wina .................................................................................... 107W jaki sposb restauracje sprzedaj wino .......................................................................... 108

Wybr domu ................................................................................................................... 108Kieliszek premium .......................................................................................................... 109Specjalne (rezerwowe) karty win ................................................................................... 111(Mao) standardowa karta win ....................................................................................... 111


5/28

Wino dla bystrzakw

Jak czyta kart win ............................................................................................................. 111Ocena organizacji win ..................................................................................................... 112Zasady wyceniania ........................................................................................................... 113Co powinna mwi karta win? ....................................................................................... 114Ocena stylu ......................................................................................................................115Wybr elektroniczny ....................................................................................................... 115

Zamawianie wina ................................................................................................................. 116Rytua prezentowania wina .................................................................................................117Wskazwki dotyczce picia wina w restauracji .................................................................. 120

Rozdzia 8: Wskazwki odnonie podawania i korzystania z wina ..................................123

Wyjmowanie korka ..............................................................................................................123Jakich korkocigw nie uywa ...................................................................................... 124Jaki korkocig kupi ........................................................................................................ 125

Inne korkocigi warte uywania ..................................................................................... 126Kelner, w moim winie jest korek! .................................................................................. 128Przypadek specjalny: otwieranie szampana i wina musujcego ....................................129

Czy wino naprawd oddycha? ............................................................................................131Jak natleni wino ............................................................................................................. 131Jakie wina musz oddycha? ........................................................................................... 131

Czy szko ma znaczenie? .....................................................................................................133Waciwy kolor: aden ....................................................................................................134Cienkie, ale nie mae .......................................................................................................134Tulipany, stoki, szampanki i inne malownicze nazwy ................................................135Ilu kieliszkw waciwie potrzebuj? .............................................................................137Mycie kieliszkw ............................................................................................................. 137

Nie za ciepe, nie za zimne .................................................................................................137Co robi z resztkami wina ..................................................................................................139Zabawa z winem ..................................................................................................................140

Wszystko w swoim czasie ...............................................................................................141Jak duo, to za duo? .......................................................................................................141

Cz III: Stary wiat wina ..................................... 143

Rozdzia 9: Przerabiamy Francj ......................................................................................145Francuski model ..................................................................................................................145Zrozumienie przepisw win francuskich ......................................................................146Drobne rnice w rangach .............................................................................................147

Francuskie regiony winiarskie ............................................................................................ 148Bordeaux: bez porwnania .................................................................................................148

Podregiony czerwonego Bordeaux ................................................................................ 151Mozaika z Mdoc ............................................................................................................ 152Klasyfikacja ......................................................................................................................153


6/28

Spis treci

Jakiego wina z Bordeaux sprbowa? ............................................................................ 155Warto win z Bordeaux ................................................................................................. 156Praktyczne wskazwki dotyczce picia czerwonego Bordeaux .................................... 159Bordeaux moe by te biae .......................................................................................... 159

Burgundia: inne doskonae francuskie wino ..................................................................... 161Chardonnay, Pinot Noir, Gamay .................................................................................. 162Rozbicie dzielnicowe ...................................................................................................... 163Od regionalnych do wysublimowanych ........................................................................ 164Cte dOr: serce Burgundii ............................................................................................ 166Cte Chalonnaise: tanie wina burgundzkie .................................................................. 171Chablis: unikalne biae wina .......................................................................................... 172Mcon: biae wina w przystpnej cenie ......................................................................... 173Beaujolais: dobre i tanie .................................................................................................. 174

Mocne wina z doliny Rodanu ............................................................................................ 176

Hojne wina z poudnia ................................................................................................... 177Szlachetne wina z pnocy ............................................................................................. 178Dolina Loary: niebiaskie biae wina ................................................................................. 180Wina alzackie: z Francji, nie z Niemiec ............................................................................. 182Poudnie i poudniowy zachd .......................................................................................... 184

Midi: tani region ............................................................................................................. 184Wieczna Prowansja ......................................................................................................... 185Poudniowo-zachodnia Francja ..................................................................................... 185

Inne francuskie regiony winiarskie .................................................................................... 186

Rozdzia 10: Wochy, kraina vina .................................................................................... 189

Winnica Europy ................................................................................................................... 189Wina zwyczajne i elitarne ............................................................................................... 191Kategorie win woskich w ujciu prawnym .................................................................. 191Woskie regiony winiarskie ............................................................................................. 192

Czerwie Piemontu ............................................................................................................ 192Codzienne czerwone ...................................................................................................... 195Biae wina w roli drugoplanowej ................................................................................... 196

Pikna Toskania .................................................................................................................. 197Chianti: niedoceniany woski majstersztyk ........................................................................ 197Monumentalne Brunello di Montalcino ....................................................................... 199

Vino Nobile, Carmigiano i Vernaccio ........................................................................... 200Jeszcze dwa czerwone i jedno biae ............................................................................... 201Super Toskany ................................................................................................................ 202

Tre Venezie ......................................................................................................................... 203Trzy agodne wina z Werony ......................................................................................... 204Sojusz wosko-austriacki ................................................................................................ 204Dalekie strony: Friuli-Wenecja Julijska ......................................................................... 206

Migawki z pozostaych czci Woch ................................................................................. 207


7/28

Wino dla bystrzakw

Rozdzia 11: Hiszpania, Portugalia, Niemcy i inne kraje ................................................. 211

Intrygujce wina ze starej Hiszpanii ................................................................................... 212Rioja przewodzi stadu .....................................................................................................213

Wyzwanie Ribera del Duero ........................................................................................... 215Priorato: powrt z przeszoci ........................................................................................ 216Pi innych wanych regionw Hiszpanii .....................................................................216

Portugalia: nie tylko porto ..................................................................................................219Portugalskie zielone biae ............................................................................................219Wane portugalskie wina czerwone ............................................................................... 220

Niemcy: europejski indywidualista .................................................................................... 221Riesling i jego hordy .......................................................................................................222Niemieckie wina: styl i przepisy .....................................................................................222Regiony winiarskie Niemiec ..........................................................................................225

Szwajcarskie wina domowe ................................................................................................228

Austria doskonae wina biae (i czerwone) ...................................................................228Powrt Wgier .....................................................................................................................230Chwaa Grecji ......................................................................................................................231

Cz IV: Wina z Nowego wiata ............................ 235Rozdzia 12: Poudniowa pkula dochodzi do gosu .......................................................237

Potga win australijskich ................................................................................................. 239Nowa Zelandia w natarciu .............................................................................................. 244Chile wychodzi z cienia ..................................................................................................246Argentyna, zawodnik pierwszej ligi ................................................................................249Winiarskie safari w Poudniowej Afryce ........................................................................251

Rozdzia 13: Ameryko, Ameryko ...................................................................................... 255

Nowy wiat win amerykaskich ........................................................................................ 255Wasne drogi ....................................................................................................................256Wasne zasady ..................................................................................................................256

Kalifornia .............................................................................................................................. 257Tam, gdzie rosn kalifornijskie wina .............................................................................258Kiedy wina s dobre ........................................................................................................ 260

Dolina Napa: maa, lecz wielka ..........................................................................................260Winogrona z Napa .......................................................................................................... 261Kto jest kim w dolinie Napa ...............................................................................................261Przyziemna Sonoma ............................................................................................................ 265

AVA z Sonomy ................................................................................................................265Producenci z Sonomy oraz ich wina ..............................................................................266

Mendocino i Lake ................................................................................................................268Zatoka San Francisco .......................................................................................................... 269Gry Santa Cruz ..................................................................................................................270Co nowego w starym Monterey ......................................................................................... 271


8/28

Spis treci

Na tych wzgrzach majom wino! ...................................................................................... 273Kontrasty San Louis Obispo ............................................................................................... 274Santa Barbara, kalifornijski raj ............................................................................................ 275Gdzie indziej w Kalifornii .................................................................................................. 276

Oregon, opowie o dwch Pinotach ................................................................................ 277Inny Pinot z Oregonu ..................................................................................................... 277Kto jest kim w dolinie Willamette ................................................................................. 278Dwa inne winiarskie regiony w Oregonie ..................................................................... 279

Wino na pustyni: Waszyngton ............................................................................................ 280Regiony winiarskie Waszyngtonu .................................................................................. 281

Kto jest kim w Waszyngtonie ............................................................................................. 282Faszywa Stolica ................................................................................................................... 284

W centrum i na obrzeach .............................................................................................. 284Kto jest kim w Nowym Jorku ........................................................................................ 285

Kanada pachnca ywic ..................................................................................................... 286Ontario ............................................................................................................................ 286Kolumbia Brytyjska ......................................................................................................... 287

Cz V: Egzotyczne oblicze win ...............................289Rozdzia 14: Szampan i inne wina musujce .................................................................. 291

Nie wszystko Szampan, co si wieci ................................................................................ 292Rodzaje win musujcych .................................................................................................... 293

Jak sodkie jest to wino? .................................................................................................. 293

Jak dobre jest to wino? .................................................................................................... 294Skd si bierze wino musujce ........................................................................................... 295Fermentowanie w zbiornikach: ekonomia skali ........................................................... 295Fermentacja w butelkach: mae jest pikne ................................................................... 296Smak dowodem ostatecznym ......................................................................................... 297

Szampan i jego magiczne wina ........................................................................................... 298Co czyni szampana winem specjalnym ......................................................................... 299Szampany bez rocznikw ............................................................................................... 299Szampan rocznikowy ...................................................................................................... 300Blanc de blancs i blancs de noirs .................................................................................... 302Rowy szampan ............................................................................................................ 302Kategorie sodyczy .......................................................................................................... 303Najlepsi producenci Szampana ...................................................................................... 304

Inne wina musujce ............................................................................................................ 306Francuskie wina musujce .............................................................................................. 306Amerykaskie wina musujce ........................................................................................ 306Woskie spumante: sodkie lub wytrawne ....................................................................... 308Hiszpaskie wina musujce (Cava) ............................................................................... 310Gwiazdy z poudnia ........................................................................................................ 311

Kupowanie i podawanie win musujcych ......................................................................... 311


9/28

Wino dla bystrzakw

Rozdzia 15: Rzadkie gatunki: wina wzmocnione i deserowe .........................................315

Najwaniejszy jest czas ........................................................................................................ 315Sherry: niezrozumiane wino ..............................................................................................316

Trjkt Jerez ....................................................................................................................316Fenomen floru .................................................................................................................317Wsplne starzenie ............................................................................................................ 318Dwa, czyli dwanacie ...................................................................................................... 318Podawanie i przechowywanie sherry .............................................................................321Zalecane sherry ................................................................................................................321Montilla: analog sherry ...................................................................................................323

Marsala, Vin Santo i spka .................................................................................................323Porto: chluba Portugalii ......................................................................................................324

Dom na Douro ................................................................................................................325Porto niejedno ma imi ..................................................................................................326Przechowywanie i podawanie porto .............................................................................. 328

Niech yje Madera .............................................................................................................. 330Nieskoczone, niezniszczalne i smaczne ......................................................................330Niekoczca si kocwka .............................................................................................331

Sauternes i szlachetna ple ................................................................................................333Sauternes: pynne zoto ...................................................................................................334Wydobycie zota .............................................................................................................. 334Polecane gatunki Sauternes ............................................................................................335Wszystko musi dojrze ....................................................................................................336Prawie jak Sauternes ....................................................................................................... 337

Cz VI: Kiedy zapiesz bakcyla ............................ 339Rozdzia 16: Kupowanie i kolekcjonowanie win ............................................................. 341

Wina trudno dostpne ......................................................................................................... 341Gra w kotka i myszk .......................................................................................................... 342

Kupowanie win na aukcjach ........................................................................................... 343Kupowanie wina z katalogu lub przez internet ............................................................. 344Ch posiadania: kolekcjonowanie wina .......................................................................345Zarzdzanie zbiorami ......................................................................................................346Organizacja zapewnia spokj .......................................................................................... 349

Zdrowe otoczenie dla wina .................................................................................................350Pasywna piwniczka .......................................................................................................... 351Jeli nie moesz by pasywny, bd agresywny ............................................................. 351Przenone piwniczki dla mieszkacw blokw ............................................................ 354


10/28

Spis treci

Rozdzia 17: Studia dla mionikw win ......................................................................... 357

Z powrotem do szkoy ........................................................................................................ 357Szkolenie w dziaaniu ......................................................................................................... 358

Rne oblicza degustacji ..................................................................................................... 359Kiedy wejdziesz midzy wrony... ....................................................................................... 360Obiad z winiarzem .......................................................................................................... 362Wizyta w winiarni ........................................................................................................... 362

Podrowanie bez wychodzenia z domu .......................................................................... 364Internetowe biuletyny i inne interesujce strony .......................................................... 364

Rozdzia 18: Opisywanie i ocena win ..............................................................................367

Sowa tego nie opisz... ....................................................................................................... 367Kiedy dojdziesz do gosu .................................................................................................... 369

Organizowanie myli ...................................................................................................... 369

Opisy wina ....................................................................................................................... 370Opisywanie wina: puryzm kontra poezja ...................................................................... 371

Ocena jakoci wina .............................................................................................................. 373

Rozdzia 19: czenie wina z potrawami .........................................................................375

Dynamika jedzenia i wina ................................................................................................... 375Wina garbnikowe ............................................................................................................ 377Wina sodkie .................................................................................................................... 377Wina kwane .................................................................................................................... 377Wina o wysokiej zawartoci alkoholu ............................................................................ 378

Swj do swego, a moe przyciganie si przeciwnoci? ................................................... 378Mdro wiekw ................................................................................................................. 380

Cz VII: Dekalogi ................................................381Rozdzia 20: Odpowiedzi na dziesi popularnych pyta na temat wina ........................ 383

Jakie wino jest najlepsze? .................................................................................................... 383Kiedy naley wypi to wino? .............................................................................................. 384Czy wino tuczy? .................................................................................................................. 384Z jakiego szczepu winogron wykonano to wino? ............................................................. 385

Jaki rocznik naley wybra? ................................................................................................ 385Czy istniej wina bez siarczynw? ..................................................................................... 386Czym s wina organiczne? ................................................................................................. 386Kim jest ekspert winiarski? ................................................................................................. 387Skd mam wiedzie, kiedy pi specjalne wino, ktre trzymam w piwniczce? ................ 388Czy stare wina wymagaj specjalnego obchodzenia si z nimi? ....................................... 388


11/28

Wino dla bystrzakw

Rozdzia 21: Obnaamy dziesi mitw o winie ..............................................................391

Najlepsze wina to wina odmianowe ...................................................................................391Tylko drogie wina s dobre ................................................................................................. 391

Czerwone wina s tym lepsze, im s ciemniejsze ..............................................................392Biae wino do ryby, czerwone do misa ............................................................................. 393Liczby nie kami .................................................................................................................393Rocznik jest najwaniejszy (rocznik si nie liczy) .............................................................394Specjalici od win s nieomylni ..........................................................................................394Stare wina s zawsze dobre .................................................................................................395Wspaniae wina smakuj kiepsko w modoci ...................................................................395Szampany nie dojrzewaj .................................................................................................... 396

Cz VIII: Dodatki ................................................ 399Dodatek A: Przewodnik po wymowie .............................................................................. 401

Dodatek B: Sowniczek terminw winiarskich ............................................................... 405

Dodatek C: Tabela rocznikw 1985 2004 ....................................................................413

Skorowidz ........................................................................................................................417


12/28

Rozdzia 4

Nazwy win i kod etykietyW tym rozdziale:Sztuczki pomagajce odczytywa etykiety.Tajemny kult terroiru.Prawdziwe znaczenie takich terminw, jakreserve i estate-bottled.AOC, DOC, DO, QbA, QWSPR i inne dziwne oznaczenia.

ardzo czsto bywamy w rnych sklepach i to nie tylko po to,aby kupowa co do obiadu, ale take, by obserwowa pojawianie si

nowych gatunkw win. Musimy przyzna, e nigdy wczeniej nie widzielimytak duej iloci nowych gatunkw tego trunku! Mniej wicej od 2003 roku wydajesi nam, e kadego tygodnia napotykamy nowe, nieznane nam jeszcze etykiety.

Wybr jest olbrzymi lub cakowicie paraliujcy w zalenoci od tego, jak nato spojrzymy. Jedynym sposobem na podjcie skutecznej decyzji w obliczuogromu rodzajw dostpnych win jest zdobycie umiejtnoci odczytywaniainformacji zawartych na butelkach. Nie jest to rzecz trudna, poniewa istniejspecjalne przepisy, ktre mwi, co moe, a co nie moe si znale na etykieciewina. Jeeli opanujesz t wiedz, bdziesz w stanie sprawnie wybiera konkretnegatunki trunkw spord tysicy oferowanych przez dzisiejszy rynek.

Zasady gry w etykietowanieNa etykietach win widnieje wiele rnych nazw. Najczciej moemy wrd

nich znale:

Nazw odmiany winogron, z ktrych wyprodukowano wino.Nazw marki, ktr tradycyjnie jest nazwa firmy lub osoby bdcejproducentem wina, ale w przypadku taszych trunkw moe to bynazwa cakowicie dowolna.

B


13/28

Cz I: Zapoznajmy si z winem

Czasami pojawia si tam rwnie specjalna, chwytliwa nazwa wina(nazwa osobista).

Oznaczenie miejsca lub miejsc hodowli winogron (nazwa regionuwiniarskiego, a czasami te konkretnej winnicy).

Na etykiecie wystpuje te rocznik, czyli rok zbioru winogron, z ktrychwyprodukowano dane wino, stanowicy wan cz tosamoci trunku.Moemy te znale takie okrelenia, jak na przykad reserve mog oneposiada bardzo cise znaczenie lub by okreleniami fikcyjnymi, zalenieod miejsca pochodzenia wina.

To nazwa szczepu czy miejsca?Wikszo win, ktre znajdziesz w sklepie czy restauracji, bdzie nosi nazwalbo odmiany winogron, albo miejsca ich hodowli. Takie dane, wraz z informacjo producencie, s skrcon nazw powszechnie stosowan w rozmowach o winie.

Na przykad nazwa Robert Mondavi Cabernet Sauvignon oznacza, e mamydo czynienia z winem pochodzcym z winiarni Roberta Mondavi i wykonanegoz winogron Cabernet Sauvignon. Fontodi Chianti Classico jest winemwyprodukowanym w winiarni Fontodi, znajdujcej si w rejonie Chianti Classico.

W niektrych nazwach by rozpoznasz nazwy odmian winogron (patrzrozdzia 3.) lub miejsc nawet jeli nie posiadasz specjalnej wiedzy na tentemat. Kiedy jednak trafisz na nieznan nazw, nie panikuj. Informacje na jejtemat mona bowiem atwo zdoby (na przykad w rozdziaach od 9. do 15.).

Dzie dobry, nazywam si ChardonnayWino odmianowe nosi nazwgwnej bdjedynej odmiany winogron, ktrazostaa uyta do jego produkcji.

W kadym kraju (lub niektrych stanach USA) istniej specjalne prawa okrelajce

minimalny udzia odmiany winogron, ktry jest wymagany do nadania napojowinazwy teje odmiany. Ma to due znaczenie dla reklamy produktu.

Wedug prawa federalnego USA wino musi skada si w co najmniej 75%z jednej odmiany winogron (czyli kalifornijski Chardonnay moe zawieraco najwyej 25% soku z innych odmian), by mogo nosi jej nazw. W Oregonieprg ten wynosi 90% (tylko w przypadku Caberneta rwna si on 75%).W Australii oraz krajach czonkowskich Unii Europejskiej trunek musi siskada przynajmniej w 85% z jednej odmiany owocw.


14/28

Rozdzia 4: Nazwy win i kod etykiety

Niektrewina odmianowe produkowane s wycznie z odmiany, ktrej nazwawidnieje na etykiecie. aden przepis temu nie przeszkadza.

W wikszoci przypadkw na etykiecie nie znajduje si adna informacja

dotyczca zawartoci innych typw winogron. Wiadomo jedynie, e musi onozawiera co najmniej minimaln wymagan prawem ilo odmiany owocw,ktrych nazwa znajduje si na etykiecie.

Co ciekawe, w przypadku amerykaskich win produkowanych z dwch odmianwinogron oprcz nazw owocw (na przykad Smillon-Chardonnay) na etykieciemusi si znale rwnie informacja o procentowym udziale obu odmian, zawartoci te musz razem stanowi 100%. To si nazywa rzetelna informacja!

Po co nazywa wino nazw odmiany winogron?

Winogrona to surowiec do produkcji wina. Poza cechami przejtymi z beczekdbowych (pewne smaki i aromaty oraz garbniki) lub procesw produkcyjnych(opisanych w rozdziale 5.) smak wina zaley od uytego soku winogronowego.Dlatego nadawanie mu nazwy odmiany owocw jest bardzo logiczne.

Takie nazewnictwo odpowiada te dobrze poinformowanym konsumentom.Posiadanie informacji o rodzaju uytych winogron przypomina wiedz o tym,jaka oliwa bya podstaw sosu w saatce, o iloci tuszczw nienasyconychw chlebie, a take o tym, ile tuszczu znajduje si w male.

Wikszo win kalifornijskich (oraz innych amerykaskich) nosi nazwyodmianowe. W Australii, RPA i Ameryce Poudniowej jest podobnie, z tym euywa si tam nazwgwnej odmiany uytych winogron. Nawet niektre kraje,w ktrych nazwy nie s wizane z odmianami (na przykad Francja), wykorzystujten typ nazewnictwa, zwaszcza jeeli dane wino ma by eksportowane do USA.

Waluta odmianowaNiektrzy mionicy wina uwaaj, e wino odmianowe jest w jaki sposblepsze od wina nieodmianowego. W rzeczywistoci jednak fakt bycia winemodmianowymw aden sposb nie wpywa na jako.

Dzie dobry, nazywam si BordeauxW odrnieniu od win amerykaskich wikszo trunkw europejskich nosinazw regionu, w ktrym rosy owoce uyte do jego produkcji. Wiele takichtrunkw moe pochodzi z tych samych odmian, co wina amerykaskie(na przykad Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Sauvignon Blanc etc.), jednakinformacja o tym nie znajduje si na etykiecie. Zamiast niej znajdziemy tamtakie okrelenia, jak Bourgogne, Bordeaux, Sancerre i inne. Wszystkie te nazwyokrelajmiejsce, z ktrego pochodzi wino.


15/28


Najpopularniejsze nazwy miejscBeaujolais Chianti Rioja

Bordeaux Ctes du Rhne Sancerre

Burgundia (Bourgogne) Mosel Sauternes

Chablis Porto Sherry

Szampania (Champagne) Pouilly-Fuiss Soave

Chteauneuf-du-Pape Rheingau, Rheinhessen Valpolicella

Czy ma to na celu wprowadzenie zamieszania w gowach ludzi anglojzycznych,

ktrzy spali na lekcjach geografii?Au contraire! Europejski system nazewnictwa powsta po to, by przekazywawicej informacji na temat wina. Takie nazewnictwo znacznie lepiej wyjania,co znajduje si w butelce, ni system odmianowy, ale aby mc z niego skorzysta,naley zdoby nieco informacji na temat poszczeglnych rejonw (cz z nichznajdziesz w rozdziaach od 9. do 15.).

Dlaczego nazwy miejsca?Winogrona musz gdzie rosn. W zalenoci od gleby, nasonecznienia, ilociopadw, nachylenia stoku i innych cech, ktrymi charakteryzuje si kadegdzie,

winogrona bd odznaczay si innymi cechami. Rnice midzy owocamiprzekadaj si na rnice pomidzy winami. Z tego powodu kady napj oddajecharakter miejsca, w ktrym rosy winogrona, z ktrych go wyprodukowano.

W Europie hodowcy winoroli i producenci win przez stulecia studiowaliwpyw poszczeglnych czynnikw na jako owocw. Udao im si opracowadobre kombinacje miejsc z odmianami winogron, po czym zebra je w zbirnieformalnych przepisw. Dlatego te nazwa miejsce uprawy w Europieautomatycznie okrela take odmian winogron hodowanych w tym miejscu.Na etykiecie nie podaje si jednak jej nazwy, przez co znw nasuwa si pytanie,czy jest to jaki zowrogi plan, ktry ma uniemoliwi ludziom spoza Europy

zrozumienie procesu produkcji wina.

Rzdy terroiruTerroir(czyt. teruar) jest francuskim sowem, ktre nie ma odpowiednika w jzykupolskim, wic jego uywanie nie ma nic wsplnego ze snobowaniem si.

Sowo to ciko jest wyjani, gdy oznacza ono pewn ide, ktr kady definiujetak szeroko lub tak wsko, jak jest mu to w danej chwili potrzebne.


16/28


Odszyfrowywanie europejskiego kodu miejscNazwa wina Kraj Odmiany winogron

Beaujolais Francja Gamay

Bordeaux (czerwone) Francja Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc i inne*

Bordeaux (biae) Francja Sauvignon Blanc, Smillon, Muscadelle*

Burgundia (czerwone) Francja Pinot Noir

Burgundia (biae) Francja Chardonnay

Chablis Francja Chardonnay

Szampania (Champagne) Francja Chardonnay, Pinot Noir, Pinot Meunier*

Chteauneuf-du-Pape Francja Grenache, Mourvendre, Syrah i inne*

Chianti Wochy Sangiovese, Canaiolo i inne*

Ctes du Rhne Francja Grenache, Mourvendre, Carignan i inne*

Porto Portugalia Touriga Nacional, Tinta Barroca, Touriga Franca,Tinta Roriz, Tinto Co i inne*

Pouilly-Fuiss, Macon, Saint Veran Francja Chardonnay

Rioja (czerwone) Hiszpania Tempranillo, Grenache i inne*

Sancerre, Pouilly-Fum Francja Sauvignon Blanc

Sauternes Francja Smillon, Sauvignon Blanc

Sherry Hiszpania Palomino

Soave Wochy Garganea i inne*

Valpolicella Wochy Corvina, Molinara, Rondinella*

* wina, ktre powstaj z kilku odmian winogron

Wywodzi si ono z francuskiego wyrazu terre, oznaczajcego gleb. Dlatego

te ludzie czsto definiuj j po prostu jako ziemi (nasza polska ziemia jesttak samo dobra, jak ziemia francuska).

Terroirjest w rzeczywistoci terminem znacznie bardziej zoonym; obejmujeswoim znaczeniem duo wicej ni tylko gleb. Terroirstanowi kombinacjniezmiennych warunkw naturalnych, takich jak grna warstwa gleby, podoe,klimat (nasonecznienie, opady, wiatry itp.), nachylenie zbocza i wysoko,na jakiej pooona jest winnica. Prawdopodobnie na caym wiecie nie ma dwchwinnic, ktre cechowayby si identycznym zestawem powyszych cech,co oznacza, e terroirnaley rozumie jako unikaln charakterystyk danej winnicy.


17/28


Idea terroiru ley u podstaw europejskiej zasady, ktra mwi, e wino naleynazywa od miejsca jego pochodzenia (jak wida, wcale nie zboczylimyz poprzedniego tematu). Wyglda ona nastpujco: poniewa rejon powizanyjest z konkretnymi odmianami winogron (ze wzgldu na wspomniane wyej

przepisy), za miejsce wpywa na charakter owocw, najlepszym sposobemokrelenia wina jest podanie nazwy miejsca, w ktrym zostao wytworzone.

Nie jest to zatem aden spisek, a wynik cakowicie innego sposobu postrzeganiapewnych rzeczy.

Nazwy miejsc na etykietach win amerykaskichCo prawda pomys na informowanie o miejscu dojrzewania winogron wywodzisi z Francji, ale ani ten, ani aden inny kraj w Europie nie ma na niego monopolu.Etykiety win z krajw lecych poza Europ te mog wskazywa, skd pochodzi

dany trunek zwykle dziki podaniu konkretnej nazwy rejonu. Pomidzysystemem europejskim i systemami nieeuropejskimi s jednak pewne rnice.

Po pierwsze, w przypadku etykiet win amerykaskich (lub australijskich,chilijskich bd poudniowoafrykaskich) znalezienie nazwy miejsca moenie by takie proste. Nie jest to zwykle najbardziej rzucajce si w oczy sowona etykiecie (jak w przypadku wikszoci win europejskich), gdy ten honorprzypada zwykle nazwie odmiany winogron.

Po drugie, nazwy miejsc w USA s mniej znane od rejonw europejskich.Owszem, kiedy widzisz etykiet z napisem Napa Valley (dolina Napa), bymoe wiesz, gdzie to jest, zdarzyo Ci si odwiedzi to miejsce, je wietneobiady w Mustards, a moe nawet planujesz spdzi reszt ycia w jednymz domw na szczycie wzgrza grujcego nad szlakiem Silverado, przez cosowo Napa naprawd znaczy dla Ciebie wiele. Jednake pod wzgldem

prawnym taki napis na etykiecie oznacza, e wino skada si w co najmniej85% z winogron hodowanych w tym (do sporym) rejonie. Nie precyzujeto konkretnego rodzaju winogron, jak w przypadku win europejskich (naleysi zatem cieszy, e na butelce wyranie podaje si nazw gwnej odmiany).

Nazwy trunkw spoza Europy na og jedynie ocieraj si o koncepcj terroiru.Prawd mwic, pojcie rejonu jest w ich przypadku niezwykle szerokie.Moemy tylko umiecha si na myl o tym, jak europejscy producenci reagujna tego typu okrelenia, na przykad widzc etykiet, ktra mwi, e dane winopochodzi z Kalifornii. (wietnie, wynika z tego, e winogrona rosy gdzie na obszarzeo 30% wikszym ni caa powierzchnia Woch. C za precyzja!). W samych Woszechistnieje za ponad trzysta wydzielonych rejonw winiarskich.

Kiedy etykieta mwi, e wino pochodzi z Kalifornii, w zasadzie nie wiadomo nicna temat warunkw, w jakich rosy winogrona. Jest to bowiem rozlegy stan, wicowoce mogy pochodzi z wielu rnych jego rejonw. To samo dotyczy win


18/28


australijskich, ktre pochodz na przykad z poudniowo-wschodniej Australii,czyli rejonu jedynie odrobin wikszego od Francji i Hiszpanii razem wzitych.

Inne sposoby nazywania winOd czasu do czasu mona spotka te wino, ktre nosi nazw niebdc nazwodmiany winogron ani miejsca produkcji. Wina takie dziel si na trzy kategorie:

wina markowe, wina o nazwie wasnej i wina generyczne.

Wina markoweWikszo win posiada nazw markow. Nale do nich trunki noszce nazwodmiany winogron, jak Cakebread (nazwa markowa) Sauvignon Blanc (odmiana),a take nazywane od rejonu produkcji, jak Masi (nazwa markowa) Valpolicella(rejon). Takie nazwy s na og jednoczenie nazwami wytwrni danego wina.Poniewa wikszo wytwrni produkuje co najmniej kilka rodzajw win,sama nazwa markowa zwykle nie wystarcza do zidentyfikowania konkretnegogatunku napoju.

Czasami jednak zdarza si, e trunek wystpujewycznie pod swoj nazwmarkow. Na przykad wino Salamanderma na etykiecie napisczerwone wino

francuskie, nie zawiera jednak adnych innych informacji na temat swojejcharakterystyki.

Wina, ktre posiadaj na etykiecie wycznie nazw markow (bez informacji

o zastosowanej odmianie winogron czy miejscu pochodzenia poza krajemprodukcji), s zwykle najtaszymi i najprostszymi rodzajami trunkw, jakiemona znale w sklepach. Jeeli wino takie pochodzi z kraju czonkowskiegoUnii Europejskiej, nie bdzie miao nawet zaznaczonego rocznika (czyli oznaczeniaroku winobrania), poniewa prawo UE nie pozwala umieszcza takiej informacjina etykietach tego rodzaju napojw.

Wikszy ni bochenek chleba

Kiedy podrujemy po innych krajach, czsto za-uwaamy, e ludzie rni si sposobem pojmo-wania przestrzeni oraz odlegoci. Jeeli usyszysz,e pewna restauracja znajduje si kawaek dalej,rwnie dobrze moe to oznacza trzy przecznicei pi kilometrw.

Nazwy miejsc hodowli winogron s nie mniej pro-blematyczne. Niektremiejsca licz bowiem kilkahektarw, inne maj ponad dwiecie pidziesitkilometrw kwadratowych, cz jest wielkociwojewdztwa. Pewne sowa uywane w nazwierejonu mog zasugerowa ich przyblion wielko.S to (w kolejnoci malejcej): kraj (country), re-gion (region), wojewdztwo (district), okrg (sub-district), gmina (commune), winnica (vineyard).


19/28


Nazwy winogron na etykietach europejskich win

Chocia wikszo win europejskich nosi nazwswojego miejsca pochodzenia, na ich etykietachpojawiaj si te nazwy odmian owocw. Naprzykad oficjalna nazwa wina woskiego moeskada si z nazwy miejsca i odmiany owocw,na przykad Barbara dAlba, co oznacza Barbara(odmiana) z Alby (miejsce).

We Francji niektrzy producenci wiadomieumieszczaj na etykiecie nazwy winogron, nawetjeeli informacja ta wynika wprost z nazwy wina.Na przykad biae wino z Bourgogne (miejsce)

moe by oznaczone take jako Chardonnay (od-miana), poniewa nie wszyscy wiedz, e kadytrunek z Bourgogne robiony jest wycznie z od-miany Chardonnay. Na etykietach win niemieckichna og znajduj si zarwno nazwy winogron,jak i oficjalne okrelenie miejsca ich pochodzenia.

Jeeli jednak etykieta zawiera nazw odmianywinogron, najwaniejsz informacj z punktu wi-dzenia producentw nadal pozostaje miejsce ichpochodzenia.

Wina o nazwie wasnejDzi na butelkach mona znale naprawd interesujce nazwy: Tapestry,Conundrum, Insignia, Isosceles, Mythology, Trilogy czy Monsignore.Czy produkt, ktry kryje si za t nazw, suy do picia, jazdy, a moedo perfumowania?

Nazwy tego typu snazwami wasnymi (czsto bdcymi zastrzeonymi znakamihandlowymi), wymylanymi przez producentw na potrzeby specjalnych

trunkw. Wina amerykaskie tego typu s zwykle tworzone przez czenie kilkurodzajw winogron, nie mog wic one nosi nazwy adnej z uytych odmian(pamitasz przepis o 75% objtoci?). W przypadku Unii Europejskiej wieletakich win nie zostao zaakceptowanych jako trunki typowe dla regionu, przezco niemoliwe byo uycie take nazwy miejsca pochodzenia.

Chocia nazwa markowa moe odnosi si do kilku rnych win, nazwa wasnazwykle jest charakterystyczna dla jednego, konkretnego gatunku. Markawytwrni Fetzer z Kalifornii widnieje na winach Zinfadel, Cabernet Sauvignon,Chardonnay i innych trunkach. Napis Louis Jandot mona znale na napojachBeaujolais, Pouilly-Fuiss, Mcon-Villages i innych. Nazwa wasna Luce

znajduje si jednak wycznie na jednym, konkretnym gatunku wina.Wina sprzedawane pod nazw wasn produkuje si zwykle w maych ilociach,przy czym s one dosy drogie (kosztuj od szedziesiciu do stu pidziesiciuzotych za butelk) i odznaczaj si wysok jakoci.

Wina generyczneNazwa generyczna znajduje si w uyciu tak dugo, e staa si wyraeniempotocznym z czasem przestano czy j z konkretn mark producenta (czegoobawiaj si waciciele takich znakw handlowych, jak Xerox, Jeep czy Pampers).


20/28


Burgund, Chianti, Chablis, szampan, reskie, sherry, porto czy Sauternes nazwami, ktre teoretycznie powinny by uywane wycznie dla winprodukowanych w cile okrelonych rejonach. Po latach negocjacjiz wadzami UE rzd USA ustali, e nazwy takie nie bd uywane przez

amerykaskich producentw win. Jednake kady trunek, ktry by produkowanypod tak nazw przed marcem 2006 roku, moe t nazw zachowa. Dlategote w miar upywu czasu nazwy generyczne stan si mniej powszechne.

Awers i rewers etykiety winaWiele butelek wina posiada dwie etykiety. Przednia zawiera nazw trunku to ona przyciga Twj wzrok, gdy patrzysz na pki w sklepie; tylna zawiera

nieco wicej informacji. Mog to by pomocne rady w rodzaju to wino jestwymienite z jedzeniem, a take niewtpliwie uyteczne wiadomoci, jakna przykad: oglna kwasowo tego wina wynosi 6,02, za jego pH to 3,34.

Jeeli nieobce jest Ci mylenie krytycznie, w Twojej gowie na pewno pojawiosi pytanie: Skd mam wiedzie, gdzie znajduje si przd, a gdzie ty okrgejbutelki?

Wadze USA najwyraniej nie przemylay jeszcze tego problemu. Prawo(tak w USA, jak i innych krajach) wymaga, aby na przednich etykietachwszystkich gatunkw win pojawiay si pewne podstawowe informacje, takiejak zawarto alkoholu, rodzaj trunku (na ogczerwone wino stoowe lub biaewino stoowe) oraz kraj pochodzenia, nie definiuje jednak ono, czym jestprzedniaetykieta. Dlatego te producenci czasami umieszczaj wszystkie te informacjena mniejszej z etykiet, nazywajc j przedni, a nastpnie z drugiej stronyumieszczaj du, krzykliw etykiet, zawierajc niewiele wicej ni samnazw wina. Jak sdzisz, ktr stron do przodu butelka bdzie staa na pce?

To chyba nie ma dla nas specjalnego znaczenia. Wolimy patrze na koloroweetykiety ni na takie, ktre nie zawieraj nic poza nudnymi wartociami.Nie jestemy te tak leniwi, by nie odwrci butelki i nie zdoby potrzebnychnam informacji. Poza tym cieszy nas fakt, e producenci oraz importerzy wina,ktrzy musz liczy si ze zdaniem wadz (precyzujcych kade sowo i rysunekna etykiecie), znaleli ma furtk pozwalajc im odegra si na prawodawcach.

Sekwencja obowizkowaRzd federalny USA nakazuje, aby na etykietach wszystkich win sprzedawanychw USA znajdoway si okrelone informacje, ktre potocznie okrela si mianemobowizkowych. S to:


21/28


nazwa marki,okrelenie typu wina (stoowe, deserowe czy musujce),procentowa zawarto alkoholu (o ile nie jest ona oczywista, na przykadokrelenie wino stoowe oznacza, e zawarto alkoholu nie przekraczaw nim 14%, patrz rozdzia 1.),

nazwa i pooenie wytwrni butelkujcej wino,pojemno butelki (wyraona w mililitrach; standardowa butelka winazawiera 750 ml),

zdaniezawiera siarczyny (z bardzo, bardzo nielicznymi wyjtkami),ostrzeenie wadz (ktrego nie bdziemy zaszczyca przytaczaniem w tejksice; zawsze moesz sprawdzi je osobicie).

Na rysunku 4.1 znajdziesz typowe umiejscowienie informacji na etykiecie.

Rysunek 4.1.Etykieta

amerykaskiegowina

odmianowego

Akira Chiwaki

Wina wyprodukowane poza USA, lecz sprzedawane na ich terenie, musznosi okrelenie imported (importowane), a take nazw i adres importera.To samo dotyczy trunkw sprowadzanych do Polski z zagranicy.


22/28


Czy na sali jest prawdziwy producent?

Cho zarwno amerykaskie, jak i europejskieprawo wymaga, by na etykietach znajdoway sinazwa i adres firmy butelkujcej wino, informa-cje te nie zawsze oznaczaj producenta trunku.

Spord wielu rnych wyrae, jakich uywa siw celu identyfikowania firmy butelkujcej, jedyniesformuowaniaproduced byczymade by(wypro-

dukowane przez) oznaczaj nazw firmy, w ktrejdokonano fermentacji co najmniej 75% wina (czyliokrelaj prawdziwegoproducenta). Sowa cella-red(leakowane) czy vinted by (starzone) ozna-czaj, e w danej firmie wino jedynie leakowaolub byo poddane innym procesom w trakcieprzechowywania.

Prawo Kanadyjskie jest podobne. Wymaga ono, by na etykiecie znajdowaa si

nazwa wasna produktu (czyli: wino), objto, zawarto alkoholu, nazwa i adresproducenta, kraj pochodzeniawina oraz rozmiar pojemnika. Wiele z tychinformacji musi by podanych w jzyku angielskim i francuskim.

Wymogi europejskieNiektre z obowizkowych informacji podawanych na etykietach w Kanadziei USA musz si znale rwnie na winach europejskich. Ponadto wadzeUnii Europejskiej wymagaj podawania pewnych dodatkowych danych, ktredotycz win produkowanych w krajach czonkowskich.

Najwaniejsz z tych dodatkowych informacji jest tak zwana sygnatura

jakoci, ktra w rzeczywistoci oznacza miejsce w hierarchii europejskichrejonw winiarskich. Skrtowo rzecz ujmujc, na etykiecie kadego winawyprodukowanego w UE musi znajdowa si jedno z poniszych okrele:

zarejestrowana nazwa miejsca wraz z oficjalnym powiadczeniem rejestracji(niej przedstawiamy ich szczegow list),

zdanie mwice, e trunek jestwinem stoowym, majcym niszy statusod win noszcych nazw zarejestrowanego miejsca.

W przypadku win amerykaskich okreleniewino stoowe odnosi si do wszystkich

tego typu trunkw, ktre zawieraj najwyej 14% alkoholu i nie s winamimusujcymi. Termin ten oznacza zatem zupenie co innego ni w Europie.

Apelacja pochodzeniaZarejestrowane miejsce nosi nazwapelacji pochodzenia. W rzeczywistoci kadeeuropejskie miejsce pochodzenia okrela znacznie wicej ni sam region,w ktrym wyhodowano winogrona. Kade miejsce wie si bowiem cile


23/28


z konkretnymi odmianami winogron, metodami hodowli oraz sposobamiprodukcji. Dlatego te kada apelacja jest nie tylko czci nazwy wina, aletake wskazwk dotyczc jego charakteru.

Europejskie wina okrelane przez nazw miejsca pochodzenia nale do kategoriiQWPSR (Wina jakociowe wyprodukowane w konkretnym regionie). Poniszezdania (znajdujce si na etykietach) powiadczaj, e dane wino naleydo QWPSR, a wic jego nazwa jest jednoczenie zarejestrowan naw rejonuwiniarskiego.

Francja:Appellation Contrle lubAppelation dOrigine Contrle (AC lubAOC), czyli regulowana nazwa miejsca pochodzenia lub nazwa miejsca objtaprawem. Ponadto wina o nieco niszym statusie mog by oznaczonejako AO VDQS Appelation dOrigine Vins Dlimits de Qualit Suprieure,czyli nazwa miejsca pochodzenia, wydzielone wino najwyszej jakoci.

Wochy:Denominazione di Origine Controllata (DOC), czyli regulowananazwa miejsca pochodzenia, czy te, w przypadku win o jeszcze wyszymstatusie:Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG), czyliregulowana i gwarantowana nazwa miejsca pochodzenia.

Hiszpania:Dnominacin de Origen (DO) czyli nazwa miejsca pochodzenia orazDnominacin de Origen Calificada (DOC) czyli kwalifikowana nazwa miejscapochodzenia (oznacza to wina o najwyszym statusie, ktre s produkowanewycznie w rejonach Rioja i Priorat).

Portugalia:Denominao de Origem (DO) czyli nazwa miejsca pochodzenia.Niemcy:Qualittswein bestimmter Anbaugebiete (QbA), co oznaczawinojakociowe z okrelonego rejonu lub, w przypadku najlepszych win, Qualittswein

mit Prdikat (QmP), co tumaczy si jakowino jakociowe o specjalnychwaciwociach. O skomplikowanym systemie apelacji w Niemczechmoesz przeczyta w rozdziale 11.).

Europejskie wina stoowe, czyli wina nieposiadajce konkretnej apelacjipochodzenia, okrelane s w kadym kraju jednym z dwch okrele. Pierwszez nich odnosi si do napojw o znanym miejscu pochodzenia (w przypadkuWoch s to dwa okrelenia), drugie do trunkw, ktre pochodzz niesprecyzowanych rejonw na terenie caego kraju. Okrelenia te brzmi

nastpujco:

Francja: Vin de pays (wino regionalne), po ktrym nastpuje nazwarejonu; vin de table.

Wochy:Indicazione Gegrafica Tipica (IGT, typowe wskazanie geograficzne)oraz nazwa danego rejonu lub vino da tavola (wino stoowe), po ktrymwystpuje nazwa rejonu; vino da tavola.

Hiszpania: Vino de la tierra (wino regionalne) wraz nazw rejonu; vinode mesa.


24/28


Portugalia: Vinho Regional (wino regionalne) i nazwa stosownego regionu;vinho de mesa.

Niemcy: Landwein (wino regionalne) wraz z nazw regionu;DeutscherTafelwein.

W tabeli 4.1. przedstawiono zebrane oznaczenia poszczeglnych kategorii win.

Tabela 4.1. Zebrane oznaczenia win europejskich

Kraj OznaczeniaQWSPR

Oznaczenie win stoowychze wskazaniem geograficznym

Oznaczenie win stoowychbez wskazania geograficznego

Francja AOC Vin de pays Vin de table

VDQS

Wochy DOGC IGT, Vino da tavola (z nazw rejonu) Vino da tavola

DOC

Hiszpania DOC Vino de la tierra Vino de mesa

DO

Portugalia DO Vinho regional Vinho de mesa

Niemcy QmP Landwein Deutscher Tafelwein

QbA

Na rysunku 4.2. znajduje si etykieta wina europejskiego

W USA rejon winiarski okrelany jest mianemAmerican Viticultural Area, leczwyraenie to nie pojawia si na etykietach wina (patrz rysunek 4.1). To samotyczy si win australijskich i poudniowoafrykaskich.

Opcjonalne terminy z etykietPoza obowizkowymi informacjami, ktrych wymagaj wadze, na etykieciemog pojawia si dowolne wyraenia. Nie musz one posiada znaczenia,ktre ma wmwi klientowi, e wanie kupuje wyjtkowy produkt, mog torwnie dobrze by informacje naprawd pomagajce zrozumie, co taknaprawd znajduje si w butelce. Czasami te same sowa nale do obukategorii naraz, w zalenoci od rodzaju etykiety czy miejsca pochodzeniawina. Ta rozbieno wynika z faktu, e pewne sowa s w jednych krajachterminami regulowanymi prawem, podczas gdy w innych nie przykada sido nich wagi.


25/28


Rysunek 4.2.Etykieta

europejskiegowina

przeznaczonegona rynek

amerykaski

Akira Chiwaki

RocznikSowo rocznik i data roczna (lub samo oznaczenie roku) to najpopularniejszyrodzaj informacji opcjonalnej, ktra jest umieszczana na etykietach wina (patrzrysunek 4.2). Czasami rocznik pojawia si na etykiecie w postaci samegooznaczenia roku, a niekiedy na maej naklejce umieszczanej nad etykiet przedni.

Rocznik oznacza po prostu rok zbioru winogron, ktre posuyy dowyprodukowania danego wina. W zalenoci od przepisw panujcych w danymkraju zawarto takich owocw w trunku musi wynosi od 75% do 100%, abynapj mona byo nazwa mianem rocznikowego (wina nierocznikowepowstaj poprzez mieszanie trunkw produkowanych w rnych latach).W powszechnej opinii panuje pogld, e wino rocznikowe jest w jaki sposblepsze od pozostaych. W rzeczywistoci jednak nie ma adnego zwizku midzy

jakoci trunku a faktem pochodzenia z jednego rocznika.

Oglnie rzecz biorc, wpyw rocznika, a wic to, czy winogrona skorzystay,czy te straciy na warunkach pogodowych wystpujcych w danym roku,ma znaczenie wycznie w dwch przypadkach. Po pierwsze, gdy kupujeszwina najwyszej jakoci, po drugie, gdy trunki produkowane s w rejonach,w ktrych wystpuj znaczne wahania klimatu (jak na przykad spora czeuropejskich rejonw winiarskich).


26/28


Europejska hierarchia win

Cho kade z pastw czonkowskich posiadawasne przepisy dotyczce nazewnictwa win,wszystkie te prawa musz by zgodne z oglnymiprzepisami UE. Prawodawstwo precyzuje dwapoziomy, ktrym odpowiada musi kade z winprodukowanych na terenie Unii.

9Wina jakociowe: posiadaj oficjaln apela-cj pochodzenia (kade prawo dotyczce apela-cji precyzuje obszar, rodzaj winogron, metodyhodowlane, techniki fermentacji i starzenia winaetc.). W jzyku angielskim kategori t okre-

la si mianem QWPSR (Quality Wine Produ-ced in Special Region), za w kilku innych j-zykach skrt ten brzmi VQPRD. Do tej kategoriinale wszystkie wina AOC, DOC, DO i QbA(skrty objanione zostay powyej).

9 Wina stoowe: pozostae wina produkowanena terenie UE. Kategoria ta dzieli si na dwiepodkategorie. Do pierwszej nale wina sto-owe zwizane z konkretnymi rejonami geo-graficznymi, takie jak francuskie vin de pays,hiszpaskie vino de la tierra. Drug stanowiwina, ktre nie s zwizane z adnym konkret-nym regionem, nie musz one posiada na ety-kiecie oznacze odmian winogron lub rocznika.

Pozostae wina produkowane w UE nale do trze-ciej kategorii:

9 Wina: trunki produkowane poza terenem UE,czyli na przykad w USA, Kanadzie czy Australii.Jeeli wino posiada wskazanie miejsca po-chodzenia bardziej precyzyjne ni sam kraj,wwczas naley ono do jednej z powyszychkategorii.

ReserveReserve jest jednym z naszych ulubionych pustych sw, ktre wystpuj naetykietach win amerykaskich. Ma ono przekona klienta, e dane wino jestw jaki sposb specjalne. Sztuczka ta jest do skuteczna, gdy sowo reserveposiada bardzo konkretne znaczenie wie si z pewnym prestiem, alewycznie w przypadku win z niektrych krajw.

W Hiszpanii i Woszech sowo reserve (lub lokalny odpowiednik) oznaczawino, ktre dugo leakowao przed dopuszczeniem go do sprzeday.Mamy zatem do czynienia z trunkiem wyszej jakoci, ktre opacaosi przechowywa duej. W Hiszpanii funkcjonuje kilka poziomwtakich oznacze, na przykad Gran Reserva.

We Francji sowo to nie ma konkretnego znaczenia; najczciej suydo okrelenia win, ktre s w jaki sposb lepsze od standardowychproduktw danej winiarni.

W USA sowo reserve miao kiedy takie samo znaczenie, jak obecnie weWoszech czy Hiszpanii (na przykad Beaulieu Vineyards Georges de LatourPrivate Reserve, czyli najlepszy Cabernet produkowany w winnicach Beaulieu).Dzi jednak mona trafi w sklepach na kalifornijskie wino, ktre zawiera naetykiecie napis Proprietors Reserve, a kosztuje dwanacie zotych. Trunki te s


27/28


nie tylko najtaszymi napojami tego producenta, ale te jednymi z najtaszychprodukowanych w USA. Inne wina nosz te okrelenia w rodzaju SpecialReserve, Vintage Reserve, Vinters Reserve czy Reserve Selection, ktre niemaj jednak adnego konkretnego znaczenia.

Estate-bottledEstate (posiado) to nieco bardziej wysublimowane okrelenie, za ktrymkryje si gospodarstwo winiarskie, czyli poczenie winnicy z winiarni.Termin estate-bottled (butelkowane na miejscu) oznacza, e wino zostaowyprodukowane i zabutelkowane przez jedn firm. Innymi sowy, widzcgo na etykiecie, moesz mie pewno, e producent czuwa na caym procesemprodukcji trunku: od hodowli, przez fermentacj, a do jego zabutelkowania.W wielu krajach producenci nie s faktycznymi wacicielami winnic, ale ciyna nich obowizek kontrolowania hodowli owocw, ktrych uywaj do

wyrobu napojw.Wyraenie estate-bottled jest wane dla wszystkich, ktrzy sdz, e wino niemoe by dobre, jeeli nie bdzie si przywizywao odpowiednio duej wagido jakoci winogron. Gdybymy sami wytwarzali trunek, chcielibymy miepewno, e mamy pen kontrol nad naszymi winnicami.

Nie chcemy przez to powiedzie, e kade dobre wino musi by produkowanez hodowanych przez producenta winogron, poniewa na przykad winiarniaRavenswood wytwarza wietne wina z owocw kupowanych od niezalenychhodowcw. Z kolei niektrzy kalifornijscy hodowcy winogron, jak na przykad

rodzina Sangiacomo, podchodz do swoich upraw bardzo powanie, nieprodukuj oni jednak wina, lecz sprzedaj wszystkie zbiory rnym winiarniom.W obu powyszych przypadkach wyprodukowane trunki nie mog posiadaoznaczenia estate-bottled.

Niektre francuskie wina maj na etykiecie oznaczenia domaine-bottled lubchteau-bottled (bd wyraenie mis en bouteille au chteau/au domaine). Oznaczato dokadnie to samo, co estate-bottled, gdy francuskie sowa domaine ichteauposiadaj to samo znaczenie, co angielskie estate.

Nazwa winnicy

Niektre wina ze redniej i grnej pki (kosztujce od pidziesiciu zotychwzwy) mog by oznaczane nazw konkretnej winnicy, w ktrej dojrzewaywinogrona. Czasami zdarza si, e jeden producent wytwarza kilka rnychtrunkw, ktre s rozrnialne wycznie ze wzgldu na nazwy winnicwidniejce na etykiecie. Kade z tych win z racji rnic wterroirzeposzczeglnych miejsc bdzie inne. Nazwie winnicy moe towarzyszyte samo sowowinnica (ang. vineyard).


28/28


Wina woskie, ktre bardzo czsto produkowane s z winogron hodowanychw pojedynczej winnicy, obok jej nazwy zawieraj na etykietach wyraenievigneto lub vigna. Czasami jednak nie maj takich oznacze. Umieszczanieich nie jest bowiem obowizkowe.

Inne dodatkowe sowa na etykietachBy moe odetchniesz z ulg, e wanie wyczerpalimy list wyrae, ktremog si pojawi na etykietach win.

Jednym z dodatkowych okrele spotykanych na etykietach francuskich moeby Vieilles Vignes (czyt.wijej wi), co tumaczy si jako stare winorole.Napis taki mona zauway na etykietach win kalifornijskich i australijskich.Poniewa ze starych winoroli zbiera si bardzo mao winogron w porwnaniuz rolinami modymi, ich jako zwykle jest bardzo wysoka. Problem polega

na tym, e nie ma adnych przepisw, ktre regulowayby wykorzystywanietego okrelenia, wic kady moe si upiera, e jego winorole s stare.

Sowasuperieur(Francja) lubsuperiore (Wochy) stanowi cz nazwy AOClub DOC (patrz: Sekwencja obowizkowa we wczeniejszej czci tegorozdziau). Oznaczaj one, e trunek posiada wysz zawarto alkoholu nitypowe wino tego samego rodzaju. Nie naleaoby si jednak przejmowatym okreleniem.

Sowo Classico wystpuje na etykietach niektrych woskich win DOC i DOCG.Oznacza ono, e winogrona, z ktrych wykonano dany trunek, pochodzz samego serca wymienionego rejonu.

wino dla bystrzakow winoby

Documents