worden senioren onbetaalbaar?

1

Beste bezoeker,

Waarschijnlijk heeft u de term pensioenpad.nl op een invoerveld van een zoekmachine ingetikt.

Probeer het nogmaals door pensioenpad.nl op de bovenste invulregel van uw browser in te tikken.

2

Worden senioren onbetaalbaar?

Gerard Langerhorst7 maart 2013

Demografische verkenningen.

4

Trap des ouderdoms in de Gouden Eeuw

In de Gouden Eeuw lieten de rijken geïllustreerde voorstellingen maken van hun toekomst. De plaatje zagen er geruststellender uit dan de plaatjes van vandaag.

Mannen Vrouwen1850 38 jr (11 jr) 41 jr (12 jr)1900 47 (11) 50 (12)1950 71 (14) 73 (15)2000 76 (15) 81 (19)2012 78 (18) 82 (21)2050 83 (23) 85 (25)

Levensverwachting bij geboorte (en bij 65 jaar)

5Bron: CBS

Basisvergelijking:Bevolkingsgroei = Geboorte - Sterfte + Netto migratie

Onderliggende factoren1. Vruchtbaarheid2. Levensverwachting3. Netto migratie4. Wiskundige modellen (Gompertz en Lee Carter)

Mannen Vrouwen

Bevolkingsopbouw 1950

Prognose bevolkingsopbouw

6Bron: United Nations, Department of Economic & Social Affairs, Population Division (2011)

7

Figuur: Resterende levensverwachting bij 65 jaar Trendmatig stijgt de levensverwachting iedere 10 jaar met 1 jaar. De ingeschatte

resterende levensverwachting voor mannen is sinds 1995 dramatisch gestegen. Dat had een zeer groot effect op de dekkingsgraden van pensioenfondsen

Figuur 3: resterende levensverwachting bij 65 jaar

Jaren nog te leven

Snel groeiende levensverwachting bij 65+ers

Bron: CBS

Levensverwachting mannen vrouwen mannen vrouwen

Switzerland 79.3 84.1 Japan 79.3 86.1Italy 78.6 84.0 China, Hong Kong SAR 79.0 84.3Iceland 79.5 83.1 Australia 79.1 83.8France 77.5 84.3 Israel 78.4 82.9Sweden 78.8 82.9 Singapore 78.5 82.7Spain 77.2 83.8 Canada 78.2 82.8Norway 78.1 82.7 China, Macao SAR 77.7 82.6Austria 77.4 82.9 New Zealand 78.0 82.2Netherlands 78.1 82.2

Germany 77.2 82.4

Belgium 77.0 82.5

Ireland 77.3 82.0

United Kingdom 77.4 81.7

Greece 77.0 82.0

Luxembourg 76.7 82.0

Finland 75.9 82.8

Portugal 75.3 81.8

Denmark 76.0 80.5

Czech Republic 73.8 80.2

Poland 71.2 79.9

Hungary 69.5 77.6

Russian Federation 61.6 74.0

Nederlanders zijn nog lang niet de oudsten


Hoe ouder je wordt, hoe hoger levensverwachting

De levensverwachting is lager voor rokers, mensen met minder dan een half uur lichaamsbeweging per dag, excessieve alcoholgebruikers en mensen die minder dan twee stuks fruit per dag nuttigen.

9Bron: CBS

De levensverwachting van werkende mannen in de laagste inkomensklasse is 7 jaar lager dan van mannen in de hoogste inkomensklasse

Inkomen is in hoge mate bepalend voor levensverwachting

10Bron: CBS

Pensioenfondsen houden, bij het berekenen van hun dekkingsgraad, veelal geen rekening met de inkomensklasse. De pensioenwet geeft wel aan dat dit geoorloofd is. De dekkingsgraad van het pensioenfonds van de tandartsen zou derhalve lager moet zijn en dat van de kappers hoger.

Voor vrouwen geldt dat minder

11Bron: CBS

1952 1957 1962 1967 1972 1977 1982 1987 1992 1997 2002 2007 2012 2017 2022 2027 2032 2037 2042 20430

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

Na 1970 daalde het aantal kinderen per vrouw zeer sterk van 3 naar 1,5. De gemiddelde leeftijd dat een vrouw een kind krijgt is thans 30 jaar en voor het model is een stijging naar 31 jaar gebruikt.

Vruchtbaarheid in Nederland daalde


Effecten emigratie en immigratie zijn klein en instabiel

13Bron: CBS

14

Totale populatie 18,98 mln• 1.98 kinderen per vrouw • 51.3% geborenen zijn jongens

Resultaat: Lijkt op waterhoofd

support ratio Oud > 65 33% 1.4 Jong < 20 20% 2.4 Werkende leeftijd 47%

Sex ratio 65+: 45.4% mannen

Mannen Vrouwen

Bevolkingspiramide 2050 2050

Bron: United Nations, Department of Economic & Social Affairs, Population Division (2011)

15

Bevolkingopbouw

Mannen Vrouwen

1950 2010 2050


Support ratio

In 2012 bedraagt het aantal inwoners met de leeftijd 20-64 jr (a) 10,1 mln. Het aantal inwoners boven de 65 jaar (b) bedraagt 3,4 mln. De support ratio a/b = 10,1/3,4 = 2,97. Drie werkenden zorgen voor één senior. In 2050 is de support ratio A/B = 1,39. Dan zullen grofweg 4 werkenden voor 3 senioren zorgen.


17

Demografische ontwikkeling in EMU

H

HLL


Verhogen AOW-leeftijd gering effect op support ratio

In 2050 is bij de verhouding 20-64 jr en 65-100+ jr de support ratio 1,39Bij 20-69 jr en 70/100+ wordt de support ratio 1,79


19

Arbeidsparticipatie ouderen

mannen 1996 2001 2006 201150-55 jr. 81.9% 85.5% 86.5% 85.5%55-60 jr. 57.5% 66.2% 71.7% 80.9%60-65 jr 17.8% 20.3% 29.2% 45.3%65-70 jr. 6.0% 5.6% 8.3% 9.8%70-75 jr. 2.7% 2.4% 4.2% 3.6%75+ jr 1.1% 0.9% 1.4% 1.2% vrouwen 1996 2001 2006 201150-55 jr. 36.1% 45.2% 57.0% 66.6%55-60 jr. 21.6% 29.7% 39.4% 53.8%60-65 jr 5.1% 7.2% 12.4% 24.0%65-70 jr. 0.9% 1.2% 1.7% 3.1%70-75 jr. 0.0% 0.7% 0.6% 1.5%75+ jr 0.0% 0.0% 0.0% 0.0%

Bron: CBS

20

Nederlands pensioenstelsel

Pijler 1 – AOW - omslagstelsel - 65 jr. (50 jr. in NL)- uniform, universeel, fiscaal solidair

Pijler 2 – aanvullend pensioen - kapitaaldekking- collectief, solidair, eindloon- werknemers, lage kosten

Pijler 3 – particuliere pensioenvoorzieningen- kapitaaldekking- individueel- hoge kosten

21

Bruto Binnenlands Product

• Het bruto binnenlands product (bbp) is de totale geldwaarde van alle in een land geproduceerde finale goederen en diensten gedurende een bepaalde periode (meestal een jaar).

• Het wordt gebruikt om de rijks in- en uitgaven aan te relateren.• Het bedroeg in 2011 ca € 600 miljard • Of € 35000 per inwoner

Bron: CBS

22

Kosten AOW In 2012 bedraagt het aantal ouderen boven 65 jr 20% van de bevolking. De kosten van AOW bedragen thans ca € 29 mrd, of 5% van het bbp. In 2050 is het aantal ouderen boven 70+ jr gestegen naar 29% van de bevolking In 2050 is het aantal ouderen boven 65+ jr gestegen naar 33% van de bevolking Het is redelijk te veronderstellen dat de AOW-kosten in 2050 met meer dan

50% zullen stijgen tot € 45 mrd of 7,5% van het bbp.

1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 20500%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%Als percentage bbp

Bron: CBS

Kosten pensioen (1) In Nederland zijn thans ca 8,5 mln van de 17,4 mln inwoners in loondienst. Als we doorwerken tot ons 70e, zullen in 2050 7,3 mln van de 19,0 mln

inwoners in loondienst zijn. De pensioenkosten bedroegen in 2012 ca €30 mrd, of 5% van het bbp De pensioenkosten zullen in 2050 dalen naar (7,3/8,5)*30= €25.8 mrd. Dit kabinet wil het maximaal opbouwpercentage verlagen van maximaal 2,25%

naar 1,75%. Daardoor zullen de pensioenkosten verder dalen naar € 21 mrd Als de swaprente weer hoger ligt dan de inflatie, zal de beleggingswinst hoger

worden en bijdragen kunnen dan worden verminderd, zoals in de jaren ‘90 Het aantal gepensioneerden 65+-ers in 2012 en het aantal 70+-ers in 2050, zal

stijgen van 19,5% van de populatie naar 28,7% van de populatie. De belasting opbrengsten van gepensioneerden zullen daardoor stijgen van

1,4% van het bbp tot 2,2% van het bbp

23Bron: CBS

Kosten pensioen (2)

De kosten zijn van 2000 tot 2010 gestegen door de toename levensverwachting, slechte beurs en lage rente.

Bij de prognose zijn de factoren: demografisch en pensioenopbouw. Pensioenvoordelen zijn in Nederland de grootste van de hele wereld

Als percentage bbp

24Bron: CBS

25

Grootte pensioenfondsen in OECD landen als percentage BBP (2011)

Bron: OECD

26

Bijzondere solidariteit …

Jongeren voor ouderen (loonverschil)

Mannen voor vrouwen (levensverwachting)

Lage sociale klassen voor hoge sociale klassen (levensverwachting)

….. hoe lang nog?

27

Hoe rijker het land …

Hoe duurder de gezondheidszorg

• 16 – 18% BBP – VS• 10 – 12% BBP – NL, Frankrijk, BRD, Canada, Zwitserland, Denemarken,

Oostenrijk België, Portugal, België, Griekenland, Nieuw Zeeland• 8 – 10% BBP – Spanje, Zweden , VK, Japan, Noorwegen, Ijsland, Italië, Ierland,

. . Australië, Slowakije, Slovenië, Finland• 6 – 8% BBP – Chili, Luxemburg, Hongarije, Tsjechië, Israel, Polen, Estland, .

Mexico, Turkije

NL 1953 – 3% - Nu 12% BBP

Bron: OECD

28

Zorgkosten (1)

Het RIVM verrichtte in 2005 een studie waarin zij dit plaatje publiceerden. De totale zorgkosten zijn hoger dan de gezondheidszorgkosten. In 2005 bedroegen de kosten € 4200 per inwoner of 13,2% van het bbp.

Bron: RIVM

29

In 2010 bedroegen de kosten van de totale zorg 14,8% van het BBP.

Ouderen verbruikten 5,9% van het BBP aan zorg.

2010

Zorgkosten (2)

Bron: RIVM & United Nations

30

De kosten van de zorg door veroudering met minmaal 39% gestegen tot 20,7% van het BBP.

Ouderen verbruiken dan 12,9% van het BBP aan zorg.

2050

Zorgkosten (3)

Bron: RIVM & United Nations

31

Zorgkosten (4)

Als percentage bbp

De prognoses zijn gebaseerd op onveranderde RIVM kostenverdeling en demografische factoren.

Bron: CBS, RIVM & United Nations

worden senioren onbetaalbaar?

Economy & Finance