WORKSHOP Aandacht voor de

psychopathologie van de dader met het oog

op de preventie van verder slachtofferschap

TREFDAG LEUVEN

MODERATOR EN HCA DIENSTEN

-----------------------

Donderdag 26-11-2016

Prof. dr. Lieve Dams – Forensisch Psychiater

www.berkenwinning.be

1

BEMIDDELING

Mogelijke vorm van conflictherstel naar

aanleiding van de feiten

Beide partijen dienen bereid te zijn

Directe bemiddeling

Evenwaardige partners

De bemiddelaar bewaakt en coördineert

het proces

2

CENTRAL ROLE OF THE MEDIATOR

Mediator

OFFENDER

THERAPIST OFFENDER

VICTIM

THERAPIST VICTIM

3

INITIELE VERHOUDING ACTOREN

IN HET BEMIDDELINGSVELD

BEMIDDELAAR

4

Dader Slachtoffer

DOEL VAN DE BEMIDDELING

BEMIDDELAAR

5

Dader Slachtoffer

DADER EN/OF SLACHTOFFER

Min

der-

en m

eerd

erj

arig

eGeen Stoornis

Mentaal zwakke

Psychiatrische probleem

6

POSITIEVE WERKALLIANTIE

7

ROL VAN DE BEMIDDELAAR

Gedrag HERKENNEN (observeren)

INSPELEN op gedrag (interfereren)

BENOEMEN van gedrag (Bij angst/bedreigend gedrag: en AFRONDEN indien nodig) en kwetsbaarheden

CONCIPIEREN

Vermijd VAKJARGON

Vermijd DIAGNOSTISCHE TAAL

BEMIDDELING GAAT OM DE INTERACTIE

8

INSPELEN OP GEDRAGFOTO THE ART.NL

9

INSPELEN OP GEDRAGFOTO THE ART.NL

10

WORKING TOOLS bij Bemiddeling

bij START Geen resultaatsverbintenis!

Een gemeenschappelijke code om te communiceren

Kennis van de potentiële psychopathologie van slachtoffer en dader

Kennis van de intelligentie van slachtoffer en dader

Kennis van de emotionele draagkracht van slachtoffer en dader

Motivatie

Duidelijke en authentieke vragen

Adaptieve schuld

11

Adaptive guilt

De dader kan door het tonen van

authentieke schuldgevoelens, de

beschadigde relatie met het slachtoffer

herstellen

In verschillende fases

Bewustwording van zijn/haar schuld

Empathie tonen

Kijken door de ogen van het slachtoffer

12

Emotionele en fysieke draagkracht

van het slachtoffer en de dader Intelligentie

Context

Persoonlijkheidskenmerken

Leeftijd

Hersenschade

Fysieke restletsels

Type van delict

13

Absolute contra-indicatie

Psychopathie (niet meer in DSM)

Intellectuele beperking (T-IQ < 60 à 65)

Dementie

Psychotische problemen

NAH

Aangeboren hersenletsel

Doel = strafvermindering

Geen oprechte schuld en schaamte

Haat- en wraakgevoelens

14

TIJDELIJKE CONTRAINDICATIE

ASS

Persoonlijkheidsstoornissen, uitgezonderd psychopathische persoonlijkheidsstoornis

Depressie

Gestabiliseerde psychotische stoornis

Gilles de la Tourette

NAH

AHA

PTSS

Afwezigheid van ziekte-inzicht

Taal

Gebrek aan motivatie

Dreigend gevaar

15

HERKENNEN van

DREIGEND GEVAAR Intuïtie

Non-verbaal gedrag: - onrustiger / -

nemen meer ruimte in / komen dichterbij

Verbaal gedrag: - inhoud / -snelheid/ -

toonhoogte

Projecteren

Wedervragen stellen

16

OMGAAN met

DREIGEND GEVAARANGST/ BEDREIGING/MANIPULATIE/SPOT/FAKEN

Ken je eigen grenzen van draagkracht

Benoem het bedreigend gedrag/situatie

Benoem wat jouw regels/grenzen zijn: als

u zo met mij/de andere omgaat dan …

Toon nooit angst

Blijf alert

Blijf respect tonen

Blijf empathisch

17

ASS en Aanverwante stoornissen

Seks = Mechanisch of aangeleerde gedrag

Stereotype gedrag

Planmatig

Don’t feel but do

Lichaamstaal begrijpen ze anders

Code in taal

Je zegt niet ‘nee’, dus is het ‘ja’

Gefixeerd op borsten

18

OMGAAN MET INTELLECTUELE

BEPERKING IQ in gehele context beoordelen/bekijken

Niet elke intellectuele beperking is

hetzelfde

Is de beoordeling correct gebeurd

Welke test werd gebruikt

Scholing

Professionele activiteiten

Opletten met NLD’ers

19

IQ-SCORES: BEMIDDELING?

HOOGBEGAAFD > 130BEGAAFD 120-130BOVENGEMIDDELD BEGAAFD 111-120GEMIDDELDBEGAAFD 90-110BENEDENGEMIDDELD BEGAAFD 80-89LAAGBEGAAFD-MOEILIJK LEREND 70-79LICHTE ZWAKZINNINGHEID 50-69ERNSTIGE ZWAKZINNIGHEID 20-34DIEPE ZWAKZINNIGHEID < 20

ZWAKBEGAAFD (BSO) 72-85VERSTANDELIJKE HANDICAP (BUSO) < 70

20

OMGAAN MET EMOTIES

Angst, woede, vreugde, verlegenheid …

Geef authentieke emoties (ingeperkte)

ruimte

Stop bemiddelingsgesprek bij faking

Emotioneel overreageren: nog niet toe

aan bemiddeling

Bescherm het slachtoffer

Opletten HSP

21

OMGAAN MET ONVERWACHTE

SITUATIE ‘Niets is 100% voorspelbaar’

Oefen enkele standaardzinnen

Blijf empathisch maar duidelijk: ‘Ik begrijp uw mening, maar sta me toe dat ik hier anders over denk’

Niet ingaan op insinuatie

Niet ingaan op overdracht

Geen tegenoverdracht

Deel met een ancien/collega/deskundige

Beperken door goede voorbereiding

Rollenspel – ‘Oefening baart kunst’

22

NO POINT TO RETURN

23

PRIKKELSPRECLIMAX

CLIMAX

POSTCLIMAX

NO POINT TO RETURN

Negatieve emoties

ALARMFASE !

CASUSSEN

POGING LEVENSDELICT

PSYCHOTICUS

ZEDENDELINQUENT

ONDER INVLOED VAN DRUGS-

ALCOHOL-SEDATIVA

STALKER

24