Wpływ czynników środowiska na przebieg rozwoju embrionalnego ryb

Ikra

karp

amur

certa

Ikra

litofilna - składana na podłożu kamienistym, w wykopanych w nim dołkach („gniazdach”): troć, pstrąg potokowy i tęczowy, lipień, kleń, certa

indyferentna - składana na podłożu kamienistym jak i na roślinach: jaź, jelec, krąp, okoń

fitofilna – lepka, składana na roślinach wodny i zalanych łąkach; przez cały rozwój trzyma się podłoża: szczupak, karp, leszcz, płoć, lin, karaś srebrzysty, koza, sandacz

psammofilna - składana na dnie piaszczystym, kleista: kiełb, śliz

lito-pelagofilna - składana na dnie kamienistym ma możliwość dryfowania blisko dna: miętus

pelagofilna – dryfująca w toni wodnej: amur biały

ostrakofilna – składana wewnątrz jamy skrzelowej małży: różanka

Pęcznienie ikry amura

Pęcznienie ikry

Karp 39-41%Brzana 18-25%Certa 45-55%Amur biały 200-250%Lin 50-80%

Etapy rozwoju embrionalnego

Bruzdkowanie

2 blastomery 4-8 blastomerówblastula

drobnokomórkowa

karp

karp

karpamur

brzanacerta

Etapy rozwoju embrionalnego

Gastrulacja i organogeneza

zarodek na kuli metameria pęcherzyki mózgowe i oczne

karpbrzana

amur

amur

certa brzana

Etapy rozwoju embrionalnego

pigmentacja oka ruchy zarodkaruchy serca

karp

certa

karpkarp

jaź

Wykluwanie

Karp

Amur biały

Wykluwanie

Sposoby wykluwania

ogonem głową

Karp

5,6 mm

100 godzin

Amur biały

7 mm

30 godzin

Amur biały – 24 godziny od wyklucia

Brzana

6,2 mm

120 godzin

Brzana – 96 godzin od wyklucia

Certa

100 godzin

5,2 mm

Czynniki wpływające na ryby:

Środowiskowe:

temperatura natlenieniepHnatężenie światłazasoleniedrapieżniki

Antropogeniczne:

temperatura zanieczyszczenia (przemysłowe, rolnicze, indywidualne)

Optimum

subletalne subletalne

dolne letalne

górne letalne

Zakresy wartości

Wymagania termiczne

Życie ryb możliwe jest w zakresie temperatur 0-41˚C

Tolerancja termiczna w strefie klimatu umiarkowanego:

Ryby stenotermiczne – przystosowane do niskich temperatur, tolerują stosunkowo niskie wahania temperatury (łososiowate); giną w temperaturze powyżej 28˚CRyby przejściowe – znoszą krótkotrwałe wyższe temperatury w przedziale 28-34˚C (szczupak, okoń, kiełb, wędrowne łososiowate)Ryby eurytermiczne – przystosowane do dużego zakresu zmian temperatury wody; giną dopiero przy temperaturze wody powyżej 34˚C (karp, karaś, lin, wzdręga?, leszcz?)

Gatunek Temperatura wody [°C] Autor

Karp 18-22 Wolny (1974)

Szczupak 10 Opuszyński (1983)

Świnka 8-20 Kamler in. (1998)

Boleń 7-17 Kujawa i in. (1997)

Certa 10-24 Herzig, Winkler (1986)

Brzana 16-20,5 Penaz (1973)

Amur biały 22-28 Guziur i Woźniak (2006)

Jaź 6-23 Florez (1972)

Pstrąg tęczowy 7,5-8 Opuszyński (1983)

Optimum termiczne podczas rozwoju embrionalnego

Wymagania tlenowe

Wymagające b. dużo tlenu –10-15mg O2/l (chłodne szybko płynące rzeki); pstrąg potokowy, strzebla potokowa

Wymagające dużej ilości tlenu – 7-10mg O2/l; miętus, kiełb, lipień, kleń

Wymagające średniej zawartości tlenu - 5-6mg O2/l; brzana, sandacz, szczupak, okoń

Wymagające 5mg O2/l i mniej; karp, leszcz sum, lin

Rozpuszczalność tlenu w wodzie:0 °C - 14,7 mg/l

15 °C - 10,3 mg/l30 °C - 7,8 mg/l

Wymagania tlenowe

Gatunek Trudności oddechowe

(mg O2/l)

Śmierć (mg O2/l)

Leszcz 2-2,5 0,4-0,5

Okoń 2-3 0,2-0,6

Karp 1,5-2 0,2-0,3

Karaś 1-2 0,1

Odczyn wody

Optymalne pH

6,5-8,5pH 5-9 (bezpieczne)

Tolerowane granice:

Karp 5,0-10,8Pstrąg tęczowy i potokowy 4,5-9,2Szczupak 4,8-10,7Amur biały 4,5-8,5Płoć 4,6-10,4

pH wód naturalnych 3-10

Parametry oceny rozwoju embrionalnego ryb:

• Pęcznienie ikry• Tempo rozwoju• Zaburzenia rozwojowe • Przeżywalność zarodków• % wyklucia• Sposoby wykluwania• Jakość wyklutych larw

Pęcznienie ikry

PO_20MIN PO_40MIN PO_60MIN

A B C D E

Temperatura (oC)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

Pęc

znie

nie

(%)

aa

aa

bb

cb

aa

bb c

c cd d d

e

ee

12 14 18 20 22

jaź

brzana

amur biały

Tempo rozwoju zarodkowego

12°C

14°C

18°C

20°C

22°C

2 blastomery 4 blastomery

8 blastomerów Blastula drobnokomórkowa

Zarodek na kuli żółtkowej Metameria

Pęcherzyki mózgowe i oczne Zmiana kształtu woreczka żółtkowego

Ruchy zarodka Wykluwanie

0

15

30

45

60

75

90

105

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

etapy rozwojowe

czas

(go

dzin

y od

zap

łodn

ieni

a)K Cu Cd Cu+Cd

brzana karp

Tempo rozwoju zarodkowego

amur biały

Zaburzenia rozwojowe embrionów

bruzdkowanie organogeneza

bruzdkow anie organogenez a

A B C D E

Grupy (0C )

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Def

orm

acje

(%

)

ab

c

d

e

a

a

a

b

c

d

e

Zaburzenia rozwojowe embrionów

brzana

amur biały

brzana

C Cu Cd Pb0

1

2

3

4

5

Def

orm

ed e

mbr

yos

(%)

***

*

12 14 18 20 22

Przeżywalność zarodków

Zarodek na kuli Metam eria Pęcherz yki m óz gow e R uc hy zarodka Prz ed w ykluc iem W ykluc ie

A B C D E

Grupa (0C )

0

20

40

60

80

100

120

Prz

eżyw

alno

ść (

%)

a b b b

c

a

de

be

bd

c

a

bc

d

e

a

a

b b

c

a a

bb

c c

b b

dd

b

12 14 18 20 22

brzanajaź

jaź

amur biały

Sposoby wykluwania

W yklute ogonem W yklute w oreczkiem

A B C D E

Grupy (0C )

0

20

40

60

80

100

120

Spo

sób

wyk

luci

a (%

)

a

b abc

cb

ab b

c

ba

c

12 14 18 20 22

brzana

t18 t22 t26 t30

grupa

0

20

40

60

80

100

wyk

luw

anie

(%

)

ogon głowa

karp

Jakość wyklutych larw

Norm alne Zdeform ow ane Martw e

A B C D E

Grupy (0C )

0

20

40

60

80

100

Jako

ść w

yklu

tych

larw

(%

)

ab b

a

ab

a

b b ab

cab

b

ab

c

12 14 18 20 22

brzana

jaź

amur biały

Larwa o prawidłowej budowie

Larwy zdeformowane

Larwa z ciałem wygiętym w literę C

karp

Larwa ze skrzywieniem bocznym kręgosłupa

karp

Larwa ze skrzywieniem osiowym kręgosłupa

karp