PCF

Per Capita Finansiranje

- obaveznog i srednjeg obrazovanja –

?

FINANSIRANJE U OBRAZOVANJU - predškolsko,osnovno i srednje

Lokalna uprava- grad, opština -

Škola D

Škola C

Škola B

Škola A

PL

AT

E

-ODRŽAVANJE, OPREMA I SREDSTVA-MATERIJALNI TROŠKOVI -SOLIDARNE POMOĆI, JUBILARNE N.-PUTNI TROŠKOVI-STRUČNO USAVRŠAVANJE

BUDžET

FORMULA :

- UREDBE- PKU- BUDžETI (iskustvo)

PU

TRA

NS

FER

PLATE INV

ES

TIC

IJE

POV

Ministarstvo prosvete, nauke itehnočoškog razvoja

BU

DžE

T

INVESTICIJE

Per Capita Finansiranje - opšteg obrazovanja –

-Za razliku od postojećeg sistema, nema direktne veze centralnih vlasti i izvršioca /škola/-Decentralizovan sistem finansiranja na 3 nivoa

Ministarstvo prosvete, nauke itehnočoškog razvoja

Šta je to PCF finansiranje u obrazovanju ?

.... je princip ”finansije prate učenika” pružaocima usluga propisanog kvaliteta u

obrazovanju: - jedinice lokalne uprave /grad, opština/,

- državna škola,

- privatna škola /osnivači/

se odobravaju finansije iz budžeta prema broju učenika

Transfer = iznos po učeniku x broj učenika

PCF finansiranje, podrazumeva finansiranje po formuli !

Vlada primenjuje formulu (set objektivnih pravila) za utvrđivanje iznosa transfera za opštine-gradove, koje takođe mogu da primenjuju formulu za utvrđivanje budžeta škola;

Osnovni imdikator u formuli je broj učenika;

Učenici se dele u različite grupe prema karakteristikama koje utiču na različitu cenu/nivo troška za njihovo obrazovanje,

npr. razred, uzrast, kurikulum, lokacija, manjinsji jezik, pripadnost socijalno ugroženim kategorijama,

mogu to biti i npr. vrsta grejanja, veličina škole, gustina naseljenosti, izd

Potpuno razvijen sistem PCF-a

Ima tri osnovna elementa :

1. Vlada primenjuje formulu per capita za utvrđivanje visine transfera za obrazovanje opštinama /gradovima, koje imaju škole pod upravom;

2. Opštine primenjuju lokalnu formulu za izračunavanje ukupnog budžeta (jedne budžetske stavke) za sve škole pod svojom upravom za sve osnovne resurse uključujući i zaposlene;

3. Škole imaju finansijsku autonomiju (upravljaju sopstvenim budžetom- direktor škole / školski odbor): škola sama određuje broj nastavnika u zavisnosti od raspoloživog budžeta.

Raširenost PCF u Evropi

Delimično PCF

Postoje neki elementi

Nacionalna formula za raspodelusredstava sa centralnog nivoa zagradove / opštine -Neki od osnivača (gradovi/opštine)primenjuju lokalnu formulu za utvrđivanje budžeta škola -Škole ne upravljaju sopstvenim budžetom

Primeri : Poljska, Estonija, Makedonija, Švedska, Finska, Mađarska

Potpuno PCF

Postoje sva tri elementa

Nacionalna formula za raspodelusredstava sa centralnog nivoa zagradove / opštine -Svi osnivača škola primenjuju lokalnu formulu za utvrđivanje budžeta škola -Škole upravljaju sopstvenim budžetom

Primeri : V.Britanija, Holandija, Litvanija, Slovačka, Bugarska

Definisanje efektivne formule za PCF 1. Jednostavna formula

Jednostavna formula je dobra zato što je transparentna . . . . .

G – transfer za i – tu opštinu/grad (ili školu)

G = c P c -- iznos po učeniku

P – broj učenika u opštini / gradu (ili školi)

. . . . ali se ne može obezbediti pravičnost u raspodeli budžeta zaopštine/gradove (ili škole), npr. za škole sa velikim rasponom u visini troškova po učeniku zbog strukture faktora kao što su: - različiti kurikulumi, a samim tim i različit broj časova nastave i broj

učenika u grupama (razredi, tip škole, manjinski jezici); - veličina škola na nekim seoskim lokacijama, troškovi grejanja; - faktori socijalne ugroženosti, razvijenost lokalne sredine, ...

i

i

i

i

Efekti primene jednostavne formule PCF

Primenom ove jednostavne formule, velike škole dobijaju previše a male premalo

2. Kompleksna formula

Pravičnija i odražava razlike u strukturnim troškovima (primer Poljske)

G – transfer za i opštinu

c - dodeljena sredstva po učeniku po kategorijama j (od 1 do m) –

G = s c P Poljska ima 47 kategorija

P – broj učenika u kategoriji j i u opštini i

s - ponder za opštinu i za diferencijal

plate nastavnika baziran na proporciji

nastavnika u svakoj klasi nastavnika

i i ji j

j=1

m

Ublažavanje bolnog prilagođavanja za one čiji će budžet biti smanjen - World bank -

Osnovna poenta PCF finansiranja je promena načina raspodele sredstava za obrazovanje tako da bude efikasniji i pravičniji

Prema tome, neke opštine i škole dobiće više sredstava po učeniku u odnosu na ranije, a neke manje.

Ako je cilj da se smanje troškovi po učeniku u školama sa visokim troškovima neke škole i odeljenja će morati da se zatvore i nastavnici će morati da se otpuste.

To treba da se radi samo na početku školske godine. Amortizovati prilagođavanje novom sistemu PCF, zadržavanjem

u budžetu države/opštine određenih sredstava za prilagođavanje i pogrešne odluke, uz jasne kriterijume i na vreme od max. 2 – 3 godine

Nova uloga menadžmenta, direktora i školskih odbora u PCF – World bank -

Finansijski menadžer i menadžer resursa odgovoran za budžet škole,

Rukovodilac nastave: odgovoran za kvalitet obrazovanja i standarde i rezultate koje postižu učenici, zapošljava nastavnike, ocenjuje im radni učinak i unapređuje nastavnu praksu,

Veća razlika između plate direktora i nastavnika, Stručno usavršavanje u rukovođenju nastavom i finansijama, Osiguranje zapošljavanja najboljih kadrova (bez političkog i

nepotističkog), Školski odbor poziva direktora na dogovornost i osigurava

transparentnost rada direktora, Školski odbor mora imati Statut sa utvrđenim odgovornostima,

ovašćenjima, načinu izbora članova i definisanje procedura, Radnici moraju imati jasnu manjinu u odboru (Školski odbor nije

Radnički savet)

Obuka, praćenje, procena i pilotiranje PCF

Obučiti : - opštinski službenici u odeljenju prosvete i finansija - direktori škola - računovodstva škola - članovi školskih odbora, Izrada Studije procene za početak implementacije, Pilotirati sa najkompetentnijim i reprezentativnim školama i

opštinama, Praćenje rezultata i poređenje sa Sudijom, Piloti nisu uspeli u Rumuniji i Azerbejdžanu, bez pilotauvedeno

PCF u Poljskoj, Bugarskoj, Estoniji, Litvaniji, ostali su imali pilote.

U Srbiji piloti idu od 2013/14 u 16 opština: ......................

Rezime - WB

- PCF je kompleksna reforma i to posebno njegova potpuna verzija- Neophodna je potpuna politička podrška (od strane i Ministarstva finansija i Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja),- Ne mora se u svakom slučaju primenjivati u celoj zemlji, može se pilotirati, ali to zahteva pažljivu procenu,- PCF finansiranje je održivo ?

Korišteni izvori : Marko and Tony – World Bank Rosalind Levacic - “ Projekat DILS

PCF

Hvala na pažnji !

Autor : Rade Erceg