hes

KARADENİZ BÖLGESİNDEKİ MEVCUT VE İNŞAASI PLANLANAN

HES PROJELERİNDEKARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Av. Beril Pınar TandoğanTandoğan Hukuk Bürosu

12-13-14 Mayıs, 2010

QUOTE

“Fikirlerini ve söylediklerini asla kabul edemem..Ama onları söyleme hakkını

ölünceye kadar savunurum.."

Voltaire

BARAJ NEDİR?

“Baraj” suyu toplama, sulama ve elektrik üretme amacıyla akarsular üzerine yapılan bent olarak tanımlanmaktadır.

BARAJLARIN BAŞLICAKURULUŞ AMAÇLARI

su temini, sulama, taşkın kontrolü, hidroelektrik enerji üretimi, ulaşım, eğlence, kirlilik azalımı, endüstri gereksinimi, balıkçılık, faunanın korunumu, tuzluluk kontrolü yeraltı sularının beslenmesi vb.

HİDROELEKTRİK SANTRALLARIN TARİHİ SÜRECİ İlk ortaya çıkışı 1890lar. 150 ülkede kullanılan hidroelektrik santrallar, dünya

toplam enerji gereksiniminin % 19’unu karşılamaktadır. Dünya hidroelektrik enerji üretiminin % 50’si ABD,

Brezilya, Çin, Kanada ve Rusya tarafından üretilmektedir.

Dünya elektrik enerjisinin ortalama 1/5 hidroelektrik santrallerden karşılanmaktadır.

Dünya ülkelerinin 1/3ünün elektrik gereksinimi de % 50 oranında hidroelektrik santrallerden karşılanmaktadır.

TÜRKİYEDEKİ HİDROELEKTRİK POTANSİYELİ

Türkiye’nin Brüt Hidroelektrik Potansiyeli: 433.000 GWh/yıl ‘dır

Bu oran dünya’nın toplam potansiyelinin % 1 ‘i, Avrupa’nın toplam potansiyelinin % 16’sı civarındadır.

Teknik Potansiyel: 216.000 GWh/yıl Ekonomik Potansiyel:127.381 GWh/yıl dır. Ülkemizdeki elektrik tüketimi ise her yıl % 8-10 arasında

artmaktadır.

HİDROELEKTRİK SANTRALLERİN AVANTAJLARI/DEZAVANTAJLARI

Avantajlar Çevre dostu yenilenebilir enerji

kaynağı Karbon emisyonu son derece

düşük; asit yağmuru yaratmaz Erozyonları önleyici etki Doğru teknik kullanıldığında

bölgenin klimal düzenin devamlılığına yardımcı

Özkaynak kullanımına uygun Fizibl ve uluslar arası kredi ve

fonlara uygun

Dezavantajlar İzafi büyüklükleri fazla Maliyeti birçok enerji yatırımına

kıyasla yüksek Kötü projelendirmelerde su

kalitesini bozabilir ve ormanlara zarar verebilir

KARADENİZ BÖLGESİNDEKİ HES’LER VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR…

Karadenizdeki arazi yapısı, eğimin yüksek ve yüzey altı tabakasının geçirimsiz olması nedeniyle yağan yağışın önemli bir miktarının yüzeysel akışla denizlere ulaşması bölgenin önemini artırmaktadır.

Bu bakımdan Doğu Karadeniz Bölgesi hidroelektrik enerjisi üretimi açısından oldukça verimli bir bölgedir. Topoğrafik olarak dağların denize paralel uzandığı ve yıllık ortalama yağışın 1291 milimetre olduğu Doğu Karadeniz Bölgesi, akım rejimi dolayısıyla HES'lere oldukça müsaittir.

Özellikle son yıllarda hidroelektrik üretiminin toplam elektrik enerjisi üretimi içersindeki önemi büyük olup; 2010 yılı itibarı ile bu oran %45'ler seviyesindedir.

ÇED OLUMLU/GEREKLİ DEGİLDİR KARARLARININ İPTALİ DAVALARINDA MEVCUT HUKUKİ SÜREÇ Davalı Bakanlığın Cevabı (Dilekçenin tebliğden itibaren 30 gün) MahkemeninDavanın Ön YD Keşif Kesin YDAçılması KararıVe Dilekçenin Davalı Davalı Bakanlığın Bakanlığa Tebliği BİM huzurunda YD İtirazı YD İtiraz Red Müdahil Şirketin Cevabı

(Müdahilliğe kabulü ve dilekçenin ÇED Tebliğden itibaren 30 gün) Olumlu/Gerekli Değildir

Kararının İptali

Danıştay Temyiz


Çevre mevzuatındaki eksik düzenlemeler, yetersiz ve hatalı uygulamalar

Yanlış yönlendirilen ve çevreyi koruma adı altında ülkemizi daha büyük açmazlara götüren sözde sivil örgütlenmeler

Bölgedeki yayla turizmi yatırımcıları Yargılama sürecinde yaşanan sıkıntılar ve sürecin

yavaş ilerlemesi


Yetersiz bilirkişi atamaları Yatırımcıların mevcut lisanlarına dayanarak

akdetmiş olduğu banka kredi sözleşmeleri ve elektromekanik teçhizat alım sözleşmeleri ve işin başlayamaması sebebiyle yaşanan ekonomik açmaz.

Proje ayırmaksızın verilen “Yürütmenin Durdurulması” Kararları

SONUÇ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ…

Gerekli mevzuat değişiklikleri ve düzenlemelerin ivedilikle yapılması

ÇED için master plan Halka, en başta ve ilgili kamu otoritelerinin

katılımıyla, enerji bilinci aşılanması Proje veya tek bir havza bazında değil ülke

genelinde çözüm önerileri getirilmesi Sivil toplum örgütlerinin bilinçlendirilmesi

SONUÇ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ…

Tahrikçiler ile bilinçli vatandaş arasındaki ayrım net bir şekilde çizilerek gerekli müeyyidelerin uygulanması

Yürütmenin Durdurulması Kararlarının adeta bir “ilke kararı “ gibi değil her bir projenin ayrı ayrı değerlendirilmesi neticesinde verilmesi

Çevre dostu ve yüksek standartlı inşaat tekniklerinin kullanılması

SONUÇ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ

Yatırımcılarca proje için tahrip edilmek zorunda kalınan her bir ağaç için 3 ağaç dikilmesi zorunluluğu getirilmesi

Eski tip santraller yerine yer altı santrallerinin tercih edilmesi

Devlete yatırımcılarca ödenen katkı payının bir kısmının bölge halkının ihtiyaçları ve yayla turizmi için harcanması

DOĞANKENT HİDROELEKTRİK SANTRALIGİRESUN

ERMENEK BARAJIKARAMAN

ATATÜRK BARAJIADIYAMAN-ŞANLIURFA

KARACAÖREN BARAJIBURDUR

TORTUL BARAJIGÜMÜŞHANE

ASLANTAŞ BARAJIOSMANİYE

HOOVER BARAJINEVADA

GORDON BARAJIAVUSTRALYA

ORTAK AKIL

“Şanssızlığa katlanılabilir, çünkü dışarıdan gelir ve tümüyle rastlantısaldır. Oysa bizi asıl yaralayan,

yaptığımız hatalara hayıflanmaktır.”

Oscar Wilde

TEŞEKKÜRLER

Phone: +90 312 446 50 15 Fax: +90 312 446 50 51

www.bptandogan.av.tr

hes

Economy & Finance