www.reflectietools.nl loskomen van de officiële toekomst: scenario’s en reflectie karim benammar...

www.reflectietools.nl

Loskomen van de officiële toekomst:

Scenario’s en reflectie

Karim BenammarLector Reflectie op het handelen

Hogeschool van AmsterdamDAIR, 10 november 2005


Denk 3 minuten na over hoe je team of organisatie er in 2015 uitziet.

Wissel deze informatie uit met de persoon die naast je zit (1 minuut per persoon)


Hoe we over de toekomst denken…

We beginnen bij wat we al kennen

Vanuit onze vooronderstellingen en onderliggende principes

We extrapoleren vanuit het heden

Of voorspellen de toekomst door een ‘educated guess’


…en wat het oplevert

Iets meer, iets groter, iets beter

En tegelijkertijd: meer van hetzelfde

Dit is de ‘officiële’ toekomst waar we meestal in geloven…

… maar deze is nog nooit gebeurd


Knowledge window

weet niet weet

Ik ben bewust van wat ik

huidige kennis

opzoekenexperts

Ik ben niet bewust van weet ik

van tacit naar explicitknowledge

blinde vlek

scenario´s


Denkkaders oprekken

We zijn op zoek naar iets dat buiten onze denkkaders ligt; andere perspectieven

Hoe komen we los van onze vooronderstellingen, rekken we onze denkkaders op?

Scenario methode: Inzicht in mogelijke maar onverwachte

toekomsten Onzekerheden in kaart brengen Strategie: defensief: paraat voor alle

mogelijkheden Proactief: de ‘beste’ strategie kiezen vanuit

eigen waarden


Techniek: verbeelding

Essay over een dag in mijn eigen leven in 2015

Concreet en in details beschrijven Groepsgewijs kom je tot een beeld vanuit

veel verschillende perspectieven In de details zitten onderbewuste of niet

belangrijk geachte informatie

Maar: de ruimte die we onszelf geven is vaak te krap; denk terug naar 10 jaar geleden. Misschien krijg je het gevoel “ik had alles kunnen voorspellen, behalve dit...”


Emoties (niet bewust dat je het weet)

Een aantal denkbeelden en ideeën zitten vast aan emoties; als we deze emoties niet toelaten, komen de ideeën ook niet naar boven

Denk 3 minuten na over hoe je een droom scenario en een doemscenario er voor jouw

team of organisatie er in 2015 uitziet.



Blinde vlek

Zwakke signaal opzoeken (bij Shell: voordat de concurrentie het doorheeft)

Voorbeeld: Gorbatsjov en de Sovjet-Unie; vanuit een mogelijke toekomst een plausibele weg maken (backcasting)

Het verborgen zichtbaar maken

Op ongewone plekken zoeken: de Mediascan

Het dissidente signaal opzoeken als alle experts het erover eens zijn (macht en kennis)


Nieuwsgierigheid Bewust dat je het niet weet; zoeken naar kennis Orakel vraag; welke vraag zou je graag door een

orakel beantwoord willen hebben?

Absurditeit en humor Als het niet belachelijk is (laughable) dan is het niet

anders dan we al in onze denkkaders kennen (voorbeeld: Nederland zou als eerste land tegen de Europese grondwet stemmen)

“What if?” scenario’s doordenken en opbouwen – er rekening mee houden


Denk 2 minuten na over wat de meest absurde situatie is die je voor kunt stellen

voor je team/organisatie in 2015



Karakteristieken van reflectie:

Paradox: om je denken echt vrij te maken, heb je een dwingende structuur nodig

Kaders oprekken geeft altijd spierpijn; ongemakkelijk en onwennig

Rol van de ander om je op je blinde vlekken te wijzen (reflectieoefeningen in groepen)

Reframing tool: vooronderstellingen in kaart brengen en het tegenovergestelde van de meest voor de hand liggende vooronderstelling nemen om een nieuw perspectief te krijgen


De krachten die de toekomst vormgeven

Welke trends zie je in de beschrijvingen? Wat hoor je nog niet?

Wat zijn de onderliggende stuwende krachten (Driving Forces)?

Voorbeeld van trend:» religie wordt belangrijker in 2015

Onderliggende stuwende kracht: » balans materieel – spiritueel

Clusters van trends rondom een stuwende kracht


Scenario 1

Individual educasting

Scenario 2

the sky is the limit

Scenario 3

TOPVORM Scenario 4

Community-based

learning

individu centraal

community centraal

informeelleren

formeelleren

Jongeren als postmoderne wereldburgers

Popper - formalisering

van leren

vrijheid blijheid

gilde/gezel/leerling

videosimulatie database

leeftijdsmix

praktijkwinkel

hergebruik schoolgebouwen

leraar=adviseur

professionele opvoeders

25urige werkweek

Philipsbased learning

Persoonlijke coach

kennis halen bij andere

communities

Ruilhandel van

expertise

Keuze in onderwijssystemen

en communities

Geen externe kwalificatieniveaus

Nokken (als je de

top bereikt hebt)

Concurrentie & samenwerking

China

Talentontwikkeling-Talentontwikkelingsplan

Maatschappelijke dienstbaarheid

Alleen slagen-niet

zakken

Nestor voor levensvragen

Wereldregering

Integratie onderwijs

bedrijfsleven

Geformaliseerd leren op afstand

educasting

simulaties

Privatisering onderwijs

Empathie ipv groepsdenken

Betaling naar talent


Het scenario denken in het onderwijs

Management tool voor organisaties; defensief maar ook proactief als het aan waarden en identiteit (missie) wordt gekoppeld

Persoonlijke scenarioreflectie over de eigen toekomst (workshop; reflectietools.nl)


Het scenario denken in het onderwijs

Scenario’s als activerende onderwijsvormDU project Leren met scenario’scompetenties: buiten de kaders denken; onderzoek doen; goede vragen leren stellen; meervoudige perspectief en theorieën

ontwikkelen; historisch besef (hoe zijn we hier

gekomen?)


Reflectieoefeningen

Reflectieoefeningen sturen onze denkpatronen buiten de gebaande paden door kunstmatige en onnatuurlijke oefeningen

Reflectieoefeningen zijn een keurslijf die ons dwingen anders te denken

Reflectieoefeningen verruimen onze denkkaders


Bronnen


www.scenarioleren.nl

www.dotank.nl / Peter Luttik

www.schwabfilosofie.nl / Huib Schwab Eurolab

http://www.reflectietools.nl/

http://www.scenarioleren.nl/

http://www.dotank.nl/

http://www.schwabfilosofie.nl/


Loskomen van de officiële toekomst

Scenario’s en reflectie

Karim BenammarLector Reflectie op het handelen

Hogeschool van AmsterdamDAIR, 10 november 2005

www.reflectietools.nl loskomen van de officiële toekomst: scenario’s en reflectie karim benammar...

Documents