TYP SZKOY: TECHNIKUM 5-LETNIE
PODBUDOWA: MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH
* Opracowany i udostpniony szkoom bezpatnie w postaci elektronicznej przez Wydawnictwa Komunikacji i cznoci Sp. z o.o. w dniu 3 czerwca 2019 r.
SPIS TRECI
III. AUTORZY, RECENZENCI I KONSULTANCI PROGRAMU NAUCZANIA ....................................................................................................................... 3
IV. PODSTAWY PRAWNE KSZTACENIA ZAWODOWEGO .............................................................................................................................................. 3
V. OGÓLNE CELE KSZTACENIA W ZAWODACH SZKOLNICTWA BRANOWEGO ..................................................................................................... 3
VI. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH Z PODSTAW PROGRAMOW KSZTACENIA OGÓLNEGO .......................................................................................................................................................................................... 4
VII. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH ............................................................................................................... 5
VIII. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTACENIA W ZAWODZIE TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH ……………………………………………. 6
IX. POWIZANIA ZAWODU TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH Z INNYMI ZAWODAMI ………………………………………………………….. 6
X. Podzia godzin na przedmioty z uwzgldnieniem ramowego planu naucZANIA ………………………………………………………. 7
XI. SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA W ZAWODZIE TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH ...................................................................... 7
XII. PLAN NAUCZANIA PRZEDMIOTOWEGO DLA ZAWODU TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH ................................................................. 8
XIII. PROGRAMY NAUCZANIA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW ……...................................................................................................................... 9
1. Bezpieczestwo pracy w przedsibiorstwie samochodowym ................................................................................................................................. 10
2. Podstawy budowy maszyn …................................................................................................................................................................................... 17
3. Silniki pojazdów samochodowych ........................................................................................................................................................................... 28
4. Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych ................................................................................................................................................... 44
5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki ………………………….................................................................................................................................. 64
6. Elektryczne i elektroniczne wyposaenie pojazdów samochodowych .................................................................................................................... 84
7. Przepisy ruchu drogowego i technika kierowania pojazdami kategorii B .................................................................................................................. 103
8. Organizacja procesu obsugowo-naprawczego i podstawy bada technicznych pojazdów ..................................................................................... 110
9. Jzyk obcy w przedsibiorstwie samochodowym ..................................................................................................................................................... 117
10. Kompetencje personalne i spoeczne ……………………………................................................................................................................................ 121
11. Organizacja pracy maych zespoów ……………………………................................................................................................................................. 127
12. Diagnozowanie podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych ...................................................................................................................... 129
13. Obsuga i naprawa podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych ................................................................................................................. 145
14. Organizowanie i nadzorowanie obsugi i naprawy pojazdów samochodowych ......................................................................................................... 157
15. Wykonywanie bada technicznych pojazdów samochodowych …........................................................................................................................... 163
Zacznik 1. EFEKTY KSZTACENIA DLA ZAWODU TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH NA PODBUDOWIE MECHANIKA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH WEDUG PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTACENIA W ZAWODACH …............................. 166
Zacznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTACENIA ..……………………………………....................................................................................... 188
I. TYP PROGRAMU NAUCZANIA – PRZEDMIOTOWY
II. RODZAJ PROGRAMU NAUCZANIA – LINIOWY
III. AUTORZY, RECENZENCI I KONSULTANCI PROGRAMU NAUCZANIA
Autorzy: mgr in. Marian Dolego, mgr in. Urszula Jastrzbska, mgr Waldemar Marciniak, mgr in. Piotr Zajc
Recenzent: doc. dr in. Andrzej Wsiewski
Konsultanci: mgr in. Krzysztof Winiewski, mgr in. Jacek giewicz
IV. PODSTAWY PRAWNE KSZTACENIA ZAWODOWEGO
Program nauczania dla zawodu TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH opracowano zgodnie z nastpujcymi aktami prawnymi:
· ustaw z dnia 7 wrzenia 1991 r. o systemie owiaty (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1457 z pón. zm.),
· ustaw z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo owiatowe (tekst jed. DzU z 2018 r. poz. 996 z pón. zm.),
· ustaw z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzajce ustaw – Prawo owiatowe (DzU z 2017 r. poz. 60),
· ustaw z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2153 z pón. zm.),
· rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zada ksztacenia w zawodach szkolnictwa branowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branowego (DzU z 2019 r. poz. 316),
· rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 maja 2019 r. w sprawie podstaw programowych ksztacenia w zawodach szkolnictwa branowego oraz dodatkowych umiejtnoci zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branowego (DzU z 2019 r. poz. 991),
· rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkó (DzU z 2019 r. poz. 639),
· rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegóowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i suchaczy w szkoach publicznych (DzU z 2015 r. poz. 843 z pón. zm.),
· rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegóowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzajcego kwalifikacje w zawodzie (DzU z 2017 r. poz. 1663 z pón. zm.),
· rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno- -pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkoach i placówkach (DzU z 2017 r. poz. 1591 z pón. zm.),
· rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczestwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkoach i placówkach (DzU z 2003 r. nr 6, poz. 69 z pón. zm.).
V. OGÓLNE CELE KSZTACENIA W ZAWODACH SZKOLNICTWA BRANOWEGO
Opracowany program nauczania umoliwi osignicie co najmniej podanych niej ogólnych celów ksztacenia w zawodach szkolnictwa branowego.
Ksztacenie w zawodach szkolnictwa branowego jest realizowane w szkoach ponadpodstawowych: branowej szkole I stopnia, technikum, branowej szkole II stopnia
oraz szkole policealnej. Ksztacenie w zawodach szkolnictwa branowego jest realizowane równie na kwalifikacyjnych kursach zawodowych prowadzonych przez podmioty, o których mowa w art. 117 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo owiatowe, oraz na kursach umiejtnoci zawodowych prowadzonych przez podmioty, o których mowa w art. 117 ust. 2a tej ustawy.
Celem ksztacenia w zawodach szkolnictwa branowego jest przygotowanie uczcych si do wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniajcym si rynku pracy. Absolwent szkoy prowadzcej ksztacenie zawodowe powinien legitymowa si penymi kwalifikacjami zawodowymi, a take by przygotowany do uzyskania niezbdnych uprawnie zawodowych.
Szkoa prowadzca ksztacenie zawodowe moe równie zaoferowa uczniowi przygotowanie do nabycia dodatkowych uprawnie zawodowych w zakresie wybranych
zawodów, dodatkowych umiejtnoci zawodowych lub kwalifikacji rynkowych funkcjonujcych w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji.
W szkole prowadzcej ksztacenie zawodowe przygotowanie do uzyskania dodatkowych umiejtnoci zawodowych, podobnie jak przygotowanie do uzyskania dodatkowych
uprawnie zawodowych lub kwalifikacji rynkowych funkcjonujcych w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, jest realizowane w wymiarze wynikajcym z rónicy midzy sum godzin obowizkowych zaj edukacyjnych z zakresu ksztacenia zawodowego, okrelon w ramowym planie nauczania dla danego typu szkoy prowadzcej ksztacenie zawodowe, a minimaln liczb godzin ksztacenia zawodowego dla kwalifikacji wyodrbnionych w zawodzie szkolnictwa branowego okrelon w podstawie programowej ksztacenia w zawodzie szkolnictwa branowego.
Zadania szkoy i innych podmiotów prowadzcych ksztacenie zawodowe oraz sposób ich realizacji s uwarunkowane zmianami zachodzcymi w otoczeniu gospodarczo-
-spoecznym, na które wpywaj w szczególnoci: nowe techniki i technologie, idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i spoecznych, rosncy udzia handlu midzynarodowego, mobilno geograficzna i zawodowa, a take wzrost oczekiwa pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejtnoci pracowników.
Bliska wspópraca szkó prowadzcych ksztacenie zawodowe z pracodawcami stanowi istotny element nowoczesnego ksztacenia, odpowiadajcego potrzebom wspóczesnej gospodarki. Szkoa prowadzca ksztacenie zawodowe powinna realizowa to ksztacenie w oparciu o wspóprac z pracodawcami, a praktyczna nauka zawodu powinna odbywa si w jak najwikszym wymiarze w rzeczywistych warunkach pracy u pracodawców lub w indywidualnych gospodarstwach rolnych, a take w centrach ksztacenia zawodowego, warsztatach szkolnych, pracowniach szkolnych i placówkach ksztacenia ustawicznego.
VI. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH Z PODSTAW PROGRAMOW KSZTACENIA OGÓLNEGO
W procesie ksztacenia zawodowego wane jest integrowanie i korelowanie ksztacenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie ksztacenia ogólnego, z uwzgldnieniem niszych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powizanej z wiedz zawodow przyczyni si do podniesienia poziomu umiejtnoci zawodowych absolwentów szkó prowadzcych ksztacenie zawodowe, a tym samym zapewni im moliwo sprostania wyzwaniom zmieniajcego si rynku pracy.
W procesie ksztacenia zawodowego s podejmowane dziaania wspomagajce rozwój kadego uczcego si, stosownie do jego potrzeb i moliwoci, ze szczególnym
uwzgldnieniem indywidualnych cieek edukacji i kariery, moliwoci podnoszenia poziomu wyksztacenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu
koczeniu nauki.
Program nauczania dla zawodu technik pojazdów samochodowych uwzgldnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania.
Program uwzgldnia take zapisy zada ogólnych szkoy i umiejtnoci zdobywanych w trakcie ksztacenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych ksztacenia ogólnego, w tym m.in. nastpujce umiejtnoci:
1) zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadzc do osignicia wasnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w yciu spoeczestwa;
2) wykorzystania narzdzi matematyki w yciu codziennym oraz formuowania sdów opartych na rozumowaniu matematycznym;
3) wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwizywania problemów, a take formuowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczcych przyrody lub spoeczestwa;
4) komunikowania si w jzyku ojczystym i w jzykach obcych;
5) sprawnego posugiwania si nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi;
6) wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;
7) rozpoznawania wasnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia si;
8) pracy zespoowej.
VII. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH
Technik pojazdów samochodowych moe pracowa:
– w stacjach obsugi pojazdów samochodowych i warsztatach naprawczych, w których organizuje procesy obsugi i naprawy pojazdów samochodowych, dokonuje oceny stanu technicznego pojazdów samochodowych i ich zespoów, ustala przyczyny niesprawnoci pojazdów samochodowych oraz sposoby ich usuwania, wykonuje naprawy pojazdów samochodowych, weryfikuje oraz dobiera czci samochodowe i materiay eksploatacyjne, kontroluje jako wykonywanych napraw, prowadzi dokumentacj obsugi i naprawy pojazdów samochodowych;
– w salonach sprzeday pojazdów samochodowych oraz instytucjach zajmujcych si obrotem pojazdami samochodowymi i czciami zamiennymi do nich, w których sprzedaje pojazdy samochodowe, czci zamienne, materiay eksploatacyjne oraz inne artykuy motoryzacyjne, a take prowadzi ewidencj obrotu pojazdami i czciami zamiennymi;
– w instytucjach zajmujcych si ewidencj pojazdów samochodowych i ubezpieczeniami komunikacyjnymi, w których prowadzi postpowanie zwizane z ubezpieczeniami, ewidencj oraz obrotem pojazdami samochodowymi;
– w przedsibiorstwach transportu samochodowego, w których wykonuje operacje zwizane z eksploatacj pojazdów samochodowych;
– w przedsibiorstwach zajmujcych si likwidacj pojazdów samochodowych, w których prowadzi demonta pojazdów oraz ewidencj zwizan z likwidacj tych pojazdów;
– w stacjach kontroli pojazdów (po uzyskaniu dodatkowych uprawnie), w których dokonuje oceny stanu technicznego pojazdów samochodowych i ich zespoów oraz prowadzi dokumentacj zwizan z dopuszczeniem pojazdów samochodowych do dalszej eksploatacji.
Technik pojazdów samochodowych moe take prowadzi usugi motoryzacyjne w formie wasnej dziaalnoci gospodarczej.
Predyspozycje psychofizyczne, kompetencje spoeczne i personalne
Wysokie poczucie odpowiedzialnoci, zdolno koncentracji uwagi; ciekawo; spostrzegawczo; zdolno rozumowania logicznego; dokadno; przestrzeganie ustalonych warunków technicznych napraw i czynnoci obsugowych; umiejtno pracy w szybkim tempie; cierpliwo; wytrzymao na dugotrway wysiek, wykonywany w niewygodnej pozycji ciaa; zainteresowania i uzdolnienia techniczne; umiejtno czytania schematów i warunków technicznych; ogólny dobry stan zdrowia i dobra sprawno ruchowa; dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa.
Technik pojazdów samochodowych to zawód z obszaru ksztacenia mechanicznego i górniczo-hutniczego. Do tego zawodu przypisano 4 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK) dla kwalifikacji penej, co oznacza, e absolwent:
− zna i rozumie poszerzony zbiór podstawowych faktów, umiarkowanie zoonych poj, teorii i zalenoci midzy wybranymi zjawiskami przyrodniczymi, spoecznymi oraz w sferze wytworów ludzkiej myli, a ponadto w okrelonych dziedzinach w szerszym zakresie fakty, umiarkowanie zoone pojcia, teorie i zalenoci midzy nimi oraz podstawowe uwarunkowania prowadzonej dziaalnoci;
− potrafi wykonywa niezbyt zoone zadania w czci bez instrukcji czsto w zmiennych warunkach rozwizywa niezbyt proste, w pewnej czci nietypowe problemy czsto w zmiennych warunkach, uczy si samodzielne w zorganizowanej formie; odbiera zoone wypowiedzi, tworzy niezbyt zoone wypowiedzi dotyczce szerokiego zakresu zagadnie; odbiera i formuowa proste wypowiedzi w jzyku obcym;
− jest gotów do przyjmowania odpowiedzialnoci zwizanej z uczestnictwem w rónych wspólnotach i funkcjonowaniem w rónych rolach spoecznych; autonomicznego dziaania i wspódziaania w zorganizowanych warunkach; oceniania dziaa swoich i osób, którymi kieruje; przyjmowanie odpowiedzialnoci za skutki dziaa wasnych oraz tych osób.
Ksztacenie w zawodzie technik pojazdów samochodowych moe odbywa si w technikum, branowej szkole II stopnia i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych.
VIII. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTACENIA W ZAWODZIE TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH
Wraz z dynamicznym rozwojem motoryzacji wzroso zapotrzebowanie na rynku pracy na dobrze wyksztaconych fachowców w zakresie obsugi, naprawy i eksploatacji wspóczesnych pojazdów samochodowych, w których wykorzystuje si wiele elektrycznych i elektronicznych ukadów.
Technik pojazdów samochodowych wykonuje m.in. nastpujce zadania zawodowe:
− organizowanie obsugi i naprawy pojazdów samochodowych;
− ocenianie stanu technicznego pojazdów i ustalanie przyczyn niesprawnoci oraz sposobów napraw;
− przeprowadzanie diagnostyki i naprawianie silników, zespoów i ukadów mechanicznych oraz ukadów elektrycznych i elektronicznych w samochodach osobowych, ciarowych, autobusach, motocyklach i innych pojazdach silnikowych;
− wykonywanie prac demontaowo-montaowych silników, zespoów i ukadów pojazdów samochodowych;
− wykonywanie napraw pojazdów samochodowych, w tym silnika i skrzyni biegów, sprzga, ukadu hamulcowego, kierowniczego, zawieszenia itp.;
− kontrolowanie jakoci wykonanych prac poprzez jazd próbn oraz za pomoc urzdze i oprogramowania diagnostycznego;
− prowadzenie dokumentacji zwizanej z obsug i napraw pojazdów samochodowych;
− wykonywanie rozlicze kosztów obsugi i napraw pojazdów samochodowych;
− wykonywanie przegldów pojazdów samochodowych w stacjach obsugi i kontroli pojazdów;
− zapewnianie doradztwa technicznego w zakresie eksploatacji, konserwacji i naprawiania pojazdów samochodowych;
− prowadzenie likwidacji pojazdów samochodowych zgodnie z przepisami ochrony rodowiska;
− organizowanie i prowadzenie sprzeday pojazdów samochodowych, czci oraz artykuów motoryzacyjnych;
− posugiwanie si dokumentacj techniczn;
− przestrzeganie zasad etyki, ergonomii, bezpieczestwa i higieny pracy oraz stosowanie przepisów prawa dotyczcych ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska.
Dodatkowe zadania zawodowe:
− organizowanie i kierowanie prac maych zespoów pracowniczych.
Osignite w procesie ksztacenia kwalifikacje zawodowe umoliwi absolwentowi prowadzenie dziaalnoci gospodarczej oraz podjcie pracy midzy innymi w:
− stacjach obsugi i kontroli pojazdów samochodowych,
− zakadach produkcyjnych i naprawczych pojazdów samochodowych,
− w salonach sprzeday pojazdów samochodowych,
− firmach zajmujcych si obrotem czciami samochodowymi,
− przedsibiorstwach doradztwa technicznego dotyczcego motoryzacj,
− w firmach zajmujcych si dystrybucj czci zamiennych i materiaów eksploatacyjnych,
− w firmach ubezpieczeniowych prowadzcych ubezpieczenia komunikacyjne i likwidacj szkód,
− w przedsibiorstwach transportu samochodowego,
− w stacjach kontroli pojazdów (po uzyskaniu dodatkowych uprawnie).
Ponadto technik pojazdów samochodowych moe uzupeni swoje wyksztacenie korzystajc z oferty szkoleniowej firm lub z kursów zawodowych.
IX. POWIZANIA ZAWODU TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH Z INNYMI ZAWODAMI
Zawód technik pojazdów samochodowych ma dwie kwalifikacje, z których jedna moe by wspólna z dwoma innymi zawodami ksztaconymi na poziomie branowej szkoy I stopnia: mechanik pojazdów samochodowych (MOT.05) oraz elektromechanik pojazdów samochodowych (MOT.02). Kwalifikacje te oraz elementy wspólne przedstawiono w tabeli zamieszczonej poniej.
Kwalifikacja
723103
741203
311513
X. Podzia godzin na przedmioty z uwzgldnieniem ramowego planu nauczania
Zgodnie z rozporzdzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w technikum w picioletnim okresie nauczania minimalny wymiar godzin na ksztacenie zawodowe wynosi 1680 godzin, z tym e wymiar godzin przeznaczonych na ksztacenie zawodowe praktyczne nie moe by mniejszy ni 50% godzin przewidzianych na ksztacenie zawodowe.
W podstawie programowej ksztacenia w zawodzie technik pojazdów samochodowych minimalna liczba godzin na ksztacenie zawodowe zostaa okrelona dla efektów ksztacenia i wynosi:
· na ksztacenie w ramach kwalifikacji MOT.05. Obsuga, diagnozowanie oraz naprawa podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych przeznaczono minimum 860 godzin;
· na ksztacenie w ramach kwalifikacji MOT.06. Organizacja i prowadzenie procesu obsugi pojazdów samochodowych przeznaczono minimum 545 godzin, z tym e nie powtarza si tych samych treci z wyjtkiem jzyka obcego zawodowego oraz kompetencji personalnych i spoecznych, które powinny by dostosowane do specyfiki obu kwalifikacji.
XI. SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA W ZAWODZIE TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH
Absolwent szkoy prowadzcej ksztacenie w zawodzie technik pojazdów samochodowych powinien by przygotowany do realizacji nastpujcych zada zawodowych:
1) w zakresie kwalifikacji MOT.05. Obsuga, diagnozowanie oraz naprawa pojazdów samochodowych:
a) wykonywania przegldów podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych,
b) diagnozowania stanu technicznego podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych,
c) wykonywania napraw podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych.
2) w zakresie kwalifikacji MOT.06. Organizacja i prowadzenie procesu obsugi pojazdów samochodowych:
a) diagnozowania stanu technicznego pojazdów samochodowych,
b) obsugiwania i naprawiania pojazdów samochodowych,
c) organizowania i nadzorowania procesu obsugi pojazdów samochodowych,
d) przeprowadzania bada technicznych pojazdów samochodowych.
130
Przedmioty w ksztaceniu zawodowym teoretycznym
Tygodniowy wymiar godzin w klasie
Liczba godzin
1
2
2
1
1
1
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
8
7
3
5
4
27
810
12
−
3
3
4
3
−
−
−
−
3
6
9
8
3
29
870
11
13
12
13
7
56
1680
1. Egzamin zawodowy odbywa si w styczniu-lutym danego roku.
2. Minimalny wymiar praktyk zawodowych (zgodnie z podstaw programow) – wynosi 8 tygodni (280 godzin) w picioletnim okresie nauczania.
3. Nauka jazdy samochodem – zajcia indywidualne z uczniem w wymiarze 30 godzin na kadego ucznia.
XIII. PROGRAMY NAUCZANIA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW
1. Bezpieczestwo pracy w przedsibiorstwie samochodowym 30 godzin
2. Podstawy budowy maszyn 120 godzin
3. Silniki pojazdów samochodowych 120 godzin
4. Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych 150 godzin
5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki 60 godzin
6. Elektryczne i elektroniczne wyposaenie pojazdów samochodowych 60 godzin
7. Przepisy ruchu drogowego i technika kierowania pojazdami kategorii B 30 godzin
8. Organizacja procesu obsugowo-naprawczego i podstawy bada technicznych pojazdów 90 godzin
9. Jzyk obcy w przedsibiorstwie samochodowym 60 godzin
10. Kompetencje personalne i spoeczne 60 godzin
11. Organizacja pracy maych zespoów 30 godzin
12. Diagnozowanie podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych 240 godzin
13. Obsuga i naprawa podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych 390 godzin
14. Organizowanie i nadzorowanie obsugi i naprawy pojazdów samochodowych 150 godzin
15. Wykonywanie bada technicznych pojazdów samochodowych 90 godzin
1. Bezpieczestwo pracy w przedsibiorstwie samochodowym
1.1. Zagadnienia prawne dotyczce bezpieczestwa i higieny pracy
1.2. Zagroenia wystpujce w rodowisku pracy
1.3. Zasady bezpiecznej pracy w przedsibiorstwie samochodowym
1.4. Wypadki przy pracy. Pierwsza pomoc
Efekty ksztacenia wg podstawy programowej
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(1) stosuje pojcia zwizane z bezpieczestwem i higien pracy, ochron przeciwpoarow, ochron rodowiska i ergonomi; (2) klasyfikuje zadania i uprawnienia instytucji oraz sub dziaajcych w zakresie ochrony pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska;
(3) stosuje prawa i obowizki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy;
1.1. Zagadnienia prawne dotyczce bezpieczestwa i higieny pracy
Podrcznik „Bezpieczestwo pracy w przedsibiorstwie samochodowym” (D. Stpniewski) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· rozrónia pojcia zwizane z ochron przeciwpoarow
· rozrónia pojcia zwizane z ochron rodowiska
· rozrónia pojcia zwizane z ergonomi
· okrela zadania Pastwowej Inspekcji Pracy
· okrela uprawnienia Pastwowej Inspekcji Pracy
· okrela zadania Pastwowej Inspekcji Sanitarnej
· okrela uprawnienia Pastwowej Inspekcji Sanitarnej
· okrela zadania Urzdu Dozoru Technicznego
· okrela uprawnienia Urzdu Dozoru Technicznego
· okrela zadania przedstawicieli spoecznego nadzoru nad warunkami pracy
· okrela uprawnienia przedstawicieli spoecznego nadzoru nad warunkami pracy
· okrela prawa pracodawcy w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy
· okrela obowizki pracodawcy w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy
· okrela prawa pracownika w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy
· okrela obowizki pracownika w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy
· rozrónia rodzaje znaków bezpieczestwa
• Prawa i obowizki pracodawcy w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy
• Prawa i obowizki pracownika w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy
• Nadzór nad warunkami pracy sprawowany przez Pastwow Inspekcj Pracy, Pastwow Inspekcj Sanitarn i Urzd Dozoru Technicznego
• Spoeczny nadzór nad warunkami pracy
• Organizacja suby bezpieczestwa i higieny pracy w zakadzie pracy
• Ochrona zdrowia pracowników
• Znaki i sygnay bezpieczestwa
• Okrelanie zakresu obowizków pracownika warsztatu mechanicznego dotyczcych bhp
• Okrelanie zakresu obowizków diagnosty dotyczcych bhp
• Okrelanie zakresu obowizków pracownika myjni samochodowej dotyczcych bhp
• Okrelanie zakresu obowizków pracownika magazynu czci zamiennych i materiaów eksploatacyjnych dotyczcych bhp
• Rozpoznawanie znaków bezpieczestwa – znaki zakazu
• Rozpoznawanie znaków bezpieczestwa – znaki nakazu
• Rozpoznawanie znaków bezpieczestwa – znaki ostrzegawcze
• Rozpoznawanie znaków bezpieczestwa – znaki ewakuacyjne
• Rozpoznawanie znaków bezpieczestwa – znaki ochrony przeciwpoarowej
Efekty ksztacenia wg podstawy programowej
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(5) identyfikuje zagroenia dla zdrowia i ycia czowieka oraz mienia i rodowiska zwizane z wykonywaniem zada zawodowych; 6) przestrzega zasad bezpieczestwa i higieny pracy oraz przepisów prawa dotyczcych ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska;
MOT.06.1
(1) identyfikuje zagroenia dla zdrowia i ycia czowieka oraz mienia i rodowiska zwizane z wykonywaniem zada zawodowych;
(2) przestrzega zasad bezpieczestwa i higieny pracy oraz przepisów prawa dotyczcych ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska obowizujce w motoryzacji;
1.2. Zagroenia wystpujce w rodowisku pracy
Podrcznik „Bezpieczestwo pracy w przedsibiorstwie samochodowym” (D. Stpniewski) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· okrela zasady ochrony przeciwpoarowej
· okrela zasady przeciwdziaania zagroeniu haasem
· okrela metody ograniczania wibracji
· okrela zasady przeciwdziaania zagroeniu zapyleniem
• Ogólne zagroenia zwizane z obsug i napraw samochodów
• Postpowanie w razie poaru
• Ograniczanie zagroenia haasem
• Metody ograniczania wibracji
• Przeciwdziaanie zagroeniu zapyleniem
• Okrelanie prawidowej kolejnoci czynnoci niezbdnych do uruchomienia ganicy pianowej
• Rozpoznawanie oson urzdze za pomoc kodów IP
Efekty ksztacenia wg podstawy programowej
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(8) stosuje rodki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zada zawodowych;
MOT.06.1
(4) stosuje rodki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zada;
1.3. Zasady bezpiecznej pracy w przedsibiorstwie samochodowym
Podrcznik „Bezpieczestwo pracy w przedsibiorstwie samochodowym” (D. Stpniewski) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· okrela wymagania dotyczce bezpiecznego wykonywania pracy w myjni samochodowej
· okrela wymagania dotyczce bezpiecznego wykonywania pracy w magazynie czci zamiennych
· okrela wymagania dotyczce bezpiecznego wykonywania pracy w magazynie materiaów eksploatacyjnych
· okrela zasady bezpiecznego posugiwania si narzdziami rcznymi
· okrela zasady bezpiecznego posugiwania si narzdziami elektrycznymi
· okrela zasady bezpiecznego posugiwania si narzdziami pneumatycznymi
· rozrónia urzdzenia warsztatu samochodowego podlegajce kontroli Urzdu Dozoru Technicznego
· okrela wymagania dotyczce bezpiecznego wykonywania pracy w warsztacie mechaniki samochodowej
· okrela wymagania dotyczce bezpiecznego wykonywania prac blacharskich
· okrela wymagania dotyczce bezpiecznego wykonywania prac spawalniczych
· okrela wymagania dotyczce bezpiecznego wykonywania prac lakierniczych
· okrela wymagania dotyczce bezpiecznego wykonywania prac podczas obsugi ogumienia
· okrela wymagania dotyczce bezpiecznego wykonywania prac podczas obsugi klimatyzacji
· rozpoznaje rodki ochrony indywidualnej wymagane na wybranych stanowiskach pracy w warsztacie samochodowym
· okrela zasady stosowania rodków ochrony indywidualnej wymaganych na wybranych stanowiskach pracy w warsztacie samochodowym
• Organizacja stanowiska pracy zgodnie z zasadami bezpiecznej pracy oraz wymaganiami ergonomii
• Bezpieczestwo i higiena pracy w akumulatorni
• Bezpieczestwo i higiena pracy w myjni samochodowej
• Bezpieczestwo i higiena pracy w magazynach czci zamiennych oraz materiaów eksploatacyjnych
• Zasady bezpiecznego posugiwania si narzdziami rcznymi, elektrycznymi i pneumatycznymi
• Urzdzenia podlegajce kontroli Urzdu Dozoru Technicznego
• Bezpieczestwo i higiena pracy w warsztacie mechaniki samochodowej
• Bezpieczestwo i higiena pracy podczas wykonywania prac blacharskich i spawalniczych
• Bezpieczestwo i higiena pracy podczas prac lakierniczych
• Bezpieczestwo i higiena pracy w serwisie ogumienia
• Bezpieczestwo i higiena pracy podczas obsugi i naprawy klimatyzacji
• rodki ochrony indywidualnej pracownika warsztatu samochodowego
• Klasyfikowanie wskazanych narzdzi rcznych na zdatne i niezdatne do uytku
• Dobór ubioru roboczego i rodków ochrony indywidualnej pracownika na stanowisku pracy w akumulatorni
• Dobór ubioru roboczego i rodków ochrony indywidualnej pracownika na stanowisku pracy w myjni samochodowej
• Dobór ubioru roboczego i rodków ochrony indywidualnej pracownika na stanowisku pracy w magazynie czci zamiennych i materiaów eksploatacyjnych
• Dobór ubioru roboczego i rodków ochrony indywidualnej pracownika na stanowisku pracy w warsztacie mechaniki samochodowej
• Dobór ubioru roboczego i rodków ochrony indywidualnej pracownika na stanowisku pracy w stacji diagnostycznej
• Dobór ubioru roboczego i rodków ochrony indywidualnej pracownika na stanowisku pracy w blacharni
• Dobór ubioru roboczego i rodków ochrony indywidualnej pracownika na stanowisku pracy podczas obsugi ogumienia
• Dobór ubioru roboczego i rodków ochrony indywidualnej pracownika na stanowisku pracy podczas obsugi klimatyzacji
Efekty ksztacenia wg podstawy programowej
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
MOT.06.1
1.4. Wypadki przy pracy. Pierwsza pomoc
Podrcznik „Bezpieczestwo pracy w przedsibiorstwie samochodowym” (D. Stpniewski) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· okrela najwaniejsze przyczyny wypadków przy pracy
· stosuje zasady postpowania powypadkowego
· udziela pierwszej pomocy w przypadku zranienia
· udziela pierwszej pomocy w przypadku zamania koczyn
· udziela pierwszej pomocy w przypadku poparzenia
· udziela pierwszej pomocy w przypadku zatrucia tlenkiem wgla
· udziela pierwszej pomocy w przypadku zatrucia substancjami stosowanymi w eksploatacji pojazdów samochodowych
· udziela pierwszej pomocy w innych stanach zagroenia zdrowia i ycia
• Rodzaje wypadków przy pracy i ich przyczyny
• Kolejno postpowania w razie wypadku
• Zasady postpowania powypadkowego
• Organizacja pierwszej pomocy
• Pierwsza pomoc w przypadku zranie
• Pierwsza pomoc w przypadku zatru tlenkiem wgla oraz substancjami stosowanymi w eksploatacji pojazdów samochodowych
• Wypenianie zgoszenia wypadku przy pracy przez pracownika wedug podanego wzoru
• Przygotowanie treci telefonicznego wezwania sub ratowniczych do wypadku
• Kompletowanie wyposaenia apteczki pierwszej pomocy
• Praktyczna ocena przytomnoci poszkodowanego
• Praktyczne wiczenie sztucznego oddychania i masau serca na manekinie
• Bandaowanie ran rónych czci ciaa
• Unieruchamianie koci rónych koczyn
Sprawdzenie osignicia przez ucznia zaoonych szczegóowych celów ksztacenia bdzie moliwe poprzez zastosowanie odpowiednich narzdzi biecego pomiaru dydaktycznego (opracowanych przez nauczyciela) oraz obserwacj ucznia podczas wykonywania przez niego wicze. Przygotowujc wiczenia, nauczyciele powinni opracowa odpowiednie wskazówki do oceniania osigni uczniów. Jeli w wiczeniu wystpi konieczno obserwowania dziaania praktycznego uczniów, powinni oni przygotowa take arkusze obserwacji. Osignicie innych umiejtnoci wynikajcych ze szczegóowych celów ksztacenia zostanie sprawdzone poprzez ocen prezentacji wyników wykonanego wiczenia lub test wielokrotnego wyboru specjalnie przygotowany przez nauczyciela.
Zalecane rodki dydaktyczne
Zajcia powinny odbywa si w sali przedmiotowej (pracowni BHP) wyposaonej w schematy, makiety, modele oraz plansze dydaktyczne z zakresu bezpieczestwa i higieny pracy (np. zestawy do wicze z zakresu udzielania pierwszej pomocy). Nauczyciel powinien mie dostp do komputera z rzutnikiem multimedialnym.
Zalecane metody ksztacenia
Formy organizacyjne
– potrzeb ucznia,
– moliwoci ucznia.
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(9) posuguje si dokumentacj techniczn maszyn i urzdze; (23) stosuje programy komputerowe wspomagajce wykonywanie zada zawodowych;
(24) rozpoznaje waciwe normy i procedury oceny zgodnoci podczas realizacji zada zawodowych;
2.1. Podstawy rysunku technicznego
Podrcznik „Podstawy budowy maszyn” (P. Bo, D. Chodorowska, R. Fejkiel, S. Sitarz, Z. Wrzask) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze :
· sporzdza rysunki w rzucie ukonym
· stosuje symbole rysunkowe
· sporzdza rysunki zoeniowe podzespoów maszyn i urzdze
· sporzdza rysunki wykonawcze czci maszyn
· odczytuje rysunki techniczne
• Normalizacja i rodzaje rysunków technicznych
• Arkusze rysunkowe
• Rysowanie prostej czci w szeciu rzutach metod pierwszego kta
• Sporzdzenie rysunku czci z wykorzystaniem widoków i przekrojów
• Wymiarowanie wskazanego elementu
• Sporzdzenie rysunku zoeniowego wskazanego podzespou zawierajcego uproszczenia rysunkowe
• Sporzdzenie rysunku wskazanej czci za pomoc programu komputerowego
• Sporzdzenie rysunku zoeniowego wskazanego podzespou za pomoc programu komputerowego z wykorzystaniem biblioteki czci znormalizowanych
Efekty ksztacenia wg podstawy programowej
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
2.2. Materiay konstrukcyjne
Podrcznik „Podstawy budowy maszyn” (P. Bo, D. Chodorowska, R. Fejkiel, S. Sitarz, Z. Wrzask) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· rozrónia rodzaje stopów aluminium
· rozrónia rodzaje stopów miedzi
· rozrónia rodzaje stopów cynku
· rozrónia rodzaje stopów magnezu
· rozrónia rodzaje stopów niklu
· rozrónia rodzaje stopów wolframu
· rozrónia rodzaje stopów tytanu
· rozpoznaje oznaczenia i identyfikuje na ich podstawie róne rodzaje metali i ich stopów
· okrela zmiany waciwoci stali po obróbce cieplnej i cieplno-chemicznej
· okrela zmiany waciwoci staliw po obróbce cieplnej
· okrela zmiany waciwoci eliw po obróbce cieplnej
· okrela zmiany waciwoci stopów metali nieelaznych po obróbce cieplnej
· okrela zmiany waciwoci stopów metali nieelaznych po obróbce cieplno-chemicznej
· rozrónia rodzaje materiaów niemetalowych
· wskazuje zastosowanie wybranych materiaów metalowych w budowie pojazdów samochodowych
· wskazuje zastosowanie wybranych materiaów niemetalowych w budowie pojazdów samochodowych
· opisuje rodzaje korozji
· rozrónia rodzaje powok ochronnych i techniki ich nanoszenia
• Waciwoci metali i ich stopów
• Klasyfikacja i otrzymywanie stopów elaza z wglem
• Stale – podzia, oznaczanie i zastosowanie
• Staliwa – podzia, oznaczanie i zastosowanie
• eliwa – podzia, oznaczanie i zastosowanie
• Klasyfikacja i ogólna charakterystyka stopów metali nieelaznych
• Aluminium i jego stopy – podzia, oznaczanie i zastosowanie
• Mied i jej stopy – podzia, oznaczanie i zastosowanie
• Cynk i jego stopy – podzia, oznaczanie i zastosowanie
• Magnez i jego stopy – podzia, oznaczanie i zastosowanie
• Nikiel i jego stopy – rodzaje, oznaczanie i zastosowanie
• Wolfram i jego stopy – rodzaje i zastosowanie
• Tytan i jego stopy – rodzaje i zastosowanie
• Obróbka cieplna – rodzaje i zastosowanie
• Obróbka cieplno-chemiczna – rodzaje i zastosowanie
• Przykady wykorzystania materiaów metalowych w pojazdach samochodowych
• Materiay niemetalowe – klasyfikacja i charakterystyka
• Tworzywa sztuczne – podstawowe rodzaje, zalety i wady
• Szko – rodzaje i zastosowanie
• Guma – charakterystyka i zastosowanie
• Przykady wykorzystania materiaów niemetalowych w pojazdach samochodowych
• Rozpoznawanie rodzaju stali na podstawie oznacze
• Rozpoznawanie rodzaju staliw na podstawie oznacze
• Rozpoznawanie rodzaju eliw na podstawie oznacze
• Rozpoznawanie rodzaju stopów aluminium na podstawie oznacze
• Rozpoznawanie rodzaju stopów miedzi na podstawie oznacze
• Rozpoznawanie rodzaju stopów cynku na podstawie oznacze
• Rozpoznawanie rodzaju stopów magnezu na podstawie oznacze
• Rozpoznawanie rodzaju stopów niklu na podstawie oznacze
Efekty ksztacenia wg podstawy programowej
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(20) wykonuje pomiary warsztatowe;
2.3. Pomiary warsztatowe
Podrcznik „Podstawy budowy maszyn” (P. Bo, D. Chodorowska, R. Fejkiel, S. Sitarz, Z. Wrzask) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· dobiera przyrzdy i narzdzia pomiarowe odpowiednio do rodzaju mierzonych wielkoci i ich wartoci
· przestrzega zasad pomiaru czci maszyn za pomoc przyrzdów suwmiarkowych
· przestrzega zasad pomiaru czci maszyn za pomoc przyrzdów mikrometrycznych
· przestrzega zasad pomiaru czci maszyn za pomoc przyrzdów z czujnikiem zegarowym
· wyznacza bdy pomiaru w zalenoci od metody pomiaru
• Rodzaje pomiarów warsztatowych
• Przykady urzdze pomiarowych wykorzystywanych w pomiarach podzespoów, zespoów i ukadów pojazdów samochodowych
• Odczytywanie wartoci wymiarów wskazywanych przez dwa analogowe przyrzdy suwmiarkowe o zrónicowanej dokadnoci
• Odczytywanie wartoci wymiarów wskazywanych przez przyrzd mikrometryczny
• Odczytywanie wartoci wymiarów wskazywanych przez czujnik zegarowy
• Pomiar wymiarów zewntrznych suwmiark uniwersaln
• Pomiar wymiarów wewntrznych suwmiark uniwersaln
• Pomiar wymiarów mieszanych suwmiark uniwersaln
• Pomiar mikrometrem zewntrznym
• Pomiar rednicówka mikrometryczn
MOT.05.2
(9) posuguje si dokumentacj techniczn maszyn i urzdze; (13) przestrzega zasad tolerancji i pasowa w zakresie dokadnoci wykonania czci maszyn;
(24) rozpoznaje waciwe normy i procedury oceny zgodnoci podczas realizacji zada zawodowych;
2.4. Tolerancje i pasowania
Podrcznik „Podstawy budowy maszyn” (P. Bo, D. Chodorowska, R. Fejkiel, S. Sitarz, Z. Wrzask) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· zamienia tolerowanie symbolowe na liczbowe
· oblicza luzy pasowa lunych
· oblicza wciski pasowa ciasnych
· rozrónia parametry geometrycznej struktury powierzchni czci maszyn
· oznacza chropowato powierzchni czci maszyn
· oblicza parametry chropowatoci powierzchni czci maszyn
• Rodzaje wymiarów i odchyek
• Pooenie pó tolerancji
• Geometryczna struktura powierzchni czci maszyn
• Oznaczanie chropowatoci powierzchni czci maszyn
• Obliczanie wymiarów granicznych, odchyek i tolerancji
• Zamiana tolerowania symbolowego na liczbowe
• Obliczanie luzów wskazanych pasowa lunych
• Obliczanie luzów i wcisków wskazanych pasowa mieszanych
• Obliczanie wcisków wskazanych pasowa ciasnych
• Obliczanie tolerancji wskazanych pasowa
• Obliczanie parametrów chropowatoci powierzchni
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
2.5. Podstawy mechaniki technicznej
Podrcznik „Podstawy budowy maszyn” (P. Bo, D. Chodorowska, R. Fejkiel, S. Sitarz, Z. Wrzask) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· wyznacza reakcje w cignach
· wyznacza pooenie rodka masy cia o zrónicowanym ksztacie
· oblicza siy tarcia w zrónicowanych parach ciernych
· wyznacza sztywno zastpcz ukadów spryn
· wyznacza czsto drga swobodnych oraz wymuszonych
· opisuje rezonans drga
• Wizy i reakcje wizów
• Rozkadanie si na skadowe
• Rzuty si na osie
• Warunki równowagi ukadu si i wyznaczanie reakcji
• Momenty si i ich wyznaczanie
• Para si i jej waciwoci
• rodek masy ciaa i jego wyznaczanie
• Tarcie i jego rodzaje
• Zasady dynamiki
• Rozkadanie wskazanych si na skadowe w dwóch kierunkach
• Wyznaczanie rzutów wskazanych si na osie ukadu wspórzdnych
• Wykrelne wyznaczanie wypadkowej wskazanego paskiego ukadu si zbienych
• Analityczne wyznaczanie wypadkowej wskazanego paskiego ukadu si zbienych
• Analityczne wyznaczanie reakcji w cignach
• Analityczne wyznaczanie reakcji w podporach staych
• Analityczne wyznaczanie reakcji w podporach ruchomych
• Wyznaczanie schematów obcie belek
• Wyznaczanie sztywnoci zastpczej szeregowego ukadu dwóch spryn
• Wyznaczanie sztywnoci zastpczej równolegego ukadu dwóch spryn
Uwaga: proponuje si pozostawienie w programie podstaw mechaniki technicznej jako treci uzupeniajcych, które umoliwiaj lepsze zrozumienie mechanicznych zagadnie zawodowych.
Efekty ksztacenia wg podstawy programowej
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
2.6. Podstawy wytrzymaoci materiaów
Podrcznik „Podstawy budowy maszyn” (P. Bo, D. Chodorowska, R. Fejkiel, S. Sitarz, Z. Wrzask) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· oblicza naprenia i odksztacenia w elementach konstrukcyjnych poddanych rozciganiu
· oblicza naprenia i odksztacenia w elementach konstrukcyjnych poddanych ciskaniu
· oblicza naprenia i odksztacenia w elementach konstrukcyjnych poddanych zginaniu
· oblicza naprenia i odksztacenia w elementach konstrukcyjnych poddanych skrcaniu
· oblicza naprenia i odksztacenia w elementach konstrukcyjnych poddanych cinaniu
· oblicza naprenia stykowe w elementach maszyn
· oblicza naprenia termiczne w elementach maszyn
· wyznacza momenty gnce i siy tnce w belkach zginanych obcionych siami skupionymi
· wyznacza momenty gnce i siy tnce w belkach zginanych poddanych obcieniu cigemu
· wyznacza wskaniki wytrzymaoci przekroju na zginanie
· wyznacza wskaniki wytrzymaoci przekroju na skrcanie
· oblicza naprenia zmczeniowe
• Rodzaje obcie, napre i odksztace
• Podstawowe pojcia zwizane z rozciganiem i ciskaniem
• Próba rozcigania i jej charakterystyczne wielkoci
• Próba ciskania i jej parametry
• Naprenia dopuszczalne i ich rodzaje
• Naprenia rzeczywiste w rónych stanach obcienia i ich charakterystyka
• Naprenia stykowe i spitrzenie napre
• Wytrzymao zoona
• cinanie czyste i technologiczne
• Obliczenia wytrzymaociowe na cinanie
• Zginanie i jego charakterystyka
• Analityczne i wykrelne wyznaczanie momentów gncych i si tncych w belkach obcionych siami skupionymi oraz obcieniem cigym
• Naprenia i odksztacenia przy zginaniu
• Obliczanie belek na zginanie
• Skrcanie i jego charakterystyka
• Obliczanie elementów na skrcanie
• Obliczanie napre w elementach konstrukcyjnych poddanych zginaniu
• Obliczanie napre w elementach konstrukcyjnych poddanych skrcaniu
• Obliczanie napre stykowych
• Obliczanie napre termicznych
• Wykrelne wyznaczanie momentów gncych i si tncych w belkach zginanych obcionych siami skupionymi
• Analityczne wyznaczanie momentów gncych i si tncych w belkach zginanych obcionych siami skupionymi
• Analityczne wyznaczanie momentów gncych i si tncych w belkach zginanych poddanych dziaaniu obcienia cigego
• Wyznaczanie wskaników wytrzymaoci na zginanie przekrojów o zrónicowanym ksztacie
• Obliczanie elementów o przekroju koowym na zginanie
• Obliczanie elementów o przekroju rurowym na zginanie
• Wyznaczanie wskaników wytrzymaoci na skrcanie przekrojów o zrónicowanym ksztacie
• Obliczanie elementów o przekroju koowym na skrcanie
• Obliczanie napre zmczeniowych wybranych elementów
• Obliczanie napre w elementach jednoczenie zginanych i skrcanych
Efekty ksztacenia wg podstawy programowej
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(17) rozrónia techniki i metody wytwarzania czci maszyn i urzdze;
(18) rozrónia maszyny, urzdzenia i narzdzia do obróbki rcznej i maszynowej;
2.7. Techniki wytwarzania
Podrcznik „Podstawy budowy maszyn” (P. Bo, D. Chodorowska, R. Fejkiel, S. Sitarz, Z. Wrzask) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· rozrónia rodzaje wykaczajcej obróbki powierzchni czci maszyn
· rozrónia narzdzia wykorzystywane do wykonywania prac lusarskich
· rozrónia rodzaje obrabiarek stosowanych w maszynowej obróbce skrawaniem
· rozrónia rodzaje narzdzi stosowanych w maszynowej obróbce skrawaniem
· dobiera procesy wytwarzania rónych czci pojazdów samochodowych
· rozrónia sposoby montau i demontau maszyn oraz urzdze
· dobiera narzdzia do montau i demontau maszyn oraz urzdze
• Klasyfikacja technik wytwarzania czci maszyn
• Odlewanie – klasyfikacja i rodzaje, charakterystyka etapów typowego procesu technologicznego oraz metody specjalne
• Obróbka plastyczna – klasyfikacja i rodzaje
• Kucie – rodzaje, charakterystyka procesu technologicznego
• Walcowanie – rodzaje, charakterystyka procesu technologicznego
• Toczenie – rodzaje, charakterystyka procesu technologicznego
• Cignienie – rodzaje, charakterystyka procesu technologicznego
• Charakterystyka gównych operacji lusarskich
• Obrabiarki skrawajce sterowane rcznie i numerycznie – rodzaje i krótka charakterystyka
• Narzdzia stosowane w maszynowej obróbce skrawaniem – rodzaje i krótka charakterystyka
• Wykaczajca obróbka powierzchni – rodzaje, metody i krótka charakterystyka
• Maszyny i narzdzia do wytwarzania czci pojazdów samochodowych – krótka charakterystyka
• Monta – sposoby, dokumentacja technologiczna i organizacja
• Przepisy bhp podczas wytwarzania czci maszyn
• Rozpoznawanie narzdzi wykorzystywanych do prac lusarskich
• Rozpoznawanie maszyn wykorzystywanych w maszynowej obróbce skrawaniem
• Rozpoznawanie narzdzi wykorzystywanych w maszynowej obróbce skrawaniem
• Rozpoznawanie wykaczajcej obróbki powierzchni na przykadach czci samochodowych
• Dobór rodzaju procesów wytwarzania wskazanych czci pojazdów samochodowych
• Dobór obrabiarek do wytwarzania wskazanych czci pojazdów samochodowych
• Wypenianie karty montau wskazanych podzespoów pojazdów
Efekty ksztacenia wg podstawy programowej
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(12) charakteryzuje rodzaje pocze rozcznych i nierozcznych;
(14) rozrónia materiay konstrukcyjne i eksploatacyjne;
2.8. Czci maszyn
Podrcznik „Podstawy budowy maszyn” (P. Bo, D. Chodorowska, R. Fejkiel, S. Sitarz, Z. Wrzask) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· rozrónia rodzaje pocze spawanych
· rozrónia rodzaje pocze zgrzewanych
· rozrónia rodzaje pocze lutowanych
· rozrónia rodzaje pocze klejonych
· rozrónia rodzaje pocze wciskowych
· rozrónia rodzaje pocze wpustowych
· rozrónia rodzaje pocze wielowypustowych
· rozrónia rodzaje pocze wielokartowych
· rozrónia rodzaje pocze kokowych i sworzniowych
· dobiera i oblicza poczenia kokowe i sworzniowe
· rozrónia rodzaje pocze klinowych
· rozrónia rodzaje pocze gwintowych
· przedstawia poczenia nierozczne na rysunkach technicznych
· przedstawia poczenia rozczne na rysunkach technicznych
· wskazuje zastosowanie pocze nierozcznych w pojazdach samochodowych
· wskazuje zastosowanie pocze rozcznych w pojazdach samochodowych
· rozrónia rodzaje elementów podatnych
• Normalizacja, typizacja i unifikacja czci maszyn
• Podstawowe zasady konstruowania i obliczania wytrzymaoci czci maszyn
• Klasyfikacja pocze nierozcznych
• Poczenia zgrzewane i lutowane – charakterystyka i obliczanie
• Poczenia klejone – charakterystyka i obliczanie
• Poczenia wciskowe – charakterystyka i obliczanie
• Oznaczanie pocze nierozcznych na rysunkach technicznych
• Przykady pocze nierozcznych w pojazdach samochodowych
• Klasyfikacja pocze rozcznych
• Poczenia kokowe i sworzniowe – charakterystyka i obliczanie
• Poczenia klinowe – charakterystyka i obliczanie
• Poczenia gwintowe – charakterystyka i obliczanie
• Oznaczanie pocze rozcznych na rysunkach technicznych
• Przykady pocze rozcznych w pojazdach samochodowych
• Klasyfikacja i charakterystyka pocze oraz elementów podatnych
• Rozpoznawanie pocze nierozcznych czci maszyn
• Zaprojektowanie poczenia nitowego zakadkowego
• Obliczenie momentu skrcajcego przenoszonego przez zcze spawane
• Obliczenie wymaganej liczby zgrzein punktowych zcza
• Obliczenie niezbdnej temperatury nagrzania elementu czonego skurczowo
• Rozpoznawanie pocze rozcznych czci maszyn
• Dobór wymiarów wpustu poczenia
• Obliczanie ruby i wysokoci nakrtki podnonika rubowego o okrelonym udwigu
• Obliczanie wymiarów ciskanej spryny rubowej obcionej odpowiedni si
• Obliczanie rednic stopniowego wau obcionego okrelonymi siami
• Rozpoznawanie rodzajów oysk we wskazanych podzespoach samochodów
• Dobieranie oysk tocznych wg katalogu do wskazanych zastosowa
• Obliczanie parametrów geometrycznych kó zbatych o zbach prostych
• Obliczanie wymaganej korekcji zazbienia kó zbatych o przesunitych zarysach
• Obliczanie parametrów geometrycznych kó zbatych o zbach skonych i daszkowych
• Obliczanie parametrów geometrycznych stokowych kó zbatych
• Obliczanie parametrów geometrycznych limaka i limacznicy
• Rozpoznawanie przekadni cignowych we wskazanych podzespoach samochodów • Obliczanie podstawowych parametrów geometrycznych wskazanych sprzgie
· rozrónia rodzaje osi i waów
· oblicza osie i way
· rozrónia rodzaje oysk
· rozrónia rodzaje przekadni zbatych
· oblicza podstawowe parametry przekadni rubowych i limakowych
· rozrónia rodzaje przekadni obiegowych i specjalnych
· przedstawia na rysunkach technicznych róne rodzaje przekadni zbatych
· wskazuje zastosowanie przekadni zbatych w pojazdach samochodowych
· rozrónia rodzaje przekadni ciernych
· rozrónia rodzaje przekadni cignowych
· przedstawia na rysunkach technicznych przekadnie cierne
· przedstawia na rysunkach technicznych przekadnie cignowe
· rozrónia rodzaje sprzgie
· rozrónia rodzaje hamulców
· konstruuje czci maszyn, wykorzystujc programy komputerowe wspomagajce projektowanie
· Materiay stosowane na elementy podatne
• Spryny – obliczanie i oznaczanie na rysunkach technicznych
• Osie i way – charakterystyka ogólna, materiay, obliczanie i oznaczanie na rysunkach technicznych
• oyskowanie – rodzaje i materiay
• Przekadnie zbate – klasyfikacja i charakterystyka
• Koa zbate – materiay i metody wytwarzania
• Przekadnie walcowe o zbach prostych – podstawowe parametry i obliczanie
• Przekadnie walcowe o zbach skonych i daszkowych – podstawowe parametry i obliczanie
• Przekadnie stokowe – podstawowe parametry i obliczanie
• Przekadnie zbate rubowe i limakowe – podstawowe parametry i obliczanie
• Przekadnie obiegowe i specjalne – charakterystyka podstawowa
• Oznaczanie przekadni zbatych na rysunkach technicznych
• Przekadnie zbate w pojazdach samochodowych
• Przekadnie cierne – klasyfikacja, charakterystyka, zastosowanie i oznaczanie na rysunkach technicznych
• Przekadnie cignowe – klasyfikacja, charakterystyka, zastosowanie i oznaczanie na rysunkach technicznych
• Sprzga – rodzaje, charakterystyka oraz dobór i obliczanie
• Hamulce – rodzaje, charakterystyka oraz dobór i obliczanie
• Zastosowanie programów komputerowych wspomagajcych projektowanie do obliczania i konstruowania czci maszyn
· Obliczanie podstawowych parametrów geometrycznych wskazanych hamulców
Efekty ksztacenia wg podstawy programowej
Szczegóowe cele ksztacenia okrelajce wiadomoci i umiejtnoci stanowice uszczegóowione efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(11) rozrónia maszyny i urzdzenia, takie jak: silniki, sprarki, pompy, napdy hydrauliczne, mechanizmy pneumatyczne;
(15) dobiera sposoby transportu wewntrznego
i skadowania materiaów;
2.9. Podstawy maszynoznawstwa
Podrcznik „Podstawy budowy maszyn” (P. Bo, D. Chodorowska, R. Fejkiel, S. Sitarz, Z. Wrzask) Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
Ucze:
· wskazuje rodzaje biopaliw
· opisuje zastosowanie napdów hydraulicznych w pojazdach samochodowych
· okrela podstawowe waciwoci gazów
· wyjania zasady wymiany ciepa
· rozrónia rodzaje silników spalinowych
· rozrónia rodzaje sprarek
· rozrónia rodzaje urzdze transportu wewntrznego
· wyjania zasady bhp podczas obsugi maszyn i urzdze
• Klasyfikacja i ogólna charakterystyka maszyn
• Energia, jej rodzaje i róda
• Odnawialne róda energii
• Klasyfikacja pomp
• Pompy i napdy hydrauliczne w pojazdach samochodowych
• Podstawowe waciwoci gazów
• Pierwsza zasada termodynamiki
• Przemiany gazów doskonaych
• Druga zasada termodynamiki
• Sprarki wyporowe i przepywowe
• Napdy pneumatyczne i pneumatyczno-hydrauliczne
• Rozpoznawanie rónych rodzajów maszyn na podstawie zdj i rysunków technicznych
• Rozpoznawanie rodzajów przemian energii wystpujcych w rónych maszynach
• Wskazanie przykadów wykorzystania odnawialnych róde energii
• Rozpoznawanie rónych rodzajów maszyn hydraulicznych na podstawie zdj i rysunków technicznych
• Wskazanie przykadów wykorzystania napdów hydrostatycznych w pojazdach i maszynach roboczych
• Wskazanie przykadów wykorzystania napdów hydrokinetycznych w pojazdach i maszynach roboczych
• Dobór sposobów transportu i skadowania wskazanych materiaów
• Dobór rodków transportu wewntrznego do wykonania wskazanego rodzaju prac
Kryteria oceny i metody sprawdzania osigni
Sprawdzenie osignicia przez uczniów zaoonych, szczegóowych celów ksztacenia bdzie moliwe poprzez zastosowanie odpowiednich narzdzi biecego pomiaru dydaktycznego (testy opracowane przez nauczyciela) oraz obserwacj ucznia podczas wykonywania przez niego wicze. Przygotowujc wiczenia, nauczyciele powinni opracowa odpowiednie wskazówki do oceniania osigni uczniów. We wszystkich wiczeniach wystpi moliwo obserwowania dziaania uczniów. Jeli bd realizowane wiczenia praktyczne, nauczyciele powinni przygotowa take arkusze obserwacji. Osignicie konkretnych umiejtnoci wynikajcych ze szczegóowych celów ksztacenia zostanie sprawdzone poprzez ocen prezentacji wyników wykonanego wiczenia.
Zalecane rodki dydaktyczne
– w pracowni budowy maszyn (dziay „tolerancje i pasowania”, „podstawy mechaniki technicznej”, podstawy wytrzymaoci materiaów”, „czci maszyn” i „podstawy maszynoznawstwa”) wyposaonej w liczne modele dydaktyczne, a zwaszcza czci maszyn, rzeczywiste elementy maszyn i urzdze oraz plansze dydaktyczne z zakresu budowy maszyn;
– w pracowni technik wytwarzania (dzia „techniki wytwarzania”) wyposaonej w modele dydaktyczne.
Nauczyciel powinien mie dostp do komputera z rzutnikiem multimedialnym.
Zalecane metody ksztacenia
Do wprowadzania nowych treci naley zastosowa metod pogadanki wspartej pokazem multimedialnym, z wykorzystaniem modeli i plansz. Równolegle powinna by stosowana metoda wicze. Zalecane jest te stosowanie metody przewodniego tekstu; wymaga to jednak wczeniejszego przygotowania przez nauczyciela pyta prowadzcych. Do realizacji niektórych tematów mona te zastosowa metod projektu.
Formy organizacyjne
Formy indywidualizacji pracy uczniów powinny uwzgldnia dostosowanie warunków, rodków, metod i form ksztacenia do:
– potrzeb ucznia,
– moliwoci ucznia.
3.1. Podstawowe wiadomoci o silnikach spalinowych
3.2. Proces spalania w silnikach
3.3. Parametry pracy i charakterystyki silników
3.4. Kaduby i gowice
3.9. Ukad chodzenia
3.10. Ukad smarowania
Efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(2) rozrónia zasady dziaania podzespoów i zespoów stosowanych w pojazdach samochodowych;
3.1. Podstawowe wiadomoci o silnikach spalinowych
Podrcznik
Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
· oblicza stopie sprania silnika
· okrela na podstawie wykresu indykatorowego przebieg zmian cinienia w cylindrze
· wyjania fazy rozrzdu silnika 4-suwowego
· wskazuje powody wczeniejszego otwierania i póniejszego zamykania zaworów
· rozrónia sposoby napeniania cylindra
· rozrónia sposoby doadowania silnika
· okrela wspóczynnik napenienia cylindra
· wskazuje zjawiska wystpujce podczas procesu wylotu spalin
· Klasyfikacja tokowych silników spalinowych.
· Ukad konstrukcyjny silnika tokowego
· Parametry konstrukcyjne silnika tokowego
· Wymiana adunku w cylindrze
· Fazy rozrzdu silnika 4-suwowego
· Wyjanianie zasady dziaania silnika 4-suwowego na podstawie zmian cinienia w cylindrze przedstawionego na wykresie indykatorowym
· Rysowanie koowych wykresów faz rozrzdu na podstawie dokumentacji silnika
Efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(2) rozrónia zasady dziaania podzespoów i zespoów stosowanych w pojazdach samochodowych;
MOT.05.3
(6) dobiera czci zamienne oraz materiay eksploatacyjne do wykonania obsugi pojazdów samochodowych;
3.2. Proces spalania w silnikach
Podrcznik
Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
· okrela waciwoci benzyn i olejów napdowych
· okrela sposób wyznaczania liczby oktanowej benzyny i liczby cetanowej oleju napdowego
· rozpoznaje waciwoci niskotemperaturowe oleju napdowego
· okrela waciwoci alternatywnych paliw gazowych
· wskazuje zastosowanie alkoholi i olejów rolinnych jako paliw alternatywnych
· okrela waciwoci wodoru jako paliwa alternatywnego
· wyznacza zapotrzebowanie powietrza do spalenia jednostki paliwa o okrelonym skadzie chemicznym
· okrela wspóczynnik nadmiaru powietrza
· wyjania cel stosowania kta wyprzedzenia zaponu i kta wyprzedzenia wtrysku
· rozpoznaje etapy spalania w silnikach o zaponie iskrowym (ZI) oraz o zaponie samoczynnym (ZS)
· wskazuje przyczyny i przebieg spalania stukowego oraz zaponu arowego
· okrela wpyw czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych na przebieg spalania w silnikach ZI oraz ZS
· wskazuje wymagania konstrukcyjne dotyczce komór spalania silników ZI
· rozrónia rodzaje komór spalania silnika ZI
· rozpoznaje rodzaje komór spalania silnika ZS
· analizuje przebieg spalania w komorach dzielonych i niedzielonych silników ZS
· rozrónia nietoksyczne i toksyczne skadniki spalin
· wskazuje przyczyny powstawania skadników toksycznych spalin
· Benzyny silnikowe
· Oleje napdowe
· Paliwa alternatywne
· Teoria spalania
· Spaliny silnika
· Rozpoznawanie paliw silnikowych na podstawie ich waciwoci
· Wyznaczanie zapotrzebowania powietrza do spalenia jednostki paliwa o okrelonym skadzie chemicznym
· Rozpoznawanie wpywu czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych na przebieg spalania w silniku ZS
· Rozpoznawanie przyczyn powstawania skadników toksycznych spalin
· Analizowanie wykresów spalania dla rónych któw wyprzedzenia zaponu
Efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(2) rozrónia zasady dziaania podzespoów i zespoów stosowanych w pojazdach samochodowych;
MOT.05.3
(6) dobiera czci zamienne oraz materiay eksploatacyjne do wykonania obsugi pojazdów samochodowych;
3.3. Parametry pracy i charakterystyki silników
Podrcznik
Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
· oblicza parametry pracy silnika
· rozrónia charakterystyki silnika
· Parametry pracy silnika
· Obliczanie na podstawie wykresu charakterystyki zewntrznej wskaników elastycznoci silnika
Efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(2) rozrónia zasady dziaania podzespoów i zespoów stosowanych w pojazdach samochodowych;
MOT.05.4
(7) wskazuje przyczyny uszkodze oraz nadmiernego zuycia czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
MOT.05.5
(3) dobiera metody do wykonywania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(5) ustala zakres naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(6) stosuje urzdzenia, narzdzia i przyrzdy do wykonania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(8) przeprowadza weryfikacj czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
3.4. Kaduby i gowice
Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
· rozrónia cylindry silników chodzonych ciecz
· wymienia rodzaje uszkodze kaduba
· wskazuje kolejno czynnoci w czasie bada diagnostycznych okrelajcych szczelno przestrzeni roboczej cylindra
· dobiera przyrzdy do bada diagnostycznych okrelajcych szczelno przestrzeni roboczej cylindra
· okrela szczelno cylindrów na podstawie wyników bada diagnostycznych
· przestrzega zasad pomiaru rednicy cylindra
· dobiera przyrzdy i narzdzia pomiarowe do weryfikacji kaduba i gowicy
· okrela sposób naprawy cylindrów kaduba
· wskazuje sposób demontau i montau mokrych oraz suchych tulei cylindrów
· wyjania budow gowicy silnika
· rozpoznaje uszkodzenia gowicy silnika
· wyjania sposób naprawy gowicy
· podaje zasad odkrcania i dokrcania rub mocujcych gowic do kaduba
· Materiay i konstrukcja kadubów
· Cylindry silników chodzonych ciecz
· Cylindry silników chodzonych powietrzem
· Weryfikacja i naprawa kadubów
· Okrelanie kolejnoci czynnoci wykonywanych podczas pomiaru cinienia sprania w cylindrach silnika
· Analizowanie wyników pomiaru cinienia sprania w cylindrach silnika
· Opracowanie na podstawie dokumentacji planu naprawy cylindrów kaduba z mokrymi tulejami
· Okrelanie na podstawie dokumentacji sposobu dokrcania rub mocujcych gowic do kaduba
Efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(2) rozrónia zasady dziaania podzespoów i zespoów stosowanych w pojazdach samochodowych;
MOT.05.4
(7) wskazuje przyczyny uszkodze oraz nadmiernego zuycia czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
MOT.05.5
(3) dobiera metody do wykonywania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(5) ustala zakres naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(6) stosuje urzdzenia, narzdzia i przyrzdy do wykonania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(8) przeprowadza weryfikacj czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
3.5. Ukad korbowy
Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
· rozrónia siy dziaajce w ukadzie korbowym
· wyznacza rozkad si w ukadzie korbowym
· okrela metody wyrównowaenia silników tokowych
· wyjania zadania elementów ukadu korbowego
· okrela warunki pracy elementów ukadu korbowego
· rozpoznaje materiay stosowane na elementy ukadu korbowego
· okrela budow elementów ukadu korbowego
· wskazuje sposoby zmniejszania nierównomiernoci biegu silnika
· wskazuje sposoby zmniejszania drga wau korbowego
· podaje zasady demontau i montau ukadu korbowego
· rozpoznaje uszkodzenia elementów ukadu korbowego
· dobiera przyrzdy i narzdzia pomiarowe do weryfikacji elementów ukadu korbowego
· przestrzega zasad weryfikacji elementów ukadu korbowego
· okrela dopuszczalne zuycie elementów ukadu korbowego
· podaje metody naprawy elementów ukadu korbowego
· Budowa ukadu korbowego
· Kinematyka ukadu korbowego
· Podstawy wyrównowaenia silników tokowych
· Konstrukcja elementów ukadu korbowego
· Weryfikacja elementów ukadu korbowego
· Naprawa elementów ukadu korbowego
· Obliczanie wartoci siy bezwadnoci w ruchu postpowym i siy odrodkowej dziaajcych w ukadzie korbowym dla okrelonych warunków pracy wau korbowego
· Rozpoznawanie materiaów stosowanych na elementy ukadu korbowego
· Opracowanie planu demontau ukadu korbowego silnika
· Okrelenie stanu zuycia czopów wau korbowego na podstawie wyników pomiarów oraz dokumentacji silnika
· Opracowanie procedury dokrcania pocze rubowych w ukadzie korbowym
Efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(2) rozrónia zasady dziaania podzespoów i zespoów stosowanych w pojazdach samochodowych;
(5) posuguje si dokumentacj techniczn pojazdów samochodowych;
MOT.05.4
(7) wskazuje przyczyny uszkodze oraz nadmiernego zuycia czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
MOT.05.5
(3) dobiera metody do wykonywania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(5) ustala zakres naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(6) stosuje urzdzenia, narzdzia i przyrzdy do wykonania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(8) przeprowadza weryfikacj czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
3.6. Ukad rozrzdu
Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
· wskazuje korzyci stosowania rozrzdu górnozaworowego
· wyznacza parametry zaworu majce wpyw na wymian adunku w silniku 4-suw
· rozrónia krzywki waka rozrzdu
· rozpoznaje elementy ukadu rozrzdu
· podaje warunki pracy elementów ukadu rozrzdu
· rozpoznaje materiay stosowane na elementy ukadu rozrzdu
· okrela budow elementów ukadu rozrzdu
· podaje metody demontau i montau ukadu rozrzdu
· rozpoznaje uszkodzenia elementów ukadu rozrzdu
· dobiera przyrzdy i narzdzia pomiarowe do weryfikacji elementów ukadu rozrzdu
· przestrzega zasad weryfikacji elementów ukadu rozrzdu
· okrela dopuszczalne zuycie elementów ukadu rozrzdu
· podaje metody napraw elementów ukadu rozrzdu
· wskazuje metody kompensacji luzu zaworowego
· rozrónia sposoby napdu waka rozrzdu
· przestrzega zasad wymiany przekadni napdu waka rozrzdu
· okrela sposób sprawdzania i regulacji luzu zaworów
· wskazuje korzyci stosowania zmiennych faz rozrzdu i zmiennych wzniosów zaworów
· okrela sposób realizacji zmiennych faz rozrzdu i zmiennych wzniosów zaworów
· Budowa ukadu rozrzdu
· Konstrukcja elementów ukadu rozrzdu
· Weryfikacja elementów ukadu rozrzdu
· Naprawa elementów ukadu rozrzdu
· Rozpoznawanie materiaów stosowanych na elementy ukadu rozrzdu
· Wyznaczanie na podstawie zadanych parametrów ukadu rozrzdu charakterystyki spryny zaworowej
· Okrelenie kolejnoci wykonywania czynnoci przy wymianie przekadni napdu waka rozrzdu
· Opracowanie planu czynnoci przy sprawdzaniu i regulacji luzu zaworowego
Efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(2) rozrónia zasady dziaania podzespoów i zespoów stosowanych w pojazdach samochodowych;
(5) posuguje si dokumentacj techniczn pojazdów samochodowych;
MOT.05.4
(7) wskazuje przyczyny uszkodze oraz nadmiernego zuycia czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
MOT.05.5
(3) dobiera metody do wykonywania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(5) ustala zakres naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(6) stosuje urzdzenia, narzdzia i przyrzdy do wykonania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(8) przeprowadza weryfikacj czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
3.7. Ukady zasilania silników o zaponie iskrowym
Podrcznik
Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
· okrela budow ganika samochodowego
· rozrónia ukady wtrysku benzyny
· wskazuje korzyci stosowania wtrysku benzyny sterowanego elektronicznie
· rozpoznaje elementy obwodu zasilania paliwem wielopunktowego wtrysku benzyny sterowanego elektronicznie
· rozrónia metody sterowania wtryskiwaczami paliwa w silniku ZI
· okrela budow i zasad dziaania elementów obwodu zasilania paliwem wielopunktowego ukadu wtrysku benzyny
· dobiera przyrzdy i narzdzia do diagnostyki elementów obwodu zasilania paliwem
· podaje metody diagnozowania elementów obwodu zasilania paliwem
· rozpoznaje uszkodzenia elementów obwodu zasilania paliwem
· rozrónia elementy obwodu dopywu powietrza ukadu wtrysku benzyny
· podaje metody okrelania iloci adunku powietrza w ukadach wtrysku benzyny
· okrela metody regulacji prdkoci obrotowej biegu jaowego silnika ZI zasilanego wtryskowo
· okrela ukad odprowadzania par paliwa ze zbiornika do obwodu dopywu powietrza
· okrela budow i zasad dziaania jednopunktowego ukadu wtrysku benzyny
· rozpoznaje elementy bezporedniego ukadu wtrysku benzyny
· okrela budow elektronicznego systemu sterowania prac silnika ZI
· rozpoznaje czujniki elektronicznego systemu sterowania prac silnika
· dobiera przyrzdy do diagnostyki czujników
· wymienia metody diagnozowania czujników
· przestrzega zasad diagnostyki pokadowej
· okrela budow i zasad dziaania kolejnych generacji instalacji gazowych LPG
· okrela budow elementów instalacji gazowych LPG
· przestrzega zasad obsugi instalacji gazowych LPG
· przestrzega zasad przeprowadzania analizy spalin
· okrela stan techniczny ukadu zasilania na podstawie wyników analizy spalin
· Ganikowy ukad zasilania
· Poredni wielopunktowy ukad wtryskowy benzyny sterowany elektronicznie
· Poredni jednopunktowy ukad wtrysku benzyny sterowany elektronicznie
· Bezporedni wtrysk benzyny sterowany elektronicznie
· Elektroniczny system sterowania prac silnika
· Czujniki i elementy wykonawcze elektronicznego systemu sterowania silnika ZI
· Pokadowe systemy diagnostyczne
· Elementy instalacji gazowych LPG
· Rozpoznawanie trybów pracy silnika z wtryskiem bezporednim benzyny
· Opracowanie na podstawie dokumentacji schematu elektronicznego systemu sterowania prac silnika ZI
· Okrelanie czynnoci diagnostycznych przy badaniu sond lambda rónych typów
· Dobieranie przyrzdów pomiarowych do bada diagnostycznych czujników elektronicznego systemu sterowania prac silnika
· Rozpoznawanie kodów usterek standardu OBD
· Opracowanie planu czynnoci przy badaniu analizatorem skadu spalin
Efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(2) rozrónia zasady dziaania podzespoów i zespoów stosowanych w pojazdach samochodowych;
MOT.05.3
MOT.05.4
(7) wskazuje przyczyny uszkodze oraz nadmiernego zuycia czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
MOT.05.5
(3) dobiera metody do wykonywania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(5) ustala zakres naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(6) stosuje urzdzenia, narzdzia i przyrzdy do wykonania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(8) przeprowadza weryfikacj czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
3.8. Ukady zasilania silników o zaponie samoczynnym
Podrcznik
Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
· okrela budow ukadu zasilania z pomp wtryskow
· okrela budow rzdowej pompy wtryskowej
· okrela zasad zmiany dawki paliwa w rzdowej pompie wtryskowej
· okrela zasad regulacji dawki paliwa w pompie wtryskowej
· okrela zasad regulacji pocztku toczenia w rzdowej pompie wtryskowej
· rozrónia rodzaje rozdzielaczowych pomp wtryskowych
· okrela zasad toczenia paliwa w rozdzielaczowej pompie wtryskowej
· okrela zasad zmiany dawki paliwa w rozdzielaczowej pompie wtryskowej
· okrela zasad rozdziau paliwa na wtryskiwacze w rozdzielaczowej pompie wtryskowej
· okrela zasad zmiany pocztku toczenia w rozdzielaczowej pompie wtryskowej
· wskazuje zakres diagnostyki pomp wtryskowych
· przestrzega zasad pomiaru kta wyprzedzenia toczenia
· przestrzega zasad diagnostyki pomp wtryskowych na stoach probierczych
· okrela budow i zasad dziaania mechanicznych wtryskiwaczy paliwa
· rozpoznaje typy rozpylaczy wtryskiwaczy
· przestrzega zasad obsugi próbnika wtryskiwaczy
· okrela budow pompowtryskiwacza
· rozpoznaje elementy obwodu paliwa niskiego cinienia zasobnikowego ukadu wtryskowego
· wymienia sposoby regulacji cinienia w obwodzie wysokiego cinienia paliwa zasobnikowego ukadu wtryskowego
· okrela budow i zasad dziaania pompy wysokiego cinienia
· rozrónia typy wtryskiwaczy zasobnikowego ukadu wtryskowego
· wyjania zasad dziaania wtryskiwaczy zasobnikowego ukadu wtryskowego
· wskazuje zakres diagnostyki zasobnikowego ukadu wtryskowego
· rozpoznaje elektronicznie sterowane ukady zasilania silnika ZS
· rozrónia wiece arowe
· przestrzega zasad przeprowadzania kontroli zadymienia spalin silnika ZS
· Klasyfikacja ukadów zasilania silnika ZS
· Ukad zasilania z rzdow pomp wtryskow
· Ukad zasilania z rozdzielaczowi osiow pomp wtryskow
· Ukad zasilania z rozdzielaczowi promieniow pomp wtryskow
· Diagnostyka pomp wtryskowych
· Mechaniczne wtryskiwacze paliwa
· Elektroniczne ukady sterowania silnika ZS
· wiece arowe
· Filtry paliwa
· Rozpoznawanie zasad zmiany dawki paliwa w pompach wtryskowych
· Porównanie zasad rozdzielania paliwa w pompach wtryskowych
· Rozpoznawanie elementów toczcych pomp wtryskowych
· Analizowanie przebiegu cinienia w przewodzie wtryskowym w funkcji kta obrotu wau korbowego
· Okrelanie zakresu badania pompy wtryskowej na stole probierczym
· Okrelanie czynnoci przy badaniu mechanicznego wtryskiwacza paliwa
· Analizowanie zasady dziaania wtryskiwacza elektromagnetycznego CR
· Opracowanie planu czynnoci przy badaniu zadymienia spalin
Efekty ksztacenia
Treci ksztacenia
Proponowane wiczenia
(2) rozrónia zasady dziaania podzespoów i zespoów stosowanych w pojazdach samochodowych;
MOT.05.3
MOT.05.4
(7) wskazuje przyczyny uszkodze oraz nadmiernego zuycia czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
MOT.05.5
(3) dobiera metody do wykonywania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(5) ustala zakres naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(6) stosuje urzdzenia, narzdzia i przyrzdy do wykonania naprawy podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
(8) przeprowadza weryfikacj czci, podzespoów i zespoów pojazdów samochodowych;
3.9. Ukad chodzenia
Wydawnictwa Komunikacji i cznoci
· rozrónia rodzaje ukadów chodzenia silnika
· wskazuje zalety i wady stosowania poredniego lub bezporedniego ukadu chodzenia
· rozpoznaje elementy obiegowego wymuszonego poredniego ukadu chodzenia
· wyjania obieg cieczy chodzcej w silniku zalenie od jej temperatury
· wyjania obieg cieczy chodzcej w dwuobwodowym porednim ukadzie chodzenia
· wyjania budow elementów ukadu chodzenia silnika
· rozpoz