wykład 6 klasyfikacja instrumentów. instrumenty strunowe...
TRANSCRIPT
![Page 1: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/1.jpg)
Akustyka muzyczna
Wykład 6
Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe.
dr inż. Przemysław Plaskota
![Page 2: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
• Instrument muzyczny – każde źródło zjawisk dźwiękowych wykorzystywane jako materiał muzyki
• Źródłem drgań może być• ciało stałe o sprężystości naturalnej
• ciało stałe o sprężystości sztucznej• sprężystość liniowa
• sprężystość powierzchniowa
• słup powietrza
![Page 3: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
• Podział instrumentów w zależności od źródła drgań• instrumenty strunowe – chordofony
• instrumenty dęte – aerofony
• instrumenty membranowe – membranofony
• instrumenty samobrzmiące – idiofony
• Membranofony i idiofony łączone sąw jedną grupę instrumentów perkusyjnych• z wyjątkiem idiofonów pobudzanych zadęciem
![Page 4: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
• Podział instrumentów na podgrupy• instrumenty strunowe – chordofony
• smyczkowe
• szarpane
• uderzane
![Page 5: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/5.jpg)
5
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
• Podział instrumentów na podgrupy cd.• instrumenty dęte – aerofony
• wargowe• pojedynczostroikowe• podwójnostroikowe• organicznostroikowe ustnikowe• organicznostroikowe bezustnikowe
• instrumenty dęte – aerofony• dęte drewniane (wargowe, pojedynczostroikowe,
podwójnostroikowe)• dęte blaszane (organicznostroikowe ustnikowe)
![Page 6: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
• Podział instrumentów na podgrupy cd.• instrumenty membranowe – membranofony
• brak szczegółowego podziału (pobudzane przez uderzania)
• instrumenty samobrzmiące – idiofony• płytowe
• sztabkowe
• rurowe
• prętowe
• języczkowe (pobudzane powietrzem)
![Page 7: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
• Rodziny instrumentów – instrumenty mieszczące się w ramach grup i podgrup, wykazujące cechy wspólne wyrażające siępodobieństwem w• budowie
• podstawach akustycznych
• technice gry
• brzmieniu
![Page 8: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
• Przykłady instrumentów z jednej rodziny
• skrzypce i wiolonczela
• mandolina i bałałajka
• fortepian i pianino
• obój i fagot
• klarnet i klarnet basowy
• saksofon sopranowy i tenorowy
• głos kobiecy i męski
![Page 9: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/9.jpg)
9
Klasyfikacja instrumentów
muzycznych
• Rodzaj instrumentu – wyróżniamy spośród innych członków rodziny na podstawie• specyficznych cech budowy
• technice gry
• brzmieniu
![Page 10: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
• Gatunek instrumentu – zróżnicowanie instrumentu w ramach rodzaju na podstawie• stroju instrumentu (klarnet B i A)
• wielkości instrumentu (mandolina i mandola)
• szczegółów technicznych (fortepian pokojowy i koncertowy)
• kształtu instrumentu (tuba i helikon)
![Page 11: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
![Page 12: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
![Page 13: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
![Page 14: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Klasyfikacja instrumentów muzycznych
![Page 15: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Drgania strun
• Struna – ciało stałe, z natury niesprężyste, którego kolisty przekrój jest mały w porównaniu z długością
• Sprężystość nadawana jest w sposób sztuczny, poprzez napięcie struny w kierunku jej długości
• Drgania wywołane w dowolnym punkcie struny rozchodzą się w postaci fali akustycznej wzdłuż długości struny
![Page 16: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Drgania strun
• Fala odbija się od punktów mocowania• w ten sposób powstaje fala stojąca
• Jeżeli na całej długości struny nie występują węzły, strzałka fali występuje w połowie długości struny
![Page 17: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Drgania struny
![Page 18: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Drgania struny
• Oprócz węzłów na końcach struny mogąpowstawać także dalsze węzły• struna podzieli się na dwie, trzy, cztery lub
więcej równych cząstek
• Wszystkie tonywydawane przezstrunę tworzą razemszereg harmoniczny
![Page 19: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Drgania strun
• Pierwsze prawo Younga – struna nie może wykonywać takich drgań, których węzełprzypada w punkcie pobudzenia struny (zmiana barwy)
![Page 20: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Drgania strun
• Drugie prawo Younga – jeśli drgania struny zostaną w sposób sztuczny stłumione w jakimś punkcie, struna może wykonywać tylko takie drgania, których węzeł przypada w miejscu stłumienia struny(zmiana barwy, flażolety)
![Page 21: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Drgania strun
• Rodzaje pobudzenia strun• pocieranie struny smyczkiem
• szarpanie struny palcem lub piórkiem
• uderzanie struny pałeczką lub młotkiem
• W przypadku pocierania smyczkiem mamy pobudzenie ciągłe
• W przypadku szarpnięcia lub uderzenia mamy pobudzenie chwilowe (jednorazowe), powstaje drganie tłumione
![Page 22: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Instrumenty smyczkowe
• Instrument smyczkowy – instrument muzyczny należący do grupy instrumentów strunowych, w których struna pobudzana jest za pomocą smyczka.
![Page 23: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Instrumenty smyczkowe
• Instrumenty smyczkowe mają podobnąbudowę:• pudło rezonansowe – przestrzeń, gdzie
wzmacniany jest dźwięk
• struny (najczęściej cztery) – oparte na podstawku
• gryf z podstrunnicą bez progów• gryf zakończony jest kołkami pozwalającymi stroić
instrument, zapewniając odpowiednie napięcie strun
![Page 24: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/24.jpg)
24
Instrumenty smyczkowe
• Struny, niegdyś wykonywane z jelit zwierzęcych, dziś niemal wyłącznie wykonywane są z metalu
• Smyczek smaruje się kalafonią – specjalnie spreparowaną żywicą.
![Page 25: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/25.jpg)
25
Instrumenty smyczkowe
• Smyczek to drewniany, sprężysty pręt, najlepiej z drewna fernambukowego, na który naciąga sięwłosie (najlepiej naturalne, przygotowane z końskiego ogona)
• Z jednej strony włosie jest umieszczone w główce smyczka (szpic), a u dołu - w żabce (zwykle drewniana, ale może być też plastikowa czy z kości słoniowej
• Na końcu żabki znajduje się śrubka służąca do odpowiedniego naciągnięcia włosia
![Page 26: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/26.jpg)
26
Instrumenty smyczkowe
• W swojej historii lutnicy, szukając idealnego brzmienia instrumentów, eksperymentowali z ich wymiarami, materiałami (np. do dziś posądza sięnajsłynniejszego lutnika z Cremony Stradivariego, iż cała tajemnica jego skrzypiec tkwi w składnikach lakieru)
![Page 27: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/27.jpg)
27
Instrumenty smyczkowe
• Klasyczne instrumenty smyczkowe: • skrzypce
• altówka
• wiolonczela
• kontrabas
• Regionalne instrumenty smyczkowe:• gęśle
• basetla
![Page 28: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/28.jpg)
28
Instrumenty smyczkowe
• Dawne instrumenty smyczkowe:• Rebec
• Lira da braccio
• viola da gamba
• viola d’amore
• skrzypce barokowe
• Elektryczne instrumenty smyczkowe
![Page 29: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/29.jpg)
29
Instrumenty smyczkowe
• Techniki gry na instrumentach smyczkowych (artykulacja)• arco, czyli gra smyczkiem – leżącym,
skaczącym, rzucanym, drzewcem (detache, legato, portato, staccato, martele, spiccato, sautille, ricochet, col legno)
• pizzicato, czyli szarpanie struny palcami prawej lub lewej ręki
![Page 30: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Instrumenty smyczkowe
• lewa ręka:• gra w pozycjach (od 1 do 12)
• wibracja (ruchu palca wzdłuż struny - w celu zmiękczenia dźwięku)
• intonacja (celność palcowa, czystość wydobywanego dźwięku)
• biegłość (szybkość stawiania palców)
• chwytanie wielodźwięków (dwudźwięków i akordów)
• flażolety (delikatne przyłożenie palca w określonym miejscu struny)
![Page 31: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/31.jpg)
31
Instrumenty smyczkowe
• Różnice między skrzypcami, altówką, wiolonczelą i kontrabasem• wielkość, kształt pudła rezonansowego
(dotyczy tylko kontrabasu)
• brzmienie, skala, strój strun
• zapis nutowy w innym kluczu (wiolinowy, altowy, basowy, czasem tenorowy)
• sposób trzymania podczas gry
• dodatkowe elementy (podbródek, nóżka)
![Page 32: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Skrzypce
![Page 33: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Skrzypce
![Page 34: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Skrzypce
• Rodzaje artykulacji
![Page 35: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Skrzypce
• Rodzaje artykulacji
![Page 36: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/36.jpg)
36
Skrzypce
• Rodzaje artykulacji
![Page 37: Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty strunowe ...akustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka... · Akustyka muzyczna Wykład 6 Klasyfikacja instrumentów. Instrumenty](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022052106/6041489c3d55904bc53c2f61/html5/thumbnails/37.jpg)
37
Instrumenty smyczkowe
• Prezentacje dźwiękowe