{x.ho$.~oso>h$a `m§mo y‘©$ d vÎdkmz{df¶h$...

30
{X.Ho .~oSoH a `m§ Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H bo IZ/ 65 àH aU {Vgao {X.Ho .~oSoH a `m§ Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H boIZ àñVmdZm : {X.Ho .~o SoH a ho ‘hmamï´mVrb EH _mŠg©dmXr VÎdqMVH hmo Vo. Y‘©, g‘mO, amOH maU, VÎdkmZ d gm{hË` Aem AZo H {dY {df`m§‘Ü`o Ë`m§Mm ì`mg§J hmoVm. Ë`mÀ`m {MV§Zmbm {d{dY kmZemImMo n[aàoú¶ bm^bo hmoVo. ˶mn¡H sM EH åhUOo Y‘© {df¶ qMVZ. hm ˶m§À¶m {dMma{dœmMm ‘hÎdmMm KQH Amho. ˶m§Mm Y‘© {df¶H {dMma hm A§YlÕm d gZmVZr H ‘©RnUm ¶m§Zm AZwgaUmam Zmhr. Va ˶m§Mo g~§Y {ddoMZ åhUOo Y‘©g§ñWoMr {ddoH r {M{H Ëgm Amho. hm {dMma OJmÀ¶m ‘mZdr {dH mgH« ‘m~amo~a dmhV Ambobm Amho. ˶m§À`m `m boIZmVyZ {d{dY H mimVrb Y‘m©Mr ê no àH Qbr AmhoV. ˶mbm ‘mZdd§eemñÌmMm AmYma Amho. Ë`m‘Ü`o Y‘© `m {df`mda Ë`m§Zr Ho bobo qMVZ Am{U H mTbobo {ZîH f© ho EHy UM Y‘© {df`H qMVZmbm ~iH Qr XoUmao Amho. Ë`m§À`m ~hþVoH {dYmZm§Zm d {ZîH fmªZm Y‘©àm`: lÕm, `mVw{Z^©a {dûdH ënZm `mgma»`m àmMrZV‘ à‘o`m§Mm AmYma Amho. `m g§H ënZm§Mo {dûbofU H ê Z Ë`m§Zr Y‘©lÕm, Y‘m©Mm CJ‘, Ë`m§Mr àñVwVVm `m {df`rÀ`m {dMmaì`yhm§Zm A{YH ~iH Qr XoÊ`mMm Am{U Ë`m§À`m‘Ü`o A{YH ñnïnUm AmUÊ`mMm à`ËZ Ho bm Amho. g‘mO à~moYZ n{ÌH m, gË`H Wm,

Upload: others

Post on 31-Jan-2020

17 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 65

àH$aU {Vgao

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ

àñVmdZm :

{X.Ho$.~oSo>H$a ho ‘hmamï´>mVrb EH$ _mŠg©dmXr VÎdqMVH$ hmoVo. Y‘©, g‘mO,

amOH$maU, VÎdkmZ d gm{hË` Aem AZoH${dY {df`m§‘Ü`o Ë`m§Mm ì`mg§J hmoVm. Ë`mÀ`m

{MV§Zmbm {d{dY kmZemImMo n[aàoú¶ bm^bo hmoVo. ˶mn¡H$sM EH$ åhUOo Y‘©{df¶

qMVZ. hm ˶m§À¶m {dMma{dœmMm ‘hÎdmMm KQ>H$ Amho. ˶m§Mm Y‘©{df¶H$ {dMma hm

A§YlÕm d gZmVZr H$‘©R>nUm ¶m§Zm AZwgaUmam Zmhr. Va ˶m§Mo g~§Y {ddoMZ åhUOo

Y‘©g§ñWoMr {ddoH$r {M{H$Ëgm Amho. hm {dMma OJmÀ¶m ‘mZdr {dH$mgH«$‘m~amo~a dmhV

Ambobm Amho. ˶m§À`m `m boIZmVyZ {d{dY H$mimVrb Y‘m©Mr ê$no àH$Q>br AmhoV.

˶mbm ‘mZdd§eemñÌmMm AmYma Amho. Ë`m‘Ü o Y‘© `m {df`mda Ë`m§Zr Ho$bobo qMVZ

Am{U H$mT>bobo {ZîH$f© ho EHy$UM Y‘©{df`H$ qMVZmbm ~iH$Q>r XoUmao Amho. Ë`m§À`m

~hþVoH$ {dYmZm§Zm d {ZîH$fmªZm Y‘©àm`: lÕm, `mVw{Z^©a {dûdH$ënZm `mgma»`m àmMrZV‘

à‘o`m§Mm AmYma Amho. `m g§H$ënZm§Mo {dûbofU H$ê$Z Ë`m§Zr Y‘©lÕm, Y‘m©Mm CJ‘,

Ë`m§Mr àñVwVVm `m {df`rÀ`m {dMmaì`yhm§Zm A{YH$ ~iH$Q>r XoÊ`mMm Am{U Ë`m§À`m‘Ü o

A{YH$ ñnï>nUm AmUÊ`mMm à`ËZ Ho$bm Amho. g‘mO à~moYZ n{ÌH$m, gË`H$Wm,

Page 2: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 66

Zd^maV, gmYZm, ‘hmamï´> gm{hË` n{ÌH$m, VmËn`©, gÝ‘Vr `m {Z`VH$m{bH$m§‘YyZ ñ’w$Q>

ñdê$nmMo boIZ Ho$bo Amho.

~oSo>H$am§Mo ho boIZ doJdoJiçm J«§Wm‘YyZ d {Z`VH$m{bH$m§‘YyZ {dIwabobo Agbo

Var `m gd© boIm§Zm EH$Ì ~m§YUmao A§V:gyÌ `m boIZm‘Ü`o gmnS>Vo. ho ~oSo>H$am§À`m

boIZmMo à‘wI d¡{eï>ç Amho. `m boIm§_Ü`o `k, `mVw{dYr, Y_© `m {df`m§darb boIZmMo

à‘mU A{YH$ Amho. Ë`m§Mo Y_©{df`H$ boI Y_©qMVZ (1970) `m J«§WmV g_m{dîQ>

AmhoV. _hmamîQ´>mVrb {dMma{dœmV Y_©qMVH$m§_Ü`o `m J«§Wmbm {deof _hÎd Amho.

~oS>oH$am§Zr _w§~B© _amR>r gm{hË` g§KmV 1972 gmbr Y_m©Mm CX`, Y_m©Mm AñV, Y_©àm`

lÕoMm nwZbm© `m {df`m§da VrZ ì`m»`mZo {Xbr hmoVr. hr ì`m»`mZo Y_©lÕm … EH$

nwZ{d©Mma (1977) `m J«§WmV g_m{dîQ> AmhoV. hr ì`m»`mZo Ë`m§Zr Am wî`mÀ`m eodQ>À`m

Q>ßß`mV {Xbobr AmhoV. Ë`m§Mo ho Y_©qMVZ àJë^ ñdê$nmMo Amho. Y‘© åhQ>bo H$s

Amnë`mg‘moa qhXÿ, p¼üZ, ‘wpñb‘, `hþXr EdT>mM ‘`m©{XV AW© `oVmo. na§Vw ~oS>oH$am§Mr

Y‘©{df¶H$ H$ënZm hr ì¶mnH$ Aer Amho. Y‘© hr g§ñWm WoQ> ‘mZdr OrdZmÀ`m ‘wimer

{^S>Umar Amho. ‘mZdr OrdZmÀ`m `mVw{Z ©a AdñWonmgyZ Vo AmOn` ªVÀ`m kmV­-AkmV

B{Vhmgm‘Ü`o Y_©M ‘mZdmMo OJUo {Z`§{ÌV H$aV Ambm Amho. ~oSo>H$am§Zr Y‘© `m g§ñWoÀ`m

n[aKm‘Ü`o `oUmè`m {d{dY g§H$ënZm§Mo {dûbo ofU H$ê$Z g‘H$mbrZ g‘ñ`m§da CÎmao

emoYÊ`mMm à`ËZ Ho$bm Amho.

3.1 {X.Ho$.~oS>oH$a `m§Mo Y_©{df`H$ {dMma

{X.Ho$.~oS>oH$am§Zm Y_© `m g§ñWo~Ôb EH$ CnOV AmH$f©U hmoVo. Ë`m§Zr Amnë`m

boIZmVyZ Y_m©Mm CX`, AñV Am{U nwZbm©^ `mMm emoY KoVbm. Ë`m§Zr Y_m©Mm CX`

`mVw{Z^©a g_mOì`dñWo_Ü`o hmoV Agë`mMo _mZbo. Ë`mM~amo~a Y_© d g_mO `m§À`mVrb

AÝ`moÝ` g§~§Y ñnîQ> Ho$bm. Ë`m§Zr Y_©g§ñWo_Ü`o `oUmè`m AZoH$ Cnà_o`m§Mr _m§S>Ur Ho$br

Page 3: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 67

Amho. Ë`m§À`m qMVZmbm gm_m{OH$ _mZdVmdmXmMo A§J bm^bo hmoVo. Ë`m§Zr Amnë`m `m

gd© qMVZmMm AmYma _mŠg©dmXr {dMmana§naobm _mZbo. `mM Xe©Zq~Xÿ_YyZ Ë`m§Zr Amnbm

{dMma _m§S>bm Amho. Amnë`m boIZmV EH$mo{Ugmì`m eVH$mVrb à~moYZH$mimVrb

Y_©qMVZm~ÔbMr Vo Amnbr y{_H$m àH$Q> H$aVmV. Ë`mM~amo~a Y_m©À`m ZmdmImbr

MmbUmè`m ~wdm~mOr, A§YlÕm `m JmoîQ>tda àH$me Q>mHy$Z {VÀ`mda Q>rH$mhr H$aVmV.

EHy$UM H$m` Va g_mOmÀ`m g§^aUmg CnH$maH$ R>aUmè`m Y_©lÕoMo ñdê$n Ë`m§Zr {deX

Ho$bo Amho. Ë`m§Mo Y_©{df`H$ {ddoMZ Ë`m§À`m Y_©qMVZ, Y_©lÕm … EH$ nwZ{d©Mma `m

J«§Wm§À`m {Z{_ÎmmZo àH$Q> Pmbo Amho.

Y_© … CX`, AñV, nwZbm©^

Y_© `m g§ñWobm AmOÀ`m g_mOmV OmñV _hÎd àmßV Pmbo Amho. {Vbm

‘mZdd§emÀ`m B{VhmgmV Am{U AmOÀ`m dV©‘mZmV AZÝ`gmYmaU ‘hÎd Amho. BVH$s

XrK©H$mb ‘mZdr ‘ZmMr nH$S> KoUmar hr H$ënZm ‘wimV H$er CX²^dbr {Vbm àJë^ d

ì`mnH$ ñdê$n H$go Ambo ? AZoH$ doJdoJù`m g§ñH¥$VtZm Vr àmU^yV d AmYma^yV H$er

R>abr? `m AZoH${dY àým§Mr doJdoJir ‘r‘m§gm AZoH$ ‘mZdd§eemókm§Zr Ho$br Amho.

AZm{XH$mimVrb ‘mZdmbm ñdßZm§Mo d BVa Aem AX ² wV dmQ>Umè`m ‘mZ{gH$ AZw dmMo

Hw$Vyhb dmQy>Z Ë`m§Zr Amnbr EH$ ~m¡{ÕH$‘r‘m§gm {Z‘m©U Ho$br Vr ‘r‘m§gm åhUOoM Ë`m

H$miMm Y‘©. ({X.Ho$.~oS>H$a …2002…7) ~oSo>H$am§Mo àñVwV {dYmZ Y‘m©À`m {Z{‘©Vrà{H«$`oda

Zo‘H$m àH$me Q>mH$Umao Amho. Y‘© hr ‘mZdd§emÀ`m {dH$mgmÀ`m H$moUË`mVar EImÚm

Q>ßß`mda AMmZH$nUo AdVrU© Pmbobr g§ñWm Zmhr. Va Vr Am{XH$mimnmgyZ ‘mZdr ‘Z d

{ZgJm©À`m {dH$mgH«$‘mV H$mbmZwH«$‘o EH$ ‘mZ{gH$ d ~m¡{ÕH$ JaO åhUyZ àñWm{nV d

{dH${gV Pmbobr g§ñWm Amho.

Page 4: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 68

Ë`m Ë`m H$mimVrb Am{W©H$, gm‘m{OH$ d amOH$s` n[apñWVr d Ë`m§Zr {Z`§{ÌV

Ho$bobm ‘Zmoì`mnma `m gd©Jmoï>r Ë`m Ë`m H$mimVrb Y‘© g§H$ënZm§Mm Ame`, AmH$ma Am{U

Am{dîH$ma {ZYm©arV H$aV AgVmV. åhUyZM ~oSo>H$am§Zm Y‘©lÕm `m AmYw{ZH$ d {dkmZ{Zð>

AgÊ`mMr eŠ`Vm H$‘rM dmQ>V o. Varhr Ë`m lÕm§Zm Ho$di A§YlÕm d KmVH$lÕm Ago

g§~moYyZ Ë`m§Mo CƒmQ>U H$aUo Ë`m§Zm A`mo½` dmQ>Vo. ¶m~ÔbMr EH$m§Jr ^y{‘H$m Vo KoV

ZmhrV. Ë`m§Zr Amnë`m Y‘©qMVZ, Y‘©lÕm : EH$ nwZ{d©Mma `m J«§Wm‘YyZ Am{U H$mhr

{Z`VH$m{bH$m§‘YyZ à{gÕ Pmboë`m boIm§‘YyZ Y‘©, Ë`mMm CX`, AñV Am{U Ym{‘©H$

lÕm§Mm nwZbm© `m {df`r EH$ VH©$ewÕ Aer ^y{‘H$m ‘m§S>br Amho. Ë`m§Mr hr ^y{‘H$m

^maVr` kmZ‘r‘m§gm, `k‘r‘m§gm, `mVwH$ënZm, `mVw{H«$`m, dU©ì`dñWm d nm{dÍ` `m

Y‘©{df`H$ g§H$ënZm§À`m gyú‘ Am{U Vm{H©$H$ qMVZmVyZ d {Z[ajUmVyZ V`ma Pmbr Amho.

Ë`m‘wio Y‘m©Mo ñdê$n, Ë`mMm CX`, AñV Am{U nwZbm© mMr Amdí`H$Vm ¶mg§~§YrMo

{dMma ˶m§Zr {dñVmamZo ‘m§S>bo AmhoV. ~oS>oH$am§Mo ho Y_©qMVZ g‘OyZ KoV AgVmZm

AmOÀ`m g‘mOì`dñWo‘Ü`o àñVwV Agbobr Y‘m©Mr {d{dY ê$no d Y‘© `m eãXm§Zm

{MH$Q>bobo doJdoJio g§X^© Am{U AW© VnmgyZ nmhUo ‘hÎdmMo R>aVo.

Y‘© `m eãXmVyZ gH¥$V Xe©Zr qhXy Y‘©, {¼üZ Y‘©, ‘wpñb‘ Y‘© Agm

‘`mm©XrVM AW© ñnï> hmoVmo. na§Vw Y‘©emómMm B{Vhmg Am{U AZm{XH$mimnmgyZ AmOn ªV

{dH${gV hmoV Ambobr Ym{‘©H$VoMr g§H$ënZm Oam ‘wimV OmD$Z VnmgyZ nm{hë`mg Y‘© `m

eãXmg AZmXrH$mimnmgyZ AZoH$ doJdoJio AW© Am{U g§X © àmá Pmbobo AmhoV.

F$½doXm‘Ü o Y‘© hm eãX YmaU H$aUmam AWdm AmYma XoUmam AWdm nmofU H$aUmam `m

AWm©Zo `mo{Obm Amho. Va H$mhr {R>H$mUr hm eãX AmMaUmMr {Z{üV VÎdo AWdm {Z`‘ `m

AWm©Mm {ZX}e H$aVmo. AWd©doXm‘Ü`o Y‘© hm eãX Ym{‘©H$ {dYr Ho$ë`mZo àmá Pmbobo nwÊ`

`m AWm©Zo `mo[Obm Agë`mMo {XgVo. Va EoVao` ~«m÷Um‘Ü`o Y‘© hm eãX Y‘m©g§~§Yr

H$V©ì`mMm g§nyU© g‘wƒ` Aemñmma»æmm JyT> AWm©Zo `moObm Amho Ag o dmQ>Vo. (nm§.dm.H$mUo

Page 5: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 69

…1960…2) na§Vw ~oSo>H$am§À`m Y‘© {df`H$ g§H$ënZoV darbn¡H$s EImÚm ÑpîQ>H$moUmÀ`m

‘`m©Xm Z KmbVm Y‘m©Mm AW© ‘mZdr ‘Zmoì`mnmamV Am{U ‘mZdr OJÊ`mV Á`m H$mhr

C„§{KV gdªH$f lÕm AmH$ma KoVmVµ Ë`m AmH$mam‘Ü o emoYVmV.

Y‘©, {dkmZ, VÎdkmZ Am{U H$bm `m gd© Jmoï>r ‘mZdr ‘Zmoì`mnmamVrb Om{Udm§Mo

AmH$ma AmhoV. Ë`m§À`m Am{dîH$mamMo d CÓmamMo lo` Om{Udm§Zm AmH$ma XoÊ`mÀ`m ‘mZdr

‘ZmÀ`m gm‘Ï`m©bm Úmdo bmJVo. àmMrZV‘ `mVw{Z^©a Y‘©H$ënZoMm CX` emoYVmZm Ë`mMr

‘wio AË`§V àmMrZV‘ Aem ‘mZdr ‘Zmoì`mnmam‘Ü o Jw§Vbobr {XgVmV. `mVw{Z^©a Y‘©lÕm

‘mZdr Y‘©H$ënZoMo àmMrZV‘ ko` ê$n Amho. `m àmMrZV‘ H$ënZoMo ê$n qH$dm ê$no ‘mZdr

{OkmgoÀ`m AmH$bZm ~mhoaMr AmhoV. Ë`m‘wio nwamdo åhUyZ XoVm `oVrb Aem ’$maem Jmoï>r

hmVr bmJV ZmhrV. åhUyZ ~oSo>H$am§Zr `mVwàYmZ Y‘©lÕoÀ`m CX`m~Ôb H$mhr à‘o

gwM{dVmZm EH$ àH$maÀ`m VH©$ewÕVoMm AmYma KoVbm Amho.

~~©amdñWo‘Ü`o OJUmè`m g‘mOmÀ`m ê$T>r ­na§nam§À`m AmYmao AmXr‘ g§ñH¥$VrÀ`m

A{YH$ Odi OmUo eŠ` Amho. `m g§~§Yr à^mH$a ‘m§So> `m§Mo nwT>rb {dYmZ ‘hÎdmMo

dmQ>Vo. bmoH$ê$T>r, bmoH$mMma, bmoH$Z¥Ë`o `m§Mo ñdê$n gyú_nUo nm{hbo AgVm Ago {XgyZ

`oB©b H$s, Ë`m gdmªÀ`m _wimer `mVwàYmZ {dœH$ënZoMo (magic world) Adeof

AmhoV. (à^mH$a _m§S>o … 1975 … 205) ‘mZdg§ñH¥$VrÀ`m ‘w»` gbJ àdmhmnmgyZ {dbJ

nS>boë`m ‘mZd g‘yhmÀ`m bmoH$ê$T>r, bmoH$mMma, bmoH$Z¥Ë` `m§À`m ‘wimer `mVwàYmZ

{dœH$ënZoMo Adeof gmnS>VmV. `m Adeofm‘Ü`o àmMrZV‘ Y‘m©Mr ê$no Ý`mhiVm `oVmV.

Y‘©lÕm§À`m CX`mg§~§Yr ~oSo>H$am§Mr Or ^y{‘H$m Amho {VÀ`m ‘mJo hoM gyÌ AmYma yV

Agë`mMo OmUdVo. `mVw{Z^©a AmdñWoVrb bmoH$‘mZgmbm H|$ÐdVu R>odyZM ~oSo>H$am§Zr

Y‘©lÕm§À`m CX`mg§~§Yr H$mhr AZw‘mZo d à‘o ‘m§S>br AmhoV. ~oSo>H$am§Zr Amnë`m

Page 6: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 70

{ddoMZmÀ`m AmYmamgmR>r ‘mZdd§eemó `m kmZemIoVrb XmoZ ‘hÎdmMr à‘o`o KoVbr

AmhoV.

1. ~iramOmÀ`m àWoMm, g‘yhmMm nm{dÍ`{Z^©a {d^mOZmMm Am{U ñVar` ì yhmMm CX`

2. ~iramOmÀ`m àWo‘mJo OmUmè`m d {Vbm H$maH$ AgUmè`m Za‘oYmÀ`m H$ënZoMm d

{dYrMm CX` ({X.Ho$.~oS>oH$a … 1995…9)

`mVwH$ënZoMm CX` hm g‘mOOrdZmÀ`m EH$mË‘ Om{UdoVyZ Pmëmm Amho. `m

EH$mË‘VoÀ`m Om{UdoMm §J Pmbm åhUOo `mVwH$ënZoMm AmYmaM Xw §JVmo d g_yhmÀ`m

eŠVrMo {dH$sUuH$aU hmoD$Z g‘yhmbm jrUVm `oD$ bmJVo. Ë`mdoir g‘yhmÀ`m g‘yheŠVrMo

g§^aU H$aÊ`mgmR>r Amnë`m àmUmMo ~{bXmZ H$aUmè`m ~iramOmÀ`m Za‘oY {dYrVyZM

`mVw{Z^©a Y‘©H$ënZoMm CX` Pmbm Ago ~oSo>H$am§Mo AZw‘mZ Amho. Za‘oYm‘Ü`o ñdoÀN>oZo

Ho$boë`m AmË‘~{bXmZmMo CXmÎm VÎd Amho d åhUyZM ‘mZdmÀ`m gd© Ym{‘©H$, Z¡{VH$ d

g‘mOYmaUoÀ`m H$ënZm§Mm {dñVma `m `k~rOmnmgyZ Pmbobm Amho. ({X.Ho$.~oS>oH$a …

2002 … 16) OJ^a {dIwaboë`m ‘mZdr g‘yhm§À`m Y‘©{dYtMm Aä`mg H$ê$Z ~oSo>H$a

Za‘oY ho `k g§ñWoMm d EHy$UM `mVw{Z ©a Y‘©H$ënZoÀmm CJ‘ emoYÊ`mMo EH$ ‘hÎdmMo

gmYZ Agë`mMo ‘mZVmV. na§namdmÚm§À`m d ~w{ÕdmÚm§À`m ‘VmMo I§S>U H$ê$Z

Za‘oYmg§~§YrMo H$mhr J¡ag‘O Xÿa H$aVmV. ~oSo>H$am§À`m Y‘©H$ënZog§~§YrÀ`m `m {ddoMZmbm

n{dÌ­An{dÌ Aem Û§ÛmË‘H$ dñVy oXmda AmYmabobm Xþ_oH$aàUrV {dMmamMm AmYma Amho.

VgoM g_yhOrdZmÀ`m A§V…ñW Aem EH$m ñnYm©Ë‘H$ Û§Ûmda AmYmabobm ’«$mB©S>àUrV

{dMmamMmhr Ë`mbm AmYma Amho.

Y_© hm ‘mUgmÀ`m d¡`pŠVH$ d gm‘y{hH$ AmMaUmer K{Zð>nUo OmoS>bobm

‘Zmoì`mnmamMm ì yh Amho. AmYw{ZH$ H$mimV ‘mÌ VÎdkmZmË‘H$, {dkmZmË‘H$, amOH$s`,

gm‘m{OH$, Am{W©H$ Am{U gm§ñH¥${VH$ eŠVtZr Ë`m§Mr AZoH$ lÕmñWmZo CISy>Z Q>mH$br

Page 7: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 71

AmhoV. `mVw{Z^©a Y‘©ì yhm §er {dg§dmXr Aem {M{H$ËgH$ ‘Zmoì`mnmamMm H$mi gmja

g§ñH¥$VrÀ`m àJë^mdñWo‘Ü`o gwê$ hmoVmo Am{U EH$ àH$maMr Y‘©lÕoÀ`m jrUVoMr à{H«$`m

gwê$ hmoV o. `m à{H«$`o‘Ü`o VÎdkmZ, {dkmZ Am{U H$bm `m eŠVr A{YH$ à^mdr R>aVmV.

gmja g§ñH¥$VtZr ñdrH$mabobm `mVw{Z^©a Y‘©ì yh Am{U VÎdkmZ, {dkmZ Am{U H$bm

`m§À`m ‘mJm©Zr ‘mZdOmVrZo Ho$bobr àJVr Ë`m§À`m‘Ü`o EH$ AI§S> {dg§dmX Zm§XV Ambobm

Amho. nU `m g§Kfm©V lÕobm jrUVm Ambr Var Y‘©ì`yhmMm ^oX Pmbm Zmhr. VÎdà‘o`m§Zm

lÕoZo Amnë`m ì`yhmVM gm‘mdyZ KoVbo. {dkmZmbm nam^yV Ho$bo Am{U H$bobm Aml`

XodyZ am~{dbo. ({X.Ho$.~oS>oH$a … 1995 … 21) Aem àH$mao g‘mO‘Zmda à^mdr AgUmar

eŠVr H$Yr ~mø eŠVtZm Vrd« AmH«$‘ZmZo nam^yV H$aV AgV o, H$Yr {Vbm Amnë`m

ì`yhm‘Ü`o gm‘mdyZ KoV AgVo Va H$Yr {Vbm Aml` XoD$Z am~dV AgVo. hr g§dmX

{dg§dmXmMr à{H«$`m AI§S>nUo Mmby AgVo Am{U `mVyZM ZdrZ lÕm AmH$ma KoV AgVmV.

H$mhr lÕm VÎdkmZ, {dkmZ d H$bm `m gma»æmm eŠVter Pmboë`m CJ« g§Kfm©V /

{dg§dmXmV bmon nmdVmV. Va H$mhr lÕm ZdrZ ê$n YmaU H$éZ ê$T> hmoVmV. åhUOoM

VÎdkmZ, {dkmZ, H$bm Am{U Y‘©lÕm `m§À`m g§dmX­{dg§dmXmVyZ H$mhr àmMrZV‘ lÕm§Mm

AñV hmoV AgVmo. Va H$mhr ZdrZ lÕm AmH$ma KoV AgVmV.

Y‘© hr ‘mZdr ‘ZmMo, OrdZmMo g§^aU H$aUmar ‘hÎdmMr g§ñWm Amho. {VMm CX¶

Am{X‘ ‘mZd OmVrÀ¶m OJʶmMo A{d^mÁ¶ A§J AgUmè¶m ¶mVw{dÚm d ¶mVw{dYtn¶ªV

‘mJo ZoVm ¶oVmo. ˶mMm {dH$mg{dñVma ‘mZdr OrdZmÀ¶m {dH$mg{dñVmam~amo~aM Pmbobm

Amho. ‘mZdr g‘mOOrdZmMm B{Vhmg nmhV AgVmZm Y‘©g§ñWoÀ¶m {Za{Zamù¶m ‘mZd

g‘mOmVrb {Za{Zamir ê$no Amnë¶m {ZXe©Zmg ¶oVmV. AmYw{ZH$ H$mimV ‘mÌ ¶mVw {Z ©a

Y‘©g§ñWoMr lÕmñWmZo d¡km{ZH$ kmZmZo CISy>Z Q>mH$br AmhoV. ¶mM {R>H$mUr ¶m

Y‘©ì¶dñWoÀ¶m jrUVoMr d AñWmMr à{H«$¶m gwê$ Pmbr Amho. na§Vw ì¶mnH$ Y‘©lÕoVyZ

‘mZd g‘mOmg hmoUmam bm^ Y‘m©À¶m ¶m {dÐþ{nH$aUm‘wio XþamnmñV Pmbm Amho. ‘mZdr

Page 8: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 72

OrdZmÀ¶m g§^aUmgmR>r d OrdZì¶dhmamÀ¶m gwb^rH$aUmgmR>r Amdí¶H$ AgUmè¶m

{Z¶Vr{Z¶§‘mdaMr ‘mZdg‘mOmMr lÕm H$m¶‘ amhmdr åhUyZ g~§Y ‘mZdrg‘mOmg ì¶mnH$

Y‘©lÕoMm nwZbm©^ hmoUo Amdí¶H$ Amho Aer ~oS>oH$am§Mr YmaUm Amho.

`mVw Am{U Y‘© :

A{VàmMrZH$mir ‘mUgmÀ¶m ‘Zmbm ~mhoaÀ¶m OJmMo Hw$Vyhb d ^¶ dmQ>bo.

g§ñH¥$Vr Am{U ‘mZd ¶m§À¶m‘ܶo EH$ JyT> d ahñ¶‘¶ ZmVo Amho ho ˶mbm OmUdbo.

‘§ÌVÌm§À¶m ghmæ¶mZo AmnU ¶m ~mhoaÀ¶m dñVy§Zm de H$ê$ eH$Vmo hr OmXÿB© H$ënZm àmMrZ

‘mZdmÀ¶m ‘ZmV Ambr. VoìhmnmgyZ ¶m H$ënZm ¶mVw e³VrÀ¶m ZmdmZo ‘mZdg‘yhmÀ¶m

‘ZmV {dñVmaV Joë`m. `mVyZM nwT>o Y‘© d Y‘©lÕm ¶m§Mm CJ‘ d {dH$mg hmoV Jobm. ¶m

¶mVwàYmZ ‘mZdr g§ñH¥$VrÀ`m B{VhmgmMr ‘m§S>Ur H$aVmZm AmOÀ`m ‘mZdd§eemókm§À`m

hmVr AZoH$ doJdoJir gmYZo bmJVmV. `m‘Ü o Ë`m Ë`m ‘mZdr g‘yhmVrb bmoH$ê$T>r,

bmoH$na§nam, bmoH$‘mZg Am{U bmoH$gm{hË` `m gmYZm§Mo ñdê$n gyú‘nUo nm{hbo AgVm `m

gdmªÀ`m ‘wimímr `mVwàYmZ {dídH$ënZoMo Adeof H$m`©aV Agë`mMo {XgyZ oVo.

{dkmZmÀ`m ghmæ¶mZo ‘mZdmg {ZgJm©Vrb doJdoJiçm ~Xbm‘mJrb H$m ©H$maU^mdmMm emoY

OgOgm bmJV Jobm, VgVgo ‘mZdr OrdZmVrb `mVw{H«$`m§Mo ‘hÎd AmnmoAmn H$‘r hmoV

Jobo. AmO `mVwH$‘m©da lÕm AgUo åhUOo A§YlÕm ‘mZÊ`mn` ªV Vo H$‘r Pmë`mMo {XgVo.

hr d¡Mm[aH$ H«$m§Vr Bï> Am{U An[ahm © AerM Amho.na§Vw AmnU `mVrb gd©M Jmoï>tZm

Q>mH$mD$ d H$mb~mø R>adyZ ‘moH$io hmoUo MwH$sMo R>aob. åhUyZM ~oSo>H$am§Zm `mVwàYmZ

AmMma Am{U {dMma `m§Mm Ad{eï> ^mJ AmYw{ZH$ OrdZmV H$moUVm Amho? Ë`m ^mJmMm

Ë`mJ H$aUo AmOÀ`m OrdZmV CnH$maH$ R>aob H$m? Vgm Ë`mJ Ho$ë`mg Ë`m§Mr OmJm

H$moUË`m {Z`‘m§Zr d lÕm§Zr ¿`md`mMr `m gd© àíZmMm {dMma ^maVr` g‘mOOrdZ

g‘OyZ KoʶmgmR>r Amdí`H$ dmQ>Vo. Ë`mgmR>r `mVwH$ënZoMo emór`Ñï>rZo AmH$bZ H$ê$Z

KoÊ`mMm à`ËZ Ë`m§Zr Ho$bm Amho.

Page 9: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 73

‘mZdg§ñH¥$VrÀ`m {dH$mgH«$‘mV ~oSo>H$am§Zr AmOMr {dkmZàUrV {dœH$ënZm,

‘Ü`§VarMr Y‘©àUrV {dœH$ënZm A{U AZm{XH$mimVrb `mVw{Z^©a {dídH$ënZm Aem VrZ

AdñWm H$pënë`m AmhoV. gH¥$VXe©Zr ~oSo>H$am§Zr H$pënbobr `mVw{Z^©a {dœH$ënZm hr

AmOÀ`m {dkmZàUrV {dœH$ënZoÀ`m AdñWo‘Ü`o H$mb~mø d VwÀN>VoMr dmQy> eH$Vo. na§Vw

`m `mVw{Z^©a {dœH$ënZoH$So> OmXÿQ>moUm, ‘§ÌV§Ì, OmaU‘maU BË`mXr ‘`m©{XV {H«$`m§À`m

AWm©Zo Z nmhVm ~oSo>H$am§Zr `m VwÀN> d ^r{VXm¶H$ dmQ>Umè`m {H«$`m§Zm ~mOybm R>odyZ `m

`mVwH$ënZoVyZ {gÕ Pmboë`m ‘mZdr {dœH$ënZoMm, ‘mZdr ‘Zmoì`mnmam§Mm d ‘mZdr d¥ÎmtMm

emoY KoVbm. Ë`m§Zr Amnë`m `mVwH$ënZm d `mVw{H«$`m `m boIm‘YyZ `mVwàYmZ g§ñH¥$VrMo

{VMm CJ‘, {dH$mg, ñdê$n, ‘hÎd `m gd©M A§JmZo Zo‘Ho$ d nyd©J«h{dahrV {dûcofU Ho$bo

Amho. Ë`m§Mo ho {dûcofU EHy$U ‘mZdr {dMmam§Mm emór` B{Vhmg g‘OyZ KoÊ`mÀ`m

BÀN>oVyZ Ambo Amho.

~oS>oH$am§Mo ¶k{dYr, ¶mVwH$ënZm, Za‘oYm{X JmoîQ>tMo {deof {M §VZ hmoVo. Am{X‘

‘mZdr g‘mOmÀ¶m OrdZmVrb ¶m à‘o¶m{df¶rMo ˶m§Mo AmH$bZ nma§n[aH$ ÑpîQ>H$moUmnojm

{Zamio hmoVo. ˶m§À¶m ¶m Aä¶mgm~Ôb ˶m§Mo ñZohr am.Zm.Xm§S>oH$a ¶m§Zr ˶m§Zm {Xbobm

A{^àm¶ ‘hÎdmMm Amho. VwP§ amOH$s¶ H$m¶© dJ¡ao ’$ma H$mi {Q>H$Uma§ Zmhr. ho dadaM§

Amho. ho AmO Amho, CÚm {dê$Z OmUma Amho. Vy Omo ¶k ¶m g§ñWoMm Aä¶mg H$aVmo¶g

˶m {XeoZ§ AmUIr Mma JmoîQ>tMm Aä¶mg H$a. Vy Amnë¶m XoemÀ¶m g‘mOm~Ôb Ag§

H$mhr gm§Jy eH$ʶmÀ¶m j‘VoMm Amhog Oo {H$ ¶m g‘mOmbm hd§ Amho. (dg§V nierH$a …

2004… 59) WmoS>Š`mV H$m` Va, `mVw{dYr d Y_©g§ñWm `m {df`m§daMo ~oS>oH$am§Mo boIZ d

qMVZ _mÝ`Vm àmßV hmoVo. {dÛOZm§_Ü`o Ë`m§À`m boIZmbm {deof ñWmZ hmoVo.

`mVw åhUOo H$m`? ho gm§JVmZm ~oSo>H$a `m§Zr Ho$bobo nwT>rb {dYmZ EHy$UM `mVw `m

g§H$ënZoH$So> nmhÊ`mMm ~oSo>H$am§Mm ÑpîQ>H$moU {H$Vr gyú‘ hmoVm ho ñnîQ> H$aUmao Amho.

Page 10: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 74

{dœmVrb gd© KS>m‘moS>rMo H$maU qH$dm àoaH$Ðì` åhUyZ EH$ `mVwÐì` gd©Ì ^abobo Amho.

ho Ðì` åhUOo EH$ eŠVrhr Amho. `m Ðì`m‘Ü`o (eŠVr‘Ü`o) ñdV:‘Ü`o Oo ~rOê$nmV

Agob Ë`mMm Am{dîH$ma KS>{dÊ`mMr VgoM Zd{Z{‘©VrMr eŠVr Amh o. ZmeH$maH$ d

{Z`m‘H$ gm‘Ï`© Amho. VgoM gd© dñVy‘Üæmo H$‘r A{YH$ à‘mUmV A{YdmgZ H$aÊ`mMr

j‘Vm Amho. ({X.Ho$.~oS>oH$a … 2002 … 4) àñVwV {dYmZmdê$Z ~oSo>H$am§Zm `mVw `m

g§H$ënZo‘Ü o Ho$di OmXÿQ>moUm, ‘§Ì-V§Ì Am{U OmaU‘maU `m Jmoï>r A{^àoV ZmhrV. Va

`mVw `m eãXmVyZ Ë`m§Zm EHy$UM {dœM¡VÝ`m‘Ü`o ~rOê$nmZo dmg H$aUmè`m EH$m àoaH$

eŠVrbm AYmoaopIV H$am`Mo Amho.

Y_m©gma»¶m Am{X‘ g§ñWoÀ¶m CX¶ {dH$mgmV ¶mVwe³VrMo ñWmZ ‘hÎdmMo Amho.

Y‘m©er ˶m§Mm Agbobm g§~§Y hm EH$ËdmMm Amho. Am{X‘ H$mimnmgyZM àm¡T> d g‘W©

‘mZdr ‘ZmZo {ZgJm©Vrb {Z¶‘~Õ aMZm d H«$‘ emoYVmZm ¶mVwH$ënZoMm ì¶yh gmH$ma Ho$bm.

dñVy-dñVy§À¶m g~§YmV AmT>iUmar gmÑí¶ gb§¾Vm d H$m¶©H$maU^md ¶m§Mm g‘mdoe ¶m

¶mVwH$ënZoV hmoVmo. ˶mM~amo~a b½Z, àU¶, J^©YmaUm, OÝ‘-‘¥Ë¶y ¶m ‘mZdr¶ {dYtMm

¶mVw{H«$¶m§er K{ZîR> g§~§Y Amho. ¶m n«ma§{^H$ {dMmam§Zr ^maboë¶m OrdZì¶yhm§VyZM

Y‘©OrdZmMm CX¶ {dH$mg Pmë¶mMo AmT>iVo. ¶mVyZM nwT>o ‘mZdr OrdZmVrb doJdoJù¶m

Y‘©{dYtZm ¶mVw{H«$¶mMo AmYma d g§X^© bm^V Jobo.

EdT>oM Zìho Va Y‘©g§ñWoM o g§ aU H$aʶmgmR>r H$mhr {dYrhr ¶mVw{H«$¶oH$Sy>Z

Y‘©g§ñWog bm^bo. ¶m XmoÝhr JmoîQ>r ‘mZdr OrdZmer BV³¶m EH$ê$n Pmë¶m AmhoV H$s,

˶m§Zm EH$‘oH$snmgyZ doJio H$pënVm ¶oV Zmhr. CbQ> H$moUVmhr Y‘©{dYr ¶mVw{H«$¶oÀ¶m

A§em{edm¶ nyU© hmoD$ eH$V Zmhr. ¶mVw{dYtZm Y‘©{dYr åhUʶmBVHo$ EH$ê$nËd ¶m

Xmohm|‘ܶo AmT>iVo. AmOÀ¶m AmYw{ZH$ H$mimVrb Y‘m©À¶m ê$nm‘ܶohr Am{X‘ H$mimVrb

¶mVwH$ënZm§Mo d ¶mVw{H«$¶m§Mo Adeof gmnS>VmV. EHy$UM ¶mVw{H«$¶m d Y‘m©Mm g§~§Y

Page 11: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 75

ghmoXaËdmMm Amho Ago ~oS>oH$am§Zr ‘mZbo Amho. `m `mVweŠVr ~ÔbMo à^mH$a ‘m§So> `m§Zr

Ho$bobo nwT>rb {dYmZ Y‘© Am{U ¶mVw e³Vr ¶m§À¶mVrb g§~§Ymda àH$me Q>mH$Umao Amho..

Am{X‘ O‘mVrÀ`m Y‘©H$ënZm§Mm CJ‘ `m eŠVrdarb {dídmgmV Amho. AZmH$bZr`,

Ad¡`pŠVH$, A{V‘mZdr, {Xì` Aer EH$ eŠVr gd© gOrd d {ZOud dñVyOmVm‘Ü o

Amho. `m eŠVrMo ñdê$n AVt{Ð` Ago AgyZ {VMm àË`` H$m ©ê$nmZo qH$dm àË`` ê$nmZo

`oVmo. (à^mH$a _m§S>o … 1975 …210-211)

WmoS>Š`mV {dœmVrb gd© KS>m‘moS>r‘mJrb H$m`©H$maU^md Oa AmnU

emoYÊ`mMm à`ËZ Ho$bm Va Ë`mgmR>r Amnë`mbm ~oSo>H$ma§mMm `mVw{dMma ‘mJ©Xe©H$ R>ê$

eH$Vmo. H$maU Y‘©M Zìho Va {ZgJ©~XbmVrb àË`oH$ Jmoï>r‘mJo H$moÊmV oVar EH$ VÎd

~rOê$nmZo H$m`© H$arV AgVo Am{U ho VÎd ‘mÝ` Ho$ë`mIoarO {ZgJ©{Z{‘©Vr, ~Xb d

{dH$mg `m ‘mJMm H$m`©H$maU ^md emoYUo AeŠ` hmo>Vo. åhUyZM {dkmZàUrV {dœH$ënZm

Zm§XV Agboë`m AmOÀ`m g‘mOmVXoIrb ~oSo>H$am§Zm `m {dMmamMo ‘hÎd OmUdbo Agmdo.

Y‘© Am{U g‘mO …

Y‘© Am{U g‘mO ¶m§À¶mVrb ZmVo ho nañna ghH$m¶m©Mo Amho. g‘mO ˶mÀ¶m

n[aàoú¶m‘ܶo {Z‘m©U hmoUmè¶m ~è¶mdmB©Q> Zr{VH$ënZm {ZYm©[aV H$arV AgVmo d ¶mVyZM

Y‘m©Mo ñdê$n {Z{üV hmoV AgVo. ¶mg §~§Yr BamdVr H$d} ¶m§Mm A{^àm¶ ‘hÎdmMm Amho.

Y‘© åhUOo g‘mOmMr Or aMZm Pmbobr AgVo Vr {Q>H${dʶmgmR>r Ambobo na§namJV {Z¶‘.

ho {Z¶‘ g‘mOaMZoer BVHo$ {ZJ{S>V AgVmV H$s, ˶mMo AmH$bZ Pmbo H$s g‘mOmÀ¶m

KS>UrMo AmH$bZ hmoVoM. (BamdVr H$d} … 1972…43) BamdVr H$d} ¶m§Zr ¶m{R>H$mUr g‘mO

d Y‘© ¶m§À¶mVrb EH$ËdmMo ZmVo AYmoao{IV Ho$bo Amho. gd©M g‘mOaMZo‘ܶo CJ‘

nmdUmè¶m Zr{VH$ënZm Y‘©^mdZoer {ZJ{S>V AgVmV. ˶mbm ‘m³g©dmXr g‘mOaMZoMmhr

AndmX Zmhr.

Page 12: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 76

{X.Ho$.~oSo>H$a ho H$å`w{ZñQ> MidirVrb EH$ {H«$`merb H$m ©H$V} d ‘mŠg©dmXr

{dMmad§V hmoVo. Ë`m§À`m gm‘m{OH$ Am{U Ym{‘©H$ {dMmam§Zm H$mb© ‘mŠg© Am{U bo{ZZ `m

g‘mOdmXr {dMmad§VmÀ`m {dMmam§Mr nmœ© y‘r bm^bobr hmoVr. ˶m§Zr g‘mOdmXr

g‘mOaMZoVrb Y‘©H$ënZoMo ñWmZ AYmoao{IV H$aUmao {ddoMZ Ho$bo Amho. OZVoÀ`m ‘Zmda

Y‘m©Mm n[aUm‘ A’y$gmaIm hmoVmo. ^m§S>dbXmar g‘mOmVë`m Jwbm‘m§Zm Amnë`m

‘Zwî`ËdmMr OmUrd {dgam`bm bmdUmao d Cƒ ‘mZdr OrdZmMr AmH$m§jm ‘mê$Z Q>mH$Umao

EH$ d¡Mm[aH$ ‘mXH$ Ðì` åhUOo Y‘©. ¶m{R>H$mUr Y‘© hr ‘mUgmbm ‘Zwî`ËdmMr OmUrd

{dgam`bm bmdUmar A’y$Mr Jmoir Amho. hm ‘mŠg©Mm {dMma ~oSo>H$am§Zr Amnë`m

{dMmamÀ`m H|$ÐdVu R>odbm Amho.

{X.Ho$.~oS>oH$a gdªH$f Aem g‘mO‘ZmÀ`m ~m§YmUrgmR>r d YmaUogmR>r {dKmVH$

R>aUmè`m A§YlÕm d Ym{‘©H$ H$bh `m§À`m {ZamH$aUmMr ~rOo g‘mOdmXm‘Ü`o emoYVmZm

{XgVmV. Omon ªV {df‘Vm, {nidUyH$ Am{U ñnYm© g‘mOmV Mmby am{hb Vmon` ªV A§YlÕm

Ym{‘©H$ H$bh d ‘mUgm §Mm Xþ~ionUm H$m`‘M amhrb. åhUyZ g‘mOdmXr g‘mOn[ad©Z

H$aUo `mVM bmoH$_mZgmVrb A§YlÕoÀ`m ZmemMr emœVr d ½dmhr Amho. ({X.Ho$.~oS>oH$a …

2006… àñVmdZm) ~oSo>H$a g‘mOmVrb A§YlÕm, Ym{‘©H$ H$bh d ‘mUgmMm Xw~ionUm `m

gd© Jmoï>tMr ‘wio {df‘Vm, {nidUyH$ Am{U ñnYm© `m‘Ü`o emoYVmV. hr {df‘Vm,

{nidUyH$ Am{U ñnYm© Omon`ªV g‘mOmV Zm§XV AmhoV. Vmon` ªV {Z‘©i Am{U {ZamoJr

g‘mOmMr C^maUr eŠ` Zgë`mMo Vo gm§JVmV. Ë`m§À`m `m ^y{‘Ho$bm bo{ZZàUrV

g‘mOdmXmMm AmYma Amho.

AmOÀ`m H$mimV Oa emgZg§ñWm, g‘mOg§ñWm, {ejUg§ñWm, amÁ`g§ñWm

Am{U Y‘©g§ñWm `m§À`mVrb nañnag§~§Y VnmgyZ nm{hbo Va Y‘m©À`m ZmdmZo OZVoV Xþhr

‘mO{dUo, ImoQçm AmVVm`r Ag§VmofmMr ÛofmMr AmJ ^S>H$m{dUo, OZVoMr eŠVr Xþ^§JyZ

Page 13: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 77

Iƒr H$aUo. ¶mVM Amnbm amï´>m{^‘mZ d Y‘m©{^‘mZ AS>Hy$Z nS>bobm {XgVmo. Ë`m‘wio

bmoH$emhrÀ`m g§ajUmgmR>r, Xoe{hVmgmR>r d g‘mOdmXmÀ`m àJVrgmR>r Amnë`mbm

Y‘©{df`H$ àým§Mr d YmoaUm§Mr `mo½` OmUrd hmoUo A{YH$ Amdí`H$ Amho. `m Om{UdoVyZ

g‘mOdmXmg nmofH$ Aem EH$m Ym{‘©H$ YmoaUmMr {Z{üV d I§~ra Aer ‘m§S>Ur hmoUo

JaOoMo Amho. Ë`mgmR>r ~oSo>H$a bo{ZZZo gyM{dbobo XmoZ Cnm` gm§JVmV. 1. Y‘©g§ñWobm

H$moUË`mhr g‘mOì`dñWoV emgZì`dñWonmgyZ {dbJ Ho$bo nm{hOo. 2. {ejÊmg§ñWm§da

H$moUË`mhr Y‘©g§ñWoMm Vm~m Agy Z`o. `m gyÌm§À`m AmYmao g‘mOì`dñWoMr AmIUr Ho$br

Va àOo‘Yrb gd© Y‘©n§Wm~Ôb g‘mZVoMr ^y{‘H$m ~miJUmam Y‘m©VrVnUm g§nyU© g‘mO

ì`dñWo‘Ü`o Omonmgbm OmB©b d EH$m {dbjU gw§Xa Aem Y‘m©VrV AmYw{ZH$ bmoH$amÁ`mMr

{Z{‘©Vr hmoB©b. AmOÀ`m `m {dnarV Am{U ^rfU n[apñWVrV ~oSo>H$am§Zr AYmoao{IV Ho$bobm

bo{ZZMm hm ‘mJ© {MaH$mbrZ CÝZVrMm d `mo½` ‘mJ© dmQ>Vmo.

~hþVoH$doim g‘mOYmaUobmM Y‘© ‘mZʶmMr J’$bV Amnë¶mH$S>o hmoV AgVo. na§Vw

~oS>oH$am§Zr Y‘© Am{U g‘mOYmaUm ¶m§À¶mVrb ’$aH$ ñnîQ> H$ê$Z nañnam§er Agbobo ZmVo

CbJS>yZ XmI{dbo Amho. ˶m§Zr Y‘m©À¶m nma§n[aH$ ê$nmMr ‘m§S>Ur d {M{H$Ëgm Ho$br Amho.

g‘mOmÀ¶m YmaUm ¶m Z¡{VH$Vo‘wio {Z{üV hmoV AgVmV. Aem YmaUmM g‘mOmV Eo{hH$ d

nmabm¡{H$H$ Y‘m©Mo gmV˶ {Q>H${dʶmg ‘XV H$aVmV. ¶m YmaUm gm‘m{OH$ {eH$dUrZo ÑT>

hmoV AgVmV. g‘mOmMr YmaUm AZoH${dY ‘mZdr à¶ËZm‘wio d H$V¥©Ëdm‘wio eVH$mZweVHo$

hmoV am{hbr Amho. ¶m gmV˶mMm AmYma Y‘©lÕm§À¶m gmV˶mbm bm^bm Amho Am{U

Y‘©lÕm§À¶m gmV˶m‘wio g‘mOì¶dñWoÀ¶m gmV˶mbm nmofU {‘iV Jobo Amho.

({X.Ho$.~oS>oH$a … 1971…16) ¶m{R>H$mUr ~oS>oH$am§Zr g‘mOYmaUm, Y‘©lÕm d

g‘mOì¶dñWm ¶m {VÝhthr JmoîQ>r nañnamhÿZ doJù¶m Ho$ë¶m AmhoV. ˶m nañnam§Zm H$em

à^m{dV H$aVmV d ˶m à^mdmVyZ ˶m§Mm H$gm {dH$mg {dñVma hmoVmo Vo gm§{JVbo Amho. Y‘©

d g‘mO ¶m§À¶mVrb nañnam§darb à^mdmMo ñdê$n d gyÌ Ë¶m§Zr AYmoao{IV Ho$bo Amho.

Page 14: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 78

dJ©{dJ«h d Om{Vì`dñWm ho AmOÀ`m g‘mOì`dñWo‘Yrb EH$ {dXmaH$ gË` Amho.

g§nyU© ‘mZdOmVrbm AÝ`m`, àjmo^ d aŠVnmV Aem AZoH${dY g‘ñ`m§Zr EH$m

Agwa{jVVoÀ`m ^modè`mV bmoQ>Umè`m `m dJ©{dJ«hmMo gmd© m¡‘ gË` hmVr ëmmJë`m{edm`

nañna ghH$mar Agm ‘mZd g‘mO {Z‘m©U hmoUma Zmhr. H$maU Y‘©doSo>nUm, OmVr`Vm d

àm§Vr`Ëd g‘mOYmaUoÀ`m {dH$mgmda AmKmV H$aVmZm {XgV AmhoV. `m eŠVrMm Zme

H$aÊ`mgmR>r `m eŠVrMo COm©H|$Ð Agboë`m dJ©{dJ«hmÀ`m {Z{‘©Vr‘mJrb ‘wi gË` g‘OyZ

KoUo ~oSo>H$am§Zm Amdí`H$ dmQ>Vo.

AZoH$ {dMmad§Vm§Zr Om{Vì`dñWoMo d dJ ©{dJ«hmMo ñdê$n Z¡g{J©H$ l‘{d^mOZmÀ`m

Ý`m`g§JV VÎdmV d AmYw{ZH$ Ü`o dmXmV emoYÊ`mMm à`ËZ Ho$bm Amho. ~oSo>H$a ho

l‘{d^mOZmda AmYmabobo Om{Vì`dñWoMo d dJ©{dJ«hmMo ñdê$n ZmH$maVmV Am{U JwU,

H$‘© d ñd^md `m§Mo ^maVr` VÎdkmZmVrb ‘wi àmMrZ g§X^© emoYyZ JwUH$‘© {d^mJe:

Ho$bobr Om{Vì`dñWmM à‘mU ‘mZVmV Am{U d[að> dJu`m§Zr d ãm«m÷Um§Zr {Zìdi

eãXûbofmda AmYmaboë`m Amnë¶m Om{Vì`dñWoMo g‘W©Z H$aÊ`mMr d¥Îmr gmoS>br nm{hOo

d `wJmZ² wJm§À`m H$ënZm VnmgyZ g‘mZVoMo VÎd A§JrH$maUmar gdªH$f Y‘©H$ënZm

ñdrH$mabr nm{hOo. `mVM AmOÀ`m gdªH$f g‘mOYmaUoMr ~rOo AmhoV Ago ~oSo>H$am§Zm

dmQ>Vo.

AmYw{ZH$ {dkmZ{ZîR> g‘mOm‘ܶo Y‘©nrR>m§Zr d Y‘©nWm§Zr Y‘©lÕogma»¶m n{dÌ

à‘o¶mbm {dê$n H$ê$Z ñdmWm©gmR>r dmnabo Amho. ˶m‘wio ˶m§À¶m AZoH$ A§JmZm CISy>Z

nS>ʶmMm YmoH$m {Z‘m©U Pmbm Amho. Varhr Y‘© Am{U lÕm ¶m XmoÝhr JmoîQ>tZm ~oS>oH$a

H$mb~mø, KmVH$ d à{VJm‘r n[aUm‘ H$aUmè¶m ‘mZV ZmhrV. CbQ> Vo g‘mOmÀ¶m

g^§aUmgmR>r Y‘©lÕm§À¶m nwZbm© mÀ¶m Amdí¶H$VoMr JmoîQ> H$aVmV. H$maU ‘mUgmMo

AmË‘^mZ d ˶mMr OmUrd, MamMag¥îQ>rer AW©nyU© ZmVo OmoS>ʶmMr ˶mMr A§J^yV àd¥Îmr,

Page 15: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 79

nyU©ËdmMr d A‘aËdmMr ‘mUygnUmVM A§J^yV Agbobr AmoT>, BhbmoH$sÀ¶m OrdZmÀ¶m

gmW©H$VoMr Amg, ˶mMr gm¢X¶©Ñï>r d ˶mMm A§J^yV Zr{V{ddoH$ ¶m§Mm Am{U Y‘© ¶m

JmoîQ>rMm A{dÀN>oÚ g~§Y Amho. (dg§V nierH$a … 2005 …19) nierH$am§Zr gm§{JVbobo

‘Zmoì¶mnmamMo ho {d{dY H§$Jmoao d g‘mO ¶m§Mm Iyn OdiMm g§~§Y Amho. ˶m§Zr

C„o{Iboë¶m ‘mZ{gH$ YmaUm §ZmM ~oS>oH$am§Zr Y‘© ¶m AmH$mamMm ‘Zmoì¶mnma åhQ>bo Amho.

à~moYZ H$mim{df`rMo Y‘©qMVZ :

EH$mo{Ugmdo eVH$ ho ^maVr` Y‘©à~moYZmÀ`m B{VhmgmVrb A{Ve`

‘hÎdmMo eVH$ Amho. `mH$mimV ^maVr` g‘mO B§J«Or gÎmoÀ`m amOH$s` Am{U Ym{_©H$

Xmñ`mV AS>Hy$Z nS>bm hmoVm. ‘mZ{gH$ Xmñ`, amOH$s` AJ{VH$Vm d Am{W©H$ XwX©em `m‘wio

g_mOOrdZmbm EH$ àH$maMr AdH$im Ambr hmoVr. g§nyU© ^maVr` g‘mO Y‘©½bmZrZo

hV~b d {XemhrZ Pmbobm hmoVm. `m g‘mOmZo AZoH$ amOH$s`, Ym{‘©H$ Am{U gm§ñH¥${VH$

AmH«$‘Uo nMdbr hmoVr. `m AmH«$‘UmZo hV~b Pmboë`m g‘mOmbm Y‘©à~moYZmÀ`m

‘mJm©da AmUÊ`mgmR>r EH$m Zì`m Y‘©àoaUoMr JaO hmoVr. `m Y‘© à~moYZmÀ`m JaOoVyZ

doJdoJù`m ^mJmV Y‘©gwYmUoÀ`m AZoH$ Midir C^m am{hë`m. `m‘Ü o gd©àW‘ 1829

‘Ü`o amOmam‘ ‘mohZ am°` `m§Zr ~«m÷mo g‘mOmMr ñWmnZm Ho$br.

nwT>o 1849 ‘Ü`o XmXmo~m nm§Sw>a§J Am{U am‘M§Ð ~miH¥$îU `m§À`m ZoV¥ËdmImbr

‘w§~B© `oWo na‘h§g g^oMr ñWmnZm Pmbr. nwT>o {VMo ê$nm§Va 1867 gmbr àmW©Zm g‘mOmV

Pmbo. 1873 ‘Ü`o ‘hmË‘m ’w$bo `m§Zr gmd©O{ZH$ gË`Y‘m©Mr ñWmnZm Ho$br. Va 1875

gmbr ñdm‘r X`mZ§X gañdVr `m§À`m à`ËZmVyZ Am`© g‘mOmMr ñWmnZm Pmbr. `m gd©M

MiditMr ‘ybVÎdo EH$‘oH$shÿZ doJir hmoVr. Ë`m§À`m AmMma Am{U {dMmam‘Ü`o AZoH$

‘V^oX hmoVo. na§Vw `m gd© MiditÀ`m ‘wimer EH$m Ym{‘©H$ Am[að>mV gmnS>boë`m ^maVr`

Page 16: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 80

g‘mOmbm EH$ Zdr Y‘©àoaUm XoUo Am{U Ë`mbm Zì`m Y‘©à~moYZmÀ`m dmQ>oda AmUZo ho

EH$M gyÌ H$m`©aV Agë`mMo {XgVo.

`m‘Ü`o àmW©Zmg‘mO Am{U gË`emoYH$ g‘mO ho g_mO à~moYH$mim‘Ü o

‘hmamï´>mV A{YH$ à^mdr R>abo. ho XmoÝhr n§W {Z^}i B©œa^ŠVrMo n§W hmoVo. ‘mZd OmVrMr

godm hrM Iar B©ídagodm Aem lÕoZo Ë`m§Zr Amnmnbo H$m © ‘moR >çm Ë`mJ_` d¥ÎmrZo Ho$bo

hmoVo. na§Vw ewÕ B©œadmXmÀ`m Y‘© mdZoZo ào[aV Pmbobo ho XmoZ Y‘©n§W Ad¿`m drg­n§Mdrg

dfm©VM {Zîà^ Pmbo. `m {df`r ~oSo>H$a åhUVmV, àmW©Zmg‘mO Am{U gË`emoYH$ g‘mO

`m§Zm EH$mM Y‘©VÎdmMm AmYma AgyZhr Ë`m§Mr eŠVr {d^mJbr Jobr ho XoIrb

‘hmamï´>mÀ`m Ñï>rZo ‘moR>oM XþX£d. ({X.Ho$.~oS>oH$a … 2002… 112) `m XmoZ g‘{dMmar

g‘mOmbm EH${ÌVnUo ‘hmamï´>mVrb bmoH$m§Zm B©œa ^ŠVrZo àoarV Pmbobr Am{U

‘mZdVmdmXmbm à‘mU ‘mZUmar gdªH$f Aer Ym{‘©H$ no«aUm XoUo eŠ` Pmbo AgVo. na§Vw

‘yR>^a ehar gw{e{jV nwT>mar Am{U A’$mQ> ngabobm J«m‘rU g‘mO `m§Zm EH$‘oH$m§Mr ^mfm

g‘Obr Zmhr Am{U Ë`m§À`m‘Ü`o H$m`‘M EH$ XþX£dr nS>Xm am{hbm. ‘hmamï´>r` g‘mOmbm

Vmo XþX£dr nS>Xm Xÿa H$aUo AmOhr eŠ` Pmbobo Zmhr. `m EH$m XþX£dr emoH$m§{VHo$‘wioM

‘hmamï´>mV EH$ gH$g Y‘©à~moYZmMr d g‘mOà~moYZmMr Midi C^r H$aÊ`mV `m

gwYmaH$m§Zm An`e Ambo Ago ~oSo>H$am§Zm dmQ>Vo.

EH$mo{Ugmì`m eVH$mVrb à~moYZH$mimVrb Y_©{dMmamMo ñê$n Vo `m n[aÑí`mV

H$aVmV. Ë`mMr gm_m{OH$ _r_m§gm H$aVmV. Ë`mMm AÝd`mW© bmdVmV. ‘hmamîQ´>mVrb `m

Y‘©à~moYZmÀ`m An`em‘mJo `m XmoZ ZoV¥ËdmVrb gwg§dmXmMm Am^md ho ~oSo>H$am§Zr

gm§{JVbobo EH$M EH$ H$maU ZìhVo. Varhr ~oS>oH$am§Mr hr Y_©_r_m§gm d {M{H$Ëgm

_hmamîQ´>mÀ`m gm_m{OH$ B{VhmgmÀ`m ÑîQ>rZo _hÎdmMr R>aVo.

Page 17: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 81

`m H$mim‘Ü o amZSo>, AmJaH$a, {Q>iH$, bmoH${hVdmXr, JmoIbo, ‘hmË‘m ’w$bo `m

gwYmaH$m§Zr Amnë`m AmMaZmVyZ Am{U {dMmamVyZ `m Ym{‘©H$ MiditZm EH$ àH$maMo ~i

{Xbo. `m gd© gwYmaH$m§À`m H$m`m©‘Ü o Am{U {dMmam§‘Ü`o H$mhr VmpÎdH$ ‘V^oX Agë`mMo

OmUdVo. `m eVH$mVrb `m g§nyU© Y‘©à~moYZmÀ`m Midir‘Ü`o gw{e{jVm§À`m Y‘©{dMmamV

àM§S> Am§XmobZo Pmbr. CbQ>gwbQ> ‘Vàdmhm§Mr Ii~i Am{U g§Kf© Pmbo d

Y‘©qMVZm‘Ü`o H$mhr Zdo g§Ho$V Am{U lÕm hr Amë`m. `m CbQ>gwbQ> ‘VàdmhmVyZ {Z‘m©U

Pmbobo g§Kf© Am{U AmYw{ZH$ Y‘©qMVZmVyZ Amboë`m H$mhr lÕm d g§Ho$V {X.Ho$.~oSo>H$a

`m§Zr g_H$mbrZ gm‘m{OH$ nmœ© y‘rda VnmgyZ nmhÊ`mMm à`ËZ Ho$bm Amho.

~oSo>H$am§Zr amZSo> `m§Mm Y‘©{df`H$ {dMma H|$ÐdVu R>odyZ `m Y‘©à~moYZmMo

ñdê$n ñnîQ> Ho$bo Amho. Ý`m.amZSo> `m§Mm EHo$œadmX {dœY‘u hmoVm VgmM d {VVŠ`mM

Vrd«VoZo Vmo ‘mZdY‘u hmoVm Ago ~oSo>H$am§Zr gm§{JVbo Amho. Vo `m {dœY‘u d ‘mZdY‘u

Y‘©{dMmam§Mr ~rOo g§VmÀ`m ^mJdV g§àXm`mVrb g‘Vm^md, ^yVX`m Am{U g{hîUyVm `m

VÎdm‘Ü`o emoYVmZm {XgVmV. dmaH$ar g§n«Xm`mÀ`m ‘mZdY‘u VÎdkmZmda AmYmabobo amZSo>

`m§Mo {dœY‘u d ‘mZdY‘u {dMma EH$m Ym{‘©H$ A[að>mV AS>H$boë`m ‘mZdr g‘mOmbm

gdªH$f Aer Y‘©n«oaUm XoD$ eH$bo AgVo. na§Vw 1890 Z§VaMo B§J«Om§Zr dmnabobo oXZrVrMo

amOH$maU Am{U qhXy Y{‘©`m§À`m ~bmMr A{^{ZdofmMr d AmË‘Jm¡admMr OmonmgZm

H$aÊ`mMr {Q>iH$à^¥Vr ZoË`m§Mr B©fm© `m gd© Jmoï>rnwT>o amZSo> `m§Mo Y‘©{dMma ~mOybm nS>bo.

nwT>o Y‘©àoaUoMm dmna amOH$s` gÎmogmR>r hmoUmèæmm g§Kfm©V, ñdY‘m©{^{ZdoîmmMr Vrd«Vm d

H$S>donUm `m§Mr OmonmgZm H$aÊ`mV hmoD$ bmJbm. amZSo> à ¥VtMr {dœY‘u ñdßZo `m

X§½`mÀ`m YJrV OiyZ Joë`mMo XÿaJm‘r n[aUm‘ AmOda AmnU nmhV AmhmoV. Ë`mMo bmoU

`mnwT>ohr OmB©b Ago ~oSo>H$am§Zm dmQ>Vo.

Page 18: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 82

bmoH${hVdmXr à~moYZ H$mimVrb EH$ ‘hÎdmMo gwYmaH$ hmoVo. `m H$mim‘Ü o

J«§Wàm‘mÊ` VÎdV: ZmH$maUmam EHo$œadmXr àmW©Zmg‘mO Am{U doXàm‘mÊ` åhUOo EH$

J«§Wàm‘mÊ` ‘mZUmam Am`©g‘mO `m§À`m ‘ybVÎdm§‘Ü`o ’$ma ’$aH$ hmoVm. na§Vw bmoH${hVdmXr

`m§Zr `m XmoÝhr g‘mOmMo g^mgXËd ñdrH$mabo hmoVo. Ë`m‘wio Ë`m§Mr hr ^y{‘H$m dmXJ«ñV

R>abr hmoVr. ~oSo>H$am§Zr Ë`m§À`m `m g§{X½Y dmQ>Umè`m ^y{‘Ho$Mo H$maU emoYÊ`mMm d g‘W©Z

H$aÊ`mMm à`ËZ Ho$bm Amho. Vo åhUVmV ‘mZdY‘© hmM gÕ‘© nËH$ê$Z H$m‘ H$am`Mo ñdV:

‘mZdgodm H$am`Mr d BVa lÕmd§VmZm Xya Z bmoQ>Vm gdmªÀ`m Odi OmD$Z Ë`m§Zm ‘mZdVoMo

d¥Îm ¿`m`bm {dZdm`Mo Agm bmoH${hVdmXrMm ‘mJ© {XgVmo. ({X.Ho$.~oS>H$a …2002…131)

¶m{R>H$mUr ~oS>oH$am§Mr ^y{‘H$m g‘Ýd¶dmXr hmoVr. ˶m§À¶m ¶m {ddoMZmVyZ g‘mOmV EH$OyQ>

ìhmdr. Y‘m©Mm ‘mZdr Moham nwT>o ¶mdm hr ‘mZdmVmdmXr ÑîQ>r {XgyZ ¶oVo.

Wm oS>Š`mV nma§n[aH$ Y‘©H$ënZm, B©œa{df`H$ ‘r‘m§gm Am{U AqhXy Y‘©‘Vo d

gwYmaH$ VÎdkm§Mr ‘V‘Vm§Vao `m§Mr VnmgUr d NmZZr H$aÊ`mV Ë`m§Zm ag ZìhVm, Zìho Va

Ë`m§Mr Vr àd¥ÎmrM ZìhVr ‘mZdr H$ë`mU `m gyÌmYmao Ë`m§Mr Y_©_r_m§gm àH$Q>bobr Amho.

Y‘© Am{U ~wdm~mOr{df`H$ {dMma :

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Zr Y‘© d ~wdm~mOr `m§À`mVbm ’$aH$ ñnï> Ho$bm Amho. ~wdm~mOr

hr EH$ gm‘m{OH$ JwÝhoJmar Amho. nmabm¡{H$H$ d Eo{hH$ A{‘fo XmIdyZ bmoH$ ^moiçm

bmoH$m§Zm ’$gdVmV. Va J wê$ g§àXm`mMo AmYmaVÎd ‘mUgm‘mUgmVrb g‘VoÀ`m ^mdZoda

AmKmV H$aUmao Amho. nm{dÍ`mMr qH$dm eŠVrMr H$ënZm J¥hrV Yê$Z EH$m ì`ŠVrbm

Xwgè`m ì`ŠVr Odi g‘n©UmÀ`m ^mdZoZo eaU Om`bm bmdVo. Jwê$g§àXm`mMr hr ^y{‘H$m

AmOÀ`m `wJY‘m©er {dg§dmXr Amho Ago ~oSo>H$am§Zm dmQ>Vo. g_mOmVrb g‘ñ`m§Mo ZrQ>

AmH$bZ H$ê$Z Ë`m gmoS>{dÊ`mgmR>r àË`oH$ ì`ŠVrZo Y¡ m©Zo dmJmdo, `mgmR>r EH$m ZdrZ

lÕoMr d ZrVrY¡ m©Mr Amdí`H$Vm Amho. EH$ AZwHy$b ‘mZ{gH$ dmVmdaU Ë`mgmR>r Oê$a

Page 19: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 83

Amho. ho dmVmdaU V`ma hmoÊ`mÀ`m åmmJm©V Jwê$g§àmXm`mMr na§nam d VÎd AS>WiçmgmaIo

Amho. ~wdm~mOr hr Jmoï> Va JwÝhoJmarÀ`m, ’$gdUwH$sÀ`m H$moQ>rVrb Amho. ({X.Ho$.~oSo>H$a :

2002: 143) g‘mOm‘Ü`o JwÝhoJmarMo d ’$gdUwH$sMo ñVmo‘ ‘mO{dUmè`m ~wdm~mOrbm

Am{U AmOÀ`m `wJY‘m©er {dg§dmXr Agboë`m, ‘mUgm‘mUgmVrb g‘VoÀ`m ^mdZoda

AmKmV H$aUmè`m Jwê$ g§àXm`mg `mo½` ‘mJm©Zo {damoY H$aUo ~oSo>H$am§Zm JaOoMo dmQ>Vo.

Ë`mgmR>r Jwê$g§àXm` Am{U ~wdm~mOr `m XmoÝhr JmoïtMr d ^maVr` bmoH$‘mZgmV

eVH$mZweVHo$ ÑT> Pmboë`m ê$T>r, {dMma, AmMma, lÕm `m§Mr S>moignUo {M{H$Ëgm

H$aÊ`mMm n`m©` gwM{dVmV.

nmabm¡{H$H$mÀ`m ‘mZgg¥ï>rV dmdaVmZm ‘mUgmZo AZoH$ doJdoJiçm {Xem§Zr

VÎdqMVZ d Y‘©[M§VZ Ho$bo Amho. ^maVr`m§Zr Ho$boë`m qMVZmbm ‘mZdr {dMmam§À`m

B{VhmgmV ‘moR>o ñWmZ Amho. `m‘Ü`o `moJmgZo, àUm`m‘ `m§Mo ‘hÎd AmOÀ`m AmYw{ZH$

`wJmVhr {Q>Hy$Z Amho. na§Vw `m VÎdqMVZmMo AnË` Agbobr ~wdm~mOr hr {ZH$mon

{dMmam§À`m d VÎdqMVZmÀ`m AmS> oUmar EH$ Jmoï> Amho.

AmOÀ`m AmYw{ZH$ H$mimV AmH$f©UmgmR>r Ambobr ’°$eZ, Om{hamVr~mOr,

{dH«$rMo V§Ì øm gd©M Jmoï>tMm dmna ~wdm~mOr gma»`m KmVH$ Jmoï>tMm àMma Am{U àgmamV

hmoV Amho. `mVyZM ~wdm~mOrMm ^ñ‘mgya gd©Ì ngam`bm ‘XV hmoVo. hr ~wdm~mOr {ZH$mon

g‘mO‘Z KS>{dÊ`mÀ`m H$m‘mV AS>MUrMr R>aV Amho. Ë`mgmR>r AmYw{ZH$ ~wdm~mOrbm

{damoY H$am`Mm Va Y‘©, ‘§Ì-V§Ì, OmXÿQ>moUm, `moJmgZo, {hßZm°{Q>P‘, ^{dî`H$WZ,

‘mZ{gH$ AmOma d CnMma `mgma»`m JyT> Jmoï>tMr ZrQ> CKS> MMm© d {M{H$Ëgm Ho$br

nm{hOo {dkmZmMr à‘o` ZrQ> bmoH$m§Zm g‘OVrb Aer gm§{JVbr nm{hOoV. Ago ~oSo>H$am§Zm

dmQ>Vo. hr EH$m AWm©Zo g‘mOOmJ¥VrM Amho.

Page 20: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 84

3.2 {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo VÎdkmZ{df¶H$ {dMma :

{X.Ho$.~oS>oH$am§Zr VÎdkmZ {df¶mVyZ ~r.E. Ho$bo hmoVo. VoWo ˶m§Zm ’$Ur yfU

A{YH$mar ho VÎdkmZmMo àmܶmnH$ {eH$dm¶bm hmoVo. ˶m§Mm ~oS>oH$am§da {deof à^md hmoVm.

˶m§À¶m à^mdm‘wio d VÎdkmZm~Ôb AgUmè¶m AmH$f©Um‘wio ~oS>oH$am§Zr VÎdkmZ {df¶mVyZ

E‘.E.Mr nXdr KoVbr. nwT>o Zm{eH$À¶m h.àm.Q>m.H$m°boO‘ܶo VÎdkmZmM o àmܶmnH$ åhUyZ

H$m‘ Ho$bo. Xaå`mZÀ`m H$mimV Y‘©, VÎdkmZ, B{Vhmg, amOH$maU, gm‘m{OH$ g‘ñ`m

B.{d{dY {df`m§da Ë`m§Zr {dnyb boIZ Ho$bo. ˶m§À¶m {M§VZmMo AZoH$ àm§V hmoVo. ˶mn¡H$s

VÎdkmZ ¶m {df¶mMo ˶m§Zr gImob {MV§Z Ho$bo.

~oS>oH$a ñdV: VÎdkmZmMo {dÚmWu d àmÜ`mnH$ hmoVo. Ë`m§Zr hoJob, H$H©$ZmX©,

XoH$mV©, ‘mŠg© Aem AZoH$ nmümÎ` VÎdqMVH$m§Mr VmpÎdH$ à‘o VnmgyZ nm{hbr AmhoV.

VÎdkmZna {M§VZ ho Ë`m§À`m Am wî`mMo EH$ à_wI qMVZjoÌ hmoVo. Vo Ë`m joÌmV _ZmnmgyZ

a_V. OrdZmVrb H$mhr VÎdgyÌm§Mr, àým§Mr CH$b H$aÊ`mMm à`ËZ ~oS>oH$am§Zr Ho$bm Amho.

{d{dY VÎdXe©ZmnmgyZ Vo gm{hË`H$bmXr joÌmVrb VÎdàým§Mr Ë`m§Zr _m§S>Ur Ho$br.

~oS>oH$am§Mo VÎdkmZ{df`H$ boIZ hoJob : OrdZ Am{U VÎdkmZ (1966) d

ApñVËddmXmMr AmoiI (1972) `m J«§WmVyZ àH$Q>bo Amho. `m J«§Wm‘YyZ Ë`m§Zr hoJobMm

{dœMoVZ, hoJobMm n[a^md­ì`yh, hoJobMr Zr{V‘r‘m§gm, hoJobMr H$bm‘r‘m§gm Am{U

hoJobMr B{Vhmg‘r‘m§gm `m g§H$ënZm§À`m AmYmao hoJob `m O‘©Z VÎddoË`mÀ`m EHy$UM

VÎdqMVZmMr AmoiI H$ê$Z XoÊ`mMm à`ËZ Ho$bm Amho. hm J«§W åhUOo Ë`m§Zr _amR>r

dmMH$m§Zm hoJobÀ`m VÎdkmZmMm Aä`mg H$aÊ`mgmR>r {Xbobo EH$ {dûdgZr` gmYZ Amho.

Vmo ~oS>oH$am§À`m d¡Mm[aH$ _§WZmMm hm EH$ _m¡ë`dmZ Z_wZm Amho. VÎdkmZm~amo~aM

g_mOemñÌmÀ`m BVahr H$mhr joÌm§dahr hoJobÀ`m VÎdkmZmMm à^md Amho. Ë`m_wio gd©M

joÌmVrb Aä`mgH$m§Zm hm J«§W Cn wŠV Amho.

Page 21: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 85

_w§~B©À`m OZVm H|$ÐmV Ë`m§Zr EH$m ì`m»`mZ_mboV ApñVËddmXmMr AmoiI `m

{df`m§da XmoZ ì`m»`mZo {Xbr. `m ì`m»`mZm§Mo \${bV åhUOo Ë`m§Mr ApñVËddmXmMr

AmoiI hr nwpñVH$m hmo . `m nwpñVHo$VyZ H$H©$JmX©Mr ApñVËd‘r‘m§gm d hþgob©Mr

kmZ‘r‘m§gm `m§Mr ApñVËddmXmÀ`m n[aàojmV AmoiI H$ê$Z XoÊ`mMm à`ËZ ~oS>oH$am§Zr

Ho$bm Amho. ~oS>oH$am§Mo VÎdkmZna boIZ åhUOo OJmV Oo {dMmad§V, VÎdk hmoD$Z Jobo

˶m§À¶m {df¶rMm ˶m§Mm Vmo {dMma Amho. ˶m§À¶m {dMmam§Mm ‘mJmodm ˶m§Zr ˶mVyZ KoVbm

Amho. EH$m AWm©Zo ¶m VÎdqMVH$m~Ôb d ˶m§À¶m VÎd{M§VZm~Ôb ñdV…bm nS>boë¶m

àým§Mr CÎmao emoYʶmMm hm à¶ËZ Amho.

‘mZdr {dMmam§À`m joÌm‘Ü`o VÎdkmZ hm {df` A{Ve` Jw§VmJw§VrMm d ‘ybmJ«mhr

g‘Obm OmVmo. Ë`mbm ‘mZdr Or{dVmMo d {dûdmMo H$moSo> gmoS>{dÊ`mMo EH$ éj gmYZ

g‘Obo OmVo na§Vw ~oSo>H$a ‘mÌ VÎdkmZ `m {df`mbm BVa joÌmVrb kmZmÀ`m à`ËZm

BVHo$M d H$bmd§VmÀ`m H$bmjoÌmVrb gO©Zm BVHo$M g¥OZerb ‘mZVmV. åhUyZM Vo

Am wî`^a VÎdqMVZm‘Ü`o a‘bobo {XgVmV. Aä`mgmÀ`m gmo`rgmR>r Ë`mÀ`m

gm{hË`‘r‘m§gobm AmYma yV R>aUmè`m H$mhr VmpÎdH$ g§H$ënZm§Mm {dMma `m àH$aUmV Ho$bm

Amho. ~oS>oH$am§À`m VÎdkmZ{df`H$ boIZmMo ñdê$n nwT>rbà_mUo gm§JVm oB©b.

hoJobMm {dœMoVZ :

hoJob hm O‘©Z VÎdk hmoVm. Ë`mbm ‘mZdr OrdZmMm Am{U g¥ï>rMm AW©

bmdm`Mm hmoVm. Ë`mVrb gË` Am{U A§{V‘ lo `mMm CbJS>m Ë`mbm H$am`Mm hmoVm.

Ë`mZo XoH$mV©, H$m§Q>, ímoqbJ, {’$íQ>o `m AZoH$ VÎdkm§À`m VÎd‘r‘m§goMm AmYma `m

boIZmbm Amho. nyd© VÎd‘r‘m§go~Ôb Vmo Ag‘mYmZr hmoVm. `m Ag‘mYmZmVyZ Ë`mbm EH$

{dœMoVZmMo à‘o ñ’w$abo. `m {dœMoVZmMo ê$n hoJobÀ`m VÎdqMVZmMo ‘yi Amho. hoJobÀ`m

`m à‘o`m~Ôb ~oSo>H$a åhUVmV, hoJobMo {dœ "AgVonUmZo' Zm§XV AgVmZm "KS>VonUmZo' d

Page 22: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 86

‘moS>VonUmZo gVV ZQ>Umao Amho. ZwgVo "AgVonU' `m {dœmÀ`m {R>H$mUr g§ dV Zmhr H$maU

"nS>Vo­‘moS>Vo­nU' hoM AgVonUmMo Iao ê$n Amho. ({X.Ho$.~oSo>H$a : 1966 : 59) åhUOoM

~oSo>H$a {dœ ho hobJoMo dñVyVÎd Amho Ago ‘mZVmV. hoJobÀ`m Ñï>rZo {dœ ho gV² Va

AmhoM nU Vo {OVHo$ gV² {VVHo$M gO©Zerb d n[adV©Zerb Amho. `m KS>Ë`m d ‘moS>Ë`m

dñVyOmVm‘Ü o n[adV©ZmMr Or AI§S> d ‘yb^yV à{H«$`m AZwñ`yV Amho. {VÀ`m ‘yë¶

ñdê$nm~ÔbMm {dMma hoJobZo _m§S>bm Amho. `m {dMmamVM {dídMoVZmÀ`m à‘o`mMo ~rO

Am{U {dH$mg gm‘mdbobm Amho Ago ~oSo>H$am§Zm dmQ>Vo.

WmoS>Š`mV àË`j {díd Am{U Ë`mVrb {‘WwZ^md, {‘WwZmVrb gO©ZerbVm

Am{U gO©ZmVrb EH$mË‘Vm `mVyZ {dœmbm bm^bobo AZ§VËd Am{U `m AZ§V {MaZyVZ

{dœmMo JyT> AX²^wV ñdê$n hrM hoJobMr hr {dœMoVZmMr g§H$ënZm Agë`mMo ~oSo>H$a

‘mZVmV. hoJobZo gm§{JVbobr Zr{V‘r‘m§gm, B{Vhmg‘r_m§gm Am{U H$bm‘r‘m§gm `mgd©

{dMmaì`yhmÀ`m ‘wimer hr {dûdMoVZmMr H$ënZmM H|$ÐdVu Amho. ~oS>oH$am§Zr g¥îQ>rMm

Ama§ q~Xÿ Agboë`m hoJ obr` VÎdqMVZmVrb `m {dœMoVZmÀ`m à_o mMr AË`§V gw~moY

_m§S>Ur _amR>r ^mfoV Ho$br Amho. B§J«OrVrb VÎd{dMmam§Mr _amR>r_Ü`o _m§S>Ur H$aVmZm

nm[a^m{fH$ eãXm§Mr AS>MU oD$ Z XoVm Ë`mMo gw~moY _amR>rH$aU Ho$bo Amho.

hoJobMr Zr{V‘r‘m§gm :

Zr{V‘r‘m§gm ho EH$ hoJobÀ`m VÎdqMVZmVrb ‘hÎdmMo à‘o` Amho. hoJob hm

‘mZdr ‘Zmbm àma§^q~Xy d AmYmalÕm ‘mZyZ VÎdkmZmMm emoY KoUmam VÎdqMVH$ hmoVmo.

Ë`mZo ‘mZdr‘ZmÀ`m {dMma ì`mnmam§Zm AZwbjyZ VH©$emór` ‘r‘m§gm Ho$br Amho. Va ‘mZdr

‘ZmVbo g§H$ën­ñdmV§Í` Am{U ‘mZdmZo {Z‘m©U Ho$boë`m Hw$Qw>§~, g‘yh Am{U amï´> BË`mXr

g§ñWm `mÀ`m ahñ`mV {eê$Z Zr{V‘r‘m§gm Ho$br Amho. hoJobÀ`m `m à‘o`mMr ‘r‘m§gm

H$aVmZm ~oSo>H$am§Zr Ë`mMr {d^mJUr VrZ Q>ßß`mV Ho$br Amho. 1. A°~ñQ´>ŠQ> amBQ>

Page 23: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 87

(g§H$ën{MVo²Mr ~{h_w©I OmUrd d Am{dîH$ma) 2.‘moa°{bQ>r bmB©’$ (g§H$ën{MVo²Mr A§V_w©I

OmUrd d Am{dîH$ma) 3.E{WH$b bmB©’$ (darb ~{h_w©I Am{U A§V‘w©I Am{dîH$mam§Zm

‘wV©Ëd XoUmao ì`ŠVrMo d g‘ï>rMo g§ñWmË‘H$ OrdZ) `mVrb g§H$ën{MV² `m KQ>H$mda bj

H|${ÐV H$ê$Z hoJobZo Amnbo Zr{Vemó aMbo Amho. Ë`mÀ`mM AmYmao ~oSo>H$a hoJobÀ`m

Zr{V‘r‘m§goMo {dûcofU H$aVmV.

na‘oœar g§Ho$V, gyÌ Am{U ¶moOZm ¶mda ^m{dH$m§Mr OodT>r ^³Vr AgVo

˶mhrnojm OmñV àIa d ÑT> ^³Vr àkoda Am{U CÞ¶ZerbVoda R>odyZ hoJobZo Amnbr gd©

lo¶‘r‘m§gm Ho$br Amho. ‘mZdr {ddoH$ hm hoJobÀ`m VÎd‘r‘m§goMm nm¶m Amho. åhUyZ ˶mMr

VÎd‘r‘m§gm ˶mÀ¶m EH§$Xa VÎdì¶yhmV A§J^yV Aer Amho. ‘mZdr g§ñH¥$VrÀ¶m dQ>d¥jmMm

{dñVmaM g§H$ën{MV²À¶m ‘mohmoarEdT>çm ~rOmnmgyZ Pmbm Ago hoJobÀ¶m ZrVr‘r‘m§goMo gyÌ

Am{U ’${bV Amho Aer ~oS>oH$am§Mr YmaUm Amho.

‘mZdr g§ñH¥$VrÀ`m dQ>d¥jmMm {dñVmaM `m g§H$ën{MV²À`m ‘mohar EdT>çm

~rOmnmgyZ Pmbm Amho ho hoJobÀ¶m g§~§Y {dMmam§Mo A§V…gyÌ Amho. g§H$ën{MV² g§~§Yr

~oSo>H$am§Zr Ho$ëmobo nwT>rb {dYmZ g§H$ën{MV²Mo _hÎd AYmoao{IV H$aUmao Amho. Z¡{VH$

‘r‘m§goÀ`m Ñï>rZo g§H$ënmMo gm‘Ï © Zgboë`m ì`ŠVrbm _mUyg JUVm `oV Zmhr. _mUygM

Zgbobm ney H$m`ÚmÀ`m H$joV `oV Zmhr d ZrVr Om{Udobmhr Vmo AnmÌ R>aVmo.

({X.Ho$.~oSo>H$a :1966 : 216) Hw$Qw>§~OrdZ, g‘yhOrdZ Am{U amï´>OrdZ `m VrZ

g§ñWm§À`m AmYmamZo hoJobZo Amnbr g§ñWmË‘H$ Zr{V‘r‘m§gm {deX Ho$br Amho.

bmoH$OrdZ Am{U Ë`mbm AmH$m[aV d gwgyÌ H$aUmè`m Hw$Qw>§~, g‘yhOrdZ Am{U

amï´>OrdZ `m ‘mZdr g§ñWm `mVM Z¡{VH$VoMo ‘yV© ñdê$n AdVaVo Ago ~oS>oH$a åhUVmV. hr

g§ñWmË‘H$ Zr{V‘r‘m§gm ñnï> H$aVmZm ~oSo>H$a Z¡{VH$VoMm àË`j AmMma ì`ŠVrbm

H$amd`mMm Agob Va Ë`mZo d Ë`mÀ`m g§VVrZohr EH$m Z¡{VH$ OrdZmV gh^mJr Pmbo

Page 24: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 88

nm{hOo d Ë`m OrdZmMo nm{dÍ` d gmVË` {Q>H${dbo nm{hOo. hr Anojm ì`ŠV H$aVmV Vr

XoIrb hoJobÀ`m g§ñWmË‘H$ Zr{V‘r‘m§goÀ`m AmYmamdaM. ~oS>oH$am§Zr hoJobr` VÎdkmZmVrb

g§H$ën{MV² `m à_o mÀ`m AmYmao bmoH$OrdZmVrb d¡`pŠVH$ d g§ñWmË_H$ ZrVr_yë`m§Mo

ñdê$n d _hÎd ñnîQ> Ho$bo Amho.

hoJobMr B{Vhmg‘r‘m§gm :

hoJobZo {dûdMoVZmÀ`m H$ënZobm H|$ÐdVu R>odyZ B{VhmgmMr ‘r‘m§gm

VÎdkmZmÀ`m AmYmao Ho$br Amho. `m ‘r‘m§goV hoJobMr y{‘H$m B{VhmgH$mamMr ZgyZ

VÎdkmMr Amho. B{VhmgH$mamZo B{Vhmg {b{hVmZm H$mbH«$‘ Am{U àË`j nwamì`mda

AmYmabobr Eo{Vhm{gH$ KQ>Zm§Mr ‘m§S>Ur `m XmoZ JmoîQ>tMo ^mZ R>odbo nm{hOo. Ë`mM~amo~a

dm§{eH$ amï´>r` Xþam{^‘mZ `m§À`m nmgyZ A{bá am{hbo nm{hOo. B{Vhmg boIZmMo ho g§Ho$V

hoJob ‘mÝ` H$aVmo. na§Vw Aem emóewÕ nÕVrZo {b{hboë`m ‘mZd OmVrÀ`m B{VhmgmV

H$m` {XgVo? H$moUVo gyÌ JdgVo? `m àým§Mr CÎmao Vmo VÎdkmZmÀ`m AmYmao XoVmo.

‘mZdr B{Vhmgmg§~§YrMr hoJobMr nwT>rb ^y{‘H$m ‘hÎdmMr Amho. {Vbm

_mŠg©dmXr VÎdqMVZmMm AmYma Amho. hr ^y{_H$m B{VhmgmMo Zo_Ho$ AmH$bZ _m§S>Umao

Amho. amï´>mamï´>mVrb g§~§YmZm ‘mZdr ñdmV§Í`mbm nyaH$ ~Z{dUmè`m EH$m gmd©amï´>r` ‘mZdr

g‘mOmMr H$ënZm Ë`mZo ‘m§S>br Amho. hr H$ënZm ‘mZdr B{Vhmg `m g§koZo Ë`m§À`m

Zr{V‘r‘m§goV g‘m{dï> Pmbr. ({X.Ho$.~oSo>H$a : 1966 : 296) WmoS>Š`mV hoJobZo ‘mZdr

B{VhmgmMr ‘r‘m§gm hr Zr{V‘r‘m§goÀ`m g§X^m©V Ho$br Amho, B{VhmgH$mamZo B{VhmgmMr

‘r‘m§gm H$aVmZm àË`j A‘wH$ KS>bo `m~ÔbMm {Zd}Y nwamdm KoD$Z Am{U H$mbH«$‘mMo n o$

^mZ R>odyZ Amnbr nmD$bo Q>mH$br nm{hOoV hr hoJobMr ^y{‘H$m ~oSo>H$am §Zr {deX Ho$br

Amho.

Page 25: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 89

hoJobMr H$bm‘r‘m§gm :

~oS>oH$am§Zr hoJobZo Oo H$bm{df`H$ {dMma _m§S>bo Ë`mMrhr MMm© Ho$br Amho.

`m‘Ü`o H$bmd§V d Ë`mMo ì`pŠVËd `m§Mm {dMma H$ê$Z H$bmH¥$VrÀ`m {Z{‘©VrMr à{H«$`m

g_OyZ KoUo eŠ` AgVo. `m à{H«$`oV H$bmd§V Oo aÀmZmH$m¡eë` XmI{dVmo Ë`mÀmo ‘‘©

emoYUo eŠ` AgVo. Ë`mM~amo~a H$boMm AmñdmX KoUmam a{gH$ H$emMm AmñdmX KoVmo `m

àýmMo CÎma emoYUo hr eŠ` AgVoo. åhUOoM {Z{‘©Vr, AmñdmX, AmH¥${V~§Y Am{U

‘yë`m§H$Z `m {d{dY A§JmZr H$boMr ‘r‘m§gm H$amdr bmJVo. hoJobM o nwT>rb à_o`

H$bm‘r‘m§goÀ`m à{H«$`og {Xem XoUmao R>aVo. H$bmË‘H$ {Z{‘©Vr hr ‘mZdr ‘ZmMr EH$ AQ>i

C‘u Amho. d H$bmË‘H$ dñV wV Oa H$mhr ‘w»` emoYmd`mMo Agob Va Vo ‘mZdr ‘ZM.

({X.Ho$.~oSo>H$a : 1966 : 276) hoJobÀ`m H$bm‘r‘m§goMm àma§^q~Xy Am{U Ë`mMr gmar

àoaUm `mM à‘o`mV åhUOoM ‘mZdr ‘ZmV Amho. Vmo H$bm‘r‘m§goÀ`m à{H«$`oVrb àË`oH$

A§JmMm àma§^q~Xy ‘mZdr ‘ZM Amho Ago ‘mZVmo.

hoJobr` H$bm‘r‘m§gm hr H$bm Am{U {dkmZ, H$bm Am{U Y‘©, H$bm d

B§{Ð`mZw d, H$bm d VÎdkmZ Aem ~hþ‘wIVoVyZ V`ma Pmbobr Amho. åhUyZM ~oSo>H$a

hoJobr` H$bm‘r‘m§gm hr EH$‘wI ZgyZ {Û‘wI, AZoH$‘wI Amho. Vr H$boMo gÎd gm§JVo Vg o

nañnag§~§{YËd XoIrb gm§JVo Ago åhUVmV. hoJobÀ`m H$bm‘r‘m§go‘Ü`o H$bmd§V, a{gH$

Am{U g‘rjH$ `m§À`m ‘Zmoì`mnmamMm {dMma H$bmH¥$VrÀ`m {d{eï> ñdê$nmZo AZw~§{YV

hmoVmo. Ë`m_wio H$bm_r_m§gobm hmoUmam ‘Zmoì`mnmamË‘H$ {dûcofUmMm d VWmH${WV

‘mZgemór` ‘r‘m§goMm YmoH$m Q>iVmo. hrM hoJobÀ`m H$bm‘r‘m§goMr CnH$maH$ ~m~

~oSo>H$am§Zm dmQ>Vo.

hoJobÀ`m g§nyU© H$bm‘r‘m§go‘Ü`o H$bmH¥$Vrbm ‘Ü`q~Xy ‘mZbo Amho. Ë`m‘wio

‘r‘m§goVrb EH$m§JrnUmMo d H$moVonUmMo AZoH$ YmoHo$ Q>ibo AmhoV. `m‘Ü`o {Z{‘©Vr

Page 26: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 90

à{H«$`oÀ`m ~mOyZo oUmao EH$m§JrnU Agob qH$dm AmñdmX à{H«$`oÀ`m ~mOyZo oUmao H$moVonU

Agob `mMr ~mYm hoJobÀ¶m H$bm‘r‘m§gobm hmoV Zmhr. Ë`m‘wio H$bmH¥$Vr hr BVa

H$moR>ë`mhr dñVyMr {Zìdi à{VH¥$Vr, Z¸$b qH$dm N>m`m ZgyZ ñdV§ÌnUo ApñVËdmV

Ambobr ñdV§ÌnUo Zm§XUmar dñVyM Amho ho CKS> hmoVo.

ApñVËddmX :

gmYmUV… {dgmì¶m eVH$mÀ¶m nydm ©Ym©‘ܶo ApñVËddmX hr {dMmaàUmbr

ApñVËdmV Ambr. ¶m VÎdkmZmMr g§H$ënZmË‘H$ d ~m¡{ÕH$ ‘m§S>Ur ¶mM gw‘mamg Pmbr.

{VMm OmJ{VH$ gm{h˶nQ>bmda OmñV dmda OmUy bmJbm. gm{h˶H¥$VrVrb ì¶p³VaoIm,

KQ>Zmàg§J, ‘ZmodñWm B. ‘YyZ ‘mZdr ApñVËdmMr OmUrd à^mdrnUo hmoD$ eH$Vo ho

H$bmd§VmÀ`m-X{e©{ZH$m§À`m bjmV Ambo. ¶m gyÌmMm dmna gmÌ©, H$må¶y ¶mgma»¶m nmümζ

gm{hp˶H$m§Zr à^mdrnUo Ho$bm.

1960 Z§Va ‘amR>r gm{h˶mdahr ¶m VÎdàUmbrMm H$‘rA{YH$ à‘mUmV

à^md OmUdy bmJbm. ˶mMr H$mhr EH$ MMm© _amR>r gm{hË`{dûdmV hmoD$ bmJbr hmoVr.

~oS>oH$am§Zm hr àUmbr_r_m§gm OmUyZ ¿`mdogo dmQ>Uo ñdm^m{dH$ hmoVo. ¶mVyZM ˶m§Zr 1968

‘Ü`o ApñVËddmX `m {df`mda XmoZ ì`m»`mZo {Xbr. d 1972 ‘Ü`o ApñVËddmXmMr

AmoiI `m N>moQ>oImZr J«§Wm‘YyZ Vr à{gÕ Pmbr. Ë`m§Zr ¶m J«§Wm‘YyZ ApñVËd‘r‘m§gm,

kmZ‘r‘m§gm d Zr{V‘r‘m§gm `m à‘o`m§À`m AmYmao ApñVËddmXmMr AmoiI H$ê$Z {Xbr.

nmíMmË` d ^maVr¶ b{bV gm{hË`m‘Ü o ApñVËddmXmÀmo Oo à{Vq~~ C‘Q>bo Amho

Ë`mÀ`mdê$Z ApñVËddmXmMr AmoiI H$ê$Z KoUo eŠ` Amho. Varhr ApñVËddmX hr ñdV§Ì

d gwQ>r VÎdàUmbr Amho. ˶m‘wio ~oSo>H$am§Zr Ho$di H$moUË`mVar gm{hË`mÀ`m qH$dm gm{hË`

H¥$VrÀ`m n[adoemV ApñVËddmXmMr ê$no Z emoYVm àË`j VÎdkmZm‘Ü`o ApñVËddmX `m

g§koZo H$moÊmH$moUË`m Jmoï>r d VÎdo {ZX}{eV Ho$ë¶m OmVmV `mMo {ddaU Ho$bo Amho.

Page 27: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 91

‘r H$moU Amho? hm àý ApñVËddmXmÀ`m ‘r‘m§goV H|$ÐdVu Amho Am{U

`mMo CÎma Agboë`m Agm ‘r Amho `m ^mdZoVyZ Apñ‘VoMm ~moY hmoVmo. `m Apñ‘VoMm

àË`` ‘mUgmbm g§X^ ©a{hV arVrZo oD$ eH$Vmo. ho ApñVËddmXr ‘r‘m§goMo àmU^yV gyÌ

Amho. `m g§~§Yr ~oSo>H$am§Zr Ho$bobo nwT>rb {ddoMZ ApñVËddmXmMo ñdê$n A{YH$ ñnï>

H$aUmao Amho. g§X^©a{hV ‘rnUmMo ^mZ Am{U {Z{üVVm ‘mUgmbm AgVo. ‘r H$moU? `mMo

Vo d VodT>oM CÎma Amho. "‘r Amho' EdT>oM CÎma XoUo ‘mÌ `wŠV R>aV Zmhr. H$maU ZwgVo

H$moaSo> AgVonU ½dmhr XodyZ gm§JÊ`mV AW© ZgVmo. "‘r H$moU ? `m àýmMo ‘r Amho ho CÎma

hmoV Zmhr. _mÂ`m AgVonUmMo ^mZ ‘bm `oVo. d "Agm ‘r Amho' ho CÎma ‘mÌ gmW© Amho.

H$maU `mV ZwgVr AgVonUmMr ½dmhr ZgyZ AgVonUmMo ^mZ AgÊ`mMr ½dmhr Amho.

({X.Ho$.~oSo>H$a : 1972:23)

WmoS>Š`mV `m AgVonUmÀ`m Om{UdoVyZM EH$ gdªH$f ApñVËddmXmMo Xe©Z

KS>Vo Am{U `m Om{UdoVyZM Z¡{VH$ OrdZmMr OmUrd Am{U ‘mZdr ‘`m©XmMm ì`yh C‘JVmo.

`mVyZ OrdZmVrb nwîH$i Hw$ê$nVm, X§ , qhgm Q>iUo eŠ` Amho Ago ~oSo>H$am§Zm dmQ>Vo.

ApñVËddmXmMr Cnm§Jo Agbobr kmZ‘r‘m§gm, ApñVËd‘r‘m§gm Am{U Zr{V‘r‘m§gm

`m§MoXoIrb {ddoMZ ~oSo>H$am§Zr Ho$bo Amho. Ë`m§Mr AmoiI H$ê$Z KoUo H«$‘àmá R>aVo.

H$H©$JmX© hm So>Ý‘mH©$Mm ‘hÎdmMm VÎdqMVH$ hmoVm. Ë`mZo nyduÀ`m

VÎdkmÀ`m VÎd‘r‘m§gobm àIa {damoY Ho$bm. `m gd© ì yhaMZm ñdV§Ì {dMma H$aÊ`mÀ`m

‘mZdr gm‘Ï`m©bm Iƒr H$aUmè`m AmhoV Ago Vmo ‘mZVmo. BVa VÎdqMVH$m§Zr CnpñWV

Ho$bobo {dœ, emœV Am{U kmZmg§~§YrMo gd© àý Vmo ~mX R>a{dVmo ‘mZdmnwT>rb ‘w»` àý

{dœmMm Zmhr, emœVmMmhr Zmhr d kmZmMmhr Zmhr, Va Vmo ‘Zwî`mÀ`m H$moè`m ApñVËdmMm

Amho. ‘Zwî` Amho BWyZM VÎdqMVZmMr gwédmV Ho$br nm{hOo H$maU ~mH$s gmao Amho qH$dm

Zmhr `mMm {dMmahr `m ‘mZdmÀ`m ApñVËdmdaM Adb§~yZ Amho. ({X.Ho$.~oSo>H$a : 1972

Page 28: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 92

: 19) Vmo ‘mZdr AgUo H|$ÐdVu Agboë`m ‘Zwî`mÀ`m ApñVËdmMr ‘r‘m§gm H$aVmo. ‘mZdr

ApñVËdmg§~§YrMr Ë`mMr hr ^y{‘H$m doJir Am{U H«$m§{VH$maH$ Amho. OwÝ`m VÎdqMVZerb

n[aàým§Mm {ZfoY H$ê$Z Ë`mZo ‘mZdmMo ApñVËd hoM A§{V‘ gË` Agbobm Zdm n[aàý

‘m§S>bm Amho. Ë`m‘wio H$H©$JmX©Mr hr ^y{‘H$m åhUO o ~oSo>H$am§Zm `WmW© ApñVÎddmX dmQ>Vmo.

‘mZdr ApñVËd àmU^yV ‘mZë`mZ§Va Or ^y{‘H$m V`ma hmoVo {VÀ`m nwT>Mm

Q>ßnm ~oSo>H$am§À`m nwT>rb {ddoMZmdê$Z ñnï> hmoVmo. ì`ŠVrbm BVa ‘mZdmMr d ‘mZdoVa

g¥ï>rMr OmUrd OrdZ KS>{dVmZm hmoV amhVo. hr OmUrd qH$dm kmZ AW©g‘j AgVo.

åhUOo BVam§er `oUmam g§~§Y AWm©Zo ^mabobm AgVmo. `m AWm©bm gm’$ë` `oB©b Aer

½dmhr Zgë`m‘wio ì`mHy$iVm, gme§H$Vm d ^` AgVo. nU gm’$ë`mMr Amemhr AgVo.

Ë`mM~amo~a gm’$ë`mgmR>r à`ËZ H$aÊ`mMo {Za§Hw$e {ZU©`ñdmV§Í`hr AgVo. ({X.Ho$.~oSo>H$a :

1972:36) åhUOoM ì`pŠVbm Zoh‘r {ZgJm©À`m ~§YZm§Zr OIS>ë`mgmaIo dmQ>V AgVo

Am{U `m OIS>bonUmV XoIrb EH$àH$maMm AW© AgVmo. `m AWm©bm gm’$ë` `oB©b H$s

Zmhr `mMr YmñVr gVV _mZdr _ZmV AgVo Am{U Varhr `m gd© Jw§VmJw§VrV ì`ŠVr ñdV§Ì

AgVo. hr ñdV§Í`Vm ^moJÊ`mMr Ë`mÀ`mda gŠVr AgVo. hr ñdV§Í`Vm Vmo ‘ZmZo PwJmê$Z

XoD$ eH$Vmo. na§Vw AmË‘nad§MZoÀ`m ^r{VnmoQ>r Vmo Vo PwJmaV Zmhr `mVM ‘mUgmÀ`m

AgVonUmMo {deof gm‘Ï`© Amho.

ApñVËddmXmMr AmoiI H$ê$Z XoV AgVmZm ~oSo>H$am§Zr kmZ‘r‘m§gm ho

ApñVËddmXr à‘o`mMo EH$ Cnm§J ‘mZbo Amho. `m à‘o`mMo VmpÎdH$ {dûcofU H$aVmZm

~oSo>H$a `m§Zr hþgob© `m VÎdqMVH$mZo gm§{JVbobr kmZ‘r‘m§gm ‘hÎdmMr ‘mZbr Amho. `m

‘r‘m§gmMo ñdê$n ñnï> H$aVmZm ~oSo>H$a åhUVmV, ‘mUgmbm AW©g‘j OJUo ^mJ Amho

Am{U d§MZoÀ`m qH$dm d¡’$ë`mÀ`m YmH$mV OJUohr ^mJ Amho. kmZmÀ`m ~m~VrV H$moR>ohr

emœVmMm, {ZImbg gË`mMm AmYma Zmhr. {ZË`m{ZË` {ddoH$ ‘bm Pmbm na‘gË` ‘bm

Page 29: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 93

Jdgbo Aer H¥$VmW©Vm d AmZ§X ‘mUgmbm {‘iyM eH$V Zmhr. ({X.Ho$.~oSo>H$a 1972:34)

åhUOo hþgob©Mr kmZ‘r‘m§gm hr ‘mUgmbm gVV YmH$mV R>odUmar Amho. Vr ‘mUgmbm

{Z{ü§V Z ~ZdVm gVV EH$ àH$maÀ`m d¡’$ë`J«ñV ì`mHw$iVoV Q>mH$Umar Amho. hþgob©Mr hr

^y{‘H$m g‘mYmZ, pñWVàkVm, g‘YmVVm, B©œamn©U ~wÕr Am{U àJ{VdmX `mgma»`m

^y{‘H$m§Zm N>oX XoVo. Vr Z¡{VH$Vo~m~V d EH§$Xa OrdZm~m~V g‘mYmZm EodOr AI§S>

ì`mHw$iVmM AYmoaopIV H$aVo Ago ~oSo>H$am§Zm dmQ>Vo.

gmÌ©Mr nwT>rb ^y{‘H$m ApñVËddmXmÀ`m kmZ‘r‘m§goMo Zo‘Ho$ {dûbofU H$aUmar

Amho. Ë`mÀ`m `m ^y{‘Ho$VyZ kmZ‘r‘m§gog§~§YrMo H$mhr YmJo hmVr `oVmV. AW©g‘jVo‘Ü oM

BVam§er gb§¾ Aem ì`pŠVOrdZmMm gmjmËH$ma A§V^©yV Amho. ‘bm ‘mÂ`m OrdZmMm AW©

g‘j hmoVmZm BVam§À`m OrdZmer Owibobo ‘mPo bmJo~m§Yo g‘j hmoVmV. {ZgJ©hr g‘j

hmoVmo.({X.Ho$.~oSo>H$a:1972:47) `mdê$Z Ago {XgVo H$s Am§Yim ì`pŠVdmX

ApñVËddmÚm §Zr H$YrM nËH$abm Zmhr. ‘bm _r Amho hr OmUrd BVam§‘wioM hmoVo. åhUOo

‘mÂ`m Apñ‘Vobm Am{U ApñVËdmbm BVam§À`m Am{U {ZgJm©À`m AgÊ`m‘wioM ‘hÎd

Amho. AÝ`Wm BVam§Mo d {ZgJ©Mo ApñVËd ZmH$maUo åhUOo _r À`m AgVo nUmMr OmUrd

hadUo hmoB©b.

{ZîH$f©…

1. ~oS>oH$am§Zr Y_m©À`m dmñVd$ d nma§n[aH$ ê$nmMr _m§S>Ur d {M{H$Ëgm Ho$br. g_mOmÀ`m

YmaUm Z¡{VH$Vo_wio hmoVmV. Aem YmaUm Pmboë`m g_mOmV Eo{hH$ d nmabm¡{H$H$ Y_m©Mo

gmVË` gm_mdbobo AgVo. `m YmaUm doJdoJù`m gm_m{OH$ g§ñWm_YyZ {eH$dUrZo ÑT> hmoV

AgVmV. hm ~oS>oH$am§À`m Y_©qMVZmMm _yi Jm^m Amho.

Page 30: {X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘©$ d VÎdkmZ{df¶H$ boIZshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/44960/9/09_chapter_ 03.pdf · {X.H$.~oSo>H$a `mM Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ bIZ/ 67 Amho

{X.Ho$.~oSo>H$a `m§Mo Y‘© d VÎdkmZ{df¶H$ boIZ/ 94

2. ~oS>oH$am§Mm Y_©{df`H$ {dMma A§YlÕm d gZmVZr H$_©R>nUm `m§Zm AZwgaUmam Zmhr Va

Vmo _mZdr OrdZmMr `mVw{Z^©a AdñWonmgyZ Vo AmOn`ªVÀ`m Y_©g§ñWoÀ`m n[aKmV `oUmè`m

{d{dY g§H$ënZm§Mr {ddoH$s {M{H$Ëgm H$aUmam Amho.

3. {dœmVrb gd© KS>m_moS>t_mJrb H$m ©H$maU^mdmMr _wio ~oS>oH$am§Zr _mZdmÀ`m `mVw{Z^©a

AdñWo_Ü o emoYbr. Y_©, VÎdkmZmXr gd© kmZemIm§À`m {dH$mg{dñVmamMo ñdê$n `m

`mVw{Z^©a AdñWoVrb _mZdmÀ`m Am{X_ OJÊ`mV Agë`mMo gm§{JVbo.

4. ~oS>oH$am§Zr g_mO Am{U Y_© `m§À`mVrb AÝ`moÝ`g§~§Y ñnîQ> H$ê$Z Y_© Am{U

g_mOYmaUm `m§À`mVrb \$aH$ ñnîQ> Ho$bm Amho. Ë`m§Zr Y_m©À`m nma§n[aH$ ñdê$nmMr

{M{H$Ëgm H$ê$Z g_mOmÀ`m YmaUm `m Z¡{VH$Vo_wio {Z{üV hmoV AgVmV d Aem YmaUmM

g_mOmV Y_m©Mo gmVË` {Q>H${dÊ`mg _XV H$aVmV hm {dMma _m§S>bm.

5. _amR>r_Ü`o VÎdkmZmË_H$ boIZmMm Am^md AgVmZm hoJobÀ`m g§nyU© VÎdqMVZmMr

AmoiI H$ê$Z XoUmam EH$ VÎdqMVZna J«§W {bhÿZ _amR>rÀ`m VÎdkmZmÀ`m joÌmV _hÎdmMo

`moJXmZ {Xbo Amho. Ë`m§Zr `m J«§WmVyZ hoJobMm H$bm, {dûdMoVZ, B{Vhmg, Zr{V{df`H$

g¡Õm§{VH$ {dMma Amnë`m boIZmVyZ _m§S>bm Amho.

6. nmümÎ` {dMma{dœmVrb _hÎdmÀ`m {dMmaYmam§Mm n[aM` _amR>r g_rjobm d dmMH$mbm

Pmbm nm{hO o Agm Ë`m§Mm AmJ«h hmoVm. `m JaOoVyZM Ë`m§Zr ApñVËddmX, _mŠg©dmX,

g_mOdmX, hoJobMo {dœMoVZ `m _hÎdmÀ`m nmümÎ` à_o`m§Mr _amR>r_Ü`o _m§S>Ur Ho$br.

`m_Ü`o ApñVËddmXmMr _amR>rV VmpÎdH$ _m§S>Ur H$aUmao Vo n{hboM {dMmad§V hmoVo. Va

_mŠg©dmX d g_mOdmXmMr _mZdVoÀ`m gyÌmYmao R>odyZ _m§S>Ur H$aUmao Vo AndmX yV

g_rjH$ hmoVo. hoJobÀ`m g_J« VÎdqMVZmda {dñVmamZo {b{hUmao _amR>rVrb Vo n{hbo

VÎdk hmoVo.

***