xoa bop bam huyet cham cuu

Một số bài xoa bóp bấm huyệt chữa bệnh. http://benhvathuoc.com

XOA BÓP, MÁT XA, BẤM HUYỆT

'Thập nhị đoạn cẩm' - bài tập tự chữa bách bệnh

Bài tập 12 động tác này là một trong những bí quyết giữ sức khỏe của giáo sư Nguyễn Lân, một biểu tượng về chữ thọ trong làng trí thức Việt Nam (cụ thọ 99 tuổi). Ngoài việc giữ sức khỏe và giúp trường thọ, nó còn có tác dụng chữa nhiều bệnh tật.Nhà báo Nguyễn Trương Đàn, một người quen của giáo sư Lân kể: Khoảng đầu những năm 90 của thế kỷ trước, trong một hội nghị, các phóng viên hỏi giáo sư Nguyễn Lân về bí quyết để có được sức khỏe và sự minh mẫn ở tuổi bát tuần. Cụ Lân cười, lấy ra một tờ báo: “Tôi đã trả lời phỏng vấn về điều đó trên tờ báo này. Xin được biếu chị làm kỷ niệm và thay cho câu trả lời của tôi”. Lúc đó, ông Trần Nguyên Vấn ở Ban biên tập văn nghệ Đài tiếng nói Việt Nam nói chen vào: “Dạ, em cũng đã đọc bài báo của thày rồi ạ. Em cũng đang thực hiện những điều thày phổ biến. Em còn nhớ, thày dặn là khi xoa bóp toàn thân, phải nhớ xoa cho cả cái ấy nữa". Khi mọi người đã tản đi, ông Đàn đến bên cụ Lân. Cụ bảo: "Tôi trông sắc da anh, hình như anh có bệnh gì về nội tiết đấy! Tôi muốn biếu anh một bài thuốc, nếu anh chịu làm theo thì có thể tăng cường sức khỏe, làm báo được lâu dài”. Trong khoảng mười phút, ông đã học được 12 động tác trong bài thuốc mà giáo sư Lân truyền thụ. Sau này, ông mới biết mình bị bệnh tiểu đường. Khi phát hiện ra bệnh, ông Đàn vẫn vừa uống thuốc Tây, vừa tập luyện đều đặn bài tập đó. Dần dần, đường máu của ông luôn được giữ ở mức ổn định dù không còn dùng thuốc Tây thường xuyên. Sau này đọc các sách thuốc, ông Đàn mới phát hiện ra, đó chính là bài tập để tự chữa bách bệnh của người Trung Quốc có tên là

1


“Thập nhị đoạn cẩm”, nghĩa là 12 tấm gấm. Việc luyện tập 12 động tác này lâu ngày sẽ làm cho huyết mạch lưu thông, trừ khử bệnh tật, kéo dài tuổi thọ.Phương pháp tập như sau:1. Cắn răng: Hai hàm răng nhẹ nhẹ cắn vào nhau 36 lần.2. Nuốt nước bọt: Lòng dạ thanh thản, lấy đầu lưỡi ngoáy trong mồm để nước bọt ra đầy mồm, rồi súc miệng 36 lần, nuốt nước bọt làm 3 lần và dùng ý niệm đưa nước bọt về phía đan điền (vùng dưới rốn).3. Rửa mặt: Hai tay xoa vào nhau cho nóng lên, rồi xoa lên mặt, từ hai khóe miệng lên cánh mũi ra hai bên má, lên hai bên thái dương, lại kéo xuống cằm, làm đi làm lại nhiều lần, xoa đến khi nóng là được.4. Gõ trống trời: Hai tay bịt tai, ngón tay trỏ đặt lên trên ngón tay giữa rồi bật mạnh xuống đầu, làm 24 lần.5. Động huyệt cao manh: Hai vai quay đi quay lại 36 lần.6. Đỡ trời: Nắm hai tay, sau khi hít đầy khí, nín thở, đồng thời một tay xòe ra hướng lên trời, sau đó từ từ bỏ xuống, mỗi tay làm 3 lần.7. Bắn cung phải trái: Nín hơi, tay trái đưa thẳng ra phía trước, tay phải làm động tác kéo dây cung. Tay phải tay trái đổi động tác cho nhau, làm 3 lần.8. Xoa đan điền: Tay trái để vào chỗ thận, tay phải xoa vào đan điền, hai tay thay đổi nhau 36 lần.9. Xoa huyệt nội thận: Nín hơi, hai tay xoa cho nóng, xoa huyệt mệnh môn (chính giữa thắt lưng, dưới đốt sống thứ 2 tính từ dưới lên) 36 lần.10. Xoa huyệt dũng tuyền: Tay trái cầm bàn chân trái lên, tay phải xoa vào bàn chân trái 36 lần, lại đổi sang chân phải.11. Xoa huyệt hiệp tích: Xoa khe xương ngực số 3 và số 4; 36 lần.12. Vẩy chân: Chân trái đứng yên, chân phải nhấc lên vẩy 7 lần, lại đổi sang chân trái, vẩy 7 lần.Đây là bài tập tối thiểu cho một người bình thường; nghĩa là một người khỏe mạnh khi có điều kiện cần luyện tập những môn thể dục mạnh khác, thập nhị đoạn cẩm chỉ là bài tập bổ sung.Những người cao tuổi hoặc có bệnh, tùy theo hoàn cảnh, nên tập đều đặn bài này, phải kiên trì tập hằng ngày, ít nhất là một lần một ngày.Có những người thời gian rất eo hẹp do phải đi công tác, phải thường xuyên tiếp khách khứa... Có thể chia thành nhiều phần tập vào những khoảng thời gian thích hợp trong ngày. Thí dụ: Khi đi vệ sinh, ở trong phòng toilette vẫn có thể tập các động tác từ số 1 đến số 7, chí ít là đến động tác số 5. Còn các động tác khác như xoa bóp có thể thực hiện ngay khi tắm. Lúc đó, vừa kết hợp kỳ cọ, vừa xoa bóp toàn thân, trước hết ưu tiên xoa các huyệt mà bài tập đã nêu từ động tác 8 đến động tác 10. Khi tắm, nên ngồi xuống xoa huyệt dũng tuyền ở hai lòng bàn chân, kết hợp với xoa xà phòng, kỳ cọ cả bàn chân, sẽ có cảm giác thật thú vị, hết sức dễ chịu.Các động tác 1, 2 nếu thực hiện đều đặn sẽ rất có hiệu quả cho hệ tiêu hóa. Trước đây, ông Đàn thường bị đau đại tràng, đau dạ dày ở vùng thượng vị, táo bón... Từ khi tập đều đặn thập nhị đoạn cẩm, nhất là các động tác 1, 2 thì các chứng trên biến mất, khiến ông ăn uống rất chủ động, không phải kiêng quá mức, dùng bia rượu vẫn không hề hấn gì.

2


Động tác thứ 3 (rửa mặt) có thể vận dụng sáng tạo thêm, miễn là có thời gian và sức khỏe để thực hiện. Thí dụ: Có thể dùng hai ngón tay trỏ day các huyệt ở chân mũi, thời gian tùy ý, hoặc day mắt, xoa quanh miệng nhiều vòng.Động tác 4 (gõ trống trời) cũng có thể cải tiến thêm như: kẹp hai vành tai bằng ngón trỏ và ngón giữa, xoa day nhiều lần cho nóng lên, rồi mới thực hiện tiếp các điều chỉ dẫn.

TỰ XOA BÓP PHÒNG CHỐNG PHÌ ÐẠI TIỀN LIỆT TUYẾN LÀNH TÍNH

Tác giả : Thạc sĩ HOÀNG KHÁNH TOÀN (Khoa Ðông y - Viện Quân y 108)Phì đại tiền liệt tuyến lành tính (Prostatic hypertrophy, PH) hay còn gọi là tiền liệt tuyến tăng sinh là một bệnh thường gặp ở nam giới khi tuổi bắt đầu cao và đang có xu hướng gia tăng. Trên lâm sàng, bệnh được biểu hiện bằng các triệu chứng rối loạn tiểu tiện như tiểu khó, tiểu nhiều lần về đêm, bí tiểu hoặc tiểu tiện không tự chủ... với mức độ ngày càng nặng dần theo thời gian và cuối cùng sẽ dẫn tới suy thận nếu như không được điều trị kịp thời, hợp lý và hiệu quả.Trong y học cổ truyền, bệnh này thuộc phạm vi các chứng như Long bế, Lâm chứng, Tinh long... với cơ chế bệnh sinh chủ yếu là do rối loạn công năng một số tạng phủ như phế, tỳ, can, thận dẫn đến hậu quả bàng quang không được khí hóa đầy đủ mà phát sinh thành bệnh. Về mặt trị liệu, ngoài việc dùng thuốc uống trong hoặc ngâm ngoài, cổ nhân còn chú ý sử dụng các biện pháp không dùng thuốc, trong đó có vấn đề tự lựa chọn và day bấm một số huyệt vị châm cứu nhằm dự phòng tích cực và hỗ trợ điều trị. Dưới đây, xin được giới thiệu một quy trình cụ thể để độc giả có thể tham khảo và vận dụng khi cần thiết.1. Xoa bụng dướiDùng hai bàn tay đặt chồng lên nhau xoa bụng dưới theo chiều kim đồng hồ với một lực vừa phải chừng 30 vòng, sao cho tại chỗ ấm lên là được. Thao tác này có tác dụng trợ dương khí cho hạ tiêu (làm ấm vùng bụng dưới), giúp quá trình

3


khí hóa bàng quan (kích thích co bóp và làm giãn cơ thắt cổ bàng quang) được thuận lợi, nhờ đó mà việc bài tiết nước tiểu được thực hiện dễ dàng.2. Day bấm huyệt Khí hảiDùng ngón tay cái hoặc ngón tay trỏ day bấm huyệt Khí hải trong 1 phút. Vị trí huyệt Khí hải: Ở dưới rốn 1,5 tấc trên đường trục giữa cơ thể (ảnh 1). Theo y học cổ truyền, Khí hải là bể của sinh khí, là nguồn năng lượng cần thiết cung cấp cho sự sống, có công dụng điều khí, bổ thận dương, làm ấm hạ tiêu, nhờ đó giúp cho chức năng khí hóa bàng quang được thực hiện. Y thư cổ Thái ngải thiên viết: "Khí hải là biển của sinh khí, nó chủ trị được tất cả các bệnh".3. Day bấm huyệt Quan nguyênDùng ngón tay cái hoặc ngón tay trỏ day bấm huyệt Quan nguyên trong 2 phút. Vị trí huyệt Quan nguyên: Ở dưới rốn 3 tấc trên đường trục giữa cơ thể. "Quan" có nghĩa là cái chốt đóng cửa, ý muốn nói là chỗ hiểm yếu; "Nguyên" có nghĩa là mới đầu, to lớn. Vì huyệt vị này là nơi chứa đựng nguyên khí, là nguồn năng lượng rất lớn cần cho sự sống nên được gọi là Quan nguyên. Day bấm huyệt này có tác dụng bổ thận cố bản, bổ khí hồi dương, làm ấm hạ tiêu, giúp cho quá trình khí hóa bàng quang được thuận lợi, cải thiện tình trạng rối loạn tiểu tiện.4. Day bấm huyệt Lợi niệuDùng ngón tay cái hoặc ngón trỏ day bấm huyệt Lợi niệu trong 2 phút. Vị trí huyệt: Ở dưới rốn 2,5 tấc hay chính là trung điểm của đường nối rốn và điểm giữa bờ trên xương mu. Ðây là một tân huyệt (huyệt mới), còn gọi là huyệt Chỉ tả, có công dụng chữa các chứng bệnh như bí tiểu, tiểu rắt, đái dầm, đi lỏng do viêm ruột... Theo kinh nghiệm của nhiều nhà châm cứu, có khi chỉ cần day bấm duy nhất huyệt vị này cũng đủ để cải thiện tình trạng rối loạn tiểu tiện, miễn sao phải xác định chính xác vị trí huyệt và tác động đúng kỹ thuật. Nghĩa là, sau khi tìm được huyệt thì dùng ngón tay day đều theo chiều kim đồng hồ rồi từ từ bấm với một lực tăng dần kết hợp với rặn tiểu tích cực. Thông thường nếu xác định đúng huyệt thì việc đi tiểu sẽ dễ dàng hơn, tia nước tiểu mạnh hơn.5. Day bấm huyệt Âm lăng tuyềnDùng ngón tay cái day bấm huyệt trong 1 phút. Vị trí huyệt Âm lăng tuyền: Là điểm gặp nhau ở chỗ lõm sau bờ sau trong đầu trên xương chày với đường ngang qua lồi củ trước xương chày, phía dưới bên trong đầu gối (ảnh 2). Ðây là huyệt vị nằm trên đường kinh tỳ, có khá nhiều công dụng, trong đó có khả năng điều hòa bàng quang nên thường được dùng để chữa một số chứng bệnh thuộc đường tiết niệu như bí tiểu, tiểu khó, đái dầm, tiểu không tự chủ. Cổ nhân thường sử dụng phối hợp với hai huyệt Khí hải và Tam âm giao.6. Day bấm huyệt Tam âm giaoDùng ngón tay cái day bấm huyệt trong 1 phút sao cho đạt cảm giác căng tức là được. Vị trí huyệt Tam âm giao: Ở chỗ lõm sát bờ sau trong xương chày, trên chỗ lồi cao nhất của mắt cá trong 3 tấc (ảnh 3). "Tam" có nghĩa là ba, "âm" trái với dương, chỗ mặt trong chân so với mặt ngoài chân, "giao" có nghĩa là chỗ gặp nhau, huyệt ở tại chỗ gặp nhau của ba đường kinh âm nên gọi là Tam âm giao. Ðây là huyệt có liên hệ mật thiết với ba tạng Tỳ, Can và Thận, Tỳ và Thận lại có vai trò rất lớn trong việc khí hóa bàng quang nên tác động vào huyệt Tam âm giao có thể trị các bệnh thuộc hệ tiết niệu và sinh dục, trong đó có các chứng trạng như bí tiểu, tiểu khó, đái dầm... Trên thực tế, các nhà châm cứu thường

4


dùng Tam âm giao phối hợp với huyệt Trung cực và Thủy đạo hay Quan nguyên, Trung cực và Dương lăng tuyền để trị liệu chứng Long bế.7. Day bấm huyệt Thái khêDùng ngón tay cái day bấm huyệt Thái khê trong 1 phút sao cho đạt cảm giác căng tức là được. Vị trí huyệt Thái khê: Ở điểm giữa của đường nối bờ sau mắt cá trong và mép trong gân gót, ngang với mỏm cao nhất của mắt cá trong (ảnh 4). Ðây là một trong những huyệt vị quan trọng của đường kinh Thận, có công dụng bổ thận âm, làm mạnh lưng gối, làm khỏe dương khí, nhờ đó mà tăng cường chức năng khí hóa của bàng quang, giúp cho việc bài tiết nước tiểu được dễ dàng.8. Xát cột sống thắt lưngDùng hai bàn tay đặt hai bên khối cơ cạnh cột sống thắt lưng, xát lên xuống chừng 60 lần sao cho tại chỗ nóng lên là đạt yêu cầu (ảnh 5). Thao tác này có tác dụng kích thích các du huyệt nằm dọc hai bên cột sống, giúp cho quá trình khí hóa bàng quang được thuận lợi.?

BẤM HUYỆT CHỮA BỆNH VIÊM TÚI MẬT

Tác giả : BS. QUÁCH TUẤN VINHViêm túi mật là một bệnh thường có nguyên nhân do sỏi túi mật gây ra. Nếu không được điều trị thường diễn biến kéo dài và tiến triển đến viêm hoại tử túi mật, tắc mật do sỏi... Bài viết dưới đây xin giới thiệu về phương pháp bấm huyệt đã được y học cổ truyền áp dụng để điều trị căn bệnh này.Biểu hiện của bệnh: Thường gặp nhất là đau, tức ở vùng thượng vị, sát với bên phải mũi ức. Trong những đợt viêm cấp, người bệnh có thể bị sốt hoặc vàng da, vàng mắt... nếu như có hiện tượng viêm tắc túi mật kèm theo. Có thể đau dữ dội thành cơn ngay sau khi ăn trứng, uống sữa... do các thực phẩm này kích thích co bóp túi mật. Bệnh nhân thường có cảm giác ấm ách khó chịu, đau lan ra sau lưng và xuyên lên bả vai phải.Có nhiều phương pháp chữa bệnh viêm túi mật. Tùy theo nguyên nhân gây bệnh, có thể là mổ cắt túi mật, mổ lấy sỏi... hoặc uống thuốc điều trị... Trong thực

5


tiễn điều trị, bấm huyệt được coi là một trong những phương pháp chữa bệnh viêm túi mật của y học cổ truyền nhằm mục đích giảm đau, chống viêm... Bạn có thể áp dụng tự bấm huyệt kết hợp với các phương pháp khác nhằm nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.Phương huyệt thường được chọn là: Ðởm nang, Nhật nguyệt, Nội quan, Khâu khư, Lao cung, Túc tam lý... Phương huyệt này có tác dụng bình can, lợi đởm, giáng khí, chỉ thống, thông lạc, hóa thấp nhiệt, dưỡng tâm, an thần.Vị trí và tác dụng của các huyệtÐởm nang là kỳ huyệt, có vị trí nằm dưới và phía ngoài đầu gối. Cách huyệt Dương lăng tuyền khoảng 2 thốn (tương ứng khoảng 4-4,5cm). Là huyệt chủ yếu chữa bệnh viêm túi mật, có tác dụng giảm đau, chống co thắt. Theo kinh nghiệm của tiền nhân, thường dùng huyệt vị này phối hợp với khâu khư, nội quan để chữa bệnh viêm túi mật. Còn có thể dùng huyệt đởm nang để chẩn đoán bệnh viêm túi mật hay giun chui ống mật do khi mắc các bệnh này, bấm vào huyệt thường thấy đau.Khi bấm huyệt đởm nang, cần chú ý dùng đầu ngón tay cái bấm mạnh, tạo được cảm giác đau tức, lan xuống bàn chân là tốt.Khâu khư là huyệt thuộc kinh Túc thiếu dương Ðởm, là nguyên huyệt của Ðởm kinh. Vị trí ở dưới mắt cá ngoài bàn chân, nằm giữa 2 huyệt Giải khê và Thân mạch. Khi bấm huyệt này thường có cảm giác ê tức. Bấm huyệt Khâu khư nhằm mục đích sơ can, lợi đởm, thông lạc, hóa thấp nhiệt...Nội quan là huyệt thuộc kinh Thủ quyết âm Tâm bào lạc, có vị trí nằm ở mặt trước cổ tay, cách lằn chỉ cổ tay 2 thốn (tức là bằng 1/6 khoảng cách từ lằn chỉ cổ tay đến nếp gấp khuỷu tay). Bấm huyệt này có tác dụng tuyền thông khí cơ ở tam tiêu, điều trung khí. Theo y học hiện đại, bấm huyệt nội quan giúp điều hòa thần kinh thực vật, an thần nên có tác dụng chống co thắt, dẫn đến tác dụng giảm đau tích cực trong chữa bệnh viêm túi mật.Nhật nguyệt cũng là huyệt thuộc kinh bên phải Túc thiếu dương Ðởm, là Mộ huyệt của Ðởm, có vị trí nằm sát bờ trên xương sườn 7 và bờ dưới xương sườn 8, thẳng núm vú xuống. Tiền nhân cho rằng có tác dụng sơ đởm khí, hóa thấp nhiệt, hòa trung tiêu, chỉ thống... nên thường được áp dụng trong chữa trị viêm túi mật.Lao cung cũng là huyệt thuộc kinh Thủ quyết âm Tâm bào lạc, còn có tên là huyệt Ngũ lý. Vị trí nằm ở chính giữa lòng bàn tay, khi gấp ngón tay vào bàn tay, đầu ngón tay giữa đến đâu là huyệt ở đấy. Bấm huyệt này có tác dụng thanh tâm hỏa, trừ thấp nhiệt, an thần, hòa vị, tức phong... Kinh nghiệm của tiền nhân thường phối hợp huyệt Lao cung với huyệt Túc tam lý. Sách Phối huyệt khái luận giảng nghĩa cho rằng Lao cung có tính mát mà đi xuống, bởi vậy điều lý được trệ khí, thư được uất kết do thất tình nội thương, thanh được nhiệt ở hung cách.Túc tam lý là huyệt thuộc kinh Túc dương minh Vị, vị trí nằm dưới và phía ngoài đầu gối, cách huyệt Ðộc tỵ (hõm dưới - ngoài xương bánh chè) ngang một bàn tay của người bệnh. Là huyệt thường dùng để chữa các bệnh đường tiêu hóa, có tác dụng giảm đau, chống co thắt. Theo các y gia, bị "phúc thống tam lý cầu" (có nghĩa là đau bụng) thì cần dùng đến huyệt túc tam lý! Khi bấm huyệt túc tam lý, cần chú ý dùng đầu ngón tay cái bấm mạnh, tạo được cảm giác đau tức, lan xuống bàn chân là tốt.

6


Cách bấm huyệt: Mỗi ngày, bạn có thể bấm huyệt 1-2 lần, mỗi huyệt nên bấm 1-3 phút. Nên bấm huyệt một đợt 10-15 ngày liên tục. Khi đau, nếu bấm huyệt có thể đạt được tác dụng giảm đau.Các biện pháp phối hợp: Cần chú ý kết hợp với việc tiết chế chế độ ăn: nên kiêng ăn trứng, sữa... Trong đợt đau, nên ăn các thức ăn dễ tiêu. Sau khi ăn xong cần nằm nghỉ, tránh lao động nặng. Ở người lao động trí óc, cần tránh làm việc căng thẳng, đảm bảo ngủ tốt... Ngoài ra người bệnh cần chú ý đi khám và điều trị theo chỉ dẫn của thầy thuốc.Bấm huyệt Túc tam lý - liều 'doping' cho sức khỏeHuyệt Túc tam lý trong Y học cổ truyền phương Đông rất được coi trọng vì có khả năng nâng cao sức khỏe một cách toàn diện. Huyệt này được dùng như liều 'doping' an toàn dành cho các vận động viên khi cần có sức bật, sức bền, sự dẻo dai... cũng như một tâm lý ổn định.Huyệt Túc tam lý thường được dùng trong chữa các bệnh về đường tiêu hóa và một số bệnh toàn thân như liệt nửa người, thấp khớp, viêm đa khớp dạng thấp, đái tháo đường, suy nhược, thiếu máu, huyết áp cao, dị ứng, vàng da, động kinh, bệnh sinh dục tiết niệu, thần kinh suy nhược...Vị trí huyệt nằm ở dưới đầu gối, cách hõm dưới ngoài xương bánh chè ba khoát ngón tay (ngang một bàn tay) và cách bờ xương ống chân một khoát ngón tay (khoảng 1,8 cm).Có hai cách: cứu (làm nóng) và bấm huyệt Túc tam lý:- Cứu bằng điếu ngải: Ngải cứu khô tán vụn, dùng giấy bản cuốn thành điều ngải bằng ngón tay. Khi cứu thì châm lửa hơ trên huyệt từ 3 đến 5 phút cho đến khi vùng huyệt và toàn thân nóng ấm là được.- Cứu bằng gừng, tỏi: gừng tươi hoặc tỏi tươi thái lát mỏng đặt lên huyệt, dùng một nhúm nhỏ ngải nhung, ấn ép thành hình quả núi trên lát gừng hoặc lát tỏi rồi châm lửa cho cháy dần.Chú ý: Nếu không có ngải nhung thì dùng tạm ba nén hương thơm, chụm lại để cứu cũng được. Thường khi cứu không nên để bỏng, (nhưng cũng có quan điểm để có tác dụng chữa bệnh thì nên gây bỏng). Nên cứu huyệt Túc tam lý ở cả hai bên.Cách bấm huyệt: Dùng đầu ngón tay cái bấm mạnh và vuông góc vào huyệt để tạo tác dụng tối đa. Mỗi ngày có thể day bấm 3 đến 5 phút. Khi bấm tạo được cảm giác căng tức tại huyệt vị là đạt yêu cầu. Nên bấm huyệt Túc tam lý cả hai bên trước và ngay sau khi thi đấu, luyện tập.Phương pháp này rất hữu dụng với người có tạng hàn. Những người tạng nhiệt thì nên giảm bớt thời gian cứu hoặc chỉ bấm huyệt.Bác sĩ Quách Tuấn Vinh, Khoa Học và Đời SốngCách chữa bong gân Bong gân là trạng thái tổn thương ở dây chằng khớp, xảy ra do sự cử động quá mức, làm khớp xê dịch đột ngột trong khoảnh khắc rồi trở về vị trí. Bệnh nhân không bị sai khớp hay gãy xương. Tổn thương thường xảy ra khi đi giày cao gót bị lật giày, hoặc ngã do chạy nhảy.Khi bị bong gân, bệnh nhân cảm thấy đau nhói như điện giật ở vùng khớp bị trẹo, sau đó, khớp tê dại không còn biết đau nữa. Khoảng 1 giờ sau, cảm giác

7


đau nhức dần dần trở lại. Nếu nhẹ nhàng lật khớp lại giống như lúc bị chấn thương, người bệnh sẽ thấy đau nhói như điện giật. Bong gân thường chia ra 3 độ:- Độ 1: Dây chằng chỉ bị giãn dài một ít, được coi là nhẹ.- Độ 2: Dây chằng bị rách một phần, dấu hiệu nặng.- Độ 3: Dây chằng bị đứt hoàn toàn, dấu hiệu rất nặng.

Cách xử lý: Đắp nước đá hoặc nước lạnh ngay sau khi bị chấn thương nếu không có xây xát da. Để khớp bị bong gân nằm yên, kê càng cao càng tốt. Nếu bong gân độ 1, chỉ cần làm cho hết đau và cho khớp nghỉ ngơi vài ngày là đủ. Nếu bong gân độ 2-3, cần làm cho hết đau, đồng thời giúp dây chằng bị đứt hoặc rách liền lại, nếu không sẽ mang tật suốt đời.

Thuốc dùng: - Lá ngải cứu khô 40 g (hoặc tươi 100 g), tẩm rượu hoặc giấm thanh, bó vào nơi tổn thương; hoặc đem xào cho nóng lên để còn hơi âm ấm, bó vào nơi tổn thương. Ngày 1 lần.- Lá tầm gửi 100 g, lá gấc 30 g, gạch non một ít, giã nát, trộn chung, đắp vào vùng tổn thương. Ngày thay một lần. BS Hoàng Bội Hương, Sức Khoẻ & Đời Sống

CÁCH DAY BẤM HUYỆT PHÒNG VÀ CHỮA BỆNH SUY GIẢM THỊ LỰC

Tác giả : BS. QUÁCH TUẤN VINHNgày nay, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, y học cũng đã có thêm những bệnh mới - bệnh của những người làm công tác tin học: Căng thẳng thần kinh, mệt mỏi, suy giảm thị lực, đau vai, gáy... Trong đó suy giảm thị lực là bệnh hay gặp nhất.

8


Trong phạm vi bài viết này, xin giới thiệu cùng bạn đọc một phương pháp phòng và tự chữa bệnh suy giảm thị lực rất đơn giản, bạn có thể tự nghiên cứu để áp dụng cho bản thân và gia đình.Phương huyệt chủ yếu: Phượng nhãn, mục minh, quang minh.Vị trí và tác dụng của huyệt:Phượng nhãn: là kỳ huyệt (huyệt có tác dụng đặc biệt), vị trí ở đầu mút ngoài của lằn chỉ giữa ngón tay cái. Có tác dụng chữa bệnh suy giảm thị lực, quáng gà... Có lẽ do tác dụng đặc thù chữa các bệnh về mắt nên tiền nhân đặt tên huyệt là phượng nhãn, với hàm ý là sáng như mắt phượng!Quang minh: là huyệt thuộc Túc thiếu dương Đởm kinh và là lạc huyệt nối với kinh Túc quyết âm Can. Vị trí nằm ở bờ ngoài cẳng chân, cách đỉnh mắt cá ngoài đo lên 5 thốn, sát bờ trước xương mác ở cẳng chân. Có tác dụng điều can, minh mục (điều hòa tạng can, làm sáng mắt). Quan niệm của cổ nhân cho rằng: Can khai khiếu ra mắt, vì vậy thông qua một số biểu hiện của mắt có thể chẩn đoán bệnh ở gan và ngược lại, thường dùng các huyệt ở Can kinh để chữa những bệnh về mắt.Huyệt vị này thường được chỉ định chữa các bệnh về mắt như: bệnh suy giảm thị lực, quáng gà, teo thần kinh thị giác... Các châm cứu gia người Pháp còn cho rằng châm huyệt vị này có tác dụng đến thùy trước tuyến yên, là một tuyến nội tiết quan trọng của cơ thể.Kinh nghiệm của tiền nhân thường trọng dụng huyệt vị này để trị các bệnh về mắt. Có thể phối hợp với huyệt hợp cốc, tình minh chữa bệnh suy giảm thị lực; Phối hợp với huyệt địa ngũ hội trị đau mắt; Phối hợp với huyệt phong trì chữa viêm thần kinh thị giác.Mục minh: cũng là kỳ huyệt, vị trí nằm ở trước trán, là giao điểm của bờ chân tóc với đường thẳng nối từ con ngươi (đồng tử mắt) thẳng lên. Có tác dụng trị bệnh suy giảm thị lực, viêm kết mạc (đau mắt đỏ)...Thủ pháp day bấm huyệtBạn có thể dùng đầu ngón tay cái hoặc đầu ngón trỏ day bấm vào các huyệt vị nói trên (xem minh họa vị trí và cách day bấm của từng huyệt). Khi kích thích huyệt phượng nhãn, có thể dùng vật có đầu tù như đầu bút, đầu đũa... day ấn vuông góc vào huyệt. Ở tư thế ngồi thoải mái, dùng đầu ngón cái day bấm huyệt quang minh 2-3 phút. Khi bấm huyệt mục minh, nên dùng cả 2 ngón tay trỏ day bấm cùng lúc vào 2 huyệt.Hàng ngày có thể day bấm tác động vào các huyệt vị nói trên 1-2 lần. Mỗi huyệt vị day bấm 1-3 phút. Hãy giành 10 phút mỗi ngày trước hoặc sau khi làm việc trên máy vi tính để phòng và tự chữa bệnh suy giảm thị lực này.Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy: Kiên trì day bấm huyệt kết hợp với ăn các loại hoa quả có chứa nhiều carotene như cà rốt, cà chua, hồng, gấc... chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả cao trong việc phòng và chữa căn bệnh suy giảm thị lực, góp phần nâng cao khả năng và hiệu quả công việc (do suy giảm thị lực sẽ làm bạn chóng mệt mỏi hơn).

GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG CỦA HUYỆT TAM ÂM GIAO

9


Tác giả : Lương y VÕ HÀTam âm giao là một trong số những huyệt vị được sử dụng nhiều nhất trong châm cứu cổ truyền. Do phạm vi tác dụng rộng và tính tự điều chỉnh cao, đặc biệt là công năng dưỡng âm và ổn định thần kinh, Tam âm giao có thể được tác động hàng ngày như một phương pháp dưỡng sinh. Có những bài thuốc, món ăn hoặc phương pháp tập luyện đơn giản, dễ thực hiện nhiều khi có thể giúp điều chỉnh một số rối loạn nhất định trong cơ thể. Một trong những cách ít ai biết là mỗi người có thể tự tác động vào huyệt Tam âm giao để đạt được những yêu cầu này.MỘT SỐ CÔNG NĂNG CƠ BẢN CỦA PHÉP DƯỠNG SINH Dưỡng âm: Âm huyết là phần vật chất quan trọng tạo thành cơ thể con người. Hơn nữa dương khí có đầy đủ hay không cũng phải nương nhờ âm huyết mà tồn tại. Theo Nội kinh: “Người đến 40 tuổi thì âm khí đã kém đến phân nửa” nên nói khí dương thường thừa mà khí âm thường thiếu. Do đó nói đến dưỡng sinh không thể không bàn đến dưỡng âm.Điều hòa thần kinh: Khoa học đã cho biết trên 50% số tử vong của con người xuất phát từ những bệnh tật do cảm xúc gây ra. Những áp lực, lo toan thường ngày với đủ loại cảm xúc khó chịu và dai dẳng dễ làm cho hệ thần kinh chúng ta căng thẳng, quá tải và suy nhược. Do đó, một phương pháp dưỡng sinh phải có công năng điều chỉnh lại tình trạng rối loạn này, lập lại cân bằng giữa hưng phấn và ức chế của hệ thần kinh do quá trình sinh hoạt và làm việc căng thẳng gây ra.Tính giải độc và tăng cường chuyển hóa cơ bản: Một phương pháp dưỡng sinh thường đươc sử dụng lâu dài, thậm chí cả đời. Do đó phải bảo đảm độ an toàn cao, ít hoặc không có phản ứng phụ. Hơn nữa còn phải có chức năng thúc đẩy sự chuyển hóa, thanh lọc và bài tiết của cơ thể.Sau đây, thử đối chiếu các công năng nói trên với những tác dụng căn bản của huyệt Tam âm giao theo y học cổ truyền.

ĐẠI CƯƠNG VỀ HUYỆT TAM ÂM GIAO

Huyệt Tam âm giao ở chỗ lõm sau bờ xương chày trên mắt cá chân khoảng 6,5 cm (đối với người lớn, khổ người trung bình). Có thể xác định vị trí huyệt bằng cách hình dung một tam giác cân ABC. A là đỉnh tam giác cân - là điểm giữa của mắt cá chân trong. BC là cạnh đáy của tam giác. C là góc của gót chân. B chính là huyệt Tam âm giao.Ngay tên gọi đã cho biết Tam âm giao là huyệt giao hội của 3 đường kinh âm: Thái âm tỳ, Thiếu âm thận và Quyết âm can. Với những phương tiện hiện đại, khi châm vào huyệt Tam âm giao, các nhà khoa học Pháp đã xác định được 3

10


đường trắng nổi lên từ vị trí huyệt chạy dọc theo chân trùng khớp với vị trí 3 đường kinh Tỳ, Can và Thận của châm cứu cổ truyền.Theo châm cứu cổ truyền, huyệt có công năng bổ Tỳ Thổ, thông khí trệ, sơ tiết vùng hạ tiêu, điều khí nghịch, khử phong thấp ở kinh lạc, kiện Tỳ hoá thấp, sơ Can ích Thận.

TÁC DỤNG DƯỠNG ÂM CỦA HUYỆT TAM ÂM GIAO

Vì là huyệt hội của ba đường kinh âm, đặc biệt là đường kinh Thận nên tác dụng dưỡng âm của huyệt là điều dễ hiểu. Tác dụng rõ nhất của huyệt là bổ Thận âm. Trên thực tế, khi day ấn liên tục từ 7-10 phút trên huyệt, một số người có khí cảm tốt sẽ cảm nhận được một luồng khí lan tỏa theo 2 chiều, hoặc từ lòng bàn chân và ngón chân cái chạy dọc theo 3 đường kinh đến thận, gan và lách; Hoặc ngược lại từ những cơ quan này theo đường kinh thoát ra khỏi cơ thể thông qua lòng bàn chân và các đầu ngón chân. Đây chính là quá trình xả trược khí và thu thanh khí thông qua các tỉnh huyệt ở chân. Nếu sự tác động đủ mạnh và kéo dài sẽ có sự lan tỏa khí sang các tổ chức và các kinh lạc khác của cơ thể - mà gần nhất sẽ là các phủ có liên hệ biểu lý với 3 tạng Tỳ, Can, Thận, tức dạ dày, túi mật và bàng quang...

TÁC DỤNG ĐIỀU HÒA THẦN KINH CỦA HUYỆT TAM ÂM GIAO

Theo y học cổ truyền, mỗi loại cảm xúc âm tính sẽ làm tổn thương một loại khí nhất định trong cơ thể con người. Chẳng hạn “Ưu thương Tỳ”, “Khủng thương Thận”, “Nộ thương Can”... Tuy nhiên, bất cứ một cảm xúc âm tính nào tác động lâu dài cuối cùng đều ảnh hưởng tới Can khí, dẫn đến Can khí uất, đầu mối của nhiều bệnh tật khác nhau. Tác dụng sơ tiết Can khí làm thư giải khí uất của Tam âm giao sẽ giúp hóa giải trạng thái tâm lý này. Tầm quan trọng của việc thư giải khí uất đã được ghi nhận từ lâu trong y thư cổ: “Mọi chứng bệnh đều kèm chứng uất, vậy chữa bệnh phải kèm chữa uất”. Điều này càng có ý nghĩa trong xã hội hiện nay, khi con người phải đối phó thường xuyên với nguy cơ stress do môi trường và đời sống công nghiệp gây ra.Ngoài ra, tác dụng làm êm dịu thần kinh còn do công năng “giáng khí” hoặc “điều khí nghịch” của huyệt. Ở những người đang căng thẳng do tâm lý hoặc đang có cơn “bốc hỏa” do “âm hư hỏa vượng”, tác động vào huyệt Tam âm giao có thể thấy ngay kết quả.

TÁC DỤNG THANH LỌC VÀ TĂNG CƯỜNG CHUYỂN HÓA CƠ BẢN CỦA HUYỆT TAM ÂM GIAO

Theo quan niệm chỉnh thể của y học phương Đông, một tạng hoặc một phủ khi phát sinh bệnh biến sẽ có biểu hiện tương ứng trên đường tuần hành của kinh lạc đi qua nó. Đổi lại, ta có thể thông qua những huyệt vị trên kinh lạc để điều chỉnh những rối loạn bệnh lý của các tạng phủ bên trong. Can Thận chủ hạ tiêu, Tỳ chủ trung tiêu. Do đó, khi tác động vào huyệt Tam âm giao có thể điều tiết toàn bộ quá trình chuyển hóa, thanh lọc và bài tiết ở khu vực này.

11


Do 3 đường kinh có các chức năng hầu như tương phản nhau: “Thận chủ bế tàng”, “Can chủ sơ tiết”, “Tỳ chủ vận hóa” nên Tam âm giao là một trong số rất ít huyệt vị châm cứu có đặc tính tự điều chỉnh rất cao giữa âm và dương, giữa bất cập và thái quá, giữa hưng phấn và ức chế đối với các lĩnh vực bệnh lý có liên quan. Chẳng hạn cũng cùng một cách châm vào huyệt Nội quan ở cổ tay có thể làm cho nhịp tim tăng lên khi nhịp tim quá yếu hoặc giảm xuống nếu nhịp tim quá nhanh. Cũng tương tự vậy đối với huyệt Tam âm giao, với cùng một cách tác động huyệt có thể điều chỉnh những rối loạn có vẻ như hoàn toàn đối nghịch nhau như bế kinh, rong kinh, đau bụng kinh, băng huyết. Chính vì hiệu quả và phạm vi tác dụng rộng của huyệt nên người xưa đã chọn Tam âm giao là một trong 6 Tổng huyệt được sử dụng rộng rãi nhất trong châm cứu. Lục Tổng huyệt và các khu vực điều chỉnh liên hệ đã được tổng hợp thành bài vè: “Đổ phúc Tam lý lưu, Yêu bối Uỷ trung cầu, Đầu hạn tầm Liệt khuyết, Diện khẩu Hợp cốc thâu, Tâm hung thủ Nội quan, Tiểu phúc Tam âm mưu”.

CÁCH TÁC ĐỘNG VÀO HUYỆT

Bấm huyệt: Ngồi dưới đất hoặc trên nệm, trên ván, hai tay gấp lại vừa tầm để 2 bàn tay có thể nắm lấy cổ chân một cách thoải mái. Mỗi bàn tay tác động vào huyệt Tam âm giao cùng bên. Xác định huyệt Tam âm giao ở khoảng 6,5 cm trên mắt cá chân trong, phía sau xương chày. Dùng 4 ngón tay còn lại bao lấy phía ngoài cổ chân sao cho đầu ngón cái chạm đúng vào huyệt. Dùng lực vừa phải day thành vòng tròn trên huyệt liên tục từ 7 đến 10 phút. Nửa chừng cảm thấy mỏi tay có thể ngừng day, nhưng tay vẫn tiếp tục đặt trên huyệt, sau đó day tiếp cho đến khi đủ thời gian đã định. Mỗi ngày có thể thực hành một lần.Ngồi kiết già: Kiết già còn được gọi là thế hoa sen, là một thế ngồi quen thuộc của các đạo sĩ Yoga, thiền sư, các nhà sư Phật giáo khi tĩnh tọa. Điểm đặc biệt của thế ngồi này là xương mác ở một chân đã tạo nên một sức ép lên đúng vị trí huyệt Tam âm giao của chân còn lại. Do đó, trong suốt thời gian ngồi kiết già, huyệt Tam âm giao sẽ liên tục bị kích thích mà không cần động tác day bấm vào huyệt. Những thí nghiệm khoa học về Yoga đã cho biết, chỉ cần ngồi vào tư thế kiết già, sóng não của một người đang căng thẳng có nhịp Beta khoảng 20 chu kỳ/giây sẽ giảm xuống nhịp Alpha chỉ còn 8 chu kỳ/giây (là sóng não bình thường của người đang minh mẫn, tâm lý ổn định). Điều này có nghĩa tự thân tư thế kiết già đã có công năng làm êm dịu thần kinh mà chưa cần đến những cố gắng khác của việc ngồi thiền. Kết quả trên đã củng cố thêm cho lý luận về sơ tiết Can khí để để ổn định thần kinh của huyệt Tam âm giao. Ngoài ra, nếu ngồi kiết già để tĩnh tọa sẽ càng có thêm hiệu quả dưỡng âm theo quy luật “Thần tĩnh tất âm sinh”. Theo khoa học, khi ta căng thẳng, trương lực cơ bắp cũng gia tăng. Hai yếu tố này đã làm cơ thể tiêu phí nhiều năng lượng một cách vô ích. Đổi lại, nếu ta thư giãn hoặc nhập tĩnh thì điều ngược lại sẽ diễn ra: đó là tích lũy năng lượng. Đây chính là quá trình sinh âm và dưỡng âm, hoặc nói cách khác là “Thần tĩnh tất âm sinh”.

CHỐNG CHỈ ĐỊNH

12


Theo y thư cổ, cấm châm hoặc bấm mạnh vào huyệt Tam âm giao đối với các sản phụ. Với phụ nữ, huyệt Tam âm giao có liên quan chặt chẽ với vùng tử cung. Do đó những kích thích mạnh vào huyệt có thể ảnh hưởng đến thai kỳ, nhất là đối với những trường hợp có tiền sử sẩy thai hoặc sinh non. Massage vành tai - một phương pháp bảo vệ sức khỏe Đông y cho rằng, 12 kinh mạch đều tập trung ở tai. Nhiều nhà khoa học cũng khẳng định, trên vành tai có hơn 100 huyệt liên quan đến bệnh tật. Tất cả các cơ quan trong cơ thể đều có vùng phản xạ ở bộ phận này. Vì vậy, việc xoa sát vành tai được coi là một biện pháp tốt để bảo vệ sức khỏe.Nhờ massage vành tai, bạn có thể kích thích các huyệt vị trên tai, thông qua đó kích thích toàn bộ các cơ quan trong cơ thể, điều hòa thần kinh thực vật... Sau đây là cách thực hiện:- Trước hết, hãy xát hai bàn tay vào nhau cho đến khi ấm nóng. Dùng đầu ngón tay trỏ khẽ xoa xung quanh mặt trước của tai khoảng 10-20 lần, chú ý nhất vào vùng hõm (ngay trước lỗ tai, nơi có vùng đại diện của tim mạch) và phía trên mặt trước vành tai (nơi có huyệt "thần môn", sẽ có tác dụng an thần, điều hòa thần kinh thực vật, giảm đau, chống viêm).- Tiếp đó, dùng ngón tay cái xoa mặt sau tai (ở vùng này có "rãnh hạ áp", việc tác động vào rãnh này giúp hạ huyết áp). Cùng lúc đó, có thể dùng lòng bàn tay ấp hẳn vào tai, xoa day nhẹ nhàng cho đến khi tai có cảm giác nóng ấm.Việc massage vành tai cần được thực hiện đều đặn. Mỗi ngày, bạn có thể dành 3-5 phút cho công việc này. Phương pháp này không đem lại hiệu quả tức thời. Hãy kiên trì tập, bạn sẽ thấy sức khỏe được cải thiện.BS Quách Tuấn Vinh, Sức Khỏe & Đời Sống

TỰ XOA BÓP PHÒNG CHỐNG TÁO BÓN

Tác giả : Thạc sĩ HOÀNG KHÁNH TOÀN

13


Táo bón là một chứng bệnh thường gặp ở mọi lứa tuổi, nhất là người cao tuổi, do nhiều nguyên nhân gây ra và nếu kéo dài có thể tạo nên những triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, chướng bụng, ăn kém, mất ngủ, tính tình thay đổi..., thậm chí có thể dẫn tới tắc ruột. Có hai loại táo bón: Cơ năng và thực thể. Loại cơ năng thường do chức năng của hệ tiêu hóa bị rối loạn, nhu động ruột suy giảm, chế độ ăn thiếu chất xơ, nghề nghiệp phải ngồi nhiều, ít vận động thể lực... nhưng không có các tổn thương thực thể như u, viêm dính hoặc tắc hẹp gây ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động sinh lý bình thường của đường tiêu hóa.Ðối với táo bón cơ năng, y học cổ truyền có rất nhiều phương thức giải quyết, trong đó có một biện pháp hết sức đơn giản là tiến hành tự xoa bóp và day ấn một số huyệt vị châm cứu nhằm mục đích điều hòa chức năng tiêu hóa nói chung và đặc biệt có lợi cho quá trình co bóp của ruột giúp bài tiết phân ra ngoài dễ dàng. Dưới đây, xin được giới thiệu một quy trình tự xoa bóp phòng chống táo bón để độc giả có thể tham khảo và vận dụng khi cần thiết.1. Thở và xoa bụngNằm ngửa, tĩnh tâm, duỗi mềm các cơ, từ từ thót bụng để thở ra, đẩy nhẹ nhàng không khí qua mũi hoặc qua miệng. Khi bụng đã thót hết mức, ngừng thở trong giây lát rồi sau đó từ từ phình bụng hít vào. Thở luân phiên như vậy trong 3-5 phút. Tiếp đó dùng hai bàn tay đặt chồng lên nhau xoa bụng theo chiều kim đồng hồ với một lực ép vừa phải chừng 50 vòng (ảnh 1). Hai động tác này có tác dụng xoa bóp dạ dày và ruột gián tiếp qua da, kích thích và điều hòa nhu động ruột, giúp cho quá trình bài tiết chất thải trong ruột được dễ dàng. Hơn nữa, theo quan niệm của y học cổ truyền, cách thở như trên sẽ giúp cho tạng Phế thải trừ được nhiều trọc khí và hấp thu được nhiều thanh khí để kết hợp với tinh khí của đồ ăn thức uống do Tỳ vị vận hóa mà thành để tạo nên Tông khí. Loại khí này có vai trò hết sức quan trọng trong việc phục hồi và duy trì công năng sinh lý bình thường của các tạng phủ trong nhân thể, trong đó bao gồm cả dạ dày và ruột.2. Day bấm huyệt Thiên khuDùng hai ngón tay cái đặt lên hai huyệt, các ngón tay còn lại ôm lấy mạng sườn, tiến hành day bấm huyệt trong 2 phút. Vị trí huyệt Thiên khu: Từ rốn đo ngang ra 2 tấc, mỗi bên có một huyệt (ảnh 2). "Thiên" có nghĩa là trời, ở đây nói đến phần trên của bụng; "Khu" có nghĩa là chốt. Rốn chia bụng làm 2 phần: Phần trên rốn là thiên, phần dưới rốn là địa. Huyệt vị này ngang hàng với rốn, được xem như là chốt điều hành chức năng của tràng vị (dạ dày, ruột) nên có tên là Thiên khu. Thiên khu được ghi lại sớm nhất trong chương Cốt độ, sách Linh khu, có công dụng hòa vị thông tràng, kiện tỳ lý khí, điều kinh đạo trệ (điều hòa và nâng cao năng lực hoạt động của hệ tiêu hóa, nhuận tràng thông tiện, điều hòa kinh nguyệt và chống ứ trệ), thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đau bụng quanh rốn, sôi bụng, đầy bụng, ăn không tiêu, nôn, táo bón, tiêu chảy và kiết lỵ. Theo cổ nhân, Thiên khu có thể chữa được các bệnh lý của ruột già là vì: nó là huyệt Mộ của đường kinh Ðại trường, là nơi khí của phủ Ðại trường tụ tập, bởi thế khi kích thích vào huyệt vị này có thể điều hòa công năng của ruột già, chống ứ trệ và giúp cho quá trình bài tiết chất thải được dễ dàng.3. Day bấm huyệt Khí hảiDùng ngón tay cái hoặc ngón tay giữa day bấm huyệt trong 2 phút. Vị trí huyệt Khí hải: Ở dưới rốn 1,5 tấc (ảnh 3). "Khí" là nguyên khí bẩm sinh, năng lượng

14


cần thiết cho sự sống; "Hải" có nghĩa là biển; "Khí hải" có nghĩa là biển của nguyên khí, ý muốn nói đây là huyệt vị căn bản để bồi bổ và điều hòa phần khí trong nhân thể. Theo cổ nhân, trong trị liệu táo bón, nhất là ở những người có tuổi, nên phối hợp kích thích huyệt Thiên khu với huyệt Khí hải là vì: Khí hải là bể sinh ra khí, tác động hợp lý huyệt vị này sẽ làm ấm hạ nguyên (phần dưới cơ thể), làm mạnh thận dương, tựa như cho thêm củi đốt vào dưới nồi; Thiên khu là huyệt Mộ của đường kinh Ðại trường, có công năng hòa vị thông trệ, giúp cho ruột già truyền tống chất cặn bã ra ngoài. Phối hợp với huyệt Khí hải là nhằm làm tăng thêm dương khí ở hạ tiêu (Phần dưới cơ thể), làm ấm Trường vị, giúp cho sự vận hành (co bóp) được thuận lợi.4. Day bấm huyệt Túc tam lýDùng ngón tay cái hoặc ngón tay giữa day bấm đồng thời cả hai huyệt trong 2 phút. Vị trí huyệt Túc tam lý: Sờ bờ trước xương ống chân (mào chày) từ dưới cổ chân ngược lên, đến gần khớp gối, ngón tay bị mắc lại ở đâu thì đó là lồi củ trước xương chày, từ đây đo ngang ra ngoài một khoát ngón tay là vị trí của huyệt, khi ấn có cảm giác tê tức lan xuống bàn chân (ảnh 4). Theo y học cổ truyền, Túc tam lý là huyệt Hợp của đường kinh Vị, có công năng điều hòa trung khí, hòa trường tiêu trệ, sơ phong hóa thấp, thông điều kinh lạc khí huyết, phù bản cố nguyên; là một trong những huyệt thường dùng để chữa các bệnh thuộc hệ thống tiêu hóa. Nghiên cứu hiện đại đã chứng minh: Huyệt Túc tam lý có tác dụng làm tăng nhu động ruột, cải thiện khả năng co bóp của dạ dày và ruột.5. Xát hố chậu tráiDùng cạnh trong bàn tay trái xát hố chậu trái từ trên xuống dưới và ngược lại khoảng 30 lần, cũng có thể dùng thêm bàn tay phải hỗ trợ cho bàn tay trái (ảnh 5). Thao tác này có tác dụng kích thích trực tiếp lên đoạn cuối đại tràng và trực tràng để hỗ trợ cho quá trình bài tiết chất thải. Khi muốn đi ngoài thì dùng lực của ngón tay cái hoặc ngón tay giữa ấn huyệt Thiên khu bên trái sao cho đạt được cảm giác đau tức, tiếp tục ấn sẽ có cảm giác muốn đi ngoài, có thể nín thở để làm tăng thêm áp lực của ổ bụng thì có thể đi ngoài được, một lần chưa hiệu quả thì có thể làm đi làm lại vài lần.Quy trình trên cần được thực hiện kiên trì, đều đặn mỗi ngày từ 1-2 lần. Nếu kết hợp với rèn luyện thể lực và điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý thì hiệu quả phòng chống táo bón càng chắc chắn và bền vững

TỰ XOA BÓP PHÒNG CHỐNG VIÊM HỌNG MẠN TÍNH

Tác giả : Thạc sĩ HOÀNG KHÁNH TOÀN

15


Trong y học cổ truyền, viêm họng mạn tính thuộc phạm vi chứng Hầu tý, được phân chia thành nhiều thể bệnh khác nhau như Phế âm hư tốn, Can thận âm hư, Tỳ thận dương hư, Đàm hỏa uất kết... Nhưng với bất cứ thể bệnh nào, ngoài việc dùng thuốc theo nguyên tắc biện chứng luận trị, theo quan niệm của cổ nhân, người bệnh có thể tự tiến hành một số thao tác xoa bóp nhằm nâng cao năng lực phòng bệnh và hỗ trợ tích cực cho các biện pháp trị liệu. Dưới đây, xin được giới thiệu một bài tự xoa bóp phòng chống viêm họng mạn tính đơn giản để độc giả có thể tham khảo và vận dụng khi cần thiết.Day ấn huyệt đản trungDùng ngón cái bàn tay phải day ấn huyệt đản trung trong 2 phút sao cho đạt cảm giác tê tức tại vùng huyệt là được. Vị trí huyệt đản trung: Ở điểm gặp nhau của đường dọc giữa xương ức với đường đi qua 2 núm vú (nam giới) hay đường đi ngang qua bờ trên 2 khớp xương ức thứ 5 (nữ giới). Huyệt vị này có công dụng khoan hung lý khí, thông nhũ định tâm, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đau ngực, hen suyễn, ho, khó thở, nấc, sản phụ thiếu sữa... Các nhà châm cứu Trung Quốc đã thu được những kết quả khả quan khi sử dụng độc huyệt đản trung để trị liệu hen phế quản, ho, viêm họng...Day ấn huyệt phế duDùng ngón tay giữa day ấn huyệt phế du trong 2 phút sao cho đạt cảm giác căng tức là được. Cách xác định huyệt phế du: bắt chéo bàn tay vòng qua cổ sang phía lưng đối diện, huyệt nằm ở đầu ngón tay giữa cách đường trục giữa cột sống lưng 1,5 thốn. Huyệt vị này có công dụng tuyên phế bình suyễn, hóa đàm chỉ khái, thanh nhiệt lý khí, thường được dùng để chữa các chứng bệnh đường hô hấp như hen phế quản, khái huyết, viêm phổi, viêm phế quản cấp và mạn tính, viêm mũi dị ứng.Day ấn huyệt đại chùyDùng ngón tay trỏ day ấn huyệt đại chùy trong 2 phút sao cho đạt cảm giác nóng lên tại vùng huyệt là được. Cách xác định vị trí huyệt đại chùy: ngồi hơi cúi đầu, quay cổ qua lại phải trái, u xương nào cao nhất động đậy nhiều dưới ngón tay là đốt cổ 7, huyệt nằm ở ngay dưới u xương này. Đây là huyệt hội của 6 đường kinh dương và mạch Đốc, có công dụng làm thông dương khí toàn thân, thanh nhiệt giải độc, giải biểu tán tà rất tốt, thường được dùng trong các đơn huyệt chữa các bệnh thuộc đường hô hấp.Day ấn huyệt thận duDùng hai ngón tay cái day ấn đồng thời hai huyệt thận du chừng 1 phút sao cho đạt cảm giác tê tức là được. Cách xác định huyệt thận du: sờ hai bên mạn sườn xác định hai mào chậu, từ đây kẻ một đường ngang cắt qua cột sống ở đâu thì đó là mỏm gai đốt sống thắt lưng 4, lần ngược lên trên để tìm mỏm gai đốt sống thắt lưng thứ 2, huyệt thận du nằm ở hai bên mỏm gai này, cách đường trục giữa cột sống 1,5 thốn. Huyệt này có công dụng kiện tỳ hòa vị, lợi khí hóa đàm.Day ấn huyệt liệt khuyếtDùng ngón tay trỏ day ấn huyệt liệt khuyết bên đối diện trong 2 phút sao cho tại chỗ có cảm giác căng tức là được. Vị trí huyệt liệt khuyết: ở chỗ đầu dưới xương quay nối với thân xương, trên khớp cổ tay 1,5 thốn hoặc lấy hai bàn tay để khe ngón cái và ngón trỏ bắt chéo nhau, đầu ngón tay trỏ một tay đặt lên đầu xương cạnh cổ tay của tay kia, chỗ đầu ngón tay là huyệt. Huyệt này có công dụng

16


tuyên phế tán tà, thông điều kinh mạch, thường được dùng để chữa các chứng bệnh đường hô hấp như ho, đau ngực, đau họng, viêm mũi cấp và mạn tính.Day ấn huyệt phong longDùng hai ngón tay cái day ấn đồng thời hai huyệt phong long sao cho đạt cảm giác căng tức là được. Vị trí huyệt phong long: ở trên chỗ lồi cao nhất của mắt cá ngoài 8 thốn, trong khe của cơ duỗi chung các ngón chân và cơ mác bên ngắn (vểnh bàn chân, xoay bàn chân ra ngoài cho rõ khe cơ). Đây là huyệt vị có công dụng hóa đàm định suyễn, hòa vị giáng nghịch, định thần thông tiện, thường được dùng để chữa các chứng bệnh đường hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi, viêm họng...Day ấn huyệt côn lônDùng ngón tay cái day ấn huyệt côn lôn trong 2 phút sao cho tại vùng huyệt nóng lên là được. Vị trí huyệt côn lôn: xác định chỗ cao nhất của mắt cá ngoài chân và bờ ngoài gân gót chân, huyệt ở chỗ lõm giữa hai vị trí này. Đây là một huyệt thường dùng để chữa viêm họng mạn tính theo kinh nghiệm của các nhà châm cứu Trung Quốc.

Tự xóa bóp điều trị viêm mũi mạn tính

Tác giả : Thạc sĩ HOÀNG KHÁNH TOÀNHiện nay, trong hoàn cảnh ô nhiễm môi trường nói chung và ô nhiễm không khí nói riêng, tình trạng viêm mũi mạn tính rất thường gặp. Tuy không phải là một bệnh lý nguy hiểm nhưng viêm mũi mạn tính lại là khởi nguồn của nhiều chứng bệnh quan trọng khác như hen phế quản, viêm phổi, viêm phế quản cấp và mạn tính... Bởi vậy, việc lựa chọn và thực thi các biện pháp trị liệu nhằm khống chế và giải quyết triệt để căn bệnh này là hết sức cần thiết.Y học cổ truyền coi viêm mũi mạn tính thuộc phạm vi chứng Tỵ trất, do nhiều nguyên nhân gây nên như phế khí hư yếu, tỳ khí suy nhược... khiến cho ngoại tà hoặc thấp trọc lưu lại ở mũi, gây trở ngại tỵ khiếu lạc mạch mà tạo thành bệnh. Về mặt trị liệu, có rất nhiều biện pháp như dùng thuốc uống, xông mũi, châm cứu, dưỡng sinh..., trong đó có một phương pháp hết sức đơn giản là tự day bấm một số huyệt vị châm cứu. Dưới đây, xin giới thiệu một quy trình điển hình để độc giả có thể tham khảo và vận dụng.

17


Day bấm huyệt ấn đườngDùng ngón tay cái hoặc ngón tay trỏ day bấm huyệt ấn đường trong 2 phút với một lực vừa phải sao cho đạt cảm giác căng tức là được. Vị trí huyệt ấn đường: là điểm giữa đường nối đầu trong hai chân mày (ảnh 1). Huyệt này có công dụng an định tâm thần, làm thông lợi mũi và mắt, thường được dùng để chữa các chứng bệnh liên quan đến mũi như viêm mũi dị ứng, viêm xoang, viêm mũi mạn tính, chảy máu cam...Day bấm huyệt nghinh hươngDùng hai ngón tay trỏ day bấm huyệt nghinh hương trong 2 phút sao cho đạt cảm giác tê tức là được. Vị trí huyệt nghinh hương: ở điểm gặp nhau của đường ngang qua chân cánh mũi và rãnh mũi - mồm (nên cười để làm hiện rõ rãnh này mà xác định huyệt) (ảnh 2). Đây là một trong những huyệt chuyên trị các bệnh lý của mũi. Có công dụng thông lợi huyết mạch, trừ phong tán nhiệt, thông mũi khai khiếu. Bằng những thủ thuật thích hợp tác động đơn lẻ lên huyệt nghinh hương, các nhà châm cứu Trung Quốc đã điều trị có kết quả các bệnh lý về mũi như viêm mũi cấp và mạn tính, viêm mũi dị ứng, viêm mũi co thắt...Xát sống mũiDùng hai ngón tay cái và trỏ xát dọc sống mũi từ trên xuống dưới và từ dưới lên trên chừng 30 lần, kết hợp với lực ấn vừa phải sao cho đạt cảm giác hơi tê tức là được (ảnh 3).Day ấn huyệt tỵ thôngGấp ngón tay cái, dùng mặt lưng của khớp giữa đốt 1 và đốt 2 day ấn huyệt tỵ thông trong 2 phút sao cho tại chỗ nóng lên là được. Vị trí huyệt tỵ thông: ở đầu chót trên của rãnh nhân trung (ảnh 4). Huyệt vị này còn có tên gọi là tỵ xuyên, là một kỳ huyệt thường được dùng để chữa các bệnh như viêm mũi dị ứng, trĩ mũi, polip mũi, viêm mũi teo, nghẹt mũi, mất khứu giác...Day ấn huyệt đại chùyDùng ngón tay trỏ ấn huyệt đại chùy trong 2 phút, sao cho tại chỗ nóng lên là được. Vị trí huyệt đại chùy: ngồi hơi cúi đầu, quay đầu qua lại phải trái, u xương nào cao nhất động đậy nhiều dưới ngón tay là đốt cổ 7, huyệt nằm ở ngay dưới u xương này (ảnh 5). Đây là huyệt hội của 6 đường kinh dương và mạch Đốc, có tác dụng làm thông dương khí toàn thân, thanh nhiệt giải độc, giải biểu tán tà rất tốt.Day ấn huyệt phong trìDùng hai ngón tay cái day ấn đồng thời cả hai huyệt trong 1 phút sao cho đạt cảm giác tê tức là được. Vị trí huyệt phong trì: ở hõm hai bên khối cơ gáy, ngay dưới đáy hộp sọ (ảnh 6). Huyệt vị này có công dụng thanh nhiệt sơ phong, thông nhĩ minh mục, kiện não an thần, cũng thường được dùng để chữa các bệnh của mũi. Day ấn huyệt hợp cốcDùng ngón tay cái bên đối diện day bấm lần lượt hai huyệt hợp cốc sao cho đạt cảm giác tê tức là được. Vị trí huyệt hợp cốc: nằm ở khe giữa hai ngón tay cái và trỏ, dùng ngón tay cái ấn từ mép ngoài dọc theo bờ xương bàn tay 2 lên phía trên cổ tay, xác định vị trí nào có cảm giác tức nhất và lan ra phía ngón tay út thì đó là huyệt hợp cốc (ảnh 7). Đây là huyệt chuyên dùng để chữa các bệnh lý

18


vùng đầu, có công dụng giải biểu tán tà, thanh nhiệt trấn thống, thông kinh hoạt lạc.Day ấn huyệt thiếu thươngDùng ngón tay cái day ấn huyệt thiếu thương trong 1 phút. Vị trí huyệt thiếu thương: nằm ở bờ ngoài móng tay cái, trên đường ngang qua gốc móng tay, cách chừng 0,1 thốn (ảnh 8). Đây là một trong những huyệt thuộc kinh phế, thường được dùng để chữa các bệnh lý đường hô hấp, trong đó có viêm mũi mạn tính. Xoa bóp phòng và chữa cận thịVới tác dụng thông kinh hoạt lạc, thúc đẩy lưu thông khí huyết ở vùng mắt, cải thiện tình trạng thiếu dinh dưỡng của thần kinh thị giác và võng mạc, phương pháp xoa bóp của y học cổ truyền giúp cải thiện tình trạng mắt của người bị cận thị. Nên tiến hành đều đặn, mỗi ngày 2 lần sáng và tối.

- Day huyệt Toản trúc: Vị trí huyệt: chỗ lõm đầu lông mày. Dùng hai ngón tay day đồng thời hai bên từ nhẹ đến mạnh, chậm rãi trong vòng nửa phút sao cho có cảm giác căng tức là được.

- Ấn huyệt Tình minh: Vị trí huyệt: ở trong khoé mắt trong 0,1 tấc. Người bệnh nhắm mắt, dùng hai ngón tay trỏ ấn day hai huyệt Tình minh trong nửa phút sao cho đạt cảm giác căng tức là được.

- Ấn day huyệt Tứ bạch: Vị trí huyệt: ở thẳng con ngươi xuống 1 tấc. Dùng hai ngón tay trỏ ấn day đồng thời hai huyệt từ nhẹ đến mạnh trong nửa phút sao cho đạt cảm giác căng tức là được.

- Day nhãn cầu: người bệnh nhắm mắt, đặt ngón tay trỏ lên mi mắt, day nhẹ nhãn cầu 10 lần.

- Day huyệt Thái dương: Vị trí huyệt: ở đuôi mắt đo ngang ra phía sau một tấc. Dùng hai ngón cái hoặc hai ngón trỏ day đồng thời hai huyệt từ nhẹ đến nặng trong nửa phút đến khi đạt cảm giác căng tức.

- Xoa vòng quanh mắt: Dùng hai ngón trỏ và giữa để cạnh nhau, bắt đầu từ hai phía cánh mũi men theo hai phía sống mũi đẩy ngược lên tận trán, sau đó thuận theo trán kéo xuống huyệt thái dương rồi trở về chỗ cũ. Hoặc dùng ngón tay cái bắt đầu từ đầu trong lông mày men theo phần trên ổ mắt tiến ra đuôi mắt, rồi lại từ khoé mắt trong kéo ra đuôi mắt, làm như vậy 50 lần.

- Day ấn huyệt Phong trì: Vị trí huyệt: ở trong góc lõm do đáy hộp sọ và bờ ngoài khối cơ phía sau cổ (cơ thang) tạo nên, mỗi bên một huyệt. Dùng ngón tay trỏ cả hai bên day ấn đồng thời hai huyệt với một lực tương đối mạnh để tạo cảm giác căng tức.

Thạc sĩ Xuân Mai, Khoa học và Đời sống

19


Xoa bóp phòng cảm lạnh

Cơ thể được bảo vệ khỏi tà khí bên ngoài nhờ da, lông và vệ khí. Nếu ta yếu mệt, chức năng của hệ thống nói trên sẽ suy giảm, tạo điều kiện cho tà khí xâm nhập. Điều này ảnh hưởng xấu đến các kinh lạc và dẫn đến cảm lạnh, nhất là khi trời đột ngột trở lạnh hoặc mưa.

Theo học thuyết Kinh lạc, việc châm cứu, xoa bóp một số huyệt nhất định trên cơ thể sẽ thúc đẩy sự lưu thông khí huyết, từ đó làm tăng sức đề kháng với bệnh tật. Để phòng ngừa bệnh cảm lạnh, bạn có thể thực hiện 4 động tác sau:

Động tác 1: Đan các ngón của hai bàn tay vào nhau, hai ngón tay cái tự do, xát phần gan 2 ngón tay cái với nhau cho tới khi nóng lên. Vẫn giữ nguyên tư thế của bàn tay, dùng hai ngón cái xát từ trước trán, phần gốc mũi sang hai bên thành và cánh mũi, tới huyệt nghinh hương (điểm gặp nhau của đường ngang qua chân cánh mũi và rãnh mũi má - hình 1). Xát khoảng 15-20 lần cho đến khi vùng đó nóng lên. Lực xát vừa phải, đừng mạnh quá để không gây tổn thương da.

Động tác này có tác dụng tăng lưu thông khí huyết vùng mũi, làm ấm không khí đi qua mũi, ngăn ngừa khí lạnh xâm nhập gây bệnh.

Động tác 2: Day huyệt hợp cốc bên trái khoảng 15 lần bằng đầu ngón tay cái của tay phải, sau đó đổi tay để day huyệt hợp cốc bên kia. Day vừa phải, có cảm giác tê tức là được.

Cần xác định thật đúng vị trí huyệt hợp cốc: Xòe rộng ngón cái và ngón trỏ, đặt nếp gấp đốt 1-2 của ngón cái bên kia vào mép da căng giữa hai ngón, áp đầu ngón cái đó xuống khoảng giữa hai xương đốt bàn tay. Đầu ngón cái ở đâu, chỗ đó là huyệt hợp cốc, ấn vào có cảm giác tê tức là đúng (hình 2).

20


Việc day hợp cốc có tác dụng đuổi tà khí gây bệnh ở phần biểu, phần nông của cơ thể ra ngoài.

Động tác 3: Xát hai lòng bàn tay vào nhau cho nóng lên, áp vào mặt từ trước trán, xát xuống dọc theo hai bên mũi tới hàm dưới; sau đó xát vòng sang hai bên mặt, má (lòng bàn tay phải áp sát da mặt). Khi tới vành tai, dùng ngón cái và ngón trỏ để xát, kéo nhẹ hai vành tai ra ngoài cho tới khi nóng đỏ lên. Làm từ 15 đến 20 lần (hình 3).

Động tác xát mặt giúp tăng cường tuần hoàn tại chỗ. Theo Đông y, tai là nơi hội tụ của các đường kinh nên việc xát và kéo vành tai cũng có tác dụng bảo vệ sức khỏe.

Động tác 4: Day huyệt nghinh hương hai bên với lực day vừa phải để tăng luồng không khí qua mũi. Động tác này giúp phòng và chữa tình trạng ngạt, tắc mũi do lạnh rất hiệu quả.

Lưu ý: Để việc xoa bóp có hiệu quả cao, cần thực hiện đều đặn hằng ngày. Trước khi xoa, phải rửa tay sạch sẽ, cắt gọn móng để tránh gây tổn thương, nhiễm trùng da.

ThS Phạm Đức Dương, Sức Khỏe & Đời Sống

Xông và tắm thuốc chữa đau mỏi xương khớp

Vị thuốc quế chi.Sau khi đã xông hơi và thay quần áo sạch, nên ăn một bát cháo hành hoặc uống nước ấm và nghỉ ngơi. Phòng nghỉ phải thoáng về mùa hè và ấm về mùa đông...

Dược liệu thường dùng để xông và tắm hơi thuốc: hoắc hương, tía tô, cây hy thiêm, lá ngải cứu, đơn tướng quân mỗi thứ 30-40 g. Lá lốt, cây xấu hổ mỗi thứ 40-50 g, lá long não 20-30 g, quế chi 15 g.

21


Nếu ở phòng tắm hơi, xông hơi, trước khi vào xông cần thay bỏ quần áo, xông xong lau khô người bằng khăn ấm, ẩm; sau đó lau bằng khăn khô, thay quần áo sạch. Ăn 1 bát cháo hành hoặc uống nước ấm (hay thuốc ấm), nghỉ ngơi.

Nếu xông ở gia đình, khi đã nấu dược liệu sôi, có mùi thơm, mang vào nhà tắm dùng vải trùm kín người hoặc đầu, mở vung nồi dược liệu để bay hơi vào người hoặc bộ phận bị bệnh, tiến hành xông hơi thuốc. Thời gian xông 5-15 phút, khi nào mồ hôi ra đều toàn thân thì dừng.

Nên xông hoặc tắm hơi ngày 1 lần. Mỗi liệu trình 2 tuần, sau đó nghỉ 1 tuần rồi làm tiếp liệu trình khác.

Tác dụng của các dược liệu hay được dùng để xông hơi chữa đau mỏi:

Lá lốt (tất bát, tiêu lốt): Cả cây chứa tinh dầu; lá lốt tính ôn, vị cay, vào các kinh vị, đại tràng; có tác dụng chữa đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy; đau nhức khớp, nặng mình, viêm tuyến vú (khi mới phát), đau răng. Ngày dùng 2-4 gam dưới dạng thuốc sắc hay thuốc bột.

Đơn tướng quân (đơn tía, đơn lá đỏ, mặt quỷ): Bộ phận dùng là lá tươi phơi hay sấy khô. Đơn tướng quân tính mát, vị đắng nhạt, có tác dụng chữa mụn nhọt, mẩn ngứa, thấp khớp có sưng nóng đỏ đau, tiêu chảy lâu ngày, kiết lỵ. Ngày dùng 20-40 gam lá tươi hay sao vàng sắc uống.

Trinh nữ (xấu hổ): Bộ phận dùng là cả cây phơi khô, có tác dụng chữa các chứng sưng đau khớp, tê thấp, đau đầu, mất ngủ hoặc ngủ không yên giấc, hay mơ mộng, giật mình, chữa tiểu tiện bí, sẻn. Mỗi ngày 20-30 gam sắc uống.

Quế chi: Bộ phận dùng là vỏ quế phơi khô. Vỏ quế tính đại nhiệt, hơi độc, vị cay ngọt, mùi thơm, có tác dụng cấp cứu bệnh do trúng hàn, chây tay lạnh, đau bụng trúng thực, phong tê bại; chữa phù thũng, kinh bế do hàn, chữa rắn cắn; dùng ngoài bó gãy xương. Ngày dùng 1-4 g dưới dạng thuốc sắc hay thuốc hãm.

Ngải diệp (ngải nhung, ngải cứu): Bộ phận dùng là lá có ít cành non. Trong ngải cứu có tinh dầu. Ngải cứu tính ấm, vị đắng, mùi thơm, dùng làm thuốc điều kinh, đau bụng do lạnh, hội chứng lỵ, chữa thổ huyết, chảy máu cam, băng huyết, lậu huyết, đau bụng tử cung lạnh không có thai, chữa đau thần kinh, phong thấp... Ngày dùng 4-12 gam dưới dạng thuốc sắc hay thuốc hãm.

BS Xuân Thủy, Sức Khỏe & Đời Sống

22

xoa bop bam huyet cham cuu

Health & Medicine