xu hướng dòng vốn fdi trên thế giới và vận dụng thực tiễn vào việt nam

8/7/2019 xu hng dng vn FDI trn th gii v vn dng thc tin vo vit nam

1/76

CHNG I:

TNG QUAN V NGUN VN U T

TRC TIP NC NGOI (FDI)I- Khi nim v cc ngun hnh thnh ngun vn FDI1. Khi nim

u t trc tip nc ngoi xy ra khi cng dn ca mt nc ( nc u t ) nm

gi quyn kim sot cc hot ng kinh t mt nc khc ( nc ch nh hay nc

nhn u t ).

2. Cc ngun hnh thnh vn FDI

Chnh lch v nng sut cn bin ca vn gia cc nc

Helpman v Sibert, Richard S. Eckaus cho rng c s khc nhau v nng sut cn

bin (s c thm trong tng s u ra m mt nh sn xut c c do dng thm mt

n v ca yu t sn xut) ca vn gia cc nc. Mt nc tha vn thng c nng

sut cn bin thp hn. Cn mt nc thiu vn thng c nng sut cn bin cao hn.

Tnh trng ny s dn n s di chuyn dng vn t ni d tha sang ni khan him

nhm ti a ha li nhun. V chi ph sn xut ca cc nc tha vn thng cao hncc nc thiu vn. Tuy nhin nh vy khng c ngha l tt c nhng hot ng no

c nng sut cn bin cao mi c cc doanh nghip t sn xut m cng c nhng

hot ng quan trng, l sng cn ca doanh nghip th h vn t sn xut cho d hot

ng cho nng sut cn bin thp.

Chu k sn phm

i vi hu ht cc doanh nghip tham gia kinh doanh quc t th chu k sng ca

cc sn phm ny bao gm 3 giai on ch yu l: giai oan sn phm mi; giai on

sn phm chn mui; giai on sn phm chun ha. Akamatsu Kaname (1962) cho

rng sn phm mi, ban u c pht minh v sn xut nc u t, sau mi

c xut khu ra th trng nc ngoi. Ti nc nhp khu, u im ca sn phm

1
http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=N%C4%83ng_su%E1%BA%A5t_c%E1%BA%ADn_bi%C3%AAn&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=N%C4%83ng_su%E1%BA%A5t_c%E1%BA%ADn_bi%C3%AAn&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BB%91nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%A3i_nhu%E1%BA%ADnhttp://vi.wikipedia.org/wiki/S%E1%BA%A3n_xu%E1%BA%A5thttp://vi.wikipedia.org/wiki/Xu%E1%BA%A5t_kh%E1%BA%A9uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%8B_tr%C6%B0%E1%BB%9Dnghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BA%ADp_kh%E1%BA%A9uhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=N%C4%83ng_su%E1%BA%A5t_c%E1%BA%ADn_bi%C3%AAn&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=N%C4%83ng_su%E1%BA%A5t_c%E1%BA%ADn_bi%C3%AAn&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BB%91nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%A3i_nhu%E1%BA%ADnhttp://vi.wikipedia.org/wiki/S%E1%BA%A3n_xu%E1%BA%A5thttp://vi.wikipedia.org/wiki/Xu%E1%BA%A5t_kh%E1%BA%A9uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%8B_tr%C6%B0%E1%BB%9Dnghttp://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BA%ADp_kh%E1%BA%A9u


2/76

mi lm nhu cu trn th trng bn a tng ln, nn nc nhp khu chuyn sang sn

xut thay th sn phm nhp khu ny bng cch ch yu da vo vn, k tht ca

nc ngoi(giai on sn phm chn mui). Khi nhu cu th trng ca sn phm mi

trn th trng trong nc bo ha, nhu cu xut khu li xut hin(giai on sn phmchun ha). Hin tng ny din ra theo chu k v do dn n s hnh thnh FDI.

Raymond Vernon (1966) li cho rng khi sn xut mt sn phm t ti giai on

chun ha trong chu k pht trin ca mnh cng l lc th trng sn phm ny c rt

nhiu nh cung cp. giai on ny, sn phm t c ci tin, nn cnh tranh gia

cc nh cung cp dn ti quyt nh gim gi v do dn ti quyt nh ct gim chi

ph sn xut. y l l do cc nh cung cp chuyn sn xut sn phm sang nhng

nc cho php chi ph sn xut thp hn.

Li th c bit ca cc cng ty a quc gia

Stephen H. Hymes (1960, cng b nm 1976), John H. Dunning (1981), Rugman

A. A. (1987) v mt s ngi khc cho rng cc cng ty a quc gia c nhng li th

c th (chng hn nng lc c bn) cho php cng ty vt qua nhng tr ngi v chi

ph nc ngoi nn h sn sng u t trc tip ra nc ngoi. Khi chn a im

u t, nhng cng ty a quc gia s chn ni no c cc iu kin ( lao ng, tai,chnh tr) cho php h pht huy cc li th c th ni trn.Nhng cng ty a quc

gia thng c li th ln v vn v cng ngh u t ra cc nc sn c ngun nguyn

liu, gi nhn cng r v thng l th trng tiu th tim nng...ta d dng nhn ra

li ch ca vic ny!

Tip cn th trng v gim xung t thng mi

u t trc tip ra nc ngoi l mt bin php trnh xung t thng mi

song phng. V d, Nht Bn hay b M v cc nc Ty u phn nn do Nht Bn

c thng d thng mi cn cc nc kia b thm ht thng mi trong quan h song

phng. i ph, Nht Bn tng cng u t trc tip vo cc th trng . H

sn xut v bn t, my tnh ngay ti M v chu u, gim xut khu cc sn

2
http://vi.wikipedia.org/wiki/Nhu_c%E1%BA%A7uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4ng_ty_%C4%91a_qu%E1%BB%91c_giahttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=N%C4%83ng_l%E1%BB%B1c_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Lao_%C4%91%E1%BB%99nghttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A5t_%C4%91ai&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A5t_%C4%91ai&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8Bhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/M%E1%BB%B9http://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A2y_%C3%82uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BA%B7ng_d%C6%B0_th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/Nhu_c%E1%BA%A7uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4ng_ty_%C4%91a_qu%E1%BB%91c_giahttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=N%C4%83ng_l%E1%BB%B1c_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Lao_%C4%91%E1%BB%99nghttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A5t_%C4%91ai&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A5t_%C4%91ai&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8Bhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1ihttp://vi.wikipedia.org/wiki/M%E1%BB%B9http://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A2y_%C3%82uhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BA%B7ng_d%C6%B0_th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1i


3/76

phm ny t Nht Bn sang. H cn u t trc tip vo cc nc th ba, v t

xut khu sang th trng Bc M v chu u.

Khai thc chuyn giao v cng ngh

Khng phi FDI ch i theo hng t nc pht trin hn sang nc km pht

trin hn. Chiu ngc li thm ch cn mnh m hn na. Nht Bn l nc tch cc

u t trc tip vo M khai thc i ng chuyn gia M. V d, cc cng ty t

ca Nht Bn m cc b phn thit k xe M s dng cc chuyn gia ngi

M. Cc cng ty my tnh ca Nht Bn cng vy. Khng ch Nht Bn u t vo

M, cc nc cng nghip pht trin khc cng c chnh sch tng t. Trung Quc

gn y y mnh u t trc tip ra nc ngoi, trong c u t vo M. Vic

cng ty a quc gia quc tch Trung Quc l Lenovo mua b phn sn xut my tnh

xch tay ca cng ty a quc gia mang quc tch M l IBM c xem l mt chin

lc Lenovo tip cn cng ngh sn xut my tnh u vit ca IBM. Hay vic TCL

(Trung Quc) trong sp nhp vi Thompson (Php) thnh TCL-Thompson Electroincs,

vic National Offshore Oil Corporation (Trung Quc) trong ngnh khai thc du la

mua li Unocal (M) cng vi chin lc nh vy.

Tip cn ngun ti nguyn thin nhin

c ngun nguyn liu th, nhiu cng ty a quc gia tm cch u t vo

nhng nc c ngun ti nguyn phong ph. Ln sng u t trc tip ra nc ngoi

ln u tin ca Nht Bn vo thp nin 1950 l v mc ch ny. FDI ca Trung Quc

hin nay cng c mc ch tng t.

II- Cc hnh thc u t trc tip nc ngoi hin nay

1. Hp ng hp tc kinh doanhy l mt vn bn c k kt gia mt ch u t nc ngoi v mt ch u

t trong nc (nc nhn u t) tin hnh mt hay nhiu hot ng sn xut kinh

doanh nc ch nh trn c s quy nh v trch nhim v phn phi kt qu kinh

3
http://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/M%E1%BB%B9http://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%94_t%C3%B4http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%E1%BB%B9&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%E1%BB%B9&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=C%C3%A1c_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_c%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Lenovohttp://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1y_t%C3%ADnh_x%C3%A1ch_tayhttp://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1y_t%C3%ADnh_x%C3%A1ch_tayhttp://vi.wikipedia.org/wiki/IBMhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=TCL&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1phttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=TCL-Thompson_Electroincs&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=National_Offshore_Oil_Corporation&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/D%E1%BA%A7u_l%E1%BB%ADahttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Unocal&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3nhttp://vi.wikipedia.org/wiki/M%E1%BB%B9http://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%94_t%C3%B4http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%E1%BB%B9&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%E1%BB%B9&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=C%C3%A1c_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_c%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91chttp://vi.wikipedia.org/wiki/Lenovohttp://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1y_t%C3%ADnh_x%C3%A1ch_tayhttp://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1y_t%C3%ADnh_x%C3%A1ch_tayhttp://vi.wikipedia.org/wiki/IBMhttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=TCL&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1phttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=TCL-Thompson_Electroincs&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=National_Offshore_Oil_Corporation&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/D%E1%BA%A7u_l%E1%BB%ADahttp://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Unocal&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n


4/76

doanh m khng thnh lp mt cng ty, x nghip hay khng ra i mt t cch php

nhn mi no.

u im:

+Vi nc tip nhn: gii quyt c tnh trng thiu vn, thiu cng ngh, to thm

uc mi quan h trong hp tc kinh doanh, c nm quyn iu hng d n.

+Vi nc u t: chia s uc s ri ro trong u t, tn dng oc h thng phn

phi c sn , iu hnh, phn b ca nc tip nhn trong qu trnh u t. Xm nhp

vo th trung nc s ti dng hn m khng mt thi gian thm d, nghin cu.

Nhc im

+Vi nc tip nhn: kh thu ht vn u t,ch thc hin c mt s lnh vc sinh

li.

+Vi nc u t: khng c trc tip iu hnh d n.

2. Cng ty lin doanh X nghip lin doanh

X nghip hay cng ty lin doanh c thnh lp gia mt bn l mt thnh vin

ca nc nhn u t v mt bn l cc ch u t nc khc tham gia. Mt x

nghip lin doanh c th gm hai hoc nhiu bn tham gia lin doanh.

u im

+Vi nc tip nhn u t: trc ht gii quyt oc tnh trng thiu vn, i mi

cng ngh,nng cao c trnh ca ca ngi lao ng , hc hi c cch thc

qun l lm vic chuyn nghip.

+Vi nc u t: chia s c ri ro,tn dng c h thng phn phi c sn,thm

nhp c vo th trng truyn thng v khng mt thi gian chi ph cho vic nghincu th trng ti nc s ti.

Nhc im

C hai bn u gp phi nhng rc ri kh khn trong qun l nh mt nhiu thi gian

thng tho,bn lun,khc bit v vn ho nhn nhn trong u t nn d xut hin

4


5/76

mu thun trong qun l.

+Vi nc tip nhn u t:thay i nhn s cng ty m s nh hng n s pht

trin ca lin doanh, i tc nc ngoi thng quan tm n li ch ton cu v vy

lin doanh nhiu khi phai chu thua thit v li ch ni khc.

+Vi nh u t:khng ch ng c trong vic iu hnh,d b mt c hi kinh

doanh.

3. Cng ty hay x nghip c 100% vn u t trc tip nc ngoi

y l hnh thc cc cng ty hay x nghip hon ton thuc quyn s hu ca t

chc c nhn nc ngoi v do bn nc ngoi t thnh lp, t qun l v hon ton

chu trch nhim v kt qu kinh doanh.

u im

+Vi nc tip nhn u t:thu c li nhun t doanh nghip(tin thu t,thu)

tip cn c th trng nc ngoi.

+Vi nh u t nc ngoi:tn dng c ti nguyn ca nc s ti, ch ng trong

vic qun l, iu hnh.

Nhc im

+Vi nc tip nhn u t:kh tip thu c kinh nghim qun l,cng ngh nng

cao c trnh ca cn b qun l,cn b k thut ca doanh nghip trong nc.B

chia s th trung ca nc mnh,b tn dng ngun ti nguyn.

+Vi nh u t nc ngoi:phi chu hon ton mi ri ro trong qu trnh u t,mt

nhiu thi gian v chi ph cho vic nghin cu th trung,kh xm nhp vo nhiu lnh

vc th trng trong nc ln.

4. Cc hnh thc khc:

u t vo cc khu ch xut, khu pht trin kinh t, thc hin nhng hp ng xy

dng - vn hnh - chuyn giao (B.O.T). Nhng d n B.O.T thng c chnh ph

cc nc ang pht trin to mi iu kin thun li thc hin vic nng cp c s

5


6/76

h tng kinh t.

u im

+Vi nc tip nhn u t:thu c vn u t vo nhng d n h tng i vn u

t ln,gim sc p cho ngn sch nh nc,nng cao c cc cng trnh h tng trong

nc.

+Vi nh u tu nc ngoi:hiu qu s dng vn c m bo,ch ng qun l,

iu hnh v t ch kinh doanh li nhun.

Nhc im:

+Vi nc tip nhn u t:kh tip cn kh nng qun l v ra sot cng trnh.Nh

nc cung chu ri ro ngoi kim soat ca nh u t.

+Vi nh u t nc ngoi: mt nhiu thi gian trong vic m phn ,thc hin hp

ng.

III- Mi quan h gia cng ty a quc gia v s pht trin cau t trc tip nc ngoi

Cc cng ty a quc gia l cc cng ty m lnh vc hot ng ca n vt ra khi

khun kh mt quc gia no m rng hot ng cc quc gia khc trn thgii. Hu ht cc cng ty a quc gia u hng n vic pht trin kinh doanh trn th

trng th gii. Khi ngun lc cng nh th trng tiu th ca mt quc gia tr nn

hn ch, vic sn xut kinh doanh nhng nc khc ha hn mang li nhiu li

nhun rng hn l nc s ti, cc nh u t y l cc cng ty a quc gia s tm

n nhng vng t mi c ngun lc v th trng tiu th mu m hn. iu ny

gy nn mt s dch chuyn t bn mnh m t quc gia ny sang quc gia khc, hnh

thnh nn u t trc tip nc ngoi. Nh vy c th ni chnh s quc t ho hotng kinh doanh ca cc cng ty a quc gia l nguyn nhn c bn tc ng n s ra

i v pht trin ca u t trc tip nc ngoi.

Tuy nhin, cng vi qu trnh u t nc ngoi tm kim siu li nhun, cc

cng ty a quc gia cng i u vi nguy c mi: ri ro. S khc bit v lut php,

6


7/76

chnh sch kinh t, s bin ng v ri ro ca th trng cc nc nhn u t s hnh

thnh nn nhng ri ro m cc cng ty a quc gia phi quan tm khi quyt nh u

t vo mt quc gia khc.

Nhng tc ng ca u t trc tip nc ngoi n s pht trin ca thngmi quc t.

u t trc tip nc ngoi c nhng tc ng to ln n s pht trin ca thng

mi quc t. Nhng tc ng ny nh hng khng ch n nhng nc nhn u t

m ngay c nhng nc xut khu t bn (u t). Nhng tc ng bao gm:

u t trc tip nc ngoi to iu kin thu ht ngun nhu cu mi.

u t trc tip nc ngoi gip thm nhp vo nhng th trng ni c th tc li nhun cao.

u t trc tip nc ngoi nhm tng nng sut

S dng yu t nc ngoi trong sn xut

S dng nguyn vt liu nc ngoi.

S dng cng ngh nc ngoi.

Khai thc cc thun li v c quyn

a dng ho tm c quc t.

Phn ng vi gi tr thay i ca ngoi t

Phn ng vi cc kim hm thng mi

u t trc tip nc ngoi mang li nhng thun li v mt chnh tr

IV- Li ch v ri ro ca vn FDI1. Li ch ca vn FDI

a) V mt kinh t

Chuyn giao vn, cng ngh v nng lc qun l (chuyn giao ngun lc):

7


8/76

i vi mt nc lc hu, trnh sn xut km, nng lc sn xut cha c

pht huy km vi c s vt cht k thut ngho nn th vic tip thu c mt ngun

vn ln, cng ngh ph hp tng nng sut v ci tin cht lng sn phm, trnh

qun l cht ch l mt iu ht sc cn thit.Nh ta bit th cng ngh chnh l trung tm ca s nghip cng nghip ho,

hin i ho mt t nc ang pht trin nh nc ta. Chng ta cn c vn v cng

ngh c th thc hin c n. Khi u t trc tip din ra th cng ngh c du

nhp vo trong c c mt s cng ngh b cm xut theo con ng ngoi thng,

cc chuyn gia cng vi cc k nng qun l s gp phn nng cao hiu qu ca cng

ngh ny, do vy cc cn b bn a c th hc hi kinh nghim ca h.

Trn thc t c nhiu mc ph thuc khc nhau vo ngun FDI cc nc

ang pht trin. T nm 1973, khi c nhiu nc chuyn sang i vay cc nc khc,

nhng lung vn chy vo gp phn quan trng cho vic hnh thnh vn ca mt

vi nc ang pht trin. Gia nm 1979 v nm 1981, lung vn u t trc tip

chim khong 25% trong tng s vn c nh c u t ca Singapore; 11%

Malaixia; gn 5% Chile v Philipines; khong 15% ti Brazil, Indonesia, Mehico,

cn Hn Quc, n v Nigeria khng ng k. Tuy nhin, nhng con s ny cha

phn nh s ng gp ca cc doanh nghip thuc s hu nc ngoi vo tng s

vn c u t. Li nhun ti u t khng c k n mt s nc ang pht

trin; ngoi ra, qu khu hao ca cc doanh nghip FDI trang tri cho mt phn c

bn ca cc khon chi tiu trong tng s vn ca cc nc ny, m li khng a vo

nh ngha FDI.

C nhng khc bit ln gia cc nc v mc thay th ca FDI cho cc lung

vn nc ngoi khc, do nhng khc bit trong c cu kinh t c nhng tc ng nsc hp dn ca t nc i vi cc nh u t, cng nh nhng khc bit trong cc

yu t kinh t v m i hi phi c cc lung vn chy vo. Cc nc c th trng

nh b, t cc ngun lc t nhin, kt cu h tng yu km v t kh nng xut khu

hng cng nghip th t c kh nng thu ht cc ngun FDI ln, ngay c khi c nhng

8


9/76

qui ch t do v nhng u i ho phng. V c bn, cc nc ni chung cng

khng c kh nng vay n theo cc iu kin thng mi thng thng, v ch yu

da vo kt qu u i. Kt qu l nhng kh nng thay th gia tn dng thng mi

nc ngoi v FDI ch yu c lin quan ti cc nc ln, c ngun ti nguyn thinnhin di do, hoc c khu vc cng nghip kh pht trin. Cc nc c c mt

s lng ln cc ngun FDI ni chung cng s d tc ng hn ti c cu tng lai

ca ngun vn, bi v h cng c th tc ng ti hot ng FDI thng qua c cu ti

chnh ca cc chi nhnh hin hu thuc cc cng ty nc ngoi, v c th l ti s

lng vay t cc ngun trong nc v cc ngun khc nc ngoi. Nhng so vi vay

nc ngoi, FDI c xu hng tp trung nhiu hn ti mt s t nc.

Ngun thu ngn sch ln

i vi nhiu nc ang pht trin, hoc i vi nhiu a phng, thu do cc x

nghip c vn u t nc ngoi np l ngun thu ngn sch quan trng. Chng hn,

Hi Dng ring thu thu t cng ty lp rp t Ford chim 50 phn trm s thu ni

a trn a bn tnh nm 2006.

Khuyn khch nng lc kinh doanh trong nc:

Do c cc nh u t nc ngoi nhy vo cc th trng vn c cc nh u t

trong nc chim gi phn ln th phn, nhng u th ny s khng ko di i vi

nh u t trong nc khi u th v ngun lc ca nh u t nc ngoi tri hn hn.

Chnh v vy cc nh u t trong nc phi i mi c qu trnh sn xut ca mnh t

trc t khu sn xut n khu tiu th bng vic ci tin cng ngh v phng php

qun l c th tr vng trn th trng . chnh l mt trong nhng th thch

tt yu ca nn kinh t th trng i vi cc nh sn xut trong nc, khng c k yu

no c th tn ti nu khng t n lm mnh mnh ln sng trong c ch .

Tip cn vi th trng nc ngoi:

Nu nh trc y khi cha c FDI, cc doanh nghip trong nc ch bit n c

th trng trong nc, nhng khi c FDI th h c lm quen vi cc i tc kinh t

9


10/76

mi khng phi trong nc. H chc chn s nhn thy rt nhiu ni cn ci h ang

c, v h cng ang cn th ni i tc li c, do vy cn phi tng cng hp tc s

c nhiu sn phm c xut khu thu ngoi t v cho t nc ng thi cng cn

phi nhp khu mt s loi mt hng m trong nc ang cn. T cc vic trao ithng mi ny s li thc y cc cng cuc u t gia cc nc. Nh vy qu trnh

u t nc ngoi v thng mi quc t l mt qu trnh lun lun thc y nhau, h

tr nhau v cng pht trin.

Chuyn i c cu kinh t:

u t nc ngoi gp phn tch cc trong vic chuyn i c cu kinh t ca

nc s ti theo chiu hng tch cc hn. N thng tp trung vo nhng ngnh cng

ngh cao c sc cnh tranh nh cng nghip hay thng tin. Nu l mt nc nng

nghip th by gi trong c cu kinh t cc ngnh i hi cao hn nh cng nghip v

dch v tng ln v t trng v sc ng gp cho Ngn sch, GDP v cho x hi ni

chung. Ngoi ra v c cu lnh th, n c tc dng gii quyt nhng mt cn i v

pht trin gia cc vng lnh th, a nhng vng km pht trin thot khi tnh trng

ngho i, pht huy ti a nhng li th so snh v ti nguyn, a nhng tim nng

cha khai ph vo qu trnh sn xut v dch v, v lm bn p thc y nhng vngkhc cng pht trin.

b) V mt x hi

u t trc tip nc ngoi gp phn quan trng trong vic y nhanh tc pht

trin kinh t v tng thu nhp quc dn.

Gp phn gii quyt cng n vic lm, y li nn tht nghip, t gp phn

nng cao i sng ca ngi dn trong cc nc km hoc ang pht trin.

Thng qua vic tip nhn k thut v trnh qun l tin tin, u t trc tip s

gip cho cc nc ang pht trin ui kp trnh pht trin cao ca th gii.

u t trc tip cng gp phn ci thin c s h tng ca nn kinh t m ngun

vn trong cc nc ang pht trin khng kh nng cung ng.

10


11/76

2. Ri ro ca vn FDI

a) V mt kinh t:

Ri ro chuyn gi :

Hin tng chuyn gi , khng ch lm ngn sch quc gia b tht thu mt s tin

ln, m n cn c th gy ra nhng hu qu tiu cc cho c nn kinh t

Chuyn gi c hiu l vic thc hin chnh sch gi i vi hng ha, dch v

v ti sn c chuyn dch gia cc thnh vin trong tp on qua bin gii khng

theo gi th trng nhm ti thiu ha s thu ca cc cng ty a quc gia (Multi

Nations Company) trn ton cu.

Ni nm na, chuyn gi l vic dng mt s phng thc khc nhau trn trnhc cc khon thu, ph thng qua vic bo l trong hot ng kinh doanh, ri

chuyn li nhun v cng ty m nc ngoi.

- gc v m, vn chuyn gi ca cc doanh nghip FDI c th gy tht thot

cho ngun thu ngn sch quc gia v nh hng n nn sn xut hng ha ni a.

- Cn xt cp vi m, th on ny s to ra bt cng trong cnh tranh gia doanh

nghip FDI vi doanh nghip ni a. Chng hn, mt doanh nghip FDI s dng cng

c chuyn gi ti u ha li nhun v cng ty m nc ngoi trong khi bo

co thua l ti quc gia ang kinh doanh khi ng thu v nhiu trng hp c

hon thu, nh vy cng ty FDI s c nhiu ngun lc v ti chnh hn u t

vo cc hot ng tip th, qung b.

Nh vy, chuyn gi l mt hnh vi do cc ch th kinh doanh thc hin nhm

thay i gi tr trao i hng ha, dch v trong quan h vi cc bn lin kt. Hnh vi

y c i tng tc ng chnh l gi c. S d gi c c th xc nh li trong nhnggiao dch nh th xut pht t ba l do sau:

Th nht, xut pht t quyn t do nh ot trong kinh doanh, cc ch th hon

ton c quyn quyt nh gi c ca mt giao dch. Do h hon ton c quyn mua

hay bn hng ha, dch v vi gi h mong mun.

11


12/76

Th hai, xut pht t mi quan h gn b chung v li ch gia nhm lin kt nn

s khc bit v gi giao dch c thc hin gia cc ch th kinh doanh c cng li

ch khng lm thay i li ch ton cc.

Th ba, vic quyt nh chnh sch gi giao dch gia cc thnh vin trong nhmlin kt khng thay i tng li ch chung nhng c th lm thay i tng ngha v

thu ca h. Thng qua vic nh gi, ngha v thu c chuyn t ni b iu tit

cao sang ni b iu tit thp hn v ngc li. Tn ti s khc nhau v chnh sch

thu ca cc quc gia l iu khng trnh khi do chnh sch kinh t - x hi ca h

khng th ng nht, cng nh s hin hu ca cc quy nh u i thu l iu tt

yu. Chnh lch mc iu tit thu v th hon ton c th xy ra.

Cc doanh nghip FDI trong giai on u c th h gi ginh th phn v bp

cht cc doanh nghip ni a cnh tranh vi mnh. Nhng v lu di, khi h thnh

cng v chim lnh th trng v th phn, ngi tiu dng s buc phi tun theo lut

chi, m chnh xc hn l s ph thuc vo sn phm, vo gi c m cc doanh nghip

FDI ny a ra.

Cho nn, chuyn gi ch c ngha i vi cc giao dch c thc hin gia cc

ch th c mi quan h lin kt. lm iu ny h phi thit lp mt chnh sch vgi m gi chuyn giao c th c nh mc cao hay thp ty vo li ch t

c t nhng giao dch nh th. Chng ta cn phn bit iu ny vi trng hp khai

gi giao dch thp i vi c quan qun l trn thu nhng ng sau h vn thc

hin thanh ton y theo gi tha thun. Trong khi nu giao dch b chuyn gi,

h s khng phi thc hin v sau ca vic thanh ton trn v thm ch h c th nh

gi giao dch cao. Cc i tng ny nm bt v vn dng c nhng quy nh khc

bit v thu gia cc quc gia, cc u i trong quy nh thu hng li c v nhhon ton hp php. Nh th, v hnh trung, chuyn gi gy ra s bt bnh ng

trong vic thc hin ngha v thu do xc nh khng chnh xc ngha v thu, dn n

bt bnh ng v li ch, to ra s cch bit trong u th cnh tranh.

n si

12


13/76

FDI vo cng nghip v xy dng ng u. K theo l dch v v sau cht l

nng nghip. u t vo cng nghip, cc nh FDI li ngi cng ngh ph tr. H

bao sn nguyn vt liu, ph tng, chi tit my mc nhp vo lp rp, hon thin,

buc cht ta vo gung my kinh t ca h, m gn chui li nhun to ra t qutrnh .

N r khch sn nhiu sao, nh hng sang trng, khu ngh dng cao cp (resort), sn

golf nhiu l. C khu ngh dng chim lun mt khc bi bin.

Tht vng chuyn giao cng ngh

Mt bng cng ngh ca cc FDI khi mang vo cao hn mt bng ca ta, song

ngn y cha vc nn cng nghip nhm lm rng ct cho mng c i tt,n u. Mt s nh u t a vo my mc, thit b cng ngh lc hu, thi loi.

Gia cng dt may, da giy, phn mm; lp rp in t khng th l tiu ch ca

quc gia c bn l nc cng nghip.

Bp bnh xut khu

FDI (khng k phn du th) ng gp trn di 20% kim ngch xut khu ca c

nc. Nu loi tr phn nguyn liu ngoi nhp rt cao trong cu thnh tr gi hng dtmay, da giy, in t, phn mm..., kim ngch thc th ca n s rt thp, ko theo

tng kim ngch xut khu ca nc ta vn t cn ln hn. H lo c u ra, nn

xut khu nc ta , ang v s ph thuc vo bn ngoi. c vi mt hng mi

trong mn cho hi, t n nay danh mc mt hng xut khu ca khi FDI vn y

nguyn.

Nn xut khu ca Vit Nam - d c tip sc ca FDI, so snh vi chnh

mnh thy rng r, nhng ch cn lic sang cc nc trong khu vc th thy vn dm

chn ti ch, vi nhng c trng: Gia cng - manh mn - hng th; trung gian - gi c

- mp m th trng.

Ln sn phn phi

13


14/76

Cc hng phn phi quc t t lu nhn thy Vit Nam l th trng bn l hp

dn va v dn s ln m h thng phn phi, mng li bn l ca Vit Nam cn non

tr. T 1/1/2009 - theo l trnh cam kt quc t ta phi m ca cho cc hng phn phi

100% vn nc ngoi - h xung trn vi vn ling di do, hng ho y , trnh qun l cao, tm nhn chin lc, k nng tip th snh si, qung co, khuyn mi m

hn, phng thc vn minh. Trong khi , ta c 9.000 ch cc loi, hn 70 trung tm

mua sm, 400 siu th ln nh, k ra l lc lng hng hu so vi 20 nm trc

y. ng m khng mnh, chng hp sc ci thin tnh hnh ngoi tr vic ngoc

tay tng gi.

Hn th na lc lng c ng vin sn nh vi tm l xnh dng hng ngoi,

tin no ca y, khng ln tn v mi mt .., sm mun g cng quay li c su cho

i khch. Trn u mi bt u, song hi kt s ti vi kt qu c bo trc,

khng cn n ch bch tuc tin tri.

b) V mt x hi

Khp khnh vng min

L nhng nh kinh doanh lc li, h mang vn ling sang khng phi lm t thin

m kim li cng sm, cng nhiu cng tt. H ch chn nhng thnh ph, nhng

a phng gip bin, c cng hng khng, c trc giao thng huyt mch, min xui,

vng c mt bng l tng..., phi u t ban u.

Ch c 21/63 a phng c vn ng k ca FDI t 1 t USD tr ln, trong 6

a bn: TP HCM, H Ni, B Ra - Vng Tu, ng Nai, Bnh Dng, Ninh Thun

chim 67% tng s vn ng k FDI trong c nc. Cc tnh mn ngc t rng,

ngi tha, a cht cng trnh tt, nhng ngn ngang kh khn, nn khng c FDIng ngng. H ngn cch c o rng, moi su.

Cng thng quan h ch th

Tng mong mun FDI s thu ht nhiu lao ng. iu c nhng khng b bn.

S lao ng lm vic cho FDI ti thi im 1/7/2000 l 358 nghn chim t l 1,0%

14


15/76

tng s lao ng trn ca ton quc. Cc cp s liu tng ng ca 2005 l 1,112 triu

- 2,6%. Nm 2008 l 1,694 triu - 3,7%. Nm 2009 l 1,611 triu - 3,4%.

Nhng mt s doanh nghip bc l nhiu nhc im nh tr lng chm - chm

tng lng - bt xn tiu chun bo him, an ton lao ng - sa thi - cp pht...

Cc nh FDI xut x t nn cng nghip pht trin nn h tha hiu vic xy dng

c s sn xut bao gi cng gn lin vi bo v mi trng. Song vi l do t nh

quy chun ti thiu ny khi u t vo Vit Nam khng b bt buc, m Vedan ch

l v d in hnh. Kin, h bi thng, nhng cht c ho vo dng nc, thm su

lng t, bao ngi dn c th hng hng chc nm nay, ch c bnh vin K, ngha

trang, i ho thn hon v mi gii quyt trit .

C ch bt cp

K t khi ban hnh ln u tin vo nm 1987, Lut u t nc ngoi c

sa i ti 4 ln vo cc nm 1990, 1992, 1996, 2000. n nm 2005, vi vic Ban

hnh lut u t chung sp nhp Lut u t nc ngoi vi Lut khuyn khch u

t trong nc. Qua 5 nm thi hnh Lut mi - c xem l nh du pht trin c bit

ca h thng php lut ca Vit Nam - song sm bc l nhiu khim khuyt: mc

ch khng r rng, nhiu khi nim m m, khng t quy nh trng lp, mu thun

vi chuyn ngnh khc.

V nng lng tng trng GDP, mun c th hng cao v ch s nng lc cnh

tranh, mun c s thu ngn sch vt tri, nn khi c phn cp lm vic vi cc

nh FDI, cp di u ho hc tri thm , ua nhau sn n , i ng hu h, chiu

chung, chm sc ht lng, khng dm rng buc, cng chng tinh tng rng

buc, nn nhanh chng bc l nhng bt cp, lc bung bt ra sn gn, cho thurng, o qung... li ti cho c ch. Khi phn quyn cn hm bt sch nhiu,

phin h, song nhng chiu ny c cp di tip thu v vn dng sng to. Nh FDI

ch chu thit m knh chuyn tp l vo gi thnh.

Gian nan qun l

15


16/76

Ton b qu trnh t a my mc vo - cung ng nguyn liu - t chc sn xut,

gia cng n thu xp u ra u c khp kn, pha Vit Nam khng c php bit.

V vy h thoi mi dng cc th php thi gi vt t, my mc tng gi tr d n

v tng t l gp vn trong lin doanh, khai khng gi nguyn nhin vt liu u vo,to gi thnh o, hch ton v, trn thu tht. Nm 2009 gn 60% s doanh nghip

FDI ti thnh ph H Ch Minh bo co l. Tu chung ng gp vo ngn sch nh

nc ca Khi ny ng tht vng, trong cc nm 2005 -2008 ch xung quanh 9-10%

tng thu ngn sch quc gia. Nm 2009, vin c khng hong, ng gp ca h gim

11,25%, trong khi khu vc t nhn ch gim 4,4%, cn doanh nghip nh nc vn

tng 6,2%.

16


17/76

CHNG II:

XU HNG DNG VN FDI TRN TH GII VNDNG VO THC TIN VIT NAM

I- Xu hng dng vn FDI trn th gii1. Giai on 1990-2000

Vi s hi nhp th trng vn quc t, dng FDI ton cu tng mnh trongthp nin 1990 vi t l kh cao trn c s tng trng kinh t v mu dch. Dng ut chy vo ton cu tng trung bnh l 13% mt nm trong giai on 1990-1997. Sau, b nh hng mnh m bi hot ng sp nhp v mua bn (M&As-Mergers and

Acquisitions), lng vn chy vo ny tng trung bnh gn 50% mt nm giai on1998-2000, t k lc l $1.500 t nm 2000 (Bng). Dng FDI li st gim xung$729 t nm 2001, phn ln l do kt qu ca s gim mnh trong hot ng M&Aqua bin gii gia nhng nc cng nghip t mc $1.100 t nm 2000 xung khong$600 t nm 2001.

Cc nc cng nghip chim gi mt thi gian di trong vic thu ht cng nhu t FDI v gii thch cho gn 94% u t FDI v 70% thu ht FDI (Hnh). Dngchy FDI vo nhng nc ang pht trin tng trung bnh l 23% mt nm trong sut1990-2000. Nm 2001, dng chy ny st 13% xung mc $215 t, phn nh phnln s st gim Hng Kng, Ac-hen-ti-na, Bra-xin. Ngoi tr nhng nc ny, FDIvo nhng nc ang pht trin tng khong 18% trong nm 2001. Giai on 1998-

17


18/76

2001, dng FDI chy vo cc nc ang pht trin ny tnh trung bnh l $225 t mtnm.

Trong sut giai on 1998-2001, trong s $900 t FDI chy vo cc nc ang phttrin th chu chim $407 t. Hai nc chu thu ht FDI ln nht l Trung Quc

vi $165 t v Hng Kng vi $124 t. 5 quc gia thu ht FDI ln nht l TrungQuc, c-hen-ti-na, Bra-xin, Hng Kng v M-xi-c- chim hn dng chy voFDI. Cc nc u t FDI ln nht l M, Anh, Php, c, ch c 12% trong u tFDI ton cu l t cc nc ang pht trin.

Mt xu hng khc l s st gim trong u t trc tip nc ngoi k t nm 1999 vTrung Quc ang ngy cng chim quy m ln hn khin cho nhiu nc angpht trin lo lng. Nhng nu nhn su xa hn ta s thy l mt xu hng mi vy ha hn. FDI c u t t nhiu quc gia hn v vo nhiu lnh vc hn.

Dng chy FDI vo cc nc ang pht trin gim i vo nm 1999 trong khi quy mca Trung Quc th tng t 21% ln 39% (Hnh). Trung Quc lc ny tr thnhnc dn u trong sn xut vi lc lng lao ng ln, linh hot, c trnh v gir, trong khi n dng nh thch hp vi u t vo dch v. Khu vc chu Phi,Trung ng v Nam th li c ngun vo FDI thp. Cc nc ng u th li davo s hi nhp khi lin minh chu u tng cng dng vo FDI.

18


19/76

Sau 13 nm tng trng trung bnh hn 17% mi nm tnh theo la th n nm 1999li c s st gim. S st gim ny phn ln l do s tng mnh trong vn t nhnha trong lnh vc ti chnh, xng du v c s h tng trong thp nin 1990, trong khiFDI nhng lnh vc khc vn gn nh khng bin ng. Mt nguyn nhn khc l

do s khng hong v mt v m nhng nc chu M Latin.

2. Giai on 2000-2009

Da theo s liu mi nht ca WB, IMF, ADB v nhiu t chc quc t khc, chin tng tng ln trong dng chy FDI trn th gii k t u nin k. Dng chyny t nh vo nm 2000, st gim gn 40% trong nm 2001 v cng st gim lnna vo 2002-2003. Theo s liu, l mt s st gim di nht v ln nht. Tuynhin, nm 2004 nh du mt khi u cho s phc hi nhanh. Trong sut thigian ny dng FDI ton cu tng ln 20% mi nm. FDI ang c cho l tri quamt thi k kh thun li v c th m rng trong nhng nm cn li ca thp k.

T sau 2003, dng FDI thin v cc th trng ca nn kinh t mi ni. Ngun vn

FDI chy vo nhng khu vc ny tng ln 57% nm 2004, tng 26% nm 2005 lnmc nh l $400 t. D on trong tng lai dng FDI chy vo th trng cc nnkinh t mi ni s vn tip tc tng giai on 2006-10, trung bnh khong $400 t minm. Ngc li, nhng khu vc nh Thi Lan, Bra-xin, Ba Lan th vic FDI vo lnhvc bn l l mt ngun quan trng cho s tng trng trong sn xut dn n gic hng ha thp hn v tiu dng tng cao hn.

19


20/76

Trong nm 2006, FDI vo nhng th trng mi ni tng ch 3% trong khi dng voFDI khu vc cc nc pht trin c cho l tng khong 36%. Mt phn l do qutrnh hi phc nhng th trng mi ni ny phn ln hon thnh trong khi nhng nc pht trin ch l mi bt u. Nc M-nn kinh t ln nht th gii

c k vng l tip tc hp dn c ngun vn nc ngoi, gn ngun vn FDIgiai on 2006-10. 10 quc gia thu ht FDI ch yu l nhng nc pht trin ccho l chim hn 2/3 ngun FDI ton cu.

Giai on khng hong 2008-2009

Theo nhn nh ca cc nh kinh t, cuc khng hong 2008-2009 tc ng mnhm n dng FDI. Sau khi gim 17% trong nm 2008 xung cn 1.720 t USD, so vimc 2.080 t ca nm 2007; trong nm 2009, FDI ton cu tip tc gim khong 41%xung cn 1.000 t USD. S suy gim ny cho thy ngun tn dng sn c gim, mc suy thoi nghim trng cc nc pht trin v nhiu nc ang pht trin cngnh vic n trnh ri ro trn quy m rng ca cc nh u t.

Do tc ng ca cuc khng hong ton cu nn dng vn FDI chy vo cc ncang pht trin gim st 35% trong nm 2009 sau khong thi gian 6 nm tng trnglin tc. Ban u, dng FDI vo cc th trng mi ni khng b nh hng bi cuckhng hong. Nm 2008, trong khi dng FDI vo cc nc pht trin gim 1/3 thdng FDI vo cc nc mi ni li tng 11%. Trong nm 2009, dng FDI vo ccnc mi ni cng gim mnh, khong 36%, xung cn khong 532 t USD. Nhngmc gim ny vn thp hn so vi cc nc pht trin - gim 45%, xung cn 488

t USD. Do vy, nm 2009 l nm u tin cc nc mi ni thu ht c FDI nhiuhn cc nc pht trin.

Th phn ca cc nn kinh t ang ni trong dng FDI ton cu c xu hng tng trongthi k suy thoi v vic mua bn v sp nhp doanh nghip gim mnh cc ncpht trin. Mc d vic mua bn v sp nhp doanh nghip xuyn bin gii cc ncang ni tng u trong nhng nm gn y, nhng hot ng ny vn ch yu din ra cc nc pht trin. Trong nm 2008, khong 80% cc v mua bn v sp nhpdoanh nghip xuyn quc gia din ra cc nc pht trin. Tuy nhin, mua bn v spnhp doanh nghip cc th trng ang ni c h tr bi cc yu t khc vlm cho th phn ca cc nc ang pht trin trong dng FDI ton cu tng ln mck lc trong nm 2009.

Do cuc khng hong, iu kin tn dng tht cht hn v li nhun gim st khinkh nng ti tr cc d n nc ngoi ca cc cng ty yu i. Mt khc, kinh t toncu suy thoi lan rng v vic ri ro ngy cng gia tng lm xi mn nim tin ca

20


21/76

cc doanh nghip v do doanh nghip khng cn mun m rng hot ng camnh ra th gii.

Kt qu l nhiu cng ty xuyn quc gia (TNCs) ln ang phi iu chnh li k hochm rng kinh doanh ra bn ngoi, v mt lot cc d n u t mi (greenfield) cngnh thng qua cc hot ng mua bn v sp nhp doanh nghip (M&A) b nh lihoc hy b. Xu hng ny ngy cng lan rng, nh hng n nhiu lnh vc t ccngnh cng nghip khai thc cho n sn xut v dch v.

Vic FDI ton cu gim mnh trong nm 2008 t du chm ht cho chu k tngtrng ko di 4 nm.

3. Giai on 2009-2010 v trin vng trong tng lai

a) Tng quan giai on 2009-2010: xu hng FDI s u t vo ngnh cng nghipt pht thi cc-bon

FDI vo nhng khu vc t pht thi cc-bon nh nhng ngnh cng nghip ti to, tich hay nhng ngnh cng nghip sn xut k thut t pht thi cc-bon chim mtphn ln, khong $90 t trong nm 2009 v ngun lc tim nng ca n cng rt ln.y l mt trong nhng kt lun c ghi trong bi bo co v u t th gii (WorldInvestment Report) caUNCTAD (United Nation Conference on Trade Development - Hi ngh ca Lin Hp quc v Thng mi v Pht trin) cng b

21


22/76

vo thng trc. Bi bo co ny l bn bo co gn nht trong nhng bn bo cothng k hng nm tm ra xu hng v trin vng mi nht i vi ngun vnFDI cng nh nhng i mi trong chnh sch.

Dng chy vo FDI gim 37% t nm 2008 n 2009 xung mc $1.114 t (Hnh).

Tuy nhin, con s ny vn chim v tr cao th 5 v lng vn u t ra nc ngoi,n gii thch cho 11% tng sn lng GDP ton cu v hn 80 triu vic lm. u ttrc tip nc ngoi ton cu bt u thot ra khi y vo gn cui 2009 v tiptc cho s phc hi vo na u 2010, khi u cho mt s lc quan ng ch ivi trin vng FDI trong ngn hn. Trong di hn, qu trnh phc hi FDI c kvng s trong tng mnh. Ngoi ra, nhng du hiu gn y cho thy s c s phchi vo nm 2010 vi dng vn chy vo k vng t $1200 t, $1300-1500 vo nm2011 v hng ti $1600-2000 nm 2012. Nh vy, FDI trn ton th gii c stng trng tr li sau s khng hong t cui 2008, tuy nhin, tnh hnh phc hi ckh quan nhng cn thn trng. L do l v cuc khng hong ton cu cha kt thc

v nhng ri ro ti cc th trng nh chu u, M vi tnh trng n cng vn cntim n.

Mc d c s gim st trong hot ng mua bn v sp nhp nm 2009 nhng trongnm 2010 c k vng l s c s phc hi khi m vic nh gi tr nn r hn v

22
http://psdblog.worldbank.org/.a/6a00d834515e9269e20134861bf7c7970c-pi


23/76

ngy cng tng trong s hp nht ca cc cng ty. Xu th M&A xut hin nhiu hn cc nc ang pht trin ch khng dng li cc nc pht trin nh trc. L do lcc nn kinh t mi ni c nhng doanh nghip ln, hot ng sn xut kinh doanhcng ht sc si ng v gi tr kinh t tng gp nhiu ln.

Nhng nn kinh t trong qu trnh chuyn i v mi ni thu ht FDI v u txp x FDI ton cu nm 2009.Nhng nc ny ang dn dt cho s phc hi FDIv l im n c a chung cho vic thu ht FDI. Trong khu vc nn kinh tchuyn i v mi ni th khi BRICs-Bra-xin, Nga, n , v Trung Quc chimphn ln nht trong ngun vn FDI u vo (41%) trong khi khu vc th trng mini nh Colombia, Indonesia, Vit Nam, Ai Cp, Th Nh K v Nam Phi ch chimphn nh hn (di 9%). Theo bo co v u t ca UNCTAD, khu vc chu ,trong khi lung vn FDI vo cc nc nh Nht Bn, Hn Quc, i Loan, Singapore,Thi Lan v Philippin gim mnh t nm ngoi th Trung Quc, n ,Indonesia, Malaysia v Vit Nam, FDI vn c du hiu tt.

Khong 40% d n u t FDI vo khu vc t pht thi cc-bon trong sut thi gian2003-2009 l vo nhng nc ang pht trin. Vn cn rt tim nng cho FDI xanhtng nhiu hn nhng nn kinh t ang pht trin.

u t FDI ra bn ngoi vo nhng ngnh dch v i din cho phn na dng vnFDI nm 2009, trong khi th FDI u t vo sn xut vn ngy cng gim i tmquan trng theo thi gian.

Hin ti, xu hng FDI khng ch l nc giu u t cho nc ngho m c quytrnh ngc li nhp khu cng ngh, quy trnh qun l, xy dng thng hiu

FDI ngy nay khng n thun l mang vn vo nc khc u t kinh doanh, snxut, m cn mang nhiu sc thi v mi trng, v cng ngh, lao ng.

V kha cnh chnh sch, trong nm 2009 c hn 102 chnh sch mi a ra tcng n FDI. 70% trong nhng chnh sch ny l hng v t do ha dn trong FDI.Tuy nhin, 30% s cn li th kht khe hn i vi ngun vn FDI, cho thy mt xuhng mi khi chnh ph cc nc ang cn nhc nghim tc lut hn ch u t ncngoi hay gim st cht ch hn bng cc quy nh ca chnh ph.

b) FDI ang trn phc hi

S st mnh trong hot ng mua bn v sp nhp (M&As) qua bin gii gii thchphn ln cho s st gim trong FDI nm 2009. M&As thng nhy cm nhiu hn ivi tnh hnh ti chnh so vi d n u t mi (Greenfield). iu ny l do nhngbin ng ri lon trn th trng chng khon che khut i nhng du hiu binng ca gi c, trong khi M&As li ph thuc vo gi c th trng chng khon.Thm vo , chu k u t ca M&As cng thng ngn hn so vi u t mi.

23


24/76

S phc hi mi y din ra theo sau mt s st gim mnh trong dng FDI th giivo nm 2009. Sau khi gim 16% trong nm 2008 th dng chy vo FDI ton cugim n 37% xung mc $1.114 t (Hnh) v dng FDI chy ra gim 43% xungmc $1.101 t.

Tr khi u t t nhn ly li c v th dn u trong nn kinh t, nu khng th vicduy tr qu trnh hi phc FDI ton cu s vn l mt du chm hi ln. Dng FDI cs hi phc nh trong qu hai ca nm 2009 nhng vn cn mc thp. Hot ngmua bn v sp nhp qua bin gii vn cn thp mc $250 t nm 2009, tng ln36% trong 5 thng u ca 2010 so vi cng k nm trc. iu ny c ngha l FDIc kh nng phc hi li vo nm 2010 nh vo tng trng kinh t nhng nc

chnh yu.

Dng FDI chy vo

FDI st gim nm 2009 trn c 3 nhm u t - cc nc pht trin, ang pht trin vnhng nn kinh t ang trong qu trnh chuyn i. S st gim ny phn nh tnhtrng nn kinh t vn cn yu nhiu ni trn th gii cng nh kh nng ti chnhgim ca nhiu cng ty xuyn quc gia (TNCs).

Nhng khu vc nn kinh t chuyn i v cc nc ang pht trin c s phc hi tt

hn nhng nc pht trin. Sau 6 nm tng trng n nh th dng FDI vo cc ncang pht trin st gim khong 24% trong nm 2009.

Qu trnh phc hi FDI vo nm 2010 c k vng l s mnh m hn nhng ncang pht trin so vi nhng nc pht trin . V vy, s tng ln trong dng u tnc ngoi vo nhng nc ang pht trin v ang trong qu trnh chuyn i cngc k vng s tin trin nhanh hn. S tng ln r rng ny vo giai on 2007-2009 (Hnh) c cho l do s chuyn hnh v tng trng ca nn kinh t cng nhqu trnh m ca rng ri hn i vi FDI v sn xut trn th gii. Do vy, cc nc

ang pht trin v chuyn i ny gii thch cho hn phn na dng chy vo FDIton cu.

Xp hng ton cu v nhng nc thu ht FDI ln nht cho thy li xut hin phn ln nhng nc ang pht trin v chuyn i. Trung Quc vn l im n thu ht FDIth hai v M vn duy tr v th l nc thu ht FDI ln nht.

24


25/76

Cc nc ang pht trin v chuyn i cng thu ht c nhiu d n u t mi(Greenfield) hn nhng nc pht trin trong nm 2008-2009. Mc d phn lnM&A qua bin gii vn din ra nhng khu vc cc nc pht trin th mt phn cc

giao dch ny i vi cc nc ang pht trin cng ang trn tng.Theo nh Bi nghin cu v trin vng u t th gii ca UNCTAD cng khngnh rng u t vo cc nc pht trin so vi cc nc ang pht trin gimxung trong nhiu nm tr li y v c th tip tc trong tng lai.

a) Dng FDI chy ra

Dng FDI chy ra (u t FDI) trong nm 2009 gim 43% xung mc $1.101 t cngging nh xu hng ca dng chy vo FDI. Khng hong ti chnh v kinh t toncu nh hng ti u t FDI ca nhng nc pht trin v cng bt u tc ngn u t FDI ca nhng nc ang pht trin. iu ny phn nh li nhun stgim, p lc ti chnh i vi cc cng ty.

Dng u t FDI tng 20% trong qu I ca nm 2010 so vi cng k nm 2009. Mtna trong s cc quc gia (26/51) bao gm c nhng nc u t ln nh c, Thyin v M chng t u t FDI tng trong qu u ca nm 2010, phn nh phnln s tng trng kinh t mnh m hn v ci thin li nhun cho cc cng ty xuynquc gia-TNCs.

25


26/76

Trong khi s st gim trong u t FDI t nhng nc pht trin lan rng trongnm 2009 (tr nhng nc ngoi l nh an Mch, Na Uy, Thy in) th khu vcny vn duy tr c v th l ngun u t FDI ln nht, vi u t FDI vt hn cthu ht FDI. u t FDI t M gim mnh, u t FDI t Anh cng gim 89% trong

nm 2009. khu vc eurozone, u t FDI gim xung $325 t- thp hn so vi mcnm 2005.

u t FDI t nhng nc ang pht trin t khong $229 t trong nm 2009, gim23% so vi nm trc, chm dt qu trnh tng lin tc trong 5 nm. Tuy nhin, sgim st ny vn t trm trng hn so vi cc nc pht trin. Do vy, cc nc c nnkinh t chuyn i v ang pht trin ngy cng cng c mnh m hn v th ca htrn th gii nh l nhng ngun u t mi cho FDI trong nm 2009, tng quy m ln35% so vi 19% nm 2008. Tuy nhin, u t FDI nhng nc ny vn t hn so vithu ht FDI.

Trin vng FDI

FDI (u t trc tip nc ngoi - Foreign Direct Investment) thc s thay i.Cng vi s thay i ca xu hng u t, khu vc u t th nhng khi nim minh FDI ni, FDI hng ti nhng nn kinh t t pht thi Carbon (FDI xanh), hayFDI khng cn vn xut hin v chim t trng ngy cng ln.

Nu qu trnh phc hi dn nn kinh t v m, ci thin li nhun ca cc cng ty, gi

c th trng chng khon v chnh sch m ca hn i vi FDI vn duy tr trong vinm ti th nn kinh t c trin vng tng trng vng chc hn. Theo UCNTAD thdng chy FDI c th tng trong sut thi gian 2010-2012.

Quy m ca u t FDI vo sn xut c th tip tc gim khi m dch v v nhngngnh ch cht li hp dn nhiu c hi FDI hn.

Nhng nn kinh t chuyn i v ang pht trin s tip tc chim quy m ngy cngtng trong FDI ton cu. Khu vc chu c xem nh l ni thu ht FDI ln nhttrong khi khu vc chu u v nhng nc nh Php, c, Anh li c s khi phctng i yu hn so vi chu trong thu ht u t FDI, M vn s duy tr l ngunu t FDI chnh, cn nhng nc mi nh Trung Quc, n , Nga s ngy cngtng trong vai tr l nhng nc ti s u t FDI.

UNCTAD c tnh FDI s phc hi chm ln khong $1.100-1.300 t trong nm2010, trc khi t c tng trng mnh ln $1.300-1.500 t trong 2011. Ch n2012 th u t nc ngoi mi t c mc nh nm 2008 vi dng FDI d kin lkhong $1.200-2000 t.

26


27/76

UNCTAD cng a ra 3 kch bn ph thuc vo cc yu t c th nh din bin cabn thn cuc khng hong ti chnh, mc trm trng v ko di ca cuc suy thoiton cu, v hiu qu cng nh hiu lc ca cc i sch:

Kch bn V (V scenario) lc quan: n cui nm 2009, dng vn FDI bt u tngnhanh tr li. Cc iu kin cho kch bn ny: (a) s suy thoi sm kt thc trong nacui nm 2009; (b) nim tin ca cc nh u t sm hi phc v nhiu yu t, nht ltnh hiu qu ca cc i sch ca chnh ph; (c) khng c s nh n do ch nghabo h; (d) xut hin ln sng mi trong hot ng M&A xuyn bin gii do s ti cutrc cng nghip v kh nng tin mt ca cc cng ty v t chc tn dng. Kch bnny xy ra khi c s kt hp tt c iu kin thun li nn kh xy ra nu tnh hnh vnnh hin nay.

Kch bn U (U scenario) c bn: dng vn FDI n nm 2011 mi bt u tngln.Cc iu kin chnh: (a) tnh hnh suy thoi ton cu ti t hn trong kch bn V,

ko di t nht n u nm 2010; (b) gi tr ca hot ng M&A xuyn quc gia trnton cu b hn ch.

Kch bn L (L scenario) bi quan: dng vn FDI s khng tr li trc nm 2012.iu kin xy ra: (a) suy thoi kinh t ton cu ko di v ti t hn d bo, trong ch ngha bo h c xu hng lan rng trn ton th gii; (b) v cc yu t tiu cc giatng nn cc cng ty rt thn trng trong hot ng u t, nht l nhng hot ngu t m rng ra bn ngoi.

Cuc khng hong hin nay va l c hi cng l thch thc i vi chnh sch FDI.N c th to ra s thay i t n mt mi trng u t v kinh doanh hon ho

hn nhng cng c th khi dy ch ngha bo h. gii quyt hiu qu cuc khnghong v cc hu qu kinh t ca n i hi vai tr quan trng ca cc nh hoch nhchnh sch phi duy tr mt mi trng u t v kinh doanh thun tin v kim chkhuynh hng bo h mu dch.

II- Nghin cu mt s nc trong khu vc (Trung Quc, Thi Lan) rt ra bihc kinh nghim cho Vit Nam

1. Trung Quc: th trng tim nng

a) Thc trng FDI Trung Quc qua cc giai on

Giai on 1979 - 1985

Do Trung Quc c mt thi gian di ng ca nn u t trc tip nc ngoi ti Trung

Quc trong giai on ny ch mang tnh thm d, mc chm chp, quy m khng ln.

Tnh ti cui nm 1985, Trung Quc thu ht c 6.321 hng mc, vi s vn u t

thc t l 4,72 t USD.

27


28/76

Hu ht cc hng mc s dng nhiu lao ng vo nhng ngnh gia cng cp thp hoc

trung bnh. Mc ch ca nh u t lc l li dng sc lao ng r Trung Quc.

Giai on 1986 - 1991

u nm 1986, Trung Quc c s iu chnh. Chin lc thu ht FDI l da vo bn

ngoi c v cung u vo ln th trng u ra. Vi chin lc ny, Trung Quc quyt

nh ly mc tiu kinh t loi hnh hng ra bn ngoi l kt hp cng thng, ly xy

dng cng nghip lm ch, ly trng im t vic tri ra kinh doanh chuyn hng c

bn sang nm sn xut, nng cao trnh t hiu qu kinh t. c im ca Trung

Quc l ng thi chuyn u t nc ngoi t thay th nhp khu sang hng v xut

khu ng thi vn thc hin cng nghip ho.

Cc nh u t t trn 60 nc v khu vc, ch yu l t Hng Kng, Ma Cao, i Loan,

Nht Bn v cc nc pht trin phng Ty n Trung Quc. H ch yu u t vo

cc ngnh nng lng, thng tin, ch to my, in t, dt, cng nghip nh, ho cht,

nng nghip, lm nghip, chn nui, nh c, xy dng v ngnh bt ng sn. Nhng d

n c chp thun cc tnh v thnh ph duyn hi chim 80% tng s ca c nc.

u t trc tip t nc ngoi c s chuyn hng t cc ngnh kinh doanh dch v sang

cc ngnh cng nghip ch to, ch yu l cc ngnh cng nghip tp trung nhiu laong, sn phm c ti xut qua Hng Kng ph hp vi chin lc s dng vn nc

ngoi cho mc ch xut khu ca Trung Quc, lm tng sn lng cng nghip tng

ln.

Nm 1991, Trung Quc thng qua vic khng ch v m, khuyn khch c trng im

u t nc ngoi vo cc hng mc theo hng ph hp vi chnh sch ngnh ngh, cc

hng mc phi c quy m tng i ln v c k thut tin tin. u t nc ngoi ngy

cng pht trin vng chc hn. T nm 1979 - 1991, Trung Quc ph chun 12.100

hng mc vn nc ngoi, kim ngch k kt theo hip nh l 121,5 t USD, vn thc t

t 79,6 t USD.

28


29/76

Nhn chung, giai on 1984 - 1991, u t trc tip nc ngoi vo Trung Quc pht

trin n nh, c s tng trng cao. c im ch yu ca u t l cc hng mc mang

tnh sn xut ngy cng tng, (ring nm 1991 chim trn 90%). Cc hng mc mang tnh

k thut tin tin v thuc loi hnh xut khu ngy cng nhiu.Giai on 1992 - 1993

Bc sang thp k 90, Trung Quc quyt nh y nhanh tc kinh t th trng. Trung

Quc tip tc ci thin mi trng u t ngy cng ph hp vi yu cu v i hi ca

kinh t th trng, m rng thm cc lnh vc u t, quyt nh y nhanh s pht trin

ca ngnh ngh th ba v c bit l m rng th trng ni a. Cc nh u t nhn

thy th trng ni a rt tt, tim lc rt ln, do vy h u t t vo th trng

trong nc. u t trc tip nc ngoi vo Trung Quc tng trng cao cha tng thy.

S lng u t ca thng gia nc ngoi tng theo cp s nhn.

Nm 1992, tng s hng mc u t ca thng gia nc ngoi k kt trn c ncl

48.764 hng mc, tng 3,75 ln so vi 1991. N vt qu c tng s hng mc thi k

1979 - 1991 l 42.027 hng mc. Kim ngch k kt theo hip nh l 58,12 t USD, tng

4,85 ln so vi 1991, vt qua tng kim ngch k kt thi k 1979 - 1991, l 52,54 t

USD. Kim ngch s dng thc t l 11,01 t, tng 2,52 ln so vi nm 1991.

Nm 1993, s d n u t ca thng gia nc ngoi ln ti 83.437 hng mc, tng

71,1% so vi nm 1992. Kim ngch k kt theo hip nh l 111,44 t USD, tng

149,95% so vi nm trc. ng thi n cng nhiu hn tng kim ngch k kt 14 nm

trc (1987 - 1992) l 110,46 t USD. Mc s dng thc t t 27,52 t USD, tng

2,49 ln so vi nm 1992 v tng ng 80% tng kim ngch 14 nm trc .

Ngun FDI trong 2 nm n t hn 120 nc v khu vc. Tc tng trng ca cc

nc phng Ty tng nhanh. Trong cc cng ty xuyn quc gia (TNCs), cc nh t

bn t 3 cng quc M - Nht - EU ngy cng tng cng s lng u t vo Trung

Quc. TNCs v cc nh t bn ln phng Ty u t vo Trung Quc mang theo mt s

loi hnh u t mi, quy m u t ln, khi im k thut cao, sn phm cao cp ho.

29


30/76

Cc d n mang tnh sn xut trong kt cu ngnh ngh gim xung. Cc d n mang

tnh phi sn xut pht trin tng i nhanh. c bit l ngnh bt ng sn tng cao,

chim t trng ln trong s cc d n v t l trong s vn ca hip nh t 9,3% v 31%

nm 1992 ln n 13,57% v 39,28% nm 1993.Do u t tng cao gy nn nhng cn st u t, gy ra tnh trng ri lon v bt

ng sn, v m khu ch xut, khu khai thc kinh t k thut. u t tng cao lm cho

nn kinh t tr nn qu nng. Nm 1992, kinh t tng trng 12%, nm 1993 tng 13,4%.

Tc tng trng ny ko theo ri lon v ti chnh tin t, tng cung v tng cu

mt cn bng nh hng n lm pht.

Nm 1992, 1993, tuy u t tng trng cao nhng t trng kim ngch s dng thc t

trong kim ngch hip nh mi nm l 18,9% v 24,7%, thp hn so vi trc . Tnh

trng ny xy ra mt phn do nhiu a phng m qung a cc hng mc u t

m tin vn ng b trong nc km theo khng , thit b c s h tng khng theo

kp, nguyn liu, nhin liu, cung ng khng .

Nhn chung, FDI nhng nm 1992 - 1993 tng trng vi tc cao Trung Quc. c

trng c bn ca n l m rng khu vc u t, m rng ngnh ngh, m rng quy m

d n, ci thin kt cu u t, kt cu ngnh ngh c s chuyn bin cao cp ho.

Giai on 1994- 1999

Trc tnh trng FDI tng trng qu nng trong giai on 1992 - 1993, t nm 1994,

Chnh ph Trung Quc tin hnh iu chnh chin lc thu ht FDI :

+ a tin vn vo t cng nghip gia cng thng thng chuyn sang cc ngnh ngh

c s, ngnh ngh tp trung nhiu tin vn v k thut.

+ T tip nhn nhng hng mc nh chuyn sang tip nhn nhng hng mc ln v va.

+ T thu ht tin vn ngnh ngh chuyn sang thu ht tin vn lu thng quc t.

+ T xy dng doanh nghip mi l trng tm chuyn sang ci to nhng doanh nghip

c.

30


31/76

+ T vic a u t vo i tng b ng chuyn sang a vo i tng ch ng, c

la chn, ch trng hn n cht lng ca u t.

Chnh sch iu chnh lm du tnh trng kinh t qu nng ca Trung Quc trong 2

nm 1992 - 1993. Nh iu chnh m u t trc tip nc ngoi vo Trung Quc cs chuyn bin r rt t s lng sang cht lng. T nm 1994, mc d kim ngch hip

nh c xu hng gim i nhng kim ngch s dng thc t tng ln. Tnh chung c nc

trong nm 1994, s hng mc u t c Trung Quc ph chun l 47.490, gim

43,09% so vi nm 1993. S kim ngch u t k kt theo hip nh l 81,41 t USD,

gim 26,95%. Song s kim ngch s dng thc t l 33,75 t USD, tng 22,78%, chim

41,5% trong tng kim ngch u t k kt theo hip nh. Vn FDI thc t vo Trung

Quc trong hai nm tip theo 1995, 1996 cng vn tng u n vi mc 10%/ nm.

Tuy nhin, do tc ng ca cuc khng hong ti chnh tin t khu vc nm 1997 m

lung vn FDI vo Trung Quc c st gim trong hai nm 1998, 1999. Kim ngch thc

t trong hai nm ny ln lt ch t 43,7 t USD v 40,3 t USD, gim 1% v 7% so vi

nhng nm trc . Cuc khng hong ti chnh tin t lm gim thc lc kinh t ca

cc nc trong khu vc nh Nht Bn, Hn Quc, i loan, Hng Kng, vn l nhng

i tc u t ch yu ca Trung. Cc nc ny phi gii quyt nhng kh khn ni ti

nn gim u t ra nc ngoi ni chung v vo Trung Quc ni ring.

Trung Quc tin hnh mt lot cc bin php nhm tng cng sc hp dn ca mi

trng u t nh: duy tr n nh t gi ng NDT, duy tr tc tng trng cao ca

nn kinh t, tip tc u t ci thin c s h tng, la chn nhng hng mc u t c

hiu qu cao, nng cao hm lng khoa hc k thut ca cc hng mc.

Nh vy FDI vo Trung Quc bt u phc hi tr li v c k vng s tng mc cao

trong nhng nm sp ti.

Giai on t 2000 dn 2005:

Trong k hoch nm nm ln th 10 (giai on 2000 - 2005), do tc ng ca vic gia

nhp WTO nn nn kinh t ca Trung Quc gp nhiu kh khn v thch thc, nhng

31


32/76

bng s n lc ci thin mi trng u t, lnh vc u t nc ngoi ca Trung Quc

t c nhiu thnh tu ng k.

Vic s dng vn u t nc ngoi trong giai on 2000-2005 tng 34% so vi k

hoch nm nm ln th 9 (giai on 1996-2000), Trung Quc tr thnh mt trongnhng im n trin vng nht cho cc ngun vn nc ngoi v cc tp on a quc

gia. Cc hnh thc u t nc ngoi di hnh thc pht hnh c phiu th trng

nc ngoi cng t c nhng bc tin ng k.

Tnh n cui nm 2005, c tng cng 122 doanh nghip ca Trung Quc nim yt trn

sn giao dch chng khon nc ngoi, tch ly ti chnh ln ti 55.544 t la M. Tng

cng c 34 doanh nghip c cp chng nhn Nh u t nc ngoi c iu kin

QFII (Qualified Foreign Institutional Investor).

Trong giai on 2000-2005 Trung Quc thnh cng trong vic nm bt cc c hi dch

chuyn v c cu li sn xut ton cu, thu ht mt ngun vn ln FDI vo sn xut,

khin cho Trung Quc bc u tr thnh mt trong nhng ni sn xut trng yu nht

trn th gii. Cng ngh v cc ngnh cng nghip trng im thu ht vn u t hn

na, c rt nhiu cc d n c vn u t nc ngoi c thc hin trong giai on ny

Tnh n cui nm 2005 c tng cng 238 chi nhnh ca 71 Ngn hng nc ngoi t

hn 20 quc gia v vng lnh th thit lp ti Trung Quc. Tng cng c 4 cng ty

lin doanh chng khon v 20 cng ty lin doanh qun l qu c php thnh lp.

Ngnh bo him cng theo ng nhng cam kt ca WTO m ca i vi tt c cc

lnh vc bo him .

Giai on 2000-2005 ton quc thc t s dng nhng khon vay u i t nc

ngoi ln ti khong 20,7 t la M, h tr cho hn 150 d n cng trnh quc gia .

T nm 2002 n nm 2005, mi nm, Trung Quc c th thu ht c khong 6,49%

tng vn FDI ton cu.

Trung Quc sau khi gia nhp WTO bc vo mt giai on pht trin ci cch m ca

mi, m ca a chiu a cp v v nhiu lnh vc. i hi i biu ton quc ln th 17

32
http://www.vietchinabusiness.vn/component/searcch/%C4%91%E1%BA%A7u%20t%C6%B0%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc%20ngo%C3%A0ihttp://www.vietchinabusiness.vn/component/searcch/%C4%91%E1%BA%A7u%20t%C6%B0%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc%20ngo%C3%A0i


33/76

ca Trung Quc ln na khng nh s quyt tm duy tr s n nh ca t nc cng

nh m bo s ci cch v m ca to ra mt mi trng u t thun li nht cho cc

nh u t nc ngoi.

Giai on t 2005 n 2009:

Trung Quc l nc c coi l a im thu ht u t FDI hp dn nht, tip theo sau

l M, n , Nga v Braxin trong giai on 2005 2006.

Trong nm 2006, lng vn u t trc tip nc ngoi (FDI) vo Trung Quc t 63 t

USD, mc cao nht t trc n nay.

Lung vn FDI vo Trung Quc, vn l quc gia tip nhn FDI nhiu nht trong cc

nc ang pht trin, gim nh t 69 t USD nm 2006 xung 67 t USD nm 2007,song FDI vo c khu hnh chnh Hng Cng li tng t 43 t USD ln 54 t USD.

Vi mc gim 33% vo thng 1 nm 2009 l thng th t lin tip vn u t trc tip

nc ngoi (FDI) vo cc lnh vc sn xut ca Trung Quc i xung, ch yu do suy

thoi kinh t ton cu.

S liu B Thng mi Trung Quc cng b tng vn FDI thng 1nm 2009 t 75,4 t

USD, gim 32,7% so vi cng k nm ngoi.Dng vn ngoi vo Trung Quc yu dn k t thng 10 nm 2008, khi nhu cu v hng

ha xut khu gim mnh trn ton th gii.

Thng 11 nm 2009, vn FDI chy vo Trung Quc tng mnh v t mc cao nht trong

16 thng qua, tip tc duy tr gia tng k t thng 8. y l mt du hiu r rng cho

thy tc phc hi nhanh chng ca nn kinh t ln th ba th gii ny ngy cng thu

ht thm nhiu nh u t.

Theo s liu chnh thc ca B Thng mi Trung Quc, ch s FDI thng 11 tng 32%

so vi cng k nm ngoi, t 7,02 t USD. Trong thng 10, con s ny l 5,7%.

Theo gii chuyn gia, c c iu l nh gii u t quc t tin tng vo kh nng

hi phc mnh m ca nn kinh t ln th 3 th gii ny.

33
http://vatgia.com/hoidap/quicksearch.php?keyword=Trung+Qu%E1%BB%91chttp://vatgia.com/home/quicksearch.php?keyword=kinh+t%E1%BA%BFhttp://vatgia.com/hoidap/quicksearch.php?keyword=Trung+Qu%E1%BB%91chttp://vatgia.com/home/quicksearch.php?keyword=kinh+t%E1%BA%BF


34/76

Ch s FDI tng 7% trong thng 8 - thng u tin ch s FDI ca Trung Quc tng ln k

t khi cuc khng hong kinh t bng n hi thng 10/2008. Trc thi im ny, ch s

FDI thng 9/2008 ca Trung Quc t ti con s 19%.

Ch s tng trng FDI bn thng lin tip va qua gip cho tnh hnh u t ncngoi ca Trung Quc thot khi tnh trng suy gim hai con s ca sut 11 thng trc

.

Theo c tnh ca B thng mi Trung Quc, ch s FDI s tip tc tng trng vng

vng trong vi thng vi mc tng duy tr trong khong t 7 t ti 8 t USD.

Cng theo thng tin m B thng mi Trung Quc a ra, vn FDI t cc nc pht

trin nh M v cc nc thuc khu vc chu u u t vo Trung Quc trong thng 11nm 2009 tuy gim i nhng ngun vn FDI t cc quc gia lng ging trong khu vc

ASEAN li tng ln.

Trong nm 2009, Trung Quc thc hin nhiu bin php thc y ngun vn u t

nc ngoi FDI v hin vn ang tip tc n lc vc dy ngun u t nc ngoi

bng cch m ra thm nhiu c hi trong cc ngnh dch v, tit kim nng lng, cng

ngh cao cng nh khuyn khch cc cng ty nc ngoi nim yt c phiu trn th

trng Trung Quc.

Nn kinh t Trung Quc s tng trng mc 9,3% trong nm 2010, theo d bo trong

iu tra ca Bloomberg.

Kh nng hi phc nn kinh t Trung Quc, c bit l th trng tiu dng ngy cng

tng s tip tc thu ht cc nh u t nc ngoi.

Tnh hnh dng vn FDI vo Trung Quc nm 2010:

S liu c cng ngy cho thyFDI vo Trung Quc trong hai thng u nm 2010 t

14,02 t USD, tng 4,9% so vi cng k nm ngoi. iu cng thm phn minh chng

cho kh nng phc hi mnh m ca nn kinh t quc gia ny sau khng hong.

34
http://vietchinabusiness.vn/component/search/Trung%20Qu%E1%BB%91chttp://vietchinabusiness.vn/component/search/kh%E1%BB%A7ng%20ho%E1%BA%A3ng%20kinh%20t%E1%BA%BFhttp://vietchinabusiness.vn/component/search/%C4%91%E1%BA%A7u%20t%C6%B0%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc%20ngo%C3%A0ihttp://vietchinabusiness.vn/component/search/%C4%91%E1%BA%A7u%20t%C6%B0%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc%20ngo%C3%A0ihttp://vietchinabusiness.vn/component/search/v%E1%BB%91n%20FDIhttp://vietchinabusiness.vn/component/search/khu%20v%E1%BB%B1c%20ASEANhttp://vietchinabusiness.vn/component/search/khu%20v%E1%BB%B1c%20ASEANhttp://vietchinabusiness.vn/component/search/n%C4%83ng%20l%C6%B0%E1%BB%A3nghttp://vietchinabusiness.vn/component/search/Trung%20Qu%E1%BB%91chttp://vietchinabusiness.vn/component/search/kh%E1%BB%A7ng%20ho%E1%BA%A3ng%20kinh%20t%E1%BA%BFhttp://vietchinabusiness.vn/component/search/%C4%91%E1%BA%A7u%20t%C6%B0%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc%20ngo%C3%A0ihttp://vietchinabusiness.vn/component/search/%C4%91%E1%BA%A7u%20t%C6%B0%20n%C6%B0%E1%BB%9Bc%20ngo%C3%A0ihttp://vietchinabusiness.vn/component/search/v%E1%BB%91n%20FDIhttp://vietchinabusiness.vn/component/search/khu%20v%E1%BB%B1c%20ASEANhttp://vietchinabusiness.vn/component/search/khu%20v%E1%BB%B1c%20ASEANhttp://vietchinabusiness.vn/component/search/n%C4%83ng%20l%C6%B0%E1%BB%A3ng


35/76

Cuc khng hong ti chnh ton cu khin nhiu cng ty nc ngoi ct gim bt nhu

cu u t vo nhng nn kinh t mi ni, trong c c Trung Quc. Tuy nhin, u t

nc ngoi vo th trng ny dn phc hi tr li t hi thng 08/2009.

Mc d nhiu nh u t cm thy lo ngi rng mi trng u t ti Trung Quc ngycng tr nn km i, Bc Kinh vn khng nh rng Trung Quc hon ton hoan nghnh

cc nh u t nc ngoi n vi quc gia ny. Tuy nhin, FDI trong thng 2/2010 li

gim i so vi thng 1 v y cng l mc thp nht k t thng 07/2009 ti nay. Nguyn

nhn ca vic ny, theo nh gi ca gii quan st l do k ngh Tt m lch nm nay ri

vo thng 2 thay v thng 1 nh nm 2009. u t trc tip nc ngoi vo Trung Quc

trong thng 1 tng 1,1% so vi cng k nm ngoi.

u t trc tip nc ngoi (FDI) vo Trung Quc thng 5/2010 tng trng thng th

10 lin tip. Bloomberg nhn nh, y l mt du hiu na cho thy, kinh t Trung Quc

vn tng trng tt bt chp khng hong n chu u. FDI thng 5/2010 tng 27,48% ln

mc 8,13 t USD, nng tng vn FDI ca c 5 thng u nm 2010 ln 38,9 t USD,

tng 14,3% so vi cng k nm trc.

Trong thi gian ny, Trung Quc cho php thnh lp hn 9.600 doanh nghip c vn

u t nc ngoi, tng 22,15% so vi cng k nm trc. Ch ring thng 5, c hn

2.100 doanh nghip loi ny c cp php, tng 29,29% so

B thng mi Trung Quc cho bit, lng vn u t trc tip nc ngoi trong thng 7

va qua ti nn kinh t ln th 3 th gii ghi nhn mc tng 29,2%, t 6,92 t la

M.

Lng vn FDI trong thng 7 va qua ti Trung Quc gia tng, lm gia tng nim tin

ca cc doanh nghip sau khi nn kinh t vt qua Nht Bn trong qu 2 nm nay.

35


36/76

Theo cc chuyn gia phn tch kinh t, Trung Quc c th s ng gp n 1/3 trong tng

trng ca kinh t ton cu. Qu tin t quc t IMF hm 11 thng 8 va qua nng

mc d bo tng trng ca kinh t Trung Quc ln 10,5% trong nm nay, gp 3 ln mc

tng trng d bo i vi M.Theo mt bn bo co ca Lin Hp Quc cng b hi vo thng 6/2010, Trung Quc l

quc gia c lng vn u t trc tip nc ngoi ln th 2 trn th gii trong nm

ngoi, t 98 t la M, so vi mc 130 t la M lng vn FDI ca M.

Trung Quc Chuyn Mnh u T Ra Nc Ngoi

T mt nc tip nhn u t nc ngoi, Trung Quc chuyn hng u t ra

nc ngoi. Hin hng ngn cng ty Trung Quc ang c mt hu ht cc chu lctrn th gii, c bit cc khu vc ang pht trin nh Nam M, chu Phi.

Xu hng u t ra nc ngoi ca Trung Quc.

C th ni vic tng gi ng NDT c thc hin trn c s li ch kinh t ca Trung

Quc, v hin nay Trung Quc ang m rng u t ra nc ngoi.

Chnh sch khuyn khch doanh nghip bc ra ngoi ca Chnh ph Trung Quc

c hn 40% doanh nghip c hi mong mun tng u t ra nc ngoi trong 2 nmti, song h cn c thi thn trng i vi vic u t ra nc ngoi do lo ngi phi

i mt vi ri ro ca cuc khng hong ti chnh quc t. C 59% doanh nghip c

nh dnh trn 20% mc u t trong thi gian ti vo khu vc ng v ng nam

; cc khu vc nh Ty u, Bc M, Phi Chu, Trung ng cng thu ht cc doanh

nghip Trung Quc, nhng ch c khong 5% doanh nghip c nh dnh trn 20%

mc u t vo Chu i Dng.

p ng nhu cu khng l v nng lng cho nn kinh t trong nc l l do v ng

c chnh thc y cc cng ty Trung Quc n vi chu Phi. Theo B Thng mi

Trung Quc, hin cc nc chu Phi p ng c 25% nhu cu du ca nc ny.

Ngoi lnh vc du kh, hn 670 cng ty Trung Quc hin ang u t ti chu Phi

vo nhng ngnh kinh t c nhiu tim nng, t khai thc kim loi, xy dng c s h

36


37/76

tng, cho n nh c, cng nghip g v c nhng lnh vc nh khc m trc cc

cng ty phng Ty rt lui.

Trung Quc cng y mnh u t sang cc nc lng ging chu , nht l Trung

, nhm kim sot ngun du m v kh t khu vc ny thng qua vic xy dngng ng dn du ni vi Kazakhstan, Siberia.

V sao Trung Quc tng u t ra nc ngoi?

u t ra nc ngoi va gim bt s l thuc vo xut khu, tm thm ngun cung

cp nguyn liu nng lng n nh cho nn kinh t ca Trung Quc va tng cng

nh hng v uy tn trn trng quc t.

Ngoi ra, tng cng u t ra nc ngoi cn nhm a dng ha vic s dng ngund tr ngoi t khng l m nc ny tch ly c sau nhiu nm tng trng kinh t

vi tc cao.

u t ra nc ngoi cn gip cc doanh nghip Trung Quc c iu kin tip cn cc

th trng mi v cc cng ngh hin i. Vic mua li hay sp nhp cc cng ty nc

ngoi l mt cch cc nh sn xut Trung Quc xy dng nhng thng hiu quc

t uy tn.

u t ra nc ngoi cn l con ng ngn nht thc hin sch lc xy dng nh

hng Trung Quc khng ch kinh t m c chnh tr, qun s, nhm nng cao v tr

ca Trung Quc trn th gii.

b) Nhng nhn t to nn sc hp dn ca FDI ti Trung Quc

C mt th trng rng ln, c bit quy m th trng c tm quan trng i vi FDI

t M v Chu u.

C li th so snh v ngun lao ng so vi cc nc khc trong khu vc. y l mt

yu t rt quan trng trong thu ht FDI hng vo xut khu t Hng Kng v i

Loan.

C s h tng ca Trung Quc tng i tt hn so vi cc nc khc trong khu vc.

37


38/76

ng vai tr trung tm trong vic m ca tng bc nn kinh t i vi cc nh u

t nc ngoi v s khc nhau quan trng gia cc vng ny vi cc vng khc

Trung Quc l cc khu kinh t m. Ti y c s phn quyn qun l v cho php

u t vo cc vng kinh t m vt k hoch Nh nc.Cn mt s nguyn nhn khc, trong yu t vn ha - dn tc c vai tr tch cc

(50% FDI vo Trung Quc l t Hng Kng, i Loan v Singapo, nhng ni c

nhiu ngi Hoa sinh sng, do c tng ng vn ha v cc nh u t ny cng c

li trong vic qua c nhng rc ri quan liu v tham nhng). ng thi, yu t c

cu kinh t v th ch chnh tr cng ng vai tr quan trng.

c) Bi hc kinh nghim

S tp trung vn ca FDI Trung Quc thp hn so vi cc nc v vng lnh th

khc. Chng hn, FDI chy vo 3 ngnh cng nghip hng u ca Hng Kng v i

Loan l 86%, Innxia l 79% v ca Malaixia l 75% , cn Trung Quc ch chim

47% FDI.

FDI c mt nhiu tnh, k c cc tnh Ni Mng ngho, nhng phn b khng u -

(cc tnh min Ty ch thu ht c 3%, cc tnh min Trung 9%, trong khi ccvng Duyn hi thu ht ti gn 88% cc dng vn FDI), to ra chnh lch pht trin

gia cc vng.

Chnh sch thu ca Trung Quc rt phc tp v cn nhiu bt cp, hin ang khc

phc dn. T nm 1994 n cui nm 2000, kh nng mang li li nhun trc thu

trung bnh ca cc doanh nghip FDI Trung Quc l 8%; ring vi cc doanh nghip

FDI t -M trong nhng nm 1990 hoc na cui nhng nm 1990 l khong 14%,

tng ng vi kh nng mang li li nhun ca doanh nghip FDI t M vo cc

nc nh Achentina, Braxin, Mhic v Th Nh K.

2. Thi Lan: th trng mi ni

a) Thc trng FDI Thi Lan qua cc giai on

38


39/76

Mc d vic huy ng tit kim trong nc c nhiu ci thin nhng khong cchgia tit kim v u t Thi Lan vn tn ti. T trng FDI trong tng vn u tnc ngoi nhng nm 80 l 20% v gim xung cn 10% vo nhng nm 90. Saukhi ng baht c th ni t nm 1997 tr i, t trng FDI trong tng vn u t

nc ngoi tng ln 40%. Tuy dng vn FDI vo khng ngng tng ln nhng dngFDI thun li bin ng qua cc nm do bin ng ca nn kinh t Thi Lan v ccnhn t bn ngoi (xem bng)

1980-1989

Vo u nhng nm 80, dng vn FDI kh nh v bin ng su sc do s bt nca kinh t trong nc v th gii. Sau nm 1987, do s tng ln trong chi ph laong v s tng gi ng tin Nht v cc nc cng nghip mi chu , nh ut cc nc ny bt u chuyn cc c s sn xut sang Thi Lan v cc nc angpht trin khc lm cho dng vn FDI vo Thi Lan tng mnh. Sut thi k ny, dngvn FDI t Nht vo Thi Lan tng cao, t 35% nm 1986 n 48% nm 1988.

1990 1996

Dng vn FDI bt u gim vo u nhng nm 1990 do Nht v cc nc cngnghip mi thay i c s sn xut v do tnh khng hiu qu ca ngun nhn lc vc s h tng Thi Lan. FDI t Nht ch t 8% do kinh t bt n vo nm 1992nhng nhn chung vn xp x 16% trong sut thi k.

1997 2001

Sau khi ng baht th ni v khng hong kinh t xy ra vo nm 1997, dng FDIvo Thi Lan tng mnh. l do ng baht gim gi 38% khuyn khch cc nhu t nc ngoi mua li cc cng ty gp kh khn ca Thi Lan. Nm 1997, FDIvo Thi Lan b chi phi bi Nht (28%), US (18%), Singapore (18%), Hong Kong(12%), EU (12%) v Taiwan (5%). Dng vn FDI t Hoa K gim trong sut thi kdo s bng n kinh t Trung Quc.

Dng FDI n t khu vc cng nghip trung bnh chim 50% tng vn FDI minm v khu vc thng mi chim 25%.

T nm 2002 n nayDng vn FDI tng trung bnh 7,5 t USD mi nm do kinh t phc hi. c bit,

FDI vo Thi Lan b chi phi bi Singapore vi t trng 41% vo nm 2004, theo saul Nht (20%), EU (13%). Hu ht FDI tp trung vo khu vc thng mi v cngnghip.

39


40/76

40

Table:NetFlowofP

rivateFinancialAccount(M

illionsofUSdollars)


41/76

Figure : FDI (Millions of US Dollars) From 1980 to 2004

41


42/76

Nhng ngnh thu ht cc dng vn FDI ln nht ti Thi Lan l ngnh cngnghip, cc nh ch ti chnh v thng mi (xem bng 2-2). Cc nh ch ti chnhthu ht trung bnh 50% / nm trong tng s FDI t nm 1970, nhng u th ny chuyn sang ngnh cng nghip v thng mi vi hn 70% k t nm 1993 (BOT,

2005). Cc BOT bo co rng cc nh ch ti chnh l thnh phn quan trng nht chon nm 1992 v gim nhanh t 53% xung 2,91% vo nm 1993 v khng th ginhli v tr quan trng . Thng mi tr nn ph bin nht sau s suy tn ca cc nhch ti chnh v n cng tr nn quan trng hn thu ht FDI sau cuc khng hongti chnh chu nm 1997, t trng ca thng mi ln lt l 13% v 50% vo nm1993 v 2001.

42

T

able:InflowsFDIintoThailandclassifie

dbySectors(Million

s

o

fUS$)1970-2004


43/76

43

Table:Inflo

wFDIintoThailandcla

ssifiedbySectors(Millio

nsofUS$)1970-

2004


44/76

Figure : Inflow FDI into Thailand classified by Sectors (Percentage)

Nm 1980

Nm 1990

44


45/76


46/76

b) Nhng nhn t to nn sc hp dn ca FDI ti Thi Lan

Trong hai thp k qua, chnh ph Thi Lan ch ng pht trin t nc bngvic ci cch lut php, thit lp cc d n u t nc ngoi cng nh m bo vicchuyn vn v li nhun v nc ca nh u t nc ngoi. Ngoi ra, h cng p

dng cc chnh sch u i thu thu ht cc d n u t.Table : Tax Incentive Schemes

Loi hnh cng ty u i thu

Tr s chnh hot ng aphng

10% thu thu nhp doanh nghip trn li nhunrng

Cc doanh nghip va v nh Thu c gim nh sau:

15% trn li nhun n 1 triu baht25% trn li nhun t 1 3 triu baht

30% trn li nhun trn 3 triu baht

Cc cng ty nim yt 25% i vi cc cng ty nim yt trn th trngchng khon Thi Lan (SET) t 6/9/2001 n31/12/2005.

20% i vi cc cng ty nim yt trn th trngphi tp trung (MAI) t 6/9/2001.

T l ny ch c p dng trong 5 k k tonlin tip.

Cc cng ty c vn lin doanh ut vo cc doanh nghip va vnh

c min thu nh trn li nhun v c tcnhn t cc doanh nghip va v nh.

(Ngun: Ngn hng u t Thi Lan)

Chnh ph cng thc hin cc u i theo vng gim s mt cn i gia ccvng. Theo , u i thu c p dng theo th t tng dn cho ba vng: vng 1gm Bangkok v 5 tnh ln cn; vng 2 gm 12 tnh quanh vng 1; vng 3 gm cctnh cn li.

46


47/76

Ngoi ra, cng c cc u i cho cc ngnh dch v cng cng, bo v mi trngv cc ngnh c hm lng cng ngh cao bn cnh cc bin php kch thch xutkhu cng nh thng mi t do.

c) Bi hc kinh nghim

Trong nhng nm 1980, cng nh Vit Nam, ngnh nng nghip vn l chim mtv tr quan trng nht vi t nc ny k c v lao ng hot ng, ng gp choGDP v thu ngoi t t xut khu. L mt nc c kh nhiu im tng ng viVit Nam, nhng Thi Lan sm c nhng nhn thc ng n v ngun vn u ttrc tip nc ngoi v tn dng n pht trin t nc. Trong giai on 1997 -1998, nn kinh t Thi Lan nh hng nng n t cuc khng hong ti chnh chu .Sau , nn kinh t Thi Lan i vo giai on hi phc. Ngnh nng nghip Thi Lan c s tng trng tr li tuy khng t nh giai on trc. Cng vi qu trnh khiphc v pht trin tr li ca nn kinh t, th nn kinh t Thi Lan cng pht trin

hn, v tr thnh mt trong nhng nc xut khu nng sn hng u th gii.Thi Lan c bit p dng chnh sch khuyn khch u i v thu nhp khu i

vi cc chnh sch u t trc tip nc ngoi vo lnh vc nng nghip. Cc d nFDI trong nng nghip c min gim n 50% thu nhp khu i vi cc loi mymc, thit b thc hin d n m c c quan qun l u t cng nhn l thucloi thit b c khuyn khch u t. Ring i vi cc d n u t vo cc lnh vcc bit kh khn v c sn phm xut khu, c min hon ton thu thu nhpdoanh nghip trong vng 5 nm.

i vi cc d n u t v cc lnh vc nh trng la, trng trt, lm vn, chn

nui gia sc, cc d n v khai thc lm sn, hi sn, khai thc mui trong lnh thThi Lan th c bin php hn ch cht ch, ch cho php u t i vi nhng d nc hi ng u t cho php, trong nhng d n ny cng ch cho php vi hnhthc lin doanh v cc nh u t nc ngoi khng c nm phn s hu a s.

Thi Lan cng hn ch u t nc ngoi trong nhng ngnh ngh nht nh mcha thc s sn sng hp tc vi nc ngoi nh: sn xut bt m, nh bt thy sn,khai thc lm sn

Chnh chnh sch ny lm cho nn nng nghip Thi Lan c c nhng li thv cht lng v gi c trn th trng nng sn th gii v hn na, nng sn Thi

Lan to c mt thng hiu tt trn th trng, iu m nng sn Vit Nam vnang tm kim.

III -Xu hng FDI vo Vit Nam

1. c im FDI vo Vit Nam:

- Khu vc FDI ng gp khong 20% GDP, 40% kim ngch xut khu, 3.5% laong trc tip.

47


48/76

- Do anh hng ca khng hong kinh t th gii, FDI ng k mi v tng thmnm 2009 t 21,5 t USD, gim 70% so vi nm 2008. S vn gii ngn t 10 tUSD, bng 87% nm 2008.

- Dch v lu tr v n ung vn l lnh vc thu ht s quan tm ln nht ca cc

nh u t nc ngoi vi 8,8 t USD vn cp mi v tng thm. Trong , c 32 dn cp mi vi tng vn u t l 4,9 t USD v 8 d n tng vn vi s vn tngthm l 3,8 t USD. Kinh doanh bt ng sn ng th 2 vi 7,6 t USD vn ng kmi v tng thm. Trong c mt s d n c quy m ln c cp php trong nmnh Khu du lch sinh thi bi bin rng ti Qung Nam, d n Cng ty TNHH thnhph mi Nhn Trch Berjaya ti ng Nai v d n Cng ty TNHH mt thnh vinGalileo Investment Group Vit Nam c tng vn u t ln lt l 4,15 t USD, 2 tUSD v 1,68 t USD.Lnh vc cng nghip ch bin, ch to c quy m vn ng kln th ba trong nm 2009 vi 2,97 t USD vn ng k, trong c 2,22 t USD

ng k mi v 749 triu USD vn tng thm.

- B Ra-Vng Tu l a phng thu ht nhiu vn TNN nht trong nm 2009vi 6,73 t USD vn ng k mi v tng thm. Tip theo l Qung Nam, BnhDng, ng Nai v Ph Yn vi quy m vn ng k ln lt l 4,1 t USD; 2,5 tUSD; 2,36 t USD v 1,7 t USD.

- Trong nm 2009, c 43 quc gia v vng lnh th c d n u t ti Vit Nam,cc nh u t ln nht ln lt l Hoa K vi tng vn ng k l 9,8 t USD chim45,6% tng vn u t vo Vit Nam, Cayman Islands ng th 2 vi tng vn ng

k 2,02 t USD chim 9,4%, ng th 3 l Samoa vi tng vn ng k 1,7 t USDchim 7,9%; Hn Quc ng th 4 vi 1,66 t USD vn ng k, chim 7,7% tngvn u t ng k.

2. Thc trng FDI Vit Nam qua cc giai on (1988-2007)

Trong thp nin 80 v u thp nin 90, dng FDI vo Vit Nam cn nh. nnm 1991, tng vn FDI Vit Nam mi ch l 213 triu -la M. Tuy nhin, con sFDI ng k tng mnh t 1992 v t nh im vo 1996 vi tng vn ng kln n 8,6 t -la M. S tng mnh m ca FDI ny l do nhiu nguyn nhn. Cc

nh u t nc ngoi b thu ht bi tim nng ca mt nn kinh t ang trong thi kchuyn i vi mt th trng phn ln cn cha c khai thc. Thm vo , ccnh u t nc ngoi cn b hp dn bi hng loi cc yu t tch cc khc nh lclng lao ng di do, gi nhn cng r v t l bit ch cao.

Bn cnh nhng yu t bn trong cn c cc yu t bn ngoi ng gp vo vic giatng ca FDI. Th nht l ln sng vn chy dn v cc th trng mi ni trong

48


49/76

nhng nm 80 v u nhng nm 90. Trong cc th trng ny, ng Nam l mtim chnh nhn FDI. Nm 1990, cc nc ng Nam thu ht 36% tng dng FDIn cc nc ang pht trin. Th hai l dng vn nc ngoi vo cc nn kinh t qu khi x hi ch ngha trc y, ni m h cho rng ang c cc c hi kinh doanh

mi v thu li nhun. Th ba, l cc nc mnh trong vng (c th l Malaisia,Singapore, Thi-lan) bt u xut khu vn. L mt nn kinh t ang trong thik qu ng Nam , Vit Nam c c li th t cc yu t ny.

Trong khong thi gian 1991-1996, FDI ng mt vai tr quan trng trong victi tr cho s thiu ht trong ti khon vng lai ca Vit Nam v c nhng nggp cho cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam.

Trong giai on 1997-1999, Vit Nam tri qua mt giai on tt dc cangun FDI ng k, c th l 49% nm 1997, 16% nm 1998 v 59% nm 1999, mtphn l do khng hong ti chnh chu . Nm nc u t ln nht vo Vit Namu t khu vc chu v phi i mt vi nhng kh khn thc s ti quc gia camnh. bo m cho hot ng kinh doanh ti nc mnh, cc nh u t ny buc phi hu hoc hon cc k hoch m rng ra nc ngoi. Cuc khng hongcng buc cc nh u t phi sa i thp i ch tiu m rng sang chu . Cuckhng hong cng dn n vic ng tin ca cc nc ng Nam b mt gi.Vit Nam, do vy, cng tr nn km hp dn i vi nhng d n tp trung vo xutkhu. Hn na, cc nh u t nc ngoi cng nhn ra rng cc d kin v nhu cuca th trng b thi phng. Cc bc ro cn cho vic kinh doanh cng tr nn r

rng hn.Giai on 2000-2002: Gi tr FDI ng k tng tr li vo nm 2000 vi mc

25,8% v 2001 vi mc 22,6%, nhng vn cha c hai phn ba so vi nm 1996.FDI ng k tng vo nm 2001 v 2002 l kt qu ca d n ng ng Nam CnSn (2000) vi tng vn u t l 2,43 t -la M, v D n XD-KD-CG Ph M(2001) vi tng vn u t l 0,8 t -la M. Nm 2002, FDI ng k li gim xungcn khong 1,4 t -la M, t khong 54,5% ca mc nm 2001.

C rt nhiu nguyn nhn lm FDI gim xung. Nguyn nhn th nht l do s xungdc ca nn kinh t ton cu theo sau s tan v ca bong bng cng ngh cao ti Mcng vi khng hong ko di ti Nht bn nh hng nghim trng n cc ncchu .

Giai on 2003- 2007: Dng vn FDI vo Vit Nam bt u c du hiu phc hichm. Vn ng k cp mi nm 2003 (t 3,1 t USD), tng 6% so vi nm 2002. Vc xu hng tng nhanh t nm 2004 (t 4,5 t USD) tng 45,1% so vi nm trc;nm 2005 tng 50,8%; nm 2006 tng 75,4% v nm 2007 t mc k lc trong 20

49


50/76

nm qua 20,3 t USD, tng 69% so vi nm 2006, v tng hn gp i so vi nm1996, nm cao nht ca thi k trc khng hong. c bit trong 2 nm 2006-2007,dng vn FDI vo nc ta tng ng k (32,3 t USD) vi s xut hin ca nhiud n quy m ln u t ch yu trong lnh vc cng nghip (sn xut thp, in t,

sn phm cng ngh cao,...) v dch v (cng bin, bt ng sn, cng ngh thng tin,du lch-dch v cao cp .v.v.). iu ny cho thy du hiu ca ln sng FDI th haivo Vit Nam. Nguyn nhn v hot ng thu ht u t nc ngoi 2007 ca VitNam c bin chuyn c bit sau nm u tin gia nhp WTO do Vit Nam cicch mi trng u t kinh doanh v c nhng chnh sch kinh t ph hp vi WTO.

Giai on 2008- 2010: D n FDI c cp mi vo Vit Nam vi tng s vnng k t hn 60,2 t USD (pha Vit Nam chim khong 10%), tng 222% so vinm 2007. Nhng nm 2009 FDI l 21,48 t la, ch bng 30% nm 2008. Nguynnhn chnh cho vic st gim c nh gi l do khng hong kinh t th gii.V

tnh t u nm 2010 n thng 8, FDI t trn 11 t USD, gim hn 12% so vicng k, bng 1/2 so vi mc tiu thu ht 22-25 t USD vn FDI t ra cho nm nay.

u t trc tip ca nc ngoi c cp giy php 1988 2007

50


51/76

S d n Vn ngk(Triu la

M)(*)

Tng s vnthc hin

(Triu la M)Tng s 10981 163607,2 57045,5

1988 37 341,7

1989 67 525,5

1990 107 735,0

1991 152 1291,5 328,8

1992 196 2208,5 574,9

1993 274 3037,4 1017,5

1994 372 4188,4 2040,6

1995 415 6937,2 2556,0

1996 372 10164,1 2714,0

1997 349 5590,7 3115,0

1998 285 5099,9 2367,4

1999 327 2565,4 2334,9

2000 391 2838,9 2413,5

2001 555 3142,8 2450,5

2002 808 2998,8 2591,0

2003 791 3191,2 2650,0

2004 811 4547,6 2852,5

2005 970 6839,8 3308,8

2006 987 12004,0 4100,12007 1544 21347,8 8030,0

S b 2008 1171 64011,0 11600,0(*) Bao gm c vn tng thm ca cc d n c cp giy php t ccnm trc.

51


52/76

b. FDI phn theo ngnh ngh:

- Lnh vc cng nghip v xy dng:

Qua cc thi k, nh hng thu ht FDI lnh vc cng nghip- xy dng tuy cthay i v lnh vc, sn phm c th nhng c bn vn theo nh hng khuyn khchsn xut vt liu mi, sn phm cng ngh cao, cng ngh thng tin, c kh ch to,thit b c kh chnh xc, sn xut sn phm v linh kin in t. C cu u t cchuyn bin tch cc theo hng gia tng t trng u t vo lnh vc cng ngh cao,lc du v cng ngh thng tin (IT) vi s c mt ca cc tp on a quc gia niting th gii: Intel, Panasonic, Canon, Robotech.v.v. Hu ht cc d n FDI ny sdng thit b hin i xp x 100% v t ng ho t 100% cho sn lng, nng sut,cht lng cao, do c nh hng ln n cc ch tiu gi tr ca ton ngnh.

Tnh n ht nm 2007, lnh vc cng nghip v xy dng c t trng ln nht vi

5.745 d n cn hiu lc, tng vn ng k hn 50 t USD, chim 66,8% v s d n,61% tng vn ng k v 68,5% vn thc hin.

STT Chuyn ngnh S d n Vn u t (USD) Vn thc hin (USD)

1 CNdu kh 38 3,861,511,815

2 CN nh 2,542 13,268,720,908

3 CN nng 2,404 23,976,819,332

4 CNthcphm 310 3,621,835,550

5 Xy dng 451 5,301,060,927

Tng s 5,745 50,029,948,532 2

- FDI trong lnh vc dch v:

Nc ta c nhiu ch trng chnh sch, to iu kin thun li cho hot ngkinh doanh dch v pht trin t khi thi hnh Lut u t nc ngoi (1987). Nh vy,khu vc dch v c s chuyn bin tch cc p ng ngy cng tt hn nhu cu sn

xut, tiu dng v i sng nhn dn, gp phn y nhanh tng trng kinh t. Mt sngnh dch v (bu chnh vin thng, ti chnh, ngn hng, bo him, vn ti hngkhng, vn ti bin, du lch, kinh doanh bt ng sn) tng trng nhanh, thu ht nhiulao ng v thc y xut khu. Cng vi vic thc hin l trnh cam kt thng midch v trong WTO, Vit Nam tip tc y mnh thu ht FDI, pht trin cc ngnhdch v trc tip phc v sn xut v xut khu.

52


53/76

Trong khu vc dch v FDI tp trung ch yu vo kinh doanh bt ng sn, baogm: xy dng cn h, vn phng, pht trin khu th mi, kinh doanh h tng khucng nghip (42% tng vn FDI trong khu vc dch v), du lch-khch sn (24%), giaothng vn ti-bu in (18%) (xem bng).

TT Chuyn ngnh S d n Vn u t

(triu USD)

u t thchin (triu USD)

1 Giao thng vn ti-Buin ( bao gm c dch vlogicstics)

208 4.287 721

2 Du lch - Khch sn 223 5.883 2.4013 Xy dng vn phng, cn

h bn v cho thu153 9.262 1.892

4 Pht trin khu th mi 9 3.477 283

5 Kinh doanh h tng KCN-KCX

28 1.406 576

6 Ti chnh ngn hng 66 897 714

7 Vn ho y t gio dc 271 1.248 367

8 Dch v khc (gim nh,t vn, tr gip php l,nghin cu th trng...)

954 2.145 445

Tng cng 1.912 28.609 7.399

Trong nm 2007 tuy vn u t ng k tip tc tp trung vo lnh vc cngnghip (50,6%), nhng c s chuyn dch c cu u t mnh vo lnh vc dch v,chim 47,7% tng vn ng k ca c nc, tng 16,5% so vi nm 2006 (31,19%)vi nhiu d n xy dng cng bin, kinh doanh bt ng sn, xy dng khu vui chi,gii tr.v.v.

53


54/76

- FDI trong lnh vc Nng-Lm-Ng:

Dnh u i cho cc d n u t vo lnh vc Nng Lm ng nghip c chtrng ngy t khi c lut u t nc ngoi 1987. Tuy nhin n nay do nhiu nguynnhn, trong c nguyn nhn ri ro u t cao trong lnh vc ny, nn kt qu thu

ht FDI vo lnh vc Nng Lm ng cha c nh mong mun.n ht nm 2007, lnh vc Nng- Lm- Ng nghip c 933 d n cn hiu lc,

tng vn ng k hn 4,4 t USD, thc hin khong 2,02 t USD; chim 10,8% vs d n ; 5,37% tng vn ng k v 6,9% vn thc hin, (gim t 7,4% so vi nm2006). Trong , cc d n v ch bin nng sn, thc phm chim t trng ln nht53,71% tng vn ng k ca ngnh, trong , cc d n hot ng c hiu qu baogm ch bin ma ng, go, xay xt bt m, sn, rau. Tip theo l cc d n trngrng v ch bin lm sn, chim 24,67% tng vn ng k ca ngnh. Ri ti lnh vcchn nui v ch bin thc n gia sc chim 12,7%. Cui cng l lnh vc trng trt,ch chim gn 9% tng s d n. C 130 d n thu sn vi vn ng k l 450 triuUSD,

Cc d n FDI trong ngnh nng-lm-ng nghip tp trung ch yu pha Nam.Vng ng Nam B chim 54% tng vn ng k ca ngnh, ng bng sng CuLong 13%, duyn hi Nam Trung B 15%. Min Bc v khu vc min Trung, lngvn u t cn rt thp, ngay nh vng ng bng sng Hng lng vn ng k cngch t 5% so vi tng vn ng k ca c nc.

FDI phn theo vng, lnh th:

Qua 20 nm thu ht, FDI tri rng khp c nc, khng cn a phng trng

FDI nhng tp trung ch yu ti cc a bn trng im, c li th, gp phnchuyn dch c cu kinh t ca a phng, lm cho cc vng ny thc s l vng kinht ng lc, li ko pht trin kinh t-x hi chung v cc vng ph cn.

Vng trng im pha Bc c 2.220 d n cn hiu lc vi vn u t trn 24 tUSD, chim 26% v s d n, 27% tng vn ng k c nc v 24% tng vn thchin ca c nc; trong H Ni ng u (987 d n vi tng vn ng k 12,4 tUSD) chim 51% vn ng k v 50% vn thc hin c vng. Tip theo th t l HiPhng (268 d n vi tng vn ng k 2,6 t USD), Vnh Phc (140 d n vi tngvn ng k 1,8 t USD), Hi Dng (271 d n vi tng vn ng k 1,7 t USD),H Ty (74 d n vi tng vn ng k 1,5 t USD), Bc Ninh (106 d n vi tngvn ng k 0,93 t USD) v Qung Ninh (94 d n vi tng vn ng k 0,77 tUSD).

54


55/76

Vng trng im pha Nam thu ht 5.293 d n vi tng vn u t 44,87 t USD,chim 54% tng vn ng k, trong , tp H Ch Minh dn u c nc (2.398 d nvi tng vn ng k 16,5 t USD) chim 36,9% tng vn ng k ca Vng. Tiptheo th t l ng Nai (918 d n vi tng vn ng k 11,6 t USD) chim 25,9%

vn ng k ca Vng, Bnh Dng (1.570 d n vi tng vn ng k 8,4 t USD)chim 18,8% vn ng k ca Vng; B Ra-Vng Tu (159 d n vi tng vn ngk 6,1 t USD) chim 13,6% vn ng k ca Vng; Long An (188 d n vi tngvn ng k 1,8 t USD) chim 4,1% vn ng k ca Vng. iu ny, minh chngcho vic trin khai thc hin Ngh quyt 09/2001/NQ-CP ngy 28/8/2001 ca Chnhph v Ch th 19/2001/CT-TTg ngy28/8/2001 ca Th tng Chnh ph v tngcng thu ht v nng cao hiu qu FDI thi k 2001-2005.

Chnh v vy, ngoi mt s a phng vn c u th trong thu ht vn FDI (HNi, tp H Ch Minh, ng Nai, Bnh Dng, B Ra-Vng Tu, Hi Phng, Qung

Ninh) mt s a phng khc (Vnh Phc, Bc Ninh, Ph Yn, H Ty..) do yu ttch cc ca chnh quyn a phng nn vic thu ht vn FDI chuyn bin mnh,tc ng ti c cu kinh t trn a bn. Nm 2004 cng nghip c vn FDI chim86% gi tr sn xut cng nghip ca tnh B Ra-Vng Tu, 81% ca tnh Vnh Phc,70% ca tnh ng Nai, 65% ca tnh Bnh Dng, 46% ca Thnh ph Hi Phng,35% ca Thnh ph H Ni v 27% ca thnh ph H Ch Minh. i vi H Ni vthnh ph H Ch Minh ang chuyn dn sang tr thnh trung tm dch v cao cp cac vng (bu chnh, vin thng, ti chnh, ngn hng..) cng nh hng thu ht vnFDI vo cc ngnh cng ngh cao thng qua mt s khu cng ngh cao (Quang Trung,

Ha Lc)

Vng trng im min Trung thu ht c 491 d n vi tng vn ng k 8,6 tUSD qua 20 nm thc hin Lut u t, chim 6% tng vn ng k ca c nc,trong : Ph Yn (39 d n vi tng vn ng k 1,9 t USD) hin ng u cc tnhmin Trung vi d n xy dng nh my lc du Vng R c vn ng k 1,7 t USD.Tip theo l Nng (113 d n vi tng vn ng k 1,8 t USD), Qung Nam (15d n vi tng vn ng k 1,1 t USD) c nhiu tin b trong thu ht vn FDI,nht l u t vo xy

xu hướng dòng vốn fdi trên thế giới và vận dụng thực tiễn vào việt nam

Documents