i

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

ĐỖ HUY PHÚ

THAM GIA HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC KINH TẾ

XUYÊN THÁI BÌNH DƯƠNG (TPP): NHỮNG ẢNH

HƯỞNG TỚI XUẤT KHẨU DỆT MAY CỦA VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ

Hà Nội – 2015

ii

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

ĐỖ HUY PHÚ

THAM GIA HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC KINH TẾ

XUYÊN THÁI BÌNH DƯƠNG (TPP): NHỮNG ẢNH

HƯỞNG TỚI XUẤT KHẨU DỆT MAY CỦA VIỆT NAM

Chuyên ngành: Kinh tế quốc tế

Mã số: 60 31 01 06

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS HÀ VĂN HỘI

XÁC NHẬN CỦA

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

PGS.TS Hà Văn Hội

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ

CHẤM LUẬN VĂN

TS. Nguyễn Anh Thu

Hà Nội – 2015

iii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan các nội dung trong luận văn thạc sĩ này là công trình

nghiên cứu của tôi, dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS Hà Văn Hội– Trƣờng ĐH

Kinh tế, ĐH Quốc gia Hà Nội. Các số liệu, bảng biểu đƣợc sử dụng để nghiên cứu,

phân tích, nhận xét, đánh giá trong luận văn đều đƣợc lấy từ các nguồn chính thống

nhƣ đã ghi chú và liệu kê trong các tài liệu tham khảo. Bên cạnh đó, đề tài có sử

dụng các khái niệm, nhận xét, đánh giá của các tác giả, các cơ quan, tổ chức khác

và đều đƣợc ghi rõ trong nội dung cũng nhƣ ở phần tài liệu tham khảo của luận văn.

Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm

trƣớc Hội đồng, cũng nhƣ kết quả luận văn của mình.

Tác giả luận văn

Đỗ Huy Phú

iv

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành đƣợc luận văn này, bên cạnh sự nỗ lực của bản thân, tôi đã

nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ và động viên trong quá trình thực hiện.

Xin đƣợc gửi lời cảm ơn chân thành và đặc biệt nhất tới PGS.TS Hà Văn Hội

– giảng viên hƣớng dẫn trực tiếp luận văn của tôi. Cảm ơn sự hƣớng dẫn nhiệt tình,

đầy trách nhiệm, những góp ý và gợi mở quý báu của thầy từ khi tôi bắt đầu thực

hiện luận văn này.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Khoa Kinh tế và Kinh doanh Quốc tế,

trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHKT - ĐHQGHN), Phòng

Đào tạo của trƣờng ĐHKT - ĐHQGHN, các thầy cô trực tiếp tham gia giảng dạy

chƣơng trình cao học về Kinh tế Thế giới và Quan hệ Kinh tế Quốc tế, khóa K22,

năm học 2013-2015, các cán bộ của Khoa và của Phòng tham gia quản lý và hỗ trợ

khóa học.

Xin đƣợc cảm ơn gia đình, các đồng nghiệp, các thành viên của lớp Cao học

K22 - ĐHKT, ĐHQGHN và những ngƣời bạn của tôi, những ngƣời đã luôn sát cánh

bên tôi, giúp đỡ và động viên tôi trong suốt thời gian qua.

Tác giả luận văn

Đỗ Huy Phú

v

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................1

DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................... II

DANH MỤC HÌNH ....................................................................................................4

DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................ ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

PHẦN MỞ ĐẦU ................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞLÝ LUẬN,

THỰC TIỄN CỦA VIỆC THAM GIA TPP. ............ ERROR! BOOKMARK NOT

DEFINED.

1.1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU. ........... ERROR! BOOKMARK NOT

DEFINED.

1.1.1 Các nghiên cứu xoay quanh vấn đề Hiệp định thương mại tự do và

ngành dệt may Việt Nam. ..................................... Error! Bookmark not defined.

1.1.2 Các nghiên cứu xoay quanh vấn đề tác động của Hiệp định đối tác

xuyên Thái Bình Dương (TPP) đến kinh tế Việt Nam. ....... Error! Bookmark not

defined.

1.1.3 Các nghiên cứu xoay quanh vấn đề tác động của Hiệp định đối tác

xuyên Thái Bình Dương đến ngành dệt may ........ Error! Bookmark not defined.

1.1.4 Kết luận ....................................................... Error! Bookmark not defined.

1.2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC THAM GIA TPP. ERROR!

BOOKMARK NOT DEFINED.

1.2.1 Khái quát về Hiệp định Thương mại tự do. .......... Error! Bookmark not

defined.

1.2.2 Khái quát về Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương

(TPP).………………………………………………………………………………………

…...Error! Bookmark not defined.

vi

CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN

............................................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

2.1 QUY TRÌNH PHÂN TÍCH ........................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

2.2 CÁC PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN. ERROR! BOOKMARK NOT

DEFINED.

2.2.1 Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu ....... Error! Bookmark not defined.

2.2.2 Phương pháp phân tích, tổng hợp. ............. Error! Bookmark not defined.

2.2.3. Phương pháp kế thừa ................................. Error! Bookmark not defined.

2.2.4 Phương pháp nghiên cứu điển hình ............ Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 3. ẢNH HƢỞNG CỦA TPP TỚI XUẤT KHẨUDỆT MAY CỦA VIỆT

NAM...................................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

3.1 KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU DỆT MAY CỦA VIỆT NAM ... ERROR!

BOOKMARK NOT DEFINED.

3.1.1 Khái quát về ngành dệt may của Việt Nam. Error! Bookmark not defined.

3.1.2 Xuất khẩu dệt may của Việt Nam. ............... Error! Bookmark not defined.

3.1.3 Tình hình xuất khẩu vào một số thị trường thuộc TPP. .. Error! Bookmark

not defined.

3.2 ẢNH HƢỞNG CỦA CÁC ĐIỀU KHOẢN TRONG TPP TỚI XUẤT KHẨU

DỆT MAY CỦA VIỆT NAM ........................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

3.2.1 Ảnh hưởng của điều khoản cắt giảm thuế quan. ....... Error! Bookmark not

defined.

3.2.2 Ảnh hưởng của Quy định xuất xứ. ............... Error! Bookmark not defined.

3.2.3 Ảnh hưởng của điều khoản tự vệ. ................ Error! Bookmark not defined.

3.2.4 Ảnh hưởng của điều khoản về lao động. ..... Error! Bookmark not defined.

3.2.5 Ảnh hưởng của điều khoản về môi trường. . Error! Bookmark not defined.

3.2.6 Ảnh hưởng do làn sóng đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI .................. Error!

Bookmark not defined.

CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP CHO NGÀNH DỆT MAY....... ERROR! BOOKMARK

NOT DEFINED.

vii

KHI TPP CÓ HIỆU LỰC ..................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

4.1 CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC TỪ TPP ĐỐI VỚI NGÀNH DỆT MAY VIỆT NAM

ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

4.1.1 Cơ hội đối với ngành dệt may Việt Nam ..... Error! Bookmark not defined.

4.1.2 Thách thức đối với ngành dệt may Việt Nam. ........... Error! Bookmark not

defined.

4.2 KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP DỆT MAY VIỆT NAM. ............... ERROR!

BOOKMARK NOT DEFINED.

4.3 KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI CHÍNH PHỦ. ............... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

KẾT LUẬN ........................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................5

1

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Tên đầy đủ Nghĩa tiếng Việt

1 AFTA ASEAN Free Trade Area Khu vực Mậu dịch tự do

ASEAN

2 ASEAN Association of Southeast

Asian Nations

Hiệp hội các quốc gia Đông

Nam Á

4 CMT Cut – Make – Trim Phƣơng thức gia công

5 EPA Economic Partnership

Agreement

Hiệp định đối tác kinh tế

6 EU European Unicon Liên minh châu Âu

7 FDI Foreign Direct Investment Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài

8 FOB Free On Board Giao lên tàu

9 FTA Free Trade Agreement Hiệp định thƣơng mại tự do

10 GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội

11 GSP Generalized System of

Preferences

Hệ thống ƣu đãi thuế quan phổ

cập

12 ILO International Labour

Organization

Tổ chức Lao động Quốc tế

13 MFN Most Favoured Nation Đãi ngộ Tối huệ quốc

14 OBM Original Brand

Manufacturing

Sản xuất thƣơng hiệu gốc

15

ODM

Original Designed

Manufacturer

Nhà sản xuất thiết kế gốc

16 TPP Trans- Pacific Strategic

Economic Partnership

Agreement

Hiệp định đối tác Kinh tế

xuyên Thái Bình Dƣơng

2

17 VCCI Vietnam Chamber of

Commerce and Industry

Phòng Thƣơng mại và

Công nghiệp Việt Nam

18 VINATEX The Vietnam National

Textile and Garment Group

Tập đoàn Dệt may Việt Nam

19 VJEPA Vietnam – Japan Economic

Partnership Agreement

Hiệp định đối tác kinh tế

Việt Nam – Nhật Bản

20 WTO World Trade Organization Tổ chức Thƣơng mại thế giới

3

DANH MỤC BẢNG BIỂU

STT Bảng Nội dung Trang

1 Bảng 1.1 Một số chỉ tiêu chủ yếu về TPP 20

2 Bảng 3.1 Thị trƣờng và kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may

của Việt Nam năm 2014.

36

3 Bảng 3.2 Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu 37

4 Bảng 3.3 Thời gian sản xuất trong ngành may mặc Việt

Nam với một số đối thủ cạnh tranh.

40

5 Bảng 3.4 So sánh thời gian vận chuyển giữa Việt Nam,

Trung Quốc, Ấn Độ

41

6 Bảng 3.5 So sánh giá xuất khẩu dệt may của Việt Nam và

các nƣớc.

45

7 Bảng 3.6 Thuế suất (kết hợp) của Nhật Bản đối với hàng dệt

may nhập khẩu từ Việt Nam

48

8 Bảng 3.7 Biểu thế nhập khẩu dệt may vào Hoa Kỳ của một

số mặt hàng.

51

9 Bảng 3.8 Dự đoán kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đến

năm 2025

53

10 Bảng 3.9 Dự đoán ảnh hƣởng ngành của TPP 55

11 Bảng 3.10 Dự đoán ảnh hƣởng của TPP tới các nƣớc 56

12 Bảng 3.11 Dự đoán tác động của RoO đối với dệt may 60

13 Bảng 3.12 Dự đoán tác động của tiêu chuẩn lao động cao hơn 76

4

DANH MỤC HÌNH

STT Hình Nội dung Trang

1 Hình 3.1 10 mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam

năm 2014

36

2 Hình 3.2 Kim ngạch xuất nhập khẩu và tăng trƣởng mặt

hàng dệt may. (đơn vị: triệu USD)

39

3 Hình 3.3 Thời gian sản xuất điển hình của xuất khẩu

dệt may Việt Nam

43

4 Hình 3.4 Tình hình nhập khẩu nguyên liệu và xuất khẩu

dệt may

42

5 Hình 3.5 Chỉ số năng suất lao động khu vực sản xuất các

nƣớc

44

6 Hình 3.6 KNXK và thuế suất NK đối với hàng may

mặc vào thị trƣờng Hoa Kỳ

54

7 Hình 3.7 Nhập khẩu hàng dệt may của Hoa Kỳ từ một số

đối tác đã ký FTA

61

5

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng Việt

1. Ngô Tuấn Anh và Đỗ Đức Trung, 2014. Hiệp định đối tác kinh tế chiến lƣợc

xuyên Thái Bình Dƣơng (TPP) : Những cơ hội và thách thức đặt ra đối với

Việt Nam. Tạp chí Kinh tế và phát triển, số 200,

2. Đỗ Đức Bình, Nguyễn Tiến Long và Hồ Trung Thành, 2014. Hiệp định đối

tác kinh tế chiến lƣợc xuyên Thái Bình Dƣơng (TPP) : Những kỳ vọng và tác

động đối với Việt Nam. Tạp chí Kinh tế và phát triển, số 200, tháng 2/2014,

trang 3-6

3. Cassing, 2010. Phân tích ở mức độ ngành. Hội thảo: Đánh giá tác động của

các hiệp định thương mại tự do đối với kinh tế Việt Nam. Hà Nội. EU-

Vietnam MUTRAP III.

4. Hoàng Văn Châu, 2014. Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương – TPP và

vấn đề tham gia của Việt Nam. Hà Nội : NXB Bác Khoa.

5. Phạm Minh Đức, 2014. Báo cáo ngành dệt may Việt Nam trong bối cảnh

thực hiện Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dƣơng (TPP). Hội thảo VCCI.

Hà Nội.

6. Hà Văn Hội, 2012. Phân tích chuỗi giá trị xuất khẩu dệt may Việt Nam. Tạp

chí Khoa học ĐHQGHD, Kinh tế và Kinh doanh, số 28, trang 49-59.

7. Hà Văn Hội, 202015. Tham gia TPP : Cơ hội và thách thức đối với xuất khẩu

gạo của Việt Nam. Tạp chí Khoa học ĐHQGHN : Kinh tế và Kinh doanh, số

31, trang 1-10.

8. Hiệp hội dệt may Việt Nam, 2015. Bản tin Kinh tế - Dệt may năm 2014. Hà

Nội.

9. Hiệp hội dệt may Việt Nam, 2014. Bản tin Kin tế -Dệt may năm 2013. Hà

Nội.

6

10. Đỗ Vũ Hƣng, 2013. Tác động của Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương

tới quan hệ thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ. Đề tài nghiên cứu cấp Viện,

Viện Nghiên cứu Châu Mỹ.

11. Stefano Inama, Hồ Quang Trung và Trần Bá Cƣờng, 2011. Báo cáo ‘Đánh

giá tác động của quy tắc xuất xứ trong các Hiệp định thƣơng mại tự do của

Việt Nam’, MUTRAP Ha Noi 09/2011.

12. Trần Quốc Khánh, 2013. Báo cáo ‘Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình

Dương và sự tham gia của Việt nam’.

13. Duy Nguyên Lợi, 2014. Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dƣơng (TPP) :

Thực trạng, xu hƣớng và đối sách của Việt Nam. Những vấn đề kinh tế và

chính trị thế giới, số 9, trang 12-20.

14. MUTRAP, 2010. Đánh giá tác động của các Hiệp định thương mại tự do đối

với kinh tế Việt nam. Dự án Hỗ trợ thƣơng mại đa biên (MUTRAP). Hà Nội.

15. Văn Đức Mƣời, 2013. Tham luận ‘Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình

Dương (TPP) – Góc nhìn từ ngành nông nghiệp’

16. Bùi Thành Nam, 2014. Những tác động của Hiệp định thƣơng mại tự do.

Tạp chí lý luận chính trị, số 9, trang 101-105.

17. Đặng Thị Tuyết Nhung và Đinh Công Khải, 2011. Tóm tắt nghiên cứu chính

sách : Chuỗi giá trị ngành dệt may Việt Nam 2011. Chương trình giảng dạy

kinh tế Fulbright.

18. Trần Thị Mai Thành, 2012. Thực trạng và xu hướng Hiệp định thương mại

tự do (FTA) trong khu vực ASEAN. Luận văn thạc sỹ, Đại học Kinh tế.

19. Bùi Văn Tốt, 4/2014. Báo cáo ngành dệt may. Công ty cổ phần chứng khoán

FPT.

20. Nguyễn Thị Thu Trang, 2014. Báo cáo : Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình

Dương (TPP) : Bản chất – Diễn tiến – Tác động.

21. Trung tâm Thông tin – tƣ liệu, Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung

ƣơng, 2013. Tổng quan về Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái

Bình Dương (TPP).Hà Nội.

7

22. Trung tâm Thông tin – tƣ liệu, Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung

ƣơng, 2013. Báo cáo Tác động của Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược

xuyên Thái Bình Dương (TPP) : Lợi ích chính trị và khuyến nghị chính sách.

Hà Nội.

23. Lê Tiến Trƣờng, 2013. Báo cáo : Hiệp định TPP : Quan điểm và cách tiếp

cận của Hiệp hội Dệt may Việt Nam. HCM.

24. Phí Vĩnh Tƣờng và Phạm Sỹ An, 2014. Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình

Dƣơng : cơ hội, thách thức và một số khuyến nghị chính sách. Tạp chí Kinh

tế và phát triển, số 203, trang 15-25.

25. Ngô Thị Hải Xuân, 2012. Hiệp định đối tác thƣơng mại xuyên Thái Bình

Dƣơng : Cơ hội và thách thức đối với ngành dệt may xuất khẩu sang thị

trƣờng Hoa Kỳ. Tạp chí Phát triển kinh tế, số 265, trang 9-16.

Tiếng anh

26. Fred Burke, 2013. Trans-Pacific Partnership: Overview and Quantitative

Assessment. TPP: Opportunites & Challenges-How can Vietnam Companies

Become Supplier to U.S, AmCham VietNam, Ho Chi Minh city, 07/2013.

27. Peterson Institute for International Economics, 2012. The Trans-Pacific

Partnership and Asia-Pacific Intergration: Policy Implications. Number

PB12-16.

28. Peter A. Petri, Michael G. Plummer and Fan Zhai.The Trans-Pacific

Partnership and Asia-Pacific Intergration: A Quantitative Assessment. East-

West Center Working Papers, Economics Series, No 119.

29. David Vanzetti and Pham Lan Huong, 2014. Rules of origin, labour

standards and the TPP. Australian National University and Independent

consulant, 17th

Annual Conference on Global Economic Analysis.

Một số trang web tham khảo chính:

30. Hiệp hội dệt may Việt Nam: www.vietnamtextile.org.vn/

8

31. Hiệp hội bông sợi Việt Nam http://www.vcosa.org.vn/

32. Trang web của bộ Công thƣơng: http://www.mot.gov.vn

33. Trang web của Hải quan Việt Nam: http://www.customs.gov.vn

34. Trang web của Viện nghiên cứu và quản lý Trung Ƣơng: www.ciem.org.vn

35. Trang web của Ủy ban tư vấn về chính sách thương mại quốc tế thuộc VCCI

http://www.trungtamwto.vn