XORNAL CULTURAL PARA O LECER

Nº15Marzo de 2018Prezo: 2 euros

Feria da Carneao Caldeiro enCastroCarballedo

Páxina IV

Páxina V

Páxina VIII

Páxina IX

Páxinas XV

XXXVI Feira do Viño deQuiroga

Chus Pato,Premio ClaraCampoamor áigualdade deoportunidades

150.000 eurospara pintar asfachadas dacidade históricade Santiago

Levada Librereivindica aMemoriaHistórica

Entr

evi

sta Anxo Angueira

Presidente da Fundación Rosalía de Castro

Páxina VII

“Nunca houbo desafeccióndas autoridades á figura de

Rosalía”Páxina XXI

36 Feira doViño deChantada

Páxinas XII e XIII

Especial con viñetas dediferentes humoristasen homenaxe ao

recentemente falecidoAntonio Fraguas,

ForgesElena Ospina, Xaquín Marín,

Tokio, Maitirena, Hermanager,Asier y Javier, Toni Savski,Xosé Manuel, Gio, Félix Ronda,Ignacio Hortas.

O FARELO | Marzo de 2018II

OpiniónRafael José Adalid Rodríguez

Se ben cómpre recorrer á escritapara ler os diversos relatos gre-gos e romanos, non deixemos de

lado ó refuxio ineludible que a súa tra-dición oral gardou durante tempo.

Narracións como a Ilíada, a Odisea,a Teogonía... de gran popularidade esona ó longo do tempo e na actualidade,seguen a ser perfectamente recoñeciblesmiles de anos despois e polo tanto,tamén a maioría dos seus personaxes.Estas obras e outros acontecementosque perduran do seu eido cultural,conseguiron pasar á fonte audiovisualen forma de películas, debuxos, docu-mentais...

En primeiro lugar destacar que asfábulas, lendas e mitos gardaban unhafunción educativa e instrutiva. Sobretodo no ámbito escolar, como na antigaGrecia e Roma, onde campos como alectura e a recitación de poemas (comoa Ilíada e a Odisea) eran traballadosna escola, tamén as fábulas de Esopo.

Sobre a influencia e o contacto deGalicia con estes pobos, apuntaremosque non só se evidencian no ámbitolingüístico, tamén nos restos materiaisque perduran: ánforas, campamentos,

cipos, dolmens... pondo de manifestoese contacto levado a cabo tanto porterra como por mar.

Como tradición aludida ó seu paso,chegada e invasión romana consérvasea festa do esquecemento en Xinzo de

Limia. Acto festivo que conmemora opaso de Décimo Xuño Bruto e as súastropas, compostas por soldados quecrían que ó cruzar o río Lethes, perde-rían a memoria. Bruto, sendo o primeiroen cruzar, demostraría a falsidade en-torno a esa crenza, quizais provocadapola equiparación do río Lethes coLeteo grego.

Nesta narración que acabamos dever, asistimos á contemplación imaxi-nada do toque máxico da auga, capazde instaurar o esquecemento. Aten-dendo á nosa comunidade, en paraleloco maxín e as propiedades deste ele-mento da natureza, aludiremos á ca-pacidade sanadora deste. Un exemplomóstrasenos a través das termas: Ápar que na actualidade, os romanos xacrían nas propiedades mineromedicinaisdas augas, chegando a expandilo inclusoó longo do noso territorio, unha mostraatopámola en Bande, no campamentoromano de Aquis Querquennis.

Nomeable é, que contan con zonasacuíferas ligadas ó inferno ou infra-mundo, como o río Aqueronte. Mentres,na nosa terra, atopamos diversas his-torias sobre pozos que comunican,

ríos e outros comolugar de escape decertas figuras cara eselugar...

Seguindo conesta equiparación,contaban con his-torias que explican elementos xurdidosentorno a esas zonas acuíferas, igualque as innumerábeis do noso territorio.Mesmo veneracións e festividades óredor das augas, como as Fontinales,festas romanas na honra das ninfasdas fontes, acción emulada na actua-lidade ás de Galicia, sendo neste últimocaso a gran maioría de corte católica.

Os personaxes mitolóxicos que serepiten nun lado e noutro, son claroscando falamos de Sereas, Xigantes,Monstros mariños... incluso en certosaspectos algúns personaxes se podenparecer ás nosas, como as Ninfas.

Cando se elabora un repaso á mis-celánea cultural dun pobo, non só seaprende entorno a este. Permítenoscomprender e entender esas sociedadespasadas, así como dar lugar a equipa-racións para coñecer en profundidadea propia.

Os paralelismos coa mitoloxíagrecorromana das augas.

Festa do Esquecemento en Xinzo de Limia.

Colaboradores: GALIZA: Rocio Rodríguez – Montserrat Rodríguez – Porto Ucha – Raquel Vázquez – C. Méixome – M.

Xiraldez – M. Rguez. Alonso – X. Maure – Uxío Breogán – Pérez Lema – X. Glez. Mtnez. – M. Bragado – B. Iglesias (Mero) – Nemesio Barxa – Andrea Goro – Anxo Mena – I. Otero Varela – SusiRodríguez – Jesús Témez Fernández – Isidoro Gracia – Roberto Carlos Mirás – Rafael José Adalid – Laurade Cáceres – Kiko Neves – Ramón Mariño – Manuel Estévez – PORTUGAL:Hilaria Albertina Dantas Antelo- Viale Moutinho – Manso Preto – Isabel Varela – Manuel Gonçalves – João Martinho – MADRID: JuanLouzán – BARCELONA: Fdez. Valdeorra – PAIS BASCO:Nicolás Xamardo – CANARIAS: Fco. Puñal – NOVAIORQUE: Fco. Álvarez (Koki).

Fotografía: Hernández – A. Gutiérrez – M. Preto – Dpto. Propio.Humor: Tokio, Martirena – Pepe Carreiro – X. Marín – Xosé Manuel Fernández Montes (Hermanager

Producións) – Ignacio Hortas – Francisco Puñal –Felix Ronda – Fuco Prado – Sex – Ortifus (España) –Omar Pérez (Galicia) – Mauricio Parra (Colombia) – Cébula (Polonia) – J.Bosco e Fernández (Brasil) –Marlene – Pohle (Arxentina) – Guy Badeaux (Canadá).

Depósito legal: VG-14/2017

Imprime: Publicaciones Tameiga S.L.Publicidade: Departamento propio e axencias publicidade@novasdoeixoatlantico.comFotografía: Hernández e departamento propioDeseño e maquetación: Fran Eiró

Director: Guillermo Rodríguez Fdez. T. 658 58 50 49 guillermo@novasdoeixoatlantico.comEdita: Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L. Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD

36860 PONTEAREAS - GALIZA - T. 986 64 12 69 redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Xornal Cultural para o Lecer

Pois sim, vivemos numa cidadeonde o nosso alcade dança.Dança de dia e dança de noite.

Não e que ele seja um bom bailador,mas ele é a dançar em cada ocasião quepode. Festas, eventos e romarias varias,nelas todas o nosso alcade dança.

Esta bem isso de dançar, é sintomade alegria e de vitalidade. É umacoisa a agradecer que temos toda acidadania para este alcalde dançadore que transmite uma grande esperançapor viver neste Vigo. A mim sempre

me tira um sorriso com os seus bailese as suas danças.

Nalgumas tribos africanas o lídertambém dança. E dança por muitos mo-tivos, aliás o mais comum é ter aosdeuses da sua parte. O nosso alcaldenão dança mais que por outro motivoque é que ele pode. O nosso alcaldedança como uma parte mais do seu ritode acasalamento com a sua cidadania.Não faz mal, sempre é sexo consentido.

Vigo, que dançou anos com os ritmosde “Siniestro Total”, “Os Resentidos”

e “Golpes Bajos” desde os anos damovida nos anos 80´s do século XXagora segue o ritmo da desapariçãocultural. A cultura normalmente é con-tra-poder, e isso, nestes tempos estávetado. Agora o ritmo é o de um Vigoa morrer no cultural, com uma ofertaem museus desfeita de todo e que jáanuncia o seu colapso final com a de-saparição do MARCO.

Vigo sem bibliotecas, Vigo sem mu-seus, Vigo sem cultura. Total, paraquê? Todos dançamos a música quebaila o nosso alcalde. Assim passamosa ser uma cidade; que no tempo foicentro de criação e de iniciativa cultural,

onde nasceram edi-toriais hoje fulcraisno espaço do gale-guismo como “Xe-rais” ou “Galaxia”;a uma cidade ondeo alcade dança e a cidadania todo vaiem cinta transportadora.

Abandonamos toda esperança, aquele“Por um Vigo melhor” do alcalde Soto,passou a ser “Vivemos numa cidadefermosa”, estamos já na política dosfactos consumados. Se já é fermosa,não há nada a fazer, já temos ocaminho andado, unicamente restapois dançar e dançar!

O Alcalde dança!

Daniel Lago Leirós

IIIO FARELO | Marzo de 2018

OpiniónO GIROSCOPIO

Bom dia amigos…!!!

Eu vou começar este es-paço oferecido pelasNovas do EIXO ATLAN-

TICO fazendo-lhes um singu-lar convite ê contando entãocom vossa inestimável ami-zade e companhia, vamos va-gabundear juntos a volta deO Giroscópio para desvendarem forma cultural, religiosa,histórica, desportiva e turis-ticamente também, as Arqui-voltas do Caminho Portuguêsde Santiago.

E digo Vagabundear pois;isso foi intrinsecamente o queEu fiz nos últimos vinte ecinco anos desde que sai daPatagónia Argentina para che-gar ao Minho por primeira vezate que muito em breve, po-derão todos – Deus mediante- ver reflexado nas múltiplaspaginas do Livro A PEREGRINAERRANTE todas minhas anda-das, portanto agora posso con-fessar a vocês que tem hoje aprimícia exclusiva de encon-

trar-me, neste coloquial Jornalda Raia Minhota, escrito fa-miliarmente na língua originalde os meus ancestrais galai-co-portugueses.

E para aqueles que nuncafizeram o Caminho Portuguêsde Santiago, vou comentar-lhes que esta antiga Via Lusi-tana resultou ser nos últimosanos o Itinerário de Peregri-nação a Compostela mais tran-

sitado de Europa logo do Ca-minho Francês.

De facto, as Estadísticasemanadas desde a própria Ofi-cina do Peregrino em Santiagode Compostela assim o acre-ditam e surpreendentementecá nos encontramos que oscaminhantes, turigrinos e bi-cigrinos que peregrinaram dediferentes formas pelas terras

lusitanas ate o Sepulcro doApóstolo em Galiza, foram co-rretamente registrados numameia de 50.000 homens e mul-heres no ultimo ano, prove-nientes todos eles de infinitoscantos do mundo, alem de Es-panha e Portugal.

Evidentemente o percursode maior movimentação desempre, corresponde ao Ca-minho Central que sai de Braga,

passando assim por Ponte deLima, Rubiães, Fontoura e Cer-dal ate Valença que dito sejade passo, resulta ser uns dosmais interessantes roteiros deperegrinação minhota desde oaspeto cultural, religioso ehistórico.

Falando disso os peregrinostem a fascinante possibilidadede viver experiencias únicasno meio do paisagem agreste,onde podem atopasse com vea-dos, raposas e zorros junto ainigualável vegetação silvestre,pois vários dos tramos sub-mergem-se numas verdejantesAldeias Rurais com a típicaagricultura minhota, convi-dando a todos os peregrinos adesfrutar do convívio com assorridentes lavradeiras e lav-radores que trabalham noscampos, fazendo-se tambémirrepetíveis Selfies já montadonos tratores ou entre meiosdas cabras, ovelhas, vacas, ca-valos e aves domesticas quese encontram a saltitar livre-mente no meio dos caminhos.

Considerando que o CaminhoPortuguês de Santiago temuma carga realmente admiráveldesde o ponto de vista histó-rico, bem podemos assegurarque neste percurso geográficoque percorre esta abençoadaTerra do Minho há muitas Ca-pelas Medievais, Igrejas, Cas-telos e Casas Quintas Fidalgas,onde oportunamente pernoi-

taram os antigos personagensdo Reino de Portugal e Galiza,alem de Reis e Rainhas, Condes,Viscondes e Viscondessas ourenomeados Políticos e Presi-dentes de diferentes paísesdos cinco continentes.

Mais, a dizer verdade nãodevemos esquecermos que Por-tugal tem já três percursosbem delimitados desde o ex-tremo Sul ate o Norte do Paisos quais podem ser muito in-teressantes desde o ponto devista geográfico e turístico,onde pode se degustar aprazi-velmente esquisitos manjarescom deliciosas iguarias gas-tronómicas, exóticos frutos evinhos das melhores castas.

Alem disso, também resul-tam muito atrativos estes di-ferentes tramos e trilhos deperegrinação mundial para sereencontrarem com os mágicospaisagens de múltiplos coresentre a montanha e serra ounos silenciosos e cristalinosrios e a beira das maresiasbravas da costa portuguesa,iluminadas com suas impres-sionantes noites de lua clara.

Assim mesmo podemos re-conhecer que o Caminho é Idae volta, portanto as Setas Azuise Amarelas que se entrecruzamnas ambas beiras do Rio Minho,amostram uma clara união deamizade e camaradaria entreEspanha e Portugal, tanto sejadesde a simbologia religiosacomo a cultural e turística,pelo que a ideia de peregrinara Santiago ou a Fátima resultaser muito favorável e propicio

para os dois povos irmãos, poisnos caminhos existem infinitasoportunidades já que se pres-supõe que cada peregrino gastauma meia diária de € 40.- emuitos conterrâneos são osque se beneficiam com estagrande afluência de pessoasque nos visitam agraciada-mente vindas dos cinco conti-nentes.

Em fim, olhando no Orde-nador que já se terminou oespaço livre de hoje, os convidoagora para continuar andandona procura de uma vida har-moniosa cheia de alegria ecom muito amor aproveitandoentão este momento para vosrelembrar que Portugal temtrês Pontos de Interesse Pa-trimonial no que toda a gentepode estar com um pé cá eoutro lá, assim nos encontra-remos andando sempre no Ca-minho da Prata ou Sanabrês,no Caminho da Costa e no Ca-minho Central, portanto sóqueda dizer como João ManuelSerrat Caminhante não há ca-minho… se faz caminho aoandar é assim andando, vamoscumprimentar finalmente a to-das as integrantes do sexodébil desejando lhes um FELIZDIA DA MULHER.

Bom caminho…!!!

Peregrinando pelo Alto Minho

Hilaria Albertina Dantas Antelo

Escuteiros Italianos em Fontoura

Caminho Portugues de Santiago Valença do Minho

Albergue de Peregrinos Ponte de Lima

Castro de Carballedocelebrará o domingo8 de abril a XVIII

edición da Festa da Carne óCaldeiro para seguir promo-cionando os produtos dazona. Nesta festa pódese de-gustar á afamada carne pre-parada tanto ó caldeiro comorichada, ademáis do polbo áfeira. Durante toda xornadahaberá exposicións de arte-

sanía, venda de produtos dazona tales como viño, pan equeixos. A programación in-clúe actuacións folclóricas exogos para nenos. Os días 17e 29 de cada mes celebranseas feiras mensuais.

Neste Concello de Carba-lledo está situado o Castroda Cova, un asentamentocastrexo de forma irregularna parroquia de San Xoán da

Cova. A un quilómetro apro-ximadamente está o chamadoCastriño de Papelle, de me-nores dimensións pero pro-bablemente fose ó auténticoasentamento, mentres queeste de A Cova fose un lugarpara a vixilancia polas súasmagníficas vistas e situaciónsobre o río Miño.LendasExisten dúas lendas sobre

este lugar, unha delas fai re-ferencia a unha gran serpe

que se ocultaba na cha-mada “Cova da serpe”,que estaba entre o Castroe o monte da Pastorizapor onde antigamente pa-saba ó camiño que levabaata Castro de Carballedo.O parecer un día unha te-cedeira de Vilaquinte bai-xaba cara Papelle, sen sa-ber da existencia desteanimal , ata que topa conel de fronte. Sen saberven que facer lánzalle osnovelos de lá quedándosecoas puntas na man, dexeito que cando á enormeserpe estaba xa cerca dela,tira das puntas e afoga áserpe.

A outra lenda fai refe-

rencia ós mouros. Certo díaun veciño que ía a feira deCastro de Carballedo, ato-pouse á altura do Castro cunhome que ó acompañou ataa feira. Despois de comerenviñéronse de novo cara Pa-pelle, pero o veciño destelugar viña algo temeroso, xaque o seu acompañante nonse atopara con ningún coñe-cido na feira, pero tampoucose atrevía a preguntarlle deonde era. Cando ía máis pen-sativo no asunto, deuse contade que o seu acompañantexa desaparecerá. Correndochegou a casa é contoulle óacontecido á muller, e xuntosrezaron pola sorte que tivera,xa que o acompañante se-gundo contaban era un mourodos que habitan este castro.

O FARELO | Marzo de 2018IV

RedacciónGalicia

Castro de Carballedo promocionará en abril a súa afamada carne

Na praza de Castro instalaranse os postos de productos da comarca.

Neste edificio cultural abriranse exposicións.

VO FARELO | Marzo de 2018

Redacción

Galicia

Quiroga (Lugo) celebraos días 31 de marzo e1 de abril a XXXVI

edición da Feira do Viño. Omunicipio de Quiroga, bercede excelentes viños, combinaun fértil val, bañado polo ríoSil, coa paisaxe de montañada Serra do Courel, coroadapolo cume de Pía Paxarocunha altura máxima de1.610 metros.

No mes de marzo haberácata de viños participantes nafeira, concurso de camisetas,competicións deportivas, tea-tro, bailes, clases de pintura,conta contos en inglés, con-memoración do Día interna-cional da Muller Traballadora,celebración do Día da Poesíae a VII edición de Quiroga deTapas. O día 30 será a XIII ca-rreira popular Feira do Viño,organizada pola área de de-portes do Concello.

Estas terras xa foron cobi-zadas polos romanos. A procurade ouro levoulles a desviar ocurso natural do río e construírno século II o " Tunel deMontefurado", unha gran obrade 400 metros de longo. Noséculo XIX foi aumentado parao trazado do ferrocarril e aN-120. O patrimonio históricoartístico destas terras é variado.Da época megalítica destacanas construcións de Quinta deLor e Vilar de Lor. Na igrexada nosa Señora dos Remediosna parroquia da Ermida, foi

achada unha importante pezapaleocristiana (Crismón de Qui-roga), depositada no Museoprovincial. En Sequeiros con-sérvase o Castelo de Enco-menda, con Torres Novaes.Destacan tamén as igrexas desan Juan do Hospital e a ba-rroca de Montefurado.

A variedade de paisaxes deQuiroga brinda un gran aba-nico de opcións para gozardo tempo libre: caza, pescanos cotos do Lor, sendeirismo,parapente e espeleología. Osmiradoiros de Castro de Ares,A Conchada e Augasmestaspermiten gozar da natureza,así como as vistas panorámicasdesde o Alto do Boi, Formi-gueiros e Pía Páxaro.Turismo e festasA cabeceira de comarca,

Quiroga, engloba unha amplaactividade económica, comocentro comercial e industrial(explotación de lousas). Perosen dúbida destaca pola pro-dución de excelentes viños-citados xa no século XVIII- ede aceite. O microclima doval de Quiroga permite o de-senvolvemento da oliveira. Aabundancia de oliva levou áconstrución de numerosos muí-ños de aceite, que se conservangrazas a un importante laborde restauración.

Imprescindibles son as vi-sitas ao Monte Furado, a nosaSeñora de Os Remedios (A Er-mida), castelo de Encomenda

esan

Juan do Hospital. Merece apena visitar a aldea de ilar-bacú, templo románico deSan Clodio, a Cruz de Outeiroe o río Lor. Polos arredores

están: A Rúa, O barco de Val-deorras, Folgoso do Courel,Monforte de Lemos, Castro Cal-delas e A Pobra de Trives.

As festas máis destacadas

no municipio son: a Semanado Mel (en agosto); a Festado Viño (en abril); San Martiño(en novembro) e a Festa dosRemedios (8 de setembro).

Quiroga celebra en Pascuaa XXXVI Feira de Viño

NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO | Marzo de 2018VI

Opinión

Por José PAZ RODRIGUES (Presi-dente da ASPGP e Académico da AGLP)

Nascido faz 83 anos na Vila-Seca limiana, da que semprese orgulha, Isaac Estraviz leva

toda uma vida dedicada à promoçãoda nossa língua galega internacional.Contar com a sua amizade é para nósuma grande honra. Por infinidade demotivos que contaremos a seguir.Consideramos ao professor Estravizcomo o melhor lexicógrafo que temosos galegos. Autor dos melhores dicio-nários do nosso idioma, hoje o quetem na rede internetiana é o maisconsultado, não só por galegos,senão também por cidadãos dos paí-ses lusófonos dos cinco continentes.Por exemplo, na Índia é muito con-hecido e consultado pelos professo-res de galego-português Rita Sil daUniversidade Iadavpur de Kolkata,Sovon Sanyal da Nehru de Delhi eDilip Luondo da de Goa, na actuali-dade exercendo a docência na Uni-versidade de Juiz de Fora (Brasil). Oque podemos comprovar facilmentepor morar na Índia, na localidade ta-goreana de Santiniketon, desde2010, periodos de seis meses, entreoutubro e abril de cada ano. Sabemosque também o Dicionario e-Estraviz éconsultado muito a diário por inte-lectuais e estudantes do Brasil, outrogrande país no que a nossa língua éoficial.

O grande amor que Isaac desdesempre tem pelo nosso idioma secular

levou-no a receber também repres-sálias. Depois de levar doze anos nomosteiro cisterciense de Ossei ra,por culpa do seu galeguismo teveque marchar do mesmo e deixar a Or-dem cisterciense. Nunca se dobregouneste tema de defesa do galego.Récio como um carvalho dos nossos,manteve sempre em pé este amorpara a língua. Como professor de se-cundária em A Rua de Val de Orras,logo em outros centros galegos e fi-

nalmente no Otero Pedraio ourensano,o seu labor docente foi sempre mo-délico e exemplar. Criando nos estu-dantes amor e aprécio pela línguagalega. Isto podem testimunhá-lotodos os seus alunos e alunas. Maistarde na Universidade de Vigo sempre

foi avaliado pelos seus discentescomo o melhor docente que tinham.Na disciplina de Didática da LínguaGalega, porque, de forma injusta eimoral, os denominados «oficialistas»(defensores da norma isolacionistacastelhana), nunca lhe deixaram ex-plicar língua galega, com RamómLourenzo de censor à cabeça.

Viajar com Estraviz pela NossaTerra, ou pela Galiza Sul, que é Por-tugal, é um verdadeiro prazer. Otempo ao seu lado pássa-se-nos semdar-nos conta. É tal a sua sabedorialingüística, a sua memória prodigiosa,lembrando palavras e palavras galegas,topónimos, nomes de elementos danatureza, plantas, animais, flores...quetambém nos fomenta em nós o amorpelo léxico. Qualquer dúvida é escla-recida de imediato por ele. Em Por-tugal admiram-no e aprécia-no deforma singular e merecida. Na Galizaapreciámo-lo muitos e valoramos oseu amor pela Terra e pela Língua.Mas também tem detratores, comoaqueles que estão cheios de pre-con-ceitos, apriorismos e invejas. Destacaassim mesmo Estraviz pelo seu dina-

mismo, a sua vitalidade,o seu entusiasmo, o seutrabalho e esforços, a suaalegria e o seu amor porGaliza. Pela língua galegasempre está disposto atrabalhar de graça. Tal éo seu amor por ela. Tempublicado estudos sobreEugénio de Castro, e, emcolaboração com EloísaÁlvarez da Universidadede Coímbra, sob o títulode Os intelectuais galegose Teixeira de Pascoães:Epistolário, Ediçons doCastro-Sada publicou um

livro seu no ano 2000. E há poucotempo que Bernardo Penabade coor-denou um livro intitulado Conversascom Isaac Estraviz, que publicou aAtravés Editora da AGAL, do que re-comendamos a sua leitura. Seria muitointeressante também reeditar o seulivro Contos com revira-volta, publi-cado no seu dia na coleção O Moucho.Em 2011 a Fundação «Meendinho»,da que é membro da sua junta reitora,publicou-lhe o livro Santos Júnior eos Intelectuais Galegos, com apoioda Câmara Municipal e a Deputaçãode Ourense.

No ano 1986, representando a Er-nesto Guerra da Cal, formou parte dadelegação galega que participou naAcademia de Letras de Rio de Janeirono Encontro sobre a Unificação Orto-gráfica da Língua Portuguesa. No anoseguinte publicou em Alhena os seusEstudos Filológicos Galego-Portugue-ses. Na actualidade é académico daAGLP (Academia Galega da LínguaPortuguesa) e da AGAL (AssociaçomGalega da Língua), das que no seudia foi vicepresidente. Durante muitosanos participou na comissão organi-zadora e colaborou como ponentenas Jornadas do Ensino de Galiza ePortugal, celebradas durante 32 anosem Ourense e outras localidades. Foiponente também das Jornadas de Di-dática da Língua Galega, organizadaspela AGAL e a ASPGP, em Alhariz eem Ourense.

Participou em numerosas obras co-letivas e publicou infinidade de ar-tigos nas revistas Agália, O Ensino,Cadernos do Povo, Temas de O Ensinoe na Nós das Irmandades da Fala.Resulta muito difícil entender comoas instituições públicas galegas nãotêm reconhecido ainda o seu grandelabor educativo e cultural.

Issac Estraviz, toda uma vidadedicada às palavras

Isaac Estraviz com gentes da Limia

VIINOVAS DO EIXO ATLÁNTICO | Marzo de 2018

Por Moncho Mariño

Entrevista

-Nos últimos sete anos a Fundaciónlevou adiante unha serei de refor-mas. Que impediu afrontar os tra-ballos ata o momento?

Seguramente a falta dun proxectopara traballar na restauración e am-pliación da Fundación. -Cales eran as necesidades máisimperiosas?

Cando accedín á presidencia erafundamental afrontar a conservaciónda Casa Museo e a rehabilitación in-terior e tamén a actualización dodiscurso expositivo. Era urxente. -Outra tarefa acometida é a de di-xitalizar os fondos da Fundación.Estes traballos están rematados?

Nese tema foi fundamental recu-perar o arquivo da Fundación. Nonestaba ordenado, nin en bo estado,o arquivo histórico quero dicir. Eranmoitos papeis, documentos e era ne-cesaria a ordenación de todo estepatrimonio. Foi un traballo sucintoporque todo estaba desordenado esen catalogar. Agora si que estamosen proceso de dixitalizar parte destematerial. Non todo porque é moitísimopero si unha parte.-Parte dos fondos para a rehabili-tación foron aportados por organis-mos públicos. Houbo desafecciónpola figura de Rosalía e o que re-presentaba para non ter partici-pado con anterioridade?

Non, nunca houbo desafección por

parte das autoridades de cara á figurade Rosalía. As principais instituciónsque colaboran son a Xunta de Galicia,Deputación da Coruña, os concellosde Padrón e Compostela. Nunca houbodesatención, pero si houbo un mo-mento histórico no que esas axudaseran moi escasas para manter viva aFundación.-O ano pasado a Deputación da Co-ruña entregou tres cadros do fillode Rosalía, Ovidio, para seren ex-postos na casa museo.

Claro, é que outra cousa á partedos ingresos económicos está a pro-tección e colaboración a outro nivel.No caso da Deputación foi magníficaa colaboración que esta instituciónmantivo coa Casa, porque? Porquenos cedeu fondos que gardaba e cus-tiodaba a Deputación relacionadoscon Rosalía e a familia. Fondos comoo cadro de Brocos, que nos deu haianos, ou o guedecho de pelo ou oscadros de Ovidio Murguía. Isto enri-quece o noso patrimonio expositivo. -A Fundación está presente nasredes sociais, pero poderíase me-llorar dita presenza?

Un dos grandes avances que fixemosfoi a nosa política de comunicacióndesde que asumín a presidencia. Creoque foi un avance moi grande paracomezar a difundir a nosa actividadedas redes sociais. Nese sentido esta-mos moi contentos, temos unha web

nova, temos seguidores no Twitter eFacebook. Son fiestras magníficas através das que se pode observar anosa realidade e a nosa proxecciónsocial. Así que nese sentido, pensoque pouco máis podemos facer. -A presenza de Rosalía de Castroestá diluída ou é máis forte dentroda literatura galega contemporá-nea?

O peso de Rosalía é extraordinariona Galicia contemporánea. É unha fi-gura viva e sobre a que non pasou otempo dun xeito que deteriorase asúa figura. Ao contrario, Rosalía me-llorou co paso do tempo, sendo unhafigura viva na escola, na academia,no mundo do asociacionismo e noutroscampos. Non fai falta máis que vercomo arredor do Día de Rosalía deCastro, está habendo un remuíño deactividades. Nós desde aquí estamos

lanzando unha que ten moi boa aco-llida que é O Caldo de Gloria. -Que outras actividades nos espe-ran neste ano?

O do Día de Rosalía é algo funda-mental. Nós tamén imos presentartamén o número dous da revistaFollas Novas, que é anual. Seguiremosfacendo os Encontros na Casa de Ro-salía de Castro agora en marzo, enese mesmo mes celebraremos o Díada Muller Traballadora cun acto es-pecial. Arredor do 17 de maio, Díadas Letras Galegas teremos taménactividades e o 15 de xullo, día dopasamento de Rosalía nesta casa,facemos un acto na horta e non dei-xaremos de facer a homenaxe domundo do mar á poeta navegandoen dorna polo río ata chegar á estatuade Rosalía no Espolón. Non faltanactividades para esta fundación.

Anxo Angueira Presidente da Fundación Rosalía de Castro

“Nunca houbo desafección das autoridades á figura de Rosalía”

Anxo Angueira (Dodro, 1961) leva seis anos á fronte da Fundación Ro-salía de Castro. A súa presidencia está marcada polos acordos e inves-timentos das administracións públicas tanto na fundación como do

padroado. O obxectivo é ter aquelada a Casa Museo de Rosalía de Castro logode tempo sen que se fixesen obras de restauración. Por outra banda, a incor-poración ás redes sociais, así como a dixitalización de parte do patrimonioescrito, están actualizando unha institución que reclamaba a súa incorpora-ción aos tempos actuais. Por outra parte, o patrimonio material aumentougrazas ás aportación de entes públicos. O mesmo Anxo Angueira fala con NEAsobre estes e outros puntos.

Anxo Angueira (foto Adrián Estevez)

O FARELO | Marzo de 2018VIII

Galicia

Oxurado da edición nú-mero 12 do PremioClara Campoamor á

igualdade de oportunidadesacordou por unanimidadeconcederlle o premio a MaríaJesús Pato Díaz, profesora deEnsino Secundario, feminista,escritora, integrante da RealAcademia Galega e unha dasfiguras máis relevantes e van-gardistas da poesía galegaactual.

O xurado subliña no seufallo que o traballo de ChusPato “é recoñecido máis aládas nosas fronteiras, sendotraducida a súa poesía ao es-pañol, ao inglés, ao portugués,ao serbio, ao polaco, ao ale-mán, ao italiano, e ao árabe,entre outros, polo que a súapresencia está en todas as an-toloxías internacionais”,, se-gundo recolle a acta.

O xurado estaba formadopor: Sofía Godoy Gómez-Fran-queira, concelleira de Igual-dade; Mª Elena de Jesús Ro-dríguez, directora do CIMM;Mª Elena Paz Álvarez, en re-presentación do Consello Mu-nicipal de Igualdade; Mª LuísaRodríguez Arias, en represen-tación da Comisión de inves-tigación e seguemento da vio-lencia exercida contra as mu-lleres; Mª Luz Villar Otón, es-critora e dramaturga, en re-presentación do ámbito so-ciocultural ourensán; Mª Jesús

Vázquez Fernández, xefa denegociado da Concellería deIgualdade, actuando como se-cretaria.Chus PatoA obra de Chus Pato (Ou-

rense, 1955) está recoñecidacomo unha das poéticas máispersoais e vangardistas da li-teratura actual. A súa é unhavoz renovadora e rupturistaque se caracteriza tamén porun fondo compromiso ético.

Recoñecida internacional-mente, foi traducida ao espa-ñol, inglés, portugués, serbio,polaco, alemán, italiano ouárabe clásico, entre outrosidiomas, e está presente enprestixiosas antoloxías inter-nacionais.

Os versos de Secesión(2009), lidos na súa propiavoz son, desde 2015, os pri-meiros en lingua galega que

forman parte dos fondos so-noros da Woodberry PoetryRoom da Universidade de Har-vard. A autora foi tamén con-vidada aos festivais interna-cionais de poesía de Barcelona,Rosario, La Habana, Bos Aires,Bratislava ou Rotterdam.

Chus Pato ten recibido ga-lardóns tan importantes comoo Premio Losada Diéguez, en1997, Premio da Crítica en2009 por Hordas de escritura(2008), co que volveu gañaro Losada Diéguez, ou o Premioda Irmandade do Libro comomellor autora do ano 2013 porLeviatán.

A poeta ourensá ingresou opasado 23 de setembro naReal Academia da Lingua nunhasesión extraordinaria e públicacelebrada no IES Otero Pedrayode Ourense, centro educativodo que foi alumna.

A poeta ourensá Chus Pato, Premio ClaraCampoamor á igualdade de oportunidades 2018

O xurado reunido na concellería de Igualdade de Ourense.

Aexposición A intimi-dade da imaxe, querecolle fotografías

que a catalana Anna Turbautirou en Galicia entre osanos 1975 e 1979, inaugú-rouse o 23 de febreiro noKiosco Alfonso, onde se po-derá visitar até o 1 de abril.

A exposición reúne uncentenar de fotografías deTurbau que retratan mo-mentos destacados da his-toria recente de Galicia.Conflictos sociais, reivindi-cativos e políticos, que vandende as mobilizacións po-pulares cando se construíua autopista AP-9 ate os de-bate sobre a autonomía. Aentidade que organizaa mostra, o Conse-llo da CulturaG a l e g a ,dividea ennove blo-ques: Orostro quete mira, Luzno alén, A at-mosfera e o signo, O

vestixio e a fuxida, A olladaque manca, A imaxe que li-bera, A festa como síntoma,Fóra de campo e Paisaxeinterior.

A fotoxornalista Anna Tur-bau chegou a Galicia en 1975da man do Colexio de Arqui-tectos de Galicia para retrataras vivendas que César Portelaproxectara para familias xi-tanas en Poio, pero acabouinstalándose en Santiagopara, como colaboradora in-dependente, publicar imaxesdos movementos popularesque emerxían en Galicia enrevistas como Interviu e Pri-mera Plana.

O Kiosko Alfonso acolle aexposición 'A intimidade daimaxe', de Anna Turbau

Ata o 12 de marzo, noEdificio Politécnicodo Campus de Ou-

rense, poderase visitar a ex-posición itinerante dedicadaa recoñecer as achegas dasmulleres á economía do mar

e a sustentabilidade, desdeámbitos como a educación,a investigación e os oficiospropios do mar, "Sustentabi-lidade en feminino: achegasdas mulleres á sustentabili-dade do mar". A mostra

componsede fotogra-fías e vídeose está pro-movida polaDeputaciónde Ponteve-dra e a Uni-ve r s idadede Vigo.

Sustentabilidade en feminino:achegas das mulleres ásustentabilidade do mar

AEscola de Cantería, de-pendente da Deputaciónde Pontevedra, pon en

valor o traballo de temática fi-gurativa elaborado polo seualumnado con esta mostra iti-nerante de 17 pezas en gran ta-maño. A exposición, que seatopa nos xardíns do pazo pro-

vincial ata o 18de marzo, contri-búe a divulgar onobre oficio decantería e servecomo mostra dacultura e da idio-sincrasia galega,xa que reproduce

escenas cotiás e arquetipos tra-dicionais, como o ferreiro, acostureira ou o emigrante.

Exposición “Nado en pedra”

IXO FARELO | Marzo de 2018

Galicia

A55 edición da Feira doViño do Ribeiro rema-tou o prazo para a ins-

crición de adegas ecolleiteiros, cun total de 36participantes, como corres-ponde a "un evento enogas-tronómico e cultural dereferencia". Celebrarase desdeo día 28 de abril ao 1 de maio.A Asociación de ColleiteirosEmbotelladores do Ribeiro co-munica á organización daFeira do Viño do Ribeiro quelamenta a coincidencia deste

evento coa World Wine Mee-tings Chicago 2018, unha feiramoi importante no sector doviño, na que participarán seiscolleiteiros do Ribeiro, queacoden grazas á subvencióndo IGAPE, concedida en xullode 2017. CartazA organización da Feira do

Viño do Ribeiro, formada poloC.R.D.O. Ribeiro e o Concellode Ribadavia, convoca o con-curso de carteis para selec-cionar o que vai representar a

55ª Feira do Viño do Ribeiro.A proposta que resulte gaña-dora do concurso será premiadacon 1.000 euros.

A Feira do Viño do Ribeirobusca un cartel que faga alu-sión á D.O. Ribeiro e o seuMovimientoRibeiro, termo quealude á renovación, ao rexurdire á reinterpretación da Deno-minación de Orixe máis antigade Galicia. Tendo en contaque é unha D.O. con viños decalidade, de paisaxe e terri-torio. No concurso poderán

participar profesionais de cal-quera nacionalidade, podendopresentar cada un deles unhaúnica obra que terá que serinédita.

A data de recepción dos pro-xectos estenderase ata o 4 de

marzo de 2018. A selección dogañador do concurso farase nasemana do 5 ao 9 de marzo cunxurado experto, formado porprofesionais do deseño e artes,momento no que se fará públicaa imaxe e o seu creador.

A Feira do Viño do Ribeiro celebrarase en abril

A Feira do Viño do Ribeiro será na alameda de Ribadavia.

OConsorcio de Santiagodeu conta da aproba-ción da orde de axudas

do programa "Ter é manter",dirixido ao mantemento e me-llora da eficiencia enerxéticada envolvente exterior dosedificios da cidade históricade Santiago, por un importeglobal de 150.000 euros.

Esta subvención abrangue asfachadas exteriores ou patiosinteriores, cubertas, canlóns ebaixantes, carpinterías e galeríasde madeira, portas de entradaaos edificios e reixerías dos in-mobles situados no ámbito doPlan Especial de Protección eRehabilitación da Cidade Histó-rica. Nesta convocatoria fomen-tarase o pintado das fachadas.

Poderán beneficiarse destasaxudas tanto as persoas físicasou xurídicas como unha agru-pación de persoas físicas ouxurídicas; propietarias, inqui-linas ou aquelas que teñan al-gún dereito de uso sobre osinmobles. Tamén poderán serbeneficiarias as comunidadesde propietarios.

Valorarase o nivel de ocupa-ción dos inmobles

Os inmobles terán que pre-sentar condicións suficientesde seguridade estrutural e deestanquidade fronte á choiva.Deberán ter unha antigüidadesuperior aos dez anos; e estardestinados a vivenda, comomínimo, os 2/3 da súa super-ficie útil, excluídas a plantabaixa e as plantas soto.

O prazo de presentaciónde solicitudes será dun mesa partir do día seguinte dapublicación das bases e daconvocatoria no Boletín Ofi-cial do Estado. Poderán pre-sentarse no rexistro do Con-sorcio de Santiago ou en cal-quera outro rexistro. Na ava-liación das solicitudes valo-rarase que se dispoña dunPlan de Mantemento para oedificio e primarase a incor-poración de novos solicitan-tes. Tamén se terá en contao nivel de catalogación oude interese arquitectónico doinmoble, xunto ao seu nivelde ocupación.

Curso Avanzado de Especia-lización Orquestral

No transcurso da Comisiónaprobáronse as bases da con-vocatoria do Curso Avanzadode Especialización Orquestral2018/2019 da Escola de AltosEstudos Musicais, recoñecidocomo título propio de posgraopola Universidade de Santiago.Diríxese a músicos instrumen-tistas con titulación superiorque teñan como meta adquirira formación e a experiencianecesarias para integrarse nun-ha orquestra profesional. Ofré-cense 18 prazas nas diferentesespecialidades: 6 para violín,2 para viola, 2 para violoncelloe 1 para contrabaixo, óboe,frauta, clarinete, fagot, trompa,trompeta e percusión.Apoio a iniciativas culturaisda cidade

No transcurso da reuniónavanzouse na tramitación devarios convenios con organismose entidades culturais da cidade.Nesta liña, o Consorcio ten pre-visto apoiar a realización doespectáculo dos fogos do Após-

tolo con 220.000 euros. Ade-mais, podería aportar dúas sub-vencións ao Auditorio de Galicia,unha de 140.000 € para a edi-ción 2018 do Festival de CineCineuropa e outra de 230.000€ para o financiamento de dis-tintas actividades de caráctercultural que se van desenvolverna cidade ao longo deste ano.

O organismo tamén ten pre-visto axudar a diversas inicia-tivas de dinamización cultural,como é o caso da FundaciónGranell, con 90.000 euros; e ocurso internacional de músicaespañola Música en Compos-tela, que se celebra cada veránna cidade, con 80.000 euros.Outros convenios analizados

Na xuntanza analizáronseoutros convenios, en particulara renovación do convenio coaUniversidade de Santiago parao desenvolvemento do Progra-ma ConCiencia, que traballa

polo achegamento da cienciaao gran público e co que oConsorcio colabora dende asúa creación, no ano 2006. Afinalidade é traer máis premiosNobel a Santiago e incrementaras actividades de divulgacióncientífica na cidade.

Ademais, abordouse o de-senvolvemento de dous proxec-tos coa Agadic. Por un lado,trátase do Conecta Fiction, oevento internacional de televi-sión centrado na coproduciónde series e miniseries de ficciónentre Europa, Estados Unidos eAmérica Latina, a Xunta de Ga-licia e a Fundación SGAE; que,tras o éxito da primeira edición,celebrarase de novo en Santiagono mes de xuño. E o curso deformación EAVE (EmprendedoresAudiovisuais Europeos), dirixidoa produtores, tanto de ficcióncomo de documentais, en Eu-ropa.

O Consorcio destinará 150.000 euros afomentar o pintado das fachadas dos

inmobles da cidade histórica

O FARELO | Marzo de 2018X

Redacción LUGOGalicia

Os profesores e investi-gadores Mar Neira e Ja-vier Gómez foron os

protagonistas da presentacióndo libro A cultura castrexa egalaico romana no Condado dePallares, froito dun traballo deinvestigación de máis dun anoe que se fixo acredor do pre-mio do Certame de Investiga-ción Condado de Pallares. Oestudo publícase agora, comoparte do premio, impulsadopola Asociación de Amigos doMosteiro de Ferreira de Palla-res, co apoio da Consellería deCultura e Educación, que pro-move a investigación huma-nística en galego en ámbitoscomo a historia, a arte, a ar-queoloxía, a antropoloxía, ofolclore ou a lingüística.

A Casa da Cultura de Taboadaacolleu a presentación da obra.O secretario xeral de Cultura,Anxo Lorenzo, gabou o labordos premiados, así como o in-terese da obra, que “nos achegaunha nova perspectiva sobreo noso pasado, sobre a im-portancia dos pobos que vivironantes ca nós nas terras queagora pisamos”.

A publicación afonda nosvestixios que os pobos castre-xos e romanos deixaron nasterras que hoxe ocupan osconcellos de Taboada, Guntín,Portomarín, Chantada e Car-balledo e destaca, por exemplo,que no xacemento da Quintáde Agrade, a 10 quilómetrosde Chantada, se agochaba aAqua Quintina, “un dos grandesasentamentos romanos das te-rras de Pallares, unha vila quemedrou ao atoparse nun lugarde paso”.

Anxo Lorenzo sinalou tamén

que o libro dá conta“das tres grandes víasromanas que cruza-ron estas terras” ou,referíndose á culturacastrexa, “documentatamén preto de 100recintos castrexosnesta área e dá unhacifra da poboaciónaproximada destesasentamentos.”Ano Europeo O responsable de

Cultura lembrou a ce-lebración duranteeste 2018 do AnoEuropeo do Patrimo-nio Cultural, “unhaoportunidade ex-traordinaria para po-ñer en valor e di-fundir o rico patri-monio cultural de Ga-licia, un legado quetemos a responsabi-lidade de protexer, promovere conservar”.

Anxo Lorenzo dixo que “ini-ciativas coma esta, promovidapola Asociación de Amigos doMosteiro de Ferreira de Pallaresson un importante referente,que se consolida en cada edi-ción, grazas á calidade dostraballos presentados e taméngrazas á implicación das enti-dades que o fan posible”.

Investigación humanística A Consellería de Cultura e

Educación, a través das secre-tarías xerais de Cultura e dePolítica Lingüística, colaboracon este premio para favorecera investigación en galego sobrea arte, a antropoloxía, a linguaou a etnografía de Galicia através de estudos que permitenafondar no coñecemento e ta-

mén no recoñecemento dosvalores materiais e inmateriaisda cultura galega.

Desde a súa creación, estecertame premiou traballos re-alizados sobre diversos ámbitosda cultura galega vinculadosaos territorios que no séculoVI se constituíron baixo oCondado de Pallares e quehoxe abarcaría Taboada, Gun-tín, Portomarín, Chantada eCarballedo.

Os municipios lucenses deChantada, Guntín e Taboada;a Xunta de Galicia, a Deputa-ción Provincial de Lugo e maisAbanca colaboran na realiza-ción deste certame de inves-tigación, que conta cunha do-tación económica de 3.000euros e que inclúe a publica-ción do traballo gañador.

Preséntase o libro “A cultura castrexa egalaico romana no Condado de Pallares”

Acto de presentación do libro en Taboada.

Presentouse no Museode Lugo o V Congresode Xéneros, Museos,

Arte e Educación, que se ce-lebrará dende o 15 ata o 17de marzo. Tratase dunhainiciativa da Deputaciónque ofrece experiencias ereflexións sobre a cuestiónde xéneros e a educación.Contará coa presenza do di-rector do Consello Interna-cional de Museos, (ICOM),Luís Grau, pois este encon-tro conta coa acreditaciónda ICOM para España para asúa difusión e promoción.

Os encontros terán lugarna Rede Museística da De-putación. A inauguraciónserá o día 15 no Museoprovincial e pola tarde noPazo de Tor, en Monforte;o 16 no Museo do Mar e o17 en San Paio de Narla.Esta nova edición contarácon máis de 25 represen-tantes de diferentes aso-ciacións, investigadores,profesores, así como ini-ciativas sociais en xéneros,activismo, persoas con ca-pacidades diferentes, di-versidade e educación queafondarán na visibilizacióne diversidade do tecido so-

cial. PonentesOs ponentes que intervi-

rán son, entre outros, VíctorFraga Gayoso, psicólogo deInstitucións Penitenciarias,co proxecto Guerrilla de Pa-labras; Mónica Álvarez SanPrimitivo e Nerea Rodríguez,que avanzarán o programaACADAR, sobre Violenciacontra as mulleres con dis-capacidade; Estella Freiree Candela Rajal sobre Es-pazos Resistencia. Ademais,intervirá a Directora do Mu-seo da Tertulia de Cali (Co-lombia), Ana Lucía LlanoDomínguez; Rosario Sar-miento falarán sobre “Artee muller na Galicia contem-poránea”. A Catedrática deHistoria, Concha Gaudó pre-sentará 100 anos de femi-nismo pacifista. Paula Ca-baleiro, Ánxela Caramés eLucía Canoura Sánchez ex-plicarán a visibilizacion fe-minina, e Amelia AguadoÁlvarez, presentará o rela-torio “Raíñas guerreiras. Opapel da muller tradicionalafricana a través das pezasdo museo”, e Aitziber Ur-tasun: A arte como ferra-menta social.

Presentación do congreso.

O V Congreso de Xéneros,Museos, Arte e Educación

será en marzo

XIO FARELO | Marzo de 2018

Redacción

Miscelanea

Por Francisco Puñal Suárez

Coincidindo coa primeira exposición mundial dedicada á obra pictórica pouco coñecida do es-

critor norteamericano Jack Kerouac,(1922 ? 1969) que se realiza no Museo MEIGA, da cidade

italiana de Gallarate, a Mostra XXIII do Humor desta localidade quixo sumarse a esta home-

naxe, ao tomar como tema central na súa convocatoria o título da súa novela "On the road" (No ca-

miño), publicada en 1957, para posibilitar nas caricaturas expostas, interpretacións contemporáneas

da obra dese gran autor.

XXIII Mostra de Humor de Gallarate, Italia

primer premio en gráfica fue para el serbio Borkovic Toso

Alemania - Zoran_Petrovic_Premio Especial del Jurado - Sátira Italia_Gabriele_Corvi_premio_Osvaldo Cavandoli

Peru__Julio_Carrion_Cueva_MenzioneGraficaGrand Prix Marco Biassoni a Alexander Yakovlev, de Rusia_ Indonesia_Jitet_Kustana_Primer premio en sátira

Jordania_Osama_Hajjaj_Dictador -Mención en Sátira

MAITIRENA

O FARELO | Marzo de 2018XII

Humor

Gio

Asier y JavierMaitirena

Toni Savski Asier

Homenaxe

Elena Ospina

Tokio

Tokio

XIIIO FARELO | Marzo de 2018

Humor

a Forges

Xaquín Marín

Xaquín Marín

Xosé Manuel

HermanagerIgnacio Hortas

Félix Ronda

A Forges:Xenial, só como tú mesmo, simplesmente.Vémonos. Formidéibol.

Viqueira.

FUCO PRADO

NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO | Marzo de 2018XIV

RedacciónGalicia

O Comunal de Ponteareas reforestado con 400 frondosas no queimado

ODía da Árbore celebrouse o pa-sado sábado 24 de febreiro econsistiu en levar a cabo o “Pro-

xecto Árbore: unha árbore , unha vida”patrocinado pola Clínica Alsana, quepretendía plantar unha árbore por cadadía do ano. E así foi.

Despois da vaga de lumes do pasadomes de outubro, era necesario recuperaras áreas queimadas, polo que esta em-presa contactou coa directiva do montecomunal para saber se había terreosdispoñibles para a plantación. Dende acomunidade de montes acolleuse estaidea con ilusión e se prepararon osburatos. Plantáronse diversas especies,todas elas frondosas, pola súa contri-bución na loita contra os lumes. Carba-llos, cerdeiras, castiñeiros e bidueirosmudaron a paisaxe na entrada das Chanse pronto conformaran unha nova áreade espallamento para os ponteareáns.

Na xornada do sábado máis de cenadultos e moitísimos rapaces e rapazas,achegáronse para participar nesta ce-lebración. Había comuneiros de Pon-

teareas, de Arcos, clientes e traballa-dores da Clínica Alsana, nenos e nenasmembros dos Scouts , voluntarios emoitos outros asistentes que se ente-raron a través das redes sociais. A xor-nada foi un éxito e rematou cunhamerenda para os asistentes na mesmaárea das Chans.

A Comunidade de Montes de Pon-teareas vai asinar un convenio co con-cello de Ponteareas e coa Deputaciónde Pontevedra cuxo obxectivo é a crea-ción dun parque forestal. Neste proxectotamén están as comunidades de montesde Arcos e Bugarín. O que se pretendeé potenciar e poñer en valor os recursospaisaxísticos e naturais desta área queabrangue 218 Ha. ao mesmo tempoque se ofreza resistencia aos posibleslumes creando franxas de proteccióncon plantación de frondosas e elimi-nación de acacia. Tamén se vanarranxar fontes, crear roteiros novos,recuperar toponimia, restaurar o erbe-dal, mellorar as pistas de bicicletas,ou sinalizar lugares de interese entre

outras actuacións. A Picaraña é un re-ferente para a veciñanza que gozadeste espazo natural de varios xeitos:practicando deporte, paseando polosroteiros ou observando a paisaxe. Aexecución deste parque forestal nonserá impedimento para que as comu-nidades de montes implicadas sigandirixindo o seu terreo forestal e poidanlevar a cabo as actuacións contempladasno seu Plan Técnico vixente.

Dende o monte comunal de Ponteareaslévanse a cabo variasaccións de defensa con-tra o lume como a or-ganización de quendasde vixilancia nos mesesde verán, xunto coa co-munidade de montes deArcos, a plantación defrondosas, a eliminaciónde acacias e eucaliptosou a limpeza de diversasáreas do monte. Taménse fan charlas sobre me-dio ambiente e cursos

de poda, e se organizan xornadas de re-tirada de lixo e poda de árbores.

Pero non so os comuneiros coidanda Picaraña. O pasado xoves, 100 alum-nos e alumnas do colexio “La Inmacu-lada” plantaron 45 frondosas nunhaárea queimada do monte comunal, ac-tividade enmarcada nun proxecto me-dioambiental que elaboran cada ano.Dende este centro escolar se están fa-cendo plantacións de frondosas nasChans dende o ano 2005.

Máis de cen persoas achegáronse ao monte para colaborar na actividade.

Membros de Alsana e do monte comunal preparando as árbores

XVNOVAS DO EIXO ATLÁNTICO | Marzo de 2018

Redacción

Novas da Raia

AOficina de Información

á Xuventude (OMIX) doConcello da Guarda ven

de publicar un tríptico informa-tivo sobre as actividades pro-gramadas para este 2018, xadispoñible ao público no Con-cello, en entidades educativase sociais, e en diversos locaiscomerciais e de ocio da vila.

Co lema “Sal e participa!Comparte. Experimenta. Apren-de”, o folleto recolle os dis-tintos obradoiros, cursos e

campamentos que a OMIX ofer-tará durante o ano, con infor-mación complementaria de in-terese. Así, no vindeiro mesde marzo haberá un curso demonitor/a de tempo libre eun obradoiro de elaboraciónde galletas. O periodo de ins-crición estará aberto ata ovindeiro 9 de marzo.

No mes de abril, comezaráun curso de inglés para adultosque, a un prezo de 25 euros,ofertará ao alumnado as fe-

rramentas necesarias para man-ter conversacións cotiás; e,tamén en abril, celebrarase unobradoiro de Scketching, encolaboración coa Escola Su-perior Gallaecia. Este será unobradoiro de aproximadamente3 horas de duración, co quese pretenderá achegar a todaa poboación as ferramentaspara sacar proveito ás habili-dades plásticas, o deseño e osrecursos multimedia.

En maio, tócalle a quendaao obradoiro de iniciación aogravado en relevo e de creaciónde selos para estampar (stampcarving). Da man do artistalocal Alfonso Vicente, apren-deremos as técnicas básicas

do gravado en relevo.. A mocidade terá oportuni-

dade de realizar en xuño unobradoiro de vídeo en 1 minu-to, organizado en colaboracióncoa Escola Superior Gallaecia.Este taller ofrecerá os coñece-mentos e ferramentas básicaspara realizar edicións rápidase sinxelas de vídeo, lograndomontaxes audiovisuais com-pletas e atractivas.

Nos meses de verán, orga-nizaranse o tradicional cam-pamento urbano e o campusdeportivo, cuxas modalidadese prezos de inscricións daransea coñecer unha vez se anunciea apertura do prazo de inscri-ción, previsiblemente en xuño.

Durante o derradeiro cua-drimestre do ano, retomaranseos obradoiros de cociña, cuncurso centrado na elaboraciónde masas para no mes de se-tembro. As populares xornadasde micoloxía celebraranse enoutubro, con data a estableceren función da meteoroloxía e,xa en novembro, os e as aman-tes das manualidades poderánparticipar nun obradoiro deDIY para a personalización deaxendas.

A información detallada sobreas actividades programadas apartir do segundo trimestre doano daranse a coñecer en redessociais e medios de comunica-ción nos próximos meses.

A OMIX de A Guarda publica untríptico informativo coas

actividades programadas para 2018

Amemoria histórica dacontorna do BaixoMiño, Condado e Lou-

riña será unha vez mais divul-gada e reivindicada grazas ainiciativa da asociación tu-dense Levada Libre, fundadano ano 2008 con a finalidadede recuperar a memoria dosveciños tudenses e da súa co-marca asasinados nos aconte-cementos acaecidos na cidadede Tui no verán do 1936.

Baixo o nome Días da Me-moria, os Concellos de Tui, OPorriño e Salceda acollerán, apartir do próximo día 3 demarzo, unha serie de activi-dades culturais e educativasque inclúen teatro, conferen-cias, música e poesía.

Dentro do programa de ac-tividades, Levada Libre, con oapoio do concello de Salceda,inaugurará un novo monolitona Volta da Moura o día 10 demarzo ás 17:00h, lugar no quea asociación tiña levantadoun monumento de Memoria

aos 9 porriñeses asasinadosnese lugar e suas viúvas e quenos meses seguintes apareceudanado e con pintadas , “nonvamos nin limpiar nin arranxaro antigo monumento, vai que-dar igual para que se saiba oque pasou, a desfeita taménfala”, explicou Manuel Vázquez,membro da asociación. Duranteo acto plantaranse tres olivei-ras, unha por cada concello, emúsica e poesía acompañaránas intervencións de diferentesponentes convidados. ManuelVázquez apela pela sua vez aaqueles familiares víctimas doacontecido na Volta da Mourano ano 1936 para contactar áasociación xa que no monu-mento sito no lugar hai aindaespazo para engadir mais no-mes.

Durante a presentación ofi-cial das xornadas, que tivo lu-gar no liceo casino de Tui acargo de Manuel Vázquez, BelénSío e Raúl Francés, a asociaciónfixo un chamamento aos res-

ponsables políticos para actúarnos casos de atentados a mo-numentos como aconteceu naVolta da Moura e como está aacontecer en outros puntosdo país, “ cada monumento éun sentimento, por iso estamosaquí hoxe, para pedir ás auto-ridades democráticas que sepersiga aos criminais que pro-fanan monumentos, si o go-berno non fai nada está con-vertíndose en cómplice de sal-tarse a legalidade que predica”,engadiu Manuel Vázquez.

En palabras de Belén Sío ametade da sociedade civil es-pañola quedou sen expresión,“por iso organizamos estasxornadas, para representar aesa parte a través de actosculturais, educativos e lúdicos”.Para Raúl Francés, o monu-mento de Volta da Moura servea muitas familias que perderanseus pais, e que non sabenonde están seus corpos, comolugar simbólico onde poderdepositar as flores.

O ciclo de actividades co-mezará o día 3 de marzo ás19.30h no salón de actos doInstituto San Paio de Tui coafunción teatral “A Lola”, que

aborda a vida das viúvas e fa-miliares da Guerra Civil deter-minada durante varias xeraciónspolo silencio sobre aquelesfeitos que impiden a superacióndo trauma.

O día 8 de marzo ás 20.00hno centro Cultural Castelao deSalceda terá lugar a conferencia“ A República e a Educación”,da man do historiador XoséÁlvarez, onde analizaránse osobxectivos básicos do programaeducativo republicano, as con-secuencias das reformas e oretroceso da expansión da cul-tura ao pobo despois do golpede 1936. O día 10 de marzo ás17.00h acto inaugural do novomonolito na Volta da Moura eo dia 15 de marzo, ás 20.00h

no Centro da Cultura de O Po-rriño, conferencia “ A partici-pación viguesa na SegundaGuerra Mundial e a achega doPorriño” da man da memoria-lista María Torres, quen divul-gará a investigación que fixodurante os dous últimos anossobre os vigueses exiliados,deportados aos campos nazisde Europa e do Norte de África,combatentes no Exército Roxo,resistentes ou espías.

Levada Libre convida a to-dos os veciños a participarnestes actos, “odiamos a gue-rra, foi un absurdo, xa acabou,pero queda a memoria, isonunca poderá ser destruído;a paz conséguese con a honrae dignidade”.

A asociación tudense Levada Libre reivindica a Memoria Histórica conactos culturais durante o mes de marzo

As actividades desenvolveranse en Tui, O Porriñoe Salceda con erguimento de un novo monolito

na Volta da Moura o día 10 de marzo

O FARELO | Marzo de 2018XVI

Redacción Galicia

OCentro para aModernización eInclusión Tec-

nolóxica (CeMIT) doConcello de Pontea-reas, que depende daconcellería de NovasTecnoloxías dirixidapolo socialista BenitoMárquez, retomou a súaactividade o xoves pa-sado con novos cursos.A aula, situada no se-gundo andar do CentroSocial da rúa Oriente,seguirá ofrecendo osseus servizos ata de-cembro deste ano 2018gracias ao convenio decolaboración entre oConcello de Pontea-reas, a Xunta de Gali-cia, a Fegamp e aAxencia para a Moder-nización Tecnolóxica(AMTEGA).

Estes cursos están di-rixidos a tódolos tramosde idade co obxectivode formar, actualizar oscurrículums do alumna-do e, sobre todo, ache-gar a informática e asnovas tecnoloxías atoda a cidadanía.

Cursos adaptados aonivel e necesidades doalumnado que van dendeo manexo de Excel áedición informática e aofimática en xeral. Aolongo do ano tamén ha-

berá cursos específicos,como por exemplo ma-nexo de Facturaplus queserán anunciados na pá-xina web do concello.

De luns a venres, de16:00 horas a 21:00 ho-ras, calquera veciño ouveciña de Ponteareaspode ser beneficiariodestes cursos que a con-cellería de Novas Tec-noloxías ofrece total-mente de balde, co ob-xectivo de favorecer ainclusión dixital.

“O obxectivo destaaula é promover a in-clusión no uso das no-vas tecnoloxías, ofre-cendo os coñecementosnecesarios para que aspersoas poidan desen-volverse cun ordenador,e prestando especialatención aos colectivosmáis afectados pola bre-cha dixital. Tamén bus-camos fomentar a for-mación dixital entre osprofesionais e achegarás pemes as vantaxesda sociedade da infor-mación”, sinalou o con-celleiro socialista Be-nito Márquez, quen ta-mén aproveitou a oca-sión para animar a tó-dolos veciños a que seanoten nos diversoscursos e aproveiten estaoportunidade.

A aula CeMIT retoma aactividade con novos cursos

de balde

Entre as nove da mañán eas dúas da tarde o alum-nado do IES de Breamo de

Pontedeume e o Agrupamento deEscolas Sidónio Pais de Caminharealizaron cinco horas de radioen directo retransmitidas a tra-vés do portal Escolas nas Ondas(www.escolasnasondas.com ) conimaxe en directo desde o audito-rio do instituto eumés e desde aRádio Afifense.

Aínda que o Día Mundial daRadio tivo como temática o mundodo deporte e a radio, outros con-tidos específicos foron abordadospolo alumnado de ambos centros.No caso do IES Pontedeume foronos alumnos da ESO e de Bachare-lato e no de Caminha os doJardim de Infancia, Primaria eSecundária da Escola Básica eSecundária de Vila Praia de Áncora.

Trataron temas tan diversoscomo: a Serraçao da Velha (unhamanifestación da cultura popularlocal ) , as herbas aromáticas emedicinais, o deporte, a emigra-

ción, a música e mesmo houboactuacións musicais en directo.

Recibíronse chamadas do ex-terior e pasaron polos estudiosdeportistas e políticos como oVereador da cultura da Câmarade Caminha falando da impor-tancia do deporte, do Patrimonioe da educación cos medios decomunicación como aliados.Centros de toda Galicia e do

Norte de Portugal Ademais destes centros que

realizaron 5 horas de programa-ción, centros educativos de Braga,Valença do Minho, Cotobade, Sal-

ceda de Caselas, Salvaterra, Pon-teareas, Gondomar, Vigo, Ponte-vedra, Sanxenxo, Arteixo, Coris-tanco, Rianxo, San Sadurniño,Burela, Monforte de Lemos e Ou-rense enviaron programas desdeas súas propias radios comoRadio Faladora, Radio Pinguela,Radio Altamira, Radio Abrente,Radio FS, Radio Turonio ou RadioFuroca. Programas de alumnossobre a radio e deporte en for-mato podcast están xa no portalEscolas nas ondas ( www.esco-lasnasondas.com )ColaboraciónsPara a xornada racibíronse

mensaxes de artistas como acantante Uxía, o xornalista deRNE-Radio 3 Iñaki Peña, o xor-nalista deportivo da Radio GalegaXaime Escudeiro ou o xogadordo FC Barcelona , Denís Suárez,de Salceda de Caselas.

Ponte...nas ondas! está a pro-mover o emprego das emisións"radiovisuais" nos centros educa-tivos e a elaboración de podcastsen diferentes obradoiros que seestán impartindo nos centros edu-cativos de Galiza e do norte dePortugal e que está incrementandoo uso da radio como unha ferra-menta educativa capaz de realizarproducións propias para desenvolveras capacidades comunicativas doalumnado. E o portal Escolas nasOndas é o punto de encontrodestas producións audiovisuais.

Ponte...nas ondas! vén de serescollida como unha das 100mellores "boas prácticas" co pa-trimonio cultural pola AsociaciónGalega de Profesionais da XestiónCultural.

Unha nova Ponte...nas ondas! para celebrar oDía Mundial da Radio

XVIIO FARELO | Marzo de 2018

Redacción

Novas da Raia

AConcellería de Comer-cio, Hostalería e Con-sumo do Concello de

Ponteareas agradece a todose todas as participantes naprimeira edición de Pentra-grama musical o seu bo tra-ballo e a ilusión depositadaconseguindo que resultaratodo un éxito.

O 1º Pentagrama musicalcongregou a visitantes eclientela habitual que nondubidaron en salientar a ori-xinalidade da idea e a súasatisfacción pola oportuni-dade de escoitar música endirecto.

Noventa microconcertos dequince minutos encheron denotas musicais de moi variadosestilos os vinte bares que

participaron na iniciativa. Aconcelleira socialista InésVidal fai un balance positivodesta primeira edición e adian-ta que o pentagrama musicalvolverá á hostalería da cidadenos vindeiros meses.

“Tanto os locais partici-pantes como a clientela fí-xonos chegar os seus para-

béns e agradecementos poresta ocasión única de escoitarmúsica tocada á banda endirecto. A mín so me quedadar as grazas a todos os es-tablecementos que partici-paron, aos clientes e aosmúsicos da Banda Xuvenilde Xinzo e do conservatoriomunicipal que xuntos fixeronque fora todo un éxito”.

Pola súa parte, o presi-denta da Banda de MúsicaXuvenil de Xinzo agradeceas facilidades que se lles deuna realización dos microcon-certos e á iniciativa novidosada concellería que permite apromoción e difusión da mú-sica e da cultura ponteareá.

Éxito de participación da primeiraedición de Pentagrama musical

Achegar a Rosalía de Cas-tro como muller e comoescritora á cidadanía,

“xa que todo o mundo coñecea súa figura pero non a súaobra”. Ese era o obxectivo coque os e as estudantes de 5ºe 6º de primaria do CEP Ba-rrantes trasladáronse estemércores das aulas á Praza doSeixo, onde durante granparte da mañá repartiron flo-res de papel e poemas da au-tora galega e recitaron algúnsdos seus poemas para celebraro Día de Rosalía, que se con-memora cada 24 de febreiro.

A idea de adiantar a datade celebración debeuse á in-tención de “levar a Rosalía áfeira e buscar un maior impactosocial” na vila tomiñesa, comoexplicou unha das docentesdo centro, María Lemos. Tra-touse dun traballo de achega-mento á cidadanía pero taméndunha forma de que os pretode 100 alumnos e alumnas doCEP Barrantes descubriran áautora galega, traballando asúa figura e lendo a súa obra.“É un xeito ademais de achegara poesía aos rapaces e rapazas,porque a maioría das lecturas

son en prosa. Desta formaaprenden a declamar e a ler apoesía con sentimento”, re-calcou Lemos.

Esta saída forma parte dasactividades que está a realizaro centro educativo ao abeirodas accións programadas polaAsociación de Escritoras e Es-critores en Lingua Galega(AELG) para conmemorar o Díade Rosalía de Castro e queeste ano conta cun manifestoescrito por María Reimóndez,manifesto que algúns dos do-centes do CEP Barrantes leronna Praza do Seixo acompañados

por varios concelleiros do Con-cello de Tomiño.

Ademais desta actividadefóra das aulas, o resto docentro tamén está a traballarna figura de Rosalía de Castrode distintas maneiras. Así, bai-xo o lema ‘Abride a Fiestra’ oalumnado de 1º, 2º, 3º e 4º

de primaria colocaron elemen-tos iconográficos de Rosalía etranscribiron versos soltos oupoemas completos en distintossoportes para pendurar dasfiestras do centro. Pola súabanda, os nenos e nenas deinfantil participaron na acción‘Rosalía pequeniña’.

Alumnado do CEP Barrantes levan a Rosalía á feirade Tomiño para achegar a súa obra á cidadanía

Percorrerá a distancia de46 quilómetros, atéPontevedra, nunha

única xornada, o domingo 4de marzo.

Os peregrinos da antigüidadesaudábanse uns a outros gri-tando: Ultreia. Era a mensaxede ánimo para chegar ao lugarprometido.

A Ultreia é unha marcha desendeirismo popular, que sepresenta como un reto, un es-tímulo, unha xornada de con-vivencia... accesible para cal-quera tipo de persoas, inde-pendentemente das súas cali-dades físicas.

Ao longo da proba, se esta-blecerán tres puntos de recollidados participantes que non poi-dan chegar a Pontevedra, e queos levarán ata a chegada. Destamaneira, cada participante po-derá facer a marcha que mellorse adapte a súas condicións.

As inscricións estarán aber-tas ata o 25 de febreiro, através da páxina www.crono-tec.es, a un prezo de 6,20€por persoa, recibindo os par-ticipantes unha camiseta con-memorativa, unha mochila, osavituallamentos, así como oseguro deportivo e os trasladosata o punto de saída.

Ultreia, o desafío popular do Camiñode Santiago, sairá dende Tui

O FARELO | Marzo de 2018XVIII

Redacción Miscelanea

ADelegación da Xunta enMadrid/Casa de Galiciaacolleu o 20 de febreiro

a Conferencia: “Un personaxede novela: o Marqués de Sala-manca”, que ofreceu o escritore profesor José María PeláezValle, un percorrido pola vida,obra, fantasías, realidades erelacións cos principais perso-naxes da época de José de Sa-lamanca, quen pasou de nobrerevolucionario na súa moci-dade a político e empresariocon importantes e decisivasactuacións para España enasuntos internacionais. Entreas cuestións expostas, algun-has “absolutamente inéditas”,tal e como destacou, foron as“aclaracións sobre a interven-ción de José de Salamanca nosacordos co xeneral Cabrera enLondres para propiciar o finaldas Guerras Carlistas estuda-das por un grupo de investi-gación español que desvelouaspectos descoñecidos”.

A presentación do relatorrealizouna o coordinador deActos Ramón Jiménez, quen afixo en nome do delegado daXunta en Madrid e director daCasa de Galicia José RamónÓnega. Jiménez lembrou quePeláez xa ocupara esta tribunacon anterioridade, e presentado

o libro Héroes en el olvido, nomarco das conmemoracións dobicentenario da Guerra da In-dependencia. É autor taménda novela histórica Honor yrebeldía, ambientada na pos-tguerra da Independencia. Ou-tros libros seus son Pequenaestatuaria de bronce, Armeríavasca de luxo no século XIX,Desafíos, Encuentros y Duelosde Honor. Armas de Regla-mentos e El hombre de lasmuñecas. Así mesmo é unharecoñecida autoridade en Ar-mería Antiga, o que vén ava-lado ademais polos seus moitosanos de docencia como profesornumerario de Enxeñería de Ma-teriais e Metalurgia Históricada Universidade de Vigo (estáen posesión tamén do títulode Enxeñeiro Europeo – Eu-roingeniero-, con acreditaciónde Bruxelas), así como polosseus traballos de investigaciónsobre metalurgia de obxectosde arte antigos, publicados noConsello Superior de Investi-gacións Científicas e outrasimportantes entidades, e osseus labores de asesoramentopara museos e de experto paraanticuarios e salas de poxasinternacionais.

O conferenciante expuxo conhistórico rigor algúns “feitos”

da “fantástica e azarosa vidade tan interesante e curiosa-mente esquecido ou maltratadopersonaxe no seu contexto”,con importantes eventos in-ternacionais e delicadas xes-tións do Marqués no ámbitointernacional, fuxindo de “asvisións partidistas” que confrecuencia empregan moitostratadistas. Sinalou que doMarqués de Salamanca dixo opropio Alejandro Dumas, amigopersoal, que en caso de coñe-celo con anterioridade non ti-vese que espremer a súa ima-xinación creando o famosopersonaxe do Conde de Mon-tecristo, dado que a súa vida,“desde a súa mocidade aven-tureira, a súa relación senti-mental coa heroína MarianaPineda, a súa postura de re-beldía durante a Década Omi-nosa e as súas participaciónsno ámbito militar durante aGuerra Carlista, alternadas codesempeño de actividades po-líticas, o episodio novelescoda súa resurrección despoisdunha morte aparente e a súavoda con Petronila Livermore”,xa superan calquera novela.

O profesor Peláez Valle des-velou aspectos pouco coñecidosdos personaxes relacionados evinculados co poder real e in-

finidade de acontecementosespeciais e acceso ao poderpolítico, así como “os fabulososnegocios, desenvolvidos en Es-paña e no estranxeiro coa crea-ción de empresas construtorasde ferrocarrís en Europa e USA,e un longo etcétera de parti-cipacións en intrigas interna-cionais alternadas cunha vidade luxo inconmensurable, assúas compras de pazos, fabu-losas festas, protección a ar-tistas e un longo etcétera defeitos acreditados entre moitosoutros obxecto da fantasía quese construíu ao redor da figurado Marqués”.

O desenvolvemento urbanoen Madrid do Barrio de Sala-manca, a súa visión de mo-dernidade e de futuro forondescritos con toda clase dedetalles e valoracións do novoespírito urbano que se creouen paralelo.

Destacou ademais “a asi-metría do desenvolvementoeconómico de Galicia” nestaparte do século XIX e resaltou

o enorme atraso na construciónde liñas de comunicación fe-rroviarias entre Galicia e Madrid.

O orador ofreceu ademaisunhas pinceladas sobre a re-lación do Marqués co famosorestaurante Llardy, cuxo coxe-rente actual, Daniel Marugán,acudiu á Casa de Galicia paracoñecelas de primeira man.Llardy era en 1839 unha pas-telería que grazas ao apoio doMarqués, converteuse, xa porentón, nunha empresa de cá-tering que lle serviu banquetesa domicilio de ata 600 co-mensais. Era lugar emblemáticoque reunía todo o máis selectoda capital e un mentidoiro aouso, que chegou ata os nososdías.

Para concluír, Peláez faloudo declive económico e ascausas que levaron ao Marquésá ruína, aspecto co que puxoo broche final á documentadae interesante conferencia queilustrou con fotografías antigasda época.

Conferencia de José María Peláez sobre oMarqués de Salamanca, en Madrid

Por espazo de vinte se-manas, o tesouro da li-teratura e da música

medieval galega que encerra ochamado Pergamiño Vindel éobxecto de exposición noMuseo do Mar de Vigo. Resi-den, logo, temporalmente nopaís e na cultura que orixina-ron estas inigualábeis mostrasestéticas do noso idioma e danosa arte histórica. Para alénda súa beleza e calidade in-trínsecas, as cantigas de Mar-

tin Codax fálannos aos gale-gos de hoxe con moita máiselocuencia da aparente. Falandunha lingua milenaria, quefoi pioneira no cultivo literariode alto valor entre todas aseuropeas; fálannos dunha his-toria de noso, de que nosqueda aínda tanto por coñecere por valorar; fálannos, en fin,dunha necesidade: a de re-apropriarmos o que nos per-tence, isto é, o noso pasado,o que explica e axuda a enten-

der o noso presente.Desde Galiza Cultura solici-

tamos ás administracións pú-blicas atinxidas directamente-Xunta de Galiza, Concello deVigo, Universidade de Vigo(universidade de que estima-mos, como merece, o impulsodesta iniciativa)- así como aoutras institucións públicascomo a Real Academia Galega,o Consello da Cultura Galega eas Universidades de Santiagode Compostela e da Coruña, a

súa intervención positiva paratrataren de xestionar que oPergamiño Vindel fique na Ga-liza. Ben sabemos que é pro-priedade, desde hai 40 anos,da Morgan Library, entidadeque o cedeu para a exposiciónque mencionamos por un tempolimitado. Ben sabemos igual-mente do celo posesor queamosan institucións públicase privadas cando atesouranpezas ou, inclusive, monumen-tos de alto valor e de fóra doseu territorio, conseguidos porvenda no mercado ou mesmo,en tantas ocasións, por rapinacolonial. Mais isto non debera

obstar para que desde a Galizahoubese unha xestión políti-co-cultural no sentido apon-tado. Co “non” xa se conta e o“si”, debidamente explicado edocumentado, está sobrado derazóns. O silencio e/ou a pa-sividade nada resolven. A cul-tura da efeméride, tampouco.Instamos por tanto, ás insti-tucións mencionadas, a se in-teresaren pola cesión ou doa-zón desta peza monumentalda nosa arte-literatura, teste-muño espléndido da antigüi-dade da nosa historia comopovo cunha lingua e unha cul-tura específicas.

Galiza Cultura solicitan que o Pergamiño Vindelfique na Galiza

XIXO FARELO | Marzo de 2018

Redacción

Novas da Raia

Desde o día 19 de febreiro, volve abrir no seuhorario habitual – de luns a venres de 16 a 21h– a Aula da UNED de Tui logo acordo chegado

entre o Concello e a UNED no referido á contratacióndun conserxe para este centro. O alcalde de Tui, CarlosVázquez Padín, indica que hai que felicitarse poloacordo chegado entre ambas institucións que contem-pla que a UNED contratará ao persoal preciso e o con-cello asumirá os gastos que conleve esta contrataciónlaboral que pasará a depender da propia universidade.Deste xeito a aula tudense contará cun traballador senrelación laboral co concello, o que evitará as situa-cións de irregularidade que se viñan dando, o rexedordestacou que a relación entre Concello e UNED sae for-talecida cunha delimitación clara do papel de cadainstitución.

O Concello de Tui tal e coma viña facendo até omomento segue a asumir o mantemento do edificio ocuste do persoal pero deixándose de encargar da con-tratación do conserxe.

Deste xeito a aula tudense da UNED volverá abrirde luns a venres de 16 a 22h para acoller as titoríastanto do Grao en Psicoloxía que se imparte no centrocoma dos cursos de acceso á universidade para maioresde 25 e de 45 anos.

A próxima semana está previsto tamén o comezode novos cursos de Extensión Universitaria nos quepode participar calquera persoa interesada, sinrequisitos mínimos de formación previa. O martes 20comezará o curso “Lingua de signos.Nivel III”, o mér-cores 21 o de “Emprendedurismo e marketing dixital:trucos para potenciar a túa empresa en redes sociais”e “Ferramentas TIC (Tecnoloxía da Información e Co-municación) para uso educativo”, mentres o venres23 iniciarase a “Escola de familias II. Unha conspiracióneducativa”.

En marzo o día 1 comezará o curso “Inglés III”, o3 de abril “Adolescencia: Estratexias para a resilienciae o autoconcepto”, o 14 de maio “Deixa de fabricarmedos. Conquista o teu Equilibrio Emocional” e o 23de maio “Iniciación á cata”.

A Aula da UNED en Tui comezou a funcionar nocurso 2010/2011 ofrecendo inicialmente o curso deacceso á Universidade para maiores de 25 e 45 anos, eno curso 2012/2013 incorporou o grao en Psicoloxía.

A Aula da UNED de Tui volveao horario habitual

Opintor monçanense Pus-kas expõe no edifício daAssembleia da República,

em Lisboa, entre os dias 21 defevereiro e 24 de março. A inau-guração contou com a presençado autarca monçanense, AntónioBarbosa.

Após a abertura oficial da ex-posição, denominada “Nobre PovoImortal”, realiza-se um momentomusical com atuação dos artistas

galegos Andrea Pousa e BruxoQueiman, bem como uma provade vinhos com a presença doenólogo Anselmo Mendes.

Autodidata convicto no sentidoabsoluto do termo, Puskas, nas-cido em 1954, fez uma aprendi-zagem gradual num curto espaçode tempo, através de muito tra-balho de investigação e um jeitonatural e intuito para a aplicaçãodas regras de ouro desta moda-lidade artística.

Os temas preferidos fixam-se nos panoramas diurnos, pre-figurados nos mistérios dassombras iluminadas, na flexi-bilidade inspiradora e nos es-paços citadinos ou rurais, ondeo artista utiliza uma linguagemplástica plena de referênciashumanas.

Há décadas que Puskas sevem inspirando nas suas gentes,nos feitos do seu povo, nosacontecimentos históricos e nasfaçanhas poéticas e heroicas dosportugueses. Com uma vasta

obra sobre estes temas espalha-dos pelo país e mundo, temcontribuído para divulgar e imor-talizar o povo português.

Nesta exposição, Puskas ho-menageia o sentir lusitano e re-trata a riquíssima e ancestralnobreza de um povo repleto defiguras notáveis que, ao longodos séculos, eternizaram os feitosde Portugal. Em resumo, o artistabrinda os visitantes com umainterpretação pictórica sobre va-riados aspetos da nossa história,gentes e tradições.

Puskas expõe na Assembleia da República

Recordar que as persoasadultas tamén foron ado-lescentes nalgún mo-

mento da súa vida. Esa foi aclave proposta por Carles Vila naxornada do mércores da III Se-mana da Educación, na que esteeducador social e mestre da Uni-versidade de Barcelona axudouao público asistente a reflexio-nar sobre ‘Como escoitamos emiramos ás persoas adolescen-tes?’ e como iso afecta directa-mente a esas persoas en plenoproceso de formación e en plenocamiño cara unha vida adulta.

Ante un auditorio de Goiánateigado, Vila recalcou a impor-tancia de cambiar a perspectivaque as persoas adultas teñencara as e os adolescentes e aeducalos en corresponsabilidadee cooperación, camiñando xuntose sen proxectar neles as expec-tativas propias dos maiores que

conforman o seu ámbito familiar.Ademais, avogou por xerar es-pazos de encontro e de confianzano que ofrecer a eses e esasadolescentes a suficiente liber-dade para que se desenvolva dexeito natural e que serva, aomesmo tempo, de punto de co-municación coas persoas adultas.Para Vila, “moitas veces a claveé estar disposto e dispoñible”.

A terceira edición da Semanada Educación rematou o xovescoa conferencia de María Hi-dalgo, licenciada en Comunica-ción Audiovisual e máster enCultura de Paz, Conflitos, Edu-cación e Dereitos Humanos, quefalou das claves educativas paraempoderar ás familias e de comoconsensuar normas e límitesesenciais.

Carles Vila invitou a cambiar a perspectiva sobre ose as adolescentes na III Semana da Educación

O FARELO | Marzo de 2018XX

Redacción LUGOGalicia

8 de marzo, xoves. Ás oito dátarde non Auditorio Municipal, " En-contro de mulleres ribeirás: viticultorasheroicas". A primeira cita da Feirado Viño coincide co Día Internacionalda Muller Traballadora, polo que aasociación Polamiúda facilitará unespazo de encontro non que visibilizare recoñecer ou traballo das mulleresque participan non proceso de elabo-ración, comercialización ou investi-gación do viño da Ribeira Sacra dasubzona de Chantada (viticultoras,enólogas, adegueiras, catadoras…).Non acto actuarán ademáis Chorimase Punkdereteiras.

9 de marzo, venres. Ás oito datarde apertura dúas casetas non recintoda Feira do Viño. Ás once da noiteactuación do grupo folk A Roda.10 de marzo, sábado. Ás once da

mañá actuación dúas gaiteiros daEscola Tradicional de Música de Chan-tada, do grupo de zanfonas da Tra-descola de Lugo e das Punkdereteiras.De 12 a 14 horas obradoiros e ociotecainfantís con Velaísca (para nenosdende vos tres anos). A unha da tardeconcerto da Banda de Musica deChantada. De catro a oito da tardeobradoiros e ocioteca infantís conVelaísca (para nenos dende vos tres

anos). Ás cinco a festa estará ameni-zada pola Charanga Garrafón, Festi-cultores Troupe, Tradescola e Punk-dereteiras. De seis a sete cata popular.21:00 horas. Actuación da OrquestraTango e da Orquestra Solara.11 de marzo, domingo. 11:00 horas.

Actuación do Grupo de gaitas "Os Ba-rrios" de Chantada. 11:00horas cataoficial da Feira do Viño. 11:30 horasactuación da Charanga NBA. De 12:00a 14:00 horas obradoiros e ociotecainfantís con Velaísca (para nenosdende os tres anos).12:30 horas. Ac-

tuación da Banda de Gaitas de Chan-tada. 13:00 horas pregón da Feira, acargo de María Cruz Díaz Álvarez,decana do Colexio Oficial de Enxe-ñeiros Agrónomos de Centro e Canarias.15:00 horas xantar oficial. 16:00 horasentrega de premios. De 16:00 a 20:00horas obradoiros e ocioteca infantíscon Velaísca (para nenos dende ostres anos) na Casa da Música do Au-ditorio Municipal. Durante a tarde ac-tuarán a Charanga NBA, a CharangaArdores e a festa rematará coa Or-questra Compostela.

Manuel Varela, alcaldede Chantada e Ma-nuel Diéguez, conce-

lleiro de Cultura xunto conadegueiros da subzona deChantada da Ribeira Sacra,presentaron o programa daXXXVI Feira do Viño que secelebrará os días 9, 10 e 11de marzo.

O acto celebrouse no atrioda Igrexa de Nogueira de Miño(século XII) que alberga aspinturas murais de maior valorartístico da Ribeira Sacra. Ocartel anunciador é obra doartista Lomarti. Alcalde e con-celleiro explicaron que o pro-grama de actividades reservao habitual espazo destacado

para a música e para as acti-vidades de lecer con nenos. Aproximidade coa conmemora-ción do día da muller traba-lladora proporciona unha dasnovidades deste ano, porqueo programa ábrese o día 8cunha homenaxe ás viticulto-ras, organizado pola asociaciónfeminista Polamiúda.

Nesta edición participarántrece adegas, cifra máis redu-cida que a do 2017, cando fo-ron dezaseis. “O ano pasado aparticipación foi excepcionale neste vai baixar un pouco,nalgúns casos porque haiadegas que aínda non teñenou viño embotellado”, explicouo concelleiro de Cultura.

Concello e adegueiros presentaron a Feira do Viño de Chantada

Presentación, en Nogueira de Miño, da Feira do Viño de Chantada.

Programa da 36 Feira do Viñode Chantada

XXIO FARELO | Marzo de 2018

O FARELO | Marzo de 2018XXII

Novas da Raia

Na passada segunda-feira, 19 de fevereiro,o Cine Teatro João

Verde recebeu uma atividadede sensibilização para aquestão da violência no na-moro dirigida aos alunos doensino secundário do con-celho de Monção.

A iniciativa constou daapresentação de livro comhistórias ficcionadas sobrea violência no namoro, per-formance musical com JimmyP e exibição de peça de tea-

tro “Amar-te e respeitar-te”.A mensagem passou para aplateia, tendo os alunos fi-cado mais sensibilizados paraa temática.

Na ocasião, todos os alu-nos receberam mochilas coma imagem e slogan vencedordo ano passado: “Tens querespeitar se queres namorar!”.Trabalho criativo da autoriade Jéssica Fernandes, MartaSilva, Jorge Brito e GuilhermeRocco, da EPRAMI, delegaçãode Monção.

Amar-te e respeitar-te

ACâmara Municipal deVila Nova de Cerveiraentregou, esta quarta-

feira, cinco Equipamentos deProteção Individual, vulgar-mente conhecidos por EPI’s, àequipa de Sapadores Florestaisdo concelho. Vice-presidentereforçou importante investi-mento em prol da segurança ecapacidade de intervenção doselementos afetos.

Suportado na íntegra pelaautarquia, o Equipamento deProteção Individual ignífugopara combate de incêndios flo-restais é composto por casaco,calças, cogula, botas, luvas ecapacete com lanterna, sendoainda complementado com ma-terial de comunicação.

A entrega dos EPI’s foi feitapelo vice-presidente da CâmaraMunicipal, Vitor Costa, que re-feriu que o trabalho desen-

volvido por esta equipa “exigecondições de segurança rigo-rosas que continuem a garantiro seu extraordinário desem-penho ao serviço da proteçãode pessoas e bens”.

A equipa de Sapadores Flo-restais de Vila Nova de Cerveira(SF20-111) foi constituída em2008, através de um protocoloassinado entre a Câmara Mu-nicipal e a Associação de Pro-

dutores Florestais do Vale doMinho, ao abrigo do Programade Sapadores. É composta porcinco elementos, dispondo deuma viatura todo terreno, comum kit de 1ª intervenção emincêndios florestais, equipa-mento específico para trabalhosde silvicultura preventiva edeteção e combate a incêndiosdurante o período crítico defogos florestais.

Autarquia investe na segurança da Equipa deSapadores Florestais

Grande éxito de partici-pación nas votaciónspara escoller as tres ac-

tividades que Tomiño e Cer-veira realizarán de xeitoconxunto durante 2018 aoabeiro da segunda edición doOrzamento Participativo Trans-fronteirizo, unha iniciativapioneira na Eurorrexión Gali-cia-Norte de Portugal incluídana Axenda Estratéxica para aCooperación TransfronteirizaAmizade Tomiño-Cerveira, pro-xecto cofinanciado ao 75%polo programa INTERREG VAPOCTEP, fondos FEDER daUnión Europea.Os proxectos en cifrasXa por áreas, en Educación

e Cultura a iniciativa para pro-mover actividades artísticas di-rixidas á poboación escolar deVila Nova de Cerveira e Tomiño,da Escola Superior Gallaecia e

a Mesa de Anpas dos centroseducativos de Tomiño, acadouun total de 496 votos. Outrodos proxectos máis votadosdesta categoría foi a iniciativa‘Sabores de Aldeia e Sons dasTreboadas Transfronteiriças’,promovida pola Associaçao Cul-tural e Recreativa Bombos S.Tiago de Sopo e a AsociaciónTreboada Baixo Miño, con 460votos. O intercambio musicaltransfronteirizo proposto polaAcademia de Música FernandesFao e a Agrupación Musical deGoián obtivo 23 apoios e asXornadas de accesibilidade paratodos, da Asociación de Persoascon Discapacidade Vontade, aEscola Superior Gallaecia e ACA-PO obtivo 10.

No ámbito deportivo e delecer presentáronse dúas ini-ciativas: Deporte Náutico paratodos, de Vontade e a Associa-

çao Desportiva e Cultural daJuventude de Cerveira, que ob-tivo 447 votos, e BTT&TrailRunning en Cerveira e Goián,promovida por Gilberto Fagun-des e Isaac da Cuña, que rema-tou cun total de 193 votos.

Xa na área de Territorio eMedio Ambiente, os e as vo-tantes puideron optar polo pro-xecto para crear unha App deturismo accesible, promovidapola Escola Superior Gallaecia,Acapo e Vontade, que conseguiu228 votos, ou pola iniciativa‘Felices nas compras’, da Uniónde Consumidores de Galicia eda Associaçao Portuguesa paraa Defesa do Consumidor, queacadou 51 apoios.Éxito de participaciónPecháronse así dous meses

de votacións cun grande éxitode participación nos que se re-colleron un total de 1.908

votos, o 53,66% de Tomiño eo 46,33% de Cerveira, unhacifra que multiplica case pordez a participación do ano an-terior. Estes votos foron emiti-dos por un total de 1.302 per-soas, dos que o 57,98% foroncerveirenses e o 42,01% tomi-ñeses e tomiñesas. Cada votantepodía entrar na web do proxectopara dar o seu apoio ata a tresiniciativas das oito presentadas,unha por cada ámbito de de-senvolvemento: Educación eCultura, Deporte e Lecer e Te-rritorio e Medio Ambiente.

A participación nesta ocasiónsupón un gran cambio con res-pecto á primeira edición doOPT, que contou cunha parti-cipación simbólica de 200 votosprocedentes de 91 votantes.Este aumento de participaciónvese reflexado en cada unhadas áreas nas que se dividen

as actividades propostas nestaseleccións. Así, se o ano pasadosumaban un total de 124 votosentre as categorías de Educacióne Cultura, nesta edición aglu-tináronse ambas áreas nunhasoa e recadaron un total de989 votos. Fronte aos 74 votosda categoría de Acción socialda primeira edición, este anohoubo 640 votos totais en De-porte e Lecer e 279 en Territorioe Medio Ambiente.

Tras a validación técnicados votos realizada onte secoñecerán os proxectos elixidosnos próximos días. Cada undos votos emitidos pasou unhavalidación técnica na que secruzou a información persoaldo rexistro cos datos do censoelectoral das dúas localidades,co fin de que o proceso sexa omáis transparente e seguroposible.

Case 2.000 votos para escoller os novos proxectos do OrzamentoParticipativo Transfronteirizo Cerveira-Tomiño

XXIIIO FARELO | Marzo de 2018

Redacción

Novas da Raia

As e os deportistas tomi-ñeses seguen a demos-trar o bo nivel co que

comezaron esta tempada endistintas disciplinas tras unhafin de semana, do 17 e 18 defebreiro, na que colleitaronnumerosos éxitos tanto enjudo como en atletismo ebádminton.

Gran papel desempeñado po-los judokas tomiñeses tanto anivel galego como nacional.Así, na categoría junior, BraisPereira converteuse en campióngalego, acadou o terceiro postono sector nacional e participarána Liga nacional, mentres queElena Cañibano converteuse ensubcampiona galega e obtivo aclasificación directa para o cam-pionato de España ao quedaren segunda posición no rankingnacional. Pola súa banda, AdriánRomero, que acaba de subir acategoría junior, conseguiu unmeritorio quinto posto no cam-pionato galego e foi seleccio-nado para participar no sectornacional, onde quedou taménen quinta posición, nesta oca-sión por diante do campión edo subcampión galegos. Ade-mais, a judoka Yohanna da Cuña,aínda cadete, quedou subcam-piona galega junior, quinta nosector nacional e viaxará a Fuen-girola para participar na Copade Europa Cadete.

En bádminton, o xogador to-miñés Hugo Domínguez desem-peñou un gran papel no TTRSub15 disputado este fin desemana en Oviedo, onde acadouun fantástico segundo posto.Tamén o seu irmán, David Do-

mínguez, fixo un moi bo torneona categoría Sub11, represen-tando un meritorio papel naprimeira fase.

Xa en atletismo, o Club Tregacontinúa colleitando éxitos.Aínda que nesta ocasión o equi-po quedou coa mel nos labiostras rozar o podio no Campio-nato de Galicia Escolar de Campoa Través de Xogade, disputadona Pobra do Caramiñal, ÁlexSierpe volve a casa con medalla.Ao corredor tomiñés escapóu-selle o ouro no último momentona categoría de alevines e que-daba segundo clasificado, pro-clamándose subcampión galegonun disputadísimo sprint e per-dendo o liderado xusto na liñade meta a centésimas do pri-

meiro clasificado. O seu irmán,Christian Sierpes, acadou unquinto posto. Na categoría ale-vín o Club de Atletismo Tregacompletaba a súa participacióncon Óscar Eiras (45ª posición),Marco Martínez (47ª) e SergioMorais (56ª), sumando 69 pun-tos e terminando a tan soa-mente dous puntos da prata edo bronce por equipos, nas quehoubo empate técnico.

Ademais, quinto e sexto postopara Carmen Magallanes e ElisaMorgado na categoría alevínfeminina e tamén quinto postopara Marcela Rodríguez en in-fantil feminino, co que o Tregaremata practicamente a tempadainvernal cun gran papel nascompeticións de campo a través.

O deporte tomiñés amosa o seu bo nivel

Oalumnado do ciclomedio de Aprovei-tamento e conser-

vación do medio naturaldo IES Antón Alonso Ríoscontinúa coa súa forma-ción máis alá de Tomiño.Os e as estudantes tiverona oportunidade de acudirao Centro Integrado deFormación Profesional deSantiago de Compostelapara poder participar nuncurso especializado noque aprenderon o manexode distintas ferramentas.Este centro, dependenteda Consellería de Econo-mía, Emprego e Industriada Xunta de Galicia, é oúnico en Galicia que dis-pón dun simulador virtual

de procesadora e autocar-gador forestal.

Os e as estudantes queestán a cursar este ciclomedio no IES Antón AlonsoRíos sóamente pode reali-zar prácticas con motoserrae con tractor. Por este mo-tivo, este curso resultoullesmoi beneficioso xa que,ao longo de dous días,puideron adquirir forma-ción práctica co simuladorde colleitadora e co ma-nexo de autocargador ede procesadora forestal easí ampliar as súas opor-tunidades de traballo nosector forestal, que de-manda cada vez máis aprofesionais especializadosneste ámbito.

Alumnos do IES Antón AlonsoRíos amplían coñecementosmedioambientais en Santiago

Os padeeiros Manu Garrido, Óscar Graña eRamón Ferro do club Kaiak Tudense recibirononte o Premio Deporte Tudense 2017 na ca-

tegoría masculina, tras proclamarse subcampións doMundo de Maratón, e medalla de bronce no Europeoen c1 no caso de Manu Garrido e en c2 no de RamónFerro e Óscar Graña. O premio na categoría femininafoi concedido ao equipo de Kaiak Polo do Club de Pi-ragüismo Penedo Te Importa de Caldelas que o anopasado lograron o título de campioas galegas e sub-campioas de España.

Premios Deporte Tudense2017

Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L.Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA)

T. 986 64 12 69redaccion@novasdoeixoatlantico.com

OConcello de Ribada-via asinou un conve-nio con Abanca e

Afundación grazas ao calacollerá a mostra fotográfica“Auga, o sangue da terra”, deManuel Valcárcel. Esta cola-boración é parte do proxectoCorrente Cultural, que consi-dera a arte como un instru-mento imprescindible parafomentar o coñecemento e odesenvolvemento colectivo.Grazas a este proxecto, Afun-dación, a obra social deAbanca, impulsa a capilari-dade da cultura en Galicia,ampliando a oferta artísticaalén das súas sedes e trasla-dándoa ás vilas galegas paradesenvolver tamén nelas asactividades da entidade.

O alcalde, Ignacio GómezPérez; o coordinador de Ne-gocio Institucional en Ourensee Lugo de Abanca, AlbertoLópez Sánchez; e a coordi-nadora institucional para Ou-rense e Lugo de Afundación,Beatriz Fernández-Anguiano,ratificaron, mediante rúbrica,a colaboración das entidades.“Auga, o sangue da terra”,de entrada libre e gratuíta,poderase visitar do 1 ao 31de marzo na igrexa da Mada-lena de Ribadavia.A exposición“Auga, o sangue da terra”

realiza un percorrido pola re-

lación do ser humano coaauga mediante fotografíasdos cinco continentes. Lu-gares tan remotos como NovaCelandia, India, China, Níxer,o deserto de Atacama ou aconca do lucense río Lor foronfotografados por Manuel Val-cárcel e recollidos neste pro-xecto expositivo que tencomo obxectivo valorar aauga como elemento vital eamosar como inflúe a pre-senza ou ausencia de auganas culturas, nas paisaxes enos ecosistemas.

As imaxes están distribuídasen tres bloques. O primeiro,“Os estados da auga”, recollefotografías tomadas en NovaCelandia e Galicia, co río Lorcomo protagonista, que plas-man o paso da auga en estadosólido ao líquido e, ao mesmotempo, os engarces entre amontaña e o mar.

“A auga e a vida” conforma

o segundo bloque con imaxesde dous lugares do continenteasiático. Un deles é Varanasi,na India, por onde pasa orío Ganges, que forma parteda vida espiritual dos hindúse é destino sacro de peregri-nación. O segundo lugar éLongshen Guilin, na China,onde o manexo da auga porparte do ser humano deter-minou a paisaxe. As ladeirasreconstruíronse con terrazasnas que se cultiva o arroz.

“Vivindo na escaseza” é oúltimo bloque que trata sobrea escaseza e ausencia deauga. Inclúe imaxes de Malíe os seus pescadores bozo,quen, aproveitando a épocaseca, recollen todo o peixeque poden no río Níxer paradespois vendelo. A escasezade auga tamén se ilustra conimaxes do deserto de Ataca-ma, onde a seca deu lugar aunha paisaxe lunar.

A exposición “Auga, sangue da terra”chega a Ribadavia

Sinatura do convenio no consistorio de Ribadavia.

OConcello de Sober reci-biu a visita de 26 alum-nos e alumnas e 4

mestres do IES O Ribeiro, deRibadavia, que, por segundoano consecutivo, realizaronprácticas de poda na viña expe-rimental que o Concello ten nosChancís, subzona de Amandi.

En concreto, os rapaces erapazas levaron a cabo laborespropias da poda de inverno,nomeadamente poda a cotónou pulgar nos sistemas de for-mación en vaso e cordón. Oalumnado volverá a Sober nomes de maio para facer prác-ticas en enxertos.

Tamén gardaron varas po-dadas para volver no mes demaio e poder enxertalas nosbravos dos socalcos. Farán en-xertos de herbácea leñosa everde-verde.

Os alumnos forman partedo ciclo medio de aceites deoliva e viños e do ciclo superiorde vitivinicultura, todos elesdo módulo de viticultura do

IES de Ribadavia.Acordo

O goberno local do Concellode Sober alcanzou un acordode colaboración co IES O Ri-beiro o pasado ano para queos alumnos e alumnas poidandesenvolver as súas practicasrelacionadas coa viticultura naviña experimental dos Chancís,de propiedade municipal.

Os alumnos e alumnas quetraballan na viña experimentaldos Chancís, acondicionadapor un obradoiro municipal,ocúpanse das tarefas máis téc-nicas. A partir de agora e atao mes de maio será a auxiliarde viticultura coa que conta oConcello a que fará os trata-mentos fitosanitarios corres-pondentes e as labores demantemento. En maio volverána Sober para seguir coas súasprácticas e facer os enxertos.

Na subzona de Chantada,alumnos e profesores visitarona cooperativa Oreta Xira e aadega Vía Romana.

Estudantes de Ribadavia realizanprácticas de poda en Sober

Profesores e alumnos na adega Vía Romana de Chantada.

Xornal galaico-portugués busca xornalista e comercial para ALTO MINHOCondicións excelentes. Precísase curriculum e experiencia

Dirixirse a: redaccion@novasdoeixoatlantico.com