yanik, sicak Çarpmasi vebilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-yanyk_… ·...
TRANSCRIPT
![Page 1: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/1.jpg)
YANIK, SICAK ÇARPMASI VE
DONMALAR
1
![Page 2: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/2.jpg)
YANIKTA İLK YARDIM
2
![Page 3: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/3.jpg)
YANIKLAR
Yanık; derinin herhangi bir
fiziksel ya da kimyasal yakıcı
maddeye maruz kalması
sonucu doku bütünlüğünün
bozulmasıdır.
3
![Page 4: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/4.jpg)
YANIK ÇEŞİTLERİ
1. Fiziksel yanıklar;
Isı (alev, sıcak nesne) ile oluşan yanıklar,
Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar,
Işın ile oluşan yanıklar,
Sürtünme ile oluşan yanıklar,
Donma sonucu oluşan yanıklar.
2. Kimyasal yanıklar;
Asit ve alkali madde ile oluşan yanıklar
4
![Page 5: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/5.jpg)
YANIĞIN CİDDİYETİNİ
BELİRLEYEN FAKTÖRLER
Derinlik,
Yanan bölge,(el-ayak.yüz,genital bölge)
Yanığın etkilediği alan /yaygınlık
Enfeksiyon riski,
Yaş,
Solunum yoluyla görülen zarar,
Hasta/yaralının önceden var olan hastalıkları. 5
![Page 6: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/6.jpg)
YANIK DERECELERİ
I. Derece Yanık ve Belirtileri
Deri yüzeyinde kızarıklık,
Ağrı,
Yanık bölgede şişlik,
II. Derece Yanık ve Belirtileri
Deride, içi su dolu
kabarcıklar,
Ağrı,
6
![Page 7: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/7.jpg)
YANIK DERECELERİ
III. Derece Yanık ve Belirtileri
Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir.
Kaslar, sinirler ve damarlar zarar görmüştür,
Beyaz ve kara yaradan siyah renge kadar aşamaları
vardır,
Sinirler zarar gördüğü için ağrı yoktur.
7
![Page 8: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/8.jpg)
YANIK DERECELERİ
8
![Page 9: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/9.jpg)
YANIĞIN
VÜCUTTA OLUMSUZ ETKİLERİ
Organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar,
Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok gelişebilir,
Enfeksiyon oluşur.
9
![Page 10: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/10.jpg)
ISI İLE OLUŞAN YANIKLARDA
İLK YARDIM
Kişi hala yanıyorsa paniğe engel olunur, koşması
engellenir,
Hasta/yaralının üzeri battaniye vb. ile kapatılıp, yerde
yuvarlanması sağlanarak yanması durdurulur,
Yaşam belirtileri değerlendirilir (ABC),
Solunum yolunun etkilenip etkilenmediği kontrol edilir,
10
![Page 11: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/12.jpg)
YANIKLARDA İLK YARDIM
Yanmış alandaki deriler
kaldırılmadan giysiler çıkarılır,
Yanık bölge en az 20 dakika
yumuşak akan soğuk çeşme
suyu altında tutulur (yanık yüzeyi
büyükse ısı kaybı çok
olacağından önerilmez),
Şişlik oluşabileceği düşünülerek
yüzük, bilezik vb. eşyalar çıkarılır,
12
![Page 13: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/13.jpg)
YANIKLARDA İLK YARDIM
Takılan/yapışan giysiler varsa kesilir,
Hijyen ve temizliğe dikkat edilir,
Su toplamış yerler patlatılmaz,
Yanık üzerine ilaç ya da yanık merhemi vb. hiçbir madde
sürülmez,
Yanığın üzeri temiz bezle örtülür,
Hasta/yaralının üzeri battaniye ile örtülür,
13
![Page 14: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/14.jpg)
YANIKLARDA İLK YARDIM
Yanık bölgeler birlikte bandaj yapılmaz,
Yanık yüzeyi geniş ve sağlık kuruluşu uzaksa
hasta/yaralının kusması yoksa , bilinçliyse ağızdan
sıvı verilerek (1lt su-1 çay kaşığı karbonat-1 çay
kaşığı tuz) sıvı kaybı önlenir,
Tıbbi yardım istenir.(112 )
14
![Page 15: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/15.jpg)
ISI İLE OLUŞAN
YANIKLARDA İLK YARDIM
15
![Page 16: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/16.jpg)
KİMYASAL YANIKLARINDA
İLK YARDIM
Deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa sürede
deriyle teması kesilir,
Bölge bol ve tazyiksiz suyla, en az 15–20 dakika
yumuşak bir şekilde yıkanır,
Kimyasal madde ile temas etmiş giysiler çıkarılır,
Hasta/yaralının üzeri örtülür,
Tıbbi yardım istenir (112).
16
![Page 17: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/19.jpg)
ELEKTRİK YANIKLARINDA
İLK YARDIM
Soğukkanlı ve sakin olunmalı,
Hasta /yaralıya dokunmadan
önce elektrik akımı kesilmeli,
Hasta yaralının ABC’si
değerlendirilmeli,
19
![Page 20: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/20.jpg)
ELEKTRİK YANIKLARINDA
İLK YARDIM
Hasta/yaralıya *kesinlikle su ile müdahale
edilmemeli*
Hasta/yaralı hareket ettirilmemeli,
Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülmeli,
Tıbbi yardım istenmelidir. (112)
20
![Page 21: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/21.jpg)
SICAK ÇARPMASI
21
![Page 22: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/22.jpg)
SICAK ÇARPMASI BELİRTİLERİ
Adale krampları,
Güçsüzlük, yorgunluk,
Baş dönmesi,
Davranış bozukluğu,
sinirlilik,
Solgun ve sıcak deri,
Bol terleme (daha sonra
azalır),
Mide krampları, kusma,
bulantı,
Bilinç kaybı, hayal görme,
Hızlı nabız.
22
![Page 23: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/23.jpg)
SICAK ÇARPMASINDA
İLK YARDIM
Hasta serin ve havadar bir yere alınır,
Hasta/ yaralının giysileri çıkarılır,
Hasta/yaralı sırt üstü yatırılıp, kol ve bacakları yükseltilir.
Hasta/yaralının bilinci açıksa, bulantısı yoksa sıvı ve tuz
kaybını gidermek için 1 lt. su, 1 çay kaşığı karbonat,
1 çay kaşığı tuz karışımlı sıvı ya da soda/maden suyu
verilir.
23
![Page 24: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/24.jpg)
SICAK ÇARPMASINDA
RİSK GRUPLARI
Kalp hastaları,
Tansiyon hastaları,
Diyabet hastaları,
Kanser hastaları,
5 yaş altı çocuklar,
Hamileler,
Böbrek hastaları,
65 yaş üzeri kişiler,
24
![Page 25: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/25.jpg)
DONMALAR
25
![Page 26: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/26.jpg)
DONMALAR
Donma;
Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye
yeterince kan gitmemesi ve dokularda kanın
pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşur.
26
![Page 27: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/27.jpg)
DONMA DERECELERİ
I. Derece Donma ve
Belirtileri
Deride soluk renk, soğukluk
hissi,
Uyuşukluk, halsizlik,
Kızarıklık ve iğnelenme hissi,
27
![Page 28: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/28.jpg)
DONMA DERECELERİ
II. Derece Donma ve
Belirtileri
Zarar gören bölgede
gerginlik hissi,
Ödem, şişkinlik, ağrı, içi su
dolu kabarcıklar,
Su toplanması iyileşirken
siyah renkte kabuklara
dönüşür.
28
![Page 29: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/29.jpg)
DONMA DERECELERİ
III. Derece Donma ve
Belirtileri
Canlı ve sağlıklı deriden
kesin hatları ile ayrılan
siyah bir bölge oluşur.
29
![Page 30: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/30.jpg)
DONMALARDA İLK YARDIM
Hasta/yaralı ılık bir ortama alınarak soğukla teması
kesilir,
Hasta/yaralı sakinleştirilir, kesin istirahate alınır,
hareket ettirilmez,
Kuru giysiler giydirilir,
Ağızdan sıcak içecekler verilir,
Su toplamış bölgeler patlatılmaz, üstü temiz bezlerle
örtülür,
30
![Page 31: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/31.jpg)
DONMALARDA İLK YARDIM
Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,
Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle
bandaj yapılır,
El ve ayaklar bulunduğu/doğal pozisyonda tutulur
(yumruk yapılmış eller açılmaz vb.) ve yukarı kaldırılır,
Tıbbi yardım için 112 aranır.
31
![Page 32: YANIK, SICAK ÇARPMASI VEbilecikisg.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01002411_6-YanYk_… · DONMALARDA İLK YARDIM Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042311/5ed9c6983029ca4c5b53a691/html5/thumbnails/32.jpg)
32