YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI

VE GÜVENLİĞİ

Yapı İşlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği

Yönetmeliği

Amaç : Bu Yönetmeliğin amacı, yapı işlerinde alınacak asgari

iş sağlığı ve güvenliği şartlarını belirlemektir.

Kapsam:

Bu yönetmelik 20/06/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve

Güvenliği Kanunu kapsamına giren tüm yapı işlerinin yapıldığı

işyerlerinde uygulanır.

Bu yönetmelik hükümleri, 19/9/2013 tarihli ve 28770 sayılı

Resmi Gazete’de yayımlanan Maden İşyerlerinde İş Sağlığı

ve Güvenliği Yönetmeliği kapsamına giren işyerlerinde

uygulanmaz.

Yapı İşleri Tanımı:İnşaat ve çeşitli mühendislik işlerinin

yürütüldüğü, yerüstü veya yeraltında, su üstü veya su altında

yapılan işler Ek 1’de yer alan işler ile benzeri diğer işler.

Yapı İşlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği

Yönetmeliği

EK 1Bina

Set, baraj

Yol, demiryolu, havai hat

Tünel, Metro, Köprü

Çelik yapı

İskele, liman, dalga kıran, gemi

Kanalizasyon, lağım, Kuyu

Kanal

Duvar

Sıva, badana, boya işleri

Elektrik tesisatı

Sıhhi tesisat

Kalorifer tesisatı

Dülgerlik

Marangozluk

Kazı, yarma, doldurma, hafriyat

Prefabrike elemanların inşası ve sökümü

Montaj işleri

Değiştirme ve donatma

Tadilatlar

Yenileme

Tamir

Söküm

Yıkım

Restorasyon

Bakım, boyama ve temizleme

Drenaj

Bu işlerde kullanılan sabit ve hareketli makine ve

tesisleri kullanma.

Yapı İşleri

İş kazalarının yaklaşık % 10’u,

Ölümle sonuçlanan kazaların yaklaşık % 30’ u,

Sürekli iş göremezliklerin yaklaşık % 25’i, yapı işkolunda

meydana gelmektedir.

Yapı işkolunda meydana gelen kazaların yaklaşık % 4’ ü

ölümle sonuçlanmaktadır.

Yapı işleri, çalışma şartları bakımından en riskli sektörlerdendir.

7

Yapı İşkolunda Kaza Nedenleri

Yönetmelikte geçen Tanımlar:

Alt işveren: Bir işverenden, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde

veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren

işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği işçilerini/çalışanlarını sadece bu işyerinde

aldığı işte çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları.

Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını

İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve

kuruluşları

Kanun: 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu

Kendi nam ve hesabına çalışan: Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına

mal ve hizmet üretimi yapan ve projenin tamamlanmasında profesyonel katkı sağlayan

kişiyi

Proje: Yapı işlerinin tasarımından tamamlanmasına kadar yürütülen bütün işleri

Proje sorumlusu: İşveren tarafından görevlendirilen ve işveren adına projenin hazırlanmasından,

uygulanmasından ve uygulamanın kontrolünden sorumlu gerçek veya tüzel kişiyi

Sağlık ve güvenlik koordinatörü: Projenin hazırlık ve uygulama aşamalarında, işveren veya

proje sorumlusu tarafından sorumluluk verilen sağlık ve güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek

veya tüzel kişileri.

Sağlık ve güvenlik planı: Muhtemel risklerin değerlendirilip yapı işi süreci boyunca

sağlık ve güvenlik ile ilgili alınacak tedbirlerin, organizasyon yapısının, çalışma

yöntemlerinin ve bunlara ilişkin işlerin ne zaman ve kim tarafından yapılması gerektiğinin

belirlendiği, aynı yapı sahasında faaliyet gösterecek farklı işverenler, alt işverenler, kendi

nam ve hesabına çalışan kişiler ve farklı çalışma ekipleri arasında sağlık ve güvenliğe

dair hususların koordinasyonunun sağlanması amacıyla yapı alanının tamamından

sorumlu işveren veya proje sorumlusu tarafından hazırlanan veya hazırlanması sağlanan

planı.

Yapı alanı: Yapı işlerinin yürütüldüğü alanı

Yönetmelikte geçen Tanımlar:

Yönetmeliğe Göre İşverenlerin Yükümlülükleri

Yapı alanının düzenli tutulmasını ve yeterli temizlikte olmasını

Malzemenin kullanım ve taşıma şartlarının düzenlenmesini

Tehlikeli malzemelerin kullanımı ile uzaklaştırılma koşullarının düzenlenmesini

Yapı alanındaki veya yakınındaki endüstriyel faaliyetler ile etkileşimin dikkate alınmasını

Tesis Ve Ekipmanın Kullanılmaya

Başlamadan Önce Periyodik Olarak Teknik

Bakım Ve Kontrollerinin Yapılmasını

Ulusal Standartlara Uygun Kişisel Koruyucu

Donanımların Bulundurulmasını Ve Çalışanlar

Tarafından Kullanılması

Yapı Alanı Çalışma Yerleri Seçimi Ulaşımın

Sağlanması Geçişler İçin Yolların Belirlenmesi

Atıkların Uygun Şekilde Depolanması,Atılması Ve Uzaklaştırılması

Proje Sorumlusu ve İşverenlerin

Sorumlulukları

İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülükleri bizzat yerine getirebileceği gibi, kendi adına

hareket etmek üzere, gerekli fenni yeterliliğe sahip olan bir veya daha fazla proje sorumlusu tayin

edebilir.

İşveren Veya Proje Sorumlusu ;

Yapı işinin 30 işgününden fazla süreceği ve devamlı olarak 20’den fazla çalışan

istihdam edileceği

İşin büyüklüğü 500 yevmiyeden fazla çalışma gerektireceği durumlarda yapı işine

başlamadan önce Ek-3’te belirtilen bilgileri içeren bildirimi, Bakanlığın ilgili çalışma

ve iş kurumu il müdürlüğüne vermekle yükümlüdür.

Bu bildirimde belirtilen bilgilerin yer aldığı levha, açıkça görünecek şekilde

yapı alanının uygun bir yerine konulur. Gerektiğinde bu bilgiler güncellenir.

EK – 3

YAPI İŞİNE İLİŞKİN BİLDİRİM

Bildirim tarihi

İnşaatın açık adresi (mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel, semt, ilçe

ve il adları)

İşverenin ad ve adresi(mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel, semt,

ilçe ve il adları)

Proje tipi

Görevlendirilmesi halinde proje sorumlusunun adı ve adresi

Proje uygulama safhasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörünün veya

koordinatörlerinin adı ve adresi

EK – 3

YAPI İŞİNE İLİŞKİN BİLDİRİM

Proje hazırlık safhasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörlerinin adıve adresi

İşin planlanan başlama tarihi

Planlanan çalışma süresi (inşaatın muhtemel bitiş tarihi)

Yapı alanında çalışacağı tahmin edilen azami çalışan sayısı

Yapı alanında bulunması muhtemel yüklenicilerin(**) sayısı

Yapılan inşaatın yapı çeşidi yazılacaktır. (köprü, bina, yol gibi)

Alt işverenler, kendi nam ve hesabına çalışanlar ile mal veya hizmet tedarik edenlerbelirtilmelidir.

Sağlık Ve Güvenlik Koordinatörlerinin

Görevlendirilmesi, Sağlık Ve Güvenlik Planı Ve Bildirim

Aynı yapı alanında birden fazla işveren veya alt işverenin bulunması durumunda,

işveren veya proje sorumlusu, sağlık ve güvenlik konularında bir veya daha

fazla sağlık ve güvenlik koordinatörü görevlendirir.

İşveren veya proje sorumlusu, yapı işine başlamadan önce projenin hazırlık

aşamasında, sağlık ve güvenlik planını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar.

Yapı işinde dördüncü fıkrada belirtilen bildirim gerektiren işler haricinde ve Ek-

2’deki listede belirtilen riskleri içeren çalışmaların bulunmaması halinde sağlık ve

güvenlik koordinatörü görevlendirilmeyebilir.

EK– 2

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİ İÇEREN

ÇALIŞMALARIN LİSTESİ

Çalışanların toprak altında kalma, bataklıkta batma veya yüksekten düşme

gibi risklerin fazla olduğu işler

Çalışanın işin yürütümü dolayısıyla maruz kaldığı özel tehlikelere yönelik

sağlık gözetimi gerektiren veya kimyasal ve biyolojik özelliklerinden dolayı

çalışanların sağlık ve güvenlikleri için risk oluşturan maddelerle yapılan işler

İyonlaştırıcı radyasyonla çalışılan işler

Yüksek gerilim hatları yakınındaki işler

EK– 2

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİ

İÇEREN ÇALIŞMALARIN LİSTESİ

Boğulma riski bulunan işler.

Kuyu, yer altı kazıları ve tünel işleri.

Hava beslemeli sistem kullanan dalgıçların yaptığı işler.

Basınçlı hava sağlanarak keson içinde yapılan işler.

Patlayıcı madde kullanımını gerektiren işler.

Fiziksel özelliklerine bağlı olarak yüksek ses, titreşim, basınç farkı, toz oluşması

gibi risklerin fazla olduğu işler.

Ağır prefabrike elemanların montaj ve söküm işleri.

İnşaatta yapılan çalışmalara bizzat katılmaları halinde işveren ve alt işverenler,

yapı alanındaki uygun sağlık ve güvenlik şartlarının sürdürülmesi için, sağlık ve güvenlik

koordinatörlerinin sağlık ve güvenlikle ilgili konularda görüş ve önerilerini dikkate alır.

İş sağlığı ve güvenliği konularında, bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik

koordinatörü görevlendirilmesi proje sorumlusunun veya işverenin sorumluluklarını ortadan

kaldırmaz.

Bu Yönetmeliğe göre sağlık ve güvenlik koordinatörleri atanmış olması ve sağlık ve güvenlik

koordinatörlerinin kendi görevlerini yapmaları, alt işverenlerin sorumluluğunu etkilemez.

Çalışanların Bilgilendirilmesi

Yapı işlerinde;

Kanunun 16’ncı maddesinde belirtilen hususlarla birlikte çalışanlar veya çalışan

temsilcileri, yapı alanında sağlık ve güvenlik ile ilgili alınan tedbirler hakkında

bilgilendirilir.

Verilen bilgilerin kolay ve anlaşılır olması sağlanır.

İş ekipmanlarının kullanım talimatı çalışanlar tarafından rahatlıkla okunabilecek bir

yere asılır.

Çalışanların Görüşlerinin Alınması Ve

Katılımlarının Sağlanması

Yapı alanının büyüklüğü ve riskin derecesi göz önünde bulundurularak, işyerinde

yapılan çalışmalarda çalışanlar ve temsilcilerinin arasındaki koordinasyon sağlanarak,

çalışanların veya çalışan temsilcilerinin görüşleri alınıp katılımları sağlanır.

YAPI ALANLARI İÇİN ASGARİ SAĞLIK VE

GÜVENLİK ŞARTLARI EK 4

Elektrikle Çalışma

Tesisler(enerji dağıtım tesisleri),

yangın veya patlama riski

yaratmayacak şekilde tasarlanarak

kurulmalı ve işletilmelidir.

Elektrikle ilgili bütün ekipman ve

bağlantıların kurulması, sökülmesi,

tamirat ve tadilat işleri sadece ilgili

mevzuatın öngördüğü yetkili

elektrikçiler tarafından yapılır.

Elektrikle Çalışma

Elektrikli tesisatın bütün parçalarının, güç gereksinimleri için yeterli kapasite

ve kalitede ve yapı işlerindeki çalışma koşullarına dayanıklı olması sağlanır.

Yapı alanında veya çalışanların erişebileceği yerlerde bulunan elektrik

panoları, tevzi tabloları ile kontrol tertibatı ve benzeri tesisat, kilitli dolap

veya hücre içine konulur. Bakım, onarım ve yenileme nedeniyle gerilim

altındaki tesisatın tecritlerinin çıkarılması gerektiğinde uyarı ve koruma

amacıyla gerekli tedbirler alınır.

Elektrikle Çalışma

Yapı alanında elektrik bağlantıları için uygun bağlantı

elemanları kullanılır, açık uçlu kablolarla bağlantı yapılmaz.

Elektrik teçhizatı, iletim hatları ve elektrikli aletlerin üzerlerinde

voltajları belirtilir.

Elektrikle çalışan iş ekipmanlarının gövde güvenlik

topraklaması yapılır.

Yapı Alanları İçin Asgari Sağlık Ve Güvenlik Şartları Ek 4

Düzen Temizlik,İstif Ve Depolama

Yapı alanının düzenli ve temiz tutulması sağlanır.

Buz, kar, yağmur, kullanılan malzemeler ve diğer

etkenlerle kaygan hale gelen çalışma yerleri ve

geçitler temizlenerek kaymayı önleyici tedbirler

alınır.

Yapı alanında malzemelerin, yıkılma ve devrilmeleri

önlenir, kazaya sebep olmayacak şekilde istif edilmeleri

sağlanır.

Yapı Alanları İçin Asgari Sağlık Ve Güvenlik Şartları Ek 4

Sosyal Tesisler-Dinlenme Ve Barınma Yerleri

Yanıcı ve kolay tutuşan malzeme kullanılmaması.

BARINMA YERİ OLARAK ASLA YANABİLİR ÇADIR

MALZEME KULLANILMAMALI!!!!!!)

Sağlık şartları ve dış etkilerden korunma.

Uygun ısıtma sistemi.

Yeterli sayıda karyola, ranza, yatak, battaniye vb.

Yangına karşı yeterli önlem.

SOSYAL TESİSLER-DİNLENME VE BARINMA

YERLERİ

İşçi sayısının fazla olması veya işin niteliği nedeniyle sağlık ve güvenlik

yönünden gerektirmesi halinde, işçilere, kolay ulaşılabilen dinlenme ve/veya

barınma yerleri sağlanacaktır. Sabit barınma tesislerinde, bir dinlenme odası,

bir boş vakit değerlendirme odası, yeterli duş, tuvalet, lavabo ve temizlik

malzemesi bulunacaktır. İşçi sayısı göz önünde bulundurularak bu yerlerde

yatak, dolap, masa ve arkalıklı sandalyeler bulunacak ve bunlar kadın ve

erkek işçilerin varlığı dikkate alınarak yerleştirilmelidir.

Dinlenme yerleri, soyunma yerleri, duş, tuvalet ve lavabolar, kantinler ve ilk

yardım odalarındaki sıcaklık ve doğal aydınlatma, bu yerlerin özel kullanım

amaçlarına uygun olacaktır ayrıca bu yerlerin temiz ve iyi bir halde

bulundurulmalıdır.

SOSYAL TESİSLER-DİNLENME VE BARINMA

YERLERİ

İş elbisesi giymek zorunda olan işçilere uygun soyunma yerlerisağlanmalıdır. Soyunma yerlerine kolay ulaşılacak, kapasitesi yeterliolacak ve oturacak yer sağlanmalıdır. İş elbiselerinin ve kişiseleşyaların kurutabileceği ve kilit altında tutabileceği imkanlarsağlanmalıdır.

Baraka ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemleri, çalışanlar içinkaza riski oluşturmayacak türde olup uygun şekildeyerleştirilmeli ve gerektiğinde kullanılmak üzere yedek aydınlatmasistemi bulunmalıdır.

Acil çıkış yolları ve kapıları işçi barakalarının kullanım şekline,boyutlarına, içinde bulunan ekipmana ve bulunabilecek azami işçisayısına uygun nitelikte olmalıdır.

YAPI ALANLARI İÇİN ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK

ŞARTLARI ACİL ÇIKIŞ YOLLARI VE KAPILARI

Doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılması, çıkışın engellenmemesi

Acil çıkış yollarının ve kapılarının sayısı boyutları ve

yerleri ;

A)Yapılan işin niteliğine,

B)İşyerinin büyüklüğüne

C)Çalışanların sayısına

UYGUN OLMALI

YAPI ALANLARI İÇİN ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK

ŞARTLARI ACİL ÇIKIŞ YOLLARI VE KAPILARI

a)Raylı kapılarda, raydan çıkmayı ve devrilmeyi önleyecek güvenlik tertibatı

bulundurulur.

b)Yukarı doğru açılan kapılarda, aşağı düşmeyi önleyecek güvenlik tertibatı

bulundurulur.

c) Kaçış yollarında bulunan kapılar ve geçitler uygun şekilde işaretlenir. Bu

kapıların yardım almaksızın her zaman ve her durumda içeriden açılabilir özellikte

olması sağlanır.

ç)Araçların geçtiği kapı ve geçitler yayaların geçişi için güvenli değilse, bu

mahallerde yayalar için ayrı geçiş kapısı bulundurulur. Bu kapılar açıkça

işaretlenir ve önlerinde hiçbir engel bulundurulmaz.

d)Mekanik kapılar ve geçitler, çalışanlar için kaza riski oluşturmayacak şekilde

yapılır. Bu kapılarda, kolay fark edilebilir ve ulaşılabilir, acil durdurma sistemleri

bulundurulması ve herhangi bir güç kesilmesinde otomatik olarak açılmıyorsa, el ile

de açılabilir özellikte olması sağlanır.

İskelelerİskele Tehlikeleri

Yüksekten düşme

İskelenin göçmesi

Kalasların kırılması

Aşağı düşen aletler, inşaat malzemeleri

Yukarıdan geçen elektrik kabloları

İskelerle İlgili Genel Tedbirler

Kendiliğinden hareket etmeyecek, stabilitesi bozulmayacak ve çökmeyecekşekilde tasarlanmış, imal edilmiş ve kurulmuş olması.

İskele üzerinde çalışacak işçilerin, paraşüt tipi emniyet kemeri takmalarıgerekmektedir. Bu kemerin tutma halatı kancası, yukarıdan aşağıya sarkıtılandikey yaşam hattına bağlı olmalıdır.

Rüzgar hızı 45km/sa ve üstündeyse iskelede çalışma yapılmamalı; her fırtınadansonra iskele kontrol edilmelidir.

Korozyona karşı uygun malzeme kullanılması.

İskeleler sık sık ve en az ayda 1 kere muayene ve kontrol edilerek sonuçlar yapı iş defterine yazılacaktır.

İskelerle İlgili Genel Tedbirler

İskele platformları hareket etmeyecek şekilde iskele sistemine sabitlenir.

Platform elemanları ile iskele dikey elemanları arasında ve platform

döşemesinde çalışanların düşmesine sebep olabilecek boşluk bulunmaması

sağlanır.

İskeleler aşırı yüklenmemeli, gereksiz malzemeler platformlar üzerinde

bırakılmamalı. İskele üzerine metre kareye 400 kg’ dan fazla ağırlık

konmamalıdır.

İskelelerin taşıyabilecekleri azami ağırlıklar, levhalar üzerine yazılarak

iskelelerin uygun ve görülebilir yerlerine asılır. Belirtilen bu ağırlıkları aşan

yükler iskelelere yüklenmez.

İskelelerin üzerine moloz ve artıklar ile geçişi engelleyecek malzemeler

bırakılmaz.

İskelerle İlgili Genel Tedbirler

İskele korkulukları, 1.10 metre yüksekliğinde ve 60 cm genişliğinde veher 0.5 metrede bir olmak üzere iki sıra korkuluğu bulunmalıdır. İskelekorkuluğu 100 kg. kuvvet şiddetindeki darbeye karşı dayanıklı olmalıdır.

İskeleler aşağıda belirtilen durumlarda işveren tarafından görevlendirilenehil bir kişi tarafından kontrole tabi tutularak, iskeleler ile ilgili özel tedbirlerdebelirtilen hususları içeren kontrol raporu hazırlanır, rapor sonucunda sadecegüvenli olduğu tespit edilen iskelelerde çalışma yapılır;

a) Kullanılmaya başlamadan önce

b) Haftada en az bir kez

c) Üzerinde değişiklik yapıldığında

ç) Belli bir süre kullanılmadığında

d) Sismik sarsıntı, kuvvetli rüzgârlar gibi olumsuz hava şartlarına veyadenge ve sağlamlığını etkileyebilecek diğer koşullara maruz kaldığında

Cephe İskelelerinde Özel Tedbirler

İskelelerinin kurulumunda, taşıyıcı sisteme ait düşey ve yatay elemanlarıneksiksiz olarak kullanılması ve sistemin yeteri kadar çapraz elemanlarlatakviye edilmesi sağlanır.

Cephe iskeleleri binaya mümkün olduğunca yakın kurulur, bunun mümkünolmadığı durumlarda çalışanların bina ile iskele arasından düşmeleriniönleyici tedbirler.

Taşıyıcı sisteme ait dairesel kesitli düşey ve yatay elemanların anma dışçapının en az 48,3 mm olması, et kalınlıklarının ise malzeme cinsine veen küçük akma dayanımına uygun olması sağlanır.

Madeni cephe iskeleleri statik elektriğe karşı uygun şekilde topraklanır.

Cephe İskelelerinde Özel Tedbirler

Cephe iskelelerinin ayaklarında sabit veya düşeyliği

ayarlanabilir taban plakaları ve yumuşak zeminlerde yükü

dağıtmak için taban plakaları altlarında uygun malzemeden

yapılmış altlıklar kullanılır.

Sağlam olmayan ve uygunsuz malzemeler destek parçaları

olarak kullanılmaz, iskelenin sağlam ve dengeli olması sağlanır.

ÖZETLE: Uygun Cephe İskelesi

Sabit platform

Ana korkuluk (1 metrede) ara yan koruma elemanı, eteklik

Uygun kurulum, sabitleme, sağlamlık, dayanıklılık, zemin şartları

Uygun malzeme

Yağmur kar, buz vs karşı önlem

Enerji hatlarına yeterli mesafe

Yeterli nitelik ve nicelikte taşıyıcı sistem elemanı

48,3 milimetre anma dış çapı

Bina-iskele arası mesafe (en fazla 30 cm)

Yükü dağıtan uygun ayak sistemleri

Güvenli ulaşım (merdiven ve benzeri sistemler)

Topraklama

ÖZETLE: Uygun Cephe İskelesi

TS EN 12810-1,TS EN 12810-2,TS EN 12811-1,TS EN 12811-2, TS EN

12811-3 standartlara uygunluk olmalı.

Sağlamlık ve dayanıklılık hesabı yapılacaktır.

Uygunluğuna dair belge olmalı.

Güvensiz İskele Örnekleri

SEYYAR İSKELELER

Sıpa iskeleler dayanıklılık ve taşıyacağı yükler bakımından yeterli

sağlamlıkta ve uygun malzemeden yapılmalıdır. Sıpa iskele bacakları,

düzgün ve sağlam yerlere oturtulacaktır. Sıpa iskelelerinin çalışma

platformları yapılacak işe uygun genişlikte olacak ve düşmeye neden

olabilecek tehlikeli dikey boşluklar korkuluklarla güvenlik altına alınmalıdır.

1-Sağlam Ayak,

2-Yeterli kalınlıkta kalas,

3-Çapraz destek

4-Merdiven,

5-Kenar korkulukları

Seyyar İskelelerde

Çalışma platformları eksiksiz olmalı

Yüksekten düşmeyi engelleyici ana/ara korkuluk

sistemi bulunmalı

İskele kendi kendine hareket etmemeli

Asma İskeleler Ve Hareketli Platformalar

Asma İskelelerde Tedbirler

İskeleler taşıyıcı sistemi için kullanılacak halatlar, hareketi sağlayanmekanik tesisat ve motor tertibatı, fren sistemleri, çalışmaplatformu ve diğer güvenlik teçhizatları her gün işe başlamadanönce kontrol edilir.

İskelelerin hareketlerini sağlayan makine, teçhizat ve vinçlerin,kullanılmaya başlanmadan önce, montajını gerçekleştiren yetkiliteknik elemanlarca kullanıma elverişli olduklarına dair belgelerhazırlanarak, bu belgeler işyerinde bulundurulur.

İskele sistemlerinde çalışan sayısı kadar dikey yaşam hattıoluşturulur.

Asma İskelelerde Tedbirler

İskeleler, çalışma konumunda devreye sokulabilecek

durdurma fren sistemleriyle donatılır. Ayrıca iskelelerde

düşmeyi önleyici teçhizat ve ikincil fren sistemleri bulunur.

Halatlı kaldırma tertibatlarında çalışma konumunda güç

kaynağının kesilmesi durumunda otomatik olarak devreye giren

ayrı bir tutma freni bulunur. İskelelerde düşmeyi önleyici teçhizat,

tutma frenleri ve ikincil fren sistemi gibi güvenlik tedbirlerinin

çalışma esnasında sistemi durdurma amaçlı kullanılmaması için

gerekli tedbirler alınır.

İskelelerin taşıyabileceği azami yük miktarı belirtilerek, bu

miktardan fazla yükleme yapılmaz. Asma iskelelerde merdiven

kullanılmaz.

ÖZETLE: ASMA İSKELELER

Platform

Korkuluklar

Güvenlik halatı (life line-yaşam hattı) HER BİR İŞÇİ İÇİN AYRI

AYRI bulunmalıdır.

İkincil halat, düşüşü önleme teçhizatları, mekanik durdurma

tertibatları, otomatik eğim ve hız algılayıcılar vb.

TS-EN 180

MERDİVENLER

Merdivenler Genel Tedbirler

El merdivenlerini ancak, düşük risk nedeniyle daha güvenli bir iş

ekipmanı kullanımı gerekmiyorsa, kısa süre kullanılacaksa veya

değiştirilmesi mümkün olmayan işyeri koşullarında kullanın.

Merdivenin dayandığı noktadan en az 1 m daha uzun olmasına dikkat edin.

Ulusal standartlara uygun basamakları kaymaz olmalıdır.

Zarar görmüş merdivenleri kullanmayın.

Merdivenin ayaklarını zemine tam oturtarak ya da uç kısmından sağlam bir

noktaya bağlayarak sabitleyin.

Araç/yaya trafiğinin olduğu yerlerde, merdivenlerin etrafını çevirerek

emniyeti sağlayın.

61

Doğru Merdiven Yerleşimi (Merdiven Açısı)

Taşınabilir merdivenler, düşey

uzunluk yatay uzunluğun 4 katı

olacak şekilde yaslanmalı

Yukarı doğru 4 birim için dışa

doğru 1 birim taşmalı

Güvenli Merdiven Kullanımı

Yüzler her zaman merdivene dönük olmalı

Her zaman en azından 2 el ve 1 ayak veya 1 el ve 2 ayağı merdivendeolmalı (3 nokta teması)

Dengeyi kaybetmemek için erişimi zor olan noktalara uzanmamalı

Güvenli Merdiven Kullanımı

Taşınır merdivenin son 3 basamağında ayaktadurulmaz

Ağır ve tehlikeli maddeler taşımamalı

Taşınabilir aletleri alet kemerinde taşımalı

İş ayakkabıları ve basamaklar yağlı veya çamurluolmamalı

Çatı İşleri

Çatılarda veya eğik yüzeylerde yapılan çalışmalarda; çalışanların, aletlerin,

diğer nesne ve malzemelerin düşmesini veya benzeri diğer riskleri önlemek

amacıyla güvenli kenar koruma sistemleri, çatı merdivenleri, güvenlik ağları,

çalışma platformları, korkuluklu iskeleler, kayarak düşmeyi önleme sistemleri

veya dikey ve yatay yaşam hatları gibi toplu koruyucu tedbirler alınır.

Çalışanların çatı üzerinde veya kenarında veya kırılgan malzemeden yapılmış

herhangi bir yüzey üzerinde çalışmak zorunda olduğu hallerde; sağlam olmayan

ve kırılgan maddeden yapılmış yüzeylerde dalgınlıkla yürümelerini veya

düşmelerini önleyecek gerekli tüm tedbirler alınır.

Yatay Yaşam Hattı Uygulamaları

Kazı İşleriKazı Tehlikeleri

Göçük en büyük tehlike

Oksijen yetersizliği

Zehirli maddelerin teneffüsü

Yangın, patlama

Kazı içine düşme

Kazı Tehlikeleri

Yanlışlıkla yeraltı kablolarına zarar verme

Su birikmesi

Kazının civarında çalışan iş makinelerinin çökmeye sebep

olması

Araçların hendeğe düşmesi

Yer altı kabloları, gaz boruları, su, kanalizasyon ve diğer

dağıtım sistemlerinin yerleri belirlenmeli.

Kazının bitişik yapıları etkileyip etkilemeyeceği

araştırılır ve gerekli tedbirler alınır.

Yapı alanının çevresi perde ile çevrilmeli ve yapı

bitimine kadar korunmalı

Kazıların kenarlarına uyarı şeritleri çekilerek ikaz

levhaları asılmalı.

Kazı üzerinden geçişlerin sağlanması için min 80 cm

eninde ve korkuluklu geçitler kullanılmalı.

Kazı Öncesi Planlama

Kazı İşleri, Kuyular, Yeraltı İşleri İle Tünel Ve Kanal

Çalışmalarında Aşağıda Belirtilen Hususlara Uyulur:

Çalışmalar, işveren tarafından görevlendirilen ehil kişi gözetiminde yapılır.

Çalışma alanına giriş ve çıkış için güvenli yollar sağlanır.

Kazılarda zemin yapısı, iklim koşulları, kazı alanı yakınlarında meydana gelebilecek

sarsıntılar, çevredeki su kaynakları ve fazla yük kuvvetleri göz önüne alınarak uygun

şev açıları belirlenir ve/veya statik hesabı yapılmış uygun destek ve setler kullanılır.

Kazı yüzeyleri, şevlerin eğimi ve yüksekliği zeminin yapısına, sağlamlığına ve

çalışma yöntemlerine uygun seçilir.

Malzeme veya cisim düşmesine, su baskını tehlikesine ve insanların düşmesine

karşı uygun tedbirler alınır.

Tehlikeli veya zararlı olmayan özellikte solunabilir hava sağlamak için bütün

çalışma yerlerinde gerekli tedbirler alınır.

Yangın, parlama, patlama, su baskını veya göçük gibi durumlarda çalışanların

güvenli bir yere ulaşmaları sağlanır.

Kazı işlerinde yağış sırasında çalışma yapılmaz.

Makinelerle yapılan kazı işlerinde, bu makinelerin hareket alanına çalışanların girmelerine izin verilmez.

Kazı alanından çıkartılan hafriyat ile kazı kenarı arasında yeterli mesafe bulundurulur ve hafriyatın kazı alanına akma riski bulunuyorsa uygun bariyerler kullanılır.

Açıkta yapılan 150 santimetreden daha derin kazı işlerinde ve her derinlikte yapılan temel ve kanal kazılarında yan yüzeylerin altlarının şerit gibi kazılarak yukarıdan çökertilmesi şeklinde çalışma yapılması engellenir. Ayrıca kanallarda yan duvarların göçmemesi için gerekli tedbirler alınır.

.

Yeraltı Çalışmalarında Aşağıda Belirtilen Hususlara Uyulur:

Havalandırma sisteminin arızalanması durumunda, yer altı

çalışmaları durdurulur ve bütün çalışanlar tahliye edilir, uygun

havalandırma sağlanıncaya kadar kimsenin içeri girmesine izin

verilmez.

Uygun bir haberleşme sistemi oluşturulur, buralardaki kaçış

yolları görülebilir bir şekilde işaretlenir.

Tüneller ve galerilerde göçük tehlikesine karşı uygun tedbirler

alınır.

Kazı (yan) yüzlerinde aşağıda belirtilen durumlarda genel kontrol

yapılır, kontrol sonucunda çalışma ortamının güvenli olduğu

belirtilmeden çalışmaya başlanılmaz;

Her vardiyadan önce

Patlatma yapılıyorsa her patlatmadan sonra

Beklenmedik parça düşmelerinden sonra

Desteklerdeki önemli bir zarardan sonra

Şiddetli yağış, don ve kardan sonra

Göçüğe Karşı Korunma

Uygun açılarda şev verilmesi

Destek ve set (iksa) sistemleri kullanılması

Tasarım kriterleri:

Zemin tipi

Kazı derinliği

Kazı boyutları

Zemindeki su içeriği

Hava koşulları

Civardaki diğer operasyonlar

Beton Döküm İşleri

Beton pompası bomunun ucundaki bom hortumunun güvenli

yöntemlerle idare edilmesi

Beton dökülen kısmın hemen altında çalışma yapılmaması

Beton dökülen ağızda hortumun savrulmaması

Beton pompası operatörünün betonun döküldüğü yeri

görmemesi durumunda uygun haberleşme imkânı sağlanması

Beton dökümü bitinceye kadar kalıpların sürekli kontrol

edilmesi

Kalıp açılması ve patlamasının gerekli tedbirler alınarak

önlenmesi.

Pompa kollarının açılmasında ve toplanmasında çevredeki bina,

elektrik iletim hatları gibi tesislerin oluşturduğu risklerin ortadan

kaldırılması

Betonarme Kalıp İşleri

Kalıp işleri işveren tarafından görevlendirilen ehil kişi gözetiminde ve konu ile ilgilitecrübe sahibi çalışanlarca yapılır.

Kalıp panolarının, geçici destek ve payandaların üzerlerine binen yüke ve gerilimedayanacak şekilde planlanması, tasarlanması, kurulması ve korunması sağlanır.

Çalışanları, kalıp sisteminin geçici dayanıksızlık veya kırılganlığından kaynaklananrisklerden korumak için yeterli tedbirler alınır.

Betonarme kalıplarının yeterliliği her beton dökümünden önce kontrol edilir.Özellikle kayar kalıp, tünel kalıp ve masa kalıplardaki bağlantı yerleri, sabitlemeelemanları, tijler, hidrolik hortumları, taşıma yerleri, pano krikoları, teker sistemleri, fişkrikoları, yayların aksları ve hareketli parçalar, sapma pimler, ağ sistemleri ve benzerikalıp parça ve unsurları düzenli olarak ve her kullanımdan önce kontrol edilerekdeformasyona uğramış ve güvenliği tehlikeye atabilecek durumda olanlarınkullanılmasına müsaade edilmez.

Kalıp sökme işi için izlenecek çalışma yöntemi, parçaların hangi sırayla sökülmesigerektiği, çalışanların çalışma yerlerine güvenli ulaşımı, sökülen kalıp malzemelerininçalışma ortamından güvenli şekilde uzaklaştırılması ve istifi, kalıp malzemelerinindengeli olarak yere indirilmesi veya yukarıya çıkarılması gibi konularda gereklidüzenlemeler yapılır, araç ve gereçler eksiksiz olarak temin edilir. Söküm sırasında,söküm alanında görevli çalışanlar hariç kimse bulundurulmaz.

Kalıp Söküm Ve Yapım İşleri

ÖZETLE

Uzman Gözetimi

Kurma, kullanma ve sökme planı

Sağlamlık ve dayanıklılık hesapları

Yeterlilik kontrolleri (özellikler kayar kalıp, tünel kalıp ve masa

kalıplardaki bağlantı yerleri, sabitleme elemanları, tijler,

hidrolik hortumlar vs)

Geçici dayanıksızlara karşı önlem ve iş planı

Kalıbı taşıyan sistemin uygun şekilde tasarlanması

Düşmeye karşı önlem (yatay yaşam hatları, platformlar,

korkuluklar, güvenlik ağları)

Yıkım İşleri

Yıkımdan önce yapının içindeki ve etrafındaki havagazı, su ve elektrik bağlantıları

kesilir ve yıkılacak kısmın etrafında, güvenlik alanı bırakılarak gerekli tedbirler

alınır.

Çalışmalar, işveren tarafından görevlendirilen ehil kişinin gözetimi altında planlanır

ve yürütülür.

Yıkım esnasında toz kalkmaması ve yıkılan kısma ait malzeme ve molozların

çalışma ortamından güvenli bir şekilde uzaklaştırılması için gerekli tedbirler

alınır.

SONUÇ

İnşaat işleri sayısız tehlikelerle doludur.

Çalışanlar bu tehlikelerden haberdar olmalı ve eğitilmelidir.

Gerekli sağlık ve güvenlik önlemleri alınmazsa, iş

kazalarından dolayı yaralanma ve ölümlerde artış olacağı gibi

işlerin gecikmesinden dolayı maddi kayıplar da artar.

İşlerin başlamasından önce koordinatörlerin atanması ve

uygun sağlık ve güvenlik planlarının hazırlanmasıyla bu

kayıplar azalacaktır.