yapi malzemes Điikisi.deu.edu.tr/halit.yazici/beton1.pdf · bir yap ı malzemesi olarak kullan...

YAPI MALZEMESĐ II

BETON TEKNOLOJĐSĐ

Doç.Dr. Halit YAZICI

http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/

Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü

GĐRĐŞ

DERS UYGULAMA ŞEKLĐ:TEORĐK + LABORATUVAR UYGULAMALARI

DERSE DEVAM ZORUNLUDUR !!!!

SAHTE ĐMZA ATAN ve ATTIRAN DEVAMSIZLIKTAN KALIR !!!!

%40 I. Vize + %10 Lab. Ödev + %10 Devam Durumu+ % 50 Final

Devam durumu her öğrenci için belirlenerek devam oranı 10 ile çarpılacak derse tam devam eden öğrenci ortalamasına 10 puan almış olacak

SINAV:TEST + KLASĐK

• KAYNAK KĐTAP

• BETON

DEÜ YAYINLARI

KĐTAP BASKIDA KISA SÜREDE MÜH. FAKÜLTESĐNDE SATIŞA SUNULACAK

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİMÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 334

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİMÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 334

YAZARLARBÜLENT BARADAN – SELÇUK TÜRKEL – HALİT YAZICI – HAYRİ ÜN

HÜSEYİN YİĞİTER – BURAK FELEKOĞLU – KAMİLE TOSUN FELEKOĞLUSERDAR AYDIN – MERT YÜCEL YARDIMCI – ALİ TOPAL – ALİ UĞUR ÖZTÜRK

YAZARLARBÜLENT BARADAN – SELÇUK TÜRKEL – HALİT YAZICI – HAYRİ ÜN

HÜSEYİN YİĞİTER – BURAK FELEKOĞLU – KAMİLE TOSUN FELEKOĞLUSERDAR AYDIN – MERT YÜCEL YARDIMCI – ALİ TOPAL – ALİ UĞUR ÖZTÜRK

2012

BETONBETONBETONKİTABI YAYINA HAZIRLAYANLAR

BÜLENT BARADAN – HALİT YAZICI – SERDAR AYDIN

KİTABI YAYINA HAZIRLAYANLAR

BÜLENT BARADAN – HALİT YAZICI – SERDAR AYDIN

• DURABİLİTE, DAYANIKLILIK, KALICILIK BÖLÜMÜ İÇİN KAYNAK KİTAP

DERSTE BADERSTE BAŞŞARI ARI İİÇÇİİNN�� DERSLERE ve LABORATUVARA KATILINIZDERSLERE ve LABORATUVARA KATILINIZ�� DERSTE ve LABDA KISA NOTLAR ALINIZDERSTE ve LABDA KISA NOTLAR ALINIZ�� LAB LAB ÖÖDEVLERDEVLERİİNNİİ DDÜÜZGZGÜÜN, OKUNAKLI N, OKUNAKLI

HAZIRLAYINIZHAZIRLAYINIZ�� DERSTE ve LABDA SAYISAL DERSTE ve LABDA SAYISAL ÖÖRNEKLERRNEKLERİİ

NOT ALINIZNOT ALINIZ�� KKİİTABI DTABI DÜÜZENLZENLİİ OLARAK OKUYUNUZ OLARAK OKUYUNUZ �� DERSTE UYUKLAMAYINIZ!DERSTE UYUKLAMAYINIZ!�� DERSTE CEP TELEFONU KULLANMAYINIZDERSTE CEP TELEFONU KULLANMAYINIZ�� DERSE 15 DAK. FAZLA GEDERSE 15 DAK. FAZLA GEÇÇ KALMAYINIZKALMAYINIZ

• ÇĐMENTO

• AGREGA

• BETON

ÇOK FAZLI (KOMPOZĐT) MALZEME

BETON

Su

BETON

Mineral Katkı

Kimyasal Katkı

Çimento

Đri agrega

Đnce Agrega

SEM (TARAMALI ELEKTRON MİKROSKOBU) FOTOĞRAFI

ÇĐMENTO BAĞLAYICI

ĐRĐ AGREGA İSKELET

ĐNCE AGREGA DOLGU

SU HİDRATASYON + İŞLENEBİLİRLİK

MĐNERAL KATKI

PUZOLANİK REAKSİYON +

FİLLER

KĐMYASAL KATKI

TAZE ve SERTLEŞMİŞBETON ÖZELLİKLERİNİ

GELİŞTİRMEK

MÜHENDİS - MİMARIN GÖREVİ

İSTENEN DAYANIMDA

YÜKLER BELİRLİ BİR GÜVENLİKLE TAŞINMALI

DAYANIKLI (DURABİLİTE)

KALICI DENECEK KADAR UZUN ÖMÜRLÜ

EKONOMİK KIT KAYNAKLARIN VERİMLİ KULLANIMI

İŞLEVSEL-FONKSİYONEL

İHTİYACA CEVAP VEREN

GÜZEL-ESTETİK

İNSAN DOĞASI

YAPININ;

OLMASINI SAĞLAMAKTIR

BETONBETON

UYGUN BUYGUN BĐĐR R ŞŞEKEKĐĐLDE;LDE;

UZUN YILLAR HERHANGUZUN YILLAR HERHANGĐĐ BBĐĐR BAKIM VE R BAKIM VE ONARIM GEREKTONARIM GEREKTĐĐRMEDEN HRMEDEN HĐĐZMETZMETĐĐNNĐĐ

SSÜÜRDRDÜÜRRÜÜR.R.

→→→→→→→→ TASARLANMITASARLANMIŞŞ,,→→→→→→→→ ÜÜRETRETĐĐLMLMĐŞĐŞ,,→→→→→→→→ YERLEYERLEŞŞTTĐĐRRĐĐLMLMĐŞĐŞ→→→→→→→→ SIKISIKIŞŞTIRILMITIRILMIŞŞ,,→→→→→→→→ BAKIMI YAPILMIBAKIMI YAPILMIŞŞ ve ve →→→→→→→→ KORUNMUKORUNMUŞŞ iseise

16

0255075

100125150175200225250275300325

0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1

Su/çimento oranı

800

200

140

100

60

40

20

Bas

ınç

day

anım

ı, M

Pa Yüksek dayanımlı/Yüksek Performanslı

Beton (1980 ve 1990 lı yıllar)

Reaktif Pudra Betonu (1995 den sonra)

Normal Dayanımlı Beton (1970 li yıllar)

Normal Dayanımlı Beton(1950 li yıllar)

BETONUN EVRĐMĐ KAPSAMINDA BASINÇ DAYANIMI-SU/ÇIMENTO ĐLĐŞKĐSĐ

BETONUN EVRĐMĐ KAPSAMINDA BASINÇ DAYANIMI-SU/ÇIMENTO ĐLĐŞKĐSĐ

ÜÜRETRETİİM HATALARIM HATALARI

* B* BİİNALARDA BETON TEKNOLOJNALARDA BETON TEKNOLOJİİSSİİNE UYGUN OLMAYAN NE UYGUN OLMAYAN BBİİR MALZEME!!!!. .R MALZEME!!!!. .

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRĐĐSSĐĐ BOZUK, BOBOZUK, BOŞŞLUKLU LUKLU BETON!!!!!! BETON!!!!!!


GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRĐĐSSĐĐ BOZUK, BOZUK, BETON!!!!!! BETON!!!!!!


* B* BİİNALARDA BETON TEKNOLOJNALARDA BETON TEKNOLOJİİSSİİNE UYGUN OLMAYAN NE UYGUN OLMAYAN BBİİR MALZEME!!!! R MALZEME!!!! ÜÜRETRETİİMMİİ YAPILMIYAPILMIŞŞTIR. .TIR. .

KKĐĐL TOPAKLI ve AL TOPAKLI ve AĞĞAAÇÇ PARPARÇÇASI ASI ĐĐÇÇEREN EREN BETON!!!!!! BETON!!!!!!



KAROT KAROT ÇÇIKARTILAMAYAN IKARTILAMAYAN BETON!!!!!! BETON!!!!!!


DONATI KOROZYONUDONATI KOROZYONU

PLASTPLASTİİK RK RÖÖTRE TRE ÇÇATLAATLAĞĞII


Panteon Roma imparatoru Panteon Roma imparatoru HadrianHadrian taraftarafıından yaptndan yaptıırrıılmlmışışttıır. r.

M.S. 128 yM.S. 128 yııllıında innda inşşa edilmia edilmişştir. tir. 43.2 43.2 mm’’liklik kubbe kubbe ççapapıı ile 1800 yile 1800 yııl l bu rekorun sahibi olmubu rekorun sahibi olmuşştur. tur.

KALICILIK SEMBOLLERKALICILIK SEMBOLLERĐĐAYASOFYA (AYASOFYA (ĐĐSTANBUL)STANBUL)

SERVSERVĐĐS S ÖÖMRMRÜÜ : :

537 y537 yııllıında tamamlandnda tamamlandıı

(941 y(941 yııl kilise + 422 yl kilise + 422 yııl Cami )l Cami )

PPĐĐRAMRAMĐĐTLERTLER

(CHEOPS, KHEFREN, YKRENOS)(CHEOPS, KHEFREN, YKRENOS)

≈≈ 4500 YA4500 YAŞŞINDAINDA

MISIR ATASMISIR ATASÖÖZZÜÜ::

ĐĐNSANLIK ZAMANDAN KORKAR NSANLIK ZAMANDAN KORKAR

ZAMAN DA PZAMAN DA PĐĐRAMRAMĐĐTLERDENTLERDEN

"TAŞ DEHAYA ULAŞTI DEHA TAŞ KESĐLDĐ!"

Mimar-Mühendis : Koca SinanYapılış Tarihi : 1568 - 1574 SELĐMĐYE

BETON TEKNOLOJĐSĐ

SÜREKLĐGELĐŞMEKTE

KĐMYASAL KATKILAR

MĐNERAL KATKILAR

YENĐ TÜR ÇĐMENTOLAR

YENĐÜRETĐM

TEKNĐKLERĐ

POLĐMER ESASLI

BAĞLAYICILAR

�� BETON DBETON DÜÜNYADA EN YAYGIN NYADA EN YAYGIN KULLANILAN TAKULLANILAN TAŞŞIYICI SIYICI SİİSTEM STEM MALZEMESMALZEMESİİDDİİRR……

PetronasPetronas kuleleri: BETONARME kuleleri: BETONARME 451.9 m y451.9 m yüükseklik kseklik

BAĞLAYICI MADDELER

İnce toz halinde olan ve su eklenmesi ile hamur

haline geldikten sonra zamanla plastikliğini

kaybedip sertleşen, bağlayıcı özelliği olan

malzemelere bağlayıcı maddeler denir.

BABAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER

TOZ BATOZ BAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER

KKİİREREÇÇ, AL, ALÇÇI, I, ÇÇİİMENTO vb.MENTO vb.

SIVI BASIVI BAĞĞLAYICI MADDELERLAYICI MADDELER

YOL YAPIMINDA KULLANILAN YOL YAPIMINDA KULLANILAN

HHİİDROKARBONLU BADROKARBONLU BAĞĞLAYICILARLAYICILAR

İİnce toz halindeki bance toz halindeki bağğlaylayııccıı maddelere su maddelere su

eklenince baeklenince başşlanglangııççta istenilen ta istenilen şşeklin eklin

verilebildiverilebildiğği plastik bir hamur elde edilir. i plastik bir hamur elde edilir.


Belirli bir sBelirli bir süüre sonra, hamur katre sonra, hamur katıılalaşşmaya maya

babaşşlar. lar.

Bu olaya PRBu olaya PRİİZ denir.Z denir.

PRPRİİZ olayZ olayıınnıın 2 n 2 ÇÇeeşşidi vardidi vardıır. r.


1.1. Hidrolik baHidrolik bağğlaylayııccıılar: lar:

HHavada ve suda priz yapma avada ve suda priz yapma öözellizelliğği olan i olan

ve suda erimeyenve suda erimeyen babağğlaclacıılarlar. (. (ÇÇimento)imento)

2. Hava ba2. Hava bağğlaylayııccıılarlarıı::

yalnyalnıızca havada priz yapan bazca havada priz yapan bağğlaclacıılarlar. .

(Ya(Yağğllıı kirekireçç))

ĐĐLK BALK BAĞĞLAYICILAR:LAYICILAR:TOPRAKTOPRAK

KKĐĐREREÇÇ ALALÇÇILAR,ILAR,

PPĐŞĐŞMMĐŞĐŞ KKĐĐL TOZLARI,L TOZLARI,

DODOĞĞAL PUZOLANLAR.AL PUZOLANLAR.

TOPRAK+KTOPRAK+KĐĐREREÇÇTATAŞŞI KARII KARIŞŞIMLARI,IMLARI,


YapYapıılan aralan araşşttıırmalara grmalara gööre bare bağğlaylayııccıı maddelerin kullanmaddelerin kullanıımmıı

EpipaleotikEpipaleotik ççaağğlara kadar gitmektedir. lara kadar gitmektedir. ÇÇeeşşitli tarihi itli tarihi babağğlaylayııccıı öörneklerine rneklerine ĐĐsrail, Msrail, Mııssıır, Tr, Tüürkiye ve rkiye ve ĐĐtalyatalya’’da da

rastlamak olanaklrastlamak olanaklııddıır. r.


İİlk balk bağğlaylayııccıı kullankullanıımmıına M.na M.ÖÖ.17000 y.17000 yııllarllarıında nda

NatufianNatufian kküültltüürrüünde rastlanmaktadnde rastlanmaktadıırr•• İİsrailsrail’’de gde göörrüülen len NatufianNatufian

binalarbinalarıı 9 9 mm’’yeye ulaulaşşan an

ççaplarda dairesel aplarda dairesel

barbarıınaklar olup, duvarlarnaklar olup, duvarlarıı

iişşlenmemilenmemişş dodoğğal taal taşşlarlarıın n

killikilli--ççamur ve amur ve ööğğüüttüülmlmüüşş

kirekireççtataşışı ile sile sııvanmasvanmasıı ile ile

yapyapıılmlmışışttıır. r.


SSöönmnmüüşş kirecin ilk uygulamalarkirecin ilk uygulamalarıı mamağğara ara

duvarlarduvarlarıına yapna yapıılan resimlerde glan resimlerde göörrüülmlmüüşşttüür. r.

KireKireçç mamağğaralarda iaralarda içç ve dve dışış dekorasyon ve sdekorasyon ve sııva va

yapyapıımmıında kullannda kullanıılmlmışışttıır. Eski Mr. Eski Mııssıır, Kr, Kııbrbrııs, Girit s, Girit

ve Mezopotamya'nve Mezopotamya'nıın den değğiişşik yik yöörelerinde kirecin relerinde kirecin

bir yapbir yapıı malzemesi olarak kullanmalzemesi olarak kullanıılmaslmasıına ait na ait

öörneklere rastlanrneklere rastlanıılmlmışışttıır. r.


ÇÇatal Hatal Hööyyüük kalk kalııntntıılarlarıı iiççinde inde

bulunan 8000 ybulunan 8000 yııl l ööncesine ait ncesine ait

harharççlar ve Yunanistanlar ve Yunanistan’’ıın n

Rodos adasRodos adasıında bulunan nda bulunan

KameirosKameiros sarnsarnııccıınnıın n

puzolanik malzemeden puzolanik malzemeden

yapyapıılan duvarlarlan duvarlarıı, kire, kireçç--dodoğğal al

puzolan karpuzolan karışıışımlarmlarıınnıın n

binlerce ybinlerce yııl l ööncesinden ncesinden

bilindibilindiğğini vurgulamaktadini vurgulamaktadıır.r.


M.M.ÖÖ. 70. 70--25 y25 yııllarllarıı arasarasıında yanda yaşşamamışışolan Mimar olan Mimar VitruviusVitruvius "On "On ArchitectureArchitecture"(Mimarl"(Mimarlıık k ÜÜzerine) adlzerine) adlıı 10 10 ciltlik kitabciltlik kitabıında puzolan ve kirenda puzolan ve kireççkarkarışıışımlarmlarıınnıın hidrolik n hidrolik öözelliklerinden zelliklerinden bahsetmibahsetmişş, nehir ve deniz k, nehir ve deniz kııyyııssıında nda yapyapıılacak olan yaplacak olan yapıılarda larda kullankullanıılabilecek harlabilecek harçç iiççin karin karışıışım oranm oranııbile vermibile vermişştir : iki ktir : iki kııssıım puzolan (m puzolan (pulvispulvisPuteolanusPuteolanus) bir k) bir kııssıım kirem kireççle karle karışışttıırrııllıır. r.


Anadolu ve OrtadoAnadolu ve Ortadoğğuu’’da da

kirekireçç ççooğğunlukla unlukla

ddööşşemelerde ve duvarlarda emelerde ve duvarlarda

kullankullanıılmlmışışttıır. Kirer. Kireçç harcharcıı; ;

kkıırrıılmlmışış kirekireççtataşışı, k, küül ve l ve

kumun akumun aççıık atek ateşşte pite pişşirilip, irilip,

yeniden kyeniden kıırrııllııp, elenmesi ile p, elenmesi ile

elde edilmielde edilmişştir.tir.


SelSelççuklu ve Osmanluklu ve Osmanlıı yapyapıılarlarıında duvar nda duvar

harcharcıı olarak, olarak, Horasan harcHorasan harcıı adadıı verilen bir verilen bir

babağğlaylayııccıı kullankullanııldldığıığı ggöörrüülmektedir. Bu lmektedir. Bu

harcharcıın bilen bileşşiminde, piiminde, pişşmimişş toprak tozu, toprak tozu,

kuvarzkuvarz kumu, kirekumu, kireçç, k, küül hatta yumurta l hatta yumurta

akakıınnıın kullann kullanııldldığıığı ssööylenmektedir. Deylenmektedir. Değğiişşik ik

tip liflerin (ketip liflerin (keççi ki kııllıı, palmiye lifi, saman, , palmiye lifi, saman,

vb.) harca yaklavb.) harca yaklaşışık %3 orank %3 oranıında katnda katııldldığıığı

da gda göörrüülmlmüüşşttüür.r.

CaSO4.2H2O CaSO4.1/2H2O CaSO4

ALÇITAŞI(JĐPS) YARIM HĐDRAT ANHĐDRĐTDĐHĐDRAT

ALÇI ÜRETĐMĐ

CaSO4.2H2O

110-200 °CKalsinasyon

≈120 °C YüksekBuhar Basıncı

ÖĞÜTME ÖĞÜTME

CaSO4.1/2H2O(β YARIM HĐDRAT)

CaSO4.1/2H2O(∝ YARIM HĐDRAT)

ALÇI BĐLĐNEN EN ESKĐ BAĞLAYICI MADDELERDENDĐR

ESKĐ MISIR’da PĐRAMĐTLERĐN ĐNŞASINDA BAĞLAYICI OLARAK

ROMA ve YUNAN YAPILARINDA SIVA ve MERMER TAKLĐDĐOLARAK (STÜKKO)

OSMANLI DEVRĐNDE PENCERELERDE ve DUVAR SÜSLEMELERĐNDE

17. yy’da FRANSA’da SIVA OLARAK (PARĐS ALÇISI)

18. yy’da KALSĐYUM ve KÜKÜRT SAĞLAYICI GÜBRE OLARAK

DÖŞEME ve DUVAR PANOSU OLARAK KULLANILMIŞTIR

PREFABRĐK YAPI ELEMANLARI ÜRETĐMĐNDE

ÇĐMENTO ÜRETĐMĐNDE

SIVA, KABARTMA, SÜSLEME vb. YERLERDE

BLOK ELEMAN ÜRETĐMĐNDE

ISI ve SES YALITIMINDA

SERAMĐK ÜRETĐMĐNDE KALIP OLARAK

vb. BĐRÇOK AMAÇLA KULLANILMAKTADIR.

GÜNÜMÜZDE ĐSE; (GENEL OLARAK)

DÜNYADA∼∼∼∼100 MĐLYON TON

TÜRKĐYE’DE∼∼∼∼2.5 MĐLYON TON (∼∼∼∼1.5 MĐLYON TON ÇĐMENTO ÜRETĐMĐNDE∼∼∼∼ 1.0 MĐLYON TON DĐĞER

ALANLARDA)

ÜLKEMĐZ DOĞAL ALÇITAŞI REZERVĐ 3 MĐLYAR TON

YILLIK ALÇITAŞI TÜKETĐMĐ

DÜNYA REZERVĐNĐN %8’i

YAPI MALZEMESĐ OLARAK ÖZELLĐKLERĐ

DÜŞÜK BĐRĐM HACĐM AĞIRLIK

DÜŞÜK ISI ĐLETKENLĐK KATSAYISI

ORTAM NEMĐNĐ DÜZENLEYEBĐLME

YANGINA DAYANIKLILIK

RÖTRE (BÜZÜLME) YAPMAMASI

KÜR ĐHTĐYACI OLMAMASI

KISA SÜREDE DAYANIM KAZANMA

ĐŞÇĐLĐK KOLAYLIĞI, DÜZGÜN YÜZEY

ÜRETİMİNDE AZ ENERJİ GEREKSİNİMİ

TS 370 YAPI ALÇILARI

ADĐ ALÇI

KATKILI ADĐ ALÇI

SUSUZ ALÇI

KATKILI SUSUZ ALÇI

200 µm ÜZERĐ ≤ %35, PRĐZ ≥10 Dak.

1.25 mm ÜZERĐ ≤ %1,

PRĐZ ≥20 Dak.

BASINÇ DAYANIMI ≥ 7.0 MPa

70.7 mm KÜP ÖRNEK

40 °C ETÜV KURUSU

TS 370 YAPI ALÇILARI

Yapı Alçılarında Aranan Kimyasal Özellikler

En çok % 0.5En çok % 0.5Klorür (NaCl)

En az % 40En az % 36Kükürt trioksit (SO3)

En çok %0.3En çok % 0.3Çözülebilen magnezyumtuzları (MgO olarak)

En az %27En az % 24Kalsiyum (CaO)

En çok %3En çok % 9En az % 4

Kızdırma kaybı

Susuz alçı ve katkılı susuz

alçı

Adi alçı ve katkılı adi alçı

Yapı alçılarının sınıfıKimyasal özellikler

TS 451 DOLU ALÇI BLOK

Alçı Bölme Bloklarının Kuru Birim Ağırlıklarına Göre Sınıfları

Kuru birim hacim ağırlık 40 °C ± 2 °C da değişmez ağırlığa kadar kurutulmuş malzemenin 1 m3’ünün

kütlesidir.

1200901Ağır bloklar AB

900701Normal bloklar NB

700600Hafif bloklar HB

En çokEn az

Kuru birim hacim ağırlık (kg/m3)

Blok sınıfı

BASINÇ DAYANIMI ≥ 4.0 MPa KÜP ÖRNEK

40 °C ETÜV KURUSU EĞĐLME DAYANIMI ≥ 2.0 MPa

SUYA DOYGUN ÖRNEK ≥ 1.4 MPa ve ≥ 1/3 KURU B.DAYANIMI

Tartarik asit üretimiTartorojips

Sitrik asit üretimiSitrojips

Borik asit üretimiBorojips

TiO2 ÜretimiTitanojips

Hidroflorik asit üretimiFlorojips

NaCl üretimiSaltjips

Fosforik asit üretimiFosfojips

SO2 ve SO3 gazlarının DesülfürizasyonuDesülfojips

Üretim veya Açığa Çıkma ŞekliKimyasal Alçı Türü

ÇEŞĐTLĐ ENDÜSTRĐLERĐN ATIK MADDESĐ OLAN SENTETĐK ALÇILARIN BĐLEŞĐMĐ DOĞAL ALÇITAŞI ĐLE AYNIDIR (CaSO4.2H2O)

YAPAY ALÇI

KKĐĐREREÇÇ

KKİİREREÇÇBilinen en eski Bilinen en eski

babağğlaylayııccıılardan birisi olan lardan birisi olan

kirekireçç, eski , eski BabilBabil, M, Mııssıır, r,

Finikeliler, Hitit ve Persler Finikeliler, Hitit ve Persler

taraftarafıından hava kireci olarak ndan hava kireci olarak

yapyapııda kullanda kullanıılmlmışışttıır.r.

RomalRomalıılar devrinde ise su kireci lar devrinde ise su kireci

bulunmubulunmuşş ve su ive su iççi ini inşşaatlaraatlarıında nda

kullankullanıılmlmışışttıır.r.

KKİİREREÇÇ

KALKER (KKALKER (KİİREREÇÇTATAŞŞI), CaCOI), CaCO33

YERYYERYÜÜZZÜÜ KARALARININ %10KARALARININ %10’’UU

850850°°C C --14001400°°CC

CaCOCaCO3 3 + + ııssıı CaOCaO + CO+ CO22

KKİİREREÇÇ, CaO, CaOSuyla karSuyla karışışttıırrııldldığıığında tipine gnda tipine gööre hava veya suda katre hava veya suda katıılalaşşma ma

öözellizelliğği gi göösteren beyaz renkli inorganik esaslsteren beyaz renkli inorganik esaslıı bir babir bağğlaylayııccıı

ttüürrüüddüür.r.

iiççinde %30inde %30’’a kadar MgCOa kadar MgCO33 iiççeren kireeren kireççtataşşlarlarıı da (dolomit da (dolomit

gibi) bu amagibi) bu amaççla kullanla kullanıılabilir.labilir.

KKİİREREÇÇ

KALKER (KKALKER (KİİREREÇÇTATAŞŞI), CaCOI), CaCO33

YERYYERYÜÜZZÜÜ KARALARININ %10KARALARININ %10’’UU

•• TTüüm kirem kireççtataşışı tipleri kristal yaptipleri kristal yapııdaddadıır. r.

•• Beyaz renk yBeyaz renk yüüksek derecedeki safsksek derecedeki safsıızlzlığıığı, gri tonlar, gri tonlarıı

karbon kaynaklkarbon kaynaklıı safssafsıızlzlııklarklarıı, kahverengi, ye, kahverengi, yeşşil, ail, aççıık k

sarsarıı ve kve kıırmrmıızzıı renkler demir ve mangan irenkler demir ve mangan iççerdierdiğğinin inin

iişşaretleridir. Pembe renk ise dolomitik yaparetleridir. Pembe renk ise dolomitik yapıı belirtisidir. belirtisidir.

•• KireKireççtataşışınnıın sertlin sertliğği genellikle i genellikle MohsMohs skalasskalasıına gna gööre 2re 2--4 4

arasarasıında denda değğiişşir. Dolomit daha sert fakat kir. Dolomit daha sert fakat kıırrıılgandlgandıır.r.

KKİİREREÇÇ ÜÜRETRETİİMMİİ

1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEM

2. MODERN Y2. MODERN YÖÖNTEMNTEM



OcaOcağığın Kapatn Kapatıılmaslmasıı



OcaOcağığın en kesiti n en kesiti



KalsinasyonKalsinasyon iişşlemi : 7 lemi : 7 –– 10 g10 güün sn süürer rer


1.1. İİLKEL (YAMALKEL (YAMAÇÇ) Y) YÖÖNTEMNTEMKirecin SKirecin SööndndüürrüülmesilmesiSSöönmeminmemişş kirekireçç, a, ağığırlrlığıığınnıın n

yaryarııssıı kadar suyun ikadar suyun iççine ine

konularak skonularak sööndndüürrüüllüür. Bu ir. Bu işşlem lem

ssıırasrasıında ynda yüüksek miktarda ksek miktarda ııssıı

aaççığığa a ççııkar.kar.

CaCa(OH)(OH)2 2 + + ııssııCaOCaO + H+ H22OOMg(OH)Mg(OH)2 2 + + ııssııMgOMgO + H+ H22OO

Yarım kilo sönmemiş kireç, 0°°°°C’deki 1 litre suyun sıcaklığını kaynama noktası

olan 100°°°°C’ye çıkaracak büyüklükte bir reaksiyon ısısı vermektedir.



SSööndndüürme irme işşlemi, ylemi, yüüksek ksek ııssıı aaççığığa a ççııkarmaskarmasıınnıın n yanyanıında nda kalsinekalsine kirekireççtataşşlarlarıınnıın hn hıızlzlııca ayrca ayrışışmasmasıınnıısasağğlar. lar.



SSöönmnmüüşş KireKireçç

Elde edilen toz halindeki sElde edilen toz halindeki söönmnmüüşş kirekireçç, kuru halde ve torbalar i, kuru halde ve torbalar iççinde inde

depolarda saklandepolarda saklanıır. Ancak r. Ancak ççeeşşitli nedenler (taitli nedenler (taşışın aynn aynıı oranda oranda

pipişşmemesi veya amemesi veya aşışırrıı pipişşmesi, sirkmesi, sirküülasyon olmaylasyon olmayışıışı vb.) kalitede vb.) kalitede

ddüüşşüüşşe sebep olur, ayre sebep olur, ayrııca ca üüretilen kireretilen kireçç kküçüüçük miktardadk miktardadıır.r.



TaTaşş ocaocağığı

Tek bir patlama ile seTek bir patlama ile seççilmiilmişş bböölgeden 30.000 ton talgeden 30.000 ton taşş

elde edilir elde edilir



KKıırma ve Yrma ve Yııkama kama



KireKireççtataşışı, d, dööner ya da yatay ner ya da yatay kalsinasyonkalsinasyon

ffıırrıınlarnlarıında, 900nda, 900°°CC’’ninnin üüzerindeki szerindeki sııcaklcaklııklarda klarda

kalsinekalsine edilerek sedilerek söönmeminmemişş kirece dkirece döönnüüşşttüürrüüllüür.r.



ÜÜrrüünn

SSöönmeminmemişş kirekireçç hidrathidratöörlerderlerde ssööndndüürrüüllüür.r.ÖÖğğüüttüülmlmüüşş tozsuz kiretozsuz kireçç, y, yüüksek akksek akışışkanlkanlığığa sahip kirea sahip kireçç, ,

yyüüksek boksek boşşluklu kireluklu kireçç, yava, yavaşş priz yapan kirepriz yapan kireçç ssüüttüü, , öözel katkzel katkıılar lar

gibi degibi değğiişşik ik öözelliklere sahip kirezelliklere sahip kireçç ççeeşşitleri itleri üüretilebilir.retilebilir.

KKİİREREÇÇ

Bu nedenle kirecin sBu nedenle kirecin sööndndüürrüülme ilme işşlemine dikkat edilmelidir. lemine dikkat edilmelidir. KireKireçç tataşşlarlarıı, , şşantiyelerde aantiyelerde aççıılan kirelan kireçç havuzlarhavuzlarıında, en az nda, en az 15 g15 güün su in su iççinde bekletilmelidir.inde bekletilmelidir.

SSööndndüürme irme işşlemi slemi sıırasrasıında snda söönmeminmemişş kirekireççsuyla ekzotermik reaksiyona girerek suyla ekzotermik reaksiyona girerek CaCa(OH)(OH)22’’e de döönnüüşşttüüğğüünden, nden, ııssıı ile birlikte ile birlikte bbüüyyüük bir hacim genik bir hacim genişşlemesi olur ve bu lemesi olur ve bu arada hacmi 2.5 kat artar. arada hacmi 2.5 kat artar.

EEğğer kireer kireçç tamamen stamamen sööndndüürrüülmezse, bu olay lmezse, bu olay yapyapııda tamamlanda tamamlanıır ve kirecin kullanr ve kirecin kullanııldldığıığıyerlerde yerlerde ççatlak vb. kusurlar oluatlak vb. kusurlar oluşşur. ur.

KKİİREREÇÇSSöönmnmüüşş kirecin rengi genellikle skirecin rengi genellikle süüt beyazdt beyazdıır. r. Ancak iAncak iççinde bulunabilecek ainde bulunabilecek aşışırrıı yanmyanmışış kkııssıımlar mlar rengi hafif sarrengi hafif sarııya veya griye dya veya griye döönnüüşşttüürebilir. rebilir. Siyah lekeler silisyum ve yanmamSiyah lekeler silisyum ve yanmamışış kköömmüür r safssafsıızlzlııklarklarıınnıın in işşareti olabilir.areti olabilir.

YaYağğllıı kireci su ile karkireci su ile karışışttıırdrdııktan sonra elde edilen hamur ktan sonra elde edilen hamur havada bhavada bıırakrakııllıınca, havadaki karbondioksiti alarak nca, havadaki karbondioksiti alarak aaşşaağığıda gda göörrüülen reaksiyon sonucu, len reaksiyon sonucu, suda erimeyen suda erimeyen kalsiyum karbonatakalsiyum karbonata ddöönnüüşşüür :r :

CaCOCaCO33CaCa(OH)(OH)2 2 + CO+ CO22

KARBONATLAKARBONATLAŞŞMAMA

KKİİREREÇÇ

SSöönmnmüüşş kirekireçç, bazik karakterde , bazik karakterde bir malzeme oldubir malzeme olduğğundan demir undan demir ve ve ççelikle tepkimeye girmez. elikle tepkimeye girmez.

Buna karBuna karşışıllıık k aluminyumaluminyum, kur, kurşşun ve pirinun ve pirinççle le kimyasal reaksiyona girebilir.kimyasal reaksiyona girebilir.

SSöönmnmüüşş kirekireçç iiççindeki su miktarindeki su miktarıına gna gööre re ççeeşşitli itli formlarda kullanformlarda kullanııllıır. Bunlar; kuru hidrat, kirer. Bunlar; kuru hidrat, kireççhamuru, kirehamuru, kireçç bulamacbulamacıı ((slurryslurry), kire), kireçç ssüüttüü, sulu , sulu kirekireçç, atmosferde s, atmosferde söönmnmüüşş kirekireçç olarak adlandolarak adlandıırrııllıır.r.

KKİİREREÇÇ

YYüüzey Alan:zey Alan:(incelik) (incelik) YYüüksek yksek yüüzey alanzey alanıı

* kimyasal * kimyasal reaktiviteyireaktiviteyi, , * * çöçökeltme hkeltme hıızzıınnıı, , * hamur verimini, * hamur verimini, * plastikli* plastikliğği i

arttarttıırrıır.r.SSöönmeminmemişş kirekireçç :: 400400--1300 cm1300 cm22/g/g

SSöönmnmüüşş kirekireçç :: 1400014000--32000 cm32000 cm22/g/g

KKİİREREÇÇKKİİRECRECİİN N İİNNŞŞAAT SEKTAAT SEKTÖÖRRÜÜNDE KULLANIMI NDE KULLANIMI En En ççok ok

* s* sııva, va,

* har* harçç, ,

* karayollar* karayollarıında stabilizasyon malzemesi ve nda stabilizasyon malzemesi ve

bitbitüümlmlüü karkarışıışımlarda katkmlarda katkıı maddesi olarak, maddesi olarak,

* * gazbetongazbeton, ,

* kire* kireçç-- kum tukum tuğğlaslasıı üüretimi ve retimi ve

* badana i* badana işşlerinde lerinde

kullankullanıılmaktadlmaktadıır.r.

KKİİREREÇÇKKİİRECRECİİN N İİNNŞŞAAT SEKTAAT SEKTÖÖRRÜÜNDE KULLANIMI NDE KULLANIMI

••KireKireçç, har, harççlara lara plastisiteplastisite ve ive işşlenebilirlik lenebilirlik

kazandkazandıırmak amacrmak amacııyla eklenir.yla eklenir.

* * ÇÇooğğunlukla Melez harunlukla Melez harçç adadıı verilen bu verilen bu

harharççlar; lar;

1 k1 kııssıım m ççimento, imento,

11--2 k2 kııssıım kirem kireçç ve ve

55--6 k6 kııssıım kumdan m kumdan

oluoluşşur. ur.

KKİİREREÇÇKKİİREREÇÇ KULLANILIRKEN DKULLANILIRKEN DİİKKAT EDKKAT EDİİLECEK HUSUSLARLECEK HUSUSLAR1.1. KireKireçç ile fazla kalile fazla kalıın harn harçç ssııvasvasıı yapyapıılmamallmamalııddıır.r.

Aksi takdirde C0Aksi takdirde C022 harcharcıın in iççine fazla oranda ine fazla oranda giremeyecegiremeyeceğğinden, orta kinden, orta kııssıımlar plastik durumunu korur.mlar plastik durumunu korur.

2.2. Su ile temas eden yapSu ile temas eden yapıılarda kullanlarda kullanıılmamallmamalııddıır. r. KireKireçç su isu iççinde erir.inde erir.

3.3. TaTaşışıyyııccıı elemanlarelemanlarıın yapn yapıımmıında banda bağğlaylayııccıı madde madde olarak kullanolarak kullanıılmamallmamalııddıır.r.Kirecin her tKirecin her tüürlrlüü yapyapıı malzemesine iyi yapmalzemesine iyi yapışışma yetenema yeteneğği i olmasolmasıına karna karşışın, mekanik n, mekanik öözellikleri zayzellikleri zayııftftıırr

4. 4. KireKireççle elde edilen harle elde edilen harççlarlarıın plastik n plastik öözellikleri fazladzellikleri fazladıır. r. ŞŞekil deekil değğiişşimi yapabilme yeteneimi yapabilme yeteneğğinin fazlalinin fazlalığıığı nedeniyle nedeniyle duvar sduvar sııvalarvalarıı iiççin in ççok uygundur. Kireok uygundur. Kireççle yaple yapıılan slan sııvalar valar ççimento harcimento harcıı ile yapile yapıılan slan sııvalara kvalara kııyasla daha az yasla daha az ççatlar.atlar.

YAPI MALZEMESİ II

BETON TEKNOLOJĐSĐ

Doç.Dr. Halit YAZICI

http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/

Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü

GĐRĐŞ

yapi malzemes Điikisi.deu.edu.tr/halit.yazici/beton1.pdf · bir yap ı malzemesi olarak kullan...

Documents