yg lab deney
DESCRIPTION
Yg Lab DeneyTRANSCRIPT
-
ELEKTRK-ELEKTRONK MHENDSL
YKSEK GERLM TEKN 2
LABORATUVARI
DENEY FY
Ara. Gr. Dr. brahim GNE
Ara. Gr. Cengiz Polat UZUNOLU
-
DENEY 1
1A. Yksek Gerilim lme Deneyleri
Bu deneyde YG trafosunun karakteristiklerinin bilinmedii bir durumda evrim orann
belirlemek ve trafonun karakteristiklerini tespit etmek amac ile Trafonun YG ularnda lme
yaplacaktr.
DENEYN AMACI
Osiloskop ve avometre ile yksek gerilimin llmesi
Deney Seti:
-
DENEYDE KULLANILAN MALZEMELER
Varyak
Deiik gerilimlere ihtiya olursa, transformatr zerinde bir hat boyunca iletkenlerin izolasyonu
kaznr ve bu hat zerinde gezdirilebilen bir u sarglara temas ettirilir. Bu tr oto transformatrlere
Varyak (Variac) ad verilmitir.
Teorik olarak %0 da 0 V olmas gerekirken bu pratikte hibir zaman byle olmaz. Yksek gerilimde
kazan ok byk olduundan varyak % 0 kademesinde de olsa trafonun sekonder sargsnda da
byk bir gerilim olacandan sistem hibir zaman gvende deildir.
Tranformatr
Varyak %100 konumuna getirilerek primer sarglarna 220 V uygulandnda, transformatr sekonder
sarglarndaki iki ucu arasndaki potansiyel fark yani k gerilimi maksimum deeri 36 kV olur.
-
Diren Kutusu
Diren ve kapasiteler ekilde grld gibi trafo yann ierisindedirler. Havada ark oluabilme
ihtimali olduu iin daha izole olan trafo ya tercih edilir. nk yan dielektrik katsays
havaya gre daha yksektir. Kutu ierisindeki diren deerleri 13M ve kapasite deerleri 200pF
dr. Gelen enerji diren ve kapasitelerden getikten sonra lm yaplr.
Topraklama ubuu
Deney bittikten sonra topraklama ubuu tahta ucundan tutularak deney elemanlarna, bakr yzeye ve
sivri ulu iletkene dokundurularak biriken statik elektrii topraa gndermek iin kullanlr.
-
lm iin
Prob:
Yksek gerilimde herhangi bir probla lm yapamayz. Kapasitif gerilim blc
ieren bir prob olmas gerekir. Bizim probumuzdaki kapasitif gerilim blc 1/1000
orannda gerilimi kltyor. Yapacamz lmler 40kV u gemeyecei iin 40 kV
luk yksek gerilim probuyla lm yaplabilmektedir. Daha yksek bir gerilimde
(rnein 100 kV) lm yapamayz nk kapasiteler yanar. Probun ucu havadayken
lm yapyoruz nk yksek gerilimde hava delinebilir. Bu yzden bakr levhayla
prob arasnda belirli bir mesafe olmas gerekir. Ayrca probumuzun toprak, faz ve ntr
olmak zere 3 tane ucu vardr.
-
Osiloskop:
Multimetre:
-
YKSEK GERLM LM
1. Dirensiz Durumda lm
Varyak
Kademesi
Primer
Sarglardaki
gerilim (V)
Sekonder
Sarglardaki
gerilim (V)
lm Cihaz
Gerilim (kV)
evirme Oran
0%
5%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Dirensiz durumda lm yaparken; varyakn k trafonun primer sarglarna balanr
sonra l aleti ile trafonun primer ve sekonder ularndaki gerilimi llr. Yukardaki tabloyu
yaplan lmlerde elde ettiiniz deerlerle doldurunuz.
-
2. Direnli Durumda lm YG lm devreye seri olarak balann RC edeeri ile yaplacak.
Varyak
Kademesi
Primer
Sarglardaki
gerilim (V)
Sekonder
Sarglardaki
gerilim (V)
lm Cihaz
Gerilim (kV)
evirme Oran
0%
5%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
ekil 1: RC devresi ve lme dzenei
-
1B. Osiloskop le Yksek Gerilim lme
Dirensiz lmde varyakn farkl
kademeleri iin osiloskop ekranndaki
grnm
Varyak % 0 konumundayken
time div=5ms
Volt div=0,2 V
220-240 V aras bir deer.
Varyak % 10 konumundayken
time div=5ms
Volt div=1 V
-
Varyak % 20 konumundayken
time div=5ms
Volt div=1 V
7000 V civar
Varyak % 60 konumundayken
time div=5ms
Volt div=2 V
Yaklak 10 kare yapar (20000 V)
Vtepe=Vrms . 2
Vtepe=19,38 . 2 = 27,4 V
Direnli lmde varyakn farkl
kademeleri iin osiloskop
ekranndaki grnm
-
Varyak % 20 konumundayken
time div=5ms
Volt div=1 V
5100 V civar (5,1 kare)
Varyak % 60 konumundayken
time div=5ms
Volt div=2 V
Yaklak 8,5 kare yapar (16500 V)
Vtepe=Vrms . 2
Vtepe=16,6 . 2 = 23,47 V
Varyak Kademesi %45 ve %75 kademeleri iin
-
Direnli ve Dirensiz konumlarda Osiloskop ile yaplacak lmede 2000/1 evirme oranna sahip
yksek gerilim probu kullanm sonucu elde edilecek elektriksel iareti osiloskop kadna iziniz.
-
1.C.ELEKTRKSEL DELNME DENEYLER
DELNME GERLM
Yaltkan malzemelerin karakteristiklerinden biri de gerilime dayankllktr. Yaltkan malzemeye bir
gerilim uygulandnda elektronlar kutuplanr, ancak bu gerilim deeri ok byrse az miktarda olan
serbest elektronlar kopmaya balar ve malzeme zerinden akm akar. Bir malzemenin yaltkanln
yitirip deforme olduu gerilim deerine bozulma - delinme gerilimi ad verilir ve yaltkan
karakteristiinde nemli bir gstergedir. Delinme dayanm iin mesafe ve uyguladmz gerilim
nemlidir.Delinme dayanm kV/cm olarak ifade edilir.
Baz yaltkanlarn delinme gerilimleri
Yaltkann ismi
Delinme Gerilimi
Hava 30,000 V/cm
Teflon 600,000 V/cm
Polistren 240,000 V/cm
kat 160,000 V/cm
cam 140,000 V/cm
Silikon 150,000 V/cm
Bakalit 240,000 V/cm
Kuvartz 80,000 V/cm
Mika 800,000 V/cm
Biz deneyde 6mm lik bir gerilimi delinme iin ele aldk.bunun sonucunda kademe deerimiz
%10,%15,%20 de delinme gereklemedi.%35 delinme meydana gelmeye balad.%35 kademesinde
gerilim deerimizi 8 kV olarak ltk.Deneyde elde ettiimiz yaltkan malzememiz camd.cam
delinmesi iin ya uzun yol olan yzeyden geecek yada havay delmeye almas gerekir.Cam
dikine delip yzeye inmeye alacak fakat Camn delinme dayanm byk olduu iin hava
delemediimden en ksa yoldan gerilim boalacak.
-
Havann Delinme Geriliminin llmesi
Nemli ortamlarda delinme gerilimi dtnden dolay diren kutusunu kullanmak durumundayz.
Trafonun sekonder kna sivri ulu elektrot ve dier ucuna da topraklanm bakr plakay
baladktan sonra varyakn yardmyla gerilimi kademeli olarak arttrp eitli yaltkanlarn delinme
dayanmlarn ltk.
Havann Delinmesi
Arada Baka Yaltkan Malzeme Yokken;
Havann delinmesi dirensiz durumda; hava boluu mesafesi 0,5 cm ise 5,4/0,5=13,5kV
olarak bulunur. Elektrot ucu ile tabaka aras yaklak 0.5cm olduunda ve varyak %50
konumundayken havada delinme grlmektedir. Buda yaklak olarak hesapland gibi 13,5 kV
delinme gerilimine karlk gelir. Normal artlarda havann delinme gerilimi 30 kV/cm dir. Deneyin
yapld ortamdan dolay byle dk gerilim deerinde delinme olmtur.
-
Yaltkan Olarak Cam Varken;
Varyak %55 konumunu getikten
sonra delinme balad. Yaklak olarak
14-15 kV civarna karlk gelir. Yani 14-
15 kV civarnda yaltkan olarak cam
varken havada delinme gzlenmitir.
(Camn ykseklii 0,5cm dir. )
Yaltkan Olarak Plastik Madde Varken;
Varyak %45 konumunu getikten sonra
kabda meydana gelen atlaklar nedeniyle
delinme balad. Yaklak olarak 18kV
civarnda delinme balad
-
DENEY 2
YALITKAN MALZEMELERN YALANMA TESTLER
YALANMA
Bir veya daha ok etkenden dolay kablo yaltkannda meydana gelen kalc deiimlere denir.
Bir enerji kablosunda yalanma (eskime) genellikle, elektriksel yaltm salayan ve kabloya
mekanik destek salayan yaltkannda meydana gelmektedir. Kablonun yalanma durumunu
kontrol ilemi kablo yaltkanna uygulanr, bylece kablonun durumu ve mr ile ilgili veriler
elde edilerek; bu verilere gre kabloya gerekli ilemler yaplr.
KABLO YALITKANININ YALANMASINA SEBEP OLAN ETKENLER
-Elektriksel Etkenler
-Isl Etkenler
-Mekanik Etkenler
-evresel Etkenler
ELEKTRKSEL ETKENLER : Scaklk art , Aalanma , Reaktif akm , Ksmi boalmalar
ISIL ETKENLER : Isl genleme , Scakla gre yaltm malzemesinin davran (Kimyasal
ve Fiziksel Deiimler)
MEKANK ETKENLER : D etkenler (Darbeler, kesici ve andrc yzeyler, bklme, kir),
Termomekanik etkiler, Elektriksel zorlanmadan dolay Elektriksel zorlanmadan dolay
yaltkan bileenlerinin yorulmas
EVRESEL ETKENLER : Ortam scakl, Nem, Basn, Kimyasal maddeler, Kirlilik
KABLO YALITKANININ YALILIK GSTERGELER : Kayp art, Kimyasal
deiimler, Scaklk art, Ksmi boalmalar, Krk ve atlaklar
KABLO MR TAHMN : Kablo yaltkanna hzlandrlm mr deneyleri uygulanr.
Deneyde bir veya daha ok yallk etkeni normal durumdaki de normal durumdaki
deerinden yksek oranda kabloya uygulanr. Yalanma modelleri kullanlarak hzlandrlm
zorlanma verileri normal zorlanma verilerine dntrlr.
-
YALANMA MODELLER
Tek Faktre Bal Yalanma Modeli ( Tek yallk etkenine gre mr tahmini)
L = f ( x ) Burada L yaltkann mr ; x de yallk etkenidir.
ok Faktre Bal Yalanma Modeli (Birden ok yallk etkenine gre mr tahmini)
L = f ( X1 , X , X2,...., X ,...., Xm ) Burada X ler yallk etkenleridir.
Alak gerilim altnda kullanlan malzemeler insanlarla direkt olarak temas halinde
bulunmalar (rnein, bilgisayar kablolar, ev sinema sistemleri, .. vb.) nedeni ile piyasaya
srlmeden nce pek ok teste tabi tutulmaktadr (mekanik dayanm, ar gerilim dayanm,
nem testi.). Gnlk hayatta, transit yollarda ve kprlerde yer alan izolatrler tatlar
nedeniyle, mevsim artlarnn ar olduu blgelerde rzgrn etkisi ile srekli, maden
ocaklar civarnda ise yaplan patlatmalar nedeni ile ksmi titreime maruz kalmaktadr. Bu
titreim etkisi zamanla dier faktrlerle beraber yaltkanda yalanmaya etki etmektedir.
-
Titreim etkisinin olmad, titreim seviyesinin dk, orta ve yksek seviyeleri iin yaplan
deneyler ile mr sresinin deiimi gzlemlenmitir. ekilden grlecei zere titreim
arttka yaltkann mr de artmaktadr.
KABLO TEST YNTEMLER
-
MEGGER Testi : Un=600 V nominal gerilimli AG kablolarna uygulanr. 600 V ile 2500 V
a kadar DC gerilim, bir ka dakika sre ile uygulanr. (bu esnada izolasyonu delip topraa
kaan akmn iddeti llmektedir) .Bu esnada meggerden Mega ohm veya ok daha byk
deerlerde bir diren okunmaldr. 100 Mega ohm dan daha dk deerler okumak,
kablolarda bir problem olduunu gsterir.
HI-POT Testi : Bu da bir kablo izolasyon testidir fakat sadece 6.3-35 kV gibi OG kablolarna
uygulanr.Burda da test yntemi megger ile ayn olup DC gerilim verilir...Meggerden fark,
kablonun nominal geriliminden ok daha byk gerilimler verilmesidir.( Mesela 15 kV luk
OG kablosuna 65 KV test gerilimi verilir gibi).Burda da topraa kaan akm mikro amperler
seviyesindedir.100 mikro amper den daha byk deerler okumak, kablolarda bir problem
olduuna iarettir.Dikkat : Hi pot testinde 65 KV gibi ok yksek bir gerilimle allyor
olmasndan tr kesinlikle amatr yaplmamal, profesyonel, ehli insanlar tarafndan
yaplmaldr.
Megger kullanm ile ilgili olarak biri kontrol kablosu dieri g kablosu testi olmak zere iki
ayr resimde aada gsterilmitir.
-
ADSS (METALK OLMAYAN, HAVA F/O KABLOLAR)
ADSS optik kablosu balca, komnikasyon alar kurabilmek iin uygun bir yol bulabilmek
amacyla elektrik g sistemlerine monte edilir. Bir komnikasyon hatt bir nehir, ky, bir
yldrm sahas ve zel gereksinimlere sahip dier alanlardan gemek zorunda kaldnda bu
adss optik kablosu, havai hat(anten) kurulumu iin uygundur. ADSS optik kablosu sadece g
sistemlerinin komnikasyon ihtiyalarn karlamakla kalmaz ayrca dier endstriler iin
telekomnikasyon servisi sunma kabiliyetini de arttrr.
ADSS optik kablosu mkemmel derecede optik iletim zelliklerine, mekanik zelliklere ve
evresel zelliklere sahiptir. En kusursuz iletim aralarndan biri olarak o yaygn olarak
elektrik g komnikasyon alarnda kullanlr. Youn elektrik alanlarnda ADSS kablosu
tarafndan iletilen sinyaller hibir kesintiye uramaz. yi komnikasyon kalitesi her zaman
korunur ve kablonun yapsna kar hibir zarar meydana gelmez. Bu nedenlerle ADSS
kablosu ile yaplan iletim elektrik g sistemlerindeki telekomnikasyon iin en uygun
yoldur.
ZELLKLER
ADSS kablolarnn temel karakteristikleri aadaki gibidir:
Anti elektromanyetik, Gl dayankl elektrik akm: ADSS kabloyu teekkl eden
elementler ametal olmaldr. Alan potansiyel younluu kablodaki bir nokta boyunca 12 kVu
at durumlarda d klf materyali, AT tip polietilen olmaldr.
yi scaklk ve evre zellikleri, havai(anten) operasyonlar iin uygun: ADSS kablolarn
dizaynnda evresel artlar rzgr, buz, scaklk deiimleri, deformasyon vb gibi etkenler gz
nnde bulundurulmaldr. Bir kablo iyi davranlara sahip olmaldr: Etkisiz, titreimsiz
olmal, bklmemeli, termal yalanma nlemesi bulunmaldr.
Dk fiyat, rahat kurulum: Optik kablolarn, herhangi bir deiiklik olmakszn orijinal pilon
kuleleri zerine kurulmas mmkndr. Arlklar hafiftir.
YAPISI
Fiber : Fiber zellikleri kablonun kullanlaca yere uygun olarak belirlenir.
-
kincil Kaplama : Yksek modll plastik malzemeden tp yaplr *hydrolysis resistant
polybuthylene terephtalate (PBT).Kablo yapsna bal olarak uygun sayda fiberler bu tp
iine yerletirilir.Tp ii zel dolgu (jel) malzemesi ile doldurulur.
Merkez Eleman : Tplerin ve fiberlerin herhangi bir stres altnda kalmamalar iin tayc bir
kuvvet elemandr.Metal veya metal olmayan bir malzemeden yaplm olabilir.Boyutlar ve
malzeme tipi kablo yapsna ve montaj koullarna bal olarak belirlenmektedir.
Bkl Kablo z : Tpler, bir merkez eleman etrafnda SZ veya helisel ekilde bklrler.
Bkm esnasnda kablo z dolgu ( jel gibi) malzemesi ile doldurulur. Bu malzeme z
ierisinden su yrmesini engellemektedir.
z Sarma Band : Nonhygroscopic bir bant z zerine boyuna ve bindirmeli olarak
sarlmaktadr.Mukavemet eleman olarak z zerine, montaj ve alma koullarna bal
olarak uygun miktar ve zelliklerde aramid ipler sarlr.
Klf : PE malzeme ile i klf yaplr.Mukavemet eleman olarak burada da i klf zerine
montaj ve alma koullarna bal olarak uygun miktar ve zelliklerde aramid ipler sarlr.
D Klf : PE malzeme ile d klf yaplr.
Optik karakteristikler , kullanlan fiber tipine ve kablonun kullanlaca yere gre
deiebilmektedir. Mekanik karakteristikler kablonun kullanlaca yere gre ayarlanr.
Mekanik zellikleri, alma, montaj ve iklim koullar belirlemektedir.
-
zetlemek amacyla aada bir rnek kablo verilmitir.
Fiber says : 2 - 216 fiber.
Buffer Tp Says : Kablolar istenilen fiber saysna bal olarak etitli buffer tp saylarnda
retilebilir. Buffer says mterinin isteine gre veya kablo yapsna bal olarak reten
firma tarafndan belirlenir. Buffer tp ierisine 12 adede kadar optik fiber yerletirilebilir.
Kullanld Yerler : Uzun mesafe ve yerel haber haberleme alarnda orta ve yksek gerilim
hatlar ile birlikte havai hatlarda kullanlr.
Kablo Yaps : Buffer tpler (var ise fitiller) SZ bkm makinelerinde FRP(Fiber zl)
merkez eleman evresine SZ olarak bklr. Daha sonra LDPE ile i klflanr. Gerilme
mukavemetini salamak amac ile i klf zerine kablonun kullanm artlarna gre aramid
iplik uygulanr. Daha sonra HDPE veya MDPE ile klflanr.(110 kV vezeri enerji nakil
hatlarnda kullanlacak olan kablolarda d klf olarak zel HDPE kullanlr.) Kabloda su
szdrmazlk iin jel kullanlr. stenilirse kablo kuru su bloklama elemanlar ile de retilebilir.
Kullanlacak Fiberler : ITU-T G652, G 652C , G653 , G655 SM fiber; 62.5/125 ve 50/125 m
MM fiber.
MALZEME ( KABLONUN )YALANMA TEST
Deneyde ADSS kabloya elektrotlar vastas ile gerilim uyguladk ve yamur sistemi ile
kablonun zerine yamur yadrp kablo yzeyinde oluan elektriksel atlamalar inceledik.
Yamur dzeneinde bir zamanlayc kullandk ve zamanlayc her 30 dakikada 2 dakika
yamur yadracak ekilde ayarladk.
Kablo zerindeki Elektriksel Atlamalarn Oluumu : Kablo yzeyindeki su ile kablo
yzeyinden akm akmaya balar ve belli blgelerde su buharlaarak kurur. Kuru blgelerde
ise elektriksel atlamalar oluyor. Ark oluuyor. Kablonun yzeyinde deformasyonlar oluuyor.
Yanan kabloda karbonize izler olup atlamann gerekletii blgeler iletken konuma geiyor.
Elektriksel atlamay etkileyen faktrler:
Yaan yamurun sresi
Uygulanan gerilim
-
Kablodaki elektrotlar aras mesafe
Tuzluluk oran
Deneyi yapar iken akacak olan akm snrlandrmak iin diren setini kullandk ve varya
%70 konumuna getirerek 25 kV gerilim uyguladk.Devrenin diren deeri 13,1 M, kapasite
deeri ise 200pF dr.
12 8
2 2 6 2 6 2
200
13,1
25 / 50
1 1 115,92
2 2*3,14*50*200*10 6,28*10
(13,1*10 ) (15,92*10 ) 20,62
251,2
20,62
C
C
C pF
R M
V kV Hz
X MfC
Z R X M
V kVI mA
Z M
Termal Yalanma Testi
ADSS kablolarda termal yalanma testi, scaklk evrim testinin akabinde yaplmaldr.
Scaklk evrim testinin tamamlanmas iin test kablosu, minimum 120 saat boyunca 85 2
C ye maruz braklmaldr. Bu aamada optik lm gerekli deildir. Zayflatmadaki deiim,
yukarda belirtilen scaklk evrim testinden nce oda scaklnda yaplan zayflatma
deerlerine gre 1240 2 nm ile 1550 20 nm aralnda llmelidir.
Scaklk evrim ve termal yalanma testinde kullanlan 500 metrelik kablo rneinin 1
metrelik paras dikkatle gzden geirilmeli, almal ve fiberleri kontrol etmek iin
ayrlmaldr.
-
rnek bir ADSS kabloyu evresel ve mekanik etkilere gre incelenmesi aadaki tabloda
gsterilmitir. (CommScope)
-
Kuru yzeyde elektriksel ark test yntemi blok gsterimi
-
Deney Prosedr ve Deneyin Yapl
Deneyler IEEE 1222 ADSS electrical test standartlarnda belirtilen kstaslara gre yaplr. Kuru
yzeyde elektriksel ark oluumu testinin ana kavram, gerilim altndaki kablo zerine bir ka dakika
tuzlu suyun pskrtlmesi sonucu slak yzeyde oluan boalmalarn kablo zerinde meydana
getirdii bozulmann incelenmesidir [Error! Reference source not found.]. Bu testte kablo d
klfnda meydana gelen anma gzlemlenmekte ve bu srece etki eden faktrler incelenmektedir.
IEEE 1222 ADSS test standard uyarnca deney sreci 3 aamadan olumaktadr:
Kablo yzeyinin belirli aralklarla slatlmas,
Yzeyin zamanla kurumas,
-
Yzey boyunca elektrotlar arasnda elektriksel ark oluumu.
Bu testlerde kablo yzeyinin slak olmas sznt akmnn olumasna neden olmaktadr. Yzeyde
oluan bu sznt akmlar devreye seri balanan direnler vastasyla birka mA seviyesinde
snrlandrlr. Sznt akmlar yzeyin ksmen kurumasna neden olmakta ve kuruyan blgelerde
elektriksel atlamalar balamaktadr. Test 30 dakikalk zaman dilimleri halinde tekrarlanmakta ve her
bir 30 dakikalk sre bir evrim olarak adlandrlmaktadr. 30 dakikalk zaman diliminin ilk iki
dakikas tuzlu su kablo zerine pskrtlmekte ve kalan 28 dakika boyunca ark oluumu iin
beklenmekte; evrim sonunda ise kablo incelenmektedir [Error! Reference source not found.].
Deneylerin yapl srasnda test dzenei ve test rnei ile ilgili yaplan ilemler aadaki ekilde
gerekletirilmektedir.
a) Tuzlu su zeltisi homojen bir yapda olmas iin test balamadan 24 saat nce hazrlanr ve
tuzun tamamen zlmesi ve homojen bir karm elde edilmesi salanr. zeltide tuzluluk
oran %1 ve iletkenlik deeri 17,2 mS olarak ayarlanr.
b) Test rnekleri 457 mm uzunluunda kesilir, ular parafilm ile sarlarak izole edilir ve
etiketlenerek test numaras belirlenir.
c) rneklerin zerine aralarndaki mesafe 102 mm olmak zere iki adet, 0.5 mm kalnlnda ve
5 cm geniliinde alminyum elektrot yerletirilir.
d) Test rnekleri deney dzeneindeki test kanallarna yerletirilir ve test rnei zerindeki
elektrotlara trafodan elektriksel balantlar yaplr.
e) Sv ak hz 375 ml /dak olacak ekilde ayarlanr.
f) Kablolara 50 Hz ve 25 kV etkin deerde gerilim uygulanr.
g) Her evrim iin yamurlama sresi olarak 2 dak, ark oluma sresi olarak 28 dak olacak
ekilde sv ak-zaman kontrol gerekletirilir.
h) Periyodik olarak her evrimde kablolarn yalanma durumu incelenir.
i) evrim sonunda kablo yaltkan delinmi ve fiber damarlarda yer alan paralar grnr
duruma geldi ise kablo delindi olarak deerlenir, deneyden karlr ve geriye kalan kablolar
ile deneye devam edilir.
j) Bozulan kabloya ait bilgiler (hangi kanalda test olduu, ka evrim dayanm gsterebildii,
v.s.) not alnr.
k) Her bir set iin kablolarn yerleri deitirilerek deneyin gvenilirlii arttrlr. Birinci sette
kablo birinci kanalda test edilirken, sonraki sette ayn kablo eidi ikinci kanalda test edilir.
l) Testler her bir kablo iin be kez tekrarlanr ve ortalamas ve standart sapmalar alnarak
deerlendirilir.
-
Deneylerde kullanlan evrim kavram, kablonun iletme koullarnda maruz kald etkileri
hzlandrlm test stndartlarnda laboratuar ortamnda oluturmak amac ile tanmlanmtr. Bir
evrimde kablonun iletme artlarnda maruz kald etkiler slak yzey oluumu ve kuru blgelerde
elektriksel atlamalar otuz dakikalk periyotlar ve bu srecin tekrarlar halinde oluturulup kablonun
hzlandrlm yalanam testleri yaplmaktadr.
Testler srasnda kullanlan devre parametreleri Error! Reference source not found.de yer
almaktadr. Voc gerilimi test edilen rnee uygulanan gerilimi, Isc test rnei ksa devre edildiinde
elektrotlar aras akan ksa devre akmn, R ve C deerleri test rneinin gerek hayatta kullanlaca
evre artlarnda maruz kalaca kirlilik etkisini belirleyen parametrelerdir.
Kuru Yzey Ark Deneyi Devre parametreleri
Parametreler Deer Birim
Voc 25 kV
Isc 1.363 mA
R 13.1 M
C 200 pF
almalarmzda endstriyel blgelerde kullanlacak olan kablolar iin orta seviye kirlilik deerleri
kullanlmtr [Error! Reference source not found.]. Kirlilik seviyeleri ile bunlarn karl olan R
ve C deerleri, evresel etkileri oluturan ortam hakkndaki bilgiler Error! Reference source not
found.te grlmektedir.
Kirlilik seviyelerini belirleyen R ve C deerleri
Kirlilik
Seviyesi
Kirlilik Direnci
(/m)
R (M )
C (pF)
Kirlilik Blgesi
Yksek 105 5 600 Deniz Kylar
Orta 106 13.1 200 Endstriyel blgeler
Dk 107 43 66.7 Krsal alan
Kablo testleri srasnda kuru yzey elektrik ark oluumu deney dzeneinde her bir otuz dakikalk
evrim iin uygulanan teknik deerler Error! Reference source not found.te verilmitir.
-
Bir evrim iin teknik deerler
Byklk Deer
Suyun tuzluluk oran 1% (17.2 mS)
Toplam sre 30 dak
Yamurlama sresi 2 dak
Ark iin beklenen sre 28 dak
Sv ak oran 375 ml/dak
Test rnei zerinde bir yamurlama kanal ile slak yzey oluturulmas
Test rnei zerinde iki yamurlama kanal ile slak yzey oluturulmas
-
Test rnei zerinde yamurlama kanal ile slak yzey oluturulmas
ekil 0.1: Kuru yzeyde elektriksel ark iareti