Yoni 1:1 1 Yoni 1:12

Yisasi Kanale KeYoniKa'nea Ke.Yisasi'a mako aki'a Kemo'a avamu'ae mai'ne.

1 A'ke'ainaka Anumaya Koti'a ma mopa alo ohu'neaafina Yisasi'a mako aki'a Kemo'a mai'neno AnumayaKoti'ae lo'ka'ana mai'na'ane. Ani Kemo'a Yisasi'aakai'a Anumaya Koti mai'ne. 2 Mai'neno ma mopaalo ohu'nea afina ani ve'ka Anumaya Koti'ae lo'ka'anamai'na'ane. 3AnumayaKoti'a ha'nepaikenoYisasi'ami'koya alo hu'ne. Yisasi'a alo ohu'nea yana mako yanao'male'ne. 4Yisasi'ami'ko vaya apavamune'apamea ve'kamai'neanakeno ani avamu'amo'a vaya ano halepateseaya'a hane'ne. 5Ani anohale ne'apatea ya'mo'a hani'ki'neayapi ano ha neleanaki hani'mo aku'ainaka ano hale'neayana asu ohu'ne.

6 Anumaya Koti'a mako ve'ka hute'ne. Ani ve'kamoaki'a Yoni'ae. 7 Ani ve'kamo'a ano halepatesea ya'mo kehapapaikefe e'ne. E'nike'a akaeya keleti mi'ko vaya'mokiano hale yafe “Lamake hane.” hu'a Yisasife afi'a apaipafimalete'a apa'ku'a ami'a alakepa hute'a maisae huno e'ne.8 Yoni'a ani ano hale ya'mo aepa'a o'mai'nea'maki afa'aano hale ya'mo aepa'a hane'nea ve'kae hapapaikefe e'ne.9Lamake ano hale ya'mo'a mamopale enomi'ko vaya anohalepatesea yafe e'ne.

10 Yisasi'a ma mopa alo humale'nea ve'ka eno mamopafi mai'nea'maki ma mopafi vaya'moki ake'aalakepa ohu'a aepa'a afi'a ha ole'nae. 11 Akai'a kumatee'nea'maki akai'a vaya'moki ali'a falu fala huo'ate'nae.12 Avale'a no'atake'a mako'ke mako'ke'moki ali'a falu

Yoni 1:13 2 Yoni 1:18fala hune'ateno Yisasina avale'nea ve'kamo'a Yisasifeafino aipafi male'neno aku'a amino alakepa hu'nea ve'kaYisasi'a lo'kiya'aleti Anumaya Koti mafa'ne alite'ne.13 Ani vayana vaya'moki kolateti ali no'apataya'makiAnumaya Koti'a akai'a alipate'ne. Vaya'moki apa'kufaake'a hapa'ye hu yateti ali no'apataya'maki AnumayaKoti'a akai'a alipate'ne. Vaya'moki mafa'ne alipatesayaapa'kesa afea yateti ali no'apataya'maki Anumaya Koti'aakai'a alipate'ne.

14Yisasina mako aki'a Kemo'a alitetekeno ve mai'nenolakaeya'ae mai'niketa akaeya fate akufa ano hale lo'kiya'ane'akone. Ani ve'ka Anumaya Koti alaki mako'kemafa'ne'a mai'neanakeno afo'amo'a akai'a fate akufa anohale lo'kiya'a ami'ne. Amikeno vaya alino kayonehuya'aelamake hu ya'mo'ae akaeya aipafina havaite'ne.

15 Yoni'a akaeyafe kate kate nehuno inake huno foleai'ne “Ma ve'kae a'ke'ainaka inake hu'na lahapapai'noehenaka'a mako ve'ka ekaiye. Ani ve'ka nakaeya nakasenomai'nea ve'ka ekaiya'maki nakaeya ali o'nate'naya afinaako mai'nea ve'kakeno nakaeya ako nakase'ne hu'na la-hapapai'noe.” nehe.

16 Vaya alino kayone hu ya'a nesu'ya hane'neapatilakaeya mi'ko'amokita laha'mateno kanale manulamiteno mako'ae nesu yate kanale manu nelame.17 Anumaya Koti'a ke male male'nea ke Mosesenahapaikeno hapapai'nea'maki vaya alino kayone hu ya'aelamake hu ya'ae Yisasi Kalaisi'a lami'ne. 18Alaki mako'keve'kamo'a Anumaya Kotina alaki o'ake'ne. Lamakemi'ko vaya'moki o'ake'nae. O'ake'nafa alaki mako'kemafa'ne'amo'ke Anumaya Koti haute mai'neateti enoafo'amo aepa'a huno kafino lahapai'ne.

Yoni'a ma ke nehe.

Yoni 1:19 3 Yoni 1:28

19 Yuta vaya Yelusalemu mai'nayateti Livae nofivaya'ae mono nopi kava vaya'ae hune'apate'a inakehu'a nehae “Yonife kakaeya nalakae? hutapa afikeo.”hu'a hupate'nae. 20 Hupatake'a u'a afikakeno Yoni'aani ke fala'kino nohea'maki ani ke huno fole ainoinake nehe “Nakaeya Kalaisi'na Anumaya Koti'alakufa alino katikefe hute'nea ve'ka lamake nakaeyao'mai'noe.” nehe. 21Nehike'a “Ani ve'ka o'mai'nana'makikakaeya nalaka mai'nane? Ilaiyaka mai'nape?” hu'aafikakeno “He'e nakaeya ani ve'ka o'mai'noe.” nehike'a“Anumaya Koti aune ve'ka mai'nape?” hu'a hakeno“He'e.” nehe. 22 Nehike'a inake hu'a nehae “Lahapaiyokakaeya nalakae? Eteta uta hulataketa e'nona vaya'ainalafike'naya yate anona'a hapapaisuna yafe kakaeya kakesaafi'ka na'yane ke nehane?” hu'a nehae. 23 NehakenoYoni'a inake huno hapapai'ne “Nakaeya ma ve'kamai'noe. Nake ai ve'ka mai'noe. Ka'me koteka mai'ne'nakate kate hu ve'ka mai'ne'na inake hoe‘Anumayamo visea ka valitapa alakepa heo.’ hu'nae

nehoe.” nehe.Ani ke Aisaiya'a Anumaya Koti aune ve'kamo'a

a'ke'ainaka ako humale'nea ke. 24 Ani afikesaya keali'a ne'vaya vayana Falasi mono ke ne'afea vaya'mokihupate'nae. 25 Ani vaya'moki Yonife inake hu'a afine'kae“Kalaisika'ae Ilaiyaka'ae Anumaya Koti aune ve'ka'aeo'mai'nana'maki na'ya hike'ka lina fale ne'apatane?”hu'a afike'nae. 26 Afikakeno Yoni'a inake he “Nakaeyalitafateti fale nelapatoa'maki lapa'kaeya folakapi makoo'ake'naya ve'ka heti'ne. 27 Heti'neanakeno ani ve'kahenaka'a ekaiye. Nakaeya afa ve'ka mai'noanake'naakaeya aiya'kale aesoana o'natekaiye.” hu'ne. 28 Yotanili'momikakaya falika Petani kumate Yoni'a li falepate'ne.Ani hu'naya kavana Petani kumate hu'nae.

Yoni 1:29 4 Yoni 1:38Yisasi'a Anumaya Koti Sipi Sipi Ana'au'a mai'ne.

29 Havate'a kotike'a Yisasi'a Yoniteka ne'ekeno Yoni'ane'akeno inake nehe “Akekeoma ve'ka Anumaya Koti SipiSipi Ana'au'a haesakeno falisea yateti ma mopale vaya'aihao'otake ya'api alino atalesea yafe e'ne. 30 Ani ve'kaemako afina inake hu'na lahapai'noane ‘Henaka'a makove'ka ekaiye. Ani ve'ka nakase'nea ve'ka ekaiya'makinakaeya ali o'nate'nea afina mai'nea ve'kakeno nakaeyaako nakase'ne.’ hu'na lahapapai'noane. 31 Nakaeya'niakaeya aepa'a o'ake'noa'maki Isaleli vaya'aipi Yisasi'aesea afina Yisasina apavelikefe u'na lina falepatesoehu'nae e'noe.” nehe.

32 Yoni'a inake huno hapapai'ne “Nakaeya akokenoAnumaya Koti Fate Akufa Avamu'amo'a namakanahuno ko'ku'napakati haleno elineno akaeya akufaleeno ha'kale'nike'na ake'noe. 33 Nakaeya'ni akaeyafealaki o'afi'noa'maki Anumaya Koti'a li falepate yatehunateke'na e'noa ve'ka inake huno nahapai'ne ‘Kakaeyaake'nisanakeno nakaeya Fate Akufa Avamu'nimo'ahaleno elineno'a mako ve'kamo akufale ha'kalesike'kaakesanana ani ve'kaAnumayaKoti FateAkufaAvamu'aletifalelapatekaiye hu'ka hukane.’ huno hike'na afi'noe.34 Nakaeya ani kava hea yana naulaka'nifati ne'ake'nalahapa'nepauve mamona Anumaya Koti mafa'ne mai'nehu'na lahapa'nepauve.” nehe.

Aepa he'a aole'ae aole'ae vaya'moki Yisasina a'kame ne'vae.35Havate'a kotea'aleka Yoni'a eteno aole ve'kala akaeya

ke ne'afi'a ve'kala'ae heti'nae. 36-37 Yisasi'a unenonehikeno Yoni'a akeno lakelake nehukeno inake nehe“Akekeo Anumaya Koti Sipi Sipi Ana'au'a mika mai'ne.”hike'ana aole Yoni ke ne'afi'a ve'kala'mokani ani keafite'ana Yisasina a'kame ne'va'ae. 38 Ne'va'akenoYisasi'a maino yahae huno ana'keana a'kame ne'va'akeno

Yoni 1:39 5 Yoni 1:47ana'keteno inake huno anafine'ke “Na yafe ne'a'ae?”huno hike'ana ana'kaeya inake ha'ae “Lapae hanatene'maine?” hu'ana neha'ae. Lapae kemo'a lakaeyakefatina ali'ka apaya nehana nenao hu'ne. 39 Yisasi'ainake nehe “Etana ake'ao.” huno hanapaike'ana anive'ka'ae u'ana ne'maiya no akete'ana unetike'ana aniafina akaeya'ae lo'ka'ana mai'na'ae.

40 Yoni'a hea ke afite'ana Yisasina a'kame ne'va'ave'kala'mokanipati mako ve'kamo aki'a Etalu'ae ani ve'kaSaimoni Pita akana'amo'ae. 41 Etalu'a hokoteno unokahau ano nepu'amona Saimonina akeno fole aiteno in-ake huno hapai'ne “Anumaya Koti'a lakufa alino katiseayafe hute'nea ve'ka ako ake'no'ae.” nehe. AnumayaKoti'a lakufa alino katisea yafe hute'nea ve'kamo makoaki'a Kalaisi'ae. 42 Saimonina avaleno Yisasite ne'vikenoYisasi'a akeno lakelake nehuno inake nehe “KakaeyaSaimonika Yoni mafa'nemoka kakaeya kaki fate kakimalekauve Sifasikae Pitakae hu'namalekauve.” nehe. Aniakilana lakaeya kefina yafa'mokae huno male'ne.

Yisasi'a Filipi'ae Natanielo'aefe ke nehe.43 Havate'a kotikeno Yisasi'a Kalili koteka visea akesa

afi'ne. Filipina aketeno inake huno hapai'ne “Kakaeyana'kame eno.” 44 Hikeno Filipi'a Petesaita kumateve'kae. Ani ala kumatena Etalu'ae Pita'ae ne'mai'akumane. 45 Filipi'a Natanielona akeno fole aiteno in-ake huno hapai'ne “Mako ve'kae Anumaya Koti aunevaya'ae Mosese'ae mono avopi kamale'nayane ani ve'kalakaeya ako aketa fole ai'none. Akaeya Yisasi'a Yosefemafa'ne Nasaleti kumate ve'kamomafa'nemai'ne.” nehe.46 Nehikeno Natanielo'a ne'afino inake huno afine'ke“Nasaleti kumatena mako kanale ya fole aikife?” hikenoFilipi'a inake he “Afa'a ne'e'ka ako.” nehe.

47 Natanielo'a Yisasiteka ne'ekeno Yisasi'a aketenoakaeyafe inake he “Akeo mika ne'ea ve'ka alaki

Yoni 1:48 6 Yoni 2:5akola Isaleli ve'kae. Ani ve'ka mako ake'atike ke'amako'ke'a akaeyapina alaki o'male'ne.” nehe. 48 HikenoNatanielo'a inake huno afine'ke “Nakaeyafe hana yahu'kanake'ne'kae nehane?” huno afikekeno Yisasi'a inake he“Filipi'a uno kakaeyafe ke ohu'nea'ae kanale kakaeya fi'kiyosamo aepale mai'nanake'na ako kake'noe.” nehe.

49 Hikeno Natanielo'a inake he “Ali'ka apaya huve'kamoka Anumaya Koti mafa'ne mai'ne'ka Isalelikote ala kava ve'ka mai'nane.” nehe. 50 NehikenoYisasi'a Natanielofe inake nehe “Fi'ki yosamo aepalemai'nanake'na kake'noe hu'na kahapauva yafe lamakenehane hu'ka afite'ka kaipafimale'ka kaipa alakepa hu'kane'namipe? Henaka'a meni akana yana akaseno lusiala ya akekane.” huno hapai'ne. 51 Yisasi'a mako'aeapa'kaeyafe inake he “Lamake hu'na lahapapauveko'ku'na'mo'a hale'nisiketapa lapa'kaeya akesake'aAnumaya Koti ko'ku'napi kayo kayo vaya'yakamokieli'e'a ko'ku'napakati e'noa ve'ka vaya'mo alinate'neave'kamo'nalena haite'a eli'ete'a hisaketapa akekae.”huno hapapai'ne.

2Mako ve'kamo'a a ali'ne.

1-2 Yisasi'a akaeya ke ne'afea anaka'ae aole afinamai'nike'a Yisasife “Kakaeya ke ne'afea anaka'ae a aliya etapa akeo.” hu'a nehake'a Kalili koteka hane'neakuma Kena kumate u'nakeno ani kumatemako ve'kamo'aa ne'alikeno Yisasi ita'amo'a ani a alikefe hea nopiu'ne. 3 U'a ake'nakeno henaka'a nofi alakamo li ne'ahano hutakeno Yisasi ita'amo'a Yisasife inake hunohapai'ne “Nofi alakamo lina ako hano he.” hu'ne.4Nehikeno Yisasi'a inake he “Ato ina kava ma kava ho kenaha'opaiyo. Kakaeya ya o'male'ne. Nakaeya lo'kiya'nihu'na apavelisoa kana'a va'yi ohu'ne.” nehe. 5Nehikeno

Yoni 2:6 7 Yoni 2:13Yisasi ita'amo'a ne'ya alo hu'a ne'apamea vaya'aife in-ake huno hapapai'ne “Mako ke hisiketapaena akaeya kea'kame maleo.” huno hapapai'ne.

6 Yuta vaya'moki mono kemo'a inake hu'ne “Mi'koafina mi'ko ya sese nehutapa li faleo.” hu'ne. Ani yafenaya mako kaya hano huteno naya mako kayati mako'kealea yafa li samoyakafi naya aole afina li kepati hefi'ala'kikeno havai'netea samoyaka anile hane'ne. 7 Yisasi'ane'yane'apameavaya'aife inakehunohapapai'ne “Mani lisamoyakafina litafa hefitapa havaiteo.” hunohapapaike'ahefi'a havaite'nae. 8 Hefi'a havaitetakeno Yisasi'a inakenehe “Aise'a hefitapa ani ne'yate kava ve'kale alitutapaamikeno neno afikeno.” huno hike'a ali'a u'nae.

9Ani lina hokoteno litafa hane'nea'maki henaka'a nofialakamo li alino hapa'nikeno ani ne'yate kava ve'kamo'aneno aketeno ani li e'nea kama'a o'ake'nea'maki anili hefi'naya ali'ya vaya'amoki afi'nakeno ne'yate kavave'kamo'a ani a alea ve'kae ke huno inake huno ha-pai'ne. 10 “Mi'ko vaya hokote'a haka'ake li apamike'a ne'aapamu hutake'a henaka'a afa li apami'naya'maki kakaeyahokote'ka haka ohu li laminaketa ako netonake'ka menihaka'ake li nelamine.” nehe.

11 Mani alo hea yana Yisasi'a aepa faino o'ake'nayaavame ya hu lo'kiya yana Kalili koteka hane'nea kumaKena kumate ani kavana alo nehuno lusi ala lo'kiya ya'a'aeapavelike'a akaeya ke ne'afea anaka'moki afi'a apaipafimalete'a apa'ku'a ami'nae. 12 Ani ya humaleteke'aYisasi'ae ita'amo'ae akana'amoki'ae akaeya ke ne'afeaanaka'ae Kapaneamu u'a aise kana'a anile mai'nae.

Yisasi'a ala mono nopi u'ne.13 Emu ki'a ne'ya ne kanamo'a aupasi nehikeno

Yisasi'a Yelusalemu u'ne. Ani emu Anumaya Koti'aapa'kinakomoki apa'kufa alino kati'nea yafe apa'kesa

Yoni 2:14 8 Yoni 2:22afi emu kikefe nehae. 14 Yisasi'a ala mono nopiuno akeana vaya'yakamoki puluma'ka afuki sipi sipiafuki namaki hu'a male'nake'a miya nehake'a makovaya'moki alu kotekati moni ne'ali'a ani kumate monianona'a apamisaya yafe hitale malete'a mai'nakenoYisasi'a apa'ke'ne. 15 Apa'keteno nofi alino masakenakiteno mi'ko vaya sipi sipi afu'ae puluma'ka afuyaka'aemono nopati hapafaitale'ne. Moni ali'a anupa nehayavaya'moki hipa'api'ae moni'api'ae alino atakufatale'ne.16Namayakamiya hisaya ya ali'e'amale'naya vaya'aife in-ake nehe “Alilitapa veo. Mafina afo'nimo nona lapa'kaeyaalitapa ma'keti kuma ya alo oheo.” nehe. 17 Nehike'aakaeya ke ne'afea anaka'moki avopi hane'nea ke apa'kesaafi'a hao nehae. Ani kemo'a inake hu'ne“Anumaya Koti nofe mi'ko afina nakesa afifi hu none. Ani

nona kanale'ya huno hanesea yafe lusiya hu'naamuse nehoe.”

huno kamale'nea ke apa'kesa afi'a hao nehae.18 Afi'nake'a Yuta vaya'moki make hu'a afine'kae “Ani

kava hana kavana moni ali'a anupa nehaya vaya'mokihipa'api'ae moni'api'ae ali'ka atakufatale'nanana hanaakufa lo'kiya ya'kaleti nehane? Lo'kiya'ka hane'ne hutaafisuna yafe mako no'akona avame lo'kiya ya'ka huketaakeno.” hu'a nehae. 19 Nehakeno Yisasi'a inake hunohapa'nepaiye “Mani ala mono nona alitapa kape letale-sake'na aole'ae mako'ae kanafi halate ete'na ani no ki'naavaya akauve.” nehe. 20 Nehike'a Yuta vaya'moki in-ake hu'a hapai'nae “Ke'kamo'a kanale ohea ke nehane.Aole'ae mako'ae kanafi ani nona ali'na hetikoe hu'kahana'maki vaya'moki 46'a kafufi mani nona ki'nae.” hu'anehae.

21Hu'a hakeno Yisasi'a ani mono nofe hu'neana akai'aakufae avoya ke nehe. 22 Inake hu'neatenakeno henaka'aYisasi'a fali'neapati eteno heti'nea afina akaeya ke ne'afea

Yoni 2:23 9 Yoni 3:4

anaka'moki ani hu'nea ke apa'kesa afi'a hao nehisakenoAnumaya Koti ke'afi kamale'nea avopi hane'nea kemakiYisasi'a hea kemaki lamake nehe hu'a afi'a apaipafimale'nae.

Yisasi'a mi'ko vaya'ai apaipafi ake'ne.23 Anumaya Koti'a apa'kinakomoki apa'kufa alino

kati'nea yafe apa'kesa afi emu ne'kea kana va'yi hikenoYisasi'a Yelusalemu mai'neno no'akaya avame hu lo'kiyayana ne'alike'a mi'ko vaya'moki akete'a akaeyafe lamakenehe nehu'a afi'a apaipafi male'nae. 24-25 Apaipafimale'naya'maki Yisasi'a mi'ko vaya'ai apaipafi akoake'nea yafe akai'a aipafi hane'nea ke hapa'nopaiye.Yisasi'a mi'ko vaya'ai apaipafi hane'nea yana ako afi'neayafe mako ve'kae “Kaipafi hane'nea ya nahapaiyo.” hunoapafi no'ke.

3Yisasi'a Ni'kotimasi'ae kake nehe.

1 Mako Falasi mono ke ne'afea ve'ka Yuta vaya'aiteala kava ve'ka'apimo aki'a Ni'kotimasi'ae. 2 Makohani'ainaka Ni'kotimasi'a Yisasite eno inake nehe “Hu'kaapavenelina Nenao lakaeya ako afi'none Anumaya Koti'ahukateke'ka kakaeya hu'ka apavenelina ne mai'nane.Kakaeya o'ake'naya avame'ya hu lo'kiya kavana nehane.Anumaya Koti'a kakaeya'ae o'mainininana ani kavanakakaeya ohanine. Ani yafe lakaeya ako afi'none AnumayaKoti'a hukateke'ka e'nane.” nehe.

3 Nehikeno Yisasi'a inake nehe “Alaki lamake hu'nakaha'nepauve Anumaya Koti'a mako ve'ka saufa mafa'nemako'ae ali o'ateseana ani ve'kamo'a Anumaya Kotikava yakai'nea kumana o'akekaiye.” nehe. 4 NehikenoNi'kotimasi'a inake nehe “Alopa ve'ka hana'ya huno

Yoni 3:5 10 Yoni 3:15halate eteno alitekaiye? Ita'amo aipafi eteno visikenomako'ae halate alitekaife?” huno afine'ke.

5 Afine'kekeno Yisasi'a inake nehe “Alaki lamakehu'na kaha'nepauve liteti'ae Anumaya Koti Fate AkufaAvamu'amoteti'ae halatemafa'ne ali o'ateseanaAnumayaKoti kava yakai'nea kumatena o'uke. 6 Akufa amehane'nea ve'kamo'a akufa ame hane'nea mafa'ne aline'atea'maki Anumaya Koti Fate Akufa Avamu'amo'amako ve'ka aliteseana Fate Akufa Avamu'amo avamualitekaiye. 7 Nakaeya hoa ke ‘Kakaeya mako'ae ete'kaalinato hu'ka ho.’ hu'na hoa ke afi'ka kamo'yoo'aiyo. 8 Yasimo'a haiya aupalika alino unenonehea'maki kaulakaleti no'akane. Afa'a vo'vo hea ke'akene'afina'maki va'yi hu'nea ka'ae visea ka'ae no'akane.Yasimo'a hea kava huno Anumaya Koti Fate AkufaAvamu'amo'a mako ve'ka ali ne'atea'a no'akone.” nehe.9 Ni'kotimasi'a inake huno afine'ke “Ani yana hana'yahuno nehe?” huno afine'ke.

10 Afine'kekeno Yisasi'a inake nehe kakaeya Isalelikumate vaya hu'ka apavenelina ve'ka mai'nanaki na'yahike'ka o'afi'nane? 11 Alaki lamake hu'na kaha'nepauveake'nona ya'ae afi'nona ya'ae kaha'nepauvanakiani ke no'afine. 12 Nakaeya ma mopale yafe akokahapauke'ka lamake hane hu'ka afi'ka kaipafio'male'nananake'na ko'ku'napi yafe kahapaisoanahana'ya hu'ka afi'ka kaipafimalekane? 13Mako ve'kamo'ako'ku'napaka ohai'nea'maki nakaeya ko'ku'napakatie'noa ve'ka vaya'mo alinate'nea ve'kamo'na nakai'nikeko'ku'napakati ma mopafi eli'ne'noe.

14Mosese'a ka'me koteka mai'neno osifa've alo hutenoyosale heno kamateno alino asaimale'nea kava hu'a meniko'ku'napakati e'noa ve'ka vaya'mo alinate'nea ve'ka anikava hu'a ali'a nasaikae. 15 Ali'a nasaisakeno mi'kovaya'moki nakaeyafe lamake nehe hu'a afi'a apaipafi

Yoni 3:16 11 Yoni 3:22malete'a apa'ku'a nami'a alakepa hisaya vayana akolamaike maike hisaya apavamu alikae.

16 Anumaya Koti'a lakaeya ma mopale vayafe lusiyahuno hau ayamopafati haikeno aiya mako'ke mafa'ne'ahutekeno eline'niketa lakaeya mako'ke mako'ke'mokitaakaeyafe lamake nehe huta afita laipafi maleteta laku'aamita alakepa hisunana hani'ki'nea yapi ata leke leke ne-hea atafi o'ukunanaketa akolamaikemaike hutamaikune.17AnumayaKoti'amamopafi vaya kake hupatenonofihu-patekefe mafa'ne'a hutekeno o'me'nea'maki ma mopafivaya apa'ku apame alino katiseafe hutekeno eline'ne.

18 Eline'nea'maki mako vaya'moki Yisasife lamakenehe nehu'a afi'a apaipafi malete'a apa'ku'a ami'aalakepa nehisakeno Anumaya Koti'a kake huno nofi huo'apatekaiya'maki mako vaya'moki Yisasife ake'atikenehe nehu'a afi'a apaipafi o'male'a apa'ku'a ami'aalakepa hu'a no'ameanakeno Anumaya Koti'a ako kakehupateteno nofi hupate'ne. Anumaya Koti aiya mako'kemafa'ne'amo'a ake'atike nehe nehu'a afi'a apaipafio'male'a apa'ku'a o'ami'naya yafe kake huno nofi akohupate'ne. 19 Ano ha nelea ve'ka ma mopafi ako e'nike'avaya'moki hao'otake ya hu'a hanipi mai yafe amusenehu'a ano ha nelea yafe nohapaiye. Nohapaiya yafeAnumaya Koti'a kake hupate'ne. 20 Mi'ko hao'otakekava huke huke nehaya vaya'moki ano ha nelea yafenohapaike'a ano ha nelea yapi no'mae. “Hao'otake ya'niakeno fole aike.” hute'a hale yapi no'mae. 21 Lamake'akeke nehea ve'kamo'a ano ha nelea yapi ne'eno inakehe “Anumaya Koti'a naha'maeke'na kanale kava hu yaali'noanake'a mi'ko vaya'moki akesae.” nehe.

Yoni ke ne'afea anaka'moki Yonina afine'kae.22 Ani ya hano huteke'a Yisasi'ae akaeya ke ne'afea

anaka'ae Yutia koteka u'nae. Yatala afina ani kumate

Yoni 3:23 12 Yoni 3:32-33mai'ne'a li falepate'ne. 23 Li fale ne'apatekeno Yoni'aInoni kumate mai'neno ani kava huno li falepate'ne.Inoni kuma'mo haute Selimi hane'ne. Nesu li ani kotekahane'nike'a vaya'yakamoki anile ete ete hakeno Yoni'a lifalepate'ne. 24 Fale ne'apatea'maki ani afina Yonina nofihu o'ate'nakeno afa'a mai'neno li fale ne'apate.

25 Yoni ke ne'afea anaka'ae mako Yuta ve'ka'ae Yutavaya'moki li fale au'ava yafe ke hu'a imafi mafi nehae.26 Ke hu'a imafi mafi hute'a Yoniteka u'a inake hu'aha'nepaiye “Ali'ka laya nehana ve'kamoka Yotani li'momeka kaya aupalika kakaeya'ae mai'nike'ka akaeyafe la-hapai'nana ve'kamo'ameni li fale ne'apateke'ami'ko vayaakaeyate ne'vae.” hu'a nehae.

27Nehakeno Yoni'a inake he “Mako vaya'aina AnumayaKoti'a o'apamininana mako yana o'alinine. 28 Hu'noake lapa'kaeya afi'nae. Inake hu'na hu'noane ‘AnumayaKoti'a lakufa alino katiseafe hute'nea ve'ka nakaeyao'mai'noa'maki nakaeya na'kame mako ve'ka esea yafee'na hokotene'atoe.’ hu'na hu'noe. 29 ‘Mako ve'kamo'aa ne'aleana akai'a a mai'nea'maki ha'maeya ve'kamo'alusiya huno nehaikeno ani kava huno aketeno amusenehe. Ani kava hu'nea kava hu'na mi'ko vaya'mokiYisasiteka u'naya yafe lusi amuse nehoe. 30 Yisasi'a alave'ka nakaseno aki'amo'a ala hukea'maki nakaeya afave'ka mai'ne'na nakimo'a afete lavise.’ nehe.”

Ko'ku'napakati e'nea ve'kae hapa'nepaiye.31 Yoni'a inake nehe “Hanafakati e'nea ve'ka mi'ko

yana apa'kase'nea'maki ma mopafati fole ai ve'kamo'ama mopafi ve'ka mai'neno ma mopale yafe'ke ke nehe.Ko'ku'napakati e'nea ve'kamo'a mi'ko yana apa'kase'ne.

32-33 Ani ve'kamo'a ake'nea ya'ae afi'nea ya'aefehapa'nepaike'a mako vaya'moki ani ke afi'a apaipafino'malaya'maki mako'ke mako'ke vaya'moki hu'nea

Yoni 3:34 13 Yoni 4:7-8ke afi'a apaipafi malesune hu'apaena ‘Anumaya Koti'alamake ve'ka mai'ne.’ hu'a lo'kiya ne'vaiye. 34 AnumayaKoti'a hute'nea ve'ka Anumaya Koti'a Fate Akufa Avamu'aamikeno nesu yate havaite'nikeno Anumaya Koti ke nehe.35 Nehikeno afo'amo'a mafa'ne'ae lusiya huno hau'neayafe mi'ko yana kava yakaisea yafe ami'ne.

36 Mako vaya'moki mafa'ne'ae lamake nehe hu'a afi'aapaipafi malete'a apa'ku'a ami'a alakepa hisayana akolamaike maike hu apavamuna ako ali'nae. Ali'naya'makimako vaya'moki mafa'ne'amo'a hea ke a'kameo'malesayana ani apavamuna o'alikaya'maki AnumayaKoti'a ani vaya'aife hai vai ne'apate.”

4Yisasi'a Samelia a'ae kake nehe.

1-3 “Yisasi'a Yonina akaseno mi'ko ke'a ne'afeaanaka'aina li falepatea akimo'a hanale hai'ne.” hu'a hayake Falasi mono ke ne'afea vaya'moki afi'nae. Yisasi akai'ali fale o'apate'nea'maki akaeya ke ne'afea anaka'mokikefale ne'apatake'a Falasi mono ke ne'afea vaya'mokiafi'naya ke Yisasi'a afiteno Yutia koteka ataleno Kalilieteno u'ne. 4 Ne'uno mako folaka ko Sameliane hu'a akine'aya kona alino maleka ataleno ukefe hea koteka u'ne.

5 Ani Samelia koteka aise kuma'mo aki'a Sai'kana. Anikuma Ye'kopu'a Yuta vaya'ai apa'kinakomo'a mafa'ne'aYosefena ami'nea hoya hane'neate hane'nikeno Yisasi'aani kumate va'yi nehe. 6 Ye'kopu'a li he'nefea li kelihane'nea yate va'yi nehikeno yakemo'a folaka'nalakahikeno Yisasi'a ka male'nea yafe alaka haekeno ani li keliavayale faitopale mai'ne.

7-8 Faitopale mai'nike'a akaeya ke ne'afea anaka ne'yamiya hukefe ala kumate utakeno Yisasi'a faitopalemai'nikeno mako Samelia a li hefikefe ne'ekeno Yisasi'aakaeyafe inake nehe “Li hefi'ka namike'na neno.” nehe.

Yoni 4:9 14 Yoni 4:209 Yuta vaya'ae Samelia vaya'ae kame ate'a apaote apaotemai'naya yafe ani Samelia a'mo'a inake nehe “KakaeyaYuta ve'ka mai'nanake'na nakaeya Samelia a mai'noki naya hike'ka nakaeyafe ‘Li hefi'ka namike'na neno.’ hu'kanehane?” nehe. 10NehikenoYisasi'a inake nehe “KakaeyaAnumaya Koti'a kamisea yafe afi'nininana ‘Li hefi'kanamike'na neno.’ hu'na hu'noa ve'kae afi'nininanalife nafikaninana maike maike hisana lina kaminine.”11 Inake nehikeno ani a'mo'a inake nehe “Amuse'kanehoa'maki ani li kelimo'a afepi hane'neanake'ka lihefi ke'ayona o'male'nea'maki hanateti ani maike maikehisoa li hefikane? 12 Ye'kopu'a lakinakomo'a ani li kelilami'nea kele. Ye'kopu'a akai'a'ae mafa'ne'amoki'ae afuanaka'amoki'ae ani li kelifati ne'naya'maki ‘Ye'kopu'aakase'na ala ne mai'noe.’ hu'kae nehape?” nehe.

13-14 Nehikeno Yisasi'a inake nehe “Mi'ko ma lipatinesaya vayana ete'a life hapaukea'maki nakaeya mako'kemako'ke vaya apamisoa lina apaipafati kapai nehakeali'kana huno haneke haneke hisike'a maike maike hu'amaisaya apavamu apamike.” nehe. 15 Nehikeno ania'mo'a inake nehe “Amuse'ka nehuki ani lina namike'naneno. Namisanakenomako'ae life o'nahaisike'na nakaeyamako'ae li hefikefe ma lite o'mesoe.” nehe.

16 Nehikeno Yisasi'a inake nehe “U'ka anau'kamofeke hute'ka ete'ka male e'ao.” nehe. 17 Nehikeno ania'mo'a inake he “Anau'nimo'a o'mai'ne.” nehikenoYisasi'a inake nehe “Anau'nimo'a o'mai'ne hu'ka hananaalaki lamake hane. 18 Kakaeya a'ke'ainaka naya makokaya'a anau'kamoki mai'nayane. Meni afina makove'kale mai'nana'maki miya hukate'naya anau'kamo'aeo'mai'nana yafe ani ke alaki lamake hu'ka naha'nepaine.”nehe. 19 Nehikeno ani a'mo'a inake nehe “Ala Nenaonakaeya ako meni afoe lamake kakaeya Anumaya Kotiaune ve'ka mai'nane. 20 Nakinakomoki ma avimateAnumaya Koti aki ali'a asaka nehu'a aki a'naya'maki

Yoni 4:21 15 Yoni 4:28-29lapa'kaeya Yuta vaya'mokitapa inake nehae ‘YelusalemuAnumayaKoti aki alitapa asakahutapa afine'kaya kumanahane'ne.’ hutapa nehae.” nehe. 21 Nehikeno Yisasi'ainake nehe “Ma ana nakaeya lamake kaha'nepauvanakiafite'ka kaipafi ali'ka malo. Mako kana va'yi hinakeno maavimate'ae Yelusalemu'ae Anumaya Koti aki ali'a asakanehu'a aki o'akaya'maki fate fate kumate aki ali'a asakahukae. 22 Lapa'kaeya Samelia vaya'mokitapa aki alitapaasaka nehutapa aki ne'aya ve'ka aketapa alakepa ohu'nae.Lakaeya Yuta vaya'moki afita alakepa hu'neta aki alitaasaka huta aki a'nona ve'ka ako afi'none. Lapa'kufa alinokati ve'ka Yuta vaya'aipati va'yi nehe. 23Mako kana va'yihuke hu'na hu'noa kana ako va'yi neheana vaya'mokilamake hu'a apaipa apame'afati afo'nimo aki ali'a asakanehu'a avake hisaya kana ako va'yi nehe. Ani kava hisayavayafe afo'nimo'a hau'nikeno kahau ne'aeye. 24AnumayaKoti'a aipa ame'ake hane'nea'maki akufa o'male ve'kamai'ne. Ani yafe akaeya avake nehu'a aki ali'a asakanehaya vaya'moki apaipa apame'afati nehu'a lamake hu'aaki ali'a asaka nehu'a avake heo.” nehe.

25Nehikenomani a'mo'a akaeyafe inake nehe “NakaeyaKalaisi'a Anumaya Koti'a lakufa alino katikefe huteseave'ka esea ke ako afi'noe. Eseana mi'ko yafe lahapaike.”nehe. 26 Nehikeno Yisasi'a akaeyafe inake he “Nakaeyanevaya'na ani ve'ka mai'noe. Kakaeya'ae meni mai'ne'nakake nehu'a ve'ka ani ve'ka mai'noe.” nehe.

27 Ani ke nehike'a akaeya ke ne'afea vaya ete'a ne'e'aYisasi'a ani a'ae kake neha'ake'a ana'kete'a lusi apa'kesalapa ne'aiya'maki mako'amoki “Na kava hike'ka kakenehane?” hu'a ani ana afio'ke'nae. “Na'ya hike'kama a'aekake nehane?” hu'a Yisasina afio'ke'nae.

28-29Ani a'mo'a li kena ne'ataleno ala no kumate etenouno anile mai'naya vaya'aife inake nehe “Etapa akeo.

Yoni 4:30 16 Yoni 4:38Mi'ko hu'noa yana huno fole ainate'nea ve'ka etapa akeo.Ani ve'ka Anumaya Koti'a lakufa alino katikefe hute'neave'kafi?” nehe. 30Nehike'a kumane'atale'a Yisasite ne'ae.

31 Saufa ne'ake'a Yisasi ke ne'afea anaka'moki Yisas-ife inake nehae “Hu'ka lavenelina ve'ka nesana yanahane'niki no.” hu'a kune kune nehae. 32 Yisasi'a inakenehe “O'afi'naya ne'ya ako ne'noe.” nehe. 33Nehike'a anivaya'moki apa'kai'api ke huke afike nehu'a inake hu'a ne-hae “Mako ve'kamo'a nesea ne'ya ako alineno ami'nifi?”hu'a nehae. 34 Nehakeno Yisasi'a inake nehe hunate'neave'kamo haiya kava hisoana inamona alaki nesoa ne'ya'nihane'ne. Hunate'nea ve'kamo nami'nea ali'ya ali'naavaya aesoana inani ali'yana ne'ya'ni'a hane'ne.

35 Vaya'mokitapa nehaya ke inake hutapa nehae“Aole'ae aole'ae i'ka maitesunakeno henaka'a ne'yaafule kana va'yi huke.” hutapa nehafe? Nakaeya la-hapa'nepauve hoyafi ne'yate aketapa alakepa hutapaakeo ani hoyafi ne'ya'mo afu nelea akufa kava nehe.Ani kava nehea kava hu'a vaya'moki nakaeya ke afi'aapaipafi malesaya vayana hoyafi ne'ya afu nelea akufakava hu'a ako afu nelae. 36 Afu neleana Anumaya Koti keafisaya yafe hapa'maesea ve'kamo'a anona'a alikea'makihapa'maeke'a afi'a apaipafi malesaya vaya akola maikemaike hu apavamu alikae. Alikaya'maki ani hoyafiavina ya neha'kalea ve'ka'ae afulekeno ha'mano ne'aleave'ka'ae mako'ke kava hu'ana amuse huka'ae. 37Ani kavahisayana ako hu'naya ke lamake nehae inake hu'a ne-hae “Mako ve'kamo'a ha'kalemale'nikeno alu ve'kamo'ane'ya'a ne'ale.” hu'a nehae. 38 Nehaki mako vaya'mokinakaeya ke o'afi'naya vaya'aina Anumaya Koti ke akohapapai'naki lapa'kaeya hapa'makefe ani vaya'aite hula-pate'noanaketapa hapapaisake'a nakaeyafe afi'a apaipafimalekae. Mako vaya'moki ali'ya ako alimale'naketalapa'kaeya afa'a ne'ya'ake ne'ale nehe.

Yoni 4:39 17 Yoni 4:4739 Ani a'mo'a “Mi'ko a'ke'ainaka hu'noa yafe huno ako

fole ainate'ne.” huno hike'a afi'naya yafe mi'ko Sameliavaya'moki Yisasife afi'a apaipafi malete'a apa'ku'a ami'aalakepa hu'nae. 40Yisasite va'yi hu'ne'a lusiya hu'a inakehu'a nehae “Lakaeya'ae maisane.” hu'a hakeno Yisasi'aapa'kaeya'ae aole kana'ake mai'ne. 41 Mai'nike'a nesuvaya'moki akaeya ke ne'afea yafe afi'a apaipafi malete'aapa'ku'a ami'a alakepa hu'a ami'nae. 42 Amite'a aniafe inake hu'a ha'nepaiye “Meni kakaeya hana ke afunayafe Yisasife afita laipa no'amuna'maki lakaeya akaeya kelakaiti lakesafati afuna yafe afita laipafi maleteta laku'aamita alakepa nehune. Meni afi'none ani ve'ka lakufaalino katisea ve'ka mai'neno mamopale vaya lakufa alinokatikefe e'ne.” hu'a nehae.

Yisasi'a mako kava ve'kamo mafa'ne kali'a alino kanalehute'ne.

43 Aole kana hano nehikeno Yisasi'a ataleno Kaliliu'ne. 44 Yisasi'a akai'a inake hu'ne “Mako monohapa'nepaiya ve'kamo'a akai'a kumate vaya'aipinamai'nike'a vaya'amoki ‘Ala ve'kamo keki afiketao.’ hu'anohae.” nehe. 45 Nehea'maki Kalili va'yi hike'a anikumate vaya'moki hu'a falu fala hune'ate'a amuse'kasehu'nae. Ani vaya'moki Yelusalemu ala emu ki'naya afinau'a Yisasi'a mi'ko ya hu'nea ya ake'naya yafe hu'a falufala hune'ate'a amuse hune'atae.

46 Amuse hune'atakeno Yisasi'a eteno Kalili hane'neakumana Kena kumate uno va'yi hu'ne. Ani kumateYisasi'a life hakeno litafateti alino nofi alakamo li alinohapa'nea kumatene. Yisasi'a anile mai'nikeno mako ka-mani kava ve'ka Kapaneamu kumate ve'kamo ne'mafa'nekali ali'ne. 47 Kali ne'alikeno afo'amo'a “Yisasi'a Yu-tiati Kalili e'ne.” haya ke afiteno makale'a mafa'ne'ane'ataleno Yisasite uno inake nehe “Mafa'ne'ni'a faliseaya nehiki e'ka ali'ka kanale huto.” nehe.

Yoni 4:48 18 Yoni 5:348 Nehikeno Yisasi'a akaeyafe inake nehe “Lapa'kaeya

o'ake'naya avame hu lo'kiya ya o'akesayana nakaeyafeafitapa lapaipafi maletetapa lapa'ku'a namitapa alakepaohukae.” nehe. 49 Nehikeno ani kamani kava ve'kamo'ainake nehe “Amuse'ka nehuki mafa'ne'ni ako falikefenehike'nae nehuki makale nakaeya'ae eno.” nehe.50 Nehikeno Yisasi'a akaeyafe inake nehe “Kakaeya afa'auvo mafa'ne'ka ofalino afa'a mai'ne.” huno hikeno Yisasihea ke afino aipafi maleteno u'ne.

51 E'nea kateka atakineno ne'vike'a ali'yamafa'ne'amoki e'a kateka fotu hute'a inake hu'a nehae“Kakaeya mafa'ne'ka ako kanale hutekeno hetinomai'ne.” hu'a nehae. 52 Hakeno “Hana kanale aepaheno ani kali'a kanale hute'ne?” huno apafikeke'a “Ekayakemo'a lamotule haiteno nelavikeno ani amu'ko kali'ahano hute'ne.” hu'a nehae. 53Nehakeno afo'amo'a akesaafino hao nehuno inake he “Lamake yakemo'a ani kanaleeno nelavikeno Yisasi'a ‘Mafa'ne'ka ako kanale hunomai'ne.’ huno nahapai'ne.” huteno akaeya'ae mi'koanaka'a'ae Yisasife afi'a apaipafi malete'a apa'ku'a ami'aalakepa nehae.

54 Yisasi'a Yutiati Kalili uno ani mafa'ne alino kanalehuteteno o'ake'naya avame hu lo'kiya kavana aole afinaalo hu'ne.

5Yisasi'a mako kali ve'ka alino kanale hute'ne.

1 Henaka'a Yuta vaya'moki ala emu ne'kikeno Yisasi'aYelusalemu hai'ne. 2 Yelusalemu keki'yafi mako kipanasipi sipi afu anaka'ai kipa hane'ne. Ani kipa hane'neatekamako li kotumale'ne. Ani li kotu'mo aki'a Yuta vaya'mokikefati Petesaita. Ani kotute naya mako kaya'a no mai'afalu hisaya no kimale'nae. 3 Mi'ko kali vaya ani nopiali'a atalu hute hute hu'a hava'a mai'nae. Apaulaka

Yoni 5:4 19 Yoni 5:13apo ka'nea vaya'ae apaiya avayu hu'nea vaya'ae apaiyaapaya api ai'nea vaya'ae ali'a atalu hu'a hava'a mai'nae.4 Mai'nakeno Anumaya Koti ko'ku'napi kayo kayo ve'kamako'ke kana'ae kana'ae lavino lipi aino kalafu kalafune'aikeno hokoteno ani lipi lavea kano kali'a hanohute'ne. Ani kava hisea yafe kali vaya akeva mai'nae.

5 Ani akeva mai'naya vaya'aipi mako kano yatala afinamako ve'kamo aiya aya hano huno mako ve'kamo aya'ahano huteno aiyalekati aole atale'nea kafu (38 kafu) kalialino mai'ne. 6Yisasi'a ani havano mai'nea ve'ka aketenomani ve'ka yatala afina kali alino mai'nea yafe afitenoakaeyafe inake he “Kali'kamo'a hano hisea yafe amusenehape?” huno afike'ne. 7 Afikekeno kali ve'kamo'aYisasife inake he “Ali'ka apaya nehana ve'ka li ainokalafu aiya afina navaleno lipi natesea ve'ka o'mai'nenonaha'o'make'na anileka makale o'u'noe. Nakaeya'nikeuva'maki nakaeya ako nakase'a lipi makale u'nae.” nehe.8Hikeno Yisasi'a akaeyafe inake he “Heti'ka havae hipa'kane'ali'ka uvo.” huno hapai'ne. 9Hapaikeno makale kali'aavayatekeno makale'ato'a hetino havae hipa'a ne'alinou'ne. Ani afinana Sapati afinane.

Kanale hute'nea kana Sapati afinane.10 Yuta vaya'moki kali'a hano hutea ve'kae inake ne-

hae “Meni kana Sapati afinanaki na'ya hike'ka havaehipa'ka ali'ka ne'vane? Lakaeyate ke male male'neakemo'a ‘Sapati afina ina kava oho.’ huno hu'ne.” hu'anehae. 11 Nehakeno ani ve'kamo'a inake he “Kali'nialino atale'nea ve'kamo'a inake huno nahapai'ne ‘Havaehipa'ka alite'ka uvo.’ huno hunate'ne.” nehe.

12 Nehike'a akaeyafe inake hu'a afine'kae “Anive'ka hana akufa ve'kamo'a kahapaike'ka nehavanaya'kaikona'ka ali'ka ne'ane?” hu'a hu'nae.13 Nehaya'maki Yisasi'a mi'ko vaya anile ali'a atalu

Yoni 5:14 20 Yoni 5:23hu'naya vaya'aipi ako makale u'nea yafe ani kali'a alinokanale hute'nea ve'kamo'a akeno alakepa ohu'ne.

14 Henaka Yisasi'a kali alino kanale hute'nea ve'kamono nopi aketeno inake huno hapai'ne “Kakaeya akomeni kali'ka hano hike'ka kanale hu'ka mai'nananakihao'otake kava mako'ae oho. Hao'otake kava hisananamako'ae ala kali alite'ka kana kahaisea no maikane.”nehe. 15Nehikeno ani ve'kamo'a uno Yuta vaya'aife inakehuno hapapai'ne “Kali'ni alino kanale hunate'nea ve'kaYisasi'ae.” nehe. 16Neheanaki Yisasi'a Sapati afina kali'aalino kanale hute'nea yafe Yuta vaya'moki havi apa'kesaafite'a Yisasina apaipa kafa hate'a ali'a haviya hute'nae.

17 Yisasi'a inake huno hapapai'ne “Afo'nimo'a mi'koafina ali'ya ne'alike'na nakaeya'ae ani kava hu'na ali'yane'aloe.” nehe. 18 Mani ke'ae Yisasi'a “Anumaya Koti'aafo'nimo'ae. Nakaeya Anumaya Koti'ae mako aiyayihuta'a mai'no'ae.” nehea ke'aefe Sapati afina ke malemale'nea ke alino ataka'nea yafe Yuta vaya'moki mako'aelusi apaipa kafa neha'a ke ne'ama'ki'a “Hakaune.” hu'ahu'nae.

Yisasi'a ali'ya alisea lo'kiya'a hane'ne.19 Yisasi'a anona'a ke'apile inake nehe lamake hu'na

lahapa'nepauve mafa'ne'amo'a akai'ake mako'ke kavanohea'maki afo'amo nehea ya aketeno ani kava nehe.Afo'amo'a nehea kava huno mafa'ne'amo'a ani kavanehe. 20 Afo'nimo'a mafa'ne'amo'naena aipafati ne-haikeno akai'a mi'ko nehea kava navenele. Henaka'alusi ala kava mako'ae navelisike'na hisoa yafe atali ataluhukae. 21 Afo'nimo'a fali'naya vayana alino hetipatenoapavamu ne'apameanakeno mafa'ne'amo'na ani kavahu'na nahaiya ve'ka avamu ne'amoe.

22 Afo'nimo'a akai'ake mako ve'ka kakehuo'atekaiya'maki mafa'ne'amo'nake mi'ko vaya kakehupatesoa lo'kiya yana ako nami'ne. 23 Nami'nea yafe

Yoni 5:24 21 Yoni 5:30

mi'ko vaya'moki afo'nimo avake nehu'a aki ali'a asakahu'nayane ani kava hu'a mafa'ne'amo'naena mi'kovaya'moki navake nehu'a naki ali'a asaka hisae. Ali'aasaka hukaya'maki mako vaya'moki mafa'ne'amo'na nakiali'a asaka ohisayana ani kava hu'a hunate'nea afo'nimoaki'ae ali'a asaka ohu'nae.

24 Nakaeya alaki lamake hu'na lahapa'nepauve makovaya'moki ke'ni'a ako ne'afi'a hunate'nea ve'kae lamakehane hu'a afi'a apaipafi malete'a apaipa nami'a alakepahisaya vaya akola maike maike hisaya apavamuna akoali'nae. Ani vayana ako fali'neke'kana hute'a fali'nayapatiako heti'a apavamu'api ali'nayanakeno henaka'a Anu-maya Koti'a kake huo'apatekaiye. 25 Alaki lamake hu'nalahapa'nepauve mako kana va'yi huke hu'nea kana akomeni va'yi hu'ne. Ani kanafi fali'naya vaya'moki Anu-maya Koti mafa'nemo ke afikae. Ani ke afi'naya vayaheti'a akola maike maike hu'a maikae. 26 Afo'nimo'aakai'afi avamu'mo aepa'a hane'nikeno ani kava hunomafa'ne'ae “Avamu'mo aepa'a maiyo.” huno hunate'ne.27 Nakaeya ko'ku'napakati e'noa ve'ka vaya'mo ali-nate'nea mafa'ne mai'noa yafe mi'ko vaya kake hu-patesoa lo'kiya'a nami'ne. 28 Mani yafe lapamo'yoo'aiyo. Mako kana va'yi huteno mi'ko falike'a ke-lifi kipate'naya vaya'moki ake'a afite'a ani kelifakatiheti'a hatilavikae. 29 Hatilavisake'a kanale kava hu'nayavaya'yaka heti'a kanale hu'a maikayanaki hao'otake kavahu'naya vaya'yaka hetisakeno Anumaya Koti'a kake hu-pateteno nofi hupatekaiye.

Ma ya'mo'a Yisasife laha'nepaiye.30 Nakai'nike mako yana nakesafati nohoa'maki Anu-

maya Koti nahapaiya keleti kake hune'apatoe. Ani yafealakepa kava hu'na kake hune'apatoe. Nakai'ni naipa

Yoni 5:31-32 22 Yoni 5:43nakesafati nohoanaki hunate'nea ve'kamo aipa akesa'aeali'na nehoa yafe alakepa hu'na kake hupatoe.

31-32 Nakai'ni aepa'a'ni'a lahapapaisoana ke'nimo'ahaviya hukea'maki mako ve'kamo'a nakaeyafelahapa'nepaiyana nakaeya ako afi'noe akaeya nakaeyafehea ke lamake nehe. 33 Lapa'kaeya vayana hupatake'aYoniteka u'nayana Yoni'a nakaeyafe lamake ke akolahapapai'ne. 34 Nakaeyafe vaya'moki hu'naya ke afa kehane'ne hu'na nehoanaki lapa'kaeya ani ke afisakenolapa'kufa alino katisea yafe'ke lahapa'nepauve. 35 Yoni'amako kani'kana hu'neane. Ani kani'mo'a aupa kana'afiano hale'niketapa lapa'kaeya akaeya kani'mo'a hale'neayafe amuse hu'nae. 36 Mako lusi kanale ya'ae nakaeyaaepa'ae lapaveli'ne. Ani yana ali'na avaya aesoa ali'ya'niafo'nimo'a nami'nea ali'yana Yoni'a nakaeyafe hu'nea keakase'niketapa aketetapa nakaeyafe afi'nae. Ani ali'yanaafo'nimo hunate'nea yafe lapaveli'ne. 37 Hunate'neaafo'nimo'a nakaeyafe ako lahapapai'neanaki lapa'kaeyaakaeya ake o'afitapa akaeya aulakafina o'aketapa hu'nae.38 Akaeya ke lapaipafi ohane'ne. Hute'nea ve'kae lamakenehane hutapa afitapa lapaipafi maletapa lapaipaamitapa alakepa ohu'naya yafe Anumaya Koti ke lapaipafiohane'ne.

39-40 Anumaya Koti ke a'ke'ainaka kamale'naya avopihapalitapa kahau atapa ake'nae “Ani avopati akola maikemaike hisuna lavamu alikune.” hutapa lapa'kesa afi'nae.Ani avona nakaeyafe hu'a lahapapai'naya'maki nakaey-ateka esaya lapa'kesa no'afe. Akola maike maike hisayalapavamu lapamikoa'maki nakaeyateka no'mae.

41-42 Vaya'moki amuse hunatesaya yafe kahauno'aova'maki lapa'kaeyafe nakaeya ako afi'noe.Lapa'kaeya lapaipafina Anumaya Kotife nolahapaike'nane'akoe. 43 Nakaeya afo'nimo akile e'noe. E'noanaki

Yoni 5:44 23 Yoni 6:4alitapa falu fala hutapa no'natayanaki mako ve'kamo'aakai'a akile eseana afa'a alitapa falu fala hutekae.

44 Lapa'kaeya “Fate fate vayatimoki amuse hulate-sae.” hutapa nelahapaiya'maki Anumaya Koti'a akai'akemai'niki fate Anumaya Koti'a o'mai'neanaketapa “Anu-maya Koti'a amuse hunatese.” hutapa nolahapaiye.Ina kava nehutapa hana'ya hutapa nakaeyafe afitapalapaipafi maletetapa lapaipa namitapa alakepa hutapanamikae? 45 Lapa'kaeya nakaeyafe inake hutapa nehafe“Afo'amoteka lakaeyafe huno fole ailatekaiye.” hutapalapa'kesa afi'nafe? He'e nakaeya hu'na fole ai olapatekau-vanakeno fate ve'ka Mosese'a lahapapai'nea kemo'a la-hapa'maesea yafe lapame'atiti yapi mai'naya yateti ani kehuno fole aino kake hulapatekaiye.

46 Mosese ke afitapa lapaipafi male'nininana nakaeyake'ae ani kava hutapa afitapa lapaipafi malanine.Mosese'a nakaeyafe huno ani ke kamale'nea yafe anikava hinine. 47 Lapa'kaeya Mosese'a kamale'nea keafitapa lapaipafi alitapa o'male'nayanaketapa hana'yahutapa nakaeya ke afitapa lapaipafi alitapa malekae?huno apafine'ke.

6Yisasi'a faefu tauseni vaya ne'ya ne'apame.

1 Ani ke huno hano huteno Yisasi'a uno lipi kalefiKalili li kotu la'kano u'ne. Ani li kotu'mo mako aki'aTaipiliasi. 2Mi'ko vaya'ai kali alino kanale hune'apatenono'akaya avame hu lo'kiya kavana nehike'a ne'ake'aa'kame u'nae. 3Ne'vakeno Yisasi'a avimate haino akaeyake ne'afea anaka'ae mopale mai'nae. 4 Yuta vaya'mokiAnumaya Koti'a apa'kinakomoki apa'kufa alino kati'neayafe apa'kesa afi emu kisaya kana'a aupasi nehe.

Yoni 6:5 24 Yoni 6:145 Yisasi'a akeno maleno akeana mi'ko vaya'yaka

akaeyateka ne'akeno Filipife inake he “Hanatekati anivaya'yaka nesaya ne'ya miya hesune?” nehe. 6 Yisasi'aFilipina ano avataka hukefe ani ke nehuno ina kava makava hukoe hisea yana ako afi'ne.

7 Filipi'a inake he “Mako ve'kamo'a naya aole vaya'aiapaiya apaya alea afina (200 afina) ali'ya aliteno miyaaliteno ani miyateti ne'ya miya heseana ma mi'kovaya'moki o'nekaki aise'ato'ake ne'ya nekae.” nehe.8-9 Hikeno mako akaeya ke ne'afea anaka'aipati SaimoniPita akana'amo'a Etalu'a inake he “Mako mafa'nemo'anaya mako kaya mayaki aole fayatalanaki alilino mai'ne.Mani ne'yana aise'ato'akeno vaya'kefamo'ke ako alahu'nea yafe ani ne'ya'mo'a ho'o'kakaiyanaketa hana'yahisune?” nehe. 10 Nehikeno Yisasi'a akaeya ke ne'afeaanaka'aife inake he “Mi'ko vaya mopale maiyo hutapaheo.” huno hapapai'ne. Ani kumatena mi'ko hafaepa'akehane'nea kumatenaki'a mi'ko vaya faitopale mai'nae. Anivaya'yaka o'afunama'a vaya'yaka faefu tauseni ve (5,000ve) mai'nae.

11 Yisasi'a ani maya alino Anumaya Kotiteka kehuno amuse huteteno mi'ko mopale mai'naya vaya'yakaapamite apamite hu'ne. Faya'ae ani kava huteno apamiteapamite hike'a mi'ko vaya'moki ani ne'ya ne'a apamuhu'nae. 12Ani vaya'yaka apamu hutekeno Yisasi'a akaeyake ne'afea vaya'aife inake he “Mi'ko atupatapa ne'yanaalitapa maleo. Haviku mako aise aise atupa'a fatili fatilihuta atalesaki alitapa anupa heo.” hu'ne. 13 Mi'kovaya'yakamoki naya mako kaya mayafati nete'a ata-laya maya atupayaka'a ali'a anupa hakeno nayatala'ahano huteno naiyalekati aole uno alea ku (12 ku) ai'ahavaite'nae.

14 Anifi mai'naya vaya'moki o'ake'naya avame hu

Yoni 6:15 25 Yoni 6:23lo'kiya yana Yisasi'a apavelike'a akete'a inake hae“Lamake ma mopale esea Anumaya Koti aune ve'kama mai'ne.” hu'a nehae. 15Nehakeno Yisasi'a vaya'mokiakaeyate hukefe haya kavana ako aku'a akesafi inakehuno afi'ne “Ma mi'ko vaya'moki nakaeya navale'a kavakano'api maisoa yafe nakaeya navalekefe nehae.” hunoakesa afiteno akai'ake avimapi hai'ne.

Yisasi'a li avoyale e'ne.16-17 Yake lavino falekefe une avameteka akaeya ke

ne'afea anaka'moki ala li kotuteka vakeno Yisasi'aapa'kaeya'ae lo'kano o'vike'a apa'kai'apike lipi kalefiu'a li la'ka hekefe Kapaneamu li aki'naleka saufa uke ukenehakeno hani kipate'ne. 18 Lo'kiya'ake yasikefamo'ane'ekeno lusi kava huno li'mo'a aino kalafu kalafu hunolusi kava hupate'ne. 19 Lusi kava nehike'a lipi kalefimai'naya vaya'moki alaki yosaleti lina amaki'a makoyatalate (6 kilomita) li kotu'mo folaka'afi ne'vakenoYisasi'a li avoyale aiya ame ame lipi kale ne'veatekane'eke'a lusi koli nehae.

20 Koli nehakeno Yisasi'a inake huno hapapai'ne “Kolioheo mamona nakaeya'ke ne'oe.” huno hapapai'ne.21 Hapa'nepaike'a ani vaya'moki Yisasi'a lipi kalefi eseayafe amuse hu'a lipati avale'a asaka nehakeno ani lipikalemo'a visune haya kumate makale u'ne.

Yisasife kahau ne'ae.22 Havate'a kotike'a li kotu'mo falika mai'naya

vaya apa'kete'a inake hae “Eka mako fate lipi kaleo'male'nea'maki mako'ke lipi kale'ake hane'nike'aYisasi ke ne'afea anaka ani lipi kalefi ako u'naya'makiYisasi'a ani lipi kalefi haino apa'kaeya'ae o'u'nifaakaeya ke ne'afea anaka apa'kai'apike u'nakeno Yisasi'ahanate mai'ne?” hu'a nehae. 23 Nehaya'maki Yisasi'a

Yoni 6:24 26 Yoni 6:31Anumayamoteka amuse huteteno kai hame'ya apamike'ane'naya kumate Taipiliasi kumateti lipi kaleyaka e'alavate'nae. 24 Mi'ko ve a'nemoki kahau a'a akayanaYisasi'ae akaeya ke ne'afea anaka'ae o'maike'a lipi kalefiKapaneamu u'a Yisasife kahau ne'ae.

Yisasi'a apavamu apami maya mai'ne.25 Yisasi'a li la'kano mukakaya falika uno mai'nike'a

kahau a'a ake'a fole aite'a inake hae “Ali'ka apaya ne-hana Nena na yu ma kumate e'nane?” hu'a afine'kae.26 Afine'kakeno Yisasi'a inake he “Nakaeya alaki lamakehu'na lahapa'nepauve lapa'kaeya nakaeya o'ake'nayaavame hu lo'kiya ya lapaveluketapa ake'naya yafe ka-hau no'aya'maki lapa'kaeya ne'ya lapamuketapa netapalapamu haya yafe nakaeya kahau ne'ae. 27 Lapa'kaeyaako kasalisea ne'ya alisaya yafe ali'ya o'aleo. O'alitapafaalaki maike maike hisaya ne'ya alisaya yafe'ke ali'yaaleo. Nakaeya Anumaya Koti afo'nimo nehaiya ve'ka hu-nate'nea ve'kamo'na ko'ku'napakati e'noa ve'ka vaya'moalinate'nea mafa'nemo'na mani ne'ya lapamikoe.” nehe.

28 Nehike'a akaeyafe inake hu'a afikae “Lakaeya hanakava huta Anumaya Koti ali'ya alisune?” hu'a afine'kae.29Afine'kakeno Yisasi'a inake he “Mani ali'yafe AnumayaKoti'a amuse hu'neana akaeya hute'nea mafa'ne'ae afi-tapa lapaipafi maletapa lapa'ku'a amitapa alakepa hisayayafe amuse nehe.” 30 Nehike'a mi'ko vaya'moki inakehae “Hana akufa ali'ya alite'ka o'ake'nona avame hulo'kiya ya lavelisanaketa aketeta laku'a kamita alakepahisune? Kakaeya na kava hukane? 31 A'ke'ainaka lak-inakomoki ka'me koteka mai'ne'a mako ne'ya'mo aki'amana ne'nayana ani yafe ako avopi inake huno ka-male'neane‘Ko'ku'napakati maya apamike'a ne'nae.’ huno

hu'neane.” hu'a nehae.

Yoni 6:32 27 Yoni 6:4032Hu'a hakeno Yisasi'a inake he “Nakaeya alaki lamake

hu'na lahapa'nepauve Mosese'a ko'ku'napakati eline'neamaya olapami'nea'maki afo'nimo'a ko'ku'napakatialakepa maya nelapame. 33 Ani Anumaya Koti'alapami'nea maya ko'ku'napakati e'nea ve'kae. Animayamo'a ma mopale mai'naya vayana apavamune'apame.” nehe.

34 Inake huteke'a inake hu'a hae “Ala Netimoka mi'koafina ani maya lamike lamike hu'ka maiyo.” hu'a ne-hae. 35Hakeno Yisasi'a inake huno hapapai'ne “Nakaeyanakai'nike apavamu apami maya mai'noanakeno nakaey-ate esea ve'kamo'a mako'ae aka olekaiye. Nakaeyafeafino aipafi maleteno aku'a namino alakepa hisea ve'kalife mako'ae ohauke. 36 Ako lahapapai'noe. Nakaeyaako nake'naya'maki nakaeyafe afitapa lapaipafi malete-tapa lapa'ku'a namitapa alakepa nohae. 37 Afo'nimo'ami'ko apavaleno nami'nea vaya'moki apaipa namikefenakaeyateka ne'ayapati mako'ke'a nakaeyateka ne'eave'kae ‘Ete'ka ai'ka yahae hu'ka mukaleka uvo.’ hu'nahuo'atekauve. 38 Hunate'nea ve'kamo haisea kava hisoayafe ko'ku'napakati e'noanake'na nakaeya nakai'ni na-haisea kavana hisoa yafe o'me'noe. 39 Inani hunate'neave'kamohaisea kava'mo'ama kava hu'nemi'ko apavalenonayapi male'nea vayapati mako'ke'a fanane ohisafa mamopa hano hisea afina alaki mi'ko fali'nisayapati ali'nahetipatesuke'a akola maike maike hukae. 40 Afo'nimo'aina kavafe amuse nehe. Mi'ko vaya'yaka mafa'ne'ane'ake'a afi'a alakepa hu'a akaeya lakaeyate hulate'neakavafe afi'a apaipafi malete'a apa'ku'a ami'a alakepahisayana akolamaikemaike hisaya apavamu alikae. Alite-sake'na ma mopa hano hisea afina fali'nisayapati ali'nahetipatesuke'a akola maike maike hukae. Ina akufa yafeafo'nimo'a amuse nehe.” huno nehe.

Yoni 6:41 28 Yoni 6:5141 Nehike'a Yuta vaya'moki Yisasi'a “Nakaeya

ko'ku'napakati eline'nea maya mai'noe.” huno heake Yisasife ke nete'a lusi ke nehatakae. 42 Inake hu'anehae “Ma ve'ka Yisasi'a Yosefe mafa'ne mai'nifi? Anive'ka mai'niketa ita afo'ala'mokani ako ana'ke'nona'makina kava hikeno meni afina ‘Ko'ku'napakati eli'ne'noe.’nehe.” hu'a nehae.

43Nehakeno Yisasi'a inake nehe “Lapa'kaeya ke hatake-tapa utetapa nehaya ke ataleo. 44 Mako ve'kamo'anakaeyateka akai'ake akesa afino no'meanaki hunate'neaafo'nimo'a avayu hisikeno nakaeyateka esike'namamopahano hisea afina fali'niseapati ete'na ali'na hetitesukenoavamu alike.” nehe.

45 Yisasi'a inake nehe “Anumaya Koti aune vaya'aipatimako ve'kamo'a inake huno kamale'neane‘Anumaya Koti'a mi'ko ve a'ne alino apaya huke.’ huno

kamale'neane.”Yisasi'a inake nehe “Mi'ko vaya afo'nimo alino

apaya hu'nea ke afite'a a'kame malesune hu'apaenanakaeyateka ekae. 46 Mako ve'kamo'a alaki Afo'nimonao'ake'nea'maki Anumaya Kotitekati e'noa ve'kamo'nanakai'nike afo'nimona ake'noe.

47 Alaki lamake hu'na lahapa'nepauve nakaeyafe afinoaipafi maleteno aku'a namino alakepa hu'nea ve'kaakola maike maike hisea avamu'a ako ali'ne. 48 Nakaeyanakai'nike apavamu apami maya mai'noe. 49 A'ke'ainakalapa'kinakomoki vaya o'mai ka'me koteka mai'ne'amako ne'ya'mo aki'a mana ne'naya'maki fali'nae.50 Fali'naya'maki ko'ku'napakati eline'nea mayamo'ama kava hu'ne. Nesaya vayana ofalikae. 51 Nakaeyaapavamu apami maya mai'noe. Ko'ku'napakati eline'neamaya mai'noe. Mako vaya'moki mani maya nesayanaakola maike maike hukae. Ani apamisoa maya nakai'ninakufa name apamikoe. Ani nakufa name'a mani mopale

Yoni 6:52 29 Yoni 6:61mai'naya vayana akola maike maike hisaya yafe nakaeyafalikoe.” nehe. 52Nehike'a Yuta vaya'moki ani hea ke kene'vai'a inake hu'a nehae “Mani ve'kamo'a hana'ya hunoakufa amena alino lamisiketa nesuna yafe nehe?” hu'ahu'nae. 53Hu'a nehakeno Yisasi'a inake he “Nakaeya alakilamake hu'na lahapa'nepauve lapa'kaeya ko'ku'napakatie'noa ve'ka vaya'mo alinate'nea mafa'nemo'na nakufaname'ae kola'ni'ae o'nesayana maike maike hisayalapavamu lapaipafi o'malekaiye.

54 Mako vaya'moki nakufa name'ae kola'ni'aene'nesayana akola maike maike hisaya apavamuako ali'nayanake'na mani mopa hano hisea afinafali'nisayapati ali'na hetipatekauve. 55 Nakaeya nakufanamena alaki alakepa ne'ya hanete kola'ni'ae alakialakepa li hanete hu'ne. 56 Mako vaya'moki nakufaname'ae kola'ni'ae nesayana nakaeya naipafi ne'maike'nanakaeya'ae ani kava hu'na apa'kaeya apaipafi'ae mai'noe.57 Hunate'nea afo'nimo'a avamu'mo aepa'a mai'nenoavamu nami'nea yafe mai'noanake'a mako vaya'mokinakaeya nakufa name nesayana ani vaya'yaka nakaeyaapavamu apamisoa yafe maikae. 58 Mani ko'ku'napakatieline'nea mayamo'a ma kava hu'ne. Yuta vaya'aiapa'kinakomoki a'ke'ainaka ne'naya mayakana nohe.Ani maya nete'a ako fali'naya'maki mako vaya'mokiko'ku'napakati eline'nea maya nesayana akola maikemaike hukae.” nehe. 59 Yisasi'a Kapaneamu mono nopialino apaya nehuno mani ke hapapai'ne.

Akola maike maike hisaya ke hu'ne.60 Mako akaeya ke ne'afea anaka'moki ani hea ke

afite'a inake hu'a hae “Mani hea kemo'a lusi kavahuno kana'ake nehiki hana ve'kamo'a mani ke afitenoa'kame malesea lo'kiya'a hane'ne?” hu'a nehae. 61 Anihea ke kanaku kanaku ke nehatakakeno Yisasi'a aipafi

Yoni 6:62 30 Yoni 6:71maleno afiteno inake he “Mani hoa kemo'a lapaipaalino hao'otake kava hea ke nehuketapaefe natalesayalapa'kesa ne'afife? 62Nakaeya ko'ku'napakati e'noa ve'kavaya'mo alinate'nea ve'ka ete'na hokote'na ne'mauvakumate visuketapa nakesayana hana lapaipa lapa'kesaafikae? 63 Anumaya Koti Avamu'amo'a maike maikehisuna lavamu nelamea'maki lakaeya ameka lakufamo'amako kanale ya nolame. Lahapapai'noa kemo'a maikemaike lapavamu alaki lapamisea ke'ae Anumaya KotiAvamu alaki lapamisea ke'ae hane'ne. 64 Ani ke laha-papai'noa'maki folakatapifati mako'amoki mani hoa keafitapa lapaipafi no'malae.” nehe. Hae aepa he'neaafina afi'a apaipafi malete'a apa'ku'a o'amisaya vaya'aeakaeya akesi huno kame ya hutesea ve'ka'ae Yisasi'a akoafi'ne. 65 Yisasi'a mako'ae inake he “Inani ke inake hu'nalahapapai'noe mako ve'kamo'a akai'ake nakaeyatekao'mekaiya'maki afo'nimo'a esea akesa o'ami'nininananakaeyateka o'menine.” nehe.

66Ani ke hike'a nesu a'kame u'naya vaya'yaka ete'a ai'ayahae hu'a atale'a akaeya'ae lo'ka'a no'vae. 67 No'vakiYisasi'a ayatala'a hano huteno aiyalekati aole alea anakaakaeya ke ne'afea anaka'aife inake huno apafine'ke“Lapa'kaeya'ae ani kava hutapa nakaeya nataletapaukafe?” huno apafine'ke. 68 Apafine'kekeno SaimoniPita'a akaeyafe inake he “Ala Nenao nalate visune?Kakaeya kemo'a maike maike huta maisuna lavamunelame. 69 Nelamiketa lakaeya ani ke ako afita laku'afimaleteta kakaeya'ke fate akufa ve'ka Anumaya Kotitekatie'nana ve'ka kakaeya'kakemai'nane huta nehune.” nehe.

70Nehikeno Yisasi'a inake he “Hana'ya nehe? Nakaeyanayatala'a hano huteno naiyalekati aole alea anakale'kanapaimale'noa'maki folakatapifati mako ve'ka Sataafe mai'ne.” nehe. 71 Yisasi'a Yutasife ani ke hu'ne.

Yoni 7:1 31 Yoni 7:10Ani ve'kamo'a ayatala'a hano huteno aiyalekati aolealea anakapati Yisasina hakefe hisaya vaya'moki apayapiavaleno atesike'a hakae. Ani ve'ka Saimoni Isa'kaliotimafa'ne mai'ne.

7Yisasi akana'amoki Yisasife afi'a apaipafi no'malae.

1 Anile Yutia koteka Yuta vaya'moki haesaya apa'kesane'afea yafe Yisasi'a Yutia mako'ae uneno ohuno Kalilikotekake uneno nehe. 2-3 Hoyafi ne'ya afule'nea emukisaya kanamo'a aupasi nehike'a Yisasi akana'amokiinake hu'a hapai'nae “Ma kumana atale'ka Yutiakoteka uke'a kakaeya ke ne'afea anaka'moki kakaeyalo'kiya'kaleti alinana ali'ya akeo. 4 Mako ve'kamo'ami'ko vaya'moki nakesayafene huno kesi ali'ya o'ali'ne.Kakaeya ani lo'kiya ali'yana ma mopale vaya'aiapaulakale alisanake'a ani ali'ya'ka akesae.” hu'a nehae.5 Nehaya'maki ani akana'amoki akaeyafe afi'a apaipafio'male'a Yisasina apa'ku'a ami'a alakepa ohu'ne'a anike nehae. 6 Ami'a alakepa ohakeno Yisasi'a inakehe “Ali'ya'ni'a apavelisoa kana'ni va'yi ohu'nea'makilapa'kaeya afa'a utapa mi'ko afina lapa'kaitapi lahapaiseakava hisaya kana hane'ne. 7 Nakaeya ke o'afi'nayavaya'moki lapa'kaeya kame ya huolapatekayanakinakaeya ‘Hao'otake kava nehae.’ hu'na hapa'nepauvayafe nakaeyafe apaipamo'a kana hike'a kame yahune'natae. 8Nakaeya ali'ya alisoa kana'ni va'yi ohu'neayafe meni emuleka o'ukuki lapa'kaeyatapike ani emulekaveo.” nehe. 9 Ina akufa ke hapapaiteno afa'a Kalili kotekamai'ne.

Yisasi'a emuleka e'ne.10 Akana'amoki emuleka utakeno henaka'a Yisasi'a

anileka u'ne. Vaya apaulakale o'u'niki fala'kino ne've.

Yoni 7:11 32 Yoni 7:2111 Fala'kino ne'vike'a Yuta vaya'moki akaeya emule es-eafene hu'a kahau ame u'e'a nehu'a inake hu'a nehae“Ani ve'ka hanate mai'ne?” nehae. 12-13 Nehake'a anileali'a atalu hu'naya vaya'moki Yisasife lusi ke nehatake'ake ne'vai'a mako'amoki “Kanale ve'kae.” hu'a nehake'amako'amoki “Ake'atike ke nehuno vaya ano apavatakanehea ve'kae.” hu'a nehae. Yuta vaya'aife koli haya yafeani ke ala ke ohu'a vase hu'a sumi kefati hu'a fala'ki'nae.

14 Ani emu ne'yana neke maleke humai'a mako Sotamai'a ne'nakeno Yisasi'a aole'ae mako'ae kana maitenoala mono nopi uno alino apaya nehe. 15 Alino apayanehike'a Yuta vaya'moki lusi apamo'yo ne'ai'a inakehu'a nehae “Mani ve'ka hana avo nopi u'nea ve'kakenoavona hapalino laha'nepaiye. Avo nopi o'u'nea ve'kamakihanateti ani ke afi'ne?” hu'a nehae. 16 NehakenoYisasi'a inake huno hapa'nepaiye ali'na lapaya nehoayana nakaeya nakesafati ali'na lapaya nohoa'maki Nevayahunate'nea ve'kamo'a nahapai'nea ke lahapa'nepauve.17 Mako ve'kamo'a “Anumaya Koti haisea kava hukoe.”huno hisea ve'kamo'a mani ali'na lapaya hu'noa ke nake-safati lahapa'nepaufi Anumaya Koti'a nahapaike'na la-hapa'nepaufi aepa'a afike. 18 Mako ve'kamo'a akai'aakesafati ke hisea ve'ka “Naki ali'a asaka hisae.” hunoakai'ae ani ke nehea'maki mako ve'kamo'a “Nevaya'ahunate'nea ve'kamo aki ali'a asaka hisayafene.” hunonehea ve'ka kanale aipa akesa'ae ve'ka mai'neanakenoake'atike nohe. 19 Mosese'a ke male male'nea ke akolahapapai'nea'maki lapa'kaeya mako'amokitapa ani kea'kame no'malae. Na'ya hiketapa meni afina nahakefenehae huno apafine'ke. 20 Apafine'keke'a vaya'moki in-ake hu'a nehae “Sata afe'mo'a kakaeya kaipafi mai'nenokavalelitata nehe. Nalaki kahakefe nehake'kae ne-hane?” hu'a nehae. 21 Nehakeno Yisasi'a inake hunohapapai'ne “Nakaeya mako lo'kiya ali'ya Sapati afina

Yoni 7:22 33 Yoni 7:29aluketapae ani yafe lapamo'yo ne'aife? 22 Mosese'aa'ke'ainaka ne'mafa'netapi'ai apa'koya ameka akufa'a‘Laka heo.’ huno ke male male'nea ke hapapai'ne. Afa'aani kavana Mosese'a alino aepa ohe'neanaki Mosese ak-inakomoki ani kava aepa he'nae. ‘Ani ke male male'neake a'kame malekaune.’ hutapaena ne'mafa'netapimokiapa'koya ano'a laka nehayana Sapati afina laka ne-hae. 23 Lapa'kaeya ‘Mosese ke male male'nea ke alitao'atakaesune.’ hutapaena Sapati afina ne'mafa'ne'aiapa'koya ano'a laka nehaya'maki na'ya hiketapa nakaeyaSapati afina mako ve'kamo akufa mi'ko ali'na kanalehute'noa yafe lahapai vai ne'natae? 24 Haviku ke nehaeameka yate aketapa fa'ko ohutapa alakepa ya aketetapafa'ko heo.” nehe.

Anumaya Koti'a lakufa alino katiseafe hute'nea ve'kamai'nife hu'a nehae.

25 Nehike'a ani ke afite'a mako Yelusalemu mai'nayavaya'moki inake hu'a nehae “Mani ve'ka hakaune hu'nayave'kafe? 26 Inaki akekeo akaeya vaya apaulakale kakenehea'maki mako vaya'moki akaeyafe ke ama'kike'kanake nohae. Ma ve'kae kava vaya'moki ake'a AnumayaKoti'a lakufa alino katilateseafe hute'nea ve'ka mai'nehu'a ako afi'nafe? 27 Anumaya Koti lakufa alino katiseafehute'nea ve'ka eseana vaya'moki ‘Hana kumateti e'ne.’hu'a e'nisea kuma o'akekaya'maki ma ve'ka e'nea kumaako ake'none.” hu'a nehae.

28 Nehakeno Yisasi'a ala mono nopi mai'neno hunoapave nelino ala kefati inake nehe “Lapa'kaeya nakaeyaako naketapa alakepa hutetapa e'noa kuma'ae ako afi'nae.Nakaeya nakai'ni nakesafati o'me'noa'maki nakaeya hu-nate'nea ve'kamo'a lamake ke'ake ve'ka mai'nea'makilapa'kaeya ani ve'ka o'ake'nae. 29 O'ake'naya'makinakaeya akai'aleti e'noafenake'na ako ake'noe. Akaeya

Yoni 7:30 34 Yoni 7:38hunateke'na e'noe.” nehe. 30 Nehike'a atafa hu'a nofihutesaya apa'kesa afi'naya'maki falisea kana'a saufa va'yiohu'nea yafe mako ve'kamo'a akufale aya maleno atafaohu'ne. 31 Nofi hutekaya'maki nesu vaya anifi mai'nayavaya'moki akaeyafe afi'a apaipafi ne'male'a inake hae“Anumaya Koti'a lakufa alino katiseafe hutesea ve'kaeseana ma mai'nea ve'kamo'a o'ake'nona avame'ya hulo'kiya hu'nea kavana akasesifi? He'e ao'kasekaiya'makima ve'ka Anumaya Koti'a lakufa alino katiseafe hute'neave'ka mai'ne.” hu'a nehae.

Ati vaya'moki Yisasina avalekefe ne'vae.32Nehake'a Falasi mono ke ne'afea vaya'moki akaeyafe

sume ke nehaya ke afite'a mono nopi kava vaya'moki'aeFalasi mono ke ne'afea vaya'moki'ae ati vaya'aina hu-patake'a Yisasina atafa hu'a nofi hutesaya yafe avalekene'vae. 33 Vakeno Yisasi'a inake nehe “Aupasi kana'akelapa'kaeya'ae maike'na hunateke'na e'noa ve'kaleka akoete'na ukoe. 34Ukoanaketapa lapa'kaeya nakaeyafe kahauakaya'maki o'nakekae. U'na maisoa kumatena lapa'kaeyao'ukae.” nehe. 35 Nehike'a Yuta vaya'moki apa'kai'apike hu'a imafi mafi nehu'a make hu'a nehae “Mani ve'kahanate ukeanaketa o'akekaune? Hifi akaeyaKali'ki kotekaYuta vaya latale'a u'naya koteka uno mai'neno ani Kali'kivaya alino apaya hisifi? 36 Akaeya hea ke ‘Lapa'kaeyanakaeyafe kahau akaya'maki o'nakekae. U'na maisoa ku-matena o'ukae.’ huno hea kemo aepa'a na'yane huno'aenehe?” hu'a nehae.

Olane lina apaipafati kapai hakekaiye.37 Emu ki'a neme neme nehai'a ki'a avaya akefe nehaya

afina ala kana hane'ne. Ani afina Yisasi'a hetimaleno alakekefafati inake nehe “Mako ve'kamoka life kahaiseanae'ka nakaeyateti li no. 38Mako ve'kamo'a nakaeyafe afino

Yoni 7:39 35 Yoni 7:47aipafi maleseana Anumaya Koti avopi inani ve'kae inakehu'neane‘Alaki olane avamu amisea li'mo'a ani ve'kamo aipafati

kapai hakeno uke uke huno uke.’ hu'neane.”39 Yisasi'a Fate Akufa Avamufe ani ke nehe. Akaeyafe

afi'a apaipafi malesaya vaya ani Fate Akufa Avamuapamite apamite hukefe nehe. Apamikefe nehea'makiani ke hea afina Yisasi'a saufa ko'ku'napi ohai'nea afi-nanakeno Fate Akufa Avamu saufa o'apami'ne.

Akaeyafe vaya aolefi ali'a fa'ko fa'ka nehae.40 Mi'ko ali'a atalu hu'naya vayapati mako vaya'moki

ani ke afite'a inake hae “Lamake mani ve'ka AnumayaKoti aune ve'kae.” hu'a nehae. 41 Nehake'a mako'amoki“Anumaya Koti'a lakufa alino katiseafe hute'nea ve'kae.”nehake'a mako'amoki inake hae “Anumaya Koti'a lakufaalino katiseafe hutesea ve'kamo'a Kaliliti va'yi ohuke.42Anumaya Koti avopi inake huno kamale'neane‘Anumaya Koti'a lakufa alino katiseafe hutesea

ve'ka Teviti nofipati va'yi huke. Teviti'aPetelehemu ne'maiya kumate va'yi huke.’ hunokamale'neane.” hu'a nehae.

43 Inake hute'a akaeyafe aolefi ali'a fa'ko fa'ka nehae.44 Fa'ko fa'ka nehaya'maki mako'amoki “Akaeya atafahutapa nofi huteo.” hu'a haya'maki mako ve'kamo'aYisasina atafa ohu'ne.

Kava vaya'moki Yisasife afi'a apaipafi no'malae.45 Ina kava hike'a ati vaya'moki ete'a mono nopi kava

vayate'ae Falasi mono ke ne'afea vayate'ae vake'a inakehu'a apafine'kae “Na'ya hiketapa ani ve'ka avaletapano'mae?” hu'a nehae. 46 Nehake'a ati vaya'moki inakehae “A'ke'ainaka'aemeni'aemako vaya'moki Yisasi neheaakufa ke ohu'nae.” hu'a nehae. 47 Nehake'a Falasimono ke ne'afea vaya'moki inake hae “Lapa'kaeya'ae

Yoni 7:48-49 36 Yoni 8:6ako ano lapavataka hu'nife? 48-49 Lakaeya kava vaya'aeFalasi mono ke ne'afea vaya'ae Yisasife afi'a apaipafimako'amoki male'nafe? He'e o'male'nae. Ani kavanohaya'maki mani ali'a atalu hu'naya vaya'moki Moseseke male male'nea ke o'afi'nafe apaipafi male'naya'makiAnumaya Koti'a hai vaipateno hani'ki yapi hupatekaiye.”hu'a nehae. 50-51 Nehakeno Ni'kotimasi'a Yisasite u'neave'kamo'a apa'kaeya'ae mai'neno inake nehe “Lakaeyamono kemo'a inake hu'ne ‘Nofi hutesaya ve'kamo keafitetake ina kavama kava hu'nea ke hokotetapa afitetakehenaka'a hao'otake kava hu'niseana nofi huteo.’ hunohu'ne.” nehe. 52-53 Nehike'a “Kakaeya'ae Kalili kotekave'ka mai'ne'kae nehape? Anumaya Koti ke kamale'nayakefina hapali'ka afi'ka alakepa hute'ka afikane Kalilitimako aune ve'ka fole o'aike.” hu'a hu'nae.

8Mako a'mo'a alu ve'ae kumai nehe.

1 Mi'ko vaya'moki kuma'apileka vakeno Yisasi'a Oliviyosa'ake hane'nea avimapi hai'ne. 2Natepati Yisasi'a het-ino ala mono nopi vike'a vaya'yaka mai'a veko nehakenoYisasi'a faitopale mai'neno alino apaya nehe.

3 Alino apaya nehike'a mono hapali'a hapa'nepaiyavaya'ae Falasi mono ke ne'afea vaya'ae akayana makoa'mo'a alu ve'ae kumai kava nehike'a akete'a avale'ae'a ani vaya'ai folakapi ate'nae. 4 Ate'ne'a Yisas-ife inake hu'a hapai'nae “Ali'ka apaya nehana Nenaoake'nape ma a'mo'a alu ve'ae kumai neheketa ake'none.5 Mosese'a lami'nea ke male male'nea kefina ‘Ani ak-ufa kava hisea afe yafa kayoteti amakitapa keli vaiyo.’huno kamale'nea'maki kakaeya na'yane hu'ka kakesane'afine?” 6 Yisasi'a mako akufa havike hisike'aenaavale'a kake hutesaya yafe kahau ne'a'a ani ke a'aavataka hune'kakeno Yisasi'a mopale ape huno mako

Yoni 8:7 37 Yoni 8:16avo ka'ne. 7 Avo ne'kaeke'a lusiya hu'a Yisasife afikeafike nehakeno Yisasi'a hetino inake huno hapapai'ne“Lapa'kaeya folakapati aise hao'otake kava nohisanave'kamoka hokote'ka yafa kayo ali'ka mani a amakeo.”huno hapapai'ne. 8 Hapapaiteno halate ape hunomopale ani avo ka'ne. 9 Ani ke afite'a mi'ko vaya'yakahokote'a alopa alopa vaya utake'a mako vaya henakahatilavi'a ma'aileka u'a hano hutakeno Yisasi'a akai'akemai'nikeno ani ana mako'ke'ake Yisasi aulakale hetinomai'ne. 10Yisasi'a hetino inake he “Male kahakefe e'nayavayana hanate mai'nae? Kakaeya kake hukatesea ve'kamanile o'mai'nife?” huno afine'ke. 11 Afine'kekeno ania'mo'a inake he “Anumayamoka lamake alaki o'mai'ne.”nehikeno Yisasi'a inake huno nehe “Nakaeya'ae kakehuo'katekauki afa'a ne'u'ka henaka'a mako'ae hao'otakekava oho.” nehe.

“Ma mopafi vaya a'na halepatesoa ve'ka mai'noe.” nehe.12 Henaka'a Yisasi'a mono nopi ali'a atalu hu'naya

vaya'aife inake hu'ne “Nakaeya ma mopafi vaya'aipi a'nahalepatesoa ve'ka mai'noe. Nakaeya na'kame malesayavayana ofalino ano halesea yana alitetapa hani yapiuteta ohukae.” nehe. 13 Nehike'a Falasi mono ke ne'afeavaya'moki akaeyafe inake hae “Kakaeya kakai'kae'kekake'atike ke hu'ka fole ne'ainanaketa kakaeya keo'afikune.” hu'a nehae. 14 Nehakeno Yisasi'a inakenehe “He'e nakaeya nakai'ne ke hisoana hisoa kemo'alamake hukoe. Nakaeya aepa he'na e'noa kuma'ae visoaka'ae ako ake'noe. Ake'noanaketapa lapa'kaeya nakaeyae'noa kumate'ae visoa ka'ae o'ake'nae.

15 Lapa'kaeya ma mopafi vaya'moki kavateti kakehupatetapa atapa fa'ko nehaya'maki nakaeya mako'keve'ka kake hute'na a'na fa'ko nohoe. 16 A'na fa'konohoa'maki nakaeya vaya ali'na fa'ko hu'nininanakanale'ya hu'na ali'na fa'ko hunine. Nakaeya

Yoni 8:17 38 Yoni 8:25nakaeya'nike vaya ali'na fa'ko fa'ka nohoa'makihunate'nea Afo'nimo'ae lo'ka'neta'a kanale kava huta'afa'ko nehu'ae. 17 Lapa'kaeya mono kemo'a inake nehe‘Aole ve'kala'mokani mako'ke kate hisa'ana ana'kaeyakemo'a lamake huke.’ nehe. 18Nakaeya nakai'ni ke hu'nafole ne'aukeno hunateke'na e'noa afo'nimo'a ani kavahuno nakaeyafe huno fole ne'aiye.” nehe. 19Nehike'a anike afite'a akaeyafe inake hu'a afikae “Afo'kamo'a hanatemai'ne?” hu'a afikakeno Yisasi'a inake he “Lapa'kaeyanakaeya o'nake'nisayana Afo'nimo'ae ani kava hutapao'ake'nae. Nakaeya nake'nininana Afo'nimo'ae ani kavahutapa ake'ninine.”

20 Yisasi'a mani ke ala mono nopi amuse ya ne'malayaaupalika mai'neno ani ke alino apaya neheanaki akai'afalisea kana'a va'yi ohu'nea yafe mako ve'kamo'a akaeyaavaleno nofi huo'ate'ne.

Yisasi'a “Visoa koteka o'ukae.” nehe.21 Huo'ate'nikeno Yisasi'a eteno mako'ae inake hu'ne

“Nakaeya ako ukoanaketapa nakaeyafe kahau akaya'makilapa'kaitapi hao'otake yatapi o'atalekayanakenohane'nisiketapa falikayanaketapa nakaeya visoa katenalapa'kaeya o'ukae.” nehe. 22 Nehike'a Yuta vaya'mokiinake hae “Nakaeya visoa katena lapa'kaeya o'ukaehea kemo aepa'a akai'a akufa haesikeno faliseayafe nehifi?” hu'a nehae. 23 Nehakeno Yisasi'aapa'kaeyafe inake he “Lapa'kaeya afetekati e'naya'makinakaeya hanafakati e'noe. Lapa'kaeya ma mopafatie'naya'maki nakaeya ma mopafati o'me'noe. 24 Inayafe lapa'kaeya lahapapai'noe ‘Lapa'kaitapi hao'otakeyatapi o'ataletapa hane'nisiketapa falikae.’ hu'noe.‘Nakaeya ma ve'ka mai'noe.’ hu'noa ke lapa'kaeya afitapalapaipafi o'malesayana hao'otake yatapi o'atalesakenohane'nisiketapa falikae.” nehe. 25 Nehike'a inake hu'a

Yoni 8:26 39 Yoni 8:33nehae “Kakaeya nalakae?” hu'a afikakeno Yisasi'ainake he “Lapa'kaeya hokote'na lahapapai'noa ve'kamai'noe. 26 Lusi ke lapa'kaeyafe kake hulapate'naali'na fa'ko hulapatesoa ke hane'nea'maki nakaeyahunateke'na e'noa ve'kamo'a lamake ke'ake hu'neave'ka mai'neanake'na akaeyatekati afi'noa ke ma mopafivaya lahapa'nepauve.” nehe.

27 Ani ke Afo'amofe nehea'maki apa'kaeya afi'a aepaali'a o'afi'nae. 28 O'afi'naya yafe Yisasi'a apa'kaeyafeinake he “Ko'ku'napakati e'noa ve'ka vaya'mo alinate'neamafa'ne lapa'kaeya yofo yosale alitapa asaka hisayananakaeya ani ve'kamai'noa yafe afitapa alakepa hukae. Aniafina ma ya afikae nakaeya nakai'ni nakesafati mako'keyana ohu'noa'maki afo'nimo hu'nea ke'ake nehoanake-tapa afikae. 29 Nakaeya hunate'nea ve'ka nakaeya'aelo'kano mai'neno mi'ko afina akai'a amuse hea kava ne-hoa yafe nakaeya o'natale'ne.” nehe. 30 Nehike'a lusivaya'moki Yisasi'a hea ke afi'a apaipafi malete'a apa'ku'aami'a alakepa nehae.

“A'va kate mai'naya vaya mai'nae.” nehe.31Yisasife afi'a apaipafimalete'a apa'ku'a ami'a alakepa

hu'naya Yuta vaya'aife Yisasi'a inake he “Lapa'kaeyanakaeya ke mi'ko afina a'kame malesayana nakaeya kene'afea anaka maikae. 32 Nakaeya lamake hoa ke afitapaalakepa hutapa afisakeno ani lamake kemo'a lapa'kaeyapikana lahapau'nea yana nofi hulapate'naya yana hanohisiketapa afa'a a'va kate mai'naya vaya maikae.”nehe. 33 Nehike'a ke'ale inake hu'a hapai'nae “LakaeyaEpalahamu nofi vaya mai'nonanaketa mako vaya'mokinofi huolate'naketa miya o'ali ali'yana o'ali'nona'makina'ya hike'ka lakaeyafe ‘Nofi hulapate'naya yafe miyao'ali ali'yapi ne'maiya ya hano hinaketapa meni a'va katemai'naya vaya'kana hutapa maikae.’ hu'ka nehane?”

Yoni 8:34 40 Yoni 8:42-43hu'a afine'kae. 34 Afine'kakeno Yisasi'a inake he “Alakilamake hu'na lahapa'nepauve mi'ko vaya hao'otake kavaalo hisayana hao'otake yatapimo'a nofihulapate'niketapamiya o'ali ali'ya ne'alea vaya mai'nae. 35 Afa'a miya o'aliali'ya ve'ka mako afamo'ae akola lo'kano o'maikea'makialite'nisea mafa'ne'amo'ke akola ani afamo'ae maike.36 Anumaya Koti mafa'ne'amo'a hao'otake ya'mo'alapatafa hu'nea yana alino atale'niseana afa'a menia'va kate maiyo huno hulapate'nisiketapaena ako alakialino atale'nea yafe mako'ae ani ali'yana o'alikae.37 Nakaeya ako afi'noe lapa'kaeya Epalahamu nofivaya mai'naya'maki nakaeya hoa ke afitapa lapaipafio'male'naya yafe nahakefe nehae. 38Nakaeya afo'nimo'anaveli'nea kava'ake lahapa'nepauva'maki lapa'kaeyalapa'kaitapi afotapimo lahapapai'nea kava nehae.” nehe.

Yisasi'a inake nehe “Lapa'kaeya afotapimo'a Sata'ae.”nehe.

39 Yisasife inake hae “Afotimo'a Epalahamu'ae.” hu'ahakeno “Lapa'kaeya Epalahamu mafa'ne mai'nininanaakaeya hu'nisea akufa kava alo hinine. 40Alo hinina'makimeni nakaeya afo'nimotekati lamake'ake ke afi'noa kelahapapai'noa ve'ka nahaesaya kava nehae. Epalahamu'aina akufa kavana ohu'neane. 41 Lapa'kaeya afotapimokava nehae.” huno hike'a apa'kaeya inake hu'a ne-hae “Itatimo'a kumai heno uneno nehuno ali olate'nikilakaeya mako'ke'ake afotimo'a Anumaya Koti'a akai'akemai'ne.” hu'a nehae.

42-43 Nehakeno Yisasi'a apa'kaeyafe inake he “Anu-maya Koti'a afotapimo'a mai'nininana nakaeyafe laha-pau lapayamopafati lahapainine. Nakaeya AnumayaKoti mafa'ne akaeyatekati e'noanake'na nakai'ni nake-safati o'me'noanake'na Anumaya Koti'a hunateke'na

Yoni 8:44 41 Yoni 8:50e'noa'maki na'ya hiketapa ke hoa ke afitapa alakepa no-hae. Lapa'kaeya o'afimo hu'naya yafenaketapa nakaeyake o'afi'nae.

44 Lapa'kaeya afotapimo'a Sata'a alilapateketapa afo-tapimo haisea kava hutapa a'kame malekefe nehae.Hokoteno aepa hu'neatekati vaya hapaeke'a fali'nayave'kae. Ani ve'ka lamake ke aipafi o'male ve'ka mi'koafina hao'otake kate uneno nehea ve'ka mai'ne. Havikehiseana mi'ko afina aepa'akeno alaki ani kava neheakava nehe. Ani ve'ka Sata'a havike'ake ve'kakeno mi'kohavikemo afo'amo mai'ne. 45 Mai'nea yafe nakaeyalapa'kaeya lamake ke lahapa'nepauva yafe ke afitapa la-paipafi no'malae.

46 Hana ve'kamoka ne'nake'ka nakaeyafe ‘Hao'otakeya'ka hane'ne.’ hu'ka hukane? Nakaeya lamake kelahapapai'noa'maki na'ya hiketapa nakaeyafe afitapa la-paipa no'name? 47Mako vaya Anumaya Koti mafa'neyakamai'ne'a Anumaya Koti ke ne'afea'maki lapa'kaeya Anu-maya Koti mafa'neyaka o'mai'naya yafenaketapa nakaeyake no'afe.”

“Epalahamu'a fole o'ai'nea afina nakaeya mai'noe.” hu'ne.48 Yuta vaya'moki ke anona'ale Yisasife inake hu'a

nehae “Lakaeya lamake nehune kakaeyafe Sameliave'ka mai'nanana Sata afe kaipafi mai'ne huta lamakehu'none.” hu'a nehae. 49 Nehakeno Yisasi'a inake hu'ne“Nakaeyapi Sata afe o'mai'nea'maki nakaeya Afo'nimoaki ali'na asaka nehoa'maki lapa'kaeya nakaeya nakialitapa asaka nohae. 50 Alitapa asaka nohaya'maki nakiali'a asaka hisaya vayafe nakaeya kahau no'aova'makimako'ke ve'kamo'a vaya'moki naki ali'a asaka hisaya yafenehaiye. Ani ve'ka Anumaya Koti'akeno akaeya kakehupate ve'ka mai'ne.

Yoni 8:51 42 Yoni 8:59

51 Alaki lamake hu'na lahapa'nepauve nakaeya kea'kame malesea'mo'a alaki ofalike.” nehe. 52 Nehike'aYuta vaya'moki akaeyafe inake nehae “Ani ke ne-hanaketa lakaeya afunana kakaeya kaipafi Sata afemai'ne. Epalahamu'ae a'ke'ainaka Anumaya Koti aunevaya'ae fali'naya'maki kakaeya ‘Nakaeya ke a'kame male-saya'moki ofalikae.’ hu'ka nehape? 53 Kakaeya laki-nakomona Epalahamuna akase'noa ve'ka mai'noe hu'kanehape? Epalahamu fali'nike'a Anumaya Koti aunevaya'ae fali'nae. Kakaeya hana ve'ka mai'noe hu'ka ne-hane?” hu'a nehae.

54 Nehakeno Yisasi'a inake nehe “Nakaeya naki'ni'aali'na asaka hisoana afa ya'kana hukea'maki Afo'nimo'anakaeya naki alino asaka nehiketapa lapa'kaeya anive'kae ‘Anumaya Kotitimo mai'ne.’ hutapa nehae.55 Nehaya'maki lapa'kaeya akaeya o'aketafa hu'nae.Nakaeya akaeya ako ake'noe. Nakaeya ‘Akaeyafeo'ake'noe.’ hu'nininana lapa'kaeya haya kava hu'nahavike'ake ve'ka mai'ninina'maki nakaeya ako akaeyaake'ne'na akaeya ke a'kame ne'maloe. 56 Epalahamu'alapa'kinakomo'a nakaeyafe inake hu'ne ‘Nakaeya akaeyama mopale va'yi hisea afina akekauve.’ huno amusehuteno aketenomako'ae amuse hu'ne.” nehe. 57Nehike'aYuta vaya'moki akaeyafe inake nehae “Kakaeya aoleve'kala'mokani anaiya anaya hano huteno mako ve'kamoayatala'a hano hea kafu (50 kafu) ohu'ne'ka vayatamao'mai'nana'maki Epalahamuna kakaeya ake'nape?” hu'anehae. 58 Nehakeno Yisasi'a inake nehe “Alaki lamakehu'na lahapa'nepauve Epalahamuna ali o'ate'nea afinanakaeya hokote'na ko'ku'napaka mai'noane.” nehe.59 Ani ke hea yafe yafa kayo ali'a asaka hu'a Yisasinahakefe nehakeno Yisasi'a fala'kino apataleno AnumayaKoti aki ali'a asaka nehaya nopakati ma'aileka u'ne.

Yoni 9:1 43 Yoni 9:109

Yisasi'a aulaka fali ka'nea ve'ka alino kanale hute'ne.1Yisasi'a kateka ne'unomako ve'ka ita'amo'a hae alitea

afina aulaka fali ka'nea ve'ka ake'ne. 2 Ake'nike'a akaeyake ne'afea anaka'moki inake hu'a afine'kae “Ali'ka apayanehanaNenao nala'a hao'otake kava hu'nea ya'mo'amanive'kamo aulaka fali ka'ne? Akai'afi ita afo'ala'mokanihao'otake kava ha'a ya'mo'a ani aulaka fali ka'ne?” hu'aafine'kae.

3 Afine'kakeno Yisasi'a inake he “Ani ve'ka itaafo'ala'mokani'ae akai'a'ae hao'otake kava hu'nayaya'mo'a ani aulaka fali o'ka'nea'maki AnumayaKoti'a lo'kiya'amo'a alino kanale hutesike'a mi'kovaya'moki akesaya yafe aulaka fali ka'ne. 4 Meni kotinohale'nisea'ae'ke hunate'nea ve'kamo ali'yana alike alikehuta maisune. Hani kiseana mako ve'kamo'a ali'yanao'alike. 5 Meni nakaeya ma mopale mai'noa afinananakaeya ma mopafi a'na halesoa ve'ka mai'noe.”

6 Inake nehuno avaitu'na mopafi heteno mopa'aeavaitu'na'ae alinomaleno akunakuhuteno animopa alinokalifateno aulaka fali ka'nea ve'kamo aulakale malete'ne.7 Maleteteno inake huno hapai'ne “Kakaeya Siloamu likotute u'ka kaukosa sese hute'ka ete'ka eno.” nehe. Ne-hikeno uno li faleteno eteno ne'ekeno aulakamo'a kanalehikeno ne'ake. Ani li kotu'mo aki'a lakaeya kefati makehuta aki akaune “Hute'ne.” huta akaune.

8 Eke'a kuma'ale vaya'ae mi'ko afina mani ve'ka aulakafali ka'nea kanafi moni au'kaya huno “Moni nameonameo.” nehike'a ake'naya vaya'moki'ae inake hu'ahu'nae “Ani ve'kamo'a mi'ko afina felu mai'neno moniau'kaya nehea ve'kafi alu ve'kae?” hu'a nehae. 9Nehake'amako'amoki “Ani ve'kae.” nehake'a mako'amoki “Fateve'ka ani akufa ve'kae.” hakeno akai'a “Nakaeya ani ve'kamai'noe.” hu'ne. 10 Nehike'a mi'ko vaya'moki afine'kae

Yoni 9:11 44 Yoni 9:18“Hana'yahanakenokaulakamo'a kanale hukate'ne?” hu'anehae. 11Nehakeno inake nehe “Mako ve'ka Yisasi'ae hu'aaki ne'aya ve'kamo'ahapa alino kalifateno alinonaulakalemalenateteno ‘Siloamu li kotuteka u'ka li falo.’ hike'nau'na li nefalokeno naulakamo'a haleke'na ake'noe.” nehe.12Nehike'a ani vaya'moki “Hanate ani ve'kamai'ne?” hu'ahakeno “Nakaeya o'ake'noe.” hu'ne.

Falasi mono ke ne'afea vaya'moki aulaka alino kanalehute'nea ve'ka afine'kae.

13 Ani kava hakeno Falasi mono ke ne'afea vaya'aitekaaulaka fali ka'neapati aulaka eteno ake'nea ve'ka avaleli'au'nae. 14Yisasi'a hapa alino kalifateno ani ve'kamo aulakaalino kanale hute'nea kana Sapati afinane. 15 Falasi monoke ne'afea vaya inake hu'a afine'kae “Hana'ya hanakenokaulakamo'a kanale hukate'ne?” hu'a hakeno “Hapaalino kalifateno naulakale maleteke'na u'na li falokenonaulakamo'a haleke'na meni ne'akoe.” nehe. 16Nehike'amako Falasi mono ke ne'afea vaya'moki “Ani kava hu'neave'ka Sapati kana a'kame no'malea yafe Anumaya Koti'aani ve'ka hutekeno o'me'ne.” hu'a nehake'a makovaya'moki inake hae “Hana kava huno hao'otake kavanehisea ve'kamo'a ina akufa kava huno o'ake'naya avameya hu lo'kiya kavana alo hininine?” hu'a nehake'a aniafina aolefi ali'a fa'ko fa'ka hu'nae.

17 Ina kava hake'a aulaka fali ka'nea ve'kaena ete'ainake hu'a afine'kae “Ani kaulaka alino kanale hukate'neave'kaena na'yane ke nehane?” hu'a hakeno inake he“Anumaya Koti aune ve'ka mai'ne hu'na nehoe.” nehe.18 Nehike'a Yuta vaya'moki ani ve'ka aulaka fali ka'neave'kamaki meni aulakamo'a ako kanale he hu'a hayake ake'atike nehe hu'a ani ke afi'a apaipafi o'male'nae.Apaipafi o'male'a ani aulaka fali ka'nea ve'kamo itaafo'amokanife ke hute'a anafikake'ana hapapai'ake'a anike afi'nae.

Yoni 9:19 45 Yoni 9:2819 Ita afo'amokanife inake hu'a anafine'kae “Ma

ve'ka alite'na'a afinana aulaka fali ka'nea mafa'netanimai'nife? Hana kava hikeno meni aulakamo'a kanalehikeno ne'ake?” hu'a anafine'kae. 20-21 Anafine'kake'anaita afo'ala'mokani inake hu'na'ae “La'akaeya ake'no'anamani ve'ka la'akaiti mafa'ne mai'ne. Ita'amo'a aliteatekaaulaka fali ka'nea mafa'ne alite'nea'a ako ake'no'a'makihana'ya huno aulaka kanale hikeno ake'nea'a o'ake'no'ae.Hana ve'kamo'a ani aulaka alino kanale hute'nifio'ake'no'aki akai'ake ke hutapa afikekena'ao. Alopa ve'kamai'neanakeno akai'a lahapapaike.” hu'ana neha'ae.22-23 Ita afo'ala'mokani Yuta vaya'aife koli nehu'ana anike hu'na'ae. Yuta vaya'moki ako mako ke hu'a lo'kiyavaimalete'a inake hu'nae “Mako ve'kamoka Yisasife‘Anumaya Koti'a lakufa alino katiseafe hute'nea ve'kamai'ne.’ hisana ve'ka akolamononopati avaletama'ailekaatalekaune.” hu'naya ke koli neha'ae. Inani aepaleti“Alopa ve'ka mai'niki akai'a afikekeno'a lahapapaino.”hu'ana neha'ae.

24 Mako'ae aulaka fali ka'nea ve'kae ke hute'a inakehu'nae “Kakaeya Anumaya Koti aulakale alaki lamakenehu'ka Anumaya Koti aki ali'ka asaka ho. Akonanaani ve'ka hao'otake kava nehea ve'kae.” hu'a nehae.25 Nehakeno inake huno nehe “Nakaeya o'ake'noeakaeya hao'otake kava nehea nepi nohea nepi hu'nao'ake'noa'maki mako'ke ya'ake ake'noana hokotenonaulaka'ni fali ka'nea'maki meni naulaka'ni alino kanalehike'na ne'akoe. Ina ya'ake ake'noe.” nehe. 26 Nehike'ainake hu'a afine'kae “Hana kava hukate'ne? Hana'yahuno kaulaka alino kanale hukate'ne?” hu'a afine'kae.27 Afine'kakeno inake huno hapa'nepaiye “Nakaeya akohokote'na lahapapai'noa'maki lapa'kaeya ke'ni'a no'afe.Na'ya hiketapa etetapa halate nafine'kae? Lapa'kaeya'aeetetapa akaeya ke ne'afea vaya maikefe nehafe?” nehe.

28Nehike'a apa'kaeya kamuke ne'ama'ki'a inake nehae

Yoni 9:29 46 Yoni 9:37“Kakaeya'ke Yisasi ke ne'afina ve'ka mai'nana'makilakaeya Mosese ke ne'afuna vaya hai mai'none.29 Anumaya Koti'a Mosese ke hapai'nea'a lakaeyaako afi'nonaki inani ve'ka hanatekati e'nifi lakaeyao'ake'none.” hu'a nehae.

30 Nehakeno aulaka fali ka'nea ve'kamo'a inake nehe“Inani kavana alaki fate akufa kava nehae. Lapa'kaeyava'yi hu'nea ka'a o'ake'naya'maki ani ve'kamo'a naulakaalino kanale hunate'ne. 31 Lakaeya ako afi'none AnumayaKoti'a havi vaya'ai ke no'afea'maki mako vaya'mokiAnumaya Kotife amuse hu'a aki ali'a asaka hisaya vayanaAnumaya Koti'a nehaiya kava hisaya vaya mai'nisayanaAnumaya Koti'a ke'api afike. 32A'ke'ainakamamopa aepafaino alo hu'nea kanaleti haneme eno meni mai'nonakanale mako ve'ka ita'amo'a aliteateka aulaka falika'nea ve'ka mai'nikeno ‘Mako ve'kamo'a aulaka alinokanale hute'ne.’ hu'a hu'naya ke mako o'male'nike'ao'afi'nayane. 33 Inaki Anumaya Koti'a mani ve'ka huo'ate'nininana mako lo'kiya kavana akaeya alo ohinine.”nehe. 34 Nehike'a akaeyafe inake hu'nae “Kakaeyama mopafi hao'otake ya hane'nea yapati ita'kamo'aalikateke'ka e'nana'maki lakaeya meni ali'ka laya hukefenehape?” hu'a nehae. Ani ke hute'a mono nopatima'aileka avale'a yaka hutale'nae.

Yisasife afino aipafi male'ne.35 Yaka hutale'nakeno Yisasi'a ani ke afiteno ani

avale'a yaka hutale'naya ve'ka aketeno inake he “Kakaeyako'ku'napakati e'nea ve'ka vaya'mo alite'nea ve'kaenaafi'ka kaipafi ne'malape?” huno afine'ke. 36Afine'kekenoani ve'kamo'a inake he “Amuse'ka nehuki ani ve'kanala'ae? Nahapaisanake'na ani ve'kaena afi'na naipafimalekauve.” nehe. 37 Nehikeno Yisasi'a akaeyafe inakehe “Kakaeya ani ve'ka ako ake'nane. Ani ve'ka'ae meni

Yoni 9:38 47 Yoni 10:5kake neha'ae.” nehe. 38 Nehikeno ani ve'kamo'a inakenehe “Anumaya'nimoka meni kakaeyafe afi'na naipafine'maloe.” nehuno amuse huno akaeyate ale'ya aloano alino soso hune'ate. 39 Yisasi'a inake he “Nakaeyama mopale vaya ali'na fa'ko fa'ka hu'na kake hupatesoayafe e'noe. Ali'na fa'ko hisuke'a apaulaka fali ka'neavaya'moki apaulaka kanale hupatesike'a akekae. Ake-sakeno apaulaka ne'akesaya vayana eteno fali kakaiye.”nehe. 40 Nehike'a mako Falasi mono ke ne'afea vayahaute mai'ne'a ani hea ke afite'a akaeyafe inake hu'aafine'kae “Lakaeya'aefe lapaulaka fali ka'ne hu'ka ne-hape?” hu'a afine'kae. 41 Afine'kakeno Yisasi'a in-ake nehe “Lapaulakamo'a fali ka'nininana AnumayaKoti'a ‘Hao'otake yatapi hane'ne.’ huno ohinina'makilapa'kaeya ‘Laulakamo'a haleketa kanale huta ake'none.’hutapa nehaya yafe hao'otake yatapi hane'ne.”

10Sipi sipimo ke hapa'nepaiye.

1 Yisasi'a inake nehe “Nakaeya alaki lamake hu'nalahapa'nepauve mako vaya'moki sipi sipimo keki'yakipateti o'u'a keki'ya afafafati hale'a haisaya vayanakumaya vaya mai'nae. 2 Mai'naya'maki kipateti hainonefalea ve'ka sipi sipile ne'yakaiya ve'ka mai'ne. 3 Kipatene'yakaiya ve'kamo'a akaeya aketeno kita ya'kitekenokipateti haino nefaleke'a sipi sipiyakamoki akeleafi'nayanakeno akai'a sipi sipimoki apa'ki hanete hanetehu'neanakeno apa'ki ano makoteka makoteka nehunoapavaleno ma'ailaka nelave. 4 Apavaleno ma'ailakane'uno uno hokoteno ne'vike'a sipi sipimoki a'kamene'vae. Ani ve'kamo akele afi'nayanake'a a'kamene'vae. 5 A'kame ne'vaya'maki o'ake'naya vaya'mokia'kame o'ukae. Ani ve'kamo akele o'afi'naya yafenake'a

Yoni 10:6 48 Yoni 10:16apaune he'a aluleka ukae.” nehe. 6 Yisasi'a ani avoya kehapapai'nea'maki apa'kaeya afi'a alakepa hu'a o'afi'nae.

“Kanale sipi sipi afule kava ve'ka mai'noe.” nehe.7 O'afi'naya'maki Yisasi'a eteno halate inake hu'ne

“Alaki lamake hu'na lahapa'nepauve nakaeya sipi sip-imoki haisaya kipa mai'noe. 8 Mai'noke'a mako vayahokote'a e'naya vayana kumaya'ya nehu'a vaya neha-paya vaya e'naya'maki sipi sipiyakamoki ani vaya'aiapa'ke o'afi'nae. 9 Nakai'nike kipa mai'noe. Makovaya'mokitapa nakaeyapi etapa falesake'na lapa'ku la-pame ali'na katisuketapa uteta nehutapa nesaya yaalikae. 10 Kumaya ve'kamo'a kumaya'ya nehuno vayaneheno alino haviya hukefe ne'ea'maki nakaeya kanalelapavamu lapamikefe e'noe. Akola hano ohu lapavamulapamisukeno ani avamu'mo'a lapaipafi havaitekaiye.”

11 Yisasi'a inake nehe “Nakaeya kanale sipi sipilekava ve'kamo'na sipi sipi anaka'nimoki apa'ku apameali'na katisoa yafe falikoe. 12 Mako ve'ka sipi sipimoafo'amo o'mai'nea'maki miyatefe'ke ali'ya ne'alino kavayakai'nisikenomako afela kala ne'eseana atale ne'malenoaune hesikeno ani afela kalamo'a sipi sipi anakanahapafaino hapalitata hisike'a apaune he'a u'e'a hukae.13 Na'yafene ani sipi sipile kava ve'kamo'a akaeya miyaalisea yafe'ke akesa afiteno ‘Sipi sipiyaka'ni mai'nae.’huno akesa o'afino ataleno aune heno u'ne. 14-15Nakaeyasipi sipile kanale kava ve'ka mai'noe. Mai'ne'na mi'ko afuanaka'ni apa'ke'noke'a afu anaka'nimoki nakaeya'ae akonake'a aeto hu'nae. Afo'nimo'a akai'a aipa nami'nike'nanakaeya'ae naipa ami'noe. Ani kava hu'noa kava hu'asipi sipiyaka'nimoki apaipa ne'namike'na nakaeya'aenaipa apami'noe. Nakaeya sipi sipi afuyaka'nimokiapa'ku apame ali'na katisoa yafe falikoe. 16 Mako sipi

Yoni 10:17 49 Yoni 10:25-26sipiyaka'ni apaote ma'ailaka mai'ne'a keki'ya veko'nifio'mai'nayanake'na ani afuyaka'ni apavale'na esoananakaeya nake afisake'namako'ke'ake sipi sipi afu anaka'nimaisake'na mako'ke'mo'na sipi sipi afu anaka'aite kavave'ka maikoe.

17 ‘Nakaeya afa'a falikoe.’ hu'na hoa ke Afo'nimo'ahau ayamopafati lusiya huno nakaeyafe nehaiye.Navamuna eteno namisike'na hetisoa yafenake'nanavamuna afa'a atalekauve hu'na nehoe. 18 Makovaya'moki navamuna naha'ofalekaya'maki nakai'ninakesafati navamuna atalekauve. Navamu'ni'a atalesoalo'kiya'ni hane'neanake'na navamuna atalete'na ete'naalisoa lo'kiya'ni hane'ne. Ani kava hisoa ke Afo'nimo'anahapaike'na afi'noa ke hane'ne.” hu'ne.

19 Inake huno hea yafe Yuta vaya'moki aolefi ali'a fa'kohu'nae. 20 Nesu vaya'moki inake nehae “Sata afe akaeyaaipafi mai'nikeno anekinaki nehiki na'ya hiketapa akaeyake ne'afe.” hu'a nehae. 21Nehake'amako vaya'moki inakehu'a hae “Sata afe'mo'a aipafi mai'nininana ma akufa keohinine. Sata afe'mo'a aulaka fali ka'nea ve'ka alino halaihuteninipe?” hu'a apafine'kae.

Yisasife “Aote'ya'ae.” hu'a nehae.22-23 A'ke'ainaka mono no kimalete'a kita ya'ki'naya

kanae apa'kesa afi'a amuse nehaya emu Yelusalemuki'nae. Kitakeno ani lanitani kana Yisasi'a AnumayaKoti nopi mai'neno yasi ne'alea no Solomoni'a anoanalakimale'nea aupalika uneno nehe. 24 Nehike'a mi'koYuta vaya'moki e'a Yisasi mai'nea yate mai'a veko hu'amai'ne'a inake hae “Laipa lakesamo'a aolefi aolefi nehunokana'ake nehiki na yu lakaeya laipa lakesa ali'ka kanalehulatekane? Meni kakaeya Anumaya Koti'a hukateke'kae'nana ve'ka mai'nisanana lamake hu'ka fole ai'ka laha-paiyo.” hu'a nehae. 25-26 Afine'kakeno Yisasi'a inake

Yoni 10:27 50 Yoni 10:35-36nehe “Nakaeya ako lahapapai'noa'maki nakaeyafe afi-tapa lapaipafi no'malae. Afo'nimo nami'nea lo'kiyaletiali'noa ali'yana nakaeya naki lapaveli'ne. Nakaeya aniAnumaya Koti'a hunateke'na e'noa ve'ka mai'noa yafelahapapai'nea'maki lapa'kaeya nakaeya sipi sipi anakao'mai'naya yafe afitapa lapaipafi no'malae.

27 No'malaya'maki nakaeya sipi sipiyakamoki nakaeyanakele afite'a na'kame ne'malake'na nakaeya apa'kaeyaako apa'ke'noe. 28 Apa'kete'na maike maike huapavamuna ako apami'noanake'a ofalikae. Nakaeyanayapi akomai'nayanakenomako ve'kamo'a eno apavayuohuke. 29 Afo'nimo'a ani sipi sipi anaka nami'neave'kakeno mi'ko yana apa'kase'nea ve'ka mai'neayafe alu ve'kamo'a afo'nimo ayapatina ha'ofalekaiye.30Afo'nimo'ae nakaeya'ae mako'ke'ake mai'no'ae.” nehe.

31 Nehike'a Yuta vaya'moki mako'ae yafa kayo ali'aasaka hu'a halate amakikefe nehae. 32Nehakeno Yisasi'ainake he “Nakaeya mi'ko afo'nimo nami'nea kanale ka-vana lapa'kaeya lapaulakale alo hu'na lapaveli'noa'makihana kava hu'noa yafe nakaeya yafa kayoteti nahakefenehae?” huno apafine'ke. 33 Apafine'keke'a “Kanale yahu'nana yafe yafa kayoteti o'kahakauna'maki kakaeyama mopafi afa'a vayatafa'mokamaki ‘Nakaeya AnumayaKoti'na mai'noe.’ nehu'ka Anumaya Kotife hu'ka haviyahutana yafe yafa kayoteti kahakefe nehune.” hu'a nehae.

34 Nehakeno Yisasi'a inake he “Lapa'kaitapi mono kekamale'nea kemo'a inake hu'neAnumaya Koti'a inake he ‘Lapa'kaitapi koti'kana vaya

mai'nae.’ nehe hu'a kamale'nayane.35-36 Ani Anumaya Koti ke kamale'naya ke haneke

haneke huno lamake ke'ake huke. A'ke'ainaka AnumayaKoti kemo'a ani vaya'aite uno ako hapa'nepaiyavayafe ‘Koti'kana vaya mai'nae.’ huno hu'niseana

Yoni 10:37-38 51 Yoni 11:4nakaeya Afo'nimo'a ‘Naha'ye hea ve'ka mai'nane.’huno hunateke'na ma mopafina e'noki na'ya hiketapa‘Nakaeyafe nakaeya Anumaya Koti mafa'ne'amo'nae.’hu'na hoa ke ‘Anumaya Kotife hu'ka haviya hu ne'atane.’hutapa nakaeyafe nehae? 37-38 Nakaeya Afo'nimo ali'yao'alininana nakaeyafe afitapa lapaipafi o'malesayanakanale kava hanina'maki nakaeya ani ali'ya ali'nisoananakaeya ke afitapa lapaipafi ‘O'malesune.’ hutapaenanakaeya ali'yafe afitapa lapaipafi maleo. Ani kavahisayana Afo'nimo'a nakaeya'ae maike'na nakaeya anikava hu'na akaeya'ae mai'noa ke afitapa alakepa hutapaafikae.” nehe.

39 Nehike'a mako'ae nofi hutekefe atafa hukefehu'naya'maki apataleno u'ne. 40 Ne'uno Yisasi'a etenoYotani li la'ka heno Yoni'a li falepate'nea aupalika unomai'ne. 41 Mai'nike'a nesu vaya akaeyate ne'e'a inakehae “Yoni'a o'ake'nona avame ya hu lo'kiya ali'yanao'ali'nea'maki ma ve'ka mi'ko hu'nea kemo'a alakilamake ke'ake hu'ne.” hu'a nehae. 42 Mi'ko e'nayavaya'moki Yisasife afi'a apaipafi male'a apa'ku'a ami'aalakepa hu'nae.

11Lasalasi'a ako fali'ne.

1Mako ve'kamo aki'a Lasalasi'a kali ali'ne. Ani ve'ka'aeasa'amo'a Mata'ae akana'amo'a Malia'ae Petani ne'maiyakumane. 2Malia'a mako afinamana'ake masaveteti Yisasiaiyale faleteteno ayo'kaleti ano kalopate'nea a'mafa'ne.Ani a'mafa'nemo asa'amo'a Lasalasi'a kali ali'ne. 3 Kaliali'nike'ana ani aole anu'kanala'mokani Yisasiteka makove'ka huta'akeno uno inake nehe “Anumayamokakakaeya kahau kayamopafati lusiya huno ne'kahaiyave'ka kali ali'ne.” nehe. 4 Nehikeno Yisasi'a ani kene'afino inake he “Lasalasi'a kali ali'nea'maki falisea kali

Yoni 11:5 52 Yoni 11:15o'ali'niki ani kali Anumaya Koti aki ali'a asaka hisayayafe ali'ne. Ani kali Anumaya Koti mafa'nemo'a no'akayalo'kiya kava hisike'a akete'a aki ali'a asaka hisaya yafeva'yi hu'ne.” nehe.

5 Mata'ae akana'amo'ae Lasalasi'ae Yisasi'a anianaka'aife aipafati lusiya huno nehaiya anakane.6-7 Lusiya huno nehaiya anaka'maki Lasalasi'a kali ali'neake afiteno o'uno aole afina ani mai'nea kumate maitenoakaeya ke ne'afea vaya'aife inake nehe “Yutia kotekaeteta visune.” nehe. 8Hike'a akaeya ke ne'afea vaya'mokiinake hae “Ali'ka apaya nehana ve'ka Yuta vaya'moki yafakayoteti ali'a kamakikefe hu'naya koteka meni kakaeyahalate ete'ka ani koteka ukefe nehape?” hu'a afike'nae.9-10Afikakeno Yisasi'a akai'a mani mopale mai'nea kana'ahano ohu'nea yafe avoya ke nehuno inake he “Natepatiano hale'nea ya'mo'a ano hale'nikeno une netife? Makove'ka natena vailino ohakaiye. Ma mopale ano hale yahane'nea yafenakeno ake'nea'maki hani'ainaka ano haleya'a aku'ainaka o'male'nea yafenakeno uneno hiseanavailino hakaiye.” 11 Yisasi'a ani ke huteno mako keinake nehe “Lakaeya vayatimo'a Lasalasi'a havanomai'neanake'na nakaeya u'na ali'na hetitekefe uve.”hu'ne.

12 Hike'a akaeya ke ne'afea anaka'moki inake hae“Anumayamoka akaeya afa'a havano mai'niseana kali'akanale hutesikeno eteno hetike.” hu'a nehae. 13 Yisasi'aLasalasife avoya ke nehuno ako fali'nea yafe “Havanomai'ne.” huno hea ke akaeya ke ne'afea anaka'mokio'afi'a “Afa'a havano mai'nikeno'ae nehe.” hu'a ne-hae. 14 Yisasi'a avoya ke ataleno huno fole aino in-ake he “Lasalasi'a ako fali'ne. 15 Lapa'kaeya nakaeyafeafitapa alakepa hutapa lamake hane hutapa lapaipafimaletapa lapa'ku'a namisaya yafe o'mai'nokeno fali'neayafe amuse nehuki meni akaeyateka viketao.” nehe.

Yoni 11:16 53 Yoni 11:2616 Tomasi'a Yisasi ke ne'afea anaka'aife inake he “Vike-tao. Yisasi'ae makopi ne'visunake'a lahaesaketa makopifalisune.” nehe. Tomasi'ae aki lakaeya kefati aolemafa'neya hu'ne nehae.

“Maike maike hu apavamu apami ve'ka aepa'a mai'noe.”nehe.

17 Lasalasina aole'ae aole'ae kana kelifi kite'nakenoYisasi'a uno va'yi hike'a kite'naya kana'ae hapaikenoafi'ne. 18-19 Yelusalemu kuma'mo haute (3 kilomita)Petani kumana hane'neanake'a ani yafe mi'ko Yutavaya'moki Yelusalemuti Mata'ae Malia'ae anasa'animo'afali'nea yafe hapautaki fotaki hunatekefe e'nae.

20 E'nakeno Mata'a Yisasife ne'e ke afiteno kateka unofotu hu'na'a'maki Malia'a no'afi mai'ne. 21 Mai'nikenoMata'a Yisasife inake he “Anumayamoka kakaeya malemai'naninana nasa'nimo'a ofalinine. 22 Ofalinina'makiako afi'noe meni kakaeya Anumaya Kotiteka mako yafeke hu'ka afikesanana afa'a kamike.” nehe. 23 NehikenoYisasi'a inake huno hapai'ne “Kasa'kamo'a avamu'a hanohu'nea'maki eteno avamu'a aliteno hetike.” nehe.24 Hikeno ani a'mafa'nemo'a inake he “He nakaeya akoafi'noe mi'ko ya hano hisea afina mi'ko vaya fali'nayapatihetisaya afina eteno avamu'a alike.” nehe.

25 Nehikeno Yisasi'a akaeyafe inake he “Nakaeyafali'naya vayana apavale'na asaka hu'ne'na apavamune'apamoa ve'ka mai'noe. Nakaeya maike maike huapavamu apami ya'mo aepa'a mai'noe. Mako vaya'mokinakaeyafe afi'a apaipafi male'a apa'ku'a nami'a alakepahisayana falite'a hetisayana akola maike maike apavamuafa'a alikae. 26 Mako vaya'a mai'ne'a nakaeyafe afi'aapaipafimalete'a apa'ku'a nami'a alakepa hu'naya vayanamaike maike hukayanake'a ofalikae. Ma ke ako afi'kaalakepa hu'ka kaipafi male'nape?” huno afike'ne.

Yoni 11:27 54 Yoni 11:3827 Afikekeno ani a'mafa'nemo'a inake he “He Anu-maya'nimoka nakaeya ako afi'na naipafimalete'na naku'akami'na alakepa hu'noe. Lamake nehae kakaeya KalaisikaAnumaya Koti mafa'ne mai'nane. Ma mopale eli'ka esanave'ka mai'nane.” nehe.

Yisasi'a avi nele.28 Mata'a ani ke huteno eteno ne'uno akana'amona

Maliafe sumi huno inake huno ha'nepaiye “Alino apayanehea ve'ka eno mai'neno kakaeyafe ke nehe.” hu'ne.29 Hikeno Malia'a ani ke afiteno makale'a hetino Yis-asiteka ne've. 30 Ne'vea'maki Yisasi'a kumate va'yiohuno Mata'ae fotu hu'na'a yate'ke mai'ne. 31Mai'nike'ahanau hunatekefe e'naya Yuta vaya'moki Malia'ae nopimai'nayateti Malia'a makale'a hetino kumateka vea yafeakete'a inake hu'a apa'kesa ne'afe “Vae Malia'a asa'amokelileka uno avilekefe ne've.” hu'a a'kame u'nae.

32 U'nakeno Malia'a Yisasi mai'neateka uno aketenoaiyafi ape hu'neno inake he “Anumayamoka kakaeyamalemai'naninana nasa'nimo'a ofalinine.” nehe. 33NehikenoYisasi'a Maliana akeana avi nelekeno akaeya'ae mai'nayaYuta vaya'moki ani kava hu'a avi nelakeno Yisasiaipamo'a haviya hu'ne.

34 Aipamo'a haviya nehikeno apa'kaeyafe inake he“Hanate kite'nae?” huno hike'a “Anumayamoka e'kaako.” hu'a nehae. 35 Nehakeno Yisasi aulakafati aunueli'ne'ne. 36 Aunu eli'ne'eke'a Yuta vaya'moki inake hae“Akeo Lasalasife lusiya huno hau ayamopafati nehaiye.”hu'a nehae. 37 Nehaya'maki mako vaya'moki inake hae“Mani ve'kamo'a mako aulaka fali ka'nea ve'kamo aulakaalino kanale aya'kete'nea'maki na kava hikeno Lasalasinaha'o'maekeno fali'ne?” hu'a nehae.

Lasalasi'a fali'neapati heti'ne.38 Yisasi aipamo'a mako'ae afino haviya huteno

kite'naya kelileka u'ne. Ani keli yafa kapi kite'naya

Yoni 11:39 55 Yoni 11:47-48keli ala yafateti keli avayalena ai'a ati kamale'nae. 39 Atikamale'nakeno Yisasi'a inake he “Ani keli avayaletiyafana alitapa ataleo.” huno hikeno Mata'a fali'neave'kamo asa'amo'a inake nehe “Anumaya'nimoka anive'ka kitonakeno aole'ae aole'ae kana kelifi mai'neave'kakeno hi'mana'ake huke.” nehe. 40Nehikeno Yisasi'aakaeyafe inake he “Nakaeya mako ke ako kahapai'nofe?Inake hu'na ako kahapai'noe ‘Kakaeya nakaeyafe lamakenehane hu'ka afi'ka kaipafi male'ka kaku'a nami'kaalakepa hisanana Anumaya Koti aki ali'a asaka hisayayana no'akaya lo'kiya ya akekane.’ hu'na kahapai'noe.”nehe.

41 Ani yafana ali'a ataletakeno Yisasi'a hanafakane'akeno inake he “Afo'nimoka amuse'ka nehukikafikesoa ke ako afi'nane. 42 Afi'nanake'na nakaeyaafoana mi'ko afina kafine'koa ke ne'afinaki afa'a manilemai'naya vaya'moki kakaeya hunate'nanake'na e'noa kelamakehanehu'a afi'a apaipafimalesaya yafe kafine'koe.”nehe. 43Ani ke huteno ala kekefafati inake he “Lasalasikahatilaveo.” nehe. 44Nehikeno fali'nea ve'ka hetino eke'aaiya aya aukosafi'ae kenaleti hayate'naya ve'ka ekenoYisasi'a apa'kaeyafe inake huno hapapai'ne “Kalu hetapaatalekeno vino.” nehe.

Yisasina haesaya ke nehae.45 Nehike'a mi'ko Yuta vaya Malia'ae e'a mai'naya

vaya'moki Yisasi'a hea kava akete'a apaipafi malete'aapa'ku'a ami'a alakepa nehae. 46 Apa'ku'a ami'a alakepahu'naya'maki mako vaya atale'a Falasi mono ke ne'afeavaya mai'nayateka u'a Yisasi'a hea kavafe hapapai'ne.47-48Hapapaike'a Falasi mono ke ne'afea vaya'ae ala mononopi kava vaya'ae “Kanisole vayate kake hukune.” hu'ahapapai'nake'a inake hu'a nehae “Mani ve'ka lusiya hunoo'ake'naya avame'ya hu lo'kiya kava nehuno ani kavaneheanaketa hana'ya hukune? Afa'a atale'nisunakeno

Yoni 11:49 56 Yoni 11:56mi'ko afina ani kava'ake hisike'apaena mi'ko vaya'mokiakaeyafe lamake he hu'a afi'a apaipafi male'a apa'ku'aami'a alakepa hu'a amikae. Amisake'a Lomu vaya'mokikamehulatekefe e'amani kumatemi'ko ya alamonono'aeali'a kapele ne'atale'a mi'ko koteka vayati'ae hapakae.”hu'a nehae.

49Nehakeno Kaiyafasi'a ani kafufina ala mono nopi alakava ve'kamo'a ani vayapati hetino make he “Lapa'kaeyamako'ke ke no'afe. 50 Lapa'kaeya o'afi'nafe na ya kanaleyana mi'ko koteka vayati hapaesake'a falisafi? Mako'keve'ka mi'ko vaya'ai no alino falise?” huno apafine'ke.51 Ani kafufi Kaiyafasi'a ala mono nopi ala kava ve'kamai'nea yafe Anumaya Koti'a ha'nepaikeno aune amelaka nehea'maki akai'a aipa akesafati nohe. Ani auneame laka hu'nea aepa'a inake he “Yisasi'a Yuta vaya'aihapa'maesea yafe falike.” nehe. 52 Apa'kai'apile'keofalikiki fate fate koteka mai'naya vaya Anumaya Kotimako'ke mafa'ne anaka'ake maisaya yafe Yisasi'a falikenehe.

53 Ani afina aepa he'a Yuta vaya'aite kava vaya'mokiYisasina haesaya ke hu'a afite'a hu'a u'e'a nehae. 54 Aniyafe Yisasi'a Yuta vaya'ai apaulakale hetino uneno ohunomako kumate uno mai'nea kuma'mo aki'a Efaleamu. Anikumana vaya o'mai ka'me ko hane'nea haute hane'nike'aakaeya ke ne'afea anaka'ae anileka u'a mai'nae.

55 Yuta vaya'moki kafu'ae kafa'ae Anumaya Koti'aapa'kinakomoki apa'kufa alino kati'nea yafe ali'a ataluhu'a emu ki'nae. Ani emu kisaya kana'a aupasi hike'ami'ko vaya mi'ko kumateti Yelusalemu hai'nae. Kemale male'nea ke hapa'nepaiya kava hukefe apa'kufa'aeapa'ku'ainaka'ae sese hukefe u'nae. Sese hute'a aniemu'api hati'a nekae. 56 Ala mono nopi ali'a ataluhu'a heti'ne'a Yisasife kahau a'naya'maki o'ake'nae.

Yoni 11:57 57 Yoni 12:6Apa'kaeya u'a afike e'a afike nehu'a inake nehae“Na'yane lapa'kesa ne'afe ne'ya nonate o'meanakeno esifio'mesifi?” hu'a nehae. 57 Nehake'a ala mono nopi kavavaya'ae Falasi mono ke ne'afea vaya'ae Yisasina atafahukefe inake hu'nae “Ma kava heo. Yisasi'a havaeseakumana akesutapaena etapa lahapaiyo.” hu'a nehae.

12Yisasi aiyale mana'ake masave falete'ne.

1 Yisasi'a Petani va'yi nehikeno emu kisaya kanaaupasi nehe. Mako kaya naya hano huteno mako kayanayatekati mako'ke alea afina maite'a Anumaya Koti'aapa'kinakomoki apa'kufa alino kati'nea yafe emu kikefenehae. Petani kumate Lasalasi'a fali'nikeno Yisasi'aalino hetite'nea ve'ka ne'maiya kumate Yisasi'a anileu'ne. 2 U'nike'a Yisasina amuse hutesaya ne'ya ka'nayane'ya Mata'a alinuneno huno apamite apamite nehikenoLasalasi'a Yisasi'ae mako vaya'ae lo'ka'a faitopalemai'nae. 3 Faitopale mai'nakeno Malia'a masavenalusi monileti ali'nea masave mana'ake masavena animasave'mo aki'a nati alino Yisasi aiyale la'kitenoayo'kaleti ano kalopa ne'atekeno mana'amo'a kahaukahau hike'a nopi mai'naya vaya'moki afi'nae.

4-5 Yisasi ke ne'afea vaya'aipati mako ve'kamo aki'aYutasi Isa'kalioti'ae. Ani ve'kamo'a henaka'a Yisas-ina avaleno kame vaya'ai apayapi atesike'a haesayave'kamo'a inake nehe “Na kava hikeno ani mana'akemasave afa'a ne'atale? Alino la'ki o'ataleno afa'aali'ninaketa mako vaya apamisunake'a tali hataleti kina(K300) miya lamitesaketa ani moni alita uta afeno'apio'male vaya apamisuna yafe'mo.” nehe. 6 Yutasi'a afenoo'male vaya'aife akesa afino hau hune'apatea yafe ani kenohea'maki mi'ko afinamoni hane'nea kute kava yakainomai'neno malaya moni kumaya alino ne'nea ve'kakeno

Yoni 12:7 58 Yoni 12:14ani ke nehe. 7 Yisasi'a inake he “Ma ana afa'a atalo.Nakaeya fali'nisuke'a ali'u'a kinatesaya yafe akesa afinomeni ani masaveteti falene'nate. 8 Afeno ya'api o'malevaya'moki lapa'kaeya'ae mi'ko afina maikayanaketapaapaya hisaya lapa'kesa afisaya afina apaya hukaya'makinakaeya lapa'kaeya'ae mi'ko afina lo'ka'na o'maikoe.”hu'ne.

Lasalasina haesaya ke nehae.9 Nesu Yuta vaya'moki Yisasife “Petani kumate

mai'nekaiye.” hu'a haya ke afite'a mai'neateka u'nae.Yisasi'ke akekefe o'me'naya'maki Lasalasi'ae akofali'neapati alino hetitekeno mai'nea ve'ka'ae akekefee'nae. 10-11 Lasalasi'a fali'neapati heti'nea yafe nesuYuta vaya'moki kava vaya'api ne'apatale'a Yisasi ke afi'aapaipafi ne'male'a apa'ku'a ami'naya yafe ala mono nopikava vaya'moki “Lasalasina haesunakeno falise.” hu'anehae.

Yisasi'a Yelusalemu va'yi nehe.12 Havate'a kotike'a Anumaya Koti'a apa'kinakomo

apa'kufa alino kati'nea yafe apa'kesa afi'a emu ki'nake'ami'ko vaya'yaka ani emule e'nae. E'naya vaya'moki“Yisasi'a Yelusalemu kumate ekefe nehe.” haya keafi'nae. 13 Afite'a masu haita hataka hute'a Yisasine'eateka u'a fotu hukefe u'nae. Ne'u'a ala kefati inakehu'a nehae “Lakufa ali'ka katisana ve'ka kanale'ya hu'kane'ane. Anumayamo ali'ya alikefe hanakeno hukate'neave'ka Anumaya Koti kanale manu kamiteno kaya hu'ne.Isaleli kumate yakaipate'nana ala ve'ka Anumaya Koti'akaya hu'ne.” hu'a nehae. 14 Nehakeno Yisasi'a makohosikana afumo aki'a to'ki afu akeno fole aiteno akotofulefaimai'ne. Ani kava hea kavana a'ke'ainaka Anumaya Kotike kamale'nea kemo'a inake hu'neane

Yoni 12:15 59 Yoni 12:2415 “Yelusalemu vayana koli oheo. Meni lapa'kaeyate kava

yakailapate'nea ve'ka to'kimo ana'au'amo akoto-fule faimaino ekaiye.” huno kamale'neane.

16 Yisasi ke ne'afea anaka'moki Yisasi'a ani kavahea afina ani kamale'nea ke o'afi'naya'maki henaka'aYisasi'a faliteno hetino hale ya'a hane'nea kumatehaiteke'a apa'kesamo'a ha'kalo hike'a ani kamale'neake'ae vaya'moki ani afina hute'naya ya'ae apa'kesa afi'ahao hu'nae.

17 Yisasi'a Lasalasife “Kelifati heteo.” huno hikenoheti'nea afina mi'ko yake yake haya vaya'yaka ani afinaYisasi'ae maite'a “Ina kava ma kava hu'ne.” hu'ake hapapai'nae. 18 Hapapaike'a ani yafe o'ake'nayalo'kiya'a apaveli'nea ke afi'naya yafe mi'ko vaya'mokiu'a Yisasi'ae fotu hu'nae. 19 Fotu hake'a Falasi mono kene'afea vaya'moki apaote apaote ke hute hute hu'a makehu'a hu'nae “Mi'ko ma mopale vaya ako akaeya a'kamene'vae.”

Kali'ki vaya'moki Yisasife kahau ne'ae.20 Mako Kali'ki vaya'moki Anumaya Koti aki ali'a

asaka hukefe ani emu ne'ya nayateka u'nae. 21 AniKali'ki vaya'yaka Filipi mai'neateka u'nae. Filipi'a Kalilikoteka hane'nea kuma Petesaitane hu'a nehaya kumatetive'ka mai'nike'a akaeyateka u'a inake hae “Amuse'kanehunaki lakaeya Yisasina akekefe ne'one.” hu'a nehae.22 Nehakeno Filipi'a uno Etaluna hapaiteke'ana u'anaYisasina hapai'na'ae. 23 Hapai'akeno Yisasi'a inakehuno hanapai'ne “Ko'ku'napakati e'noa ve'ka vaya'moalinate'nea mafa'nemo'na naki ne'a'a lusiya hu'a nakiali'a asaka hisaya kana meni va'yi nehe. 24 Lamake hu'nalahana'nepauve mako'ke kile avina mopafi ofaiseanamako'ke ani kile avina'ake hanekaiya'maki mako'ke kileavina mopafi faimale'nisikeno alulu aino apalo huno

Yoni 12:25 60 Yoni 12:32haketeno ne'ya'a lusi yate alitekaiye. 25 Alitekaiya'makimako vaya'moki mi'ko ma mopafi yafe apa'kufa ali'ahaisaya vaya'yaka apavamu'ae ani ya'ae mi'ko hanohukea'maki ma mopale vaya'moki apa'kufa ali'a haiyafe ‘Afa yane.’ hu'a nehaya vayana maike maikehukayanakeno apavamuna hano ohuke. 26 Makovaya'moki nakaeyafe ‘Kakaeya ali'ya vaya maikune.’hisayana na'kame eke eke hisae. Nakaeya ali'ya vayanakaeya'ae maikefena na'kame esakeno Afo'nimo'anakaeya ali'ya ne'alea vaya'aife ‘Ala ve'ka mai'nane.’huno hupatekaiye.”

Yisasi'a falisea yafe hapa'nepaiye.27Yisasi'a inake nehe “Nakaeya naipamo'a lusiya huno

kana ne'nahaiya'maki na ke hisoe? Afo'nimoka meninakaeya nakufale fole aisea yana ali'ka atalo hisufi? He'enakaeya inani akufa ali'ya alisoa yafe'ke e'noanake'nanakufa nakafu kisea yapi maikefe e'noe. 28 Afo'nimokakaki'ka ali'ka asaka ho.” nehe. Nehikeno anileko'ku'napakati ake aino inake nehe “Naki'ni ako ali'naasaka hu'noanake'na ete'na mako'ae ali'na asaka hukoe.”nehe.

29 Nehike'a yake yake nehaya vaya'moki ake aiya keafite'a mako'amoki inake hu'a nehae “Ko'ku'napakatiha'kali ha'kalu nehe.” hu'a nehake'a mako'amoki inakehu'a nehae “Mako ko'ku'napakati kayo kayo ve'kamo'aeno mako ke ha'nepaiye.” hu'a nehae. 30 NehakenoYisasi'a haya kele inake nehe “Ani ake ne'aiya ke nakaeyanaha'maesea yafe nohea'maki ani ke lapa'kaeya la-hapa'maesea yafe nehe. 31 Meni afina Anumaya Koti'ama mopafi vaya'aina kake hupatekaiye. Meni afinama mopafi kava ya alino mai'nea ve'ka Sata'ae ve'kaako hafaitalekaiye. 32 Hafaitalekaiya'maki nakaeya mamopafati navale'a asaka hu'a nasaisake'ami'ko vaya'moki

Yoni 12:33 61 Yoni 12:39-40nakaeyateka apaipanamisaya yafe apavayuhukoe.” nehe.33Ani avoya ke hea kemo'a make hu'ne. Mani yateti yofoyosale nahaesake'na falikoe huno hapa'nepaiye.

34 Hapa'nepaike'a ani vaya'moki anona'a ke'ale inakehu'a ha'nepaiye “Lakaeya mono kemo'a inake huno la-hapai'ne Anumaya Koti'a ‘Lakufa alino katiseafe huteseave'kamo'a mi'ko afina maike maike huke.’ huno laha-pai'nea'maki na'ya hike'ka ma ke nehane? ‘Ko'ku'napatie'noa ve'ka vaya'mo alinate'nea mafa'ne asaikae.’ hu'kanehane? Ani ko'ku'napakati e'nea ve'ka vaya'mo alite'neamafa'ne nala'a mai'ne?” hu'a afine'kae. 35 Afine'kakenoYisasi'a inake nehe “Ano hale'nea ve'ka aise kana'alapa'kaeya folakapi maikeanakeno lapa'kaeyate hanio'ki'nisea'ae hale yate ute ete heo. Hani aku'ainaka u'e'ahaya vaya'moki visaya ka o'ake'a ‘Hana kate visune?’ hu'anehae. 36 Hale ve'ka mai'nisea afina hale kanoe lamakehane hutapa afitapa lapaipafi maleo. Ani kava hisayanahale yatapi'ae vaya maikae.” nehe.

Yuta vaya'moki ani Yisasi hu'nea ke afi'a apaipafi no'malae.Yisasi'a mani ke huteno uno fala ne'ke. 37 Nesu

yate o'ake'naya avame'ya hu lo'kiya yana apaulakalehu'nea'maki afi'a apaipafi malete'a apa'ku'a o'ami'nae.38Ani yafe Anumaya Koti aune ve'kamo'a Aisaiya'a hu'neake ako va'yi huno ne'ya'a alitekeno lamake nehe. Ani keAisaiya'a inake huno hu'neane“Anumayamoka mani hu'nona ke nalaki afi'a apaipafi

ne'malae? Anumayamo lo'kiya'a hana vaya'aiapaveli'nike'a afi'a alakepa nehae.” huno ka-male'neane.

39-40Aisaiya'a mako'ae inake hu'ne“Apaulaka o'akesaya yafe Anumaya Koti'a apaulaka alino

fali kapate'ne. Apaipa afi'a alakepa ohisayayafe apaipa alino lo'kiya vaiteno ‘Yafa'kana

Yoni 12:41 62 Yoni 12:48apa'kenopa'ae vaya maiyo.’ hupate'ne. Ani kavahupate'nike'a nakaeya ali'na kanale hupatesoayafe nakaeyateka esaya yafe apaipa ai'a yahaeohisae hu'na ani kava hupate'noe.” hunohu'neane.

Mani yafe lo'kiya'api o'male'neanake'a afi'a apaipafimalete'a apa'ku'a o'ami'nae.

41 Aisaiya'a Yisasina fate akufa lo'kiya'a hane'nea haleya'a aketeno akaeyafe ani ke hu'neane. 42 Ani kehu'nea'maki Yuta kava vayapati nesu vaya'moki Yisas-ife afite'a apaipa ne'amea'maki Falasi mono ke ne'afeavaya'moki inake hae “Ani kava hisayanamono nopi o'meohuta hulapatekaune.” hu'a hu'naya yafe Yisasife “Akoafita laipafi maleta laku'a ne'amune.” hu'a fole no'aiye.43 Ani vaya'moki Anumaya Koti'a “Kanale kava hane.”huno hisea yafe nohapaiya'maki ma mopafi vaya'moki“Kanale kava nehane.” hu'a hisaya yafe'ke nehapaiye.

“Ke'ni'amo'a kake huno fa'ko hulapatekaiye.” hunoYisasi'anehe.

44 Yisasi'a ala kekefafati inake hu'ne “Makovaya'mokitapa nakaeyafe lamake nehe hutapa afitapalapaipafi maletetapa lapa'ku'a namisayana nakai'nikelapa'ku'a no'namea'maki hunate'nea ve'ka'ae lapa'ku'ane'ame. 45 Mako vaya'mokitapa ako ne'naketapahunate'nea ve'ka'ae ne'akae. 46 Nakaeya a'na halesoave'ka ma mopale e'noe. Mi'ko vaya'moki nakaeyafeafi'a apaipafi malete'a apa'ku'a nami'nisaya vayanahani yapi o'maikae. Hani yapi o'maisaya yafe e'noe.47 Mako vaya'mokitapa nakaeya ke afitetapa na'kameo'malesayana nakaeya lapa'kaeya kake huolapatekauve.Ma mopale vaya kake hupatesoa yafe o'me'noa'makimopale vayana apa'kufa ali'na katisoa yafe e'noe. 48Makovaya'moki nakaeya apa'kame'ya namite'a nakaeya

Yoni 12:49 63 Yoni 13:5ke afi'a apaipafi o'malesakeno'aena mako ve'kamo'akake hupatekaiye. Ma mopa hano hisea kana va'yihiseana lapa'kaeyafe hu'na fole ai'noa ke'nimo'a kakehulapatekaiye. 49 Ani ke nakesafati ali'na fole ai'nalahapa'nopauki hunate'nea Afo'nimo'a akai'ake ho hunonahapai'nea ke'ake lahapa'nepauve. 50 Nakaeya akoafi'noe akaeya ke afitapa lapaipafi maletetapa akolamaike maike hisaya lapavamu alikae. Ani yafe Afo'nimo'anahapaiya ke nehoe.” nehe.

13Yisasi'a akaeya ke ne'afea anaka'ai apaiya sese hupate'ne.

1 Anumaya Koti'a a'ke'ainaka Yuta vaya'aiapa'kinakomoki apa'kufa alino kati'nea yafe apa'kesaafi ne'ya emu ki'a ne'naya kana makale va'yi hisikenoYisasi'a ma mopa ne'ataleno Afo'amoteka haiseakanamo'a ako eno aupasi nehe huno akesa ne'afinoma mopafi vaya'moki akaeyafe afi'a apaipafi ne'malayavaya'aife lusiya huno hau ayamopafati nehaikeno hauhupate'ne. Alaki lusi yate mako'ae hau ayamopafatihaume ne'uno fali'ne. 2 Unema'a Yisasi'a ayatala'a hanohuteno aiyalekati aole alea anaka'a'ae ne'ya ne'nakenoSata'a Yutasife “O'afisiki hu'ka akesi hu'ka u'ka kamevaya'aena hapapaisanake'a Yisasina haesae.” hunohavi aipa akesa ami'ne. Yutasi'a mako aki'a Isa'kaliotiSaimoni mafa'ne. 3 Sata'a ani aku akesa ami'nikenoYisasi'a inake huno akesa afi'ne “Afo'nimo'a mi'ko lo'kiyayana ako nayapi maleteno Anumaya Koti'a hunateke'nae'noanake'na ete'na Anumaya Kotiteka haikoe.” hunoako afi'ne. 4 Ne'afino Yisasi'a ani ne'yana ne'atalenohetino yasi kena'a asakino ne'ataleno mako tauli alinoafafafi aino atafai'ne. 5 Aino atafaili'neno li alino alalapepi la'kiteno akaeya ke ne'afea anaka'ai apaiya aepa

Yoni 13:6 64 Yoni 13:15heno sese hupateteno afafafi aino atafai'nea tauliletialino hau hune'apate. 6 Sese hupateme eno SaimoniPitate ekeno Pita'a inake he “Anumayamoka nakaeyanaiya sese hunatekefe nehape? Kakaeya nakaeya naiyasese ohukane.” nehe.

7Nehikeno Yisasi'a ani hea kelena inake huno hapai'ne“Nakaeyameni ma nehoa kava'mo aepa'a o'afi'nana'makihenaka'a aepama'a afikane.” nehe. 8 Nehikeno Pita'aakaeyafe inake he “Alaki lamake hu'ka nakaeya naiya sesehu o'natekane.” nehe. Nehikeno Yisasi'a eteno Pitafeinake he “Nakaeya kaiya sese hu o'katesoana kakaeyanakaeya'ae lo'ka'ka o'maikane.” hu'ne. 9 Inani ke hea yafeSaimoni Pita'a inake he “Anumaya'nimokaki naiya'akesese hu o'nate'ka mi'ko naiya naya'ae nakenopa'ae sesehunato.” hu'ne. 10 Hu'nea'maki Yisasi'a inake hunohapai'ne “Ako li fale'nisea ve'kamo'a halate mako'aeli ofalekaiya'maki afa'a aiya'ake sese nehisikeno mi'koakufa'a honi'ya ofaike. Lapa'kaeya mi'ko'amokitapahao'otake kava haya honi'yatapi o'male'nea'makimako'ke ve'kamo'ke hao'otake kava nehikeno honi'ya'akehu'ne.” nehe. 11 Ani ke neheana Yisasi'a akaeya akesihuno kame vaya'amoki apayapi atesike'a haesayave'ka ako ake'nea yafe “Lapa'kaeya mi'ko'amokitapahoni'yatapi o'male'ne.” ohu'ne.

12 Apaiya sese huteno yasi kena'a alino vaitenofaitopale mai'neno inake huno apafine'ke “Lapa'kaeyatenakaeya hulapatoa kavana ako afitapa alakepa hu'nafe?13 Lapa'kaeya nakaeyafe ‘Ali'ka Laya Hu Nenao.’ nehutapa‘Anumayatimokae.’ hutapa nehayana alaki lamakenehae nakaeya inani akufa ve'ka mai'noe. 14 NakaeyaAnumayatapimo'na ali'na lapaya hu ve'katapimo'nalapaiya sese hu nelapatoanaki lapa'kaeya'ae ani kavahutapa vayatapimoki apaiya sese hupateo. 15 Nakaeya

Yoni 13:16 65 Yoni 13:22ani hisaya kavana ako hu'na lapaveneluki lapa'kaeyanakaeya hulapate'noa kava hutapa heo. 16 Nakaeyaalaki lamake hu'na lahapa'nepauve ali'ya ve'kamo'akava ve'ka'a haino ao'kasekaiye. Kayo kayo ve'kamo'ahute'nea ve'ka ao'kasekaiye. 17 Lapa'kaeya ani ke afitapaalakepa hu'nayanaketapa ani kava hisayana amusehutapa maikae.

18 Nakaeya ‘Amuse hutapa maikae.’ hu'na hoa kemi'ko'amokitapae nohoa'maki nakaeya nahaike'na hapal-imale'noa'ae ako afi'noe. Anumaya Koti ke a'ke'ainakakamale'nea kemo'a make hu'ne‘Nakaeya'ae ne'ya ne'nea ve'kamo'a nakaeya ano lat-

apaikefe aiya alino asaka nehe.’ huno ka-male'neane.

Kamale'nea kemo'a meni fole aino ne'ya'a alitekenolamake nehe. 19 Henaka'a ani kana fole aisiketa-paena nakaeyafe ‘Vae lamake akaeya Anumaya Kotimai'ne.’ hutapa afitapa lapaipafi malesaya yafe meni anikana'a va'yi ohu'nike'na ako lahapa'nepauve. 20 Lamakehu'na lahapa'nepauve nakaeya ali'ya alisea yafe hutesoave'ka mako vaya'moki avale'a ali'a kanale kava hute-sayana nakaeya'ke navale'a ali'a kanale kava hune'natae.Nakaeya navale'a ali'a kanale kava hunatesaya vaya'mokinakaeya hunateke'na e'noa ve'ka ani kava hu'a avale'aali'a kanale kava hune'atae.”

“Mako ve'kamo'a nakesi huno kame ya hunatekaiye.” hunoYisasi'a nehe.

21 Yisasi'a ani ke hutekeno aipamo'a lusiya hunokana nehaikeno inake huno fole ne'aiye “Alaki lamakehu'na lahapa'nepauve lapa'kaeya folakatapifati makove'kamoka vaya'moki afisaki hu'ka nakesi nehu'ka kameya hunatekane.” nehe. 22 Nehike'a akaeya ayatala'ahano huteno aiyalekati aole alea anaka'amoki i'aulakafi

Yoni 13:23 66 Yoni 13:32o'aulakafi hute'a “Nalafe nehe?” hu'a ani ve'kaenao'afi'nae. 23 O'afi'nake'na nakaeya Yoni'na akaeya kene'afea vaya'ae ne'mai'na hau ayamopafati nakaeyafehau'nea ve'kamo'na haute mai'noe. 24 Mai'nokenoSaimoni Pita'a aumaliya nehuno nakaeyafe inake hunonaha'nepaiye “Nalafe nehifi ke hu'ka afikeke'nao.”nehe. 25 Nehike'na nakaeya Yisasi amete maime ne'u'naakaeyafe inake hu'na hoe “Anumayamoka ani ve'kanalafe nehane?” hu'na afikoe. 26 Afikokeno Yisasi'ainake nehe “Nakaeya ne'ya ali'na memeyapi ate'naali'na amisoa ve'kamo'a nakesi huno kame vaya'nimokiapayapi natesea ve'ka mai'ne.” nehe. Ani ne'ya alinomemeyapi ateno Yutasi Saimoni Isa'kalioti mafa'nene'ame. 27 Amikeno aliteno mai'nikeno Sata'a uno aipafihaino faleno mai'nikeno Yisasi'a akaeyafe inake he“Kakaeya alo hukoe hu'ka kakesa afina kavana makale aloho.” nehe. 28Nehike'a anile faitopale mai'naya vaya'mokiYisasi'a hu'nea kemo aepa'a o'afi'nae. 29 O'afi'naya'makiYutasi'a moni kute yakai'nea ve'kakeno'ae “Yisasi'aakaeyafe inake huno ha'nepaiye hu'a mako'amoki inaapa'kesa ne'afe ‘Ala emule nesuna ne'ya u'ka ali'kaeno.’ huno'ae nehifi ‘Moni'api o'male vaya mako moniu'ka apameo.’ huno'ae nehifi?” hu'a apa'kesa afi'nae.30Apa'kesa ne'afikeno Yutasi'a ani ne'ya aliteno makale'ama'aileka hatilavino lusi hanipi u'ne.

Yisasi'a saufa ke male male'nea ke hapapai'ne.31 Yutasi'a hatilavi'nikeno Yisasi'a inake nehe

“Meni ko'ku'napakati e'noa ve'ka vaya'mo alinate'neamafa'nemo'na naki'ni ali'a asaka hukae. Nakaeyanahaesake'na falitesuke'a Anumaya Koti aki ali'a asakahukae. 32 Nakaeya falisoa yafe Anumaya Koti aki ali'aasaka hisayana Anumaya Koti'a navalesike'na akaeya'aemaikoe. Makale navaleteno naki alino asaka huke.

Yoni 13:33 67 Yoni 13:3833 Mafa'ne'nimokitapa lapa'kaeya'ae nakaeya aisekana'a maikoe. Maite'na ako visuketapa nakaeyafekahau akaya'maki lo'kiyatapi o'male'neanaketapa visoakumatena o'ukae. Ani ke Yuta vaya'aife ako hapapai'noakemaki meni lapa'kaeya lahapa'nepauve.

34 Meni mako saufa o'afi'naya ke male male'noa kelahapapaikoanaki afeo. Vayatapimokife akola lahapaulapayamopafati nelahapaiseana apa'kaeya'ae ani kavahu'a lapa'kaeyafe hapaise. Nakaeya lapa'kaeyafe na-hau nayamopafati ne'nahaiya kava hutapa vayatapimok-ife lahapau lapayamopafati nelahapaiseana apa'kaeya'aeani kava hu'a lapa'kaeyafe hapau apayamopafati ha-paise. 35 Ani kava hisayana mi'ko vaya'moki lahapaulapayamopafati nelahapaiya ya akete'a lapa'kaeyafe inakehukae ‘Yisasi ke ne'afea vayamai'nae.’ hu'a hukae.” nehe.

Pitafe “Naki a'ka fala'kikane.” nehe.36 Saimoni Pita'a inake nehe “Anumayamoka hanate

ukane?” huno afikekeno Yisasi'a inake nehe “Vi-soa kumatena meni na'kame o'ukana'maki henaka'akeukane.” nehe. 37 Nehikeno Pita'a inake nehe “Anu-maya'nimoka nakaeya na'ya hinake'na meni ka'kameo'visoe? Kakaeyafe nahau'neanake'na kaha'ma'na nava-muna atale'na falikoe.” nehe. 38 Nehikeno Yisasi'ainake huno afine'ke “Kakaeya nakaeyafe ‘Lusiya hunonahau'neanake'na kaha'maesoa yafe navamu atale'na fa-likoe.’ hu'ka nehape? Alaki lamake hu'na kaha'nepauveko'kolemo'a ake o'ai'nisike'ka kakaeya aole'ae mako'aeafina vane nehu'ka nakaeyafe ‘O'ake'noa ve'kae nehae.’hu'ka naki a'ka fala'kikane.” nehe.

14“Nakaeya ko'ku'napi visaya ka'mo aepa'a mai'noe.” huno

Yisasi'a nehe.

Yoni 14:1 68 Yoni 14:101 Yisasi'a inake nehe “Lapaipamo'a halekeno o'maino.

Anumaya Kotife afitapa lapa'ku'a ne'amitapaena ani kavahutapa nakaeya'ae afitapa lapaipafi maletapa lapa'ku'anameo. 2Afo'nimo nopina mi'ko vaya maisaya yana nesuya hane'ne. Ani ya ohane'nininana ako lahapapaunine.Lahapapaunina'maki nakaeya no kumatapi ali'na avatatihulapatekefe nehoanake'na ukoe. 3 Nakaeya mai'noakumate esaketa nakaeya'ae lo'kata maisuna yafe nakaeyau'na no kumatapi ali'na avatati hulapatete'na ete'naesoana lapavale'na visuketa alaki lo'kata maikune.

4Lapa'kaeya ani kumate visoa kana ako ake'nae.” nehe.5Nehikeno Tomasi'a inake nehe “Anumayatimoka visanakumana lakaeya o'afi'nona'maki hana kava huta visunakafe afisune?” huno afine'ke. 6 Afine'kekeno Yisasi'ainake nehe “Nakaeya'nike ko'ku'napi visaya ka'mo aepa'amai'noe. Nakaeya lamake ke hu ya'mo aepa'a mai'noe.Nakaeya akola maike maike hu apavamu'mo aepa'amai'noe. Mako vaya'moki Afo'nimoteka esayana alukateti o'ukaya'maki nakaeya'ke ka'mo aepa'a mai'noayafe alaki nakaeyateti'ke ukae. 7 Lapa'kaeya nakaeyaako naketapa alakepa hu'nininana Afo'nimo'ae ani kavahutapa ako ake'ninina'maki lapa'kaeya meni aepa hetapaAfo'nimona ako ne'aketapa afitapa ako hale'nae.” nehe.

8 Nehikeno Filipi'a inake huno hapai'ne“Anumayatimoka Afo'kamona lavelisanaketaakesunakeno laipamo'a mako'ae laka olese.” nehe.9 Nehikeno Yisasi'a inake huno ha'nepaiye “Filipikayatala afina lapa'kaeya'ae lo'ka'na mai'noa'makinakaeya aepa o'ake'nape? Mako ve'kamo'a nakaeyanake'niseana ani kava huno Afo'nimo'ae ne'akea'makina'ya hike'ka ‘Afo'kamona laveleo.’ hu'ka nehane?10 Nakaeya Afo'nimo aipafi maukeno Afo'nimo'a anikava huno nakaeya naipafi mai'nea yafe kakaeya

Yoni 14:11 69 Yoni 14:17afi'ka kaipafi no'malape? Lahapapai'noa ke nakai'ninaku nakesafati ali'na lahapa'nopauva'maki Afo'nimo'anakaeyapi mai'neno ali'ya ne'alino ani ke nahapai'nea kelahapa'nepauve. 11 Nakaeya Afo'nimo aipafi mai'nokenoani kava huno Afo'nimo'a nakaeya naipafi mai'nehu'na nehoa ke afitapa lapaipafi maletapa lapa'ku'anameo. Inake hoa kelefe lapa'ku'a o'namikefe lapa'kaeyami'ko ne'aloa ali'yafe ake'netapa nakaeyafe afitapalapaipafi ne'maletapa lapa'ku'a nameo. 12 Alaki lamakehu'na lahapa'nepauve mako vaya'moki nakaeyafe afi'aapaipafi malete'a apa'ku'a nami'naya vaya'moki mi'koali'noa ali'yana ani kava hu'a alikae. Alikaya'makinakaeya Afo'nimoteka visoa yafenake'a lusi ali'ya ali'anakaeya ali'noa ali'yana ali'a nakase'a alikae. 13 Inakilapa'kaeya mi'ko yafe nakaeyafe afitapa nakaeya nakilenafikesayana ani kava hukoe. Mafa'ne'amo'na hu'noakava'mo'a Afo'nimo aki ali'a asaka hisaya yafe anikava hulapatekauve. 14 Ani kava hutapa mi'ko yafenafikesayana nakaeyafe afitapa nakaeya nakile ke hutapami'ko yafe nafikesayana ani kava hulapatekauve.” hu'ne.

“Fate Akufa Avamu lapamikoe.” hu'ne.15 “Lapa'kaeya lahapau lapayamopafati nakaeyafe

lahapaisiketapaena lahapapai'noa ke a'kame malekae.16 A'kame malesake'na Afo'nimoteka afikesukenolahapa'maesea Avamuna hutesikeno eno akola maikemaike huno lapa'kaeya'ae maike. Ani Fate AkufaAvamu'amo'a lamake'ake kemo aepa'a mai'neanakenoalino lapaya huke. 17 Mi'ko mani mopale yafe apa'kufaali'a hai'naya vaya'moki ake'a afi'a alakepa ohu'nayayafe Fate Akufa Avamu'a o'avalekaya'maki lapa'kaeya akoaketapa alakepa hutapa mai'nayanakeno lapa'kaeya'aemai'neanakeno lapaipafi eno maike.

Yoni 14:18 70 Yoni 14:2518 Ani yafe lapatalesuketapa mekusa mafa'nekana

hutapa o'maikayanaki lapa'kaeyate ete'na ekauve.19 Aupasi afina mani mopale yafe apa'kufa ali'a nehaiyavaya'moki mako'ae nakaeya o'nakekayanaketapalapa'kaeya nakaeya nakekae. Akola maike maikeapavamu'mo aepa'a mai'noa yafe lapa'kaeya aniya hutapa maike maike lapavamu alitapa maikae.20 Mai'netapa lapa'kaeya mani kanale Fate AkufaAvamu'amo'a esea afina nakaeya Afo'nimo'aemai'noketapa lapa'kaeya ani ya hutapa nakaeya'aemai'nake'na nakaeya ani ya hu'na lapa'kaeya'ae mai'noayafe afitapa alakepa hutapa afikae.

21 Mako vaya'moki nakaeya ke afite'a a'kamemalesu'aena nakaeyafe hapau apayamopafati nehapaiye.Nakaeyafe hapau apayamopafati nehapaiya vayafeAfo'nimo'a ani ya huno apa'kaeyafe hau ayamopafatihauke. Haisike'na nakaeya'ae ani ya hu'na nahaunayamopafati apa'kaeyafe nahaisike'na naipaapamisuke'a nake'a alakepa hu'a nakekae” nehe.22 Nehikeno Yutasi Isa'kalioti aomepa hamo'amo'ainake nehe “Anumaya'nimoka na'ya hinake'ka lakaeyalaulakale aepa'a'ka lavelikananaki mi'ko ma mopale yafeapa'kufa ali'a hai'naya vaya'ai apaulakale hu'ka foleohukane?” huno afine'ke.

23 Afine'kekeno Yisasi'a inake he “Mako vaya'mokinakaeyafe apaipafati hapaisike'aena nakaeya kea'kame malekae. A'kame malesakeno'aena Afo'nimo'aapa'kaeyafe ani kava huno aipafati hauke. Afo'nimo'aenakai'ni'ae eta'a apa'kaeya'ae maiku'ae. 24 Makovaya'moki nakaeyafe apaipafati ohapaiseana nakaeyake a'kame no'malaya'maki lahapapai'noa ke nakai'ni keo'maleanaki hunate'nea Afo'nimo ke hane'ne.

25 Lapa'kaeya'ae mai'ne'na mani ke lahapapai'noe.

Yoni 14:26 71 Yoni 15:326Lahapapai'noa'maki Afo'nimo'a nakaeya nakile huteseave'ka lapaya hu ve'kakeno mi'ko ya huno lapavelike. Anihutesea ve'ka Fate Akufa Avamu'akeno mai'neno mi'kolahapapai'noa ke lapa'kesa alino hao hisiketapa afikae.

27 Lapatale'na ukefe nehu'na yuna hetapa maisaya la-paipa lapa'kesa nelapamoe. Nakaeya yuna he'na mai'noanaipa nakesa nelapamoe. Ani nelapamoa yana mamopale vaya'moki yuna hesaya ya nelapamea ya'kananoheanaki havi lapaipa lapa'kesa afitapa koli oheo.28 ‘Lapatale'na ute'na lapa'kaeyate ete'na ekauve.’ hu'nalahapapai'noa ke ako afi'nae. Nakaeyafe lapaipafatinelahapaininana Afo'nimo'a nakaseno ala hu'nea yafeAfo'nimo mai'neateka ukefe hisoa yana amuse hanine.29 Lapatale'na visoa afina afitetapa lapaipafi malesayayafe meni afina visoa yafe lahapa'nepauve. 30 Sata'ama mopale kava ve'ka makale'a ekefe neheanake'nanakaeya mako'ae ke ohukoe. Sata lo'kiya'amo'a nakaeyanao'kase'neanaki Afo'nimo'a nahapai'nea kava hu'na fa-likoe. 31 Nakaeya Afo'nimofe naipafati ne'nahaiya ka-vana ma mopale vaya'moki afisaya yafe Afo'nimo'a naha-pai'nea kava nehoe. Hai'a nehuki ako viketao.” nehe.

15Yisasi'a “Nakaeya lamake alakamo nofi mai'noe.” nehe.

1 Yisasi'a inake nehe nakaeya lamake alakamo nofimai'nokeno Afo'nimo'a ani alaka nofi hoyamo afo'amomai'ne. 2 Akaeya mi'ko nakaeyate a'kama'nea nofia'kopamo'a alaka'a no'aeyana yakeno ne'atale. Inakikanale'ya huno alaka aeya a'kopama'a mako'ae kanale'yahuno nesu yate alaka aeseafene nehuno ai'a alino hakalohu'ne. 3 Lapa'kaeya ako lahapapai'noa kemo'a ako alinohakalo hiketapa kanale'ya hutapa mako honi'ya yatapi

Yoni 15:4 72 Yoni 15:12o'male vaya mai'nae. 4 Lapa'kaeya nakaeyate kamat-apa maisake'na nakaeya'ae ani kava hu'na lapa'kaeya'aekama'na maikoe. Mako nofi alaka nofi'mo a'kopamo'anofi'ale a'kamano ohaneseana ne'ya'a ali o'atekaiye. Anikava hutapa lapa'kaeya'ae nakaeyate kamatapa alakihutapa o'maisayana ne'ya'a ali o'atekae.

5 Nakaeya nofi'mo yosa'a mai'noketapa lapa'kaeyaa'kopa'a'ni mai'nae. Nakaeyate kamano mai'nike'naakaeyate kama'na mai'noa ve'kamo'a alaka'a nesu yatene'aeye. Inaki lapa'kaeya natalesayana alaki lamakehutapamako akufa kanale kava ohukae. 6Mako vaya'mokinakaeya'aemai'a ohapaisayana alaka'a o'aeya a'kopakanahu'a hataka hutale'nisake'a vaikae. Vaitesake'a ania'kopayaka ali'a anupa hute'a atafi yaka hu'a katalekae.7 Lapa'kaeya nakaeyate maitapa hapai'nisakeno nakaeyakemo'a lapa'kaeyapi hane'nisiketapa lahapau'niseayafe nafikesayana afa'a lapamikoe. 8 Lapa'kaeyalusiya hutapa alaka'a aesayana Afo'nimo'a ala akihanekaiye. Hanesea yafenaketapa lapa'kaeya nakaeyake ne'afea vaya maikae. 9 Afo'nimo'a nakaeyafe hauayamopafati nehaiya kava hu'na lapa'kaeyafe anikava hu'na nahau nayamopafati nahau'ne. Nahaunayamopafati nahau'nea vaya'nimokitapa nakaeyanahau nayamopafati ne'nahaiya aku'ainaka maiyo.10 Nakaeya Afo'nimo'a hu'nea ke afi'na a'kame male'noayafe Afo'nimo'a nakaeyafe hau ayamopafati nehaiyaaku'ainaka ne'mauve. Mai'noketapa lapa'kaeya anikava hutapa hu'noa ke afitapa a'kame malesake'nalapa'kaeya'ae nahau nayamopafati ne'nahaiya aku'ainakamaikae.

11 Nakaeya naipamo'a amuse ya hane'nea yalapa'kaeya lapaipafi male'na havaitelapatesoa yafe anike lahapa'nepauve. 12 Nakaeya lapa'kaeyafe nahau

Yoni 15:13 73 Yoni 15:19nayamopafati ne'nahaiya kava hutapa vayatapimokifelahapau lapayamopafati lahapaisike'a ani kava hu'aapa'kaeya'ae lapa'kaeyafe hapau apayamopafati hapainohu'na ke male male'noa ke ne'maloe. 13Mako ve'kamo'avaya'amofe “Kakaeya kakufa ali'na katisoa yafe nakaeyakakaeyatefe falikoe.” huteno faliseana mi'ko vaya'mokihapau apayamopafati nehapaiya kavana apa'kasekaiye.14 Nakaeya hu'noa ke a'kame malesayana nakai'nivaya maikae. 15 Nakaeya lapa'kaeyafe “Ali'ya vaya'nimai'nae.” hu'na mako'ae ohukoe. Mako ali'ya ve'kamo'akava ve'ka'amo ali'ya alea aepa'a o'ake'nea'makinakaeya mi'ko ya Afo'nimo'a nahapai'nea ke akolahapapai'noa yafe “Ali'ya vaya'ni mai'nae.” ohukoanakiako lahapapai'noa yafe “Lapa'kaeya vaya'ni mai'nae.”hu'na nehoe. 16 Lapa'kaeya nakaeya naketapa le'kanapaio'nate'naya'maki nakaeya hokote'na lapa'kaeya utapaAnumaya Koti haisea kava hisaya yapati ne'ya'aalitapa fole aisayana akola hanesea yafe lapa'ke'naako le'kanapaite'na hulapate'noe. Hulapate'noketapanakaeyafe ne'afitapa nakaeya nakile Afo'nimoteka makoyafe afikesayana mi'ko ani afikesaya yana lapamike.17 Nahau'nea kavafe inake hu'na ke male male'noake ne'maloe vayatapimokife lahapau lapayamopafatilahapainake'a ani kava hu'a lapa'kaeyafe hapauapayamopafati hapaino.

“Ma mopale vaya'moki kame ya hulapatekae.” hu'ne.18 Ma mopale yafe apa'kufa ali'a nehaiya vaya'moki

lapa'kaeya kame ya hulapatesaketapaena lapa'kesamo'ahao hinaketapa afeo hokote'a nakaeya ani kava hu'akame ya hunate'nae. 19 Lapa'kaeya ma mopale vaya'kanahutapa mai'nininana mani mopale vaya'moki hapauapayamopafati lapa'kaeyafe hapainina'maki nakaeyama mopale vayapati lapa'ke'na le'kanapaimale'noa yafe

Yoni 15:20 74 Yoni 15:27lapa'kaeya mopale vaya'kana vaya o'mai'nae. Ani yafemamopale yafe apa'kufa ali'a nehaiya vaya'moki kame yahunelapatae. 20 Nakaeya inake hu'na ako lahapapai'noe“Ali'ya ve'kamo'a kava ve'ka'a ao'kase'ne.” Ani hu'noake lapa'kesa afitapa hao heo. Mako vaya'moki nakaeyalapa'kaeya kava ve'katapi ali'a haviya hunate'naya yahu'a lapa'kaeya ani kava hu'a ali'ya vaya'ni'ae ali'a haviyahulapatekaya'maki mako vaya'moki nakaeya ke afi'aa'kamemale'nisayana lapa'kaeya ke'ae ani kava hu'a afi'aa'kame malekae. 21 Hunate'nea ve'kae afi'a alakepa hu'ao'afi'naya yafe lapa'kaeya nakaeya vayamai'naya yafe anikava hulapatekae. 22 Nakaeya e'na ke hapa'opauninanaapa'kaeya hao'otake kavana ohanine. Afa'a ako e'nahapapai'noa'maki hao'otake ya hu'naya yafe ete'a kehisaya ke'api o'male'ne. 23Nakaeya kame ya hunate'nayavaya'moki Afo'nimo'ae kame ya hute'nae. 24 Nakaeyaapa'kaeyapi mai'ne'na mako vaya o'ake'naya lo'kiya kavaohininana hao'otake kavana ohanina'maki ako alo huke'aakete'a nakaeya'ae Afo'nimo'ae kame ya hunela'atae.25 Apa'kaeya ke male male'nea ke kamale'naya kemo'anakaeyafe inake hu'ne “Hao'otake kava ohu'ninake'akame ya hune'natae.” hu'a kamale'nayane. Ani ke foleaino ne'ya'a alitekeno lamake nehe hisea yafe nakaeyakame ya hunate'nae.

26 Lapaya hu ve'ka Afo'nimotekati hutesoa ve'kalamake'ake ke hisea ve'ka Fate Akufa AvamunaAfo'nimotekati hutesukeno eseana nakaeyafe kelahapapaike. 27 Lahapapaikeanaketapa nakaeyaali'ya aepa he'na ali'noa afina lapa'kaeya nakaeya'aeako mai'nayanaketapa nakaeyafe mi'ko vayana kehapapaikae.

Yoni 16:1 75 Yoni 16:1116

1 Yisasi'a inake nehe nakaeyafe lapaipafi afitapamale'nayateti ataletapa o'visaya yafe mani kelahapapai'noe. 2 Apa'kaeya lapa'kaeya lapavale'a mononopati lahapafaitalekae. Ani kana esea afina makovaya'moki lapa'kaeya nelahapa'a ma apa'kesa afikae“Mani kava nehunana Anumaya Koti a'kame ne'malone.”hu'a hukae. 3Afo'nimo'aenakaeya'ae apaipa ola'ami'nayayafe ani kavana hulapatekae.

Fate Akufa Avamu'mo ali'yafe hapa'nepaiye.4 Ani kana eno va'yi hisea afina lahapapai'noa

kemo'a lapa'kesa alino hao hinaketapa afitapa alakepahisaya yafe meni ani ke lahapapai'noe. Mani kehokote afina lapa'kaeya'ae mai'noa yafe a'ke'ainakalahapa'opai'noane. 5 Lahapa'opai'noa'maki menihunateke'na e'noa ve'kamoteka ukoanaketapa makove'kamoka nakaeyafe “Hana'ale ne'vane?” hutapanafio'ke'nae. 6 Nafio'ketapa nakaeya lahapa'nepauvake lahapau nehae.

7 Lahapau nehake'na alaki lamake hu'nalahapa'nepauve nakaeya o'visoana lapaya hu ve'kao'mekaiye. O'mekaiyanake'na nakaeya ute'na lapayahisea ve'ka lapa'kaeyate hutesukeno eseana kanalelapa'kaeya lapaya huke. 8 Lapaya hu ve'ka eseanami'ko ma mopale vayana hao'otake ya hu'naya aepa'aefatako kava hu'naya aepa'ae Anumaya Koti'a kakehupatesea ya'mo aepa'ae huno fole ainake'a afikae.9 Hao'otake ya'mo aepa'ae lapaya hu ve'kamo'a inakehuke “Yisasife afitapa lapaipafi no'malaya yafe hao'otakeyatapi hane'ne.” 10 Nakaeya Afo'nimo mai'neateka akovisuketapa nakaeya mako'ae o'nakesaya yafe fatakokava hu ya'mo aepa'a lapaya hu ve'kamo'a huno foleainaketapa afikae. 11 Satana ma mopale kava ve'ka

Yoni 16:12 76 Yoni 16:21Anumaya Koti'a kake ako hute'nea yafe lapaya huve'kamo'a Anumaya Koti'a kake hupatesea ya'mo aepa'afole ainaketapa afikae.

12Nakaeya lusi ke lahapapaikoa'maki kana'ake hea yafelapa'kaeya afitapa alakepa hutapa o'afikae. 13 Lamake kenehea ve'ka Anumaya Koti Avamu'a eseana akai'alekatimi'ko Anumaya Koti lamake ke'a lapavelike. Akai'a aipaakesafati ke ohukeanaki ne'afea ke'ae henaka esea ya'moke'ae lahapapaike. 14 Ani ve'kamo'a nakaeya hu'noake lahapapaisike'a naki'ni lusiya hutapa alitapa asakahukae. 15Mi'ko Afo'nimo'a male'nea ya'a nakai'ni ya'akehamale'ne. Ina kava hu'nea yafe ani ke hu'noe “FateAkufa Avamu'amo'a amisoa ke alino lahapapaike.” hu'nahu'noe.

Yisasi'a “Afo'nimoteka ukoe.” nehe.16 “Aise kana'a nakaeya mako'ae o'nakekaya'maki aise

kana'a maiketapa etetapa nakekae.” nehe. 17 Nehike'amako akaeya ke ne'afea anaka'moki mako anaka'aifeinake hae “Mani kemo aepa'amo'a hana'ya hu'ne? ‘Aisekana'a nakaeya mako'ae o'nakekaya'maki aise kana'amaiketapa etetapa nakekae.’ nehuno ‘Afo'nimotekavisoa yafe nehoe.’ huno nehiketa aepa'a no'afune.18 ‘Aise kana'ae.’ heana aepa'a na'yane huno'ae nehe?Lakaeya akaeya hea ke no'afune.” hu'a huke afikenehae. 19 Nehakeno afikekefe haya ke Yisasi'a aipafimaleno afiteno inake he “Hu'noa ke ‘Aise kana'anakaeya o'nakekaya'maki etetapa aise kana'a maiketapanakekae.’ hu'na hoa ke lapa'kaeya lapa'kaitapi anikemo aepa'aena hutapa uteta nehafe? 20 Alaki lamakehu'na lahapa'nepauve lapa'kaeya lapatale'na visoa yafeavi alekaya'maki ma mopale vaya'moki amuse hukae.Hokotetapa lahapau hukaya'maki henaka'a lahapauhu ya'mo'a amuse ya hapakaiye. 21 A'mo'a mafa'ne

Yoni 16:22 77 Yoni 16:30alitesea kana aupa nehikeno akufa akafu kisea kanava'yi hu'nea yafe aipa kana nehe. Aipa kana nehea'makimafa'ne ako alitetekeno ‘Mafa'ne ako alitoe.’ huno amusehuno akufa akafu ki'nea yana ako ake'ne'kane. 22 Anikava'mo'a lapa'kaeyapi'ae hane'ne. Meni lapa'kaeya'aelapaipa kana nelahapaiyanake'na ete'na lapa'kesukenolapaipafina amuse ya'mo'a havaitekaiye. Havaitesikenomako ve'kamo'a ani amuse yana lahapa'ofalekaiye. 23Anikana eno va'yi hiseana lapa'kaeya nakaeyafe mako yafenafio'kekae. Lamake hu'na lahapa'nepauve nakaeyafeafitapa naki atapa mako yafe Afo'nimoteka afikesayanami'ko afikesaya yana afa'a lapamike. 24 A'ke'ainaka'aemeni'ae nakaeyafe afitapa naki atapa mako'ke yafeAfo'nimoteka afio'ke'nae. Amuse yatapimo'a lapaipafinahavaitese hutapaena nakaeyafe nafikeke'na lapamino.

Yisasi'a ma mopafi au'ava yana akaseno kava alino mai'ne.25Mani ke avoya ke humale'na lahapa'nepauvanake'na

henaka'a ani avoya ke mako'ae ohukoanake'naAfo'nimofe hu'na fole ai'na lahapapaikoe. 26-27 Hu'nafole aisuketapa ani afina nakaeya nakile afikekayanakinakaeya lapa'kaeyafe Afo'nimona afikekauve hu'nanohoa'maki lapa'kaeya nakaeyafe lapaipafati nelahapaiyayafe Afo'nimo'a lapa'kaeyafe aipafati nehainekenoafikesaya yana akai'a lapamike. Nakaeya AnumayaKotitekati e'noa ke afitapa lapaipafi ne'malaya yafeAfo'nimo'a lapa'kaeyafe aipafati nehaiye. 28 NakaeyaAfo'nimotekati ma mopafi e'noe. Meni nakaeya manimopa atale'na Afo'nimoteka ukefe nehoe.” nehe.29 Nehike'a akaeya ke ne'afea vaya'moki inake hae“Ako avoya kefati meni nohanaki mani ke hu'ka foleai'ka nehane. 30 Meni lakaeya afunana kakaeya mi'koyana afi'nane. Mi'ko vaya'moki apaipafi afi'naya yaafi'nanaki mako'ke ve'kamo'a mako yafe kafio'kese.

Yoni 16:31 78 Yoni 17:5Mi'ko yana afi'nana ke lakaeya kakaeyafe ‘AnumayaKotitekati e'nane.’ huta laipafi afita male'none.” hu'anehae. 31Nehakeno Yisasi'a inake nehe “Meni lapa'kaeyaafitapa lapaipafi maletapa lapaipa ne'namife? 32 Afeomako kana makale'a ekefe neheana ako eno va'yi hu'ne.Ani kanafina mako'ke mako'ke'mokitapa nataletapa nokumatapile uteta hukae. Nataletapa visake'na nakai'nikemaikoa'maki Afo'nimo'a nakaeya'ae maike. 33 Lapa'ku'anamitetapa lapaipa falu hutapa vase hutapa maisaya yafeani ke lahapapai'noe. Ma mopale maikayanakeno makokana'ake ya fole aikeanaki koli oheo. Nakaeya ma mopafiau'ava yana ako akase'na kava ya ali'na yakai'noe.”

17Yisasi'a akaeya ke ne'afea anaka hapa'maesea yafe Anu-

mayamoteka ke huno afine'ke.1 Yisasi'a ani ke huno hano huteno ko'ku'napaka aulu

neheno Anumayamoteka inake huno ke nehe Afo'nimokafalisoa kana'a ako va'yi hike'na mafa'ne'kamo'na kakiali'na asaka hisoa yafe falite'na heti'na kakaeyatehaisuke'ka ala naki'ae lo'kiya'ni'ae mafa'ne'kamo'nanameo. Namisanake'na kakaeya kaki hanale ali'na asakahukoe. 2 Mafa'ne'kamo'na mi'ko nami'nana vaya akolamaike maike hisaya apavamu ne'apami'na mi'ko vayatekava yakaisoa lo'kiya'ka ako nami'nane. 3 AnumayaKotika kakai'kake lo'kiya ve'ka lamake ve'ka mako'ke'akeAnumaya Kotika mai'nane hu'a vaya'moki kakaeyafeako afi'a alakepa hute'a hute'nana ve'ka Yisasife vayaapa'ku apame alino kati ve'ka ko'ku'napakati e'nea ve'kamai'ne hu'a afi'a alakepa hu'naya yafe maike maike huapavamu alikae. 4 Nami'nana ali'yana ako ali'na avayaa'noa yafe ma mopale kaki'ka ali'na asaka humale'noe.5Humale'noanaki Afo'nimokameni afina kakaeya kamete

Yoni 17:6 79 Yoni 17:12mai'nisuke'ka fate akufa ano halesea lo'kiya'ni nameo.Ma mopa alo ohu'nana afina kakaeya'ae mai'noanake'nafate akufa ano hale lo'kiya'ni hane'nike'na mai'noanakimeni ani ya hu'ka ani akufa ano hale lo'kiya'ni nameo.6 Ma mopafi vayapati apavale'ka nami'nana vaya'aitenaaepa'a'ka hu'na fole ai'na ako hapapai'noe. Ani vaya'mokikakai'ka vaya'yakake'ka apavale'ka nakaeya nami'nane.Nami'nanake'a ani vaya'moki kakaeya ke'kalena a'kamene'malae. 7-8 Nami'nana ke ako apami'noke'a ako atafahu'a afi'a alakepa huli'ne'a nakaeya kakaeyatekati e'noayafe afi'a alakepa huli'ne'a kakaeya hunatanake'na e'noayafe afi'a apaipafi malete'a apa'ku'a nami'nae. Apaipafimale'naya yafe mi'ko nami'nana yana kakaeyatekati'kee'ne hu'a meni afi'nae.

9 Apa'kaeya hapa'maesane hu'na Afo'nimokaleka kehu'na kafine'koe. Ma mopale yafe apa'kufa ali'a nehaiyavayafe Afo'nimokaleka meni kafi no'koa'maki kakai'kaapavale'ka nami'nana vaya'yaka kakai'ka vaya mai'nayayafe nami'nana vaya hapa'maesana yafe kafi ne'koe.10 Mi'ko nakaeya vayana kakaeya vaya'akene. Mi'kokakaeya vayana ani kava hu'a nakaeya vaya'ake mai'ne'aapaipa nami'naya vaya'nimoki nakaeya naki ali'a asakahu'nae. 11 Ali'a asaka hu'nake'na meni ma mopa atale'nakakaeyate ukoanaki nakaeyafe afi'a apaipafi male'nayavayana ma mopafi maikayanaki Afo'nimoka fateakufa Afo'nimoka kakai'ka nami'nana kakile hane'nealo'kiya'kaleti yakaipatesanana la'akaeya mako'kepimai'no'a avamete mai'no'a ya hu'a apa'kaeya'ae mako'kekate male'a mako'ke'a maisae. 12 Nakaeya apa'kaeya'aelo'ka'na mai'noa afina kakaeya nami'nana kakilehane'nea lo'kiyaleti yakaipate'nokeno mako'ke ve'kahani yapi leke leke nehea atafi o'ukea'maki AnumayaKoti ke kamale'naya kemo'a fole aino ne'ya'a alitesikeno

Yoni 17:13 80 Yoni 17:21lamake hisea yafe ani hani yapi leke leke nehea atafi viseave'ka Yutasi'a akai'ake uke.

13 Meni kakaeyateka ete'na ekauvanaki nakaeyanehoa amuse ya'mo'a apa'kaeya apaipafi havaiteseayafe ma mopale mai'ne'na mani ke hapa'nepauve.14 Hapa'nepai'na kakaeya ke ako apami'noki nakaeyama mopale vaya'kana ve'ka o'mai'na fate naku name'aeve'ka mai'noke'a apa'kaeya'ae nakaeya'kana hu'a mamopale vaya'kana vaya o'mai'a fate apa'ku apame'aevaya mai'naya yafe ma mopafi ve a'nemoki apa'kaeyafeapaipa kafa hepate'a kame ya hupate'nae. 15 Kame yahupate'naki nakaeya vaya'ni “Ma mopafati apavale'kaasaka ho.” hu'nae kafi no'koanaki Sata'a ano apavatakahu yafe “Yakaipate'ka apa'kufa ali'ka katike'a apa'kufaenakava hu'a maisae.” hu'naefe kafi ne'koe. 16 Nakaeya mamopafi vaya'kana ve'ka o'mai'na alu naku name'aeve'ka mai'noke'a apa'kaeya nakaeya'kana hu'a mamopafi vaya'kana vaya o'mai'a alu apa'ku apame'aevaya mai'nae. 17 Mai'nayanaki kakaeya'ka lamake'akekeleti fate akufa vaya maisaya apaipa apa'kesa apameo.Kakaeya hu'nana kemo'a lamake ke'ake nehe. 18 Kakaeyanakaeya hunatanake'na ma mopafi vaya'ai folakapie'noana nakaeya ani kava hu'na mopale vaya'ai folakapiu'a maisae hu'na hupate'noe. 19 Hupate'noanake'aapa'kaeya lamake'ake keleti fate akufa vaya maisayaapaipa apa'kesa afisaya yafe nakaeya fate akufa ve'kamaisoa naipa nakesa ne'afoe.

20 Nakaeya'ae mai'naya vaya'ake hapa'maesana yafekafi no'koa'maki apa'kaeya hisaya keleti nakaeyafe afi'aapaipafi malesaya vaya'aefe kafine'koe. 21 Afo'nimokainake hu'na kafine'koe mi'ko nakaeyafe afi'a apaipafimale'naya vayana mako'ke apaipale maisae. Mi'komopale ve a'nemoki kakaeya hunate'nanake'na e'noa

Yoni 17:22 81 Yoni 18:1yafe afi'a apaipafi malesaya yafe la'akaeya mai'no'akava hu'a mako'ke apaipale maisae. Kakaeya nakaeyapine'mainake'na nakaeya kakaeyapi mauketa'a hu'no'akava hu'a la'akaeyapimaisaketamako'ke laipalemaisune.22 La'akaeya mako'ke la'aipa la'akesale mau'a kava hu'amako'ke apaipa apa'kesale maisaya yafe ano halesealo'kiya'ni nami'nana lo'kiya yana ako apami'noe.23 Apa'kaeya mako'ke apaipa apa'kesale mai'a alakepahisaya yafe nakaeya apa'kaeyapi mauke'ka kakaeyanakaeyapi mai'nane. Nakaeyafe kahau kayamopafatikahau'nike'ka ani kava hu'ka ma mopale vaya'aife kahaukayamopafati kahau'nea ya'ae hunatanake'na e'noaya'aefe mi'ko mopale vaya'moki afisaya yafe kakaeya keafi'naya vayana mako'ke apaipa apa'kesale maisae.

24Afo'nimoka mamopa alo ohu'ne'ka nakaeyafe kahaukayamopafati kahaike'ka nami'nana fate akufa ano halelo'kiya'ni kakaeya apavale'ka nami'nana vayana maisoakumatena nakaeya'ae mai'ne'a akesae hu'nae nehoe.25Afo'nimoka hao'otake kava hu ya'ka o'male Afo'nimokama mopale yafe apa'kufa ali'a hai vayana kakaeyafeo'afi'nayanaki nakaeya ako kakaeyafe afi'noke'a mamai'naya vaya'moki nakaeya hunatanake'na e'noa yanaako afi'nae. 26 Nakaeya apa'kaeya apa'ku'ainaka maisoayafe aepa'a'ka ako hapapai'noe. Nakaeyafe kahaukayamopafati kahau'nea ya apa'kaeya apaipafi malesanayafe aepa'a'ka hu'na fole ai'na hapapai'noa'maki mako'aehapapaikoe huno hu'ne.

18Yisasina atafa hu'a nofi hute'nae.

1 Yisasi'a ani ke Anumayamoteka ke huno afikenoakaeya ke ne'afea anaka'ae hatilavi'a mako otufi u'nae.Ani otumo aki'a Kitaloni. Ani li falika mako olivi yosa

Yoni 18:2 82 Yoni 18:10ha'kalemale'naya hoya hane'nike'a Yisasi'ae akaeya kene'afea anaka'ae ani hoyafi hai'nae. 2 Hai'naya'makiYutasi'a Yisasina avaleno kame vaya'amoki apayapi ate-sea ve'kamo'a ani hoya ake'neane. Yisasi'a akaeya kene'afea anaka'ae ani hoyafi ali'a atalu hu'a ne'maiyahoyafinakeno Yutasi'a ake'neane. 3 Ake'neatenakenoYutasi'a uno ala mono nopi kava vaya'ae Falasi monoke ne'afea vaya'aite'ae vikeno mono nopi ati vaya'aemako ati vaya'ae ne'apavaleno ani hoyafi ata kani'ae lamukani'ae ala hisaya ati keve'ae ali'ne'a e'nae. 4 Yisasi'ami'ko akaeya akufale fole aikefe nehea yana ako aketenouno hapau'aleti inake huno apafine'ke “Lapa'kaeya nalafekahau ne'ae?” nehe. 5 Nehike'a anona'a ke'ale in-ake nehae “Yisasi'a Nasaleti kumateti ve'kae eta kahaune'aone.” hu'a nehae. Nehakeno Yisasi'a inake nehe“Ma nakaeya'ke mai'noafe'mune.” huno nehikeno Yu-tasi'a avaleno kame vaya'ai apayapi atekefe nehea ve'kaani vaya'ae mai'ne. 6 Mai'nikeno Yisasi'a “Nakaeya mamai'noafe'mune.” nehike'a apa'kamelakati la'ka'ka ai'aasakau'a ai'nae.

7 Asakau'a ai'nakeno Yisasi'a halate mako'ae inakehuno apafine'ke “Lapa'kaeya nalafe kahau ne'ae?” hunohike'a anona'a ke'ale inake nehae “Yisasi'a Nasaletikumateti ve'kae eta kahau ne'aone.” hu'a nehae.8 Nehakeno Yisasi'a anona'a ke'apile inake nehe “Manakaeyafe'mune hu'na ako lahapapai'noe. Lapa'kaeyanakaeyafe kahau ne'atapaena ma vaya'kona apataleke'aete'a veo.” nehe. 9Yisasi'a ako hokoteno hu'nea ke inakehu'ne “Nami'nana vayapati mako'ke'a o'atale'noe.”hu'ne. Ani hu'nea kemo'a fole aino lamake hunone'ya'a alitesea yafe Yisasi'a “Apataleke'a veo.” nehe.10 Nehikeno Saimoni Pita'a sasu'me aliteno mai'neatetiani sasu'me ku'afati avayu humaleno ala mono nopikava ve'kamo ali'ya ve'kamo aya lamaka aupalika

Yoni 18:11 83 Yoni 18:18

akesa aepa'afati heno hataka hutalekeno mopafi asakahulavi'ne. Ani ali'ya ve'kamo aki'a Mala'kasi'ae. 11 Inakava nehikeno Yisasi'a Pitafe inake nehe “Sasu'me'kahalate ali'ka ku'afi aiyo. Na kava nehane? Ko nakufa'aenaku name'ae nakafu kisea ya'mo'a atu'ake nehea li'kananehikeno afa'a ani li hane'nea ke'ayona Afo'nimo'anami'nea'maki nakaeyafe ‘O'nese.’ hu'kae nehape?”nehe.

Yisasina Anasite avale'a ne'vae.12 Nehike'a kame hu ati vaya'ae ala kava ve'ka'api'ae

mono nopi ati vaya'ae Yisasina atafa hu'a ayate nofikite'nae. 13 Nofi kitete'a hokote'a Anasite avale'ane'vae. Anasi'a Kaiyafasi a'amo afo'amo'amai'neanakenoKaiyafasi'a ani kafufi ala mono nopi hokote kava ve'kamai'nea kanalene. 14 Kaiyafasi'a Yuta vaya'aife inakehuno hapapai'ne “Mako ve'ka mi'ko vaya'aite falise.”hu'ne.

Pita'a Yisasife “O'ake'noa ve'kae.” nehe.15 Saimoni Pita'ae mako Yisasi ke ne'afea ve'ka'ae

Yisasina a'kame ne'va'akeno ala mono nopi hokotekava ve'kamo'a ani Yisasi ke ne'afea ve'ka ako ake'neave'kakeno ala mono nopi hokote kava ve'kamo keki'yavekofi Yisasi'ae lo'kano hai'ne. 16 Haitekeno Pita'ama'aileka kipate hetino mai'nikeno ani Yisasi ke ne'afeave'kamo'a uno kipate yakai'nea a'mafa'ne ke hapaitenoPitana avaleno atekeno mai'ne. 17Mai'nikeno ani kipateyakai'nea a'mafa'nemo'a Pitafe inake he “Kakaeya'ae mave'kamo ke ne'afina ve'ka mai'nape?” huno afine'kekenoPita'a inake hu'ne “Nakaeya ani ve'ka o'mai'noe.” nehe.18 Nehikeno yasimo huteno lusi lanitani hike'a ali'yavaya'ae mono nopi ati vaya'ae ata kate'a lusi yasi hike'aheti'a lota hu'a mai'nakeno Pita'a apa'kaeya'ae atale het-ino akufa lota nehe.

Yoni 18:19 84 Yoni 18:27Ala mono nopi hokote kava ne'mo'a Yisasina kake hute'ne.

19 Ala mono nopi hokote kava ve'kamo'a Yisasife in-ake huno afine'ke “Kakaeya ke ne'afea anaka'ae kakaeyahu'ka apaveli'nana ke'ae nahapaiyo.” huno afine'ke.20 Afine'kekeno Yisasi'a ke'ale inake he “Nakaeya mi'kove a'ne'ai apaulakale mono ke hapapai'noana mi'ko afinaYuta vaya atalu hu'naya mono nopi'ae ala mono nopi'aemi'ko ke hu'noa'maki fala'ki yapaka u'na mako kesi kealaki hapa'opai'noe. 21 Na kava hike'ka nafine'kane?Nakaeya ke nehuke'a afi'naya vaya'aife hapapai'noa keapafiko. Nakaeya hu'noa ke afi'nae.” nehe. 22 Nehikenomako anile hetino mai'nea ati ve'kamo'a Yisasi aukosafine'amakino inake he “Kakaeya ala mono nopi hokotekava ve'kamo kele nakalu hukape?” nehe. 23 NehikenoYisasi'a anona'a ke'ale inake he “Nakaeyamako hao'otakeke hu'nisuke'kaena kakaeya ani hao'otake ke hu'nisoake ete'ka hu'ka fole ainato. Inaki nakaeya lamakeke hu'nisoana na'ya hike'ka ne'namakine?” hu'ne.24 Nehike'a nofi kitete'a Anasi'a ala mono nopi hokotekava ve'ka Kaiyafasiteka huteke'a avale'a ne'vae.

Pita'a mako'ae Yisasife “O'ake'noa ve'ka mai'ne.” nehe.25Ne'vakeno Saimoni Pita'a atale lota huno mai'nike'a

inake hu'a nehae “Kakaeya'ae ani ve'kamo ke ne'afinave'ka mai'nape?” hu'a nehakeno Pita'a make he “He'eani ve'ka nakaeya o'mai'noe.” nehe. 26 Nehikeno alamono nopi hokote kava ve'kamo ali'ya ve'kamo'a Pita'aakesa heno hataka hu'nea ve'kamo vaya'amo'a inakenehe “Lamake kakaeya Yisasi'ae hoyafi mai'nanake'nakake'noane.” nehe. 27 Nehikeno Pita'a mako'ae inakehu'ne “Nakaeya o'nake'nane.” nehikeno ko'kolemo'amakale'a ake ai'ne.

Yisasi'a Pailatite heti'ne.

Yoni 18:28 85 Yoni 18:3528 Natepi Yisasina Kaiyafasi nopati avale'a ala Lomu

kamani kava ve'kamo kake hupate note avale'a u'nae.Yuta vaya'ai mono ke'apimo'a inake hu'ne afa vaya'aelo'katapa maisayana apa'kaeya kava hutapa hao'otakevaya mai'naya yafe ala emu ne'yana o'nekae huno hu'neayafe Yuta vaya'moki ani ala emu ne'yana nesaya yafe aninopi ohai'a ma'aileka mai'nae. 29 Kumateka mai'nakenoPailati'a ala Lomu kamani kava ve'kamo'a apa'kaeyamai'nayate eno inake huno apafine'ke “Lapa'kaeyana'yane keleti mani ve'ka kake hutekefe nehae?” nehe.30Hike'a anona'a ke'ale inake hu'a hapai'nae “Mani ve'kahao'otake kava ohu ve'ka mai'nininana ma kava hutakakaeyate avalelita o'menine.” hu'a nehae. 31 NehakenoPailati'a eteno inake huno hapapai'ne “Lapa'kaitapiyanaki lapa'kaeya avaletapa mono ketapileti kakehuteo.” nehe. Nehike'a Yuta vaya'moki inake hu'ahu'nae “Kakaeya kamanimoka ke male male'nana kemo'a‘Mako ve'ka hatapa ofaleo.’ hu'ka lakaeyafe nehane.”hu'a nehae. 32 A'ke'ainaka Yisasi'a “Falikoe.” nehunoinake hu'ne “Yofo yosale nahaesake'na falikoe.” hu'ne.Lomu kamani vaya'moki mako ve'ka hakefe yofo yosaleasaikeno fali'ne. Yisasi'a hu'nea kemo'a fole aino ne'ya'aalitekeno lamake hisea yafe Yuta vaya'yakamoki ani kenehae.

33 Ani ke hakeno Pailati'a ataleno kake hune'apateanopaka haiteno Yisasife ke hikeno vikeno inake hunoafine'ke “Kakaeya Yuta vaya'aipi ala yahauve ve'kamai'nape?” huno afine'ke. 34 Afine'kekeno Yisasi'aanona'a ke'ale inake he “Kakaeya kaipa kakesafati manike nehapi mako vaya'moki inani akufa ke nakaeyafe ka-hapaike'kae nehane?” huno afine'ke. 35 Afine'kekenoPailati'a anona'a ke'ale inake huno afine'ke “NakaeyaYuta ve'ka mai'nofi? Kakai'ka nofi vaya'ae ala mono

Yoni 18:36 86 Yoni 18:40nopi kava vaya'ae kavale'a nakaeyate ne'ayana kakaeyana hao'otake kava hu'nane hu'na kafine'koe?” nehe.

36 Afine'kekeno Yisasi'a anona'a ke'ale inake he“Nakaeya kava yakaisoa kumana ma mopafi o'male'ne.Inaki ma mopafi kava yakaisoa kuma'ni hane'nininanaali'ya vaya'nimoki heti'a la hinina'maki nakaeya navale'aYuta vaya'ai apayapina ma kava hu'a o'natanina'makinakaeya kava yakaisoa kuma'ni ma mopafi o'male'neayafe Yuta vaya'moki apayapi navale'a nate'nae.” nehe.37Nehikeno Pailati'a akaeyafe inake nehe “Ala kava ve'kamai'noe hu'ka nehape?” nehikeno Yisasi'a anona'a ke'aleinake he “Kakaeya nakaeyafe ‘Ala kava ne mai'nane.’hu'ka hana ke lamake nehane. Nakaeya lamake ke hu'nafole aisoa yafe ita'nimo'a alinate'ne. Lamake ke hu'nafole aisoa yafemamopafi e'noana lamake ke afi'a apaipafimale'naya vaya'moki nakaeya nehoa ke ne'afe.” nehe.38 Nehikeno Pailati'a Yisasife inake nehe “Ani lamake kena akufa ke hane'ne?” nehe.

Yisasife “Yofo yosale nili aitetapa asaikeno falino.” hu'anehae.

Pailati'a hatilavino kumateka uno Yuta vaya'aife inakehuno hapapai'ne “Hao'otake kava hu'nea yana kahauaovana o'ake'noe. 39 O'ake'noa'maki lapa'kaeya mi'koala emu ki afina nafikake'na mako ve'ka nofi nopatiafa'a avale'na lapami'noanaki lapa'kaeya meni nalafenelahapaiye? Yuta vaya'mokitapa yahauve ve'ka afa'aatalesukeno lapa'kaeyateka visife?” huno apafine'ke.40 Apafikeke'a ala kefati inake hu'a hu'nae “Akaeyane'atale'ka Palapasina avale'ka lamisane.” hu'a nehu'a“Palapasi'kene Palapasi'kene.” hu'a nehae. Ani Palapasi'aala kumate vaya'aife inake he “Kamani vaya'ae la hike-tao.” huno hu'nea ve'kamai'nike'a akaeyafe ani ke nehae.

Yoni 19:1 87 Yoni 19:919

1 Pailati'a Yisasina avaleno “Nofi kayoteti sefu ameo.”huno hapapaike'a sefu ami'nae. 2-3 Sefu amite'a kamevaya'moki aufe nofiteti ali'a kalaki'a ka'kolita alo hute'aakenopale vaite'nae. Vaitete'a ala kava ve'kamo haesayatala kena havaitete'a Yisasi'a mai'neate e'a Yisasifeinake hae “Hae Yuta vaya'ai ala yahauve ve'kamai'nape?”nehu'a aukosafi apayateti amaki'nae.

4 Ina kava hakeno Pailati'a kumateka hatilavino ali'aatalu hu'naya Yuta vaya'aife inake nehe “Hao'otake ya'akahau a'na akoana mako'ke o'maleke'na lapa'kaeya anike afisae hu'na avale'na lapa'kaeyate hatilavi'na ne'oe.”nehe. 5 Nehikeno Yisasi'a kumateka hatilavino e'ne.Aufe nofiteti ali'a kalaki'a alo humale ka'kolita akenopalehane'nikeno haesa kena havaite'naya kena'ae hatilavinoe'ne. Ekeno Pailati'a apa'kaeyafe inake nehe “Mani ve'kamai'niki akeo.” huno hapapai'ne. 6 Hapapaike'a mononopi kava vaya'ae ati vaya'ae Yisasina akete'a ala keke-fafati inake hu'a nehae “Yofo yosale nili aitetapa asaikenofalino. Yofo yosale nili aitetapa asaikeno falino.” hu'a ne-hakeno Pailati'a inake huno hapapai'ne “Lapa'kaeyatapiavaletapa yofo yosale nili aitetapa asaiyo. Nakaeya ka-hau aovana mako hao'otake ya'a o'male'nea yafenake'naohakauve.” nehe. 7 Nehike'a Yuta vaya'moki inakehu'a hapai'nae “Yisasi'a akai'ae inake hu'ne ‘NakaeyaAnumaya Koti mafa'ne'a mai'noe.’ hu'ne. Hu'nikenolakaeyapina mako ke male male'nea kemo'a inake hu'ne‘Ani ke hisea ve'ka falise.’ hu'neanakenomeni Yisasi'a anike hu'nea yafe falise.” hu'a nehae.

8Nehakeno Pailati'a ani ke afiteno lusiya huno amo'yone'aiye. 9 Amo'yo ne'aikeno Pailati'a eteno kake hupatenopi haino faleno mai'neno Yisasife inake huno afine'ke“Kakaeya hanatekati e'nane.” huno afine'kea'maki

Yoni 19:10 88 Yoni 19:15Yisasi'a anona'a ke'ale ha'opai'ne. 10 Ha'opaikenoPailati'a inake huno hapai'ne “Kakaeya na'ya hike'kanakelena no'aline? Nakaeya lo'kiya'ni'ae ve'kake'nanofi nopati katalesoe hu'naena ‘Ataleo.’ hu'na hisoanakatalekaya'maki ‘Yofo yosale nili aitetapa asaikenofalino.’ hu'na hisoana ani ya hukatekae. Kakaeya anike ne'afipi no'afine?” huno afine'ke. 11 Afine'kekenoYisasi'a anona'a ke'ale inake huno hapai'ne “KakaeyaAnumaya Koti'a lo'kiya'a o'kami'nininana nakaeya natafaohanina'maki nakaeya navale'a kakaeya kayapi nate'nayavaya'ai hao'otake ya'apimo'a kakaeya hao'otake yaakaseno hao'otake ya'api ala huno hane'ne.” nehe.12 Nehikeno Pailati'a ani ke afiteno “Hana'ya hu'naatalesoe.” huno ani kafe kahau ne'ayanaki Yutavaya'moki ala kekefafati inake hu'a hu'nae “Mako'keve'kamo'a Yisasi'a hea kava huno akai'aena ‘Nakaeyaala yahauve ve'ka mai'noe.’ huno hisea ve'ka Sisa'akava ve'katimo kame'a mai'ne. Kakaeya ani ve'kaatalesanakeno viseana kakaeya Sisa'a kava ve'katimovaya'a o'mai'nane.” 13 Nehakeno Pailati'a ani ke afitenoYisasina avaleno hatilavino kumateka eno ala kake ne'afive'ka fai ne'maiya yate fai mai'ne. Ani no'mo haopalekaYuta vaya'ai kefati aki'a Kapatae hu'a nehae. Ani no'mohaopaleka lakaiti kefati amalaku ai'a yafa male'nayahaopalekae huta nehune.

14 Ani afina Anumaya Koti'a apa'kinakomoki apa'kufaalino kati'nea yafe Yuta vaya'moki apa'kesa afi emune'ya ki kanamo'a aupasi hike'a ali'a avatati nehakenoyakemo'a eno uno apamotule ekeno Pailati'a inake hunoYuta vaya'aife hapapai'ne “Ala kava ve'katapi akeo.”nehe. 15 Nehike'a apa'kaeya ala kekefafati inake hu'anehae “Aote'ya'ae aote'ya'ae yofo yosale nili aitetapaasaikeno falino.” hu'a hakeno Pailati'a inake huno ha-

Yoni 19:16 89 Yoni 19:23papai'ne “Nakaeya lapa'kaeya ala yahauve ve'katapi yofoyosale asaisukeno falisife?” huno hike'a mono nopikava vaya'moki inake hae “Mako ala yahauve ve'katio'mai'nifa Sisa'a akaeya mako'ke'ake mai'ne.” hu'a ne-hae. 16 Nehakeno Pailati'a Yisasife “Yofo yosale niliaitetapa asaiyo.” huno avaleno ati vaya apami'ne.

Yisasina yofo yosale nili aite'a asai'nae.17 Yisasina avale'a u'nae. Ne'vakeno Yisasi'a akai'a nili

aite'a asaisaya yofo yosa kofino Akenopa Ayamufae hu'aaki ne'aya kumate u'ne. Ani kuma'mo aki'a Yuta vaya'aikefati Kolokatae hu'a nehae. 18 Ani kumate avale'a u'ayofo yosale nili aite'a asai'nae. Aole ve'kala'ae anaoteyofo yosale aluka aluka aki'naleka asaimale'ne'a Yisasinafolaka'anifi nili aite'a asaimale'nae.

19 Asaimale'nakeno Pailati'a mako avo kano Yisas-ina nili hemale'naya yofo yosale asaimale'ne. Aniavo'mo'a inake he “Yisasi'a Nasaleti ve'kae. Yutavaya'ai ala yahauve ve'ka ma mai'ne.” huno kamale'ne.20 Kamale'nike'a Yisasi'a yofo yosale asaimale'naya au-palika ala kuma'mo haute asaimale'nake'a mi'ko Yutavaya'moki ani ke hapali'a ake'nae. Pailati'a aole'aemako'ae alu kefati kamale'nea ke Yuta vaya'ai kefati'aeLomu vaya'ai kefati'ae Kali'ki vaya'ai ke'ae kamale'nike'ahapali'a ake'nae. 21 Ake'nake'a Yuta vaya'ai mono nopikava vaya'moki Pailatife inake hae “Kakaeya ‘Yuta vaya'aiala yahauve ve'ka ma mai'ne.’ hu'ka o'ka'ka ma ke hu'kakao ‘Nakaeya Yuta vaya'aipi ala yahauve ve'ka mai'noehuno nehea ve'ka ma mai'ne.’ hu'ka kao.” hu'a nehae.22 Nehakeno Pailati'a inake he “Kamale'noa ke hai ka-male'noanakeno hanese.” nehe.

23 Ati vaya'moki Yisasina yofo yosale nili aite'aasaimalete'a kena'a aole'ae aole'ae hetama vai'a ali'nae.Mako yatala kena'a'ae alikefe akayana ofa'kani kenami'ko hanalekati afeteka afa'a lavino kase'nea kenae.

Yoni 19:24 90 Yoni 19:3024 Ofa'kani kenake'a ani ati vaya'moki kake hute'ainake hae “Hatata ohuta afa'a alita kasi yo'kalokanaakufa yo'kalo nelisunakeno lakasesea'mo'a alise.” hu'aapa'kai'api nehae. Ani kava haya kava humaletakenoAnumaya Koti ke a'ke'ainaka kamale'naya kemo'a akofole aino ne'ya'a alitekeno lamake nehe. Ani a'ke'ainakakamale'naya kemo'a inake hu'ne“Kena'ni fa'ko fa'ka hu'a ne'ali'amako kena'ni yo'kalo le'a

apa'kasesea'mo'a alike.” hu'a kamale'nayane.Kamale'nake'a ani kemo'a lamake hisea yafenake'a ati

vaya'moki ani kava nehae.25 Nehake'a Yisasi'a asaimale'naya yofo yosamo

haute Yisasi ita'amo'ae ani a'mo ato'amo'ae heti'na'ae.Ana'kaeya'ae Kalopasi a'mo aki'a Malia'a hamo'amo'aeMakatala kumateti a'ae heti'a mai'nae. 26 Heti'nakenoYisasi'a ita'amona aketeno aipafati hau'nea ve'ka Yoni'nahaute mai'no'akeno la'aketeno ita'amofe inake nehe“Ma ana ma ve'ka kakaeya mafa'ne'ka mai'ne.” nehe.27 Huteno nakaeyafe “Mamona ita'kamo'ae.” hunohike'na nakaeya ani afina Maliana yakaitesoa yafeno'nileka avale'na u'noe.

Yisasi'a ako fali'ne.28 Ani ke huteno Yisasi'a inake nehe “Mi'ko ali'ya'ni

ali'na ako hano hoe.” huno akesa afiteno a'ke'ainaka Anu-maya Koti ke kamale'naya kemo'a alaki fole aino lamakehisea yafe inake he “Life ne'nahaiye.” nehe. 29 Nehike'anofi alakafati fole ai'nea lina mako kepi havaite'nike'amako lipi havakana ya ali'a ani lipi ate'a kayote vaite'aali'a asaka hu'a Yisasi avayale male'nae. 30 MalakenoYisasi'a mayu mayu huno neteno inake he “Afo'nimo'anahapai'nea yana ako avaya a'noe.” nehuno ake'yamo'aape nehuno avamu'a ne'atale.

Keveleti Yisasi haopafi ha'ne.

Yoni 19:31 91 Yoni 19:3831 Sapati kanae ali'a avatati hisaya kanakeno eka

ala Sapati afina va'yi hukefe hike'a Yuta vaya'mokiani yofo yosale hapamale'naya vaya'ai apa'kufa Sapatiafina yofo yosale hanesea yafe ohapaike'a Pailatife inakehu'a afine'kae “Kakaeya apaiya'a ali'ka kofa hisanake'amakale falitesaketa hipo'ya huta alita ukune.” hu'anehae. 32 Nehakeno Pailati'a ati vaya hapapaike'a u'aaole ve'kala'ae Yisasi'ae yofo yosale asaimale'naya ve'kalamai'na'ate e'a anaiyala ali'a kofa hu'nae. 33 Ali'a kofahute'a Yisasiteka e'a ake'nayana ako fali'nike'a akete'aakaeya aiya ali'a kofa ohu'nae. 34 Ali'a kofa ohu'nakenomako ati ve'kamo'a keve'aleti Yisasina haopafi haekenomakale'a ani keve kapati kola'ae li'ae elino e'ne.

35 Elineke'na nakaeya Yoni'na ani kavanaake'noanake'nae lahapa'nepauve. Lahapa'nepauvake lamake ke hane'neanaki afi'na alakepa hu'ne'nalahapa'nepauvanaki lapa'kaeya'ae Yisasife afitapalapaipafi malesaya yafe lamake ke lahapa'nepauve.36-37 A'ke'ainaka Anumaya Koti ke kamale'naya kemo'ainake hu'ne“Apa'kaeya mako ayamufa ali'a kofa ohukae.” hu'a ka-

male'nayane.InakimakoAnumaya Koti ke kamale'naya kemo'a inake

hu'ne“Haopafi keveleti ha'nea ve'ka akekae.” hu'a ka-

male'nayane.Kamale'naya kemo'a alaki fole aino ne'ya'a alitekeno

lamake hisea yafe mani kava hu'nae.Yisasina kite'nae.

38 Haopafi keveleti hamale'nikeno Yosefe'a Alimatiakumate ve'kamo'a inake huno Pailatina afine'ke “Kanalenakaeya Yisasi akufa'a alisufe?” huno afikekeno Pailati'a

Yoni 19:39 92 Yoni 20:2“Kanalene.” huno hutekeno Yosefe'a uno Yisasi ak-ufa'a alino e'ne. Ani ve'kamo'a Yisasi ke afino a'kamene'malea ve'kakeno Yuta vaya'aife koli huteno Yisasifeafino aipafi male'nea ke alino fala'kimale'neno makove'ka ha'opai'ne. 39 Ni'kotimasi'a hokoteno Yisasitehani'ainaka e'nea ve'kamo'a eno Yosefena aya hukefefu'ki a'kamekana lina aole yosafati hefino e'ne. Ani aoleyosala'mokani ana'ki'a mea'ae alo'ae hane'nike'a ali'aakunaku humale'nayapati mana'ake li fole aikeno alinoe'ne. Ani yana sikelile malakeno 34 kilo hikeno alino e'ne.

40 Ani aole ve'kala'mokani u'ana Yisasi akufa'a ali'anahipo'ya huli'ana u'ana mopale male'ne'ana yosa'ae ke-naleti akufale hayavaite'ana mana'ake lina faletete'anaali'ana kala'ki'na'ae. Mi'ko afina Yuta vaya'moki vayafalike'aena ani kava hu'a ne'apataya kava hute'na'ae.41 Yisasina yofo yosale nili aite'a ha'naya aupalikamako kanale hoya hane'ne. Ani hoyafina mako vayakipatesaya yafa'ka hane'ne. Ani yafa'kana saufa kafi-male'ne'a mako vayana kio'apate'naya yafa'kapi ali'anau'ana kite'na'ae. 42 Ani afina Sapati ali'a avatati hisayaafinanake'ana ani matimatina hau'ale hane'nike'anaani aole ve'kala'mokani Yisasina akufa'a anile ali'u'anakite'na'ae.

20Yisasi'a fali'neapati ako heti'ne.

1Sota'mo hokote afina ko o'ali'nikenoMalia'aMakatalakumate a'mo'a natepati Yisasi kite'naya kelile eno akeanakeli avayale ai'a a'kanimale'naya yafana o'male'nikenoake'ne. 2 Aketeno eteno ataleno naku naku unonakaeya Yoni'na Yisasi'a nakaeyafe lusiya huno nehaiyave'ka'ae Saimoni Pita'ae mai'no'ate eno la'akaeyafe inakehuno laha'a'nepaiye “Anumayatimo akufa'a kelifati akoali'nayanake'a hana'ale male'nafi?” huno laha'apai'ne.

Yoni 20:3 93 Yoni 20:143 Laha'apaiketa'a afiteta'a Pita'ae nakaeya'ae Yisasi

kite'naya kelileka u'no'ae. 4 Makopi naku naku uta'aYisasi kite'naya kelileka u'no'a'maki Pitana akase'nanakaeya Yoni'na makale u'na Yisasi kite'naya kelilehokote'na va'yi hu'noe. 5 Va'yi hute'na nakaeya apehu'ne'na akoana Yisasi akufale hayate'naya kena'akehane'nike'na ake'noa'maki ani keli'afi fale'na u'naohai'noe. 6-7 Ohai'na ma'aileka mai'nokeno SaimoniPita'a henaka na'kame ea ve'kamo'a Yisasina kite'nayakelifi eno makale faleno hai'ne. Haino mako hayate'nayakenayaka akeana Yisasi akenopale kite'naya kena'aeakufale hayate'naya kena'ae makopi lo'kano o'male'nifaaote yate ano kafake'kino hane'nikeno haino ake'ne.8 Ne'akeke'na nakaeya Yoni'na kelile hokote'na u'noave'kamo'na anifi fale'na hai'na ne'ake'na kelifati akoheti'nea ke lamake hu'ne hu'na afi'na naipafi male'noe.9 Ani afina lakaeya mi'ko vaya'mokita Anumaya Koti kekamale'naya ke “Yisasi'a fali'niseapati eteno hetike.”hu'a kamale'naya ke afita alakepa ohu'none. 10 La'akaeyaYisasi ke ne'afu'a ve'kalana ani kelifati hatilavita'anoti'aleka eteta'a u'no'ae.

Yisasi'a Maliate va'yi hu'ne.11 Malia'a ani yafa'ka'mo avayale mai'neno avi ne-

leno ape huno kavafaino ne'ake. 12 Akeana aoleko'ku'napi kayo kayo ve'kalana yave yave'ake kenahavaili'na'akeno ana'ke'ne. Ani ve'kalana Yisasi akufamale'naya yate faitopale mai'na'ae. Mako ve'kamo'aakenopa male'naya aupalika maikeno mako ve'ka aiyamale'nayateka maikeno hu'ana mai'na'ae. 13 Mai'ne'anaMaliafe inake ha'ae “Mika ana na'ya hike'ka avi nelane?”hu'ana ha'akeno Malia'a inake nehe “Anumaya'ni ali'u'amale'naya kuma o'ake'ne'nae avi neloe.” nehe. 14 Inakehuteno aino afeleno akeana Yisasi'a akai'a heti'nikeno

Yoni 20:15 94 Yoni 20:21aukosafi akeno alakepa ohu'ne. 15 Akeno alakepaohu'nikeno Yisasi'a akaeyafe inake nehe “Ma ana na'yahike'ka avi nelane? Nalafe kahau ne'ane?” nehe. Ne-hikeno Malia'a akesa afino inake nehe “Ma ve'ka hoyalene'yakaiya ve'ka mai'ne.” huno akesa afiteno inake nehe“Amuse'ka nehuki kakaeya ali'ka u'ka male'nisu'kaenamale'nisana kuma navelisanake'na u'na ali'na visoe.”nehe. 16 Nehikeno Yisasi'a akaeyafe inake he “Maliao.”huno hikeno ani a'mo'a aino afeleno Yuta vaya'ai kefatiakaeyafe inake nehe “Laponae.” nehe. Ani ke lakaeyakefatina ali'ka laya nehana Nenao nehe. 17 NehikenoYisasi'a akaeyafe inake he “Natafa oho. NakaeyaAfo'nimo mai'neateka ohai'noki name'ko ohu'ka u'kanakaeya'ni nakana'nimokife kahapaisoa ke hapapaiyo‘Nakaeya'ae lapa'kaeya'ae Afotimoteka haikefe nehoe.Nakaeya'ae lapa'kaeya'ae Anumaya Kotitimoteka haikefenehoe.’ hu'na kaha'nepauva ke hu'ka hapapaiyo.” nehe.18 Nehikeno Makatala kumateti Malia'a uno akaeya kene'afea anaka'aife inake huno hapapai'ne “Nakaeya Anu-maya'ni'a ako ake'noe.” huteno Yisasi'a hapai'nea kehapapai'ne.

Yisasi'a ayatala'a hano huteno aiyalekati mako'ke aleavaya'aite va'yi nehe.

19 Yisasi'a fali'neapati heti'nea Sota'mo hani'ainakaYisasi'a ayatala'a hano huteno aiyalekati mako'ke aleaanaka'amokita Yuta vaya'aife koli huteta kita kitaalaki humaleta mako nopi alita atalu huta mai'none.Mai'nonakeno Yisasi'a folakatifi va'yi huno heti'nenolakaeyafe inake he “Lapaipamo'a falu hinaketapamaiyo.” huno lahapai'ne. 20 Lahapaiteno akai'a aya'aehaopa'ae laveliketa ne'aketa ayatala'a hano hutenoaiyalekati mako'ke alea anaka'amokita Anumayatiaketeta laipamo'a lusi amuse nehe. 21Amuse nehunakeno

Yoni 20:22 95 Yoni 20:27Yisasi'a lakaeyafe mako'ae inake he “Lapaipamo'a faluhinaketapa maiyo. Afo'nimo'a hunate'nea ya hu'nalapa'kaeya'ae hunelapatoe.” nehe. 22 Ina ke hutenoavamu'a ha huno nelamino lakaeyafe inake he “FateAkufa Avamu lapamuki avaleo. 23 Lapa'kaeya makohao'otake kava hu'nisea ve'kae ‘Kahaone katone nehutalaipa falu yapati alita atalekatone.’ hutapa hisayanaAnumaya Koti'a ani kava huno haove atove nehunoaipa falu yapati alino ataletekaiya'maki hao'otake kavahu'naya vaya'aife ‘Naipamo'a falu oheanake'na hao'otakeyatapi ali'na o'atalekauve.’ hutapa hisayana AnumayaKoti'a ani kava huno aipamo'a falu ohisikeno hao'otakeya'api alino o'atalekaiye.” huno lahapai'ne.

Yisasi'a Tomasite va'yi nehe.24Yisasi'a lakaeyate va'yi hu'nea afinaYisasi'a ayatala'a

hano huteno aiyalekatimako'ke alea anaka'amokitafatinamako'ke ve'ka Tomasi'a lakaeya'ae o'mai'ne. Ani ve'kaTomasi'a mako aki'a aole mafa'ne alinate'neapatimai'nea ve'kae hu'a nehae. 25 Ani ve'ka lakaeya'aeo'mai'nea yafe lakaeya “Anumayati ako ake'none.” hutaha'nepaunakeno Tomasi'a lakaeyafe inake he “NakaeyaYisasina nili ai'naya afuku ayapi o'akesu'naena ani kelamake nehae hu'na afi'na naipafi o'malekauve. Nakaeyanaya ha'ko'ya afukute o'malesu'naena ani ke afi'nanaipafi o'malekauve. Haopafi hayo a'naya afukupi nayao'vaisu'naena ani ke afi'na naipafi o'malekauve.” nehe.

26 Naya mako kaya hano huteno naya mako kayatiaole'ae mako'ae alea afina maiteta Yisasina ayatala'ahuno huteno aiyalekati mako'ke alea anaka'amokita etetaani nopi mai'nonakeno Tomasi'a ani afina lakaeya'aemai'ne. Kita kita alaki humale'nona'maki Yisasi'afolakatifi va'yi huno heti'neno lakaeyafe inake he“Lapaipamo'a falu hinaketapa maiyo.” nehe. 27 Tomasife

Yoni 20:28 96 Yoni 21:2inake he “Kaya avoya mafi vaite'ka nayapi nafuku'aako. Kaya ali'ka nahaopale hane'nea nafukupi vai'kaako. Akete'ka aole kakesa afina ya atale'ka nakaeyafeafi'ka kaipafi malo.” nehe. 28 Nehikeno Tomasi'a inakehe “Kakaeya Anumaya'nimokae Anumaya Koti'nimokamai'nane.” nehe. 29 Nehikeno Yisasi'a akaeyafe inakehe “Kakaeya nakete'kake nakaeyafe kaipafi afi'kamale'nape? O'nake'ne'a nakaeyafe afi'a apaipafimalesaya vayana Anumaya Koti'a lusiya hu'a amusehisaya ya apamisike'a lusiya hu'a amuse hukae.” nehe.30 Yisasi'a ayatala'a hano huteno aiyalekati mako'ke aleaanaka'amokitaena laulakale fate fate akufa avame hulo'kiya yana no'akaya ya huno laveli'ne. Ani yana mi'komani avopi nakaeya Yoni'na o'ka'noe. 31 O'ka'noa'makima ke kamale'noa ke lapa'kaeyafe hu'na Yisasi'alaku lame alino kati ve'ka Kalaisi'a mai'neno akaeyaAnumaya Koti mafa'ne mai'ne hutapa afitapa lapaipafimaletapa lapa'ku'a amisae hu'nae ani ke kamale'noe.Kamale'noanaki lapa'kaeya afitapa lapaipafi malesunehutapaena Yisasi akileti akola maike maike hisayalapavamu alikae hu'nae kamale'noe.

21Yisasi'a li aki'nale uno va'yi nehe.

1 Henaka'a Yisasi'a ayatala'a hano huteno aiyalekatimako'ke alea anaka'amoki (11 anaka) Taipiliasi li'kotuaki'naleka mai'nakeno Yisasi'a apaulakale eno va'yihu'ne. Lakaeyate va'yi hu'nea kavafe meni nakaeyaYoni'na lahapapaikoe. 2Lakaeya Saimoni Pita'ae Tomasi'amako aki'a lako'ya mafa'ne'ae Nataniolo'a Kalili hane'neakumana Kena nehaya kumate ve'ka'ae aole Sepetimafa'nela'a nakaeya Yoni'na'ae nakana'nimo'ae Yisasinaayatala'a hano huteno aiyalekati mako'ke alea anakapati

Yoni 21:3 97 Yoni 21:11aole ve'kala'ae lo'katamai'none. 3Mai'nonakeno SaimoniPita'a inake huno lahapai'ne “Nakaeya faya ya hukoe.”huno hiketa lakaeya inake hune “Lakaeya'ae visanatekalo'kata ukune.” huta hapaiteta lipi kalefi haita maitetaani hani'ainaka u'nona'makimako'ke faya alaki ohe'none.

4 Ohe'nonakeno yake haineno va'yi hukefe nehikenoYisasi'a li aki'naleka hetino mai'nea'maki lakaeya akaeyake ne'afuna anaka'amokita Yisasina aketa alakepaohu'none. 5 Aketa alakepa ohu'nonakeno Yisasi'a inakehuno lafine'ke “Vae mafa'ne'nimokitapa faya makohe'nafi ohe'nae?” huno lafikeketa “He'e ohe'none.”huta hapai'none. 6 Hapaitonakeno Yisasi'a inake hunolahapai'ne “Lapa'kaeya lu'konako kutapi alitapa lipikaletapimo lamaka aupalika atalesayana faya hekae.”huno lahapaiketa lakaeya lu'konako kuti ani kava hutetalusi yate fayana he'none. He'nonakeno lu'konako'mo'akana'ake hiketa alita asaka hisuna yafe lusi ya hu'none.

7 Nakaeya Yoni'na Yisasi'a nakaeyafe lusiya hunonehaiya ve'kamo'na Pitafe inake hu'na hapauve “AkaeyaAnumayatimo'ae.” hu'na ha'nepauve. Saimoni Pita'ayasi kena'a asakitaleno ali'yana ne'aleateti afeananakaeya Anumayatimo'ae hoa ke afiteno yasi kena'aeteno makale'a alino vaiteno lipi halesaka huno lavinoYisasite ne've. 8 Ne'viketa ani lipi kalefi alu'ale mai'netalakaeya mako Yisasi ke ne'afuna anaka'mokita lu'konakoku'ae ani faya'ae heta avayu hulita li kahaepateka e'none.9 Li kahaepate lavita ata neleketa akonana faya'yaka'aekai hame maya'ae ani atafina hane'niketa ake'none.10 Ake'nonakeno Yisasi'a inake huno lahapai'ne “Menialitapa aya fayapati mako alitapa nakaeyate eo.” hunolahapai'ne. 11 Laha'nepaikeno Saimoni Pita'a lipi kalefihai'neno nesu faya havaite'nea lu'konako kuna alino likahaepateka eno male'ne. Ani lu'konako kupina 153

Yoni 21:12 98 Yoni 21:17faya'yaka havaite'nea'maki ani lu'konako kuna a'kanoohu'ne. 12 Yisasi'a inake huno lahapai'ne “Lapa'kaeyaetapa ne'ya neo.” huno lahapaiketa lakaeya lamo'yoaiteta “Kakaeya nalakae.” huta afio'ke'nona'maki“Anumayati mai'ne.” huta afi'nona yafe afio'ke'none.13 Yisasi'a eno kai hame'ya maya'ae faya'ae a'kaya henonelame.

14 Yisasi'a kite'naya kelifatina ako hetiketa aole afinaake'nonateti mani hea kava ne'akokeno aole'ae mako'aeafina akaeya ke ne'afuna anaka'amokita laulakale va'yihu'ne.

Yisasi'a Pitana afine'ke.15 Lakaeya ne'ya netonakeno Yisasi'a Saimoni Pi-

tana inake huno afike'ne “Saimonika Yoni mafa'nemokakakaeya mako'ae kaipa ne'namipe faya lu'konako male-sana yafe kaipa kakesamo'a lusiya huno ne'kahaiye?”huno afikekeno Pita'a inake nehe “He Anumaya'nimokakakaeya ako afi'nane kakaeyafe ne'nahaiye.” hikenoYisasi'a inake huno hapai'ne “Kakaeya nakaeya sipi sipiafu ana'au'yaka'ni ne'ya apameo.” huno hapai'ne.

16 Hapaiteno mako'ae eteno inake he “SaimonikaYoni mafa'nemoka nakaeyafe kaipa afi'ka ne'namipino'namine?” hikeno Pita'a inake huno hapai'ne “Kakaeyaako afi'nane nakaeya kakaeyafe ne'nahaiye.” hunohikeno Yisasi'a inake huno hapai'ne “Kakaeya sipi sipianaka'nilena kava yakaiyo.” huno hapai'ne. 17Hapaitenomako'ae eteno aole'ae mako'ae afina ani ke huno afine'ke“Saimonika Yoni mafa'nemoka nakaeyafe ne'kahaifino'kahaiye?” huno afine'kekeno Saimoni'a aole'aemako'ae afina ani akufa keke “Kakaeya kaipa afi'kaako ne'namipe?” huno afine'kea yafe Pita aipamo'a kananehikeno inake hu'ne “Anumaya'nimoka mi'ko yanaako afi'nanafe nakaeya kakaeyafe ne'nahaiya yafe ako

Yoni 21:18 99 Yoni 21:24

afi'nane.” huno hapai'ne. Hapaikeno Yisasi'a inake nehe“Kakaeya sipi sipi anaka'ni ne'ya apameo. 18 Lamakehu'na kahapauve kakaeya nahaeya ve'ka mai'ne'kaenakena'ka kakai'ka havaite'ka visoe hu'ka hu'nana kumatene'vana'maki henaka'a kosufa lesanana kaya ali'ka asakahu'nisanake'a mako vaya'moki kena'ka havaikatete'ao'ukoe hu'ka hisana kumate afa'a kavale'a ukae.” nehe.19 Ani hu'nea kemo aepa'a inake hu'ne henaka'a havivaya'moki katafa hu'a kahakaya'maki ani afina AnumayaKoti aki ali'ka asaka hukane huno aepa'a nehe. Yisasi'aani ke huteno Pitafe “Na'kame eno.” nehe.

Yisasi'a hau ayamopafati nehaiya ve'kae hu'nea ke.20 Pita'a maino afeleno Yoni'ni'na nake'ne. Nakaeya

Yoni'na Yisasina hau ayamopafati hau'nea ve'kake'nanakaeya ne'ya nona afina Yisasina haopale mai'ne'nainake hu'na afike'noe “Anumayamoka hana ve'kamo'akakaeya kakesi huno kame vaya'kamoki apayapikavaleno katekaiye?” hu'na afike'noa ve'kamo'naYisasi'ae Pita'ae ana'kame ne'okeno Pita'a maino afelenonake'ne. 21 Naketeno Pita'a Yisasife inake huno afine'ke“Anumaya'nimoka ma ve'kamo'a henaka'a hana akufakava huke?” huno afine'ke. 22Afine'kekeno Yisasi'a inakehuno ha'nepaiye “Nakaeya akaeyafe nahaisike'naena mamopale afa'a mai'ninake'na ete'na esoe hu'na hisoanakakaeya ya hane'nife? Kakaeya afa'a na'kame eno.” hunohapai'ne. 23 Hapai'nea ke vaya'amoki hu'a imafi mafihake'a inake nehae “Yoni'a ofalike.” hu'a nehaya'makiYisasi'a ani ve'kae “Ofalike.” huno ohu'nifa make hu'ne“Nakaeya akaeyafe nahaisike'naena ma mopale afa'amai'ninake'na ete'na esoe hu'na hisoana kakaeya yahane'nife?” hu'ne. 24 Ani ke hayana Yoni'nae nehae.Nakaeya mi'ko Yisasi'a hu'nea kavafe lahapapaite'na

Yoni 21:25 100 Yoni 21:25avopi kamale'noe. Nakaeya hu'noa ke “Lamake hu'ne.”huta afi'none.

25 Yisasi'a mi'ko fate fate ya'ko'ae nesu yate alohu'nea'maki vaya'moki mi'ko alo hu'nea ya'a ake'a ka-halita hu'a avopi ka'nayateninana nakesa afoana aniavo'yaka ma mopalena mi'ko koteka lusiya huno havaite-sikeno mopale hanesea ka'a o'malenine.

101Anumaya Koti'a Saufa Lami'nea Ke

The New Testament in the Inoke-Yate Language of Papua NewGuinea

Nupela Testamen long tokples Inoke-Yate long Niuginicopyright © 1992 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Inoke-YateTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2012-01-17UpdateseBible.orgPDF generated using Haiola and XeLaTeX on 17 Nov 2018 from source files dated 24 Oct201876c8ec82-f78f-59ba-820f-87366bb1497f