yoğun bakımda sedayon, analjezi ve deliryum · • bulantı • İştahsızlık • nefes...
TRANSCRIPT
![Page 1: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/1.jpg)
Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum
Dr. Remzi BağToraks 2007
![Page 2: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/2.jpg)
Ajitasyon%71
Aksiyetedeliryum, psikozlar
ağrıdispne
uyku yoksunluğuyoğun bakım ortamı, rutinleri ve tedavisi
aşırı motor aktivite
SSııkkııntntıı
![Page 3: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/3.jpg)
Anksiyete%50
• Istırap• Sağlık durumunun hızla
bozulması• ölüm korkusu• iletişim kuramama• Kaderini yabancılara
bırakma• Hastalıklar• ilaçlar (teofilin, yoksunluk
sendromları vs.)
• Bulantı• İştahsızlık• nefes darlığı• baş dönmesi, baş ağrısı• Uykusuzluk• çarpıntı ve angina• Terleme• Taşikardi• Hiperventilasyon• titreme, gerginlik• MV uyumsuzluk
Gerçek veya farazi tehlikelere karşı geliştirilen sürekli endişe ve otonomik uyarılmışlık hali
![Page 4: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/4.jpg)
Anksiyeteye Yol Açan Tıbbi Durumlar
• Kardiyovasküler• Anjina• Aritmi• Konjestif Kalp Yetmezliği• Hipovolemi• Myokard enfarktüsü• Senkop• Kapak hastalıkları
• Endokrin ve Metabolik• Hiperadrenalizm• Hipokalsemi• Hiper ve hipotiroidi• Hipoglisemi• Hiponatremi, hiperkalemi
• Diğer• Anemi• İlaçlar
• Nörolojik• Ensefalopati• Konvülziyon• Huzursuz ayak sendromu• Deliryum
• Solunumsal• Astım• KOAH• Pnömoni• Pulmoner ödem• Pulmoner emboli• Pnömotoraks• Ventilatör bağımlılığı
• Tümörler• Karsinoid• İnsulinoma• Faekromositoma
![Page 5: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/5.jpg)
YBda Anksiyete ve Ajitasyon SıkNedenleri
• İletişim yetersizliği• Gürültü
• Alarmlar• Tıbbi cihazlar
• Sürekli ışık• Aşırı uyarı
• Yandaki hastalarındurumu
• Yetersiz analjezi• Oda ısısı
• Yoğun bakım tedavisi• Sık vital bulgu takibi• Pozisyon değiştirme• Hareketsizlik
• Uyku siklus bozuklukları
![Page 6: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/6.jpg)
Anksiyete Nasıl Azaltılır?
• Iletişim (hasta ve yakınları)• Her vizitte konuşmak, hal-hatır sormak• Hastaya durumunu anlatmak
• Adam yerine koymak• Temas (elini tutma vs.)• Insani davranış• Sık olarak reorientasyon• Konfor sağlamak• Çevresel optimizasyon
![Page 7: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/7.jpg)
Sedatifler
• Ajite YB hastalarında sedasyon ancakyeterli analjezi sağlandıktan ve reversiblfizyolojik nedenler ortadan kaldırıldıktansonra kullanılır (Grade C)
![Page 8: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/8.jpg)
Sedasyon ve Ajitasyonda KullanılanSkalalar
• Riker Sedasyon Ajitasyon Skalası• Motor Activity Assessment Scale
(MAAS)• Ramsay skalası
![Page 9: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/9.jpg)
RİKER SEDASYON-AJİTASYON SKALASI (SAS)
SKOR DURUM AÇIKLAMA
7 Tehlikeli ajite Endotrakeal tüpü (ET) ve kateterleri çeker, yataktan kalkmayaçalışır ve debelenir, çalışanlara saldırır.
6 Aşırı ajite ET ısırır, sık sözlü uyarılara rağmen sakinleşmez, fizikselmüdahale gerektirir.
5 Ajite Anksiyöz veya hafif ajite, oturmaya çalışır, sözlü uyarılar ilesakinleşir.
4 Sakin ve koopere Sakin, kolayca uyanır, emirlere uyar.
3 Sedatize Sözlü veya hafif sarsma ile uyanır, tekrar uyur, basit emirlereuyar.
2 Aşırı sedatize Fiziksel uyarı ile uyanır fakat iletişim kurulamaz, emirlereuyamaz.
1 Farkında değil Uyarılara minimal yanıt veya yanıtsız, iletişim kurulamaz, emirlere uyamaz.
![Page 10: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/10.jpg)
MOTOR AKTİVİTE DEĞERLENDİRME SKALASI (MAAS)
SKOR DURUM AÇIKLAMA
6 Tehlikeli ajite Endotrakeal tüpü (ET) ve kateterleri çeker, yataktan kalkmayaçalışır ve debelenir, çalışanlara saldırır.
5 Ajite ETT ısırır, sık sözlü uyarılara rağmen sakinleşmez, fizikselmüdahale gerektirir.
4 Huzursuz vekoopere
Uyarıya gerek yoktur, hasta çarşafla veya tüple oynar, üzeriniaçar, emirlere uyar.
3 Sakin ve koopere Uyarıya gerek yoktur, hasta örtü ve giysilerini amaçlı olarakdüzeltebilir, emirlere uyar.
2 Dokunma veyaadına yanıt veren
Dokunulduğunda ve adı ile seslenildiğinde gözlerini açar veyakaşlarını kaldırır veya başını uyarının geldiği tarafa çevirirveya ekstremitelerini hareket ettirir.
1 Sadece aşırıuyarıya yanıt veren
Sadece aşırı uyarı ile gözlerini açar veya kaşlarını kaldırır veyabaşını uyarının geldiği tarafa çevirir veya ekstremitelerinihareket ettirir.
0 Yanıtsız Aşırı uyarıya rağmen yanıt yoktur.
![Page 11: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/11.jpg)
RAMSAY SKALASI
SKOR DURUM AÇIKLAMA
1 Hasta anksiyöz ve ajite veya huzursuz.
2 Hasta koopere, oryente ve sakin.
3 Sadece emirlere uyar.
4 Hafif glabellar vuruya veya yüksek sesli uyarıya belirgin yanıt verir.
5 Hafif glabellar vuruya veya yüksek sesli uyarıya hafif yanıt verir.
6 Hafif glabellar vuruya veya yüksek sesli uyarıya yanıt vermez.
Uykuda
Uyanık
![Page 12: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/12.jpg)
SEDASYON HEDEFİ
• Kolay uyandırılabilen• Koopere olunabilen• Kabul edilebilir sükunette• Ağrıdan uzak• Yoğun bakım uygulamalarına uyum gösteren• Sakin hasta• Normal uyku siklusunun korunması• (Riker 3-4, MAAS 2-3, Ramsay skoru 3-4 ).
![Page 13: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/13.jpg)
Sedatif ve Antipsikotik Ajanlar.
Society of Critical Care Medicine kılavuzundan modifiye edilmiştir (5)
İlaçEtkininBaşlamaSüresi
Yarı Ömrü İntermittanİV Doz
İnfüzyonDozu Yan Etki
Diazepam 2-5 dk 20-120 sa
3-11 sa.
26-32 sa
18-54 sa
0.03-0.1mg/kg /
0.5-6 saatFlebit
Midazolam 2-5 dk0.02-0.08mg/kg /
0.5-2 saat
0.04-0.2mg/kg/saat
Propofol 1-2 dk 5-80μg/kg/dk
TG yüksekliğiAğrılı inj.
Haloperidol 3-20 dk0.03-0.15mg/kg /
0.5-6 saat
0.04-0.15mg/kg/saat QT uzaması
![Page 14: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/14.jpg)
Sedatif ilaçların etki spektrumu
![Page 15: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/17.jpg)
Analjezik AjanlarSociety of Critical Care Medicine kılavuzundan modifiye edilmiştir (5)
İlaç YarıÖmrü
AnaljezikDoz (İV)
İntermittanDoz
İnfüzyonDozu Yan Etki
Fentanil 1.5-6 saat 200 μg 0.35-1.5 μg/kg iv/0.5-1 sa
0.7-10 μg/kg/sa
Yüksek dozlardarijidite
Morfin 3-7 saat 10 mg 0.01-0.15 mg/kg iv/1-2 sa
0.07-0.5 mg/kg/sa
IV bolus ile histaminsalınımı
Meperidin 3-4 saat 75-100 mg MAOI ve SSRI ilekullanma
Remifentanil 3-10 dk 0.6-15μg/kg/sa Süper pahalı
Asetaminofen 2 saat 325-650 mg oral q 4-6 sa
![Page 18: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/19.jpg)
Deliryum
• Organik mental bir sendrom• Zaman içinde değişkenlik gösteren (azalıp
artan), geri dönüşüm olasılığı olan hezeyanlarla karakterize, bilinç ve yüksek beyin fonksiyon bozukluğu hali
• Kısa süreli hafızada bozulma, algılamabozukluğu ve aralıklı disorientasyon
![Page 20: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/20.jpg)
YBda Deliryum
• Renal yetmezlik• Karaciğer yetmezliği• Sepsis• Tiroid hst.• Travma• Hipoksemi• Akut serebral hadiseler• Ilaçlar
• benzodiazepin, antihistamine, beta blocker, corticosteroid, antiarrhythmic, digitalis glycosides, atropine, H2 blocker
• Alkol ve uyuşturucu çekilme sendromları
![Page 21: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/22.jpg)
CAM-ICU (Confusion Assessment Method for the ICU)
Mental durumda akut başlangıçlıdeğişiklik veya dalgalanma
ve
Dikkat bozukluğu
Bilinç seviyesinde değişiklik
Düzensiz düşünce
DELİRYUM
ve
veya
![Page 23: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/23.jpg)
![Page 24: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/25.jpg)
Sedasyon, ama nasıl?
• Bireye özgü• Amnezi ya da bilinç kaybı her zaman gerekmez• Sakinlik cevapsızlık değildir !• Rahat (hem fiziksel, hem psikolojik), koopere, bakıma
uyum gösteren hasta.• Komada olup, ventilatörle uyumsuz olanlar
• Sedasyon yetersiz!• Entübe, MV, multipl kateterler; alert ve huzurlu
• Yeterli sedasyon
![Page 26: Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum · • Bulantı • İştahsızlık • nefes darlığı • başdönmesi, başağrısı • Uykusuzluk • çarpıntı ve angina •](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022042308/5ed4aff6ceb6f5289a254b9f/html5/thumbnails/26.jpg)
Hasta rahat mı?
Reversibl sebepleri düzelt
Nonfarmakolojik yöntemler
Ağrı skalası ile ağrıyı değerlendir
Sedasyon skalası ile ajitasyon/anksiyeteyideğerlendir
Deliryum açısından değerlendir
Hedefe ulaşmak için tedaviyi titre et
Hergün uyandırıp sedasyonu yeniden düzenle
Hemodinami stabil değil iseFentanil 25-100 µg IVP q 5-15dk
Hemodinami stabil iseMorfin 2-5 mg IVP q 5-15dk
Ağrı kesilinceye kadar devam, daha sonra uygun dozu (standart ve gerektikce) order et
Akut ajitasyon
Midazolam 2-5 mg IVP q5-15 dk
Devam eden sedasyon
Midazolam 1-5 mg/sa IV + 2-5 mg q5-15 dk
Propofol 5-10μg/kg/dk, 5 dk.da bir titre et (3 gunekadar)
Haloperidol 2-10 mg IVP q 20-30 dk, daha sonra 6 saatte bir yükleme dozunun %25’i
Hayır Evet
2 saatten daha sık IVP
gerekiyor mu?
Narkotik analjezik +
sedatif infüzyonu
Narkotik analjezik /
benzodiazepiniher gün %10-25
tire et
Evet