z posiedzenia komitetu nauk geologicznych pan odbytego w ... · odbytego w warszawie w dniu...

13
1 PROTOKÓŁ z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku www.kngeol.pan.pl Posiedzenie było dziewiątym spotkaniem członków KNG PAN w bieżącej kadencji 2012- 2015. W posiedzeniu wzięło udział 27 członków Komitetu (wg załączonej listy) z ogólnej liczby 39 osób uprawnionych do brania udziału w posiedzeniu. Posiedzeniu przewodniczył prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz, Przewodniczący KNG PAN. 1. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz przywitał wszystkich zebranych, w tym prelegentkę panią dr hab. inż. Beatę Kępińską, prof. IGSMiE PAN, prezesa Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego. Przewodniczący podziękował pani Dziekan Wydziału Geologii UW Ewie Krogulec za ugoszczenie członków KNG PAN na Wydziale. Następnie Przewodniczący przedstawił porządek obrad KNG PAN i poprosił o jego przyjęcie. 2. Następnie został wygłoszony referat przez panią dr hab. inż. Beatę Kępińską, prof. IGSMiE PAN, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne, Zarząd Międzynarodowej Asocjacji Geotermalnej pt. „Energia geotermalna w Polsce - stan wykorzystania, kierunki rozwoju (wybrane aspekty)”. Prelegentka przedstawiła zasoby wód i energii geotermalnej w Polsce, obecny stan ich zastosowań, a także perspektywy i rekomendowane główne dziedziny ich zagospodarowania. Geotermia jest wykorzystywana na skalę znacznie mniejszą niż realne możliwości, pozostając w cieniu innych odnawialnych źródeł energii. Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza nielicznymi wyjątkami, do których należą zapisy nowego prawa geologicznego i górniczego), są barierami szerszego rozwoju tej branży. Podane zostały przykłady krajów europejskich (o zbliżonych warunkach geotermalnych jak Polska) w których, w przeciwieństwie do naszego kraju, geotermia jest przedmiotem rosnącego zainteresowania

Upload: others

Post on 18-Aug-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

1

PROTOKÓŁ

z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN

odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku

www.kngeol.pan.pl

Posiedzenie było dziewiątym spotkaniem członków KNG PAN w bieżącej kadencji 2012-

2015. W posiedzeniu wzięło udział 27 członków Komitetu (wg załączonej listy) z ogólnej liczby 39

osób uprawnionych do brania udziału w posiedzeniu.

Posiedzeniu przewodniczył prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz, Przewodniczący KNG

PAN.

1. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz przywitał wszystkich zebranych, w tym prelegentkę panią

dr hab. inż. Beatę Kępińską, prof. IGSMiE PAN, prezesa Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego.

Przewodniczący podziękował pani Dziekan Wydziału Geologii UW Ewie Krogulec za ugoszczenie

członków KNG PAN na Wydziale. Następnie Przewodniczący przedstawił porządek obrad KNG PAN

i poprosił o jego przyjęcie.

2. Następnie został wygłoszony referat przez panią dr hab. inż. Beatę Kępińską, prof. IGSMiE

PAN, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Polskie Stowarzyszenie

Geotermiczne, Zarząd Międzynarodowej Asocjacji Geotermalnej pt. „Energia geotermalna

w Polsce - stan wykorzystania, kierunki rozwoju (wybrane aspekty)”.

Prelegentka przedstawiła zasoby wód i energii geotermalnej w Polsce, obecny stan ich

zastosowań, a także perspektywy i rekomendowane główne dziedziny ich zagospodarowania.

Geotermia jest wykorzystywana na skalę znacznie mniejszą niż realne możliwości, pozostając w

cieniu innych odnawialnych źródeł energii. Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne

i ekonomiczne, które (poza nielicznymi wyjątkami, do których należą zapisy nowego prawa

geologicznego i górniczego), są barierami szerszego rozwoju tej branży. Podane zostały przykłady

krajów europejskich (o zbliżonych warunkach geotermalnych jak Polska) w których,

w przeciwieństwie do naszego kraju, geotermia jest przedmiotem rosnącego zainteresowania

Page 2: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

2

i rozwoju, co wyraża się w ponad 150 projektach w trakcie realizacji (2014-2015) i w wielu innych

działaniach.

Prelegentka poinformowała m.in. o projektach krajowych i kilku unijnych dotyczących

różnorodnych aspektów geotermii (w tym prawnych i ekonomicznych), w których biorą udział

zespoły z Polski (GeoDH, Geocom, TransgeoTherm, Life +; ich wyniki przekazano m.in. agendom

rządowym). Zasygnalizowała także inicjatywy i kontakty (w tym z przedstawicielami kilku

poprzednich rządów i Parlamentu), jakie od lat podejmują środowiska naukowców, praktyków,

instytucji i firm skupionych w Polskim Stowarzyszeniu Geotermicznym, aby wprowadzić

odpowiednie zmiany i rozwiązania, a także promować najbardziej perspektywiczne dziedziny

zagospodarowywania geotermii (w 2010 r. podpisana została m.in. „Deklaracja współpracy na

rzecz rozwoju geotermii w Polsce” przez przedstawicieli ministerstw środowiska i gospodarki,

Podkomisji Sejmu RP ds. Energetyki i PSG, jednakże nie weszła ona dotychczas w fazę realizacji).

Zasygnalizowane tematy przedstawiono nieco szerzej poniżej.

Zasoby geotermalne Polski są odpowiednie do stosowania na skalę znacznie większą niż

obecnie. Kompendia wiedzy i podstawę do określania sposobów ich wykorzystania stanowią m.in.

opracowania regionalne wykonane w ostatniej dekadzie przez zespoły z AGH – KSE, IGSMiE PAN,

PIG-PIB, GIG, ZUT (zawierają one syntezę wielu wcześniejszych prac, a także nowe dane): Atlasy

zasobów geotermalnych: Niżu Polskiego, Karpat zachodnich, Karpat wschodnich, zapadliska

przedkarpackiego (2006-2013), Atlas wód termalnych Małopolski (2006), Górnego Śląska (2006),

Atlas wykorzystania wód termalnych do skojarzonej produkcji energii elektrycznej i cieplnej przy

zastosowaniu układów binarnych w Polsce (2014), Opracowanie dot. potencjalnych systemów HDR

w Polsce (2013).

Główne obszary występowania wód geotermalnych to Niż Polski i Karpaty wewnętrzne

(Podhale), ponadto niektóre inne rejony i miejsca: Karpaty zewnętrzne, zapadlisko

przedkarpackie, Sudety. Warunki i parametry złożowe i eksploatacyjne: głębokości złóż wód to 1–

4 km (obecnie najbardziej odpowiednie do eksploatacji ze względów technicznych

i ekonomicznych); temperatury formacji skalnych (głęb. 1–4 km): 20 – 160ºC (także wód, jeśli

występują; lokalnie, głębiej stwierdzono wody o temperaturach do stu kilkudziesięciu stopni C);

mineralizacja eksploatowanych obecnie wód waha się w szerokim zakresie od 0,4 poprzez kilka –

kilkadziesiąt do 120–150 g/dm3; zatwierdzone wydajności eksploatacyjne wód z otworów

wynoszą od kilku do 550 m3/h.

Page 3: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

3

Obecny stan zastosowań wód i energii geotermalnej*: ciepłownictwo (6 systemów c.o.),

lecznictwo i rekreacja, kilka in. sposobów (ponadto od połowy 2015 hodowla łososia atlantyckiego

w pobliżu Trzęsacza). Największa ciepłownia działa na Podhalu (sprzedaż ciepła z geotermii

wynosiła w 2014 r. ok. 460 TJ, łącznie ok. 510 TJ). Jest to jedna z największych ciepłowni

geotermalnych na kontynencie europejskim. Dużą sprzedaż geo-ciepła osiąga także zakład

w Stargardzie (ok. 200 TJ/2014). Ceny ciepła geotermalnego (wg taryf URE) są konkurencyjne w

porównaniu do cen ciepła z in. nośników (gaz, niekiedy nawet węgiel). Działa 10 uzdrowisk, 13

ośrodków rekreacyjnych („term”) stosujących wody geotermalne do zabiegów, w basenach i in.

urządzeniach (niekiedy też do celów grzewczych). W realizacji jest kilka następnych. W fazie

rozwojowej jest rynek sprężarkowych gruntowych pomp ciepła („płytka geotermia”) – ok. 45 000

szt. w 2015 r. (*dane wg informacji z przedsiębiorstw geotermalnych, „Geothermal energy country

update report – Poland” (Kępińska, 2015, www.portpc.pl)

Polska jest dopiero na 14. miejscu w Europie pod względem bezpośrednich zastosowań

geotermii. Co więcej – w różnych stadiach realizacji jest tam ponad 150 geotermalnych instalacji

ciepłowniczych lub kogeneracyjnych, u nas – zaledwie 2-3 instalacje w początkowych stadiach...

Odnawialne źródła energii i geotermia do 2020 r.: w 2020 r. 15% końcowego zużycia energii

brutto ma pochodzić z OZE. W szczególności: w ogrzewaniu i chłodnictwie dominować ma biomasa

(86%), a udział geotermii to 3% (bez pomp ciepła) i 2,5% dla pomp ciepła (wszystkich typów).

Trzeba zwrócić uwagę, że przy udziale geotermii w 2014 r.: ok. 0,35% i 0,5% pomp ciepła (dane

GUS) dojście do nawet tego nieznacznego poziomu wymaga wielu działań i inwestycji

przekładających się na przynajmniej kilka – kilkanaście ciepłowni geotermalnych. W KPD do 2020

r. nie ma geotermii w generacji prądu elektrycznego (choćby instalacje binarne mocy

kilkudziesięciu – kilkuset kWe).

Główne dziedziny szerszego energetycznego wykorzystywania wód i energii geotermalnej w

Polsce: powinno to być przede wszystkim ciepłownictwo (systemy c.o. – zwłaszcza wprowadzenie

do już istniejących sieci), a także m.in. rolnictwo, przemysł, in. (również jako układy hybrydowe

i kaskadowe). Zastosowania te posiadają istotny aspekt ekologiczny, przyczyniając się też do

realizacji niskoemisyjnej gospodarki, wzrostu efektywności energetycznej, wykorzystywania

lokalnych zasobów energii, itd. W niektórych lokalizacjach możliwa jest produkcja energii

elektrycznej przy zastosowaniu wód o temperaturach od ok. 80–100ºC w instalacjach binarnych

mocy kilkuset kWe–1 MWe, najlepiej w kogeneracji z ciepłem (kilka – kilkanaście MWt). W Polsce

Page 4: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

4

wytypowano ostatnio kilka najbardziej perspektywicznych lokalizacji (wg „Atlasu wykorzystania

wód termalnych do skojarzonej produkcji energii elektrycznej i cieplnej przy zastosowaniu układów

binarnych w Polsce”, 2014). Szerokie możliwości rozwoju posiada tzw. „płytka geotermia”

(sprężarkowe gruntowe pompy ciepła bazujące na cieple płytkich partii górotworu i wód jako

dolnych źródłach).

W zakresie wykorzystywania rozwoju geotermii do innych ważnych gospodarczo

i społecznie celów należy wskazać lecznictwo uzdrowiskowe, balneoterapię, rekreację, ponadto na

możliwość odzyskiwania z wód geotermalnych związków mineralnych o znaczeniu leczniczym

i gospodarczym oraz na możliwości produkcji z wód geotermalnych wód mineralnych, pitnych,

przemysłowych (zwłaszcza przy rosnącym deficycie wód tego typu) przy zastosowaniu

nowoczesnych technologii (zrealizowano i prowadzone są w tym zakresie pierwsze projekty B+R

w kraju).

Obecne uwarunkowania prawne i ekonomiczne rozwoju geotermii w Polsce: należy

wskazać na sprzyjające zapisy, jak i podstawowe braki (tych jest niestety więcej):

o Sprzyjające zapisy w nowym prawie geologicznym i górniczym, m.in.:

uproszczenie niektórych procedur; zwolnienie z opłat za informację geologiczną do celów

projektowych; obniżenie do 1% stawki opłaty za informację geologiczną do celów

wydobywczych (do 2020 r.); utrzymanie zerowej stawki opłaty za wydobywanie wody

geotermalnej; brak opłaty koncesyjnej i umowy na użytkowanie górnicze (tylko opłata

skarbowa za wydanie decyzji); jednostopniowy system udzielania koncesji; skrócenie

postępowania koncesyjnego. (Pgg posiada jednak także braki, w tym brak definicji wyrobiska

górniczego, co jest przyczyną konfliktu pomiędzy organami samorządowymi

i przedsiębiorstwami eksploatującymi otwory geotermalne, co do podstawy ustalenia

wysokości podatku od budowli).

o Podstawowe braki:

- Poza zapisami nowego pgg, brak jest jednak innych rozwiązań, które tworzyłyby spójny

system sprzyjający geotermii, w tym brak odpowiedniego potraktowania ciepła w ustawie dot.

OZE;

- Zamknięcie (2012 r.) jedynego źródła dofinansowania wierceń geotermalnych

Page 5: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

5

(poszukiwawczych i badawczych), jakiego udzielał NFOŚiGW ze środków publicznych będących

w gestii ministra środowiska. Decyzja ta zahamowała rozwój geotermii

w ciepłownictwie/energetyce. Tym bardziej, że nie ma innych źródeł bezzwrotnej pomocy

publicznej dla wierceń (można starać się o preferencyjne pożyczki, jednak są one zwykle poza

zasięgiem podmiotów samorządowych i in., które byłyby zainteresowane ciepłownictwem);

- Brak funduszu ubezpieczenia ryzyka geologicznego (krótko-, długoterminowego) - przykłady

innych krajów wskazują, że sprzyja on rozwojowi inwestycji (Francja, Niemcy, Dania, Holandia).

Proponowane narzędzia prawne, ekonomiczne, in., których wprowadzenie ułatwi rozwój

geotermii w Polsce: środowiska aktywnie związane od lat z geotermią (naukowcy i praktycy,

Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne) wskazują na główne grupy działań do podjęcia i realizacji,

aby stworzyć warunki niezbędne zarówno dla szerszego rozwoju tego sektora, jak i poprawy

obecnych okoliczności prawnych, administracyjnych i in. utrudniających działalność w tym

sektorze. Należą do nich m.in.:

o Ponowne uruchomienie dofinansowania wierceń geotermalnych udzielanego przez NFOŚiGW

ze środków publicznych będących w gestii ministra środowiska

o Organizacja funduszu ubezpieczenia ryzyka geologicznego. Sugerowane jest wzorowanie się

na już funkcjonujących w in. krajach (zwłaszcza Francji, czy też Danii, Niemczech, Holandii)

o Rozważenie możliwości wprowadzenia innych rozwiązań dla ciepła z OZE (w tym z geotermii)

(np. wzorem innych krajów)

o Opracowanie odrębnej ustawy dot. ciepła z OZE takie inicjatywy były sygnalizowane przez

niektóre środowiska branżowe w 2014/2015 r.)

o Opracowanie kompleksowego programu / strategii rozwoju geotermii w Polsce. Powinien on

określać priorytetowe dziedziny i sposoby zagospodarowywania, wprowadzenie korekt

i zapisów legislacyjnych, prawnych, administracyjnych, narzędzi finansowych, itp. Priorytetem

pod względem energetycznego wykorzystania powinno być ciepłownictwo. W zakresie PSG

i współpracujące środowiska proponują od blisko 10 lat „Koncepcję rozwoju geotermii

w polskich miastach”. Efektem jej realizacji byłby m.in. zbiór informacji dot. optymalnych

miast /miejscowości do rozwoju ciepłownictwa geotermalnego (spośród potencjalnie ok. stu,

które można rozważać; na podstawie danych z Atlasów geotermalnych, in. opracowań), który

Page 6: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

6

ułatwiłby inwestorom podejmowanie decyzji, ograniczył ryzyko (geologiczne, finansowe),

a przede wszystkim – instytucjom państwowym wskazał i ułatwił wybór takich inwestycji do

objęcia wsparciem finansowym ze środków publicznych, które przyniosą odpowiednie efekty

w postaci produkcji ciepła z OZE, będą rokować największe szanse na sukces.

W podsumowaniu omówionego wystąpienia znalazły się nast. stwierdzenia:

o W obszarze Polski zakumulowany jest znaczący, niewykorzystany potencjał energetyczny

wód geotermalnych o zróżnicowanych temperaturach od 20 do 80-100C,

o Wykorzystanie wód geotermalnych do celów ciepłowniczych powinno opierać się przede

wszystkim na zasobach dolnojurajskiego i dolnokredowego zbiornika wód na Niżu Polskim.

o Wody geotermalne mogą być wykorzystane w szerokim zakresie do celów grzewczych

(budownictwo indywidualne i komunalne), celów rekreacyjnych i/lub

balneoterapeutycznych,

o Zrealizowano pierwsze badania nad możliwościami wykorzystania zasobów geotermalnych

do produkcji energii elektrycznej (układy binarne, kogeneracja z produkcją ciepła) i wskazano

najbardziej perspektywiczne lokalizacje,

o Wykorzystanie wód geotermalnych może w wielu miejscach przynieść wymierne efekty

ekonomiczno-społeczne, środowiskowe i inne

o Brak wsparcia finansowego dla wierceń otworów poszukiwawczych/badawczych (które do

2012 r. było udzielane w ramach zamkniętego obecnie programu "Energetyczne

wykorzystanie zasobów geotermalnych) przyczynił się do zahamowania rozwoju geotermii

zwłaszcza w kierunku ciepłowniczym / energetycznym,

o Brak jest także innych narzędzi wspomagających, takich jak m.in. fundusz ubezpieczenia

ryzyka geologicznego,

o Wprowadzenie obecnie brakujących rozważań prawnych, finansowych, administracyjnych

(wzorem innych krajów europejskich) z pewnością poprawiłoby warunki dla szerszego

rozwoju geotermii, stosownie do jej zasobów, możliwości, zapotrzebowania, konieczności

wzrostu udziału energii z OZE, niskoemisyjnej gospodarki, itp. a więc – do realizacji zasady

zrównoważonego rozwoju gospodarczego i energetycznego Polski.

* * *

Po referacie prof. Janusz Kotlarczyk zarysował historię rozwoju geotermii w Polsce.

Krytycznie odniósł się do działań rządu, który nie podjął żadnych konstruktywnych działań.

Stwierdził, że już w latach 40-tych XX wieku pozytywnie wyrażano się o energii geotermalnej, ale

Page 7: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

7

temat nie został należycie podjęty. Prof. Janusz Kotlarczyk wsparł ideę inwestycji w energię

geotermalną.

Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz odniósł się tej wypowiedzi i podkreślił, że to

stanowisko prof. Janusza Kotlarczyka należy rozumieć jako głos w dyskusji i zaproponował do

powrócenia do tego tematu w wolnych wnioskach.

Prof. Ewa Krogulec, że dodała, że instalacje oparte o pozyskanie ciepła z wnętrza Ziemi

powstają w całej Polsce. Przykładem jest instalacja niskotemperaturowa w Europejskim Centrum

Edukacji Geologicznej Wydziału Geologii UW w Chęcinach. Prof. Ewa Krogulec poprosiła o opinię

w sprawie konieczności sporządzania dokumentacji hydrogeologicznej w przypadku instalacji

niskotemperaturowych.

Prof. Beata Kępińska wyjaśniła, że w Polsce wszystkie instalacje są niskotemperaturowe.

W przypadku instalacji opartych o płytkie wiercenia (do ok. 100 metrów) to opiniowanie jest

w gestii marszałków lub nawet starostów. W Polsce zwiększa się świadomość, że trzeba

zapanować nad wierceniami po to, że by przeciwdziałać złym tendencjom prowadzącym do

obniżenia temperatury gruntu. Wiercenia mogą doprowadzić do ochłodzenia gruntu, stąd trzeba

uwzględniać umiejętne rozmieszczenie. Są już opracowane normy polskie w ślad za normami

niemieckimi, które uwzględniają te zagrożenia.

Prof. Andrzej Sadurski stwierdził, że nie ma w Polsce dobrego klimatu na wprowadzenie

geotermii, bo jest silny opór związków zawodowych, szczególnie związanych z górnictwem węgla

kamiennego. Lobby węglowe będzie blokowały inicjatywy.

Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz zwrócił się z prośbą do prof. Beaty Kępińskiej

o pomoc w stworzeniu stanowiska KNG PAN w sprawie stanu geotermii w Polsce. Pani profesor

wyraziła zgodę. Następnie pani profesor podziękowała za możliwość wygłoszenia referatu

i pożegnała się z zebranymi.

3. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz przedstawił Informacje na temat wyników oceny czasopism

wykonanych przez zespół w składzie: Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz, dr hab. Witold

Szczuciński i dr hab. Michał Zatoń. Według Przewodniczącego opinie przysłało 19 osób. Ocena

została podzielona na trzy kategorie czasopisma wybitne (3 pkt.), ważne (2 pkt.) i pozostałe

czasopisma (1 pkt.). Przewodniczący podkreślił, że zostały uwzględnione możliwości konfliktu

interesów. Najwyższe oceny uzyskało m.in. czasopismo Folia Quaternaria, drugie miejsce zajęło m.

Page 8: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

8

in. czasopismo Geologos, Volumina Jurassica. Niestety kolejne pisma z Zespołu ds. Oceny

Czasopism wpłynęły na zmianę rankingu. Do 17.11.2015 nie zostały przedstawione żadne

wyjaśnienia ze strony Zespołu ds. Oceny Czasopism.

Pytanie zadał prof. Kotlarczyk dlaczego zespół oceniający nie składał się z 4 osób. Prof.

Jacek Matyszkiewicz wyjaśnił, że takie było zalecenie.

Prof. Leszek Marks stwierdził, że w innym Komitecie i nie było takiego rygorystycznego

podejścia jak w przypadku KNG PAN.

Prof. Marek Lewandowski zapytał w jakim stopniu ocena Komitetu waży na końcowej

ocenie. Prof. Jacek Matyszkiewicz wyjaśnił, że to 15 procent.

Prof. Paweł Aleksandrowski zapytał, co jest jeszcze brane pod uwagę przy okazji oceny

czasopism. Prof. Marek Lewandowski, że jest to wynik ankiet przeprowadzanych przez czasopisma.

4. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz poprosił o przedstawienie prof. Alfreda Uchmana

informacji na temat projektu KEJN na temat nowych zasad oceny jednostek. Prof. Alfred Uchman

poinformował, że KEJN jest ciałem doradczym przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

W składzie Komitetu jest 30 przedstawicieli nauki, w tym jeden nauk o Ziemi. Komitet działa

w podziale na 4 komisje. Nauki o Ziemi są w Komisji Nauk o Życiu, co wynika z ustawy. Do oceny

jest około 1000 jednostek. W naukach o Ziemi jest kilkanaście jednostek. Główne kryteria oceny to

publikacje, monografie, podrozdziały w monografiach i patenty. Kolejne kryteria to uprawnienia

do nadawania stopni, baza laboratoryjna, koszty poniesione na badania i środki pozyskane na

wdrożenia oraz inne osiągnięcia. Najbardziej odpowiednią metodą jest porównywanie jednostek

parami. Jest to jednak metoda trudno zrozumiała, stąd będzie uproszczenie w takim podejściu.

Będzie wprowadzona jednostka referencyjne. Kategorię będą tak jak poprzednio: A, B, C i A+.

Całość reguluje rozporządzenie. Ocena nadal ma charakter parametryczny z elementami

eksperckimi. Nowe zmiany to uwzględnienie niejednorodnych jednostek w porównaniach.

Prof. Janusz Kotlarczyk zapytał o szczegóły co to są drobne informacje. Prof. Alfred Uchman

odpowiedział, że są to informacje wprowadzane do systemu jak np. komunikaty, ale nie

wpływające na ocenę ogólną.

Prof. Marek Lewandowski podał przykład takiej drobnej informacji, jaką było zasadzenie drzewka

nr 6 w Alei Pokoju. Prof. Lewandowski zadał również pytanie czy nadal będzie podział przy

ocenianiu na Uczelnie i PAN oraz PIB? Prof. Alfred Uchman potwierdził.

Page 9: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

9

Prof. Jacek Matyszkiewicz zapytał jakie są istotne zmiany? Prof. Alfred Uchman odpowiedział, że

większy nacisk będzie na wdrożenia, innowacje i uznanie jednostek niejednorodnych.

Prof. Janusz Kotlarczyk zgłosił wątpliwość jakie to ma znaczenie dla rozwoju nauki.

Prof. Ewa Krogulec zwróciła uwagę na wzrost roli ekspertów przy ocenie monografii i projektów

międzynarodowych.

Prof. Alfred Uchman podkreślił, że w przypadku monografii wybitnych nie ma problemu i że jest to

efekt działań humanistów.

Prof. Michał Szulczewski stwierdził, że kryteriów powinno być jak najmniej.

Prof. Krzysztof Jaworowski opisał problem na przykładzie PIG z porównywaniem z wirtualną

jednostką referencyjną. Mimo posiadania publikacji w Nature i dokonania prawidłowej oceny

wielkości złóż gazu łupkowego obniżono temu Instytutowi ocenę.

Prof. Alfred Uchman odpowiedział, że w takich przypadkach jest ważna liczba „N”, a kryterium

zaliczenia do odpowiedniej kategorii jest dziedzina, w której są uprawnienia do nadawania stopni.

Prof. Krzysztof Jaworowski stwierdził, że PIG powinien być zaliczony do grupy Ochrona Środowiska.

5. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz zaproponował przejście do kolejnego punktu jakim są

nadchodzące wybory do Komitetu Nauk Geologicznych PAN.

Przedstawił skład Komitetu, który składa się z członków korespondentów, członków

rzeczywistych Polskiej Akademii Nauk, członków z wyboru i dokooptowanych ekspertów. Prof.

Jacek Matyszkiewicz podkreślił, że osoby wybrane powinny uczestniczyć w posiedzeniach. Według

regulaminu wyborczego Dziekan Wydziału III PAN w porozumieniu z ustępującym Prezydium

Komitetu powołuje Komisję Wyborczą. Prof. Jacek Matyszkiewicz zaproponował żeby w skład

Komisji Wyborczej weszli prof. Andrzej Żelaźniewicz jako przewodniczący, oraz prof. Ewa Krogulec

i prof. Andrzej Konon jako członkowie tej Komisji. Następnie prof. Jacek Matyszkiewicz podał, że

zgodnie z regulaminem wybór członków do KNG PAN dotyczy co najmniej dr habilitowanych

w dyscyplinie Geologia.

Po dyskusji, w której głos zabrali m.in. prof. Michał Szulczewski, prof. Leszek Marks, prof.

Andrzej Żelaźniewicz i prof. Jacek Matyszkiewicz zaproponowano stworzenie listy wyborców,

rozesłanie do nich informacji mailem i poproszenie o przesłanie propozycji 30 kandydatów. Te

propozycje w formie elektronicznej przesłane byłyby na adres zwrotny KNG-Geologia. Na

Page 10: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

10

podstawie tych propozycji zostanie stworzona lista wszystkich kandydatów w porządku

alfabetycznym. Kolejnym krokiem będzie rozesłanie do wyborców papierowych kart do głosowania

z zaadresowanymi do Komisji Skrutacyjnej kopertami, co zapewni wymóg anonimowości.

W skład Komisji Skrutacyjnej zaproponowano kandydatury prof. Andrzeja Żelaźniewicza i dr

Ryszarda Szczęsnego. Komisja ma przeprowadzić zliczanie głosów, przekazać wyniki a Komisja

Wyborcza ma poinformować środowisko geologiczne o wynikach wyborów.

Prof. Jacek Matyszkiewicz postawił wniosek formalny o przyjęcie zaproponowanych

składów Komisji Wyborczej i Komisji Skrutacyjnej.

Wniosek został przyjęty przez 26 osób a 1 osoba się wstrzymała.

Prof. Andrzej Żelaźniewicz przedstawił harmonogram wyborów. Muszą one być odbyte do 20

lutego 2016 r.

6. W następnym punkcie przyjęto protokół z poprzedniego posiedzenia. W punkcie tym prof.

Andrzej Żelaźniewicz odniósł się do potrzeby stworzenia stanowiska odnośnie stanu rozpoznania

gazu z formacji łupkowych, które to stanowisko miał stworzyć prof. Maciej Kotarba, prof. Szczepan

Porębski oraz prof. Andrzej Żelaźniewicz. Prof. Andrzej Żelaźniewicz zaapelował o przygotowanie

takiego stanowiska.

7. W punkcie Komunikaty i wolne wnioski

Prof. Jan Dowgiałło zaapelował o stworzenie stanowiska dotyczącego perspektyw rozwoju

geotermii w Polsce. Prof. Jacek Matyszkiewicz zaproponował kandydaturę prof. Jana Dowgiałło

oraz prof. Macieja Kotarby wraz z prof. Beatą Kępińską. Przyjęto jednogłośnie te kandydatury.

Prof. Michał Szulczewski wyraził wątpliwość, że głos KNG PAN ma niewielki oddźwięk.

Zaproponował przedstawienie wniosków na wyższych szczeblach Akademii. Prof. Andrzej

Żelaźniewicz stwierdził, że to cenna inicjatywa. Prof. Janusz Kotlarczyk również wsparł tę

inicjatywę.

Prof. Jacek Matyszkiewicz podsumował działalność KNG PAN w czasie ostatniej kadencji.

Podkreślił, że zajmowano się najbardziej istotnymi dla Polski problemami.

8. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz zakończył obrady KNG PAN. Podziękował wszystkim

członkom KNG PAN za bardzo aktywne uczestnictwo.

Page 11: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

11

Prof. Michał Szulczewski oraz prof. Andrzej Żelaźniewicz podziękowali Przewodniczącemu oraz

całemu Prezydium za bardzo owocną pracę.

Sekretarz Naukowy Przewodniczący

Komitetu Nauk Geologicznych PAN Komitetu Nauk Geologicznych PAN

dr hab. Andrzej Konon, prof. UW prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz

Lista obecności członków

KOMITETU NAUK GEOLOGICZNYCH

Polskiej Akademii Nauk

w dniu 24 listopada 2015 r.

Imię i nazwisko Instytucja

1 prof. dr hab. Paweł Aleksandrowski

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Oddział Dolnośląski

2 prof. dr hab. Jan Burchart członek korespondent PAN, Instytut Nauk Geologicznych PAN

3 prof. dr hab. Jan Dowgiałło Instytut Nauk Geologicznych PAN

4 prof. dr hab. Marian Adam Gasiński Prezes PTG, Uniwersytet Jagielloński

Wydział Biologii i Nauk o Ziemi Instytut Nauk Geologicznych

5 prof. dr hab. Krzysztof Jaworowski Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy,

Przewodniczący Rady Naukowej Muzeum Ziemi PAN

6 dr hab. Andrzej Konon, prof. UW Uniwersytet Warszawski Wydział Geologii

7 prof. dr hab. inż. Maciej Kotarba Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska

8 prof. dr hab. Janusz Kotlarczyk członek rzeczywisty PAN, emerytowany profesor

Akademii Górniczo-Hutniczej im. St. Staszica, Wydział Geologii, Geofizyki i

Ochrony Środowiska

9 dr hab. Ewa Krogulec , prof. UW Uniwersytet Warszawski

Page 12: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

12

Wydział Geologii

10 prof. dr hab. Marek Lewandowski Instytut Nauk Geologicznych PAN

11 dr hab. Piotr Łuczyński

Uniwersytet Warszawski Wydział Geologii

12 prof. dr hab. Jerzy J. Małecki Uniwersytet Warszawski Wydział Geologii

13 prof. dr hab. Leszek Marks Uniwersytet Warszawski Wydział Geologii,

członek Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów

14 prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział

Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, członek Centralnej Komisji ds. Stopni i

Tytułów

15 prof. dr hab. Andrzej Muszyński Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Instytut Geologii

16 prof. dr hab. Tadeusz Peryt Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

17 prof. dr hab. Szczepan Porębski Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska

18 prof. dr hab. inż. Jacek Rajchel Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska

19 prof. dr hab. Andrzej Sadurski Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Biologii i Nauk o Ziemi

20 prof. dr hab. Stanisław Skompski Uniwersytet Warszawski Wydział Geologii

21 prof. dr hab. Janusz Skoczylas Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Nauk Geograficznych

i Geologicznych Instytut Geologii

22 dr Ryszard Szczęsny

Muzeum Ziemi PAN

23 dr hab. Witold Szczuciński Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Nauk Geograficznych

i Geologicznych Instytut Geologii

24 prof. dr hab. Michał Szulczewski członek rzeczywisty PAN, emerytowany profesor

Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego

25 prof. dr hab. Alfred Uchman Uniwersytet Jagielloński

Page 13: z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w ... · odbytego w Warszawie w dniu 24.11.2015 roku ... Wskazała na uwarunkowania prawne, formalne i ekonomiczne, które (poza

13

Wydział Biologii i Nauk o Ziemi Instytut Nauk Geologicznych

26 dr hab. Michał Zatoń Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi

27 prof. dr hab. Andrzej Żelaźniewicz członek korespondent PAN Instytut Nauk Geologicznych PAN

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Nauk Geograficznych

i Geologicznych Instytut Geologii