zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej
DESCRIPTION
Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej. Zawartość i rozmieszczenie wody w poszczególnych przestrzeniach płynowych. Całkowita woda organizmu (TBW) 60%. Płyn wewnątrzkomórkowy (ICF) 40%. Płyn pozakomórkowy (ECF) 20%. Płyn transkomórkowy około 1 l - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/1.jpg)
ZaburzeniaZaburzenia
gospodarki wodno-ektrolitowej gospodarki wodno-ektrolitowej
i równowagi kwasowo-zasadoweji równowagi kwasowo-zasadowej
![Page 2: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/2.jpg)
Objętość krwi i osocza25% ECF
(8% masy ciała)
Zawartość i rozmieszczenie wodyZawartość i rozmieszczenie wodyw poszczególnych przestrzeniach płynowychw poszczególnych przestrzeniach płynowych
Całkowita woda organizmu(TBW) 60%
Płyn pozakomórkowy (ECF) 20%
Płyn wewnątrzkomórkowy (ICF) 40%
Płyn śródmiąższowy15% ECF
(2-3% masy ciała)
Płyn transkomórkowyokoło 1 l1,5% masy ciała
![Page 3: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/3.jpg)
Homeostaza ustrojuHomeostaza ustroju
Izowolemia
Izotonia
Izohydria
Izojonia
![Page 4: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/4.jpg)
Homeostaza
• Dla ustoju najważniejsze jest zachowanie wolemii
• Wszystkie procesy życiowe zachodzą
w środowisku wodnym
DO2=Q x 1,3 x Hb x SaO2
![Page 5: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/5.jpg)
Zaburzenia objętości płynów i stężenia elektrolitowego płynów ustrojowych
Odwodnienie, przewodnienie: stany wiążące się ze zmianą objętości ECV
OsmolarnośćOsmolarność: : liczba cząsteczek danej substancji zawarta w jednym litrze roztworu
OsmolalnośćOsmolalność: : liczba cząsteczek w 1 kg wody
TonicznośćToniczność: : wpływ jaki stężenie ustroju wywiera na objętość komorki (np. erytrocytu)
OsmotycznośćOsmotyczność: stężenie osmotyczne w przestrzni : stężenie osmotyczne w przestrzni zewnątrzkomórkowej, po ustaleniu się w niej nowego stanu zewnątrzkomórkowej, po ustaleniu się w niej nowego stanu
równowagirównowagi OsmozaOsmoza: : decyduje o rozmieszczeniu wody w przestrzeniach
ECV i ICV
![Page 6: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/6.jpg)
Osmolalność płynów ustrojowych - ok. 290 mOsm/kg H2O
Ustrój broni stałej osmolalności płynów ustrojowych
Osmolalność osocza = 1,86 x [Na] + [glukoza/18] + [BUN/2,8]
Ciśnienie osmotyczne osocza = 1,86 x [Na] + [glukoza/18]
Wzrost ciśnienia osmotycznego osocza powoduje odwodnienie komórek.
Błony komórkowe są przepuszczalne dla wody.
![Page 7: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/7.jpg)
Sód - miernik zaburzeń równowagi wolnej wody
Stężenie tego jonu bardziej zależy od całkowitej objętości wody w ustroju (TBW) niż od zasobów tego pierwiastka w organizmie
![Page 8: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/8.jpg)
Czy hipernatremia (>145 mEq/l) to rzeczywisty nadmiar sodu?
1.
2.
3.
ECV
Zawartość w ustroju
Na Wolnej wody
![Page 9: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/9.jpg)
Hipernatremia z odwodnieniem - najczęstsza sytuacja
Wywiady:
• wymioty, biegunka
• niedostateczna podaż płynów
• leki moczopędne
• współistniejąca niewydolność nerek
Objawy subiektywne:
• wzmożone pragnienie
• osłabienie
• brak apetytu
• apatia
• omdlenia ortostatyczne
![Page 10: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/10.jpg)
Hipernatremia z odwodnieniem c.d.
Objawy kliniczne:
• zmniejszenie masy ciała
• suchość błon śluzowych
• zmniejszone napięcie skóry
• zmniejszone napięcie gałek ocznych
• ortostatyczne zmiany tętna i ciśnienia
• tachykardia
“Objawy laboratoryjne”
• zwiększona osmolalność moczu
• zmniejszona diureza mocznika, białko Ht
![Page 11: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/11.jpg)
Hipernatremia z odwodnieniem c.d.
Zawsze dochodzi do odwodnienia komórek!
Najpierw należy uzupełnić utraconą objętość (płyny, osocze. krew), a dopiero następnie wolną wodę.
Deficyt wody (l) =
= 0,6 x masa ciała (kg) x [aktualne PNa /140 - 1]
![Page 12: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/12.jpg)
Hipernatremia z odwodnieniem c.d.
• 1/2 deficytu uzupełnia się w 12 h (dłużej jeżeli hipernatremia trwa kilka dni)
• Cały deficyt uzupełnia się w 48h.
Szybsze uzupełnianie może spowodować obrzęk mózgu( uwaga na endogenne osmole!)
• uzupełnia się 0,45 % NaCl (5% glukozą)
![Page 13: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/13.jpg)
Hipernatremia z odwodnieniem c.d.
Pacjent, 70 kg, Na -160 mEq/l
deficyt wody (l) =
= 0,6 x masa ciała (kg) x [aktualne PNa /140 - 1]
deficyt wody (l) = 0,6 x 70 x [160 / 140 - 1] = 6 litrów
![Page 14: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/14.jpg)
Hipernatremia z odwodnieniem c.d.
Moczówka prosta ( ADH) m.in. pacjenci po urazie głowy
• ośrodkowa• nerkopochodna
ADH do nosa - 5-10j. co 4-6h.
![Page 15: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/15.jpg)
Hipernatremia z przewodnieniem - sytuacja rzadsza
• Niewłaściwe żywienie pozajelitowe• Leczenie NaHCO3
Leczenie: stymulacja diurezy
![Page 16: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/16.jpg)
Czy hiponatremia (<135 mEq/l) to rzeczywisty niedobór sodu?
1.
2
3.
ECV
Zawartość w ustroju
Na Wolnej wody
![Page 17: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/17.jpg)
Hiponatremia z przewodnieniem - sytuacja stosunkowo rzadka
• zespół TUR
• Niewydolność serca,
• Niewydolność nerek (niektóre typy),
• Niewydolność wątroby.
Przyczyny:
![Page 18: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/18.jpg)
Hiponatremia z prawidłową ECV- sytuacja częsta
Niebezpieczeństwo wiąże się z przewodnieniem komórek!
Przyczyny:
•Uzupełnianie płynami niezawierającymi Na+
chorych odwodnionych
• Pprzetoczenie płynów niezawierające Na+
w okresie zwiększonej sekrecji ADH
pacjentów w okresie pooperacyjnym
![Page 19: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/19.jpg)
Hiponatremia z prawidłową lub zwiększoną ECV
Leczenie:Gdy nie ma objawów : stymulowanie diurezy
ograniczenie wolnej wody(należy uzupełniać straty wynikające z perspiratio insensibilis)
W przypadku wystąpienia objawów - drgawek, śpiączki (Na <120): należy przetaczać 3% NaCl, uzupełnić K+
![Page 20: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/20.jpg)
Hiponatremia z prawidłową lub zwiększoną ECV c.d.
Leczenie: Ujemny bilans
Nadmiar wody (l) =
= 0,6 x masa ciała (kg) x [(125/aktualne PNa) - 1]
Objętość moczu (ml) = nadmiar wody x (1/ 1- PNa w moczu/154)
![Page 21: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/21.jpg)
Hiponatremia z odwodnieniem - częsta sytuacja
• biegunka,
• cukrzyca,
• stosowanie leków moczopędnych,
• odwodnienie wyrównywane płynami
niezawierającymi Na+.
![Page 22: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/22.jpg)
Hiponatremia z odwodnieniem c.d.
Leczenie:brak objawów: wlew 0,9%NaClgdy są objawy: uzupełnienie wyliczonego deficytu
w następującej kolejności:
Deficyt sodu (mEq) =
= 0,6 x masa ciała (kg) x (125 - aktualne Pna)
3% NaCl - 513mEq/l (0,5 mEq/ml)
![Page 23: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/23.jpg)
Hiponatremia z odwodnieniem c.d.
Pacjent, 70 kg, Na-115 mEq/l
Deficyt sodu (mEq/l) =
= 0,6 x masa ciała (kg) x 9(125 - aktualne Pna)
Deficyt sodu (mEq) = = 0,6 x 70 x [(125 - 115) = 420 mEq
![Page 24: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/24.jpg)
Hiponatremia z odwodnieniem c.d
Leczenie:• 1/2 deficytu należy uzupełnić w 24h.
Szybkie uzupełnienie grozi mielinolizą mostu.
• Uzupełniać 3% NaCl
wzrost stężenia Na+ nie szybszy niż 1-2 mEq / l /h.
![Page 25: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/25.jpg)
Osmolalność płynów ustrojowych - ok. 290 mmol/kg H2O
Ustrój broni stałej osmolalności płynów ustrojowych
Osmolalność osocza = 1,86 x [Na] + [glukoza/18] + [BUN/2,8]
Ciśnienie osmotyczne osocza = 1,86 x [Na] + [glukoza/18]
Każdy wzrost ciśnienia osmotycznego osocza powodujeodwodnienie komórek. Błony komórkowe są przepuszczalnedla wody.
![Page 26: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/26.jpg)
Regulacja izotonii płynów ustrojowych
• Mechanizm pragnienia• Wytwarzanie wolnej wody na poziomie nerek
(ADH) - mechanizm skuteczny przy ciśnieniu
osmotycznym<295mmol/kg H2O
• Klirens osmotyczny - objętość wody potrzebna do wydalenia substancji osmotycznie czynnej w postaci izoosmotycznego w stosunku do osocza moczu
Klirens wolnej wody - C H2O = V - C osm
C osm =P osm
U osm x V
![Page 27: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/27.jpg)
Wydzielanie ADH
Jest spowodowane odwodnieniem osmoreceptorów podwzgórza.Hipernatremia wywołuje większe niż hiperglikemia uwalnianie ADH. Hiperglikemia
Przemieszczenie wody z komórek do przestrzeni pozakomórkowej
hiponatremia
ADH
poliuriaodwodnienie
![Page 28: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/28.jpg)
Potas - główny kation wewnątrzkomórkowy
Na=142
K = 4Ca = 5Mg = 2
Cl =101
HCO3 = 26
Białczany = 16Inne aniony = 10
Osocze
Płyn śródkomórkowy Na=10
Ca = 2Mg = 25
Cl = 3
HCO3 = 10
Białczany = 65
K = 160Fosforany = 100
Siarczany = 20
![Page 29: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/29.jpg)
Hipokaliemia < 3,5 mEq/l
kwasica
hipokaliemia
hipokaliemia
alkaliemia
K+
H+
![Page 30: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/30.jpg)
Hipokaliemia < 3,5 mEq/l
zasadowica
alkaliemia
alkaliemia
hipokaliemia
K+
H+
![Page 31: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/31.jpg)
Hipokaliemia < 3,5 mEq/l
Przyczyny:
• Przesunięcie do wnętrza komórki
• Niedobór
![Page 32: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/32.jpg)
Hipokaliemia < 3,5 mEq/lUtrata:• Drogą przewodu pokarmowego (odsysanie treści
żołądkowej, wymioty)• Drogą nerek (rzeczywista utrata, leki moczopędne)
Objawy hipokaliemii:• Osłabienie mięśni• Zaburzenia rytmu serca (skurcze dodatkowe),
migotanie komór
![Page 33: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/33.jpg)
Hipokaliemia < 3,5 mEq/l
Dobowa podaż potasu - 40-60 mEq
W przypadku niedoboru:
• uzupełnianie doustne
• uzupełnianie dożylne:
• powoli 10 mEq/h (ból, arytmie)
• do żyły obwodowej
roztwory o stężeniu < 40 mEq/l
![Page 34: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/34.jpg)
Hipokaliemia < 3,5 mEq/l
• Jeżeli poziom K+ w osoczu wynosi :
• 3,5 mEq/l - należy uzupełnić 80 mEq
• 3,0 mEq/l - należy uzupełnić 200 mEq
• 2,5 mEq/l - należy uzupełnić 500 mEq
![Page 35: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/35.jpg)
Hiperkaliemia > 5,2 mEq/l
zasadowica
hiperkaliemia
hiperkaliemia
acydemia
K+
H+
![Page 36: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/36.jpg)
Hipokaliemia < 3,5 mEq/l
zasadowica
acydemia
acydemia
hiperkaliemia
K+
H+
![Page 37: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/37.jpg)
Hiperkaliemia > 5,2 mEq/l
Przyczyny:
• Przesunięcie z komórek do przestrzeni
pozakomórkowej
• Utrudnione wydzielanie przez nerki
• Niewydolność nadnerczy
![Page 38: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/38.jpg)
Hiperkaliemia > 5,2 mEq/l
Objawy hiperkaliemii:
• Osłabienie mięśni
• Zaburzenia przewodnictwa, asystolia
Objawy zaczynają się pojawiać, gdy stężenie potasu w surowicy wynosi > 6,5 mEq/l, zawsze są obecne >8 mEq/l
![Page 39: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/39.jpg)
Hiperkaliemia > 5,2 mEq/l
Leczenie:1. Zwiększanie progu błonowego -
10% glukonian Ca 10 ml iv. W ciągu 3 minut, powtórzyć po 5 minutach, działa 30 minut
2. Stymulacja serca
3. Przesunięcie do komórek:• 500 ml 20% glukozy + 10j insuliny w ciągu 1h
• 1-2 amp. NaHCO3 - u części chorych nieskuteczne, wiąże jony Ca
![Page 40: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/40.jpg)
Hiperkaliemia > 5,2 mEq/lLeczenie c.d.:4. Zwiększenie usuwania potasu:• Zwiększenie wydalania potasu drogą nerek -
furosemid• Zwiększenie wydalania potasu drogą przewodu
pokarmowego poprzez wymianą K+ na Na + - sulfonowana żywica polistyrenowa - Kayexylate - Resonium p.o. 30g/50 ml sorbitolup.r. 50g/200 ml sorbitolu ( ma pozostać 1h)
• Hemodializa
![Page 41: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/41.jpg)
Izohydria - ustrój dąży do stałego stężenia jonów H+
pH = 7,35-7,45 = optymalne pH
Cel: = KpCO2
HCO3
![Page 42: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/42.jpg)
Pierwotne zaburzenie pCO2
(kwasica oddechowa) pCO2
(zasadowica oddechowa) HCO3
-
(kwasica metaboliczna) HCO3
-
(zasadowica metaboliczna)
Kompensacja HCO3
-
(zasadowica metaboliczna) HCO3
-
(kwasica metaboliczna) pCO2
(zasadowica oddechowa) pCO2
(kwasica oddechowa)
Cel: = KpCO2
HCO3
![Page 43: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/43.jpg)
Gazometria krwi tętniczej:
• pH 7,35-7,45
• pO2 90-100 mmHg DO2=Q x 1,3 x Hb x SaO2
• pCO2 35-45 mmHg
• HCO3 22-26mEq/l
Jak odczytać wynik gazometrii?
![Page 44: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/44.jpg)
Jak odczytać wynik gazometrii?
Zaburzenie jest pierwotnie metaboliczne jeżeli:
• pH jest nieprawidłowe• jeżeli
lub
pH to pCO2
pH to pCO2
![Page 45: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/45.jpg)
L
Jak odczytać wynik gazometrii?
Kwasica metaboliczna
• przewidywane pCO2 = 1,5 x HCO3 + 8
Zasadowica metaboliczna
• przewidywane pCO2 = 0,7 x HCO3 + 20
![Page 46: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/46.jpg)
L
Jak odczytać wynik gazometrii?
Zaburzenie ma charakter oddechowy
jeżeli:
• pH jest nieprawidłowe• jeżeli
lub
pH to pCO2
pH to pCO2
![Page 47: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/47.jpg)
Kwasica metaboliczna
Luka anionowa A- - K+ = Na+ - (Cl- + HCO3- ) = 12 mEq/l
Kwasica z normalną luką anionową
Kwasica ze zwiększoną luką anionową
• biegunka• kompensacja zasadowicy
oddechowej• łagodna niewydolność nerek
• kwasica mleczanowa• ciężka niewydolność nerek• kwasica ketonowa• zatrucia salicylanami, metanolem,
glikolem etylenowym
![Page 48: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/48.jpg)
Kwasica mleczanowa - przyczyny
• Dług tlenowy
• Wstrząs septyczny
• Wstrząs kardiogenny
• Posocznica
• Niewydolność wielonrządowa
Leczenie: Przyczynowe
![Page 49: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/49.jpg)
Cukrzycowa kwasica ketonowa
• Hiperglikemia
• Kwasica metaboliczna
• Ciała ketonowe we krwi i moczuLeczenie: • Insulina bolus 10 j iv.
wlew ciągły 0,1 j/ kg m.c./ godz• 0,9% Nacl lub 5% albuminy• Uzupełnianie K+• Stężenie glukozy 250 mg% - 5% glukoza• Wzrost stężenia wodorowęglanów do 15 mEq/ l
![Page 50: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/50.jpg)
Kwasica metaboliczna a leczenie wodorowęglanami - wady
H+
H+
H + + HCO3- H2CO3
- H2O + CO2
Kwasica wewnątrzkomórkowa
![Page 51: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/51.jpg)
Kwasica metaboliczna a leczenie wodorowęglanami - wady
• Hiperosmolarność
• Wiązanie jonów Ca powodujace zmniejszenie
kurczliwości serca, spadek rzutu i spadek RR
• Wzrost stężenia mleczanów
• Nieskuteczność
![Page 52: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/52.jpg)
Kwasica metaboliczna a leczenie wodorowęglanami
Wskazania do leczenia wodoroweglanami• Kwasica metaboliczna z pH < 7,2• Obniżenie RR pomimo wlewu katecholamin
Niedobór wodorowęglanów 0,4 x m..c. x (żądane HCO3 - aktualne HCO3)Podać połowę wyliczonego niedoboru w postaci
szybkiego wlewu, pozostałość uzupełnić przez następne 6h.
![Page 53: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/53.jpg)
Zasadowica metaboliczna - reagująca na chlorki
najczęstsze przyczyny
Spowodowana utratą jonów Cl-
• utrata soku żołądkowego
• leki moczopędne
Niezależna od Cl-
ECV
Stężenie Cl- w moczu < 15 mEq/l
![Page 54: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/54.jpg)
Zasadowica metaboliczna - nie reagująca na chlorki
najczęstsze przyczyny
Wysokie ciśnienie krwi
• nadczynność nadnerczy
• zwężenie tętnicy nerkowej
Prawidłowe ciśnienie krwi
• niedobór Mg ++
• ciężki niedobór K+
Stężenie Cl- w moczu > 15 mEq/l
![Page 55: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/55.jpg)
Dlaczego zasadowica jest szkodliwa?
• Zmniejsza dostarczanie tlenu DO2=Q x 1,3 x Hb x SaO2
• zmniejsza rzut serca
• przesuwa krzywą dysocjacji w prawo
(gorsze oddawanie tlenu w tkankach)
• zawsze powoduje kwasicę wewnątrzkomórkową
• stymuluje glikolizę i zwiększa zapotrzebowanie na tlen
![Page 56: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/56.jpg)
Zasadowica metaboliczna
Leczenie:• Uzupełnić chlorki• deficyt Cl-
0,4 x m..c. (prawidłowe Cl- - aktualne Cl- )• 1/2 deficytu należy podać przez 2-4h, pozostały
przez 24h• uzupełnianie deficytu 0,9% NaCl (154 mEq/l)• Uzupełnić potas
![Page 57: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/57.jpg)
Zasadowica metaboliczna
Leczenie ciężkiej zasadowicy:
• wlew do żyły centralnej 0,1N HCl
(100mEq/l H+)
• m..c. X 0,5 (aktualne HCO3 - mierzone HCO3)
• prędkość wlewu 0,2 mEq/kg/h
![Page 58: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/58.jpg)
Regulacja wolemii
• Mechanizm autoregulacji nerek (renina-angiotensyna)
• Mechanizm aldosteronowy
• Mechanizm ADH
• Mechanizm bezpośredniej lub pośredniej regulacji czynności nerki przez układ nerwowy
![Page 59: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/59.jpg)
Angiotensyna II:
• powoduje skurcz naczyń obwodowych• aktywuje układ współczulny• w nerkach - zwiększa resorpcję zwrotną Na• w nadnerczach - stymuluje sekrecję aldosteronu• w przysadce - stymuluje sekrecję ADH• w oun - stymuluje ośrodek pragnienia• Skutek: wzrost ECV i zwiększenie perfuzji
kłębków nerkowych
![Page 60: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/60.jpg)
Bilans wodny
Pobór wody• 1.woda spożywana:• płyny 1500 ml• woda z pokarmów
stałych 700 ml• 2. woda oksydacyjna
300ml• Razem 2500ml
Utrata wody1. z moczem 1500ml2. perspiratio insensibilis• utrata przez płuca
300ml• utrata przez skórę
600ml3. z kałem 100mlRazem 2500ml
![Page 61: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/61.jpg)
Woda oksydacyjna
Woda oksydacyjnaW czasie spalania:100 węglowodanów powstaje 60 ml wody oksydacyjnej100g tłuszczów powstaje 110 ml wody oksydacyjnej100g białek powstaje 44 ml wody oksydacyjnej
![Page 62: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/62.jpg)
Objętość dobowa (w ml) oraz stężenie jonów w wydalinach i wydzielinach ustrojowych
Ślina 1500
Sok żołądkowy 2500
Żółć 500
Sok trzustkowy 700
Sok jelitowy 3000
Kał 100
![Page 63: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/63.jpg)
Zawartość wody - Płyn transkomórkowyZawartość wody - Płyn transkomórkowy
• W niektórych stanach patologicznych np.:– płyn wświetle przewodu pokarmowego
– wysięki opłucnowe
– wodobrzusze
• Powiększona przestrzeń zajmowana przez płyn transkomórkowy,który nie ulega łatwej wymianie z resztą ECF
Trzecia przestrzeń
![Page 64: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/64.jpg)
Perspiratio insensibilis = utrata wody bez elektrolitów
Utrata wody
Utrata przez skórę - 75%, przez płuca - 25%
Zwiększona utrata wody drogą parowania u chorych gorączkujących i oparzonych.
![Page 65: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/65.jpg)
Prowadzenie płynoterapii w okresie pooperacyjnym zależy od:
• zapotrzebowania podstawowego
• utraty śródoperacyjnej
• wydzielania ADH (należy przetaczać płyny zawierające Na)
![Page 66: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/66.jpg)
Najważniejsza jest wolemia.
W przypadku krwawienia z utratą krwi < 15 %
należy przetoczyć czterokrotną objętość utraty
w postaci krystaloidów i koloidów.
Płynoterapia nie jest celem sama w sobie. Należy pamiętać o istnieniu obciążenia wstępnego serca, którego wzrost tylko do pewnego momentu poprawia rzut serca.
![Page 67: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/67.jpg)
W przypadku gorączki należy dodać:ok. 500 ml na każdy oC > 37o
Chorym oparzonym należy dodać to, co tracą przez uszkodzoną skórę:
utrata (ml/h) = = (25 + powierzchnia oparzenia w %) x BSA (m2 )
Chorym z niedrożnością należy uzupełnić utratę wynikającą z przechodzenia wodydo “trzeciej przestrzeni”, uwzględniającskład jonowy traconych płynów.
![Page 68: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/68.jpg)
Dobowe zapotrzebowanie na wodę
Pierwsze 10 kg masy ciała 100 ml/kgNastępne 10 kg masy ciała 50 ml/kgNa każdy następny kilogram 20 ml/kg
Przy założeniu, że: utrata poprzez parowaniew warunkach fizjologicznych wynosi: 15 x masa ciała = ilość (w ml) wody utraconej
drogą perspiratio insensibilis
![Page 69: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/69.jpg)
Rola przewodu pokarmowego w patogenezie zaburzeń
gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej
![Page 70: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/70.jpg)
Objętość dobowa oraz stężenie poszczególnych jonów w wydzielinach i wydalinach przewodu
pokarmowego
objętość Na K Cl HCO3
ślina
sok żołądkowy
żółć
sok trzustkowy
1500
2500
500
700
10-15
20-90
130-155
110-150
15-20
5-15
4-8
3-10
10-40
20-150
80-110
40-90
2-10
-
25-40
70-110
![Page 71: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/71.jpg)
Objętość dobowa oraz stężenie poszczególnych jonów w wydzielinach i wydalinach przewodu
pokarmowego
objętość Na K Cl HCO3
Jelito czcze
Jelito kręte
Jelito grube
130-140
130-140
30-40
4
6
80-90
115-120
60-70
10-15
10-15
40-50
25-35
3 0 0
0
![Page 72: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/72.jpg)
Objętość dobowa oraz stężenie poszczególnych jonów w wydzielinach i wydalinach przewodu
pokarmowego
objętość Na K Cl HCO3
Jelito czcze
Jelito kręte
Jelito grube
130-140
130-140
30-40
4
6
80-90
115-120
60-70
10-15
10-15
40-50
25-35
3 0 0
0
![Page 73: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/73.jpg)
Wchłanianie w jelicie
Jelito czcze2/3
Jelito kręte1/3
Jelito cienkie6/7
Wchłanianie wody
Jelito grube1/7
![Page 74: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/74.jpg)
Wchłanianie w jelicie
jelitojelito
Jelito czcze Jelito kręteNa, Cl, K
z gradientemosmotycznym
Na
H
HCO3
Na
H
CO2
H2OH2CO3
Na
H
HCO3
Na
H
CO2
H2OH2CO3
HCO3 HCO3
Cl Cl
![Page 75: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/75.jpg)
Wchłanianie w jelicie
Jelito grube
Na Na
HCO3 HCO3
Cl Cl
K Kjelito
![Page 76: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/76.jpg)
Wymioty• zasadowica• hipochloremia• hipokaliemia• hiponatremia
Biegunka• kwasica• hipokaliemia• hiperchloremia (utrata
HCO3)
• hipernatremia
![Page 77: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/77.jpg)
Mieszanka WHO
• Na - 90 mEq/l
• K - 20 mEq/l
• Cl - 80 mEq/l
• NaHCO3 - 30 mEq/l
• glukoza - 111 mmol/l
![Page 78: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/78.jpg)
Niedrożność
• Jelito czcze - utrata soku żołądkowego, żółci, soku trzustkowego, zawartości jelita
• Jelito kręte - j.w.
Hipowolemia (utrata do „trzeciej przestrzeni”, utrata Na, Cl, K, HCO3
![Page 79: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/79.jpg)
Niedrożność
Jelito grube
Ponieważ do okrężnicy dociera zaledwie ok.500 ml treści, niedrożność przez pewien czas może nie wywoływać poważniejszych zaburzeń.
![Page 80: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/80.jpg)
Przetoki
• Wysokie - zasadowica, hiponatremia
• Wysokie bogate w żółć i sok trzustkowy -
kwasica, hiponatremia
• Niskie - kwasica, hipokaliemia
![Page 81: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/81.jpg)
Lekceważąc zaburzenia wodno-elektrolitowe
i kwasowo-zasadowe sprawiamy,
że stan ogólny naszych pacjentów jest poważniejszy
niż by to mogło wynikać z ich choroby podstawowej.
![Page 82: Zaburzenia gospodarki wodno-ektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej](https://reader035.vdocuments.net/reader035/viewer/2022081721/56815891550346895dc5f080/html5/thumbnails/82.jpg)
Właściwe rozpoznanie zaburzeń jest
pomocne do wczesnego rozpoznania zarówno
powikłań jak i pogorszenia stanu chorego.