Opracowaa:

Karolina Skaa

Powsta w 2. po XIII w. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1326r.Obecny koci zbudowany w XV w., z tamtego okresu zachowao si prezbiterium. Nastpnie w latach

1558- 1650 i 1705-1721 by rozbudowywany i przebudowany, a pod koniec XIX w. po poarze zosta odnowiony. Wiea powstaa w latach 1890-1900.

Wewntrz kocioa znajduje si pnobarokowy otarz gwny (XVIII w.) z obrazem w. Jadwigi (prawdopodobnie z przeomu XVIII i XIX w.), otarze boczne pnobarokowe

i jeden rokokowy (XVIII w.), rokokowa ambona i chrzcielnica (II poowa XVIII w.).Obraz Matki Boej Nieustajcej Pomocy (Giovanni Burkhardt, 1903 r.)

powicony by w Watykanie przez papiea Leona XII.

Zostaa zbudowana w drugiej poowie XVIII w. na miejscu starej synagogi przez gmin ydowsk

z Nowej Dbicy. Podczas II wojny wiatowej hitlerowcy spalili wntrze synagogi. W 1954 roku decyzj

Miejskiej Rady Narodowej w Dbicy budynek synagogi gruntownie wyremontowano i przeznaczono na obiekt handlowy, ktry znajduje si tam do dnia dzisiejszego.

W 1994 roku Rada Miasta podja uchwa o przeznaczeniu synagogi na muzeum, gdzie rwnie znajdowaa by si ekspozycja powicona dbickim

ydom.W 1995 roku na mocy ustawy z 1997 roku o restytucji

mienia ydowskiego synagog odzyskaa Gmina Wyznaniowa ydowska w Krakowie, za zgod ktrej

dalej prowadzona jest dziaalno handlowa w synagodze, co spowodowao wiele kontrowersji

ze strony zagranicznych ydw i wadz miasta, ktre cay czas chc urzdzi w budynku muzeum i galeri

sztuki.

Pooona na cmentarzu parafialnym, w otoczeniu starych nagrobkw.

Neogotycka budowla, wzniesiona ok. 1880 roku. Prostoktn budowl

z dwoma transeptowymi ryzalitami po bokach wieczy wysoka kamienna aurowa wieyczka na sygnaturk,

nakryta stokowym hemem. Zewntrzne elewacje zdobione

neogotyck dekoracj wykonan

w piaskowcu i cegle. Pikno eleganckiej kaplicy nie ma nic

z surowoci, ciaru i powagi budowli grobowych.

Figura Matki Boskiej Niepokalanej ufundowana w 1919 roku przez mieszkacw miasta i okolic z okazji pierwszej rocznicy odzyskania niepodlegoci.. Odnowiona z inicjatywy Urzdu Miasta w 2001 roku. Odtworzono pierwotny koloryt.

BOGARODZICY W ROCZNIC ODRODZENIA POLSKI.

Dbica i okolice

U schyku XIX wieku nastpi liczebny wzrost ludnoci Dbicy. Wzrosa take liczba rodzin majcych aspiracje ksztacenia swych dzieci. Zrodzi si wic pomys utworzenia w naszym miecie gimnazjum, ktrego twrc

by burmistrz Henryk Zauderer.

Na pierwszego dyrektora pozyska on pracujcego uprzednio w gimnazjum Jarosawskim, Jzefa Szydowskiego.

W roku szkolnym 1900/1901 na mocy reskryptu ministra wyzna religijnych

i owiaty z dnia 31 sierpnia 1900 roku szkoa rozpocza prac.

Zosta zaoony na przeomie XVII/ XVIII w. Ma powierzchni 1,15 ha. Przed wojn by ogrodzony ceglanym murem. W czasie II wojny wiatowej nazici zdewastowali cmentarz wykorzystujc nagrobki do utwardzania ulic. Po wojnie udao si odzyska okoo trzystu pidziesiciu macew, w tym wiele uszkodzonych. Z okoo pidziesiciu

z nich utworzono lapidarium.W 1985 roku cmentarz ogrodzono metalowym potem z furt, organizujc na jego czci boisko i plac zabaw dla dzieci. W 1996 roku cmentarz zosta odnowiony staraniem Fundacji Rodziny Nissenbaumw. Na cmentarzu znajduj si trzy powojenne tablice nagrobne. Najstarszy znaleziony i zidentyfikowany nagrobek dbicki pochodzi z 1791 roku.

Wybudowano j na pocztku XX na zamwienie Kazimierza Wilusza. Bya miejscem comiesicznych spotka towarzyskich, dbickich inteligentw i oficjalnoci: Friedbergw, Nagawieckich, Szczerbiskich, Kottasw, Bigw, Hubickich, Jamrogw, Kargolw, Guniw. Radzono, dyskutowano, uchwalano, obalano i wznoszono, degustowano chwalc smak, elegancj gospodarza, organizacj kredensu; pyny..., take pieni i niosy si w dal, na campo di Dbica. Kamienica cechuje si stylem barokowym. Fasada poudniowa jest ozdobiona, wykonana w drewnie, na pitrze, z widokiem z salonu na duy ogrd, obok loggia, o arkadach filarowych. Rustyka dolnej czci jest mocno wyeksponowana, speniajc gwne funkcje dekoracyjne, wydatnie pogrubia masywne mury.

Zosta zaoony podczas I wojny wiatowej. Na jego terenie znajduje si 298 mogi indywidualnych i 7 zbiorowych. Kryj one szcztki nie tylko ofiar wojny lecz take osb zmarych w innych okresach historycznych. Na cmentarzu pochowano ok. 520 osb.Mogiy maj przewanie form obramowania wypenionego ziemi. Na szczycie poduszka

z niewysokim, ozdobnym, metalowym krzyem. Wikszo stanowi groby bezimienne. Na niektrych grobach ustawione s pene betonowe nagrobki, czasem o wysokiej wartoci artystycznej.

Na 35 nagrobkach umieszczone s tablice epitafijne. Wrd nich 25 to mogiy wojenne, zarwno onierzy jak i ofiar terroru. Znaleli tu take spoczynek zwizani z Dbic twrcy: Jerzy uawski - pisarz zmary w 1915 r., Waleria Szalay-Groele - autorka powieci historycznych zmara w 1957 r. oraz Wadysaw Strumski - pisarz powieci historycznych, zmary w 1991 r. W 1996 r. wzniesiono symboliczny grb - pomnik dbickich Sybirakw, pochowanych na "nieludzkiej ziemi".

wzniesiony w 1932 r. wedug projektu S. Pollekaw stylu neorenesansowym. Wewntrz najcenniejszy jest posg NMP Niepokalanie Pocztej z pocztkw XX wieku.

Zostaa zbudowana w 1882 r. z fundacji Raczyskich dla klasztoru s.Suebniczek. W latach 1886-1932 r penia rol kocioa klasztornego 1932-54 bya kaplic mszaln i przedpogrzebow. W 1954 r. klasztor przejy wadze komunistyczne z przeznaczeniem na szpital miejski, a od 1975 r. mieci si w nim oddzia chorb ukadu nerwowego. Po odzyskaniu klasztoru w 1994 r., zgromadzenie rozpoczo dugi remont zrujnowanych budynkw. Odrestaurowan kaplic oddano do uytku dopiero w 2011 r. Przywrcono pierwotn polichromi, a w otarzu umieszczono obraz b. Edmunda Bojanowskiego oraz jego relikwie.

W przeszoci nalea m.in. do Raczyskich, Christianich i Pockich. Wzniesiony z pocztkiem XIX wieku, pod koniec wieku przebudowany prezentuje lekk, pogodn architektur w typie podmiejskiej willi. Budowla murowana, skadajca si z trzech czci: pnocnej - prostoktnej, pitrowej, z dachami o krzyujcych si kalenicach; rodkowej -parterowej, za zadaszon galeri od frontu, wspart na eliwnych kolumienkach, z tarasem od wsch.; poudniowej - parterowej w formie pawilonu ogrodowego o duych pkolicie przesklepionych otwartych oknach. Brak tej budowli monumentalnoci i powagi charakterystycznej dla siedzib szlacheckich, przypomina raczej dom przeznaczony na letnie mieszkanie. Parkowe otoczenie, zredukowane

do wskiego, dookolnego pasa drzew i trawnikw otaczajcego ogrodzenie wyznaczajce wspczesne, skromne rozmiary dworu. Czasy wietnoci przypomina pikna aleja dojazdowa wysadzona wiekowymi lipami tworzcymi z drog zielony, cienisty tunel.

Ufundowany przez spoeczno Dbicy. Pomys budowy pomnika zrodzi si w chwili mierci Papiea. Na zakoczenie mszy w. w dniu pogrzebu Jana Pawa II ksidz praat R. Piasecki powiedzia o nim zebranym mieszkacom Dbicy, co spotkaa si z aprobat. 10 tys. osb zgromadzonych na placu odpowiedziao na pomys oklaskami. Monument z brzu, zaprojektowany przez Jacka Kucab Ma pi metrw wysokoci i way cztery tony. Jego gwnym przesaniem jest apostolskie nawoywanie: "Wstacie, chodmy. Zosta odsonity i powicony przez ks. Biskupa Wiktora Skworca w dn. 16 padziernika 2005r. Inskrypcja na postumencie:

.

JAN PAWE II WIELKI 1920 - 2005WSTACIE, CHODMYJANOWI PAWOWI II PAPIEOWI POLAKOWI APOSTOOWI WIARY NADZIEI MIOCI I POKOJU.KU PAMICI POKOLE W HODZIE Z MIOCI I WDZICZNOCI.MIESZKACY ZIEMI DBICKIEJ

Artur Barwacz,: Dbica na archiwalnych fotografach, Dbica 2000www.wikipedia.pl, www.debica.us

A.Bata, H. Lawera, "Dbica i ziemia dbicka", wyd. Roksana, 1997Fot. wasne