zardal ortgiin angilal

Сэдэв 2Сэдэв.2Зардал, өртгийн тухай

ойлголт, ангилалт

Бэлтгэсэн: Багш Н.Тунгалаг

Хичээлийн агуулгаХичээлийн агуулгаХичээлийн агуулгаХичээлийн агуулга

Зардал бүртгэж өртөг тооцдогЗардал бүртгэж өртөг тооцдогЗардал бүртгэж өртөг тооцдог Зардал бүртгэж өртөг тооцдог аж ахуйн нэгжүүд, төрөл, үйл аж ахуйн нэгжүүд, төрөл, үйл ажиллагааны онцлогажиллагааны онцлогажиллагааны онцлогажиллагааны онцлогЗардал өртгийн тухай ойлголтЗардал өртгийн тухай ойлголтЗЗЗардлын ангилалт Зардлын ангилалт Өртгийн ангилалтӨртгийн ангилалт

Бэлтгэсэн: Багш Н.ТунгалагБэлтгэсэн: Багш Н.Тунгалаг

Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ,

Худалдааны компани

худалдааны компаниҮйлчилгээний компани Худалдааны компани

ББ барааг худалдан авдаг.

ББ барааг борлуулдаг.

Үйлчилгээний компаниҮйлдвэрлэнгүүтээ

хэрэглэгдэж байдаг үйчилгээ. р р уу

Номин супермаркет

Бараа материалын нөөцтэй байх шаардлагагүй.

Үйлдэрлэл эхрэлдэг компаниҮйлдэрлэл эхрэлдэг компаниТЭМ худалдан авдаг.

Бэлтгэсэн: Багш Н.ТунгалагББ үйлдвэрлэж борлуулдаг.

ЗардалЗардал

ЗАРДАЛ: Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт, үйлчилгээ үзүүлэхэд зарцуулсан

хөрөнгө, ЮУ ЗАРЦУУЛАВ? гэж

асуугдана.

Бүтээгдэхүүний зардал

Үйлдвэрлэгдсэн эсвэл

Цаг үеийн зардалБараа

худалдан авсан бараа бүтээгдэхүүнд

ногдуулсан зардал

бүтээгдэхүүнд бус гарсан цаг үед нь тооцсон


зардал

Зардлын ангилалЗардлын ангилал

ÇàðÇàð.. á¿ðòãýëèéíá¿ðòãýëèéí ччèãèãÀÀ ÀÀ

ÇàðÇàð. . á¿ðòãýëèéí á¿ðòãýëèéí ччèã èã õàíäëàãàõàíäëàãà

Àíãèëëûí øèíæÀíãèëëûí øèíæ ÀíãèëàëÀíãèëàë

¯éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿í, ¯éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿í, Á¿òöýýð íüÁ¿òöýýð íü

¯éëäâýðëýëèéí áà ¿éëäâýðëýëèéí ¯éëäâýðëýëèéí áà ¿éëäâýðëýëèéí áèøáèø

ð ¿ ¿¿ð ¿ ¿¿¿ç¿¿ëñýí ¿éë¿ç¿¿ëñýí ¿éëччèëãýý, èëãýý, íººöèéí ºðòãèéã íººöèéí ºðòãèéã òîäîðõîéëîõ òîäîðõîéëîõ

ªðòºãò õàìààðàõ ªðòºãò õàìààðàõ áàéäëààð íüáàéäëààð íü

ØÓÓÄ: ìàòåðèàëûí øóóä çàðäàë, ØÓÓÄ: ìàòåðèàëûí øóóä çàðäàë, õºäºëìºðèéí øóóä çàðäàëõºäºëìºðèéí øóóä çàðäàë

ØÓÓÄ ÁÓÑ: ØÓÓÄ ÁÓÑ: ҮНЗҮНЗ, , ¿éë¿éëччèëãýýíèé èëãýýíèé íýãæèéí çàðäàëíýãæèéí çàðäàëðäðä

Óäèðäëàãûí øèéä ãàðãàõàäÓäèðäëàãûí øèéä ãàðãàõàä

¯éëäâýðëýëèéí ¯éëäâýðëýëèéí õýìæýýòýé õýìæýýòýé óÿëäóóëàíóÿëäóóëàí

Õóâüñàõ:Õóâüñàõ:МШЗМШЗ, , ХШЗХШЗ

Òîãòìîë: ýëýãäýë, äààòãàë, Òîãòìîë: ýëýãäýë, äààòãàë, òàòâàð,ò¿ðýýñ, õ¿¿ òàòâàð,ò¿ðýýñ, õ¿¿ гг..мм

Óäèðäëàãûí øèéä ãàðãàõàä Óäèðäëàãûí øèéä ãàðãàõàä øààðäëàãàøààðäëàãà-- òàé òàé ìýäýýëëèéã áèé áîëãîõ, ìýäýýëëèéã áèé áîëãîõ, õàíãàõõàíãàõ

ÕóãàöààÕóãàöààгааргаар ньнь Ò¿¿õýí, ºíººãèéí, èðýýä¿éí Ò¿¿õýí, ºíººãèéí, èðýýä¿éí Áîãèíî õóãàöààíû, óðò õóãàöààíûÁîãèíî õóãàöààíû, óðò õóãàöààíû

УдирдлагынУдирдлагын шийдвэртшийдвэртÒîîöîîíä îðîõ,¿ë îðîõ,Òîîöîîíä îðîõ,¿ë îðîõ,

Áóöàëòã¿é,òîéðÁóöàëòã¿é,òîéðчч áîëîõ ¿ë áîëîõ, áîëîõ ¿ë áîëîõ, рр ррнөлөөлөхнөлөөлөх байдалбайдал

óö ¿ ðóö ¿ ð ¿¿Áóöàëòã¿é,òîéðÁóöàëòã¿é,òîéðчч áîëîõ ¿ë áîëîõ, áîëîõ ¿ë áîëîõ, ßëãàâàðò ã.ì ßëãàâàðò ã.ì

Õÿíàëò òàâüæ, çîõèöóóëàëò Õÿíàëò òàâüæ, çîõèöóóëàëò õèéõýä øààðäëàãàòàé ìýõèéõýä øààðäëàãàòàé ìý-- Õàðèóöëàãûí òºâÕàðèóöëàãûí òºâ --

Õÿíàãäàõ, ¿ë õÿíàãäàõ Õÿíàãäàõ, ¿ë õÿíàãäàõ Ç áÇ á


õèéõýä øààðäëàãàòàé ìýõèéõýä øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã áèé áîëãîõ, äýýëëèéã áèé áîëãîõ, õàíãàõ õàíãàõ

Õàðèóöëàãûí òºâ Õàðèóöëàãûí òºâ ºðòãèéí òºâºðòãèéí òºâ

Çîõèöóóëàãäàõ áà ¿ë Çîõèöóóëàãäàõ áà ¿ë çîõèöóóëàãäàõçîõèöóóëàãäàõ

Үйлдвэрлэл эрхэлдэг компанийн зардлын бүтэцзардлын бүтэц

Үйл ажиллагааны нийт зардал = Үйлдвэр.зардал + Үйлдвэр. биш зардал

Үйлдвэрлэлийн зардлын 3 төрөл байдагҮйлдвэрлэлийн зардлын 3 төрөл байдаг

ТЭМ зардалТухайн Хөд. зардал

ТЭМ й б

Үйлдвэрлэлийн бусад нэмэгдэл у

бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд хэрэглэгдсэн

ТЭМ-ийг бэлэн бүтээгд. болгон хувиргадаг ажилчдын

рду

зардалШ бматериалШууд бус материал

материал эд анги ажилчдын хөдөлмөрийн хөлс Шууд бус хөд

Бусад нэм. зар

Бэлтгэсэн: Багш Н.ТунгалагБүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлтийн өртөг

ӨртөгӨртөгӨртөгӨртөг

ӨРТӨГ: Тодорхой обектод хамаарахӨРТӨГ: Тодорхой обектод хамаарахӨРТӨГ: Тодорхой обектод хамаарах ӨРТӨГ: Тодорхой обектод хамаарах зардлын мөнгөн илэрхийлэл. Үнэ цэнийг зардлын мөнгөн илэрхийлэл. Үнэ цэнийг илэрхийлнэ ЮУНЫ ӨРТӨГ ВЭ? гэжилэрхийлнэ ЮУНЫ ӨРТӨГ ВЭ? гэжилэрхийлнэ. ЮУНЫ ӨРТӨГ ВЭ? гэж илэрхийлнэ. ЮУНЫ ӨРТӨГ ВЭ? гэж асуугдана.асуугдана.ӨРТГИЙН ОБЬЕКТ: ЗардлыгӨРТГИЙН ОБЬЕКТ: ЗардлыгӨРТГИЙН ОБЬЕКТ: Зардлыг ӨРТГИЙН ОБЬЕКТ: Зардлыг хамаатуулан хуримтлуулж өртөг тооцох хамаатуулан хуримтлуулж өртөг тооцох бүтээгдэхүүн ажил үйлбүтээгдэхүүн ажил үйлччилгээ нэгжилгээ нэгжбүтээгдэхүүн , ажил үйлбүтээгдэхүүн , ажил үйлччилгээ, нэгж илгээ, нэгж хэсэг. ЮУНД ЗАРЦУУЛАВ? гэж асууна.хэсэг. ЮУНД ЗАРЦУУЛАВ? гэж асууна.


Үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний өртөг

Үндсэн өртөг:Үндсэн өртөг:

ШМЗ ШХЗ ҮНЗШМЗ ШХЗ ҮНЗ


Үйлдвэрлэлтийн өртөгҮйлдвэрлэлтийн өртөг

Хувиргалтын (боловсруулалтын өртөг)

МШЗ ХШЗ ҮНЗМШЗ ХШЗ ҮНЗ


Үйлдвэрлэийн үе шат ба өртөг бүрдэлт

ТЭМ ДҮББТЭМ

Эх. ҮлдэгдэлНэм: Худ. Авалт

= Үйлдвэрлэлд

ДҮ

ДҮ-ийн эх. үлдНэм: Үйлдвэрлэлд

Эх.үлдэгдэлНэм: Үйлдвэрлэлээс шилжиж

ирсэн ББ ний өртөгрбэлэн ТЭМ

Хас: Үйлдвэрлэлд тавьж олгосон ТЭМ

Нэм: Үйлдвэрлэлд оруулсан ТЭМХШЗҮНЗ

ирсэн ББ-ний өртөг

= Борлуулахад бэлэн ТЭМ

= Эц. Үлдэгдэл

ҮНЗ= Үйлдвэрлэлийн зардлын

Хас: Бол-сан бэлэн

р уу дбүтээгдэхүүн

Хас: Борлуулалтын өртөгЭ Үбүт-ний өртөг

=ДҮ-ийн эц. үлд

= Эц. Үлдэгдэл


Үйлдвэрлэлийн үе шат ба өртөг бүрдэлт -Жишээээ

ТЭМA компани хаалга үйлдвэрлэн

борлуулдаг. 2-р сарын 1-нд 15,000 м/т ийн ТЭМ ийн үлдэгдэлтэй байв AЭх. Үлдэгдэл

Нэм: Худ.авалт= Үйлд-д

–ийн ТЭМ-ийн үлдэгдэлтэй байв. A –ийн худалдан авсан болон үйлдвэрлэлд олгосон ТЭМ –ийн талаарх мэдээлэл

хэрэглэхэд бэлэн ТЭМ

Хас: Үйлд-д тавьж Өдөр Худ.авалтҮйлд-д

зарцуулалтд долгосон ТЭМ

= Эц. Үлдэгдэл02. 3 м/т 8000 м/т 5000 02. 10 12,000 11,000 02. 15 14,000 7,000

ТЭМТЭМ--ийн 2ийн 2--р р сарын үлдэгдэлсарын үлдэгдэл

, ,02. 20 6,000 02. 22 9,000 02 27 16 000


сарын үлдэгдэл сарын үлдэгдэл хэд вэ?хэд вэ?

02. 27 16,000

Үйлдвэрлэлийн үе шат ба өртөг бүрдэлт -Жишээ

A компани хаалга үйлдвэрлэн борлуулдаг. 2-р сарын 1-нд 15,000 м/т –ийн ТЭМ-ийн

й б й A йүлдэгдэлтэй байв. A –ийн худалдан авсан болон үйлдвэрлэлд олгосон ТЭМ –ийн

талаарх мэдээлэлТЭМ, м/т

15,000Нэм: 43,000Нэм: 43,000

= 58,000Хас: 45,000

= 13,000 Өдөр Худ. Авалт ТЭМ зарц-т02. 3 8,000 5,00002. 10 12,000 11,00002 15 14 000 7 000

Харин одоо ДҮ ямар болсныг

харъя

02. 15 14,000 7,00002. 20 6,00002. 22 9,00002 2 16 000


харъя. 02. 27 16,000

Үйлдвэрлэлийн үе шат ба өртөг бүрдэлт -ЖишээЖишээ

2 1 “А”ДҮ

ДҮ-ийн эх. үлдНэм: Үйлдвэрлэлд

ТЭМ, м/т15,000

Нэм: 43,000

2-р сарын 1-нд “А” компани 30,000 м/т-ийн ДҮ-ийн р

оруулсан ТЭМХШЗҮНЗ

= 58,000Хас: 45,000

= 13,000

Дүлдэгдэлтэй

байсан. 2-р сард 92 000 м/т-ийн= Үйлдвэрлэлийн

зардлын дүн

Хас: Бол-сан бэлэн бүт-

92,000 м/т-ийн ШХЗ гарч, ҮНЗ-ийг ШХЗ-ын 150%

22-р сард үйлдвэрлэсэн ББ-ний өртөг

үний өртөг

= ДҮ-ийн эц. үлд

тооцжээ. 2-р сарын 28-нд 22,000 м/т бүтээгдэхүүн


ББ-ний өртөг хэд вэ? уу ү ү

ү үүдуусаагүй үлдэв.


150 % ~ 92,000м/т

ДҮ30,000.00

Нэм: 45 000 00

ТЭМ, м/т15,000

Нэм: 43,000

2-р сарын 1-нд “А” компани 30,000 м/т-

ийн ДҮ-ийнНэм: 45,000.0092,000.00

138,000.00= 305,000.00

Нэм: 43,000= 58,000

Хас: 45,000= 13,000

ийн ДҮ ийн үлдэгдэлтэй байсан.2-р сард 92,000 м/т-ийн ШХЗ гарч ҮНЗ-,

Хас: 283,000.00= 22,000.00

Одоо ББ

ийн ШХЗ гарч, ҮНЗ-ийг ШХЗ-ын 150% тооцжээ. 2-р сарын

28 нд 22 000 м/тхэд

болсныг харъя

Бэлэн бүтээгдэ-

28-нд 22,000 м/т бүтээгдэхүүн

дуусаагүй үлдэв


харъя бүтээгдэхүүн

Үйлдвэрлэлийн үе шат ба өртөг бүрдэлт -ЖЖишээ

ДҮ30,000

Нэм: 45 000

ТЭМ, м/т15,000

Нэм: 43 000

ББЭх. Үлдэгдэл

Нэм: ДҮ-ээс шилжсэн Нэм: 45,00092,000

138,000= 305,000

Нэм: 43,000= 58,000

Хас: 45,000= 13 000

Дбэлэн болсон бүт-ний өртөг

= Борлуулахад бэлэн б й

,Хас: 283,000

= 22,000

13,000 бүт-ний өртөгХас: Борлуулалтын

өртөг= ББ-ний= ББ ний эц.үлдэгдэл



Борлуулалтын өртөг

ДҮ30,000

Нэм: 45 000

ТЭМ, м/т15,000

Нэм: 43,000

ББ125,000

Нэм: 45,00092,000

138,000= 305,000

Нэм: 43,000= 58,000

Хас: 45,000= 13,000

Нэм: 283,000= 408,000

Хас: 312,000,Хас: 283,000

= 22,000= 96,000

2-р сарын 1нд “A” компанид 125,000 м/т-ий ББ байсан. Сарын эцсийн тооллогоор 96,000 м/т-ийн ББ –ний

үлдэгдэлтэй байв.


ү д д2-р сарын борлуулалтын өртөг хэд вэ?

Зардал хөтлөгчЗардал хөтлөгч

“ Dell-ийн өдөрт“Зардал хөтлөгч” гэдэг нь байгууллага ажил үйлчилгээг хүргэхийн

Dell ийн өдөртҮйлдвэрлэсэн компьютерийн

тооүйлчилгээг хүргэхийн тулд гүйцэтгэдэг тус тусдаа үйлдэл юм.

Иймд “зардал хөтлөгч” нь зардал

МИАТ-ийн өдөртй йхөтлөгч нь зардал

гарах шалтгаан нь болдог үйлдэл буюу

хийсэн нислэгийнтоо

Бэлтгэсэн: Багш Н.Тунгалагү ц

ү у уүйл явц байна.

Шууд ба шууд бус зардалШууд ба шууд бус зардалууд ууд у рдууд ууд у рд

Шууд зардал: тодорхой обьектод шууд Шууд зардал: тодорхой обьектод шууд ууд рд д р д уудууд рд д р д уудхамаарах шинжтэй, тухайлбал, хамаарах шинжтэй, тухайлбал, МШЗ,ХШЗМШЗ,ХШЗШууд бус зардал: тухайн обьектод Шууд бус зардал: тухайн обьектод шууд хамаарах шинжгүй, тодорхой шууд хамаарах шинжгүй, тодорхой суурь, зардал хөтлөгчөөр дамжиж суурь, зардал хөтлөгчөөр дамжиж хуваарилагддаг, тухайлбал, зарим ҮНЗ хуваарилагддаг, тухайлбал, зарим ҮНЗ болох шууд бус материал шууд бусболох шууд бус материал шууд бусболох шууд бус материал, шууд бус болох шууд бус материал, шууд бус хөдөлмөр г.мхөдөлмөр г.м


Зардлын төлөв байдалҮйлдвэрлэийн хэмжээнд хамаарах байдлаар нь

рд д

зардлыг тогтмол ба хувьсах гэж ангилдаг.– Үйлдвэрлэлийн хэмжээ өөрчлөгдөхөд хувьсах зардлын нийт дүн р үөөрчлөгдөнө.

– Үйлдвэрлэлийн хэмжээ өөрчлөгдөхөд тогтмол зардлын нийт дүн өөрчлөгдөхгүй.


Нийт хувьсах зардлын жишээ

Таны утасны төлбөр ярьсан минутаас

у рд

хамаардаг бол:лбөр

асны

төл

Ута

Бэлтгэсэн: Багш Н.ТунгалагЯрьсан хугацаа

Н йНэгжийн хувьсах зардлын жишээмын

нут тутм

төлбөр

Мин

Бэлтгэсэн: Багш Н.ТунгалагЯрьсан минут

Нийт тогтмол зардлын жишээТаны утас суурь хураамжтай бол:

Нийт тогтмол зардлын жишээу уур ур

н суурь

жы

сарын

хураам

жУтасны х


Нэгжийн тогтмол зардлын жишээ

Нэг минутанд ногдох дундаж

Нэгжийн тогтмол зардлын жишээ

у ухураамж олон дуудлага хийх

тусам багасана.

унда

ж

амж

у

длагын ду

урь хураа

Дууд

суу


Зардлын төлөв байдал

Х б

Зардлын төлөв байдал

Хувьсах ба тогтмол зардлын төлөв

Зардал Нийт зардал Нэгжийн зардал

Хувьсах Тодорхой холбогдлын хүрээнд үйл ажиллагааны түвшин

өөрчилөгдөхөд

Тодорхой холбогдлын хүрээнд үйл ажиллагааны түвшин

өөрчилөгдсөн ч тогтмол байна.

Тогтмол

пропорционалиар өөрчлөгдөнө

Тодорхой холбогдлын хүрээнд үйл ажиллагааны түвшин

Үйл ажиллагааны түвшин өөрчлөгдсөн тухай бүр нэгжидүйл ажиллагааны түвшин

өөрчилөгдсөн ч тогтмол хэвээр байна.өөрчлөгдөнө

өөрчлөгдсөн тухай бүр нэгжид ногдох зардал өөрчлөгдөнө.


Зардлын ангилал: хугацаагаарЗардлын ангилал: хугацаагаарЗардлын ангилал: хугацаагаарЗардлын ангилал: хугацаагаар

ТТүүүүхэнхэнТТүүүүхэнхэнӨӨннөөөөгийн гийн ИрээдИрээдүүйнйн

Урт хугацааны Урт хугацааны Богино хугацааныБогино хугацааны


ЗЗЗардлын ангилал: хариуцлагын Зардлын ангилал: хариуцлагын ттөөввөөөөррттөөввөөөөрр

ӨӨӨӨртгийн тртгийн төөвдвдХянагдах ба Хянагдах ба үүл хянагдахл хянагдахЗохицуулагдах ба Зохицуулагдах ба үүл зохицуулагдахл зохицуулагдах


zardal ortgiin angilal

Documents