Zeszyt Specjalny LASStosowanie pestycydów chemicznych

www.jordbruksverket.se

Autor:Bernt Arvidsson Pestycydy w szkółkach leśnych

Sören Braf, Zarząd Lasów Zwalczanie chwastów na plantacjach leśnych na gruntach ornych

Hans Samuelsson, Zarząd Lasów Zwalczanie insektów zasiedlających nieokorowane drewno Chemiczne metody zapobiegania szkodom powodowanym przez dzikie zwierzęta

Rune Ollas, Zarząd Lasów Pozostałe ustępy

Zdjęcie na okładce:Hans Samuelsson, Skogsstyrelsen och Agneta Sundgren, JordbruksverketRoland Olsson, Skogsstyrelsen och Sara Fransson, Jordbruksverket

Zdjęcie na okładce: Göran Molin

Jordbruksverket, 551 82 Jönköping, telefon +48 (0)36-15 50 00

Wydrukowano w 2014 r.Powielanie niniejszego materiału jest zabronione.

DLACZEGO KONIECZNE JEST ZWALCZANIE CHEMICZNE? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

ZWALCZANIE CHWASTÓW W SZKÓŁKACH SADZONEK LEŚNYCH . . . . . . . . . . . . . . .6

Uprawa sadzonek z odkrytym systemem korzeniowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Najczęściej występujące chwasty Zwalczanie przed przygotowaniem podłoża do nasadzenia Zwalczanie chwastów w związku z zasiewem Odchwaszczanie większych sadzonek

Uprawa sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

ZWALCZANIE INSEKTÓW W SZKÓŁKACH SADZONEK LEŚNYCH. . . . . . . . . . . . . . . .10

Najczęściej występujące insekty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

ZWALCZANIE ROZTOCZY W SZKÓŁKACH SADZONEK LEŚNYCH . . . . . . . . . . . . . . .11

ZWALCZANIE CHORÓB GRZYBOWYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11

W SZKÓŁKACH SADZONEK LEŚNYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11

Zgorzel i zgnilizna korzeni w małych sadzonkach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Inne choroby grzybicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

ZWALCZANIE CHWASTÓW NA PLANTACJACH LEŚNYCH NA GRUNTACH ORNYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

Po co zwalcza się chwasty na plantacjach leśnych na gruntach ornych? Przeciwdziałanie roślinom inwazyjnym po zasadzeniu Wybór preparatu O czym należy pamiętać Techniki oprysku

ZWALCZANIE ROŚLIN INWAZYJNYCH W LASACH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

Zwalczanie samosiejek drzew liściastych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17Postanowienia ogólne Wymogi szczególne

ZWALCZANIE INSEKTÓW W LASACH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

Zwalczanie szeliniaka sosnowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Działania zapobiegawcze

Zwalczanie insektów zasiedlających nieokorowane drewno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22Szkodniki i działania zapobiegawcze Opryskiwanie pestycydami chemicznymi

DZIAŁANIA ZAPOBIEGAJĄCE ZGNILIŹNIE KORZENIOWEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27

ŚRODKI OCHRONNE PRZED DZIKIMI ZWIERZĘTAMI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

ĆWICZENIA SPRAWDZAJĄCE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29

Odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32

ZAŁĄCZNIK NR 1. WSKAZÓWKI W ZAKRESIE OPRYSKIWANIA SADZONEK LEŚNYCH W CELU OCHRONY PRZED SZELINIAKIEM SOSNOWYM . . . . . . . . . . . . . .33

Spis treści

5

DLACZEGO KONIECZNE JEST ZWALCZANIE CHEMICZNE? Stosowanie pestycydów chemicznych w leśnictwie jest stosunkowo ograniczone . Sprzedaż pestycydów do stosowania w leśnictwie wzrosła według statystyk sprzedaży o ponad 15 ton, głównie w zakresie środków chwastobójczych . Nie jest jednak jasne, jaka część tego wzrostu sprzedaży oznacza rzeczywistą zmianę, a co jest odzwierciedleniem innego sposobu rejestrowania kategorii użytkowników, na rzecz których nastąpiła sprzedaż . W łącznym zużyciu pestycydów w Szwecji leśnictwo odpowiada za 0,2% (2012) . Główne obszary zastosowania to zwalczanie chwastów, ochrona przed szeliniakiem sosnowym oraz zastosowanie w szkółkach leśnych .

Pestycydy stosowane są na potrzeby leśnictwa w pięciu głównych obszarach zastosowania .

1. Zwalczanie chwastów na gruntach ornych wycofanych z produkcji rolnejZwalczanie chwastów jest tu stosowane w celu niedopuszczenia do rozrostu chwastów, które wpłynęłyby negatywnie na rozwój sadzonek .

2. Zwalczanie szkodników (owadów)Działania te dotyczą głównie ochrony przed szeliniakiem sosnowym, który potrafi wyrządzić spore szkody i doprowadzić do wyniszczenia młodej uprawy, jeśli nie zostanie powstrzymany .

3. Środki odstraszająceStosowanie środków odstraszających ma na celu ograniczenie szkód na plantacjach drzew liściastych i iglastych spowodowanych przez zgryzanie przez dzikie zwierzęta . Stosowanie środków odstraszających jest stosunkowo kosztowne i powinno być powtarzane przez kilka lat .

4. Szkółki leśneW szkółkach leśnych stosuje się przede wszystkim środki chwastobójcze, grzybobójcze, owadobójcze i roztoczobójcze . Niewystarczające działania w zakresie zwalczania powyższych czynników skutkują poważnymi stratami w postaci m .in . wyniszczenia uprawy oraz obniżenia jakości sadzonek .

5. Regulacja wzrostu korzeni w pojemnikach szkółkarskichEmulsja z zawartością miedzi stosowana do pokrywania wewnętrznej powierzchni pojemników szkółkarskich jest sklasyfikowana jako pestycyd (”regulacja wzrostu”) .

6

ZWALCZANIE CHWASTÓW W SZKÓŁKACH SADZONEK LEŚNYCH

Uprawa sadzonek z odkrytym systemem korzeniowym

Najczęściej występujące chwasty

Najbardziej uciążliwe chwasty w przypadku uprawy sadzonek z odkrytym systemem korzeniowym to przede wszystkim starzec zwyczajny (Senecio vulgare), wiechlina roczna (Poa annua) i fiołek polny (Viola arvensis). Chwasty te to chwasty jednoroczne i mogą rozsiewać się wiosną, latem lub jesienią, jednak przede wszystkim jesienią .

Problem mogą stanowić również następujące chwasty wieloletnie:

Perz właściwy (Elymus repens)Perz rozprzestrzenia się przez kłącza rozłogowe, rzadziej przez rozsiewanie się nasion . Jeśli w uprawie sadzonek występuje perz, oznacza to, że pojawił się tam na wczesnym etapie, np . gdy gleba była wykorzystywana do uprawy roślin zbożowych . Perz mógł w tym wypadku przetrwać działania związane z przygotowaniem gleby w formie resztek kłączy, które spowodowały powrotne odrastanie w uprawie sadzonek .

Skrzyp polny (Equisetum arvense)Skrzyp polny należy do roślin zarodnikowych (kryptogamicznych), a jego sposób rozrostu różni się w kilku punktach od pozostałych gatunków chwastów . Wczesną jesienią pojawiają się brązowawe, nierozgałęzione pędy . Na pędach znajdują się kłosy zarodnionośne . Wczesnym latem jasnobrunatne pędy przeobrażają się w zielone, dobrze rozgałęzione pędy rosnące poziomo – czołgające się i płożące . Skrzyp polny może być uciążliwy, ponieważ sposób wzrostu tego chwastu stanowi przeszkodę dla wyjmowania sadzonek i ich rozdzielania . Skrzyp polny zaczyna stanowić konkurencję dla sadzonek w zakresie dostępu do wody, składników mineralnych i światła dopiero w momencie silnego rozrostu pędów . Fakt ograniczonego konkurowania skrzypu o wodę i substancje odżywcze jest związany po części z tym, że główna część jego korzeni znajduje się na dużej głębokości (często ponad metr), a po części z tym, że rozrastając się nisko nad ziemią, nie przesłania dostępu do światła . Gleby, na których rośnie skrzyp polny, są z reguły wilgotne i mają niski odczyn pH .

Rzepicha leśna (Rorippa sylvestris)W ostatnich latach rzepicha leśna – roślina wieloletnia – na dobre zadomowiła się w wielu szkółkach sadzonek drzew leśnych i roślin ozdobnych . W szkółkach sadzonek leśnych, gdzie gleba jest regularnie nawożona i nawadniana, zapewniając dobry i równomierny dostęp do wody i substancji odżywczych, gatunek ten ma się bardzo dobrze i szybko się namnaża . Poza tym roślina ta wymaga otwartych powierzchni, niezarośniętych gęsto przez konkurujące rośliny . W uprawie sadzonek występuje dużo powierzchni otwartych; dopiero w późnej fazie uprawy pędy sadzonek zaczynają stanowić konkurencję w dostępie do czynników umożliwiających wzrost .

Rozprzestrzenianie się rzepichy leśnej z jednej szkółki do drugiej ma miejsce z reguły przy szkółkowaniu sadzonek z gleby zainfekowanej przez rzepichę . W takich przypadkach może się zdarzyć, że kawałki korzeni chwastu znajdują się w korzeniach sadzonki i po szkółkowaniu chwast rozrasta się w nowej szkółce .

W przypadku maszynowego wykaszania chwastów rzepicha leśna łatwo rozprzestrzenia się w ramach jednej szkółki . Podczas tego działania kawałki korzeni chwastu mogą zostać wyciągnięte przez agregat tnący i przeniesione w inne miejsca . Jak już wspomniano, chwast ten rozprzestrzenia się głównie przez rozłogi . Nasiona w strąkach nasiennych rzepichy leśnej zwykle nie posiadają wysokiej zdolności kiełkowania .

7

Zwalczanie przed przygotowaniem podłoża do nasadzeniaGleby silnie zainfekowane chwastami należy przygotować na kilka różnych sposób przed zasiewem lub szkółkowaniem . Szczególnie istotne jest, aby gleba była wolna od chwastów, ponieważ małe sadzonki są wrażliwe po pierwsze na konkurencję ze strony chwastów, a po drugie, na większość herbicydów .

Chwasty rozprzestrzeniające się głównie za pośrednictwem korzeni należy w każdym wypadku zwalczać przed sadzeniem . Również gleba przeznaczona pod szkółkowanie musi zostać oczyszczona z chwastów . Perz i oset najłatwiej zwalczać za pomocą opryskiwania preparatami zawierającymi glifosat, np . Glyphomax Bio (nr rej . 4457, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .), Roundup Bio (nr 3937, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .), Roundup Max (nr rej . 4466, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .) lub Touchdown Premium (nr rej . 4472, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .) . Także powtarzane odchwaszczanie mechaniczne może dawać dobre efekty w przypadku wyżej wymienionych chwastów .

Skrzyp polny to chwast trudny do zwalczenia, zarówno z użyciem środków chemicznych, jak i mechanicznych . Stosunkowo dobre efekty może przynieść powtarzane opryskiwanie preparatem zawierającym glifosat . Także głęboka orka gleby może prowadzić do osłabienia chwastów dzięki wydobyciu na powierzchnię ziemi korzeni chwastu . W perspektywie długofalowej najlepszy efekt daje jednak drenowanie i wapnowanie gleby .

Obszarów zainfekowanych skrzypem polnym nie należy wykorzystywać do uprawy sadzonek . Zamiast tego, przed założeniem plantacji, należy podjąć skuteczne działania zmierzające do całkowitego usunięcia chwastu . Zwalczanie mechaniczne jest nieskuteczne – powoduje jedynie dalsze rozprzestrzenianie się odrośli korzeniowych na polu . Stosunkowo skutecznym sposobem jest opryskiwanie preparatem zawierającym glifosat, mniej więcej co drugi tydzień . Jak pokazują badania przeprowadzone na Szwedzkim Uniwersytecie Rolniczym, jeszcze lepsze efekty daje opryskiwanie kwasami fenoksyoctowymi . Inną metodą, bazującą na wrażliwości skrzypu polnego na konkurencję ze strony innych roślin, jest uprawa żyta na polu zachwaszczonym skrzypem . Efekt odchwaszczania tą metodą można wzmocnić opryskiem żyta kwasami fenoksyoctowymi .

Niezwłocznie po zauważeniu skrzypu polnego w sadzonkach należy podjąć działania chwastobójcze w postaci mazania z wykorzystaniem preparatu zawierającego glifosat .

Kawałki korzeni skrzypu polnego charakteryzują się długą żywotnością . Dlatego należy zastosować tzw . okres karencji, to znaczy po zwalczeniu ostatnich pędów należy poczekać np . rok przed wysłaniem sadzonek do niezainfekowanych szkółek .

Także chwasty jednoroczne mogą być bardzo uciążliwe na plantacji sadzonek, zwłaszcza na etapie zasiewu . Zwalczanie chwastów jednorocznych przed zasiewem lub szkółkowaniem ma na celu zmniejszenie ilości nagromadzonych w glebie nasion (banku nasion) tych gatunków .

Usunięcie nasion jest możliwe poprzez zastosowanie odłogowania z bronowaniem . Ta metoda polega na pozwoleniu nasionom, aby kiełkowały, po czym młode chwasty niszczy się za pomocą bronowania . Gleba powinna być wilgotna, przynajmniej okresowo, aby umożliwić kiełkowanie .

Część chwastów jednorocznych, jak np . starzec zwyczajny, lebioda i wiechlina roczna, jest wrażliwa na konkurencję ze strony innych roślin, co sprawia, że dobre efekty może przynieść zwalczanie za pomocą wysiania roślin na nawóz zielony .

Wysianie na nawóz zielony roślin, które charakteryzują się długim okresem wzrastania lub niską zdolnością pokrywania gleby, przyniesie jednak efekt odwrotny od zamierzonego, ponieważ w takim wypadku chwasty będą mogły kiełkować, wzrastać i rozprzestrzeniać się .

8

Sterylizacja gleby (dezynfekcja gleby)Sterylizacja gleby (lub dezynfekcja gleby) to metoda chemiczna mająca na celu zmniejszenie banku nasion w glebie . W odróżnieniu od herbicydów doglebowych, preparaty do sterylizacji gleby zabijają nasiona chwastów, a nie tylko opóźniają kiełkowanie .

Basamid Granulat (nr rej . 2464, zatwierdzony do 31 .05 .2015 r ., klasa 1 L) to preparat, który rozsypuje się na glebie i który następnie jest wchłaniany . Jeśli gleba jest wilgotna, granulki rozpuszczają się, a preparat zaczyna działać .

Sterylizację gleby należy przeprowadzać w okresie od sierpnia do września . W jakiś czas po sterylizacji ziemię należy zaorać, aby uwolnić związane w niej gazy .

Wiosną przed zasiewem należy sprawdzić, czy w glebie nie występują gazy trujące dla sadzonek . W tym celu w kilku miejscach na zaoranym polu, na różnej głębokości, pobiera się próbki ziemi, które następnie poddaje się tzw . testowi nasturcji .

Sterylizację gleby można także przeprowadzić za pomocą pary . Metoda ta jest jednak stosunkowo droga i niezbyt dobrze przetestowana w Szwecji .

Zwalczanie chwastów w związku z zasiewemJak wspomniano wcześniej, ważne jest, aby gleba przeznaczona pod zasiew była wolna od chwastów rozprzestrzeniających się przez korzenie oraz aby bank nasion chwastów był mały .

Dzięki odpowiednio wczesnemu przygotowaniu zagonów do uprawy można pozwolić nasionom chwastów kiełkować, a następnie pozbyć się ich zaraz po wykiełkowaniu .

W przypadku sadzonek 1/0 latem powinno się stosować herbicydy bardzo restrykcyjnie . Zwykle jedynym możliwym sposobem odchwaszczania jest pielenie ręczne .

Odchwaszczanie większych sadzonekW przypadku sadzonek 2/0 przed okresem pękania pąków do zwalczania chwastów często wykorzystuje się mieszankę preparatów Gallery (nr rej . 4978, zatwierdzony do 31 .05 .2015 r .) i Goltix WG (nr rej . 3297, zatwierdzony do 31 .12 .2014 r .) .

Po szkółkowaniu wiosennym (2/1) sadzonek w stanie spoczynku można także użyć niektórych herbicydów doglebowych .

W przypadku szkółkowania letniego sadzonki znajdują się nadal w fazie wzrostu i mogą być wrażliwe na preparaty o wyraźnym działaniu dolistnym . Jeśli działania chwastobójcze przeprowadzi się bezpośrednio po szkółkowaniu, zwykle dobre efekty dają preparaty hamujące kiełkowanie .

W przypadku sadzonek 2/2 i 1,5/1,5 należy szczególnie uważać na chwasty zimujące – jeśli takie występują, należy użyć preparatów działających na już wyrośnięte chwasty .

Latem możliwe jest zwalczanie chwastów w rzędach w przypadku sadzonek świerku 2/2 i 1,5/1,5 . W tym celu można wykorzystać preparaty zawierające glifosat . Do zwalczania chwastów trawiastych (jednoliściennych) zwłaszcza w porze jesiennej w warunkach wilgotnych można zastosować preparat Kerb Flo 400 (nr rej . 4610, zatwierdzony do 31 .01 .2018 r .) . Efektywną metodą zwalczania chwastów w porze letniej jest zastosowanie preparatu Select (nr rej . 4376, zatwierdzony do 31 .05 .2015 r .) . Select to tzw . herbicyd selektywny, działający na chwasty trawiaste (jednoliścienne) . Tym, co sprawia, że Select jest szczególnie interesującym środkiem, jest fakt, że w odróżnieniu od większości selektywnych preparatów chwastobójczych działa on również na wiechlinę roczną .Duże chwasty, których nie udało się zwalczyć za pomocą środków chemicznych, należy usunąć ręcznie, aby zapobiec rozsiewaniu się nasion . Dotyczy to zwłaszcza starca zwyczajnego, który, jak

9

się uważa, potrafi wykształcić odporność na niektóre herbicydy . Ważne jest zatem, aby nie dopuścić do rozmnażania się tego herbicydoodpornego chwastu .

Uprawa sadzonek z zakrytym systemem korzeniowymNajbardziej uciążliwym chwastem w szkółkach sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym jest porostnica wielokształtna (Marchantia polymorpha). Gatunek ten należy do gromady wątrobowców i często też nazywany jest wątrobowcem . Porostnica występuje w obszarach zawsze wilgotnych, w których powierzchnia gleby jest mokra i w których nie występują inne rośliny .

Środowisko w szkółkach sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym jest idealne dla porostnicy . Kiedy sadzonki są jeszcze małe, nie wytrzymują konkurencji z porostnicą . Regularne nawadnianie sprawia, że powierzchnia torfu rzadko całkowicie wysycha . Rozwojowi porostnicy sprzyja także obfite nawożenie .

Rośnie ona bardzo szybko i już na wczesnym etapie zaczyna konkurować o składniki odżywcze . Sadzonki w obszarach porośniętych porostnicą są osłabione i mają blady kolor . Silnie rozrośnięta porostnica powoduje również trudności w wyjmowaniu i rozdzielaniu sadzonek, ponieważ tworzy na obszarze uprawy skupiska przypominające dywan .

Chwasty rozprzestrzeniające się przez nasiona także mogą czasem stanowić uciążliwy problem w szkółkach sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym . Karmnik rozesłany (Sagina procumbens) i szarota błotna (Gnaphalium uliginosum) to często występujące chwasty w szkółkach tego typu sadzonek, które dobrze się czują w wilgotnym środowisku . Uciążliwym chwastem mogą być także drzewa liściaste . Brzoza zwykle rozsiewa się z terenów otaczających, jej nasiona mogą jednak także znajdować się w przywiezionym torfie . Nasiona wierzby iwy charakteryzują się krótką żywotnością, a rozprzestrzenianie ogranicza się do rozsiewania nasion na początku czerwca .

10

ZWALCZANIE INSEKTÓW W SZKÓŁKACH SADZONEK LEŚNYCH

Najczęściej występujące insektyW zasiewie (1/0) sadzonek z odkrytym systemem korzeniowym w niektórych latach poważne szkody wyrządzają larwy sówkowatych (Agrotis), najczęściej gatunków rolnica zbożówka (Agrotis segetum) i rolnica. Larwy te atakują uprawy w okresie od końca czerwca do końca sierpnia . Larwy sówkowatych nadgryzają sadzonki i wciagają pędy do ziemi . Sygnałem wskazującym na obecność larw są podgryzione sadzonki i kopczyki ziemi . Larwy te są aktywne w nocy, zatem działania zwalczające należy prowadzić wieczorem . Larwy nocą wychodzą na powierzchnię ziemi i wtedy będą miały kontakt z preparatem owadobójczym . Można ewentualnie zastosować zwalczanie biologiczne za pomocą środka Turex 50 WP (nr rej . 4492, zatwierdzony do 31 .12 .2014 r .) . W szkółkach leśnych mogą występować inne gatunki motyli stanowiące zagrożenie dla sadzonek . Na przykład znamionówka może stanowić problem w cieplarniach, w których jej larwy żywią się igłami .

Larwy ryjkowcowatych, przede wszystkim opuchlaków (Otiorhynchus spp.), mogą wyrządzić spore szkody w szkółkach sadzonek leśnych z odkrytym systemem korzeniowym poprzez niszczenie korzeni sadzonek . Zwalczanie tego owada jest bardzo trudne, ponieważ larwy żyją głęboko w ziemi, dlatego też środki owadobójcze należy aplikować doglebowo .

Larwy żukowatych, m .in . chrabąszcza majowego (Melolontha melolontha), występują obecnie sporadycznie . Owady te dawniej występowały częściej, ponieważ na polach było więcej chwastów, a także dlatego, że glebę pod sadzonki leśne przygotowywano na polach trawiastych . Insekty te nie żywią się bowiem jedynie sadzonkami leśnymi, ale także korzeniami traw i ziół .

Znacznie częściej występującym szkodliwym owadem w szkółkach sadzonek leśnych są pluskwiaki. Bardzo popularne są miodownicowate (Lachnidae), które atakują świerk . Rzadziej atakowana jest sosna . Generalnie można stwierdzić, że szkody pluskwiaków są tym większe, im mniejsze są sadzonki . Duże sadzonki w odkrytym systemem korzeniowym w wyniku ataku pluskwiaków wolniej wzrastają, podczas gdy sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym często obumierają nad miejscem wysysania soków .

Biedronkowate (Coccinellidae spp.), zarówno larwy, jak i osobniki dorosłe, to drapieżniki żywiące się m .in . pluskwiakami . Jeśli na terenie uprawy występują biedronki (także ich larwy) w wystarczającej ilości, będzie to naturalny sposób na zapobieżenie atakom pluskwiaków . W innym wypadku konieczne może być zwalczanie chemiczne . Skutecznym preparatem jest w tym wypadku Pirimor (nr rej . 3815, zatwierdzony do 31 .01 .2018 r . klasa 1 środek L) .

11

ZWALCZANIE ROZTOCZY W SZKÓŁKACH SADZONEK LEŚNYCH

Roztocza występują najczęściej w szkółkach wyrośniętych sadzonek świerku z odkrytym systemem korzeniowym . Zwykle szkodnikiem jest przędziorek sosnowiec (Oligonychus ununguis), ale występować może także wielkopąkowiec porzeczkowy. Roztocza rzadziej atakują mniejsze sadzonki .

Roztocza zwalcza się za pomocą specjalnych preparatów, tzw . akarycydów . Obecnie nie ma zatwierdzonych preparatów do zwalczania roztoczy .

ZWALCZANIE CHORÓB GRZYBOWYCHW SZKÓŁKACH SADZONEK LEŚNYCH

Zgorzel i zgnilizna korzeni w małych sadzonkachKiełkujące nasiona lub małe sadzonki w uprawach sadzonek z odkrytym systemem korzeniowym narażone są czasem na ataki grzybów glebowych. Najczęstsze w tym przypadku są grzyby z rodzaju Fusarium . Atak na kiełkujące nasiona powoduje ograniczenie wzrostu, którego przyczyny mogą być trudne do zdiagnozowania . W przypadku zaatakowania sadzonek w stadium liścieni przejawem występowania grzybów zwykle jest przewężenie siewek w miejscu porażenia w części nadziemnej . Prowadzi ona do obumarcia pędu lub przewracania się siewek . Choroba ta nazywana jest zgorzelą . Na większych sadzonkach zaatakowanych przez grzyby pojawia się wędrująca ku górze zgnilizna na szyjce korzeniowej .

Tradycyjną metodą ochrony upraw sadzonek z odkrytym systemem korzeniowym przed wczesnym atakiem grzybów jest zaprawianie materiału siewnego fungicydem .

Skuteczny może być także oprysk po zasiewie oraz doraźnie .

W uprawach sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym atak grzybów glebowych zdarza się rzadko . Powodem tego jest po części fakt, że torf już od początku jest prawie całkowicie pozbawiony tych pasożytów, a po części to, że niska wartość pH torfu nie sprzyja rozwojowi grzybów z rodzaju Fusarium .

Inne choroby grzybiczeJednym z rodzajów grzybów występujących w uprawach sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym, ale nie w uprawach sadzonek z odkrytym systemem korzeniowym, są grzyby pleśniowe rozwijające się na powierzchni torfu . Mogą to być różnego rodzaju grzyby . Sadzonki zwykle nie są atakowane, jednak gdy grzyby pleśniowe są dobrze rozwinięte, konkurują o substancje odżywcze, co powoduje, że sadzonki, u których występują ślady nalotu i przebarwienia (plamy), gorzej się rozwijają . Te grzyby pleśniowe występują przede wszystkim w systemach upraw z wykorzystaniem papieru .

W przypadku gęstych upraw sadzonek głównie z zakrytym systemem korzeniowym, ale także sadzonek z odkrytym systemem korzeniowym, dość często występuje szara pleśń (Botrytis cinerea) . W tym wypadku porażana jest dolna część pędu sadzonki, w której wilgotność jest wysoka na skutek słabej cyrkulacji powietrza . W bardzo wilgotnych warunkach atmosferycznych również górna część sadzonek może zostać porażona . W przypadku ataku szarej pleśni należy zastosować

12

środki chemiczne już na wczesnym etapie . Skutecznym preparatem zwalczającym w tym zakresie jest Teldor WG 50 (nr rej . 4339, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .) .

Inne choroby pędów, którym sprzyjają wilgotne warunki atmosferyczne, to zamieranie pędów sosen (Gremmeniella abietina) i osutki sosen (Lophodermium seditiosum) oraz Sirococcus strobilinus (głównie poraża sosnę wydmową i świerk, ale również sosnę zwyczajną) . Metodą profilaktycznego zwalczania tych grzybów jest zastosowanie preparatu Tilt 250 EC (nr rej . 3572, zatwierdzony do 31 .03 .2015 r .) oraz Amistar (nr rej . 4219, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .) .

W niektórych latach w czerwcu pojawia się choroba zwana rdzą sosnoskrętną (Melampsora pinitorqua) atakującą sosnę (nie sosnę wydmową) . Objawem tej choroby jest pojawienie się bladobrunatnych zarodników mniej więcej w połowie wysokości szczytowego pędu . Tilt 250 EC (nr rej . 3572, zatwierdzony do 31 .03 .2015 r .) i Amistar (nr rej . 4219, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .) to preparaty, które można zastosować profilaktycznie, pomagają one także jednak w zniwelowaniu porażenia .

W regionie Norrland poważne szkody w drzewostanie sosnowym wyrządza także osutka śnieżna (Phacidium infestans). Grzyb ten atakuje sadzonki w sezonie zimowym, gdy pokrywa śnieżna jest obfita, a temperatury nie są zbyt niskie . W rejonach zaatakowanych przez ten grzyb należy przeprowadzić działania profilaktyczne z wykorzystaniem preparatu Tilt 250 EC.

Wiele grzybów powodujących szkody w uprawach sadzonek może namnażać się w bardzo niskich temperaturach, nawet poniżej punktu zamarzania . Dotyczy to m .in . szarej pleśni . W związku z tym w przypadku przechowywania sadzonek w chłodni konieczne może być zapobieganie powstawaniu pleśni poprzez zastosowanie fungicydów . Ryzyko powstania pleśni jest szczególnie wysokie, jeśli sadzonki przed umieszczeniem w chłodni będą wilgotne . Działania zabezpieczające można podjąć na dzień przed złożeniem do przechowywania z wykorzystaniem preparatu zaleconego powyżej do zwalczania szarej pleśni, tj . Teldor WG 50 (nr rej/ 4339, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .) .

13

ZWALCZANIE CHWASTÓW NA PLANTACJACH LEŚNYCH NA GRUNTACH ORNYCH

Po co zwalcza się chwasty na plantacjach leśnych na gruntach ornych?Chwasty zwykle rozwijają się i rozprzestrzeniają w inny sposób na otwartym terenie, gdzie tradycyjnie stosowane działania chwastobójcze na potrzeby uprawy zbóż oraz szybki wzrost upraw nie hamują ich rozwoju .

Większość gatunków drzew jest wrażliwa na konkurencję ze strony chwastów . Cieniolubny świerk jest nieco bardziej odporny na konkurencję, podczas gdy inne gatunki drzew, przede wszystkim drzewa liściaste, są na nią bardzo wrażliwe . Sadzonki narażone na konkurencję chwastów już od początkowej fazy wzrostu (najgorszy jest perz i inne chwasty wieloletnie) słabo się rozwijają, mają krótkie igły lub małe liście i są niskie . Można je odratować za pomocą działań pomocniczych, np . plewienia, jednak uzyskanie pożądanego wzrostu zabiera kilka lat, a plewienie należy powtarzać, często kilka razu w roku .

Sadzonki sadzone w odpowiednio przygotowanym podłożu pozbawionym chwastów przez pierwsze dwa lata rozwoju zwykle rozwijają się zupełnie inaczej i mają duże liście, a ich rozmiary w zakresie wysokości i średnicy są znacznie większe . Również ryzyko poważnych szkód powodowanych przez nornika jest mniejsze, jeśli nie dopuści się do rozwoju chwastów i uzyska szybki przyrost średnicy .

Wszystko przemawia za tym, że w przypadku upraw sadzonek na gruntach ornych najlepiej i najtaniej jest podjąć działania profilaktyczne w zakresie zwalczania chwastów . Należy je rozpocząć już na etapie ostatnich upraw rolnych, a następnie zastosować intensywne działania chwastobójcze za pomocą środków chemicznych oraz działania mechaniczne dostosowane do rodzaju występujących chwastów oraz potrzeb w zakresie spulchniania zwartych, ubogich w tlen gleb .

Profilaktyczne działania chwastobójcze mają na celu wykorzenienie w największym możliwym stopniu chwastów rozprzestrzeniających się przez korzenie (perz i inne) oraz zredukowanie występowania chwastów rozsiewających się przez nasiona . Przed uprawą należy zastosować preparat zawierający glifosat (m .in . Roundup, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .), który jest mniej szkodliwy dla środowiska . W przypadku świerku i mniej wrażliwych drzew liściastych, takich jak jesion, dąb i buk, lepsze efekty przeniesie jednak herbicyd doglebowy o szerokim spektrum działania . Można zastosować herbicyd Gallery (nr rej . 4978, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .), jednak pod warunkiem, że chwasty jeszcze nie wyrosły . Gallery to preparat, który skutecznie powstrzymuje kiełkowanie nasion, ale nie działa na już rozwinięte chwasty . W przypadku umiarkowanego występowania chwastów wystarczy opryskanie preparatem zawierającym glifosat, jednak jeśli występuje dużo perzu, działanie należy powtórzyć, a najlepiej, aby było ono poprzedzone lżejszą obróbką mechaniczną w celu uzyskania kiełkowania większej liczby nasion chwastów .

W przypadku błędnej oceny w zakresie występowania chwastów lub nieprzeprowadzenia działań profilaktycznych, można ”uratować” uprawę poprzez działania wtórne za pomocą preparatu Matrigon 72 SG (nr rej . 5013, zatwierdzony do 30 .04 .2017 r .), który działa selektywnie na niektóre popularne chwasty, m .in . marunę nadmorską i osty, a także za pomocą preparatów Kerb Flo 400 (nr rej . 4610, zatwierdzonyt .o .m . do 31 .01 .2018 r .) i Select (nr rej . 4376, zatwierdzony do 31 .05 .2015 r .) przeznaczonych do zwalczania chwastów trawiastych . Można również zastosować pielenie ręczne, jednak jak już wcześniej wspomniano, jest ono bardzo pracochłonne .

14

Zwalczanie chemiczne jest generalnie najskuteczniejsze i najtańsze . Jeśli nie chce się stosować środków chemicznych, mogą – choć z mniejszą skutecznością – zwalczać chwasty przed sadzeniem za pomocą całkowitego odłogowania, tzn . zaorania oraz powtarzanego bronowania (5-7 razy) w sezonie letnim przed sadzeniem . Samo zaoranie całego obszaru oraz bronowanie lub samo zaoranie z jednoczesnym odwracaniem skib zapewnia niewielką ochronę przed chwastami, a nawet może pogłębić problem . Można także zaplanować z wyprzedzeniem obróbkę mechaniczną w ciągu kilku lat po zasadzeniu . W tym celu sadzonki należy sadzić w dokładnie dostosowanej odległości od siebie, co umożliwi późniejsze spulchnianie gleby między rzędami z wykorzystaniem mniejszego traktora wyposażonego w odpowiednie narzędzie spulchniające . W przypadku rodzajów drzew sadzonych w dużych rozstawach, takich jak osika hybrydowa czy topola, można zastosować spulchnianie krzyżowe między sadzonkami . Metoda ta może być stosowana przy założeniu, że obróbka będzie miała miejsce przez cały okres letni co 2-3 tygodnie . Wymaga ona dużej dokładności, tak aby nie uszkodzić sadzonek, a jednocześnie ważne jest, aby usunąć chwasty jak najbliżej sadzonek, ponieważ to one są najbardziej szkodliwe . Zwykle odchwaszczanie maszynowe należy uzupełnić pieleniem ręcznym .

Hodowcy warzyw od dawna używają folii do przykrywania gleby, aby uniknąć zwalczania chwastów i poprawić gospodarkę wodną . Metodę tę stosowano także na plantacjach drzew liściastych i okazała się ona skuteczna . Stosowanie tej metody wymaga otwartego, przygotowanego terenu i usypania rabat . Grządki pokrywa się następnie folią plastikową o szerokości 75 cm, którą przymocowuje się poprzez usypanie ziemi na brzegach folii . Pokrywanie ziemi folią nie jest jeszcze bardzo rozpowszechnione, jako że metoda ta jest stosunkowo droga, a do sadzenia przez folię nadają się praktycznie tylko sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym .

Usunięcie głównej części warstwy próchniczej pozwala zmniejszyć problem rozwijania się chwastów . Należy jednak przypomnieć, że przed wycofaniem gruntów ornych z produkcji rolnej należy zgłosić ten fakt w urzędzie wojewódzkim . Zdejmowanie warstwy próchniczej gleby w innych celach niż na potrzeby gospodarstwa domowego wymaga zezwolenia .

Dzięki tzw . orce głębokiej nasiona chwastów dostają się głęboko pod powierzchnię ziemi, gdzie nie mogą kiełkować .

Przeciwdziałanie roślinom inwazyjnym po zasadzeniuJeśli nie przeprowadzono działań ograniczających zarastanie przy sadzeniu, a po jakimś czasie okaże się, że działanie takie jest niezbędne, można skorzystać z dwóch dostępnych metod: usuwania mechanicznego i zwalczania chemicznego .

Usuwanie mechaniczne posiada tę wadę, że ogranicza się tylko do roślinności na powierzchni ziemi . Temperatura gleby, tak przecież istotna, prawie nie ulega zmianie . Działanie to jest poza tym drogie i może być uciążliwe, ponieważ zauważenie sadzonek w wysokiej roślinności może być utrudnione .

Zwalczanie chemiczne za pomocą środków chwastobójczych można przeprowadzić za pomocą mazania, oprysku z osłoną oraz oprysku szerokopasmowego nakierowanego na gatunki drzew, które nie są wrażliwe na dany preparat .

Wybór preparatuPreparaty zawierające substancję czynną, które zostały zarejestrowane i zatwierdzone do stosowania w celu zwalczania chwastów na potrzeby produkcji sadzonek leśnych na gruntach ornych: Najświeższe informacje dostępne są na stronie www .kemi .se/bekämpningsmedelsregistret .

15

Preparaty chwastobójcze obejmują dwa rodzaje herbicydów:

1. Herbicydy dolistne, systemiczne• Działają głównie poprzez liście chwastów .• Są transportowane przez ożywione części roślin . Często są rozpuszczalne w wodzie .• Nie należy dopuszczać do kontaktu płynu opryskującego z roślinami użytkowymi .• W momencie opryskiwania niepożądane rośliny powinny wystawać nad powierzchnię

ziemi .• Nie stosować na wilgotne rośliny .• Czas bez opadów po opryskaniu powinien wynosić ok . 6 godzin .• Przykład: klopyralid (Matrigon 72 SG), glifosat (Roundup), kletodym (Select)

2. Herbicydy doglebowe• Działają głównie przez korzenie .• Niektóre przemieszczają się w roślinie .• Często trudno rozpuszczalne w wodzie .• Inne wymogi w zakresie ochrony sadzonek użytkowych drzew iglastych przed płynem

opryskującym niż w przypadku herbicydów dolistnych . Sadzonki drzew liściastych są z reguły bardziej wrażliwe .

• Należy aplikować na odsłoniętą glebę, jednak niektórymi preparatami można opryskiwać niepożądaną roślinność od razu po jej pojawieniu się, nawet jeśli jest wilgotna .

• Opady po oprysku działają korzystnie .• Przykład: propyzamid (Kerb Flo 400) lub izoksaben (Gallery).

O czym należy pamiętać

• Dobrze wyważone opryskiwanie prowadzi często do zwiększenia zawartości azotu w sadzonkach w okresie jesiennym po przeprowadzeniu oprysków wiosną . Na łąkach skutkuje to wysoką stymulacją wzrostu w roku następnym po roku, w którym dokonano oprysków . Wszystkie sadzonki będą rozwijały się bardzo równomiernie .

• Stymulacja wzrostu sprawia, że sadzonki dzięki zwiększonej żywotności poradzą sobie z konkurencją ze strony niepożądanej roślinności, także w sytuacji, gdyby efekt oprysków nie utrzymał się w roku następnym po opryskiwaniu .

• Także przy uprawie na ściernisku po ostatnich żniwach może zaistnieć potrzeba zastosowania herbicydów . Zależy to od gatunku oraz roślinności rozwijającej się w przyziemnej strefie ścierniska .

• Trwałość oprysku z zastosowaniem preparatów doglebowych zależy m .in . od rodzaju dominującej roślinności trawiastej i gatunku gleby . Na przykład w przypadku perzu i mietlicy olbrzymiej (Agrostis gigantea) należy liczyć się z bardziej krótkotrwałym efektem niż w przypadku tymotki łąkowej (Phleum pratense) czy kupkówki pospolitej (Dactylis glomerata), podobnie jak w przypadku czarnoziemów w stosunku do gleb mineralnych .

• Na obszarach, w których dominują gatunki traw charakteryzujące się ograniczoną zdolnością do rozmnażania wegetatywnego, nowe doświadczenia wskazują na to, że oprysków można dokonywać także jesienią, przynajmniej do połowy września, a sadzenia w sezonie wiosennym następnego roku .

Techniki opryskuOprysku można dokonywać na różne sposoby, w zależności od tego, kiedy się go dokonuje w stosunku do nasadzania . Pełny oprysk możliwy jest praktycznie tylko przed zasadzaniem . Podczas sadzenia oprysku można dokonywać jednocześnie w danym rzędzie sadzonek lub miejscowo przy każdej sadzonce . W przypadku zaawansowanego młodnika dokonuje się głównie oprysku miejscowego .

16

Oprysk pełny zapobiegawczy przeprowadza się przed sadzaniem za pomocą preparatów zawierających glifosat, które rozpyla się za pomocą traktora wyposażonego w zwykły opryskiwacz rolniczy .

Opryskiwania rzędów sadzonek dokonuje się albo jednocześnie z sadzeniem w przypadku sadzenia maszynowego, przy czym opryskiwacz podłącza się do sadzarki, albo w ramach odrębnego działania przed sadzeniem za pomocą zwykłego opryskiwacza ciągnikowego . W tym wypadku zamyka się nadliczbowe dysze .

W przypadku sadzarki połączonej z opryskiwaczem dokonuje się opryskiwania za pomocą doglebowych herbicydów po zasadzeniu sadzonek . Aby nie uszkodzić sadzonek w przypadku stosowania herbicydów dolistnych, dostępne są montowane osłony, które osłaniają pas po obu stronach sadzonki przed kontaktem z płynem opryskującym . Ta metoda posiada jednak wadę polegającą na tym, że nieopryskane chwasty posiadające kłącza, np . perz, szybko zaczną wyrastać w opryskanych miejscach, co może znacznie osłabić efekt opryskiwania .

Nanoszenie miejscowe przeprowadza się przez opryskiwanie . Nanoszenie punktowe przeprowadza się za pomocą mazania z użyciem specjalnego przyrządu . Na potrzeby mazania stosuje się herbicydy dolistne .

17

ZWALCZANIE ROŚLIN INWAZYJNYCH W LASACH

Zwalczanie roślin inwazyjnych w lasach ma miejsce głównie w następujących wypadkach:• Zwalczanie samosiejek drzew liściastych• Zwalczanie chwastów na plantacjach na gruntach ornych wycofanych z produkcji rolnej

Zwalczanie samosiejek drzew liściastych

Postanowienia ogólnePostanowienia ogólne zawarte są w rozdz . 14 § 7 szwedzkiego Kodeksu Ochrony Środowiska . Określa się w nich, że pestycydów chemicznych i środków biologicznych przeznaczonych do zwalczania samosiejek drzew iglastych nie wolno stosować na terenach leśnych ani do stosowania na pojedyncze pnie drzew . Zakaz ten dotyczy wyłącznie zwalczania samosiejek drzew liściastych i nie ma zastosowania do roślinności trawiastej i zielnej .

Wyjątki od postanowień ogólnychSkogsstyrelsen [szwedzki Zarząd Lasów] w niektórych sytuacjach może zwolnić od obowiązku stosowania się do zakazu określonego w rozdz . 14 § 7 ustęp 2 Kodeksu Ochrony Środowiska, o ile z uwzględnieniem charakterystyki lasu, składu drzewostanu, wpływu oprysku na uwarunkowania życia roślin i zwierząt oraz innego interesu publicznego nie można w rozsądny sposób usunąć samosiejek z użyciem metod mechanicznych i w ten sposób spełnić wymogu dotyczącego odrastania lasu określonego w § 6 ustawy o ochronie lasu (1979:429) .

Zakaz gminnyW 1984 r . wójt gminy miał możliwość zdecydowania o tym, w jakich obszarach gminy nie będzie się przeprowadzać chemicznego zwalczania samosiejek drzew liściastych, jakie metody zwalczania powierzchniowego i/lub selektywnego można stosować oraz czy gmina także w przyszłości będzie miała prawo do uczestniczenia w podejmowaniu tego typu decyzji, czy też zrzeknie się tego prawa na rzecz Skogsstyrelsen . Na skutek powyższego różne gminy mają różne stanowiska w sprawie zwalczania samosiejek drzew liściastych . Skogsstyrelsen może ustanawiać wyjątki od zakazu chemicznego zwalczania samosiejek drzew liściastych na danym obszarze w takim zakresie, w jakim nie stoi to w sprzeczności z zakazem gminnym z 1984 r . Gmina nie ma prawa do zmiany takiej decyzji . Mogą istnieć inne przepisy nadrzędne .

Informacje o obowiązujących przepisach można uzyskać w Skogsstyrelsen lub w gminnym Zarządzie ds . Ochrony Środowiska i Zdrowia . Chemiczne zwalczanie samosiejek drzew liściastych na polach uprawnych zostało w praktyce prawie całkowicie wyeliminowane w związku z zakazem gminnym . Opryski z powietrza zostały zabronione już w 1985 r .

Wymogi szczególne

Techniki zwalczaniaW przypadku zwalczania samosiejek drzew liściastych za pomocą pestycydów chemicznych ważne jest, aby stosować możliwie najbardziej korzystną technikę . Dotyczy to zwłaszcza wyboru preparatu, techniki opryskiwania, warunków pogodowych, kondycji drzewostanu i technik opryskiwania .

18

Wybór preparatu• Opryskiwanie

Dozwolone są wyłącznie preparaty zawierające glifosat, Roundup i inne .• Zaciosy na drzewie

Można stosować preparaty zawierające glifosat jak wyżej .• Zabezpieczenie pni

W przypadku opryskiwania wyłącznie glifosat (patrz powyżej) .

Czas• Opryskiwanie

Po pełnym wykształceniu się liści do pojawienia się pierwszych barw jesieni .• Zaciosy na drzewie

Stosowane głównie w okresie wegetacji, ale przynajmniej w przypadku brzozy i topoli można je stosować także w innych porach roku bez przymrozków .

• Zabezpieczenie pni Stosowane w okresach bez przymrozków z wyjątkiem okresu wydzielania soku wiosną .

Warunki pogodoweGlifosat wymaga odpowiedniego czasu bez opadów po opryskiwaniu, patrz etykieta stosowanego preparatu . Podczas stosowania działań ochronnych rośliny muszą być praktycznie suche .

Młodniki drzew iglastychSosna i świerk mogą doznać szkód w przypadku narażenia na kontakt z płynem opryskującym, zwłaszcza w okresie ich wzrostu na wysokość . W północnej Szwecji opryskiwanie w strefie młodników z dopuszczalna liczbą sadzonek drzew iglastych nie powinno odbywać się w okresie przed 1 sierpnia, a w południowej Szwecji - nie przed 10 sierpnia . Po chłodnym lecie opryskiwania należy dokonywać o tydzień później . W przypadku bardzo chłodnego lata opryskiwanie w ogóle nie powinno mieć miejsca .

Wycinka obrączkowanej topoli Wycinka może mieć miejsce dopiero po dwóch okresach wegetacji w celu uniknięcia wykształcenia się odrostów korzeniowych . Rok po obrączkowaniu mogą pojawić się pędy, jednak z reguły pojawiają się one w drugim roku .

Wykonanie• W przypadku oprysku dolistnego należy zaaplikować płyn na całe listowie .• W przypadku gatunków puszczających odrosty na pniu środek można zaaplikować także na

”stare” pnie . W przypadku gatunków, w których występują odrośla korzeniowe, płyn należy zaaplikować jak najszybciej po wycince . Nie można jednak całkowicie zapobiec wykształcaniu się odrośli korzeniowych .

• W przypadku pni należy zaaplikować środek na wszystkie części widoczne na powierzchni ziemi, także ewentualne pędy na pniu .

• Jeśli chodzi o gatunki puszczające pędy na pniu, dobrze jest poczekać z opryskiwaniem do czasu wykształcenia się pędów . Większe pnie nie puszczają tak dużo pędów jak pnie bardziej wątłe, w związku z czym można zaoszczędzić sobie pracy .

19

ZWALCZANIE INSEKTÓW W LASACH

Zwalczanie szeliniaka sosnowego

Szeliniak sosnowy (Hylobius abietis)Szeliniak sosnowy ma długość od 9 do 14 mm . Kolor ciemnobrązowy lub czarny z żółtymi plamkami, często tworzącymi przepaski na pokrywach . Szeliniak posiada długi ryjek .

Szeliniak żeruje w systemach korzeniowych pni drzew iglastych w obszarze zrębów .

Dorosłe osobniki obgryzają korę sadzonek . Jeśli obgryzionych miejsc będzie dużo lub jeśli spowodowane przez szeliniaka placowate rany obejmą cały obwód pnia, sadzonka obumrze . Po żerowaniu szeliniak składa jaja w korzeniach pni młodych sosen i świerków . Okres rozwoju szeliniaka jest w północnej Szwecji dłuższy niż w Szwecji południowej . Także szeliniaki z pokolenia, które wylęgło się na danym zrębie, zwykle atakują sadzonki, zanim przeniosą się na nowe zręby .

Szkody spowodowane przez szeliniaka sosnowego występują najczęściej w południowej i środkowej Szwecji . Zakres szkód zwiększył się w północnej Szwecji, także lokalnie występują bardzo uciążliwe szkody spowodowane przez tego owada . Obszary województw Hälsingland, Gästrikland, Värmland, Dalarna oraz tereny wzdłuż wybrzeża regionu Norrland są najciężej dotknięte stratami .

Działania zapobiegawcze

Przygotowanie podłożaOdpowiednie przygotowanie podłoża może znacznie zmniejszyć szkody . Należy przygotować talerze o wielkości 40 x 40 cm, gdzie warstwa gleby mineralnej będzie odsłonięta . Najlepiej jest usypać wysokie punkty sadzenia, na powierzchni których będzie znajdować się gleba mineralna . Glebę przygotowuje się z reguły za pomocą agregatów maszynowych, można jednak wykorzystać również narzędzia ręczne . Odpowiednie przygotowanie podłoża zapewnia sadzonce lepszy start i zmniejsza koszt sadzenia, dlatego też w miarę możliwości wszystkie gleby powinny zostać przygotowane, najlepiej z uwzględnieniem zarówno siedliska, jak i środowiska przyrodniczego .

Lasy ochronne, zwłaszcza gęste, ograniczają szkody w porównaniu z zupełnie odsłoniętym terenem .

Późniejsze sadzenieRyzyko szkód spowodowanych przez szeliniaka z upływem czasu staje się mniejsze . W czwartym lecie po wycince ryzyko ataku szeliniaka jest wyraźnie mniejsze, a piątego lata szeliniaki z reguły już nie występują na danym zrębie . Późniejsze sadzenie ma jednak spore wady: po pierwsze, rozwija się roślinność porębowa, która może być bardzo uciążliwa, a po drugie właściciel lasu traci możliwość prowadzenia wartościowej produkcji .

O czym należy pamiętać

Sadzenie:• Sadzonkę należy umieścić w glebie mineralnej jak najdalej od krawędzi przygotowanego talerza

– unikając jednak nieodpowiednich miejsc do sadzenia .• Należy zwiększyć liczbę sadzonek .• Należy używać dużych, rozrośniętych sadzonek i sadzić je bardzo ostrożnie .• Spore znaczenie może mieć także czas sadzenia .

20

ZwalczanieSzkody w młodych sadzonkach spowodowane przez szeliniaka sosnowego można ograniczyć po pierwsze za pomocą działań zapobiegawczych (patrz powyżej), a po drugie, poprzez zaaplikowanie środka ochrony przed owadami . Istnieją dwa główne rodzaje ochrony sadzonek przed szeliniakiem sosnowym:• opryskiwanie sadzonek za pomocą środków chemicznych• ochrona mechaniczna .

Działania z użyciem środków chemicznych przed sadzeniem można przeprowadzać wyłącznie centralnie (w szkółce) lub w ramach ochrony po sadzeniu poprzez opryskiwanie sadzonek jedna po drugiej . Oprysk może być przeprowadzony przez osobę posiadającą uprawnienia do stosowania pestycydów z klasy 2 L .

W opracowaniu są różne rodzaje ochrony mechanicznej . W przypadku części przeprowadzonych testów uzyskano zadowalające rezultaty . Środki ochrony mechanicznej znajdują się obecnie we wczesnej fazie rozwoju, dlatego też tylko niewielką część sadzonek wymagających ochrony można traktować tego rodzaju środkami .

Przepisy dotyczące stosowania środków chemicznychStosowanie środków chemicznych może mieć miejsce wyłącznie z wykorzystaniem preparatów zatwierdzonych do tego celu . W przypadku zwalczania chemicznego na powierzchni lasu większej od 1000 metrów kwadratowych wymagane jest dokonanie zgłoszenia w gminie . Wyjątkiem jest aplikacja punktowa, w przypadku której nie wymaga się dokonania zgłoszenia .

Działania przed zasadzeniemAtak szeliniaka sosnowego to jedna z najczęstszych przyczyn obumierania sadzonek i ich uszkodzenia po zasadzeniu w lesie .

Szkółki leśne zwykle dostarczają sadzonki, które zostały chemicznie zabezpieczone przed atakiem szeliniaka . Takie zabezpieczenie wykonywane jest z wykorzystaniem insektycydów zatwierdzonych do tego celu . Preparaty aktualnie zatwierdzone do chemicznego zabezpieczania sadzonek to: Forester (nr rej . 4808, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .), Hylobi Forest (nr rej . 4809, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .), Merit Forest WG (nr rej . 4605, zatwierdzony do 30 .07 .2014 r .) i Imprid Skog (nr rej . 5139, zatwierdzony do 31 .12 .2015 r .) . Substancją czynną w preparacie Forester jest cypermetryna, a w preparacie Hylobi Forest lambda-cyhalotryna, obie te substancje to syntetyczne pyretroidy . Merit Forest WG zawiera substancje czynną imidakloprid, a Imprid Skog acetamipryd .

Sadzonki z odkrytym systemem korzeniowym opryskiwane są w tunelu lub zabezpieczane za pomocą specjalnego urządzenia do zanurzania . Ważne jest, aby sadzonki dokładnie ociekły przed ich włożeniem do worka .

Bardzo ważne jest, aby worki i skrzynie były przechowywane w chłodnym miejscu, w innym wypadku ryzyko uszkodzenia sadzonek w wyniku zastosowania środków ochronnych drastycznie wzrasta .

Sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym można opryskiwać w tunelu lub wewnątrz kartonów . Sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym są mniej narażone na szkody powodowane przez rozpuszczalniki organiczne zawarte w preparatach chroniących przed szeliniakiem sosnowym niż sadzonki z odkrytym systemem korzeniowym .

Działania po zasadzeniuDziałania ochronne przeprowadzane w przypadku już zasadzonych sadzonek polegają na opryskiwaniu każdej sadzonki oddzielnie za pomocą opryskiwacza plecakowego .

Należy zapoznać się z kartą charakterystyki produktu używanego środka .

21

Aby móc dokonywać tego rodzaju oprysku, wymagane są uprawnienia do opryskiwania z wykorzystaniem preparatów z klasy 2 L lub uprawnienia szczególne na potrzeby stosowania insektycydów na polach . Uprawnienia takie można uzyskać po przejściu szkolenia organizowanego przez Skogsstyrelsen .

Szkolenia dla nieletnichOsoby nieletnie nie mogą sadzić sadzonek pryskanych insektycydami .

Preparaty i dozowanie– Forester (nr rej . 4808)– Hylobi Forest (nr rej . 4809)– Merit Forest WG (nr rej . 4605)– Imprid Skog (nr rej . 5139)

Merit Forest WG należy zmieszać z wodą w celu uzyskania roztworu wodnego o stężeniu 0,7–1,0% . Jeden litr płynu spryskującego powinien wystarczyć na oprysk 200-300 sadzonek . Forester należy zmieszać z wodą w celu uzyskania roztworu o stężeniu 4-5%, Hylobi Forest należy zmieszać z wodą w celu uzyskania roztworu o stężeniu 2%, a Imprid Skog – roztworu o stężeniu 5% .

Efekt działaniaPyretroidy działają na owady w sposób kontaktowy i żołądkowy . Im krótszy czas między opryskiem a atakiem owadów, tym silniejszy jest efekt działania w sposób kontaktowy . Imidaklopryd działa na owady w sposób żołądkowy .

Miesiąc po oprysku (zasadzeniu opryskanej sadzonki) działanie kontaktowe będzie najprawdopodobniej nieaktualne . Działanie w sposób żołądkowy będzie się natomiast utrzymywać, o ile środek zastosowano w prawidłowy sposób . Ocenia się, że insektycydy mają skuteczne działanie ochronne w danym sezonie . W tym czasie większe sadzonki zdążą wyrosnąć na tyle, aby uchronić się przed atakiem szeliniaka sosnowego samodzielnie . W przypadku sadzenia małych sadzonek na obszarach, w których występowanie szeliniaka jest powszechne, oprysk należy powtórzyć .

Opryskiwanie sadzonek na polu przynosi najlepsze efekty w połączeniu z przygotowaniem gleby . W innych przypadkach, zwłaszcza w przypadku nasadzania od razu po wycince bez uprzedniego przygotowania gleby, trudno może być zaaplikować preparat ochronny na dolną część pnia . Przeszkody w postaci łodyg i gałęzi oraz samej warstwy próchniczej mogą sprawić, że ta część pnia, która jest najbardziej atrakcyjna dla szeliniaka sosnowego, zostanie zabezpieczona w niewielkim stopniu lub nie zostanie zabezpieczona w ogóle .

ZagrożeniaInformacje o zagrożeniach oraz instrukcje w zakresie ochrony (ostrzeżenia) zawarte są w kartach charakterystyki produktu oraz w oznakowaniu . Instrukcje w zakresie ochrony zostały zaostrzone, zarówno w odniesieniu do środowiska pracy, jak i innych zagrożeń środowiskowych . Cypermetryna to środek wysoce toksyczny dla ryb i innych organizmów wodnych . Dlatego też opryskanych sadzonek i opakowań nie należy przechowywać w taki sposób, aby możliwy był wyciek do cieków wodnych – także po silnych opadach lub szybkim topnieniu śniegu . To samo dotyczy czyszczenia opryskiwacza . Merit Forest WG w postaci skoncentrowanej jest toksyczny dla ptaków . W związku z zabezpieczaniem sadzonek należy przestrzegać ogólnych środków ostrożności – zarówno w odniesieniu do preparatu, jak i opryskanych sadzonek .

22

Zwalczanie insektów zasiedlających nieokorowane drewnoNiektóre owady rozmnażają się masowo i mogą spowodować ogromne szkody w zasobach leśnych . Najczęściej występującymi szkodnikami występującymi na wzrastającej sośnie i świerku są:

Sosna – cetyniec większy – cetyniec mniejszy – drwalnik paskowany

Świerk – kornik drukarz – rytownik pospolity – drwalnik paskowany

Nieokorowane drzewo, drzewa powalone przez wiatr oraz pozostawione pnie i części pni mogą służyć jako materiał lęgowy dla owadów, które rozmnażają się pod korą na surowym drewnie drzew iglastych . Jeśli będę miały dostęp do takiego materiału lęgowego, mogą się łatwo rozmnażać i w późniejszym okresie powodować poważne straty .

PrzepisyUstawa o ochronie lasówW celu ograniczenia szkód powodowanych przez owady parlament i rząd wprowadził przepisy o ochronie lasów w ustawie o ochronie lasów . Skogsstyrelsen opracował przepisy oraz ogólne wytyczne mające na celu zapobieganie występowaniu szkód powodowanych przez owady . Przepisy te dotyczą także obszarów niezalesionych . Nie mają one jednak zastosowania do lasów dotkniętych szkodami na nieużytkach leśnych oraz do świerków w środkowej części regionu Norrland (obszaru znajdującego się na zachód i na północ od kolei śródlądowej) .Ustawa o ochronie lasów zawiera regulacje w zakresie• wykorzystania lasów uszkodzonych• dopuszczalnej wielkości pozostawianych odpadów po wyrębie• środków zwalczających w przypadku poważnych zniszczeń dokonanych przez owady• przechowywania drzewa .

Szkodniki i działania zapobiegawczeCetyniec większy (Tomicus piniperda)Czarny owad z podrodziny kornikowatych o długości 3,5-5 mm, jego pokrywy mogą być także brunatno-czerwone . Larwy cetyńca są białe z brązową głową, nie posiadają odnóży .

Cetyniec większy rozmnaża się wyłącznie w świeżym drewnie . Chodnik macierzysty znajduje się pod martwicą korkową . Ma on od 6 do 14 cm długości i biegnie wzdłuż pnia . Nowe, w pełni wykształcone osobniki lecą na przełomie czerwca i lipca w kierunku korony sosny i tam drążą chodniki w rdzeniu pędów znajdujących się w koronie drzewa, które następnie jesienią spadają na ziemię .

Cetyniec mniejszy (Tomicus minor)Cetyniec mniejszy ma długość ok 2,5 - 4,5 cm oraz brunatno-czerwone pokrywy . Rozwija się w drewnie sosny o cienkiej korze i dodatkowo wprowadza do drzewa symbiotyczny, towarzyszący mu grzyb . Chodnik macierzysty ma krótkie wejście, po czym rozgałęzia się na dwa chodniki, które mają poprzeczny, klamrowaty przebieg . Stamtąd odchodzą krótkie chodniki larwalne, które mogą słabo naruszać biel .

Poza świeżym drzewem cetyniec mniejszy żeruje także na wierzchołkach drzew pozostałych w lesie . W czerwcu – lipcu dorosły osobnik leci w kierunku korony drzewa, gdzie drąży chodniki, podobnie jak cetyniec większy .

23

Działania zapobiegawcze przeciwko cetyńcomSzkodom można zapobiegać lub je redukować za pomocą następujących działań:• Młodnik sosnowy należy wykarczować, zanim na drzewach rozwinie się korowina, lub w

bezpiecznym okresie, od 1 czerwca do 15 lipca w północnej Szwecji i od 15 maja do 15 lipca w południowych częściach kraju .

• Drzewa należy ściąć, po czym drzewa należy wywieźć we wczesnym okresie wycinki .• Należy pamiętać o usunięciu drzew połamanych przez wiatr lub śnieg lub uszkodzonych w inny

sposób .• Należy pozostawić jedynie ograniczoną ilość grubszych wierzchołków drzewa, drzew powalonych

i drewna .• W okresie letnim nie należy zostawiać drewna przy drogach dla samochodów .

Kornik drukarz (Ips typographus)Kornik drukarz ma długość ok . 5 mm, ma ciemnobrązową lub czarną lśniącą barwę, z wyraźnym matowym spadem w tylnej części pokrywy oraz po 4 kolce na każdej krawędzi spadu pokrywy . Rozmnaża się pod korą leżących świerków, drewna niekorowanego i odpadów porębowych, atakuje jednak także starsze, żywe, lecz osłabione drzewa . W przypadku masowego rozmnażania się zaatakowane zostać mogą także zdrowe drzewa . Najbardziej atrakcyjne dla kornika drukarza jest drewno o grubości nie mniej niż 10 cm, a najlepiej nie mniej niż 15 cm .

Rójka ma miejsce we wczesnym okresie letnim .

System chodników obejmuje 1-3 chodniki macierzyste wzdłuż pnia drzewa zagłębione w łyku i w korze . Kornik drukarz przenosi ze sobą towarzyszące mu grzyby symbiotyczne Hormodendrum microsporum.

Działania zapobiegawcze przeciwko kornikowi drukarzowiMożna uniknąć szkód powodowanych przez kornika drukarza za pomocą następujących działań:• Powierzchnię zrębu należy odgrodzić w możliwie najbardziej naturalny sposób .• Należy pamiętać o usunięciu drzew zaatakowanych przez owady, połamanych przez wiatr lub

śnieg lub uszkodzonych w inny sposób .• Drzewa należy ściąć i wywieźć w pobliże drogi samochodowej we wczesnym sezonie wycinki .• W lesie należy pozostawić jedynie ograniczoną ilość drzewa, grubych wierzchołków, drzew

powalonych i odpadów drewnianych .• W okresie letnim nie należy składować drzewa przy drogach dla samochodów .• W przypadku poważnych szkód spowodowanych przez owady konieczne może być użycie

ściętych drzew i drewna z pułapkami feromonowymi w celu przyciągnięcia korników .

Rytownik pospolity (Pitygenes chalcographus)Ten owad ma ok . 2 mm długości i jest czarno-brązowy z lśniącymi brązowymi pokrywami . W tylnej części po obu stronach posiada po 3 kolce niemal identycznej wielkości .

Rozmnaża się pod korą młodych świerków, w przypadku starszych drzew - w częściach, w których kora jest cienka, w drzewach leżących, surowcu niekorowanym oraz w odpadach porębowych . System chodników ma kształt gwiazdy i obejmuje 3-7 chodników macierzystych o długości 5 cm . Rójka ma miejsce w okresie wczesnego lata . Ataki rytownika skutkują wysychaniem młodych świerków i obumieraniem korzeni . Czasami obumiera tylko górna część korony drzewa .

Działania zapobiegawcze przeciwko rytownikowi pospolitemuTakie same jak w przypadku kornika drukarza (patrz powyżej) oraz następujące działania:• Młodnik należy wykarczować w sierpniu lub gdy osiągnie wysokości ok . 2-3 m .• Należy unikać karczowania i przerzedzania drzewostanu młodnika, jeśli rytownik pospolity

występuje w niezwykle dużych ilościach . W latach suchych nie należy karczować młodników świerkowych .

24

Należy zostawić niewielkie ilości uszkodzonych drzew i martwego drzewa.Wiele zwierząt i roślin leśnych jest zależnych od martwych drzew i martwego drewna, zwłaszcza o znacznej grubości – dotyczy to tak drzew stojących, jak i leżących . Martwe drzewa stanowią środowisko życia wielu gatunków organizmów przez długi okres, aż do czasu całkowitego rozkładu drewna . Dlatego też należy pozostawić pojedyncze chore i martwe drzewa w lesie, co na dłuższą metę przyczyni się do stworzenia lepszych uwarunkowań środowiskowych dla niektórych rzadkich, nieszkodliwych organizmów zależnych od martwego drzewa w różnym stadium rozkładu! W przypadku uszkodzenia więcej niż 5 m3 nieokorowanego drewna na hektar, ilość przekraczającą 5 m3 należy jednak je wywieźć lub uniezdatnić do wykorzystania jako materiał lęgowy dla rytownika pospolitego, cetyńca i kornika drukarza .

Opryskiwanie pestycydami chemicznymiOpryskiwanie drewna chemicznymi pestycydami owadobójczymi ma miejsce w leśnictwie jedynie w ograniczonym zakresie . Istotnym powodem tego jest fakt, że tego typu środki należy stosować wyłącznie w sytuacji, gdy niemożliwe jest przedsięwzięcie innych działań ze względu na okoliczności, którym rozporządzający drewnem nie mógł zaradzić, lub w przypadku innych szczególnych przesłanek, np . powalenia przez sztorm . Stosowanie pestycydów jest związane z koniecznością podjęcia działań zmierzających do tego, aby pestycyd nie dostał się do wód powierzchniowych lub gruntowych oraz do sąsiadujących terenów przez glebę lub powietrze .

Preparaty i techniki stosowaniaObecnie do tego celu zatwierdzone są cztery preparaty, a mianowicie Hylobi Forester (nr rej . 4808), Forester (nr rej . 4809), Merit Forest WG (nr rej . 4605) iImprid Skog (nr rej . 5139) . Imprid Skog jest dopuszczony do stosowania w lasach z certyfikatem FSC po uzyskaniu pozwolenia .

Opryskiwanie powinno mieć miejsce przed rójką owadów . Sosny w południowej Szwecji opryskuje się przed 1 kwietnia . Sosny w północnej Szwecji opryskuje się przed 15 kwietnia . Świerk opryskuje się przed 1 maja .

Opryskiwane drewno musi być wolne od śniegu i lodu, a jego powierzchnia musi być sucha . Opryskiwania nie należy przeprowadzać w czasie deszczu ani zanim kora nie zdąży wystarczająco wyschnąć .

Obszar zastosowania jest ograniczony do drewna nieokorowanego, które niekoniecznie musi być ułożone w sztaple . A zatem można opryskiwać z ziemi leżące, niesztaplowane drewno .

Oprysku dokonuje się za pomocą opryskiwacza plecakowego wyposażonego w specjalną dyszę szczelinową lub innego sprzętu do opryskiwania zapewniającego taką samą wielkość kropli i zakres opryskiwania . Płyn opryskujący musi pokrywać całą dostępną powierzchnię kory . Opryskiwanie należy także przeprowadzić od powierzchni końcowych w głąb sztapli .

Podczas opryskiwania należy używać odzieży ochronnej, rękawic ochronnych oraz kasku pełnego z filtrem gazowym A klasa II (A2) oraz kaptura ochronnego, patrz karta charakterystyki produktu danego preparatu .

PrzepisyIPrzed przeprowadzeniem oprysku należy zgłosić go z odpowiednim wyprzedzeniem do Skogsstyrelsen na specjalnym druku . Opryskane sztaple należy oznaczyć za pomocą tablicy . W przypadku opryskiwania sztapli drewna nie trzeba dokonywać zgłoszenia do Zarządu ds . Ochrony Środowiska i Zdrowia . Jeśli zaś drzewo nie jest zebrane w sztaple i leży rozproszone wśród drzewostanu, należy dokonać zgłoszenia do Zarządu ds . Ochrony Środowiska i Zdrowia, oznaczyć teren za pomocą tablic z odpowiednio czytelną wielkością liter wykonanych z materiału odpornego na warunki pogodowe (patrz podręcznik Bezpieczne Zwalczanie) . W przypadku gdy drzewo znajduje się na obszarze chronionym wody pitnej, wymagane jest jednak specjalne

25

pozwolenie . Opryskanego drzewa nie wolno spławiać ani składować w ciekach wodnych, jeziorach i innych obszarach wodnych . W związku z nawadnianiem opryskanego drzewa odcieki powinny recyrkulować i nie wolno ich uwalniać do obszarów wodnych . Osoby dokonujące opryskiwania muszą prowadzić rejestr dzienny . W rejestrze muszą znaleźć się następujące dane: data, partia drzewa, warunki wiatrowe i pogodowe, ilość cieczy, zużycie preparatu, miejsce i sposób napełniania sprzętu do opryskiwania, sposób postępowania z pozostałym płynem owadobójczym, czyszczenie sprzętu oraz odległości ochronne, jakie zachowano w stosunku do jezior, cieków wodnych i rowów położonych w takiej odległości, że zachodzi ryzyko zanieczyszczenia jezior i cieków wodnych przez odcieki . Dokumentację należy przechowywać przez co najmniej trzy lata .

Zasady dotyczące wywózki, zabezpieczania i składowania drzewa w terminalach Drzewo wycięte przed określoną datą musi zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony lasów zostać wywiezione, zabezpieczone lub złożone w większym terminalu w określonym terminie lub w określonym przedziale czasowym . Terminy te przedstawiamy poniżej . W przypadku składowania w terminalu obowiązuje zasada, że co najmniej 5 000 metrów sześciennych drewna sosnowego lub świerkowego musi znaleźć się w terminalu w terminach podanych w poniższej tabeli . Właściciel ziemi lub rozporządzający drzewem jest odpowiedzialny za to, aby drewno, które nie zostało wywiezione z lasu w terminie określonym w przepisach, zostało zabezpieczone w taki sposób, aby nie było możliwości rozwinięcia się nowej generacji cetyńca, rytownika pospolitego lub kornika drukarza .

26

Sosna w południowej Szwecjiwycięta przed 15 maja Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierp.

Wywózka

Zabezpieczenie

– korowanie

– zraszanie wodą

– składowanie w wodzie

– środki owadobójcze

Składowanie w większym terminalu

Sosna w północnej Szwecjiwycięta przed 1 czerwca Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierp.

Wywózka

Zabezpieczenie

– korowanie

– zraszanie wodą

– składowanie w wodzie

– środki owadobójcze

Składowanie w większym terminalu

Świerk oprócz obszarów w głębi regionu Norrland, gdzie wycinka następuje przed 1 lipca

Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień

Wywózka

Zabezpieczenie

– korowanie

– przykrycie stosów

– usuwanie górnej warstwy sztapli

– zraszanie wodą

– składowanie w wodzie

– środki owadobójcze

Składowanie w większym terminalu

senast 15 juni

rozpoczęcie najpóźniej 15 czerwca, co najmniej 8 tygodni

rozpoczęcie najpóźniej 15 czerwca co najmniej 2 tygodnie

najpóźniej 15 kwietnia

najpóźniej 1 lipca

najpóźniej 1

najpóźniej 1 lipca

rozpoczęcie najpóźniej 1 czerwca co najmniej 8 tygodni

rozpoczęcie najpóźniej 15 lipca co najmniej 2 tygodnie

najpóźniej 15 kwietnia

naj później 15 lipca

naj później 15 lipca

najpóźniej 15 lipca

rozpoczęcie najpóźniej 15 lipca co najmniej 2 tygodni

rozpoczęcie najpóźniej 1 lipca co najmniej 8 tygodni

najpóźniej 1 maja

najpóźniej 1 maja

sztaplowanie najpóźniej 1 maja/usuwanie górnej warstwy najpóźniej 1 sierpnia

1 sierpnia co najmniej

najpóźniej 1

27

DZIAŁANIA ZAPOBIEGAJĄCE ZGNILIŹNIE KORZENIOWEJ

Zgnilizna korzeniowa to zbiorcze określenie na gnicie rozpoczynające się w korzeniach drzewa, które następnie rozprzestrzenia się w górę pnia . Problem zgnilizny korzeniowej występuje na obszarze całej półkuli północnej . W Szwecji zgnilizna korzeniowa powodowana jest głównie przez korzeniowca sosnowego (Heterobasidion annosum) .

Zgnilizna korzeniowa rocznie powoduje straty o wartości od ok . 500 milionów do 1 miliarda koron na skutek zmniejszonego wzrostu i obniżenia jakości drzew, zwiększonych szkód powodowanych przez wiatry i owady, krótszego czasu rotacji itd . W południowej Szwecji dotkniętych zgnilizną korzeniową jest ok 15 - 20% świerków dojrzałych do wycinki .

Zgnilizna korzeniowa może występować na większości gleb, ale istotnymi czynnikami powodującymi zwiększone ryzyko jej występowania jest wysoka żyzność gleby, wysokie pH i naprzemienna suchość gleb . Plantacje na gruntach ornych również okazały się na nią wrażliwe .

Zarodniki korzeniowca sosnowego zarażają powierzchnie pni i uszkodzone szyjki korzeniowe/korzenie, i przenoszą się dalej przez kontakt z korzeniami na zdrowe drzewa . Ryzyko zainfekowania zarodnikami zwiększa się znacznie w temperaturach powyżej +5 °C i dlatego jest największe w okresie od kwietnia do września/października, zwłaszcza przy wycince w spokojnych, ciepłych warunkach pogodowych . W okresie zimowym zainfekowanie zarodnikami zdarza się rzadko . Korzeniowiec sosnowy rozwija się wyłącznie w drzewie, nigdy w glebie . W pniach może przeżyć 30-40 lat .

Najskuteczniejszym sposobem ograniczenia ryzyka zaatakowania przez korzeniowca sosnowego w przypadku drzewostanu z przewagą świerku jest wycinka w zimie, opcjonalnie opryskiwanie pni w związku z wycinką w okresach, gdy temperatura przekracza +5 °C .

Pnie można opryskiwać preparatami biologicznymi zatwierdzonymi do stosowania w tym celu, np . Rotstop (dostępny w kilku wariantach zawierających różne szczepy grzyba o nazwie korownica okazała (Phlebiopsis gigantea), działającego antagonistycznie .

Rotstop (nr rej . 4290 lub 4622, 4623, 4818 i 4624, zatwierdzony do 15 .09 .2014 r .)zawiera zarodniki korownicy okazałej (grzyba występującego naturalnie w lasach) . Konkuruje on z korzeniowcem sosnowym, ale atakuje wyłącznie martwe lub obumierające drzewo) . Po zastosowaniu preparatu grzyb zasiedla pień, zapobiegając zainfekowaniu go przez zarodniki korzeniowca sosnowego .

Jako że Rotstop jest preparatem biologicznym, w związku z jego stosowaniem obowiązują pewne wymogi w zakresie postępowania i składowania w celu zapewnienia dobrego efektu . W celu osiągnięcia zamierzonego efektu preparat należy zaaplikować w ciągu trzech godzin od powalenia drzewa . W przypadku prawidłowego zastosowania Rotstop zapewnia skuteczną ochronę przed atakiem korzeniowca sosnowego – taką samą jak wycinka w okresie zimowym . Do aplikacji na pień dostępny jest także inny zatwierdzony preparat chemiczny o nazwie PS Stubbskydd (nr rej . 4726, zatwierdzonydo 31 .08 .2015 r ., roztwór mocznika) .

W przypadku wycinki maszynowej preparat aplikuje się na pień za pomocą narzędzia wyrębowego w momencie powalania drzewa . W przypadku wycinki ręcznej preparat aplikuje się za pomocą opryskiwacza ręcznego po powaleniu .

28

ŚRODKI OCHRONNE PRZED DZIKIMI ZWIERZĘTAMIWiększość środków ochronnych przez dzikimi zwierzętami nie jest sklasyfikowanych jako pestycydy . Dotyczy to między innymi takich preparatów jak Cervacol Extra, Cervaroll, Gyllebo plantskydd, HaTe 2, Versus Extra i Trico.

Arbionol B (nr rej . 5000, zatwierdzony do 31 .08 .2019 r .) jest jednak sklasyfikowany jako pestycyd, klasa 2 L .

29

ĆWICZENIA SPRAWDZAJĄCEZwalczanie roślin inwazyjnych w lasach

1 . Istnieje zakaz zwalczania samosiejek drzew liściastych za pomocą środków chemicznych i

biologicznych na terenach leśnych .

Jakie metody zwalczania objęte są zakazem?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2 . Działania chwastobójcze mogą być prowadzone w uprawach na gruntach ornych oraz na

plantacjach leśnych . Dlaczego w przepisach dokonuje się rozróżnienia między gruntami

ornymi i obszarami leśnymi?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3 . Dawki można określać na różne sposoby – litr preparatu na hektar, kilogram substancji

czynnej na hektar, gram substancji czynnej na litr wody lub jako wielkość procentową .

a) Co to jest substancja czynna?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Ile litrów preparatu Roundup (substancja czynna: glifosat 360 g/l) należy użyć w przypadku

poniżej podanych dawek?

1 kg substancji czynnej

/ha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . litr

Do opryskiwacza należy wlać 12 litrów wody, aby uzyskać dawkę glifosatu 10 g/l . . . . . . . . . . . . . . . litr .

Ile litrów preparatu należy dodać do 10 l wody, aby gotowa mieszanka zawierała 20% glifosatu?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .litrów

Zwalczanie chwastów na plantacjach leśnych na gruntach ornych

4 . Wymień cztery charakterystyczne właściwości herbicydów dolistnych i doglebowych oraz

podaj różnicę między tymi dwoma rodzajami herbicydów .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

5 . Podaj kilka przykładów herbicydów dolistnych i herbicydów doglebowych .

Dolistne: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Doglebowe: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6 . Podaj poniższe informacje dla preparatu chwastobójczego Kerb Flo 400 (nr rej . 4610)

a) nazwa substancji czynnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) ilość substancji czynnej na litr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) wyposażenie ochronne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) zakres zastosowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zwalczanie insektów w lasach

7 . Jakie szkodniki najczęściej występują w rosnących lasach sosnowych i świerkowych?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8 . W jakich uwarunkowaniach szkodniki mogą silnie się rozmnażać i wyrządzić duże szkody?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9 . Opryskiwanie drewna sosnowego powinno mieć miejsce przed określoną datą . Jaką?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10 . Drewno świerkowe ścięte przed 1 lipca należy wywieźć przed określoną datą . Jaką?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11 . Jakie substancje czynne zostały zatwierdzone do stosowania do zwalczania szeliniaka

sosnowego?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

Zwalczanie chwastów w szkółkach sadzonek leśnych12 . Podaj kilka przykładów chwastów jednorocznych i wieloletnich w uprawach sadzonek z

odkrytym systemem korzeniowym .

Jednoroczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wieloletnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13 . Dlaczego rzepicha leśna może być tak uciążliwym chwastem? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14 . Preparat owadobójczy Basamid Granulat (nr rej . 2464) można stosować w czasie zasiewu .

a) Kiedy najlepiej jest używać tego preparatu?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Podaj następujące informacje o preparacie:

– substancja czynna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– klasa uprawnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– toksyczny dla? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– wyposażenie ochronne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

Odpowiedzi1 . Wszystkie metody są objęte zakazem .

2 . Grunty orne nie są ogólnodostępne . (Młodniki nie są ogólnodostępne, o ile taki dostęp mógłby

spowodować szkody .)

3 . a) Substancja czynna zawarta w preparacie, często podana jako liczba gramów w roztworze preparatu .

b) 2,78 litra

0,33 litra

12,5 litra

4 . Dolistne: Przenikają do rośliny przez liście . Są transportowane w roślinie . Rozpuszczalne w wodzie .

Roślina powinna być w dobrej kondycji i zdrowa . Nie może padać .

Doglebowe: Przenikają do rośliny przez korzenie . Trudno rozpuszczalne w wodzie . Nie zawsze

występuje konieczność ochrony roślin użytkowych . Należy aplikować na glebę . Opady są korzystne .

5 . Dolistne: Roundup, Glyphomax Select Doglebowe: Gallery, Kerb Flo 400, Goltix WG

6 . a) Propyzamid

b) ok . 400 g/l

c) Ochrona dróg oddechowych: Maska częściowa, okulary ochronne, rękawice ochronne, odzież

ochronna .

d) Do zwalczania chwastów m .in . w szkółkach i na plantacjach leśnych .

7 . Cetyniec większy, cetyniec mniejszy, kornik drukarz, rytownik pospolity .

8 . Jeśli jest dobry dostęp do drzewa pozostawionego w lesie .

9 . Przed 1 kwietnia w południowej Szwecji . Przed 15 kwietnia w północnej Szwecji .

10 . 1 sierpnia .

11 . Cypermetryna, lambda-cyhalotryna i imidakloprid .

12 . Jednoroczne: starzec zwyczajny, wiechlina roczna, fiołek polny itp .

Wieloletnie: Perz właściwy, skrzyp polny, rzepicha leśna itp .

13 . Rozprzestrzenia się przez kawałki korzeni (które mogą zostać przeniesione razem z sadzonkami lub

przez maszyny) .

Szybkie rozmnażanie przez rozłgi/kłącza .

14 . a) Przed zasiewem .

b) – dazomet

– 1 L

– Toksyczny dla ptaków żywiących się nasionami, dżdżownicowatych oraz organizmów wodnych .

– Należy używać okularów ochronnych, rękawic ochronnych oraz odzieży ochronnej, a także

ochrony dróg oddechowych (maska pełna z filtrem cząstek stałych P2 i filtrem gazowym klasa A) .

33

Załącznik nr 1.

WSKAZÓWKI W ZAKRESIE OPRYSKIWANIA SADZONEK LEŚNYCH W CELU OCHRONY PRZED SZELINIAKIEM SOSNOWYM

Zatwierdzone preparaty nr rej.

Forester 4808

Hylobi Forest 4809

Merit Forest WG 4605

Technika aplikacjiOpryskiwanie punktowe sadzonek po zasadzeniu .

Przygotowanie płynu do opryskiwaniaWymieszaj płyn centralnie/w domu w odpowiednim pojemniku (np . stabilnym zbiorniku plastikowym) . Nie mieszaj w pobliżu jeziora lub cieku wodnego .

W miarę możliwości oblicz, jaką liczbę sadzonek należy opryskać, i wymieszaj, posiłkując się poniższą tabelą . Tabela dotyczy 2-procentowego roztworu Hylobi Forest, 4-procentowego roztworu Forester oraz 1-procentowego roztworu Merit Forest WG.

Ilość preparatu (w zależności od preparatu)

Liczba sadzonek

Ilość litrów centylitryHylobi Forest

centylitry Forester

liczba gramów Merit Forest WG

300–600 0 1,5 0 3,0 6,0 14

600–1200 0 3,0 0 6,0 12,0 30

900–1800 0 4,5 0 9,0 18,0 43

1200–2400 0 6,0 12,0 24,0 60

1500–3000 7,5 15,0 30,0 74

1800–3600 0 9,0 18,0 36,0 89

2100–4200 10,5 21,0 42,0 105

2400–4800 12,0 24,0 48,0 120

2700–5400 13,5 27,0 54,0 133

UŻYJ RĘKAWIC NITRYLOWYCH, OKULARÓW OCHRONNYCH I ODPOWIEDNIEJ ODZIEŻY OCHRONNEJ!

ZAPOZNAJ SIĘ Z KONSTRUKCJĄ I SPOSOBEM DZIAŁANIA DANEGO SPRZĘTU DO OPRYSKIWANIA!

POZOSTAŁE INFORMACJE - PATRZ KARTA CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU!

34

Napełnianie płynu do opryskiwaniaNalej maksymalnie taką ilość płynu, jaka jest potrzebna do dokonania oprysku w danym dniu .

Ważne jest, aby podczas mieszania i nalewania płynu do opryskiwania nie dopuścić do jego zanieczyszczenia .

Opróżnianie opryskiwaczaW momencie opróżniania opryskiwacza, np . po dokonaniu oprysków w sezonie lub przed ewentualną naprawą, płyn do opryskiwania należy wlać z powrotem do pojemnika, w którym został on wymieszany, lub rozcieńczyć i opryskać nim już wcześniej opryskane sadzonki, lub zaaplikować go na glebę aktywną biologicznie . W żadnym wypadku nie wolno jednak przekraczać zaleconej maksymalnej dawki na sadzonkę .

Usuń dyszę (dysze) . Następnie przepłucz opryskiwacza poprzez przepompowanie przez niego ok . 2 litrów czystej wody . UWAGA! Pozostaw tak długo, aż cała woda odcieknie .

Opłucz dysze i filtry do czysta . Także z wodą zanieczyszczoną po płukaniu należy postępować zgodnie z powyższym .

UŻYJ RĘKAWIC NITRYLOWYCH, OKULARÓW OCHRONNYCH I ODPOWIEDNIEJ ODZIEŻY OCHRONNEJ!

POZOSTAŁE INFORMACJE - PATRZ KARTA CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU!

Płyn pozostały po opryskuPłyn pozostały po oprysku należy traktować jako odpad niebezpieczny i zgodnie z tym postępować . Preparaty zawierające cypermetrynę są bardzo toksyczne dla ryb .

Nie należy przechowywać płynu do opryskiwania na następny sezon . Po tak długim czasie efekt działania pestycydu może być całkowicie utracony .

Jordbruksverket551 82 Jönköping

Tfn 036-15 50 00 (vx)E-post: jordbruksverket@jordbruksverket.se

www.jordbruksverket.se

BE7b