zhvillimet në monitorimin dhe rregullimin e cilësisë së ujit në...

Zhvillimet në Monitorimin dhe Rregullimin e Cilësisë së Ujit në Kosovë (2012-2017) dhe Sfidat e Ardhshme

Nga Graham Cleverly

SKAT

[email protected]

1. Temat që do mbulohen

1. Informacion i përgjithshëm mbi legjislacionin për cilësinë e ujit të pijshëm në Kosovë

2. Zhvillimet e fundit në monitorimin dhe raportimin e cilësisë së ujit të pijshëm në Kosovë nga IKSHPK

3. Ndryshimet e fundit në Direktivën e Ujit të Pijshëm dhe Direktivën e re EURATOM

4. Rishikimi kryesor i Direktivës së Ujit të Pijshëm

5. Sfidat e tanishme për Sektorin e Ujit të Pijshëm

6. Sfidat e mundshme të ardhshme për Sektorin e Ujit të Pijshëm

1. Informacion i përgjithshëm mbi legjislacionin për cilësinë e ujit të pijshëm në Kosovë 1/1

• Direktiva e DUP 98/83/EC e transpozuar në legjislacionin

e Kosovës nga UA 16/2012.

• UA 12/2016 nuk është përditësuar akoma për të reflektuar DUP-në e ndryshuar së fundmi (2015) (Anekset II dhe III)

• Qendra e Ujit e IKSHPK-së aktualisht e bën monitorimin “e jashtëm” të ujit të pijshëm - kryesisht nga 36 zonat e “mëdha” të furnizimit me ujë të KRU-ve.

• KRU-të e bëjnë monitorimin e tyre “të brendshëm”, laboratorët rajonalë të KRU-ve janë duke ju nënshtruar akreditimit

2. Zhvillimet e fundit në monitorimin dhe raportimin

e cilësisë së ujit të pijshëm në Kosovë 1/1

• Pajisjet e reja analitike (ICPMS), Trajnimi i TAIEX-it dhe databaza e re e CUP-së që i është dhënë IKSHPK-së

• Raportimi vjetor për cilësinë e ujit të pijshëm nga IKSHPK për vitin 2015 dhe 2016.

• Niveli i përgjithshëm i përputhshmërisë së ujit të pijshëm në Kosovë nga KRU-të është përmirësuar nga 97.6% në vitin 2015 në 98.5% në vitin 2016.

• Disa parametra aktualisht nuk analizohen në mënyrë rutinore nga IKSHPK, p.sh., substancat radioaktive, pesticidet, benzeni, etj.

3. Ndryshimet e fundit në Direktivën e Ujit të

Pijshëm dhe Direktivën e re të EURATOM-it 1/2

• Direktiva 2015/1787/EC

– Qasja e re bazuar në rrezik dhe fushëveprimi i monitorimit të “përputhshmërisë” për parametrat e Tipit A dhe Tipit B në DUP-në e rishikuar.

– Procedurat e reja analitike për parametrat mikrobiologjik në DUP-në e rishikuar

3. Ndryshimet e fundit në Direktivën e Ujit të Pijshëm dhe Direktivën e re EURATOM 2/2

• Direktiva 2013/51/EURATOM

– Direktivë e re e veçantë bazuar në Traktatin EURATOM

– Përfshinë radonin si parametër të ri

– Përcakton standardet minimale dhe shpeshtësinë e monitorimit (përfshirë një qasje bazuar në rrezik nëse nuk janë të pranishëm parametrat )

– Zëvendëson kërkesat për substanca radioaktive në DUP-në aktuale

4. Rishikimi rrënjësor i Direktivës së Ujit të Pijshëm

dhe implikimet e mundshme për Kosovën 1/4

• DUP i është nënshtruar një rishikimi rrënjësor pas rreth 19 vitesh përvoje në disa shtete anëtare

• KE e pranon nevojën për të rishikuar DUP-në duke marrë parasysh progresin, zhvillimet e reja, përshtatjen për qëllimin, etj

• Raportet e fundit të KE/GJEA përfshijnë rekomandimet për rishikimin rrënjësor të DUP-së

– Raporti ‘REFIT’ i Komisionit Evropian 2016

– Raporti Special i Gjykatës Evropiane të Auditorëve 2017

4. Rishikimi rrënjësor i Direktivës së Ujit të

Pijshëm dhe implikimet e mundshme për Kosovën 2/4

• Rekomandimet e raportit ‘REFIT’ të Komisionit Evropian 2016 për rishikimin e DUP-së: • Duhet të përfshihen më shumë parametra në standarde,

veçanërisht patogjenët “e ri”. • Qasja e bazuar në rrezik aplikohet për monitorimin e

zonave të vogla të furnizimit me ujë bazuar në konceptin e planit të OBSH-së për sigurinë e ujit

• Informacionet e DUP-së për konsumatorët: kërkohet më shumë saktësi për kërkesën për “Informacione të përditësuara” dhe përdorim më i mirë i TI-së për të informuar konsumatorët

• Materialet në kontakt me ujin: kërkohet përmirësimi i procesit për aprovimet e reja.



• Rekomandimet e raportit special të Gjykatës Evropiane të Auditorëve 2017 për rishikimin e DUP-së:

• të përmirësohet ofrimi i informatave nga shtetet anëtare për Komisionin rreth derogimeve lidhur me zonat e vogla të furnizimit me ujë;

• të zgjerohen kërkesat e KE-së për raportim edhe për zonat e vogla të furnizimit me ujë;



• Rekomandimet e raportit special të Gjykatës Evropiane të Auditorëve 2017 për DUP-në e rishikuar (vazhdim):

• Raporte të rregullta mblidhen nga shtetet anëtare në KE për të siguruar informacione të përditësuara mbi përputhshmërinë me DUP-në.

• përmirësimi i kërkesave për ofrimin e informacioneve adekuate dhe të përditësuara mbi cilësinë e ujit në dispozicion të konsumatorëve që synohet të përdoret për konsum nga njerëzit

5. Sfidat e tanishme për sektorin e ujit të pijshëm

1/3

• Çështjet e përputhjes me CUP-në dhe çështjet e tjera të ndërlidhura me udhëzimin e tanishëm UA 16/2012: – Nivelet e 2015/2016 të përputhjes me standardet

mikrobiologjike dhe kimike të UA 16/2012 duhet të përmirësohen çdo vit nga KRU-të

– Disa parametra në udhëzimin aktual UA 16/2012 që nuk analizohen aktualisht nga IKSHPK, duhet të analizohen në mënyrë rutinore.

– Monitorimi rutinor i jashtëm i zonave “të vogla” të furnizimit me ujë siç kërkohet në udhëzimin aktual UA 16/2012 duhet të adresohen nga IKSHPK.

– Të gjitha rastet e mospërputhjes duhet të hetohen dhe duhet të përmirësohet raportimi

5. Sfidat e tanishme për sektorin e ujit të pijshëm 2/3

• Kërkohet ndryshimi i UA 16/2012 ekzistuese përfshirë: – Ndryshimet e Direktivës 2015/1787/EC në DUP lidhur

me metodat e rishikuara të monitorimit dhe analitike.

– kërkesat për monitorim të brendshëm të sqarohen për KRU-të

– Janë marrë parasysh përvojat e të gjitha palëve të interesit në sektorin e ujërave me UA 16/2012

– Është konfirmuar përgjegjësia e MSH përmes IKSHPK-së për hartimin e raporteve të ardhshme vjetore për CUP

5. Sfidat e tanishme për sektorin e ujit të pijshëm

3/3

• Direktiva 2013/51/EURATOM

– Direktiva duhet të transpozohet në një UA të re dhe të hiqet nga UA 16/2012

– IKSHPK (ose ndonjë organ tjetër i Qeverisë së Kosovës) duhet të zhvillojë kapacitetin për monitorimin dhe raportimin e substancave radioaktive në ujin e pijshëm.

6. Sfidat e mundshme të ardhshme për sektorin e

ujit në Kosovë 1/1

• Rishikimi rrënjësor i DUP-së në 5 vitet e ardhshme dhe transpozimi i saj përmes UA 16/2012 të rishikuar, përfshirë: - disa parametra të ri mikrobiologjik (patogjenë të ri) - qasjen e bazuar në rrezik për monitorimin e CUP-së në ZFU-të e vogla. - kërkesat më specifike për tu ofruar konsumatorëve informacione të përditësuara për CUP-në - përmirësimin e proceseve të aprovimit për materialet në kontakt me ujin... Plus! - ndryshimet e tjera të rëndësishme që aktualisht janë të padefinuara!

Zhvillimet në Monitorimin dhe Rregullimin e Cilësisë së

Ujit në Kosovë (2012-2017) dhe Sfidat e Ardhshme

Fund

Faleminderit për vëmendjen!

zhvillimet në monitorimin dhe rregullimin e cilësisë së ujit në...

Documents