zirkulazio eta iraitz aparatuak bel
TRANSCRIPT
![Page 1: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/1.jpg)
ZIRKULAZIO ETA IRAITZAPARATUA
4. GAIA
![Page 2: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/2.jpg)
BARNE-INGURUNEA
• OSAGAIAK: PLASMA INTERSTIZIALA, ODOLA ETA LINFA.
• DEFINIZIOA: ZELULAK INGURATZEN DITUEN BARNE-INGURUNEA.
• FUNTZIOA: ZELULEK, METABOLISMOAREN HONDAKINAK PLASMARA ISURTZEN DUTE ETA TRUKEAN, MANTENUGAIAK ETA OXIGENOA PLASMATIK HARTU.
![Page 3: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/3.jpg)
ZIRKULAZIO APARATUA
• BI SISTEMAK OSATZEN DUTE ZIRKULAZIO-APARATUA.– ODOLAREN ZIRKULAZIO-SISTEMAK (ODOLA
GARRAIATZEN DU)– LINFAREN ZIRKULAZIO-SISTEMAK (LINFA
GARRAIATZEN DU)• BI GARRAIO HAUEK BARNE-INGURUNEA
BERRITZEN DUTE ETEN GABE
![Page 4: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/4.jpg)
BARNE-INGURUNEAREN OSAGAIAK• PLASMA INTERSTIZIALA:
- DEFINIZIOA: ODOL-KAPILARRAREN PARETA MEHEAREN ZEHAR IRAGAZTEN DEN ODOLETIK DATOR, ZELULEN ARTEAN DAGOEN LIKIDOA DA– FUNTZIOA: BABES ETA NUTRIZIO
FUNTZIOA
![Page 5: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/5.jpg)
• ODOLA: ODOL-HODIETAN ZEHAR IGAROTZEN DUEN LIKIDOA– FUNTZIOA: SUBSTANTZIAK GARRAIATZEA.
• LINFA: LINFA-HODIETAN ZEHAR IGAROTZEN DEN LIKIDOA. PLASMA INTERSTIZIALATIK DATOR. LINFA HODIAK ODOL-HODIETARA IRITSI ORGANISMOA ZEHARKATU ONDOREN
![Page 6: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/6.jpg)
HOMEOSTASIA
• BARNE-INGURUAREN PROPIETATEAK (KONPOSIZIOA, TENPERATURA ETA ABAR) OREKAN EUSTEA DA.
ARIKETAK: 1, 2, 5, 6 ETA 7.
![Page 7: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/7.jpg)
ODOL- ZIRKULAZIOAREN SISTEMA• FUNTZIOA:
- MANTENUGAIAK ETA OXIGENOA ORGANISMOAN ZEHAR BANATZEA- ZELULETAN SORTZEN DIREN HONDAKINAK BILDU- ETA HONDAKIN HORIEK KANPORATZEN DUTEN ORGANOETARA ERAMAN (CO2 ---- ARNAS APARATURA, ETA METABOLISMOAREN HONDAKINAK ---- IRAITZ APARATURA)
• ANATOMIA: – ODOL-HODIAK: ARTERIA, ZAINAK ETA KAPILARRAK– ODOLA– BIHOTZA
![Page 8: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/8.jpg)
ODOL-HODIAKODOL-HODIA EGITURA FUNTZIOAARTERIA Paretak oso lodiak ,
gogorrak elastikoak. Presio handia jasan
Bihotzetik organoetara odola eraman
ZAINAK Paretak ez dira bezain sendoak eta elastikoak, presio txikia jasan, balbulak dituzte (odola atzera ez joateko)
Organoetatik bihotzera eraman odola
KAPILARRA Mikroskopikoak, sare modakoak, zainak eta arteriak lotu
Subtantziak igaro zelulela eta odolaren artean
![Page 9: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/9.jpg)
ODOLA• ZER DA? DEFINIZIOA
LIKIDO LIKATSUA DA, GORRIA ETA ZAPORE GAZIA DUENA. 5 LITRO ODOL DAUDE
• ZERTARAKO BALIO DU? FUNTZIOA1. NUTRIZIOA: mantenugaiak eraman zeluletara2. ARNASKETA: oxigeno eraman zeluletara eta dioxidoa birikietara3. IRAIZKETA: hondakinak eraman iraitz aparatura4. BABESA: organismoko babes zelula garraiatu5. ERREGULAZIO TERMIKOA: gorputzeko tenperatura erregulatzen parte hartu
![Page 10: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/10.jpg)
ODOLAREN KONPOSIZIOA• BI ATAL: PLASMA (LIKIDOA) ETA ODOL-
ZELULAKPLASMA: kolore horixka duen likidoa da %90
urez osatua, bertan substantzia asko disolbatzen dira (gasak, gatz mineralak, proteinak...) Proteinak kentzean geratzen den likidoari plasma-seruma deitzen zaio. Koagulazioa da plasma solidotzea.
ODOL-ZELULAK: globulu gorriak (eritrozitoak), globulu zuriak (leukozitoak) eta Plaketak (tronbozitoak)
![Page 11: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/11.jpg)
• ERITROZITOAK: - Nukleorik gabe, elastikoak eta deformagarriak.- Hemoglobina dute ( barruan duten proteina da kolore gorria du eta gasak garraiatzen ditu birika eta zelulen artean). (4,5-5,5 milioi)
• LEUKOZITOAK: - Handiagoak dira, nukleoa dute, organismoa infekzioetatik babesteko funtzioa dute (5000-9000)
• TRONBOZITOAK EDO PLAKETAK: - nuleorik gabe, zelula zatiak dira,- koagulazioan hartzen dute parte (30.000 – 150.000)
![Page 12: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/12.jpg)
BIHOTZA• DEFINIZIOA: ORGANO GIHARTSUA. Gihar-
ehuna, Miokardio du izena. • FUNTZIOA: ODOLA BULTZATZEA• EGITURA: BITAN BANATUTA (ESKER-ESKUINA)
PARETAK EZ DU UZTEN ODOL-TRUKEA• Balbula aurikulobentrikularrak:– Balbula mitrala: ezkerreko aurikulua eta
bentrikulua– Balbula trikuspidea: lotzen du eskuineko aurikulua
eta bentrikulua http://www.youtube.com/watch?v=06hi6CFgfs4
![Page 13: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/13.jpg)
Sarbideak eta irtenbideak• EZKERREKO AURIKULARA– 4 BIRIKA ZAIN IRITSI (2 BIRIKA BAKOITZEKO)
• ESKUINEKO AURIKULARA– 2 KABA ZAIN HELTZEN DIRA (goikoa eta behekoa).
• EZKERREKO BENTRIKULUTIK – AORTA ARTERIA ATERATZEN DA (AORTA BALBULA
SIGMOIDEA DAGO BERTAN, ODOLA ATZERA JOAN EZ DADIN)
• ESKUINEKO BENTRIKULUTIK – BIRIKA-ARTERIARA ABIATZEN DA, ODOLA BIRIKA
BAKOITZERA ERAMATEN DUTE (BIRIKA-BALBULA SIGMOIDEA)
![Page 14: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/14.jpg)
BIOTZAREN FUNTZIONAMENDUA• http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=BRq1-6gMsr8&NR=1
• BIHOTZAK BI MUGIMENDU KOORDINATU ETA TXANDAKATUAK EGITEN DITU.
• MUGIMENDU SEGIDA HONI BIHOTZ-ZIKLOA ESATEN ZAIO.
• SISTOLEA: UZKURDURA-MUGIMENDUA• DIASTOLEA: ERLAXATZE-MUGIMENDUA.• SISTOLE ESTA DIASTOLE-MUGIMENDUAK BATERA
GERTATZEN DIRA. AURIKULA UZKURTZEN DENEAN (SISTOLE AURIKULARRA) BENTRIKULUA ERLAXATU (DIASTOLE BENTRIKULARRA) eta aldrebes
• Azaldu laburki bihotzaren 4 mugimendu motak
![Page 15: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/15.jpg)
SISTOLE-DIASTOLE• DIASTOLE AURIKULARRA: – ESKUINEKO AURIKULARA KABA ZAINEKO ODOL ZIKINA
(CO2 DARAMA) SARTU.– EZKERREKO AURIKULARA BIRIKA-ZAINETAKO ODOL
GARBIA (O2) SARTUAURIKULAK DILATATU EGITEN DIRA BALBULAK ITXITA
DAUDE• SISTOLE AURIKULARRAK (AURIKULAK UZKURTU,
BALBULAK IREKI ETA ODOLA BENTRIKULUETARA PASATU
![Page 16: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/16.jpg)
• DIASTOLE BENTRIKULARRA– BENTRIKULUAK ZABALDU EGITEN DIRA ODOLAZ
BETETZEN, BALBULAK IXTEN DIRA ODOLA ATZERA JOAN EZ DADIN.
• SISTOLE BENTRIKULARRA (BENTRIKULUAK UZKURTZEN DIRA)– EZKERREKO BENTRIKULUETATIK ODOLA AORTARA
JOATEN DA AORTAKO BALBULA IREKITZEN. AORTATIK ODOL GARBIA GORPUTZ OSORA JOATEN DA– ESKUINEKO BENTRIKULUETATIK ODOLA BIRIKA-
ARTERIETARA IGAROBIRIKA-ARTERIETATIK ODOL ZIKINA BIRIKETARA
JOATEN DA
![Page 17: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/17.jpg)
ZIRKULAZIO BIKOITZA• http://www.youtube.com/watch?feature=fvwp&v=Z2QMZ2_r
OlM&NR=1
• BIKOITZA ETA OSOA DA.
• BIKOITZA: ODOLA BI ALDIZ BIHOTZETIK IGAROTZEN DA BI ZIRKULAZIO DAUDELAKO BIRIKA-ZIRKULAZIOA (TXIKIA) ETA ZIRKULAZIO SISTEMIKOA (HANDIA)
• OSOA: OXIGENOA DUEN ODOLA EZ DA NAHASTEN DIOXIDOA DARAMAN ODOLAREKIN.
![Page 18: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/18.jpg)
• BIRIKA-ZIRKULAZIOA– BIHOTZAREN (ESKUINEKO
ALDEA) ETA BIRIKEN ARTEKO DA.
– ODOLAREN CO2-A ERAMAN BIRIKETARA GAS TRUKEA ALBEOLOETAN EGITEKO ETA ODOLA O2.AREKIN BIHOTZERA BERRIRO ERAMATEKO
– IBILBIDE LABURRA ETA ITXIA DA.
– DESKRIBATU IBILBIDEA MARRAZKIA ERABILIZ
• ZIRKULAZIO SISTEMIKOA– BIHOTZAREN ETA
GORPUTZEKO ORGANOEN ARTEKO DA
– ODOLAK OXIGENOA ETA MANTENUGAIAK ERAMAN GORPUTZEKO ZELULA GUZTIETARA KAPILARREN BIDEZ. ZELULETATIK CO2 ETA HONDAKINAK JASO
– IBILBIDE LUZEA ETA ITXIA DA– DESKRIBATU IBILBIDEA
MARRAZKIA ERABILIZ
![Page 19: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/19.jpg)
LINFAREN ZIRKULAZIO-SISTEMA• http://www.youtube.com/watch?v=cFxHD6w4RB8&feature=related
• FUNTZIOA: – PLASMA INTERSTIZIAL SOBERAKINA BILDU (LIKIDO HORRI
LINFA ESATEN ZAIO) ETA ODOLORA ERAMAN– HESTEETAN XURGATZEN DIREN GANTZAK GARRAIATU
• ORGANOAK– LINFA-KAPILARRAK– LINFA HODIAK– LINFA GONGOILAK
![Page 20: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/20.jpg)
ORGANOA NOLAKOA DA FUNTZIOA
LINFA KAPILARRAK
EHUN GUZTIETAN BANATUTAHODI ITSUA ETA MEHEAK DIRA
LIKIDO INTERSTIZIALA BILTZEA
LINFA-HODIAK ZAINEN ANTZA DUTE BARRUKO BALBULA NORABIDE BAKARREKO MUGIMENDUA ZIURTATU
ODOL ZIRKULAZIO SISTEMAN AMAITU ETA HAN ISURI LINFA
LINFA-GONGOILAK
HODIETAN ZEHAR DAUDEN ZABALGUNEAK
LINFAK DAKARREN MIKROORGANISMOAK ETA SUBTANTZIA ARROTZAK BOTAGLOBULU ZURIAK SORTZEKO ETA HELTZEKO LEKUA
![Page 21: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/21.jpg)
IRAIZKETA• IRAITZ FUNTZIOA
ZELULEK SORTUTAKO HONDAKIN SUBSTANTZIAK GORPUTZETIK KANPORATU
• IRAIZKETAN PARTE HARTZEN DUTEN ORGANOAK ARNAS APARATUA : METABOLISMOAN SORTU DEN CO2 KANPORATZEN DUELAKO IRAITZ APARATUA: METABOLISMOAN SORTU DIREN TOXIKOAK KANPORATZEN
DUELAKO GERNUEN BIDEZ GIBELA : ELIKAGAIAK ETA BOTIKA HARTZEAREN ONDORIOZ SORTZEN DIREN
HONDAKINAK KANPORATU IZERDI GURUINAK : LARRUAZALEAN BARREIATUTA DAUDEN GURUIN EXOKRINOEK
IZERDIA SORTZEN DUTE. IZERDIA GERNUA BEZALAKOA DA BAINA DILUITUA• http://www.youtube.com/watch?v=e6jMBa-KhPc&feature=related • http://www.youtube.com/watch?v=XPMuVfeW6Y4&feature=related
![Page 22: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/22.jpg)
IRAITZ APARATUA• GILTZURRUNAK ETA GERNUBIDEAK OSATZEN DUTE GERNU
SISTEMA EDO IRAITZ APARATUA ORGANOA NOLAKOA DA FUNTZIOA1.GILTZURRUNA BI DIRA . NEFRONAZ EGINDA DAUDE
EGITURA : AZALA: KANPOKO ALDEAMUINA: GILTZURRUN PIRAMIDEZ OSATUTA. GILTZURRUN-PELBISA INBUTU ITXURA DUEN BARRUNBEA. PIRAMIDEA ETA URETERRA LOTU
ODOLA GARBITU HONDAKINAK KANPORATUZ
2. GERNUBIDEAK2.1. URETERRA GILTZURRUN BAKOITZATIK BAT
ATERA GERNU MASKURIARA HELDU
GERNUA GERNU MASKURIARA ERAMAN
2.2. GERNU MASKURIA
POLTSA GIHARTSU ETA MALGUA DA
GERNUA BILDU
2.3. URETRA GERNU MASKURIATIK ATERATZEN DEN HODIA. NESKEENGAN 4 zm. Luze MUTILENGAN 16-20 ra
GERNUA KANPORATU
![Page 23: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/23.jpg)
Nola sortzen da gernua?
• Urak, gatz mineralek eta hondakin-substantziek (hala nola urea eta azido urikoa) osatzen dute gernua
• Giltzurrenek milio bat Nefrona inguru dituzte.• Nefronak unitate funtzionalak dira gernua
osatzen baitute• Gernua sortzeko bi prozesu hauek egiten dute
nefronek: iragazketa eta birxurgapena
![Page 24: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/24.jpg)
NEFRONEN EGITURA
• GLOMERULUA• BOWMAN KAPSULA• HODI BIHURGUNETSU PROXIMALA• HENLE-REN LAKIOA• HODI BIHURGUNETSU DISTALA• HODI BILTZAILEA
![Page 25: Zirkulazio eta iraitz aparatuak bel](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061612/588403151a28ab884b8b5ec1/html5/thumbnails/25.jpg)
NEFRONEN ATALAK
NOLAKOA DA FUNTZIOA
1.GLOMERULUA MATAZA BATEN MODURA BILDUTA DAUDEN KAPILARREN MULTZOA
ODOL ZIKINA BILTZEN DU
2. BOWMAN KAPSULA
GLOMERUA BILTZEN DUEN POLTSA BEZALAKOA DA
IRAIZKETA PROZESUA HEMEN GERTATU .. URA ETA PLASMAN DAUDEN MOLEKULAK KAPILARRETATIK KAPSULARA IRAGAZI
HODI BIHURGUNETSU PROXIMALA
HODI BIHURGUNEDUNA
BIRXUGAPENA GEHIENA HEMEN GERTATU; HAU DA, SUBSTANTZIA ERABILGARRIAK BERRIZ ODOLERA IGARO (BIRXURGATU) ADIBIDEZ: GLUKOSA, AMINOAZIDOAK, BITAMINAK…
HENLE-REN LAKIOA
U ITXURAKO HODI MEHEA
IOIAK ETA UR KANTITATE TXIKI BAT XURGATU
HODI BIHURGUNETSU DISTALA
IOIAK XURGATU URA IA EZ
HODI BILTZAILEA GERNUAREN % 95 EGINDA DAGO GERNUA GILTZURRUN PELBISERA IGARO ETA ONDOREN URETERRETARA