zmiany innowacyjne w organizacjach · wdrożenia nowego wytworu lub modyfikacja, zmiana w...
TRANSCRIPT
Organizacja i Zarządzanie
Zmiany innowacyjne w organizacjach
(wykład 05)
© dr Adam SALOMON, KTiL AM w Gdyni
2
Plan wykładu 05OiZ
1. Istota zmiany
2. Zmiany innowacyjne
3. Innowacyjne zarządzanie organizacją
4. Model cyklu realizacji zmiany innowacyjnej
5. Bariery innowacyjności
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
3
Istota zmiany
• zmiana – efekt celowego i świadomego działania;
• najczęstsza przyczyna zmiany – otoczenie „burzliwe pole”;
• obszar zmiany – korekta, modyfikacja stosunków na linii: człowiek-technika-zasoby w wymiarze przestrzennym, czasowym lub jakościowym;
• istota zmiany – przejście organizacji ze stanu dotychczasowego do innego, jednoznacznie odmiennego.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
4
Rodzaje zmian
• wg źródła zmian (przyczyna):
1. zmiana samoistna;
2. zmiana wymuszona.
• wg rozmiaru zmian (koszt procesu):
1. zmiana zachowawcza;
2. zmiana rozwojowa.
• wg ocenionego efektu zmiany (skutek):
1. zmiana pozytywna;
2. zmiana negatywna.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
5
Krzywa zmiany w organizacji
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
6
Zmiana spowodowana motywatorem negatywnym lub
pozytywnym
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
7
Etapy przeprowadzania zmian w organizacji
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
8
Przestrzenny model zmian
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
9
Zmiany innowacyjne
• ZMIANY INNOWACYJNE = Zmiany rozwojowe (podnoszące stopień zorganizowania i sprawność funkcjonowania) o pozytywnym charakterze (realne wyniki użyteczne są dodatnie), dokonywane samoistnie (jako działania dostosowawcze wyprzedzające) lub jako działania wymuszone przez dynamikę zmian otoczenia.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
10
Istota innowacji
• etymologia: wprowadzenie nowości, fazy wdrożenia postępu naukowo-technicznego;
• ujęcie rzeczowe: wprowadzony nowy wytwór (towar, przedmiot, schemat organizacyjny);
• ujęcie czynnościowe: czynność wprowadzenia, wdrożenia nowego wytworu lub modyfikacja, zmiana w przyjętym sposobie postępowania, istniejącym układzie elementów (schemat, struktura organizacyjna, proces technologiczny).
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
11
Rodzaje innowacji
• innowacje w sferze życia społecznego, gospodarczego, politycznego i kulturowego;
• innowacje (tzw. menedżerskie) w sferze zarządzania organizacjami podnoszące efektywność funkcjonowania:
w krótkim okresie = innowacje taktyczne;
w długim horyzoncie czasowym = innowacje
strategiczne.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
12
Innowacje menedżerskie
• INNOWACJE MENEDŻERSKIE = Reakcja organizacji na istniejące lub przewidywane potrzeby społeczne, polegająca na wprowadzaniu zmian technicznych, strukturalnych i organizacyjnych wpływających korzystnie na ekonomikę, rozwój i wizerunek organizacji w jej otoczeniu.
• Formy innowacji menedżerskich:
1. doskonalenie i dalszy rozwój już wytwarzanych wyrobów i procesów produkcyjnych (technologia);
2. doskonalenie organizacji pracy, produkcji i zarządzania oraz kierowania ludźmi;
3. wprowadzanie nowych technologii high-tech i nowych produktów wytwarzanych w ich oparciu;
4. doskonalenie form dystrybucji i zbytu (marketing).
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
13
Obszary innowacyjności w organizacji
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
14
Źródła innowacji
• nowe pomysły są bezwartościowe zanim nie zostaną sformułowane, sformalizowane, ocenione, oszacowane i dostosowane do realizacji;
• musi istnieć w organizacji dostęp do źródeł innowacji, informacji, pomysłów i sposób ich przetwarzania (SIM);
• źródła innowacji: zdarzenia, wiedza, informacje generujące idee, pomysły, projekty będące przyczyną poszukiwania, wynajdywania nowych wytworów i podejmowania zmian organizacyjnych;
• typy źródeł innowacji: 1. zewnętrzne (instytucje naukowo-techniczne,
konferencje itp.); 2. wewnętrzne (kreatywność kadry menedżerskiej).
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
15
Źródła innowacyjności w organizacji i jej otoczeniu
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
16
Efekty innowacji
1. główne źródło pokonywania barier funkcjonowania organizacji w otoczeniu „burzliwe pole”;
2. kluczowy czynnik rozwoju organizacji i gospodarki;
3. nadanie zasobom nowych możliwości tworzenia bogactwa organizacji, kreacja otoczenia i generowanie zachowań nabywczych.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
17
Efe
kty
inn
ow
acji są
mo
żliwe
d
o za
ob
serw
ow
an
ia n
a co
d
zień
(np
. Kin
ect)
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
18
Cele i zadania innowacji
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
19
Imperatyw innowacji
• ogromne zapotrzebowanie społeczne na innowacje technologiczne (oszczędzanie energii, komunikacja, ochrona zdrowia);
• „pływanie z prądem” prowadzi do kryzysu i w efekcie do upadku organizacji;
• konieczność kreowania systemowej polityki zmian w organizacji systematic policy of abandoning i budowy potencjału innowacyjnego (B+R, laboratoria, prototypy, testy, komercjalizacja).
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
20
Zarządzanie innowacyjne
• ZARZĄDZANIE INNOWACYJNE = zinstytucjonalizowany i sformalizowany mechanizm tworzenia, rozwijania i promowania nowych idei, pomysłów i rozwiązań organizacyjnych zapewniających organizacji stałą (permanentną, immanentną) zdolność działań innowacyjnych ułatwiających elastyczne reagowanie na zmiany w otoczeniu oraz realizację obranej strategii.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
21
Efekty zarządzania innowacyjnego
• wykształcenie „dynamizmu innowacyjnego” w organizacji – cykle realizacji zmian.
• uzyskanie przewagi w domenie działania poprzez: 1. wprowadzanie nowych wyrobów (nowa jakość);
2. stosowanie nowych metod produkcji;
3. otwarcie nowych rynków;
4. zdobywanie nowych źródeł surowców;
5. wprowadzenie nowych gałęzi przemysłu i nowej organizacji produkcji.
• zmiana własności ( państwowa ↠ prywatna).
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
22
Realizacja zmian innowacyjnych
• zakres wiedzy menedżerskiej:
1. znajomość zasad funkcjonowania organizacji w otoczeniu;
2. umiejętność kreatywnego myślenia wg kryterium funkcji celu organizacji jako całości - myślenie strategiczne;
3. umiejętność osiągania synergii celów w działaniach kierowniczych;
4. znajomość procesu generowania oraz implementacji zmian: • model cyklu realizacji zmiany;
• bariery implementacji innowacji.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
23
Model cyklu realizacji zmiany
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
24
Rozpoznanie problemu • konkretyzacja potrzeby zmiany:
synteza działań:
1. ustalenie faktycznego stanu organizacji i warunków zewnętrznych;
2. nabycie przeświadczenia o potrzebie, konieczności zmiany.
symptom określający zakończenie etapu:
1. potrzeba pobudza do sformułowania imperatywu zmiany i wyzwala dążenie do jego realizacji.
• konkretyzacja celu i zakresu zmiany:
synteza działań:
1. prace diagnostyczne;
2. zidentyfikowanie problemu;
3. diagnoza stanu organizacji w oparciu o opinie ekspertów.
symptom określający zakończenie etapu:
1. wyraźny, sformalizowany obraz, program osiągnięcia zmiany, urzeczywistnienie - zaspokojenie potrzeby.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
25
Prace diagnostyczno-projektowe
1. wybór metody przeprowadzenia zmiany (kompleksowa, odcinkowa);
2. wybór strategii projektowania zmiany (diagnostyczna, prognostyczna);
3. preparacja prac projektowych;
4. projektowanie wariantów rozwiązań zmiany (optimum):
synteza działań:
1. określenie celów i priorytetów;
2. sporządzenie projektów (plan, wykonawcy budżet, koszty, terminy);
3. akceptacja projektu optymalnego.
symptom określający zakończenie etapu:
1. organizacja posiada sformalizowany plan realizacji zmiany (innowacji).
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
26
Wprowadzenie wybranego projektu (uzyskanie gotowości do realizacji celu)
• preparacja realizacji wybranego projektu zmiany:
synteza działań: • przygotowanie zmiany (organizacyjne, kadrowe,
finansowe, prawne, techniczne);
• zapoznanie pracowników z projektem zmiany - pokonanie oporu wobec zmian;
• opracowanie harmonogramu implementacji.
symptom określający zakończenie etapu: • zapoznani z projektem zmiany i harmonogramem
pracownicy są przygotowani do realizacji zadań.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
27
Wprowadzenie wybranego projektu (realizacja wybranego wariantu projektu
zmian)
• wykonanie harmonogramu:
synteza działań: • zlecenie realizacji projektu;
• uruchomienie systemu motywacyjnego;
• koordynacja prac – realizacja zleceń.
symptom określający zakończenie etapu: • działanie pracowników związane z realizacją zleceń
powoduje przejście organizacji do nowego stanu – realizacja funkcji celu zmiany innowacyjnej.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
28
Wprowadzenie wybranego projektu (kontrola i ocena wyników zmiany )
• porównanie uzyskanego wyniku:
synteza działań: • zebranie informacji o skutkach zmiany;
• ocena efektywności (T/N);
• (T) utrwalenie i eksploatacja wprowadzonej zmiany;
• (N) ewentualne modyfikacje (lub zaprzestanie realizacji).
symptom określający zakończenie etapu: • organizacja porównując wynik osiągnięty z
wynikiem zamierzonym potwierdza celowość zmian innowacyjnych lub świadomie rezygnuje z dalszego działania.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
29
Kultura organizacji jako warunek powodzenia zmian
• KULTURA ORGANIZACJI = zespół typowych (charakterystycznych) dla niej wartości, norm i symboli rozwijanych przez dłuższy okres, stanowiący podstawę do ukształtowania się określonej hierarchii tych norm i wartości w organizacji;
• rola kultury organizacyjnej w procesach innowacyjnych: wspomagająca („otwarty” system wyznawanych wartości,
zachowania kadry kierowniczej nastawione na promocję nowości, inicjatywy, synergia celów, duża wiedza ogólna pracowników – elastyczność);
przeszkadzająca (zbyt duże przywiązanie do „tradycji”, konserwatyzm kadry kierowniczej, małe umiejętności pracowników i kierowników – brak elastyczności).
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
30
Elementy kultury organizacji
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
31
Bariery innowacyjności (= Źródła przeszkód w procesie innowacyjności)
1. brak środków finansowych – bariery ekonomiczne;
2. skostnienie struktur, stereotypy myślenia, niedostosowania prawne – bariery biurokratyczne;
3. przeszkadzająca kultura organizacyjna – bariery społeczne;
4. obawy pracowników przed zmianami, „opór wobec zmian”, brak wiedzy – bariery psychologiczne;
5. społeczne + psychologiczne = psychospołeczne.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
32
Stosunek do innowacji
• Stosunek do innowacji (postawa) zależy od subiektywnego widzenia przez człowieka (pracownika) swojej własnej sytuacji w kontekście posiadanej wiedzy, pozycji, doświadczenia i wyobraźni, a także stopnia zgodności wcześniejszych oczekiwań z osiągnięciami oraz poziomem synergii celów własnych i ogólnoorganizacyjnych.
• determinanty postaw wobec innowacji:
1. stopień dostrzegania problemu i umiejętność oceny jego ważności dla organizacji;
2. gotowość do wprowadzenia zmian w celu rozwiązania problemu.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
33
Macierz postaw wobec implementacji zmian
Stopień dostrzegania problemu
„gotowi do drogi” „błoga ignorancja”
„zmartwieni oczekujący”
„przestraszone króliki”
„zamknięte umysły”
wysoki niski
Gotowość do zmian w celu rozwiązania
problemu
wysoka
niska
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i
Logistyki AM w Gdyni
OiZ
34
Postawy a strategie działań menedżerskich (1)
• „gotowi do drogi” – akceptacja zmian, świadomość wyrzeczeń – zbudowanie programu działania i jego szybka implementacja (kreowanie nowej rzeczywistości);
• „błoga ignorancja” – pozorna otwartość na zmiany, przekonanie że zmiany nie są konieczne – uświadomienie problemów i konieczności zmian, pobudzenie do działania, przejście do postawy „gotowi do drogi” (naświetlenie problemu).
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
35
• „zmartwieni czekający” i „przestraszone króliki” – świadomość konieczności zmian, dobre wywiązywanie się z obowiązków i oczekiwanie na poprawę (czekający), zmiana tematem tabu (króliki) – uświadomienie, że problem sam się nie rozwiąże, pobudzenie do działania, przejście do postawy „gotowi do drogi” (rozmrożenie bezczynności);
• „zamknięte umysły” – brak akceptacji zmian, silny opór wobec zmian - uświadamianie, przekonywanie, motywowanie, często działanie dwuetapowe: przejście do postaw „błoga ignorancja” lub „zmartwieni czekający” później do „gotowi do drogi” (naświetlenie problemu / rozmrożenie bezczynności).
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
Postawy a strategie działań menedżerskich (2)
OiZ
36
Przyczyny oporu wobec zmian w organizacji (1)
• niedoinformowanie – niezrozumienie potrzeby zmiany i jej sensu wskutek braku rzetelnej i autorytatywnej informacji.
• negatywne oczekiwania:
1. brak sukcesów w realizacji poprzednich zmian – błędy;
2. przekonanie, że zmiana może obniżyć prestiż stanowiska;
3. przekonanie, że zmiana zwiększy skalę trudności pracy;
4. przekonanie, że zmiana zwiększy ilość pracy;
5. obawa, że poparcie zmiany spowoduje „narażenie” się jej oponentom;
6. obawa, że zmiana może oznaczać konieczność przyznania się do błędów,
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
37
• konserwatyzm postaw i kultury organizacyjnej:
1. przywiązanie do „tradycji”;
2. mała wiedza specjalistyczna i kierownicza.
• małe zaufanie do kierownictwa istnienie silnej organizacji nieformalnej.
• zły, nieczytelny i niezrozumiały program implementacji zmiany:
1. wypaczenie „idei” zmiany;
2. niekorzystne skutki już przy wprowadzaniu zmian, ogólny bałagan, konflikty kompetencyjne;
3. brak kontroli i „planu B” - rezerwowego wariantu.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
Przyczyny oporu wobec zmian w organizacji (2)
OiZ
38
Macierz implementacji zmian
Zmiana - innowacja
SUKCES RULETKA
KŁOPOT NIEPOWODZENIE
odpowiednia nieodpowiednia
dobra
zła
Realizacja
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i
Logistyki AM w Gdyni
OiZ
39
Zasady przeciwdziałania postawom typu „zamknięte umysły”
1. przekazywanie treści zmian oraz informacji o ich konsekwencjach w sposób prosty i zrozumiały;
2. doprowadzenie do pełnego zrozumienia potrzeby zmian przez pracowników;
3. systematyczne powtarzanie informacji o zmianach;
4. zapewnienie współudziału pracowników w formułowaniu zmian;
5. zastępowanie przypuszczeń faktami (przeciwdziałanie rozpowszechnianiu plotek);
6. podnoszenie kwalifikacji pracowników i ogólnego poziomu „inteligencji” przedsiębiorstwa.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
40
Taktyka implementacji zmian
• interwencji = koncepcja „lidera zmian”, menedżer uświadamia pracownikom konieczność zmian, przekonuje, przedstawia plan działań;
• partycypacji = wykorzystanie zasad human relations, menedżer deleguje uprawnienia do wprowadzania zmian do podległych jednostek, powołuje grupy robocze;
• perswazji = wykorzystanie out-sourcingu, menedżer deleguje uprawnienia do zewnętrznych konsultantów, ocenia skuteczność proponowanych rozwiązań;
• edyktów = daleko posunięty autokratyzm menedżera, pełnia władzy w zakresie tworzenia zmian (dyrektywy) i ich implementacji za pomocą dekretów, memorandów i oficjalnych wystąpień.
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
41
Pytania do wykładu 05OiZ
1.Jak rozumiesz istotę zmiany w organizacji i jakie są ich rodzaje?
2.Na czym polega zmiana innowacyjna?
3.Wyjaśnij co składa się na zarządzanie innowacyjne w organizacji i jakie mogą być jego pozytywne rezultaty.
4. Wymień elementy modelu cyklu realizacji zmiany oraz krótko je scharakteryzuj (synteza działań, symptom zakończenia).
5. Wymień bariery innowacyjności i sposoby ich przezwyciężania .
dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki
AM w Gdyni
OiZ
OiZ dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni
42
Dziękuję za uwagę. Zapraszam na kolejne zajęcia.