spisanie za pravoslavna vera, kultura i obrazovanie

izdanie broj XV, godina IV, oktomvri 2010

Maked

onsk

a Pr

avos

lavn

a Cr

kva

Pova

rdar

ska

epar

hija

www.pova

rdarsk

a-epa

rhija.

org.m

k

ММанастирот посветен на РРождеството на М Мајајкакататаат ББожја , Пресвета Богородица во селото Согле, попознатт тммеѓу народот и како Согленски манастир, уште познатт ии по чудотворната икона на Мајката Божја – Согленска, ккоја непрестајно прави чуда до ден денес, по милостаа ББожја и по молитвите на Пресвета Богородица почна даа ссе возобновува со изградба на конак и реновирање наа мманастирската црква. Поради немање доволно средстваа зза доизградба, градежните зафати се изведуваат соо ббавно темпо, затоа се замолуваат сите православнии ххристијани кои живеат во Република Македонија ии ддијаспората, како и сите други народи кои живеат воо ММакедонија да помогнат и да се вклучат во апелот заа ддоизградба на манастирот и враќање на истиот сјај којј мманастирот го имал низ вековите.

Мислоста Божја да дојде на васс. Со сесрдност Ви благодаримее.

Ж-сметка: 200001638072457 – Стопанска банкаа

Братство на манастиротт „Рождество на Пресвета Богородица““

Соглее.

P r a v o s l a v n a S v e t l i n a

Spisanie za pravoslavna vera,

obrazovanie i kultura;

broj XV октомври 2010,

izleguva ~etiri pati godi{no.

Izdava~: Povardarska eparhija na

Makedonskata Pravoslavna Crkva, Veles.

Glaven i odgovoren urednik:

Mitropolit Povardarski g. Agatangel.

Ureduva~ki odbor:

|akon Vlatko Stoimenov,

ѓакон Jani Mulev,

dipl. politikolog Nikola Cilakov.

Dizajn i kompjuterska podgotovka:

Nikola Cilakov.

Lektura: Kosovka Saveska

Pe~ati: “Evropa'92” - Ko~ani

www.povardarska-eparhija.org.mk

e-mail: info@povardarska-eparhija.org.mk

С о д р ж и н а :

• НапразникотнасветиотвеликомаченикПантелејмон• Светоста–обврсканасекојхристијанин

• МоралнотоучењенасветиИсаакСириски• ОдризницатанаСветитеОтци

• ЗастравотБожји• Раководствовочитањетонадуховникниги

• Приговор11-запричестувањето• СветиЈованНовиотМилостив

• ВнатрешнатамисијананашатаЦрква• Цркваиорганизација

• Основањенамонашкаобител–3дел• МолитвиконБогородицаисветителите

• АхтирскаиконанаМајкатаБожја• Дневникотнаеднамајка

PRAVOSLAVNA SVETLINA

Spisanieto izleguva so blagoslov na

Negovoto Visokopreosve{tenstvo

Mitropolitot Povardarski

g. Agatangel

2

светиот

Пантелејмон

На 8 и 9 август 2010 година,Велес го чествуваше споменот

на својот патрон и заштитник, светиотвеликомаченик Пантелејмон. Воедно,годинешното празнување имаше и двадополнителни јубилеи поврзани сочествувањето на овој празник. Првиотбеше тоа што, со одлука од Советотна град Велес, првпат празникот наСветиот вмч. Пантелејмон се чествувакако официјален празник на градот,и вториот 170 години од изградбатана Соборниот храм на Повардарскатаепархија,посветеннаовојсветител,којжителитенаградВелесгоизградилевочестнасветителот,почиимолитви,билспасенградотодстрашнатачумакојасепојавилавоXIXвек.

Празнувањето започна со ВечернаБогослужба на која чиноначалствувашеНеговото ВисокопреосвештенствоМитрополитот Европски г. Пимен, аво присуство, секако, на надлежниотМитрополит Повардарски, НеговотоВисокопреосвештенствог.Агатангел.ПоотслуженатаВечернаБогослужба,накојаголембројвернициодВелесмолитвеного просеа застапништвото пред Богаод светиот вмч. Пантелејмон, нивниотзакрилник, празнувањето продолжисо Духовна академија на која најпрвоприсутнитегипоздравиградоначалникотна општина Велес г. Горан Петров, апотоа со пригоден говор до присутнитесе обрати иМитрополитот Повардарскиг.Агатангел.Потоаследувашенастапнацрковниотхор,којистотакагоносиимето

напатронотнаградот,аповелелепнитезвуциоднашитехористибешеизведенамонодрамата„СловозаСветиКлимент“од познатата велешка актерка ВеснаДимитровска. Следуваше театарскапретстава, за на крај празнувањето дазаврши со коктел за сите присутни водворотнаСоборниотхрам.

Утредента на самиот празник, какоцентрален настан на празнувањето,беше отслужена Божествена Литургија,на која чиноначалствуваше НеговотоБлаженство, АрхиепископотОхридски иМакедонскиг.г.СтефанвосослужениенаМитрополитотПовардарски г. АгатангелиМитрополитотБрегалничкиг.Иларион.НаЛитургијатаприсуствувааголембројверници од Велес, а и по нејзинотозавршување, не престануваа реки однароддаседвижатконСоборниотхрамзадамусепоклонатнасвојотзакрилник,светиот Пантелејмон. На ЛитургијатаприсуствувааиградоначалникотнаВелесг. Горан Петров, кој на Архиепископоти Митрополитите од име на општинаВелес им подари пригодни подароци.Покрај градоначалникот на СветаталитургијаприсуствувааипратеницитевоСобраниетонаРМодВелес,советницитеод Општината, како и голем дел одпретставниците на институциите одградот. Митрополитот Повардарски, наградоначалникотПетровмуподарииконанасветиотвеликомаченикПантелејмон.Прославатазавршисотрпезанаљубовтакоја ја организираше Повардарскатаепархија.

3

Стефан,Архиепископохридскиимакедонски

Богоугодниците наши заштитници

Голем и двоен празник нè собраденес во овој прекрасен и

велелепен храм: празник со македонско,сесловенско и општохристијанскозначење – денес ги чествуваме св. вмч.Пантелејмон, светиот Климент Охридскии светите Седмочисленици. Но, далисме размислувале, зошто токму св. вмч.Пантелејмон и седумтемина светители:Кирил и Методиј, Климент и Наум, Сава,Горазд и Ангелариј, ги празнуваме заедно

воистден?ИнедекавокалендаротнаЦркватанемаденовивокоисечествуваатповеќебогоугодници,но,чествувањетонасветиПантелејмонисветиКлимент,асонегоинадругитеодбројотнаСедмочислениците,нèпредизвикувадаѝсевосхитуваменаБожјатапромисла.А,евезошто:светиПантелејмонбилзаштитник,покровителнасветиКлиментОхридскииБожјаволјабилатојдасеупокоивоГосподатокмунапразникотнасветиПантелејмон,па,еве,заедно,воистдендагичествувамеидвајцата.

Дасепотсетиме:поупокојувањетонасветиМетодиј (885),ученицитенасв.Браќабилепротераниодморавско-панонскитеобласти.Еднагрупа,вокојабилесвети Климент и свети Наум, преминала преку Дунав во тогашното Бугарскокнежевство,аоттамупродолжилевородниоткрајвоМакедонија.СветиКлиментјапродолжилдејностанасвоитеучители,панабрзоосновалучилиштевоОхрид,вокоеподготвувалкадри,потребнизацрковнатамисија,аоткаково893годинабилизбранзаепископзаобластитеоколуОхридскотоЕзеро,неговатапросветнадолжностјапродолжилсветиНаум.

СветиКлимент,покрајдругитеградбивоепархијата,наПлаошник,воОхрид,подигнал манастир што му го посветил токму на свети Пантелејмон, маченикзахристијанскатавераодпочетокотна IVвек,вокојподоцнабилипогребан.ТоапокажувакаквапочитималнашиотохридскиархиепископконовојХристовисповедник,којбиллекарпообразованиеиуштезаживототчудотворенлечител.Свети Климент како просветител, учител и архиереј, знаел зошто токму него,токмусветиПантелејмонгоизбрализасвојизазакрилникнасвојатадуховнапаства.

ИмајќијапотребатаодпримеринабогоугоднииодБогапрославениличности,светиКлиментсеопределилзасветиПантелејмон,залечителотичудотворецот,за примерпреку кој и со кој ќеможе, соБожјапомош,најдоброда ги залечидуховнитераниидагоистерадуховниотмракислепилооддушитеисрцатаназаблуденотоинедоволноупатенововератадуховностадо.Изборотнапатронотнаохридскиотархиепископ,верувам,подоцнавлијаелиприизборотнаградителитевоГорноНерези-Скопско,кадештогоимамепрочуениотманастир,посветентокмунасветиПантелејмон,какоивоБитолско,Кочанско,Делчевско,какоиводругиместаикраеви,кадештозаштитникотнасветиКлиментимаособенопочитување.ЈасверувамдекаиовдевоВелес,градбатанаовојвелелепенхрамвочестнасветиПантелејмон,истотака,еследењенасветиклиментовиотизбор.Иакозаштитникотнанашиотпатронепатронинаситенас,сепак,наделопотврденотоприфаќање,имадополнителнозначењеипорака.Инаку,споредучењетонаЦрквата,секојоднас,какоисекојанаселбаисекојаземја,какоисекојапомеснаЦркваимаод

4

Богаопределеннебесензаштитник.Но,инашиотизборзасвојзаштитникнееспротивен,тукуеповолјатаБожја.Токмутакапостапилеинекогашнитевелешаниприопределбатазапатроннасвојотград,избирајќигосветиотвеликомаченикПантелејмон.А,оваштоСоветотнаОпштинатаиГрадоначалникотдонеслеодлуказавозобновувањенанекогашнатажелбаивостановена традицијанапостаритевелешки генерации, е за пофалба и за примершто треба да го следат и ониеопштинииместакадештосèуштејавнонесепочитувапатронотнаградотилиселотовокоисеживее.

Светителитеможатбезнас,нодалиниеможемебезнив?!Иштобибилениебез нивните спасоносни примери, без нивните подвизи во верата, без нивнитепросветителски,учителски,чудотворниидругитенивнибогоугоднидела?СветиПантелејмон веќе цели 17 векови е сведок на вредностите што вечно траат.

5

НеговотомаченичкострадањезаХристанебилочинзауништувањеивременопаметење,тукузатрајноивечно.Сонеговотојавнопрогласувањеиповикувањеза заштитник на градот Велес, небесен благослов добивате вие, жителите наовојнашдревенград,добивасекојонојштосесеќаванапрославениотодБогаугодник и маченик. А, вашата почит кон свети Пантелејмон, во исто време, епочитиконсветиКлиментипочитконситесветии.ОдлукатанаГрадотдасевратиподзакрилатанасветиПантелејмонерадостизасветиКлиментизаситенаши светии. Таа одлука покажува дека Велес бил и останува град на верата,градвокојживеелиживеенародбогољубивицрквољубив,градвокојсезнаелаи се знае верата Христова, град со постојани духовни височини и длабочини,градсосвојавистина,убавинаидостоинство,градвокојсераѓалеисераѓаатдоблесничедазаЦркватаиТатковинатанаша.Овојград,помолитвитенасветиПантелејмонисветиКлимент,некапродолжидабидеград-примерводобротоисветото,вобогољубивотоичовекољубивото,воблагочестивотоиродољубивото.Денес,какореткокога,секојоднаспосебноиситениезаедно,повиканисмеиповеќеипоединственодасезалагамезанашитемакедонскидуховниинационалнивредности. Тоа подразбира да си ја чуваме и браниме верата православна иЦрквата наша македонскa; тоа подразбира да истраеме во неправдите што нисеправат,зажал,одправославнитебраќаисестринскитецрквии,засрам,неодцрковнииканонски, тукуодполитичкипричини.Воовавремепреполносоискушенија,особеноепотребнонашетодржавнораководстводабидемудроидагипрепознаеситеониекоибисијадалевератазавечераибисеоткажалеодтатковотоитатковинатасамозасвоиинтереси.Оваевремевокоеморадаистраеме,задаопстоиме,даостанемесвоинасвоетоикаконародикакодржаваикакоЦрква.Нанашиотнародникогашнемубилолесно,нознаелкогаикакодапостапи,задагизачувавредноститеодпоранешнитегенерации.Когатребалобилиборец,икомита,игемиџија,ибранители,секогаш,когабилопотребно,давалипреродбенициидуховници.Велессекогашималрожбикоиоставаледлабокитрагиводуховнотоинационалнотоживеењенанашиотнарод.Денесепотребно,покрајдругото,дајаподдржимепотребатаоддуховнапреродба,потребатаодвраќањенанашиотнародкондуховнитевредности.Денестребаособеновниманиедамупосветименабракотисемејството,нараѓањетоивоспитувањето,нагрижатаичувањетонамладитеодопасноститеизлотонасовремението.Ситесмеповиканидасеспротивставименалошитепримеривонашетоживеење,апозитивнитеидобритепочестодагиистакнуваме.СветиПантелејмон,заеднососветиКлиментиНаум,сосветиКирилиМетодијисоситесветииибогоугоднициоднашиотрод,некасемолатинекапомагаатдабидетака-Амин!

Честитпатрониотпразникнахрамотинаградот,асветатаЛитургијаназдравјеиспасение-Амин!

6

Говор на Митрополитот Повардарски г. Агатангел по повод назначувањето

на св. вмч. Пантелејмон за заштитник на градот Велес

Почитуваниприсутни,драгибраќаисестри,

Православното подвижништво восвојатаосноваепредсèпреданиско.

Христијанинот, преку раководството одстрананасвојотдуховенотец,подучуванво исполнување на Божјите заповедии воспитуван во постојано чинење надобри дела се наоѓа на сигурниот патконздобивањенаЦарствотоБожјо,коеенеговата главна и единствена цел. Веќедве илјади години Светата православнацрквапрекуСветотопреданиегоостварува

спасениетоналичностите,коисечленовинанејзинототело.ВоРанатаЦрква,восамиотнејзинзародиш,немалопишанидокументизаХристовиотживотиНеговатаспасоносна проповед, туку усно, што значи преку предание, биле утврдуваницрквитеисепоставувалетемелитеназдравиотдуховенразвојналичноста.ДуриподоцнакогапочналодабледнеесеќавањетонаХристосиНеговатапроповедсепојавила потребаистото тоа преданиеда биде запишано во книгите наНовиотзавет-Библијата,соштововременскиинтервалоднеколкувековисеоформилденешниотобликиустројствонаСветатаправославнацрква.

Преданието, покрај тоа што е од особено значење за духовниот развој наличноста,истотакаеваженсегментивоопштествениотпоредокначовештвото.Слободноможемедакажемедекапреданиетоееднаоднајголемитецивилизацискипридобивки.Прекународнотопреданиесеосознавамесебеси.Непостоинародвосветот,којнемасопственаисторијаикојликотиделотонасвоитехероиинајистакнати општествени дејци, неосквернето, преку предание не го чува восвојата колективна свест. Со еден зборнепосредното предание коенеминовногодобивамеодстранананашитеродителиетемелотврзкојподоцнасеградиздравото духовно и национално битие, кое никакви освојувачи, негатори ипоробувачинемаатсиладагосрушат.

Драгибраќаисестри,

ДенессесобравмевоСоборниотхрамнаПовардарскатаепархијавоВелес,даодбележимеедензначаенопштественнастан,атоаеодлукатанаградот

ВелесдагоземеликотнасветиотвеликомаченикПантелејмон,какосвојмолитвензастапник пред престолот на живиот Бог. Искрено, од наша страна сметамедекаоваеголемаисторискаидуховнапридобивка,бидејќинеговиотхрам,којзаштитничкисенадвиванадцелиот градесинонимнавелешкатаистрајностиединство,исимболнанародниотнепокорнаовиемакедонскипростори.Храмотна светиот великомаченик Пантелејмон во Велес е граден во тешки историскиусловизамакедонскиотнарод.Постојатбројниусниипишанипреданијазаовааисклучителнаверска,културнаинационалнацрква.Тоаевреме,когапоблизупетвековитежокосманлискијаремизабрани,нахристијанскотонаселение,муедозволенодаможедаградисопствениверскиобјекти.

7

Трновитбилпатотнамакедонскитехристијанизадајареализираатоваацел,новоистовремеогромнабиланивнатарешителностиистрајностдагоизградатовојхрамнаблагочестиетоислободата,којвековноќесведочизамакедонскиотавтентичен христијански живот. Храмот, но и ликот на св. вмч. Пантелејмон,ги обединил и сè уште ги обединува во доброто сите Македонци од градотВелес.Неслучајнонаоваместоенаправенхрамсоимпозантнаархитектураивеличина,најголеминајличенвоПовардарието,аконеипошироко.СохрамотсеидентификуваатиАндрејаДамјановинеговатаградителскатајфа,ноиситежителинаградотВелес.

Огромнаекултурнатаулоганаовојхрамзаразвојотнанашиотград.Повеќедецениихрамот„Светивмч.Пантелејмон“билцентралнотоместонапросветатаимногуминадоденденешенна оваместо го наоѓаат својот духовенмири гоостваруваат својот редовен парохиски живот. Овој храм претставува скапоценбисер и белег за својот македонски народ. Гледајќи ја неговата совршеност,ситениевосебевоскликнувамесозборовитенапсалмопевецот:„КолкусиголемГосподи,нитуедензборнеедоволендајаопишетвојатаубавина“.Единството,пред150години,коегопокажалеправославнитевелешаниприградењетонаовојхрам,постојанонеканибидепредочиинанассегашнитеграѓанинаВелес,когасеградимеисебеси,ноизаедницатавокојаживееме.Денес,ниесовременитехристијани,порадиновитеусловикоипостојатвонашиот град,имамеобврскаи одпрактичнии оддуховнипричини, вонајскоро време, соБожја помош,даго изградиме храмот „Свети Кирил и Методиј“ во центарот на Велес. Денес,единствени и еднодушни како и нашите предци во минатото, ќе треба да јаизградимеживата црква, најпрво поставувајќи ги духовните темели во нашитебогозаљубенисрца.

Инаку, покрај со храмот, велешани длабоко во себе се поврзани и сопразнувањетоисеќавањетонапрекрасниотликнасв.вмч.Пантелејмон,којкакоголеммолитвеникиисцелителсекогашпредБогабилзастапникипатеводителвоблагочестиетонаситегенерацииМакедонциодвелешкиотрегион.

Живототнасв.вмч.ПантелејмонепрекрасносведоштвоизанассовременитеМакедонци.НеговатаистрајностиголемаверавомилостаиправдатаБожјаможатданипослужаткакодобарпримервоактуелнитеневолјииискушенија,коиниеикакодржаваикакоМакедонскаправославнацрква,ноикакомакедонскинародбезникаквавинагипреживуваме.Св.Пантелејмоннисведочидеканалицемериетоќе треба да му ја спротивставиме вистината, на алчноста да ја претставимевоздржаноста,ананеправдатаигревоттокмуправдатаБожјаицеломудреностазашто,оној,којпретрпидокрајќебидеспасен-велиГосподИсусХристос.Насв.вмч.Пантелејмонодстрананаимператоротмубилапонуденаовоземскаславаиминливобогатство,нотојпотпирајќисеврзпринципитенавистинатајапретпочиталвечната славаинетлената убавина.Тој небилподготвенНебесниотлебда го

8

заменизаземниотмирилажнотоспокојство,нитуданаправи„компромис“согревотибогохулноста,какоштотоасекојдневнонам,современитеМакедонцинисепредложува.Угледувањетонадобритепримери,неминовноќепородиидобридела,попримеротнадобриотнасадштодавадобриплодови.

Возљубенинашидуховничеда,

Накрајот,одиметонаПовардарскатаепархијанаМПЦ,бисакалдаизразамголема благодарност до многупочитуваниот градоначалник на Велес г.

ГоранПетров,доСоветотнаОпштината,до ситеполитичкипартии,невладиниорганизацииипоединци,коикаконекогашинашитепредциприградењетонаСоборниотхрамвоВелес,сплотеноиеднодушнојаподдржааовааблагочестиваидејаииницијативазаназначувањенасв.Пантелејмонзазаштитникнанашиотград.

ВератавоБога,надежтавоНеговатанеизмернамилостиљубовтаконнашиотближеннеканибидатсоставенделоднашетосекојдневие,притоанезаборавајќидека силен потпорник имаме во ликот на горештиот молитвеник и смерниотподвижник-светиотвеликомаченикицелебникПантелејмон,споредчиимолитвиГосподИсусХристос,неканèспасуваипомилувавовековитекоидоаѓаат.

Замногугодини...Амин!

МИТРОПОЛИТПОВАРДАРСКИ†Агатангел(Станковски)

ОБРАЌАЊЕ НА ГРАДОНАЧАЛНИКОТ ГОРАН ПЕТРОВЧествување на св. вмч. Пантелејмон8 август 2010 г.

Вашевисокопреосвештенство,господинАгатангел,МитрополитПовардарски,Вашевисокопреосвештенство,господинПимен,МитрополитЕвропски,ПочитуванпретседателичленовинаСоветотнаОпштинаВелес,Почитуваносвештенство,Драгигости,браќиисестрипоХриста,

Чувствувамголемачест,новоистовремеивозбудаштостојамнаовасветоместо,водуховниотдомнавелешанипосветеннанашиотпатронизаштитник

Пантелејмон,великомаченикотодкогоовојнародвековинаназадбаралзакрилаипомош.

Иако само неполна година официјално целебникот Пантелејмон е прогласенза патрон-заштитник на градот Велес, неговата моќ и спасение верниците јачувствувалеуштеодIVвек,одвреметонанеговоточеснострадањезаХристаи

9

заменувањеназемнотоимеПантелеонштозначилав,воПантелејмон–семилостив.ПишанитеисторискидокументиодVвекпанавамусведочатдекаепидемииод

чумаипегавтифусјапустошелеМакедонија.НајголемитепандемиисезабележанивоXVиXVIвек.ВелесилиЌупурликакоштосенарекувалвоовојпериод,билиливоопштоилимногумалкузафатенодовааболест.Во1831годинапокрајчуматасепојавилаиепидемијанаколера.МногузаболениграѓанидоаѓаледапобараатпомошодсвојотзаштитникПантелејмон,дагиспасиодболеститекакомногупатидотогаш.Доаѓалеовдепреддолнатапортанахрамот,па затоаоваамесностиденессенарекувачпиталиња,одспитал-хоспиталштозначиболница.

Голем број од нив ја добиле милоста на светителот и се излекувале. Вознакнаблагодарност велешани гоизградилеовој велелепенхрампосветеннасемилостивиотцелебникПантелејмон.Ониештопочиналебилезакопуванитукаигоопределилеместотонагробиштатанацрквата„СветиПантелејмон“доденес.

Чувствував за потребно да ја споменам оваа историска секвенца за ВелесповрзанасоиметонасветиотвеликомаченикПантелејмонзадајаповториме,данејазаборавимеидајапренесуваменаиднитегенерациивелешанивистинатазамилостанасветителотштонèизбранасзаданибидезаштитник.

Вооваапригода, вопредвечерјетонапразникот сакамдаискажам големаблагодарност на Неговото високопреосвештенство господин Агатангел за

огромнитенапориштогивложувадаговратиместотонаЦркватавоживототнаправославнитежителинаОпштинаВелесицелатаПовардарскаепархија.Иуспевавотоа.ПоднегововодствоисозаложбинасвештенствотонаЕпархијата,воВелесповторноникнуваат храмовикако вонајплодните христијанскивремињаодXIVдоXIX век.Воцентралното градскоподрачје сеприведува кон крај изградбатана соборниот храм „Св. Кирил и Методиј“, во месноста Багремче, во најгустонаселениотделнаВелесвоподготовкаеизградбатанановацрква.ВоОтовицастаратацрквадобиновлик,параклисот„СветаПетка“–чиеобележувањеГосподсакашедасесовпаднесоденешниотдендобидостојнаградба.Иуштемногуцркви,светилиштаипараклисивоОпштинатасепоправаат,сезаштитуваатиобновуваат.ОпштинаВелесиграѓанитемублагодаратнасвојотвладикаимасовносевраќаатво својата црква. За тоа сведочат и масовнте групни крштевања, црковнитевенчавки,сèпоголемотоприсуствонаграѓанитевохрамовите.

Изразувамблагодарностдог.АгатангелзаподаденатараказасоработкасоОпштинатасèсоцелзаеднодаимпомогнеменаграѓанитевоединственатамисија–даимсоздадемеусловизаштоподостоинственживот.

Почитуванигости,браќаисестри,

Неканиечеститпразникотнапатронотзашитниксветивмч.Пантелејмон.Неканиенапомошинекапродолжидагозакрилувасосвојатаисцелителнамоќградот.Некагопазиодболестинателотоидушатаинеканипомогнезаеднодаградимеиднинадостојназаправовернихристијани.

Исто така се поклонувам и пред Света Петка што се празнува денес иголемиотСв.КлиментОхридскикомузаедносоСв.Пантелејмонимепосветенутрешниотден.

Неканисенапомошизамногугодини. Благодарам.

10

Вочовечкитецарства,народотсоособено почитување се обраќа

кајблискитенацарот,делумнопорадипочит кон царот, кој ги облекол сосвоето достоинство, власт, почеснититули, но и делумно поради надежза нивно заземање пред него изаштитништво,подаденатаимвласт.

Сличнонатоа,ивоЦарствотоБожјо,коееЦркватаХристова,верниотнарод,во кој сте и вие сега, со почитувањесе обраќаат на Светите Божји луѓе,почитувајќијавонивблагодаттаБожјаи по верата се надеваат, во нивнотомолитвенопретставувањепредБогаидобритеделаподаденатаимблагодат.

Но во царството луѓето, народот,оддавајќи им чест на дворјаните,остануванародипосамотосвојствонадржавнотоуредување,неможедаседостигнепредност,предоние,накоиимсепоклонува,новоЦарствотоБожјонеетака.Овде,секојодверниотнарод,почитувајќигиСветиитеБожјиможеисамдагодостигнедостоинството,коегопочитувакајдругите,инесамоштоможе, туку и се повикува и убедувада биде свет. „Но, по примерот наСветиот, Кој ве повика, и вие самитебидете свети во сите ваши постапки.Отиенапишано:Бидетесвети,бидејќиЈассумсвет“.

Браќа, кои ја почитувате светостакако достоинство на избраните!Мислимезасветоста,какозаобврсканаситеинасекого.Аконаграѓанинотили селанецот му речеме: „Направи

„Но, по примерот на Светиот, Кој ве повика, и вие самите бидете свети во сите ваши постапки“ (1. Петр. 1, 15)

Светоста - обврска на секој христијанин

СветиФиларетМосковски

го тоаи тоа, ќемусеприближишнацарот, кој ќе ти даде право на тоадостоинство и те повикува кон тоа“.-сокакважелба,сокаковжарбисезафатил на делата, кои од него себараат,иакоподвиготбибилтежокинебибилкраток.

Но еве првовесникот на волјата наНебесниот Цар нам, на последниотслој од граѓани, во целото царствонедостојни,низборува:БидетеСвети,бидетесветиморалноизатоабидетеблаженоСвети,живејтеблагочестивои добродетелно и бидете блиски наЦарот Небесен, Кој ви дозволува, несамодаМусеприближите,тукуидапребивате воНего и Самиот сака, несамо да ви се приближи, туку и да

11

живее во вас.Што, меѓутоа? Како гопримаатовојпризив?

Дали сите, или пак многумина ќегоследатовасоготовност,соогненаусрдност, со неослаблива ревност,со потполна дејственост? Зар не евообичаено тоа, ние да мислиме изборуваме:„Какониедабидемесвети?Ниесмелуѓегрешни–доволное,акосеспасименекакосопокајание“.

„Како ние да бидиме свети?“ Но,далисмеразмислувале,штоќебидемеиштоќебидесонас,аконепочнемеда се подвизуваме, за да станемесвети? Постојат највисоки степени насветост,накоисјаатпосебноизбрании облагородени души, но светоставоопштонеесамосреќноодликувањемеѓу христијаните, кое пофално гоимаатнекоиибезкоелесноможатдасеснајдатдруги.

ПоучењетонаАпостолот,секојкојепризванодСветиотБогконЦарствотоБожјо, поинаку кажано, секојхристијанин,восамотосвоепризивањеивомислатазаБогКојпризива,морада наоѓа за себе закон, обврска ивдахновение, за непроменливо дабидеСвет,илизадастанеСвет.

„Но,попримеротнаСветиот,Којвеповика,ивиесамитебидетесветивосите ваши постапки“ - ова правило етолку повеќе обрзувачко за синовитена Новиот Завет Божји, отколку засиновитенаСтариот,помалкусовршенЗавет, кое веќе им било дадено одСамиот Бог: Оти е напишано, бидетесвети,отииЈассумсвет.

Акоживеете без труд и без надежда бидете Свети, тогаш не живеетеспоредСветиотштовепризвал,тогашне одговарате на достоинството наповиканите од Бога и синовите назаветот Божји - вие сте христијанипоиме,нонеипосуштина.Конштоводитаквиотживот,можетедавидитеод другите Апостолски зборови:„Грижете се да имате мир со сите исветост,безкојаникојнемадаГовидиГоспода“(Евр.12,14).Појасно:имајтемир со сите, имајте светост, а безмирисветост,никојнемадаГовиди

Господа, односно, нема да достигневечноблаженство.

И така ако ние негрижливо инемарно мислиме, дека не треба дабидемесвети,тогашсаминасебесипишуваме пресуда, да не Го гледамеГоспода, да бидеме туѓи на вечнотоблаженство.

„Ние сме луѓе грешни“. Се чинитоа е неспорна вистина. Бидејќи,наспроти тоа, ако кажеме дека гревнемаме, себесиселажемеивистинанемавонас(1.Јн.1,8).Но,сеслучувазлоупотребата на вистината, да биденеподобраодјавнатазаблуда.

Акосесметамесебесизагрешниципо длабокото себепознание и прекутоадоаѓамедочувствувањенанашатанедостојност и очајна состојба, госкрушуваменашетосрце,јасмирувамевродената гордост на стариот човек,сепоттикнувамесебесизабарањенаблагодатна помош и според подвиготпротив гревот, таквото признание,не само што нè остава без надеж водостигнувањетонасветоста,тукуинигоподготвувапатот.

А ако себеси се нарекувамегрешници, само со површна мисла,без скрушено срце, без одвраќањеод гревот, со беззаконие и лукавоподразбирање, дека во тоа морамеда признаеме сè останато што нам,следствено,нениесрамдапризнаемеи не е опасно по признавањето даостанемеисти,каквиштосмебилепредпризнавањето,таквотопризнавањенагревовноста, се разбира, не нè водикон светост, и во тој случај, дурии говорејќи ја вистината, ако гревимаме,себесиселажемеивистинавонаснема,односновонашетосрцеивонашиотживот, иако и постои звук навистинавоуститенаши.

„Верни се и достојни за секаквопримањезборовите,декаХристосИсусдојдевосветотдагиспасигрешниците,меѓукоисумпрвјас“(1.Тим.1,15).Нониесезалажуваме,акомислиме,декасе спасуваме, останувајќи грешници.Христос ги спасува грешниците,давајќиимсредстводастанатсвети.

12

„Некакодасеспасимесопокајание“.Да, покајанието припаѓа на бројот насредстватазаспасување,коеХристосим го предава на грешниците, когазборува: Покајте се и верувајте воЕвангелието (Марко 1, 15). Но акомислименекакодасепокаеме,некакодасеспасиме,тогашпремногулесномислиме за дело кое има високаважност. Дали робот ќе му угоди нагосподарот, ако работи некако, а ненајдобро што може! Секако, нема дамуугоди.

Со тоа човек нема да Му угоди наБога,акосамонекакоговршиделотоБожјо,каквоштоеделотонанашетоспасение.Акоисамомалотоделонесе одработи добро и успешно, когасе работи некако, невнимателно,немарно, толку повеќе делото наспасението–еделонаситенашисилииспособности,главноделонанашиотживот. Мислата за спасување сопокајаниееспасителнамисла,ноштомораме да мислиме, кога во зборотБожји гледаме несреќен пример начовек, кој покајанието не го наоѓа,дурииакососолзигобара.(Евр.12,17).

Очигледно и покајанието недозволува да се прави било како,туку изискува, грешникот да го баравнимателно, разумно, со искреност,со цврста намера да се исправи, недопуштајќи си себеси да падне вогрев. При тоа, совршениот учител напокајание,ЈованКрстителвели,деказа вистинско покајание потребно еуште нешто, што ќе следи. Родете -вели-роддостоеннапокајание(Мат.3,8).Покајаниетојаочистуваземјатана срцето од трње, ја обработува,омекнува. Верата во срцето го сеесемето небесно. Растот на овој новплодечувањеназаповедитеиправењенадобро,неговиотцвет-внатрешнотодуховно просветлување, а зрелиот,совршенплод-светоста.Неопходное,

пченицатададостигнезрелост,задабидевнесенавожитницата.Неопходное,човекотдадостигнесветост,задабидевоведенвоЦарствотоНебесно.

Кон што, браќа, нè води сегапредложеново размислување? Зар неконпоголемаревностигрижазаделотона спасението, за кое е потребно несамо покајанието, како почеток, тукуисветоста,какозавршеток?Илиможедабиде,конголемабезнадежностдасе достигне спасението со помош насветоста,којајагледаметолкувисоконадсебе?

Христе Боже, надеж наша! Нени дозволувај да изнемогнуваме вонашата безнадеж, туку укрепи нè соТвојата надеж. И твоите апостолинекогашбилевобезнадежност,нотисијаоттргнал,сосемоќниотзборТвој.Дарувајниинамдајапочувствуваме

13

воверата,силатанатиеистизборови:„Онаштоезалуѓетонеможно,заБогаеможно“(Лука18,27).

Навистина, браќа, ако со човечки,самосоприроднисилибитребалодадостигнемесветост,тогашправеднобибилодасевели,декатоаенаднашитеможности. Но кога за себе ја имамеблагодатта Божја, која претходи,просветува, укрепува, содејствува,која чува, никој не треба да губинадеж дека ќе го достигне она, заштонасБогиОтецотГосподнашИсусХристос...нèизбралпрекуНегопредпостанувањетонасветот;аОннаснèизбралзадабидемесветииправеднипредНеговољубовта(Ефес.1,3-4).

Затоаи чувствотонадолги надежна успех од помошта Божја, да серазбудиме себеси од мрзливоста инемарноста,дасепоттикнемесебесикон ревност кон делото на нашетоспасение. По поттик на апостолотПетар„наполнонадевајтеседекаќевисепринесеблагодаттапријавувањетонаИсусаХриста.Какопослушничеда,не постапувајте според поранешнитевашипохоти,когабевтевонезнаење.Но, по примерот на Светецот, Кој ве

повика,ивиесамитебидетесветцивосите ваши постапки. Оти е напишано:Бидетесвети,бидејќиЈассумсвет“(1.Петр.1,13-16).

Аковоовиепоттицинаоѓатедоволноголеми потреби: да вршите светост,да бидете свети, тогаш заедно сотоа и доволно прости способностиги задоволуваат големите потреби,односно: да се отфрли похотата,да се грижиме да се очистиме однечистотијатанателотоидухот.

Вомерата,вокојанавистинаиверно,човекодсвојастранасеподвизувавоочистувањето на себеси од нечистидела, нечисти желби и страсти, однечистимисли,нанего,сопосредствонаЦркватаиНејзинитеТајни,слегуваосветувањето Божјо, коешто неканè направи сите нас, причесници наседејствената благодат на Отецот иСинотиСветиотДух.Амин.

Превододсрпскијазик:КолевскаСнежана,дипл.Теолог

Насловнаизворникот:СветиФиларетМосковски,Светост–обавезасваког

хришћанинаhttp://www.pravoslavni-odgovor.com

14

СпоредпреподобниотИсаакСириски,човекотсесостоиоддушаитело.Човекот,какоштоговоритој,создадененатаковначин,

такаштодуховнототребадаимапрвенствонадтелесното,нонеетака.Навистина,вопочетокотдухотималпрвенствоибилгосподарнадтелото,носопаѓањетоначовекотвогрев,телото(плотта)гопрезелопрвенствотонаддухот.Согревотситедуховнисилисеразградиле,пачовекотпадналвогревовнаиненормалнасостојба.СпоредсветиИсаак,задасевратичовекотвопрвобитнатасостојба,потребноепокајаниеиверавосветотоЕвангелие,потребенеличеннапориподвигвоборбатасогревот.НиеморамедасезацврстувамеводобродетелитевосодејствосоБожјатаблагодат.Вопостојанатаборбасонепријателотнанашетоспасение-ѓаволотигревовите,ниепостојанојакнемесèповеќеинатаковначинпостигнувамеповисокстепеннаскапоцениотживотисеискачуваме„одсилавосила“.Така,ниепостојанотежнеемеконединствосоБогаијапобедувамесвојатагрешнаприрода,достигнувамеблаженствоидостигнувамеживотнацелиназначување.

СпоредИсаакСириски,постојаттристепенивоморалниотживот,коипостепеногововедуваатчовекотоднесовршенствовосовршенство.

Првиот степенеоној,вокојпреовладувателотоигревовнатасодржина.СветитеОтцинегогонарекуваат„плотски“или„противприроден“степен;

Вториот степенеборбатасогревотизацврстувањетоводобродетелите,когаштосеизедначувателеснатаидуховнатастрананачовечкатаприрода;

Третиот степеневозвишениотдуховно-созерцателенживот,когаштопреовладувадухот.СветиИсаакСирискинегогонарекува„духовен“или„натприроден“степен.

ПРВИОТ СТЕПЕН

Светителотбилубедендекасекојчовек,восвојатападнатаприрода,носинаклонетостконгревот.Приеднаваквасостојба,постои

активновлијаниенасветотиѓаволотврзчовекот.Ѓаволотпостојаносетрудидајаподдрживакватагревовнасостојбакајчовекот.Подвлијаниенасветотиѓаволот,оваачовечканаклонетостконгревот,накрајотпреминувавосостојбанамисловнастраст,апрекунаправенотоделосепојавува

МОРАЛНОТО УЧЕЊЕ НА ПРЕПОДОБНИОТ

Протоереј Златко Ангелески

15

какогрев.Когагревотќезавладеесонашетотелоидуша,тогашпочнувадапроизведувапогубнипоследици,сотоаштогиразорувасилитеисвојстватананашатаприрода.Постојаногрешејќи,ниеедвајможемедагозабележимевонасвроденотодобро,паиакосмевогревовнасостојба,сепак,тоадоброеприсутновонас.Значи,човекотодраѓањетоиманаклонетостконгревот,авопочетокоттаанаклонетоствонасстоикако„мртовгрев“.Когатојпрвороденгрев,мртовгрев,иликакоуштесенарекува„наклонетост“,добиваповод,когаќебидепредизвиканнадејство,патогашпламнувавоживразвој,сеостваруваијаоткривацелатасвојасуштина.Какошторековме,гревовнатанаклонетостнегипоттикнувавнатрешните,тукунадворешнитеискушенија,коисополнасогласностнаволјатапреминуваатводела.Внатрешнатанаклонетостенајважназаизвршувањенагревот,заштоакојанеманеавонас,тогашнадворешнитеискушенија,светотиѓаволот,небиможеленикакодадејствуваатврзнас.СветиИсаакСирискиговори:„ДодекагоносамврзсебеАдамовиотобраз,неопходногиносамвосебеиАдамовитестрасти“.

Сопаѓањетовогревзаразенаеволјата,којадотогашпостојанобиланасоченаконвишиотдуховенсвет.Вогревот,човекотсенаоѓавоплотскиотсвет,којевопонискаинеприроднасостојба.Какоразултатнапостојанототежнеењеконтелесното,плотското,човекотслободноможедасенарече–плотски.Свртенконплотското,влијаниетонасветотврзчовекотстанувасèпосилноисветот,сосвојатабогатаразноликостгоопседнувачовекот,патакавршииголемовлијаниеврздушата.Тоавлијаниесеизвршувапрекусетилата,сокоидушатаепрезафатенасоматеријалниотсвет,анесодуховниот.Морамеданагласимеидагоразграничиметоа,декасветителотнејасметаматеријатазазло.Тојпишувадекавиното,жените,богатството,телеснотозадоволствоидр.несегрешнисамипосебе,тукузлотосесостоивотоаштоматеријаталеснопотпаѓаисесоединувасогрешнитестрасти.

Страститепретставуваатвнатрешен,моќенпридвижувачнагревовнатанаклонетост.Споредсвојатасодржина,тиеможатдабидаттелесниидуховни,илизаедноизмешани–телесно-духовни.Тиесераѓаативодушатаивотелото,итоавобезбројниформи.Страститегираѓаатгревовите.Гревотнесеслучувабездоговорсострастите.Когастрастаќесозрее,тогашнастанувагревот.Наклонетостаконгревотеосновазастраститенадушата,кореннагревотинеговасила,којагораѓа.Гревовитеинивниотстепенсеусловениоднивнотоучество,сосодејствонаслободнатаволја,внатрешнитечувстваисилатанаразвивањетонагревот.

Одпогорекажаното,можедасезаклучидекаимагревовикоигиправимесвесноислободно,аимаигревовикоигиправимеспореднашатанемоќ,однезнаењеинесослободнаодлука.Направенитеспореднемоќтребадабидатпростени,аоние,коисенаправениспоредслободнаодлука,требадазаслужуваатказна.Гревотдлабокопроникналвоситечовечкиклетки,менувајќигоцелотонеговобитиеиситедушевнисили.Воумотгревотепричинителназаборавот,или,пак,исчезналезнаењата,коигиималпретходно.Натаковначин

16

восрцетосесоздаваатмногунаслади,авоволјатамногупоседувања,односно,волјатапостанувапрезафатенаодразниинепотребнинешта.

Човечкиот умевогревовнасостојбаикакотаковпостојаноенасоченконнадворешниотсвет.Умотепреокупиранинасоченконона,штомупренесуваатсетилата,атоасемногунајразличниземнинешта.Натаковначинмислитевоумотсеврзуваатикружат,пагираѓаатстрастите.Страститесераѓаатвоумотинеможатдасепојаватбезкружењенамислите.Доколкуумотлебдиикружипоразновиднитеибезбројнинештаодвидливиотсвет,незадржувајќиседолгонинаедна,дотолкуповеќеслабее,јагубисвојатамоќигопомрачувасознанието.

Срцето (чувството).Какоштоумотлебдиикружипопредметитеодвидливиотсвет,такаичовечкотосрце(чувството)ерасеаноипусто.ПразнинатанасрцетовоништонеГоследиБога.Срцетосерадуваитежнеезазадоволствопомногунајразновиднинешта.Нормално,тоавонассоздаваладенодносконБога.Воваквасостојба,човечкотосрцееисполнетосострастииостануваладноибесчувствителноконсекоедобро.Одтежнеењетозазадоволствоследувагорчината,пазатоасрцетодоаѓадосостојбаназаматеност.

Човечката волјаевогрешнасостојба.ТаасеодрекладајаисполнуваБожјатаволја,панатаковначинпреминалавосамоволиеисамоугодување.Натаковначинволјатаесвртенавопотрагапосвоитежелбиистрасти.Токмузатоатааерасеанаираспнатамеѓуземнитетворбиивлијанијатанастрастите.Затоачовекотсамиотсеправидабиденеспособендавладеесосвоитемисли,чувстваижелби.

Страститесенеприродниипротивприроднивочовекот.Добротоеприродно,агревот-злотоенеприродновочовекот.Страститедејствуваатвосекого,којнасебеноситело,сакалтој,илинесакал.Почетокотикоренотнастраститеевотелото,адушатагиприфаќапрекусоединувањетосотелото.Страститенесеништоприродновонашатадуша.Аководушататиебибилеприродни,тогаш,зоштодушатаоднивбипретрпелаштета.Споредтоа,страститеигревовитесенеприроднизачовечкатадуша,пазатоагревовнатасостојбаначовечкатадушаенареченаплотска,противприроднаилинеприроднасостојба.

Иакочовекотсенаоѓавострасна,плотскасостојба,сепак,нашиотумимаприроднамоќдатежнееконсозерцувањенаБогаиможесамодсебедасепридвижикондобро.Тоагоможе,заштодобротоевсаденовонашатадуша.ОдтоасераѓавератаистравотодБога-чувстватакоигиимаатсителуѓе.Значи,споредИсаакСириски,човекотгоносивосебекакоприродноонаштоедобро,астраснотоионаштоезло–каконеприроднасостојба.Наоѓајќисемеѓуовиедвесостојбинаприродноинеприродно,човекотнеможедасеослободиодвторото,безпомошодстрана.ТаапомошнахристијанитеимедаденавоСветитеТајниивоискупувањетовоопшто.

ВТОРИОТ СТЕПЕН

Видовмедеканапрвиотстепенеопишанасостојбатаначовечкатаприрода,односно,неговатаморалнасостојба.Вовториотстепенод

моралниотживотпочнуваактивностанадморалнотоусовршувањеименувањетонагрешнатачовечкаприродакондобро.Наовојстепенчовекотсеменуваспоредсвоетовнатрешносвојство,ноиспореднадворешнитедејства.

17

Душевнитесилииспособностисеобновуваатипреминуваатоднеприроднавоприроднасостојба,согласнозаконотБожји.Оваановасостојбасејавувапоподолгоподвизување,борбасогревотизацврстувањеводобродетелите.Тогашчовекотдоаѓадосвестзагревотивосебевеќеимапокајание.Прекупокајаниеточовекотвлегувавоборбасогревот,такаштонагревотмусеспротивставувасодобродетелите.Прекутаапостојанаборба,добротопостојанопобедуваичовекотсèповеќеипоцврстосеутврдувавонего.Човекотможедагоостваридоброто,пазатоамусепрепорачувадагоправипопатнадобродетелност.Прекудобродетелитениегонапуштаместариотчовекисеоблекувамевонов.Затоатребадагивозљубимедобродетелите,апокрајнивдагоимамеипокајанието,вератавоЕвангелието,какоинадежтавопомоштаодБожјатаблагодат.

Покајаниетоепотребно,заштопрекунегосесознавасопственатагрешност,безштонеможедасепосакадобро.Покајаниетоежалостзатоаштодотогашсеоделопопатотнагревот.Засветителитенепостоигрев,којнеможедабидепростен,освеннепокајаниотгрев.ВератавоЕвангелието,пак,нèучинанеопходнотознаењезапобеданадѓаволотиревностводобродетелите.

Воборбатапротивгревотпостојатвнатрешниинадворешнипречки.Внатрешнисестраститеигревоткојвладеевонас.Надворешнисесветотиѓаволот.Светителотсоветуванајпрводасезапочнеборбасонадворешните,апотоасовнатрешнитепречки.Најпрво,требадасезатвориврататазаситесетила,падурипотоадасевојувавнатрешно.Какоголемподвижник,собогатоподвижничкоискуство,светителотсоветуванаборбасовлијаниетонанадворешниотсвет,имајќигозаоружјеотшелништвотоимолчанието,азавнатрешнатаборбајанудинадежтанаБожјатапомош,разумностаитрезвеноста.Заборбатасосамиотсебе,согревовнатанаклонетост,којапреминалавостраснасостојба,гисоветува:постот,бдението,исполнувањетонаситеБожјизаповедииразгорувањетонаљубовтаконБогаиближните.

Прекумолчаниетобрзосепокоруваатстрастите,коисонасзагосподариле.Тоаимпомаганадобродетелитевосекојпоглед.Примолчание,човечкотосрцепостанувасличнонадетското.Прекумолчаниетозапочнувавистинскатамолитва.

Прекурасудувањеточовекотстекнуваможностразумнодагоразликувадобротоодзлото.

Трезвеноста,пак,недозволуваводушатадавлезенитуеднастрастипомисла,аакосеслучиидавлезе,тогашгипобедувасоХристовотоиме.Трезвеностаеподобракогаеупатенаконсрцето,отколкуконумот,заштонатаковначинполесносеспречуваатжелбите,коисеупатениконсрцето.Дејностанаумотзависиодсостојбатанасрцето.Какваштоедушата,такаќедејствуваиумот,заштоумотесиланадушата.

Телотоезаразеноодгревот,заразенеисекојнеговорган,пазатоаепотребноситетелесниорганидасепотчинатнадухот.Заповедитетребадасеисполнуваат,заштоакотоанегоправиме,душатанеможедабидечиста.Свети

18

ИсаакСирискимупишуванапреподобенСимеонСтолпник,деказаповедитеседадениодГосподакаколекови,задајаочистатчовечкатадушаодстраститеигревовите.СодоаѓањетонаХристос,заповедитедобиленовасила.Оннидалживотворнизаповеди,коисеспасителнолекарствовонашатастраснасостојба.Подтерминот„заповеди“,светителотгоподразбирацелиотевангелскизакон.Ааконеисполнимеедназаповед,несмеизлечилениеднадушевнасила.Заповедитетребадасеисполнуваатнесамопорадиипротивстрастите,тукузатоаштопрекунивјадобивамеживотворнатасилаодОној,Којинигидал.АнигидалОној,КојсоСвојатакрвигиосветил.Затоа,прекувршењетоназаповедитениегилечименашитедушевнисили.Какоштониепотребносмирението,таканиепотребнаимолитвата.Тааенеопходназачовекот,којстапилвоборбасогревотикојсакадасезацврстиводобродетелите.Молитватаемолењеижалењепонешто.Тааежелбадасеизбавимеодсегашнитеиодиднитеискушенија.Светителотговоризамолитвенотодоживување,коегонарекуваоганислаткамолитва,којасераѓавочовекоттогаш,когачувствувадекаБогмудавапомош.Чувствувајќијаоваапомош,вонассераѓавнатрешнотодуховнонасладување.Оваамолитвенасостојбасветителотјанарекува„молитванаверата“.Овачувствонатоплинаодмолитватагиуништувастраститеијаозарувадушатасовеселба,умотгоупатуваигонасочуваконвечниотживот.

ПреподобниотИсаакСирискиговоризатеоретскатаиделотворнатаљубов.Прватаетеоретска,авторатаделотворна.ВозаповедитезаљубовтаконБогаичовекот,ситезаповедисесоединети.ТребадаГољубимеБога,нотребадагољубимеиБожјиотоблик-човекот.Акоподвижникотнеможесвојатаљубовдајаманифестирапрекудела(заштоесам),тогаштребатоадагоправивосебе:вомислитеичувствата.КакосветиВасилијВелики,светиГригоријБогословипреподобенМакаријВелики,такаисветиИсаакСирискисетруделдајаисполнипрвољубовтаконближните,папотоадасеиздигнедољубовтаконБогапрекусозерцанието.Дуриоткакогиисполнилепотребнитезаповедивоопштествениотживот,икоганивниотумпочналдајачувствувапочетнатанепоколебливостодбожественотоитаинственосозерцание,дуритогаштиезаминалевопустинскобезмолвие.Вотоавреметиепребивалевосвојотвнатрешенчовек.Љубовтакончовекоточистуваодсетилното,одврзаностазасетилниотсвет,павоведувавочувствување,вонужноочистувањенадушатаодстрастите,апотоавознесувадочистабожественаљубов.

ТРЕТИОТ СТЕПЕН

Додекавториотстепенвосебеносиостварувањеиживотводобродетели,дотолкутретиотстепенвосебејаносиособинатанасозерцателниот

живот.Тојеповисокстепенспоредсовршенствотооддобродетелта,пасветителотгоспоредувакакотелоидуша.Добродетелтаетело,асозерцаниетоедуша.Заедногосоздаваатсовршениотчовек,соединетпрекудухотоддвадела–одсетилниотиразумниот.Добродетелтаенавториотстепенисеоживотворувапрекусозерцанието.Прекусозерцаниеточовекотсепокажувасовршенинеживееповеќетој,тукуХристосвонего.Вотретиотстепенсрцетогорикакопламен,сераѓадуховниотживот,вокојдухотцелосновладеенад

19

телото.Човекоттогашцелосноевоумотимислитесамоконнеботомусенасочени,асмрттазанегоерадост.Човечкатаволјаимацелоснаиедноставнанастроеносткондоброто.Наовојстепен,човечкотосрценемапотребаодБожјитезаповеди,заштовосебегиимавнатрешнитедуховнизаповеди,коисевоцелоснасогласностсоБожјитезаповеди.Наовојстепенсеостварувадуховнатаљубов,којаеповисокаодзаповедите.ТоаесостојбавокојачовекотимапостојаносеќавањенаБогаипостојанамолитва.Волјатапостојаноенасоченакондобротоинесесвртуваконзлото,зашточовекотвеќевлеголвосостојбанабестрастиеичистота.Споредзборовитенасветителот,когачовекотнаовојстепенсеобраќаконближните,меѓунивтојнегиразликувазлитеидобрите.Занегоситеседобри,какоБожјитворби,инемусепретставувааткаконечистииосквернавени.Навториотстепенчовекотимачистосрце,анатретиот–постојанамолитва.Наовојстепен,човекотвомолитватапреминуваводвамолитвенистепена:воедниотмолитвеносенасладува,аводругиотсозерцува.

20

СВЕТИ НИКОДИМ СВЕТОГОРЕЦ†Оној, кој пропуштаданаправидобро, таквиотне самоштоселишува

одплодовитенадоброто,тукуиГоразжалостуваБога,Богнемумуиспратилчовек,којимапотребаоднешто,атојмувели:дојдипосле...

†Чистатасовестможедагонаправитвојотживотдабидебеспрекорен,атогаштааќебидечувствителнаивнимателнанадобротопротивзлото.Чистатасовестезакон,којодБогаенапишанвочовечкитесрца.

СВЕТИ ЈОВАН ЛЕСТВИЧНИК†Меѓусуетатаигордостаиматолкуголемаразлика,какоштоеразликата

меѓудетеимаж,заштосуетатаепочеток,агордоста–кулминацијанагревот.

СВЕТИ ЈОВАН ЗЛАТОУСТ†Кажими:којодлуѓетоебезгрев?Но,затоапостоииЦркватаисветата

Причест,молитвитеипостите, заштоимапремногудушевнирани.Затоаседадениимногулековитисредствапротивнив,ипротивсекојадушевнаранаподготвеноесоодветнолекарство.

†Наградатаепоголемакогасетрудиш,анеочекувашнаграда!†Доколкусакаштвоитедобриделадабидатголеми,тогаш,немојдаги

сметашзаголеми!†Секоедобродело,направенопопринуда,јагубисвојатанаграда.†Колкуидасетрудиш,колкуидасегрижиш,немојзасвоитеделада

мислишдекаседобри,зашто,доколкунедобиешепомошодозгора,ситетвоиделабибилепопусти.

†Зоштосефалишсосвоитедобродетелиисетрудишситедагивидат?Заремнезнаешдека,фалејќисесамиотсебе,немадабидешпофаленодБога?

†Акотисидалмалку,амасорадост,тогашсидалмногу.Иобратно:акосидалмногу,амасотажносрце,тогашодмногусинаправилмалку!

†Какоштогордостаеизворнасекојанечестивост,такаисмирениетоепочетокнасекојаблагочестивост.ЗатоаиХристосгизапочнувазаповедитесосмирение,сакајќиодкорендајаоткорнегордостаоддушитенаоние,коиГослушаат.

† Колку повеќе некој ни згрешил, дотолку повеќе да побрзаме конпомирување,заштотојстанувапричиназапрошканамногутенашигревови.

†Човекотеголем,когаБогмупомага,нокогаеоставенодБога,тогашја

ОД РИЗНИЦАТА НА СВЕТИТЕ ОТЦИ (IX)

сфаќанемоќтанасвојатаприрода.† Бог никогаш не го отфрла искреното покајание, па дури и ако некој би

дошолдосамиоткрајнапорочноста,апотоарешилповторнодасевратинапатотнадобродетелите.ИнегоБог гопримаиправисè, зада говративонеговатапретходна,падурииподобрасостојба.

СВЕТИ ЕФРЕМ СИРИСКИ†ШтоимашприсебеисоштотенадарилБог–тоаипринесипредНего,зашто

идветелептиодвдовицатаХристоснегиотфрлил!†Устатаможедапросисè,амаБоггоисполнувасамоона,штоеполезно.†Доколкути,човеку,неимгипроштевашгрешкитенаоние,коитизгрешиле,

тогаш,несеоптоварувајсопостимолитва.Богнемадатеприми.†Богсаканашитегревовидагислушнеличнооднас,незатоаштонегизнае,

туку,напротив,НемуМуеугодно,ниесамите,прекуисповедта,дагоосознаемесвојотпадвогревот.

СВЕТИ АНТОНИЈ ВЕЛИКИ†Созапочнувањетонасекојновден,однесувајсетака,какодаепоследенво

твојотживот,патакаќесесочувашодгревови.

СВЕТИ ГРИГОРИЈ БОГОСЛОВ†Живитесеразликуваатодмртвитенесамовотоаштогогледаатвоздухоти

дишатвоздух,тукуивотоа,штоправатнекакводобродело.Аконегоправаттоа,тогаш,воништонесеподобриодмртвите.

СВЕТИ ИСИДОР ПЕЛУСИОТ†Убавоедаимсеправидобронапријателите;уштепоубаво,когатоаимго

правименасите,коиимаатпотребаоддобро;но,најубавоекогаимправимедобронанепријателите!

СВЕТИ ФИЛАРЕТ МОСКОВСКИ†Опитнатамудростниговори:ворадоститенезаборавајдасеподготвишза

тага,авотагата,незаборавајдасенадевашнаподобро!†Акосакашданаправишдобро,новоистовремесиискушуванодстраста

насуетата,тогаш,акоделототрпивреме,небрзајдагонаправишискроти јастрастанасуетата.Но,акоепотребноштопобрзодагонахранишгладниот,тогашпобрзај,нопобрзајдајаосудишидајапоправишсвојатасуета.

†Убавоедасетрудишидобритеделадагиизвршувашсокрајнавнимателност,заштопаралелносонивможедасепојавиинашетомудрувањеинашатаволја.

СВЕТИ ПЕТАР ДАМАСКИН†Секоједолжендагомилувасвојотближенсоона,соштоисамиотдобилод

Бога:илисопари,илисохрана,илисополезнослово,илисомолитва,доколку

21

ОД РИЗНИЦАТА НА СВЕТИТЕ ОТЦИ (IX)

имаможностдасесмилуваврзоној,којпросиоднего...

СВЕТИ ВАСИЛИЈ ВЕЛИКИ†Луѓето,коисилносепредаваатнаживотнитегрижи,подобнисенаптиците,

коигихранатвокафези:попустоимааткрилја,заштонеможатдасеодделатодземјата!

†Секојчовекимапотребаодпостојанапомош,зашто,зарадинеговатаприроднанемоќ,сонегосеслучуваатмногутагиитешкотии.Затоа,барајќиприбежиштеодситебедотии,тојприбегнуваконБога.ПребивајќиединственовоБога,човекотможедабидеспокоен.

†Несеприлепувајсосвојатадушадоземнотобогатство,тукуизвлекувајоднегокорист.Немојдагољубишпрекумерноинемусевосхитувајкаконанештобесценето,ноупотребувајговослужење,какоорудие.

СВЕТИ ТИХОН ЗАДОНСКИ† Не треба да гледаме на тоа, што прават луѓето, без разлика што е тоа.

Потребноедаслушамеидавнимаваме,наштонèучиБожјотословоиштосепроповедавосветитехрамови.

† Грешникот може да биде погубен не од мноштвото на гревови, туку однепокајание.

†Дасебидехристијанин,незначисамодасепримасодеснатарака,тукуидаседава.АкосипримилодБогадобрини,недржигивосебеисамозасебе,тукупредавајгизаславаБожјаизаползанаближниот.

†Какводелоидазапочнуваш,најпрворасудувај,восогласностлиетоасосовестаисоБожјиотзаконидалитоавистинскиеполезнозатебе.

†Иакопредлуѓетоможемедасепокажемекаконевини,сепак,предБогасекогашсмевиновни.Затоа,најдоброепостојаноисекогашдапризнавамедекасмевиновни.ТаквотосмиренопризнавањеќегонаправичовекотдабидеугоденипредБога,ипредлуѓето.

СВЕТИ НИЛ СИНАЈСКИ† Иако сме надарени со слободна волја, сепак, без содејство одозгора, не

можемевоовдешниовживотданаправимениеднадобродетел.

СВЕТИ ПИМЕН ВЕЛИКИ†Доколкусепонизишсебеси,тогашќенајдешспокој,заштооној,којсамиот

сеукорува,ќегосочувасвоетотрпениевоситеслучаи.

СВЕТИ ИСАК СИРИСКИ†СтраститесеискоренуваатисеотфрлаатсопостојаносеќавањенаБога–тоа

еонојмеч,којгиистребува!

22

23

СВЕТИ ИГНАТИЈ БРЈАНЧАНИНОВ†Траењетоназемниотживотинеговатаблагосостојба,независиодмноштвото

наимот,тукуодБожјиотблагослов.† Книгите од СветитеОтци се слични на огледало: доколку гледаш во нив

внимателноичесто,тогашќегизабележишситесвоинедостатоци.†Припостојанотосеќавањезасмртта,заБожјиотсуд,заблаженатаилибедна

вечност,срдечниотодносконземниотживотсеменува.Човекотпочнувадагледанасебекаконастранецназемјата,пасетовниманиепочнувадагонасочуваконизучувањеиисполнувањенаевангелскитезаповеди.

† Занадминувањенабило каквамака воживотот, потребноемашкост; заизбавувањеоддругамака–мудрост;заспасениеодтрета–смирение.Но,воситемакиитешкотии,какоивоситедобродетели,бездругоепотребно–трпение!

СВЕТИ СИМЕОН НОВ БОГОСЛОВ†Оној,којправидобро,тојќебиденаграденсомилости,нонеспоредмерката

насвојот труд, заштотој само јаисполнилдолжноста, тукуспоредбезмернатаБожјадобрина.

Избор и превод од руски јазик:протоереј Златко Ангелески

24

Блажен е оној човек, кој има во себе стравБожји.Тој јавно е ублажуван одСветиотДух.

„Блажене оној човек, кој себоиод Господа“ (Псал.111,1).КојсебоиодГоспода,тојнавистинаенадвородсекоеѓаволсколукавство,игиизбегналситезамкинанепријателот.ВокогоимастравБожји,тојудобносеспасуваоднамеритеназлонамерниотнепријател.Непријателотсоништонемадагоулови,бидејќитојод страв не допушта до себе плотски задоволства.Којсебои,тојнелетасоумотваму-таму,бидејќигоочекувасвојотВладика,данедојдененадејно,идагонајдевомрзливост,идагорасеченаполовина(Марко13, 36;Мат. 24, 51). Во когоимастравБожји, тој неебезгрижен,бидејќисекогаше трезвен.Кој себои,тојнесепредаванасонбезмерка,бидејќибдееигоочекувадоаѓањетонасвојотГоспод.Којсебои,тојнеостануварамнодушен,заданегоразгневисвојотВладика.Којсебои,тојнеемрзлив,бидејќисекогашработиза достоинството, внимавајќи да не падне под осуда. Кој се бои, тој секогаш гопретпочитаонаштоМуеугоднонанеговиотГосподигоподготвуватоа,таГоспод,когаќедојде,дагопофализамногутедела.ТакастравотГосподов,заониекоигостекнале,станувапричиназамногудобрини!

ЗанемањетостравБожји

ОнојкојнемавосебестравБожји,тојеотворензанападитеѓаволски.КојнемавосебестравБожји,тојлетасоумотиерамнодушенкондоброто,спиебезмеркаиенемаренконсвоитедела;тојеживеалиштенасластољубието,сèутешувасосèштомуепријатно,бидејќинесебоиоддоаѓањетонаВладиката;тојсефалисострастите,госакаспокојот,бегаодголемитестрадања,сегнасиодсмирението,јацеливагордоста.НакрајотдоаѓаГосподигонаоѓаводела,Немунеугодни,иќегорасеченаполовина,иќегопредаденавечнатемнина.Таквиотчовеккојнебигосметалзажалење?

Превододрускијазик:ЃаконЈаниМулевНасловнаизворникот:СвятойЕфремъСиринъТворения.Томъ1,„ПОСАД“,Москва,1993.

За стравот Бож ји

25

Мипишуваш:„ЕпископотИгнатијвели: ,Потполно е неопходно

дасечитаатделата(наСветитеОтци)коисевоскладсосопствениотначиннаживот‘.Штозначиова?ДаличовектребадасеограничисамоначитањенаСветитеОтцииучењапредаденизаситехристијаниилиможедачитаистотака и други дела, како на пример,ониекоиговоратзамонашкиотживотвоманастирите“.

Мојот одговор е следниов. Човекмора да разликува читање, кое есамо информативно, од она кое гораководи во духовните нешта, општокажано, човек може да чита сè. Ноза раководење во духовните нешта,човек мора да ги избере оние делакоисеприкладнизанеговиотначиннаживот.

Најдобри духовни раководителизахристијанитекоиживеатвосветотсеониекоигинарекувамеВселенскиУчители и Отци на Црквата: ВасилијВелики, Григориј Богослов, ЈованЗлатоуст,амеѓуРусите-светиТихонЗадонски. Човек може исто такада извлече правила за сопствениотдуховенразвојиоддругитеСветиОтции Учители. Но ова мора да се правивнимателно. Посебно човек мора давнимава на сè што е запишано задуховнитенешта.Неморамесекогашда внимаваме на нивните совети залични работи, особено кога тие сеоднесуваат на одредено место иливреме.

ДелатанасветиМакаријЕгипетски,на пример, додека ја допираатсуштината на христијанскиот духовенживот„општо“можедаиграатзначајнаулога во раководењето на секој

Раководство во читањето на духовни книги за луѓето во светотАрхиепископТеофанПолтавски

христијанин. Делата на свети ИсаакСириски, од друга страна, бидејќи секонцентриранинадуховниотживотназатворник, не можат да имаат ваковвидзначењезасекојхристијанин.ОваеделумноточноизаделатанасветиСимеонНовБогослов.

Следствено, во ваква ситуација епосебноважнодасезборува,нетолкуза тоа кого треба да го читаме, тукукакодагочитаме.Читателоткојправиразлика, може да чита сè, додека,пак,невнимателенчитателбитребалода чита под раководство на некој којправи разлика; во отсуство на таковчовек, тој треба на почетокот да сефокусира на читање на ВселенскитеОтцииУчителинаЦрквата.

Како заклучок на овој разговор

26

би го цитирал Московскиот патријарх Филарет: „ОдкоипричиниГосподјапросветлинебеснатаЦрквасотолкавбројнаправославнисветители,наистначинкакоштогопросветлиземскотонебосотолкавбројна ѕвезди, од која причини ако не, за секој од насдаможе, според своето расположение и по своитепотреби дапримисветлинаираководствонапатотконнебесата?“

Далипостоинекојчиепослушаниеедајасочувасветата вера од заблудите на неправославнитеверувања? Нека си најде себеси модел и водствово животот и зборовите на учителите, како што сеАтанасијиВасилијВелики,ГригоријБогословиЈованЗлатоуст.

Далинекојизбралживотвоосамеништвоиголемапредаденост на Бога и на молитвата? Преку другинека го усвои, низ книги и приказни, отшелничкиоти монашкиот духовен живот, и нека ги набљудува,макариоддалеку,чекоритенаголемитеподвижницикакоштосеАнтониј,Макариј,Пахомиј,Ефремимногу

други,коигоследеанивниотпатнизвековите.

ДалиПромислатаБожјаиспитуванекогопрекулишувањаинесреќи?НекагозајакнувасвоетоубедувањесопримеротнаЈов,којволишувањетоистрадањетонепрестанадагославиИметоГосподово.

Далинекојсегрижизатоакакодабидедостоенидаживеевосогласностсоверата,средеблагосостојбаиизобилство?НекагогледаживототнаАвраам,којбилсмиренипопустлив,полнсодобродетелииизбавителнанесреќните,којгиљубелстранцитеигиугостилАнгелитеБожји.

Аконекојесовладанодпороциистрасти,немуистотакаќемубидепокажананадежиначинкакодасекренеодбездната,попримеротнаразбојникоткојбешеспасеннакрстотинадруги,сличнинанего:МаријаЕгипетска,МојсејМурин,имногудруги коибиле спасенипопаѓањето во грев, кои станалеСветителиподлабокорасипување.(БеседавоспоменнасветиСергеј)

АрхиепископТеофан

11јануари,1927год.

Софија

Превододсрпскијазик:

ЈаковИлкоски,инженерпобиологија

Насловнаизворникот:

АрхиепископТеофанПолтавски,Руковођење у читању духовних књига за људе у свету

http://www.pravoslavni-odgovor.com

27

Иакочестотопричестувањенеедогматнаверата,тоаесепак

заповед на Владиката, која се наоѓаво многу поуки на нашиот Господ,особено во следниве: „Правете гоова во Мој спомен!“ (Лука 22, 19),т.е. непрестајно и секој ден, додекапостоиовојсвет.Изатоа,какозаповеднаВладиката,тоаморазадолжителнодасезапазува,заштоговоревмеивопрвиотделнакнигата.

Меѓутоа,ониекоиприговараатнаовој начин, со самото тоа откриваат,дека сакаат да ги оголат догматитеи да ги остават опустошени одсекакво црковно определување ивостановување.Нониегипрашуваме:наштобиможеледасезасноваатовиедогмати?ЗарембожествениотЗлатоустнинемареченодекачовечкиотживотима потреба од правилни догмати,а догматите имаат потреба од чистживот; а чистиотживот, пак, се раѓаирастеблагодарениенабожественитезаповеди, на свештените законина Црквата и чесните преданија иодредби на СветитеОтци? Значи, акосе откажеме од свештените правила,заповедитенаВладикатаисèостанато,ќеисчезнеичистиотживот.Акогаќеисчезне чистиот живот, тогаш ќе гиизгубиме и правилните догмати и ќеостанемеопустошенивомракот.

Немам време да ги набројувам

илјадницитепримеринасветиите,коипретрпелемакииумрелезацрковнитеустави и правила. Но и покрај тоапостојат некои толку бесрамни луѓе,кои не само што не страдаат завистината,тукуисепротиватидрскоги отфрлаат Владичните заповеди,ставајќи препреки пред оние коисе причестуваат, без тие да имаатникаквапричинаивина.Тоаемногудрско однесување, ако се сетиме,дека Господдурини Јудане го одбиод Причест, иако знаеше дека тој егревовенсадназлото.

Секој ден Христос ги примаоние кои се причестуваат и ониедостојните ги очистува, просветува

ДУШЕПОЛЕЗНАКНИГАЗАЧЕСТОТОПРИЧЕСТУВАЊЕСОСВЕТИТЕХРИСТОВИТАИНСТВА

ПреподобенНикодимСветогорецисветиМакаријКоринтски

Приговор 11Многумина приговараат дека праксата на причестување не е догмат на

верата, кој задолжително треба да се почитува.

28

и осветува, а недостојните веднашуштенасамиотпочетокгипредаванагрижанасовеста,апотоа,доколкусепоправат,милосрдно гиприма.Ааконе се поправат, тогаш ги предава наразлични болести, според зборовитенаАпостолот:„Пазатоамеѓувасимамногу немоќни и болни, а мнозина иумираат“(1.Кор.11,30).

Тие, пак, благословените, и незнаејќи ја состојбата на оние коисе причестуваат, туку само за да госочуваат глупавиот обичај, кој севостановил на штета на душата, импоставуваат пречки на православнитехристијанизаБожественатаПричест.

Меѓутоа, да го запрашаме светиВасилиј Велики, тој да ни ја кажевистината: „Нели е опасно да сенапуштибилокојаБожјазаповед?Далие дозволено да го спречуваме оној,комумуедаденатакватазаповед,дајаисполниилитребалидагипослушамеоние кои се обидуваат да попречат,посебнопакдоколкутојштозабрануваевистинскоБожјочедо?Или,пак,таапомисла само изгледа прифатлива,а всушност е спротивна на Божјитезаповеди?“Натоасветителотодговара:„Господрекол:,ЗеметегоМојотјаремнасебеипоучетесеодМене,бидејќисум кроток и смирен по срце, и ќенајдетемирзадушитеваши‘(Мат.11,29),очигледноедекаисèдруготребаданаучимеодНего.ТакаиводадениовслучајдасесетименаСамиотГосподнашИсус Христос, Единородниот Синна Живиот Бог. Кога Јован Крстителмурекол:,ЈастребаодТебедабидамкрстен, а Ти при мене ли – доаѓаш?‘НоИсусму одговории рече: ,Оставиго сега тоа, зашто нам ни претстоида ја исполниме секоја правда‘ (Мат.3,14-15)‘ (т.е.неопходноеЈасда гоисполнамсекоеделоштоќегооправдачовекот).ИкакоОнсонегодувањемуодговорил на Петар, кога апостолотсе обидел да Го одврати Господа од

страдањата, за кои Он пророчки имсоопштилнасвоитеучениципопатотконЕрусалим:,БегајодМене,сатано!Ти си ми соблазан, оти мислиш неза она,што е Божјо, а за она,што ечовечко!‘ (Мат. 16, 23). И повторно,кога истиот тој Петар, оддавајќи МучестнаХристаВладиката,одбивалОндамугиизмиенозете,Господповторномурекол:,Аконетеизмијам,немадаимашделсоМене‘(Јован13,8).

Акозапомошнадушатасепотребниповеќепримериоднамблискилуѓе,дасесетименаапостолоткојвели:„Штоправите, та плачете и го нажалуватесрцето мое? Јас сум готов не самода бидам врзан, туку и да умрам воЕрусалимзаиметонаГосподаИсуса“(Дела 21, 13). Кој може да бидепославенодЈована?ИликојможедабидепоискренодПетар?Иликојдругможедаимапоблагочестивипомислиод нив? (Бидејќи и двајцата билепоттикнатиодчувствотонапобожностипочит,такаштоедниотнесакалдаго крсти Господа, а другиот не сакалГосподдамугиизмиенозете.Меѓутоа,безогледнатоа,тиенауспеаледагоубедатХриста).

Јас, пак, знам дека ниту Мојсеј,ниту пророкот Јона не го избегналеукорот од Бога, затоа што одбиле даГо послушаат, претпочитајќи да госледат својот разум. Од сите овиесветии да научиме дека не треба даѝ противречиме на волјата Божја,ниту да им пречимена другите да јаисполнуваатзаповедтаБожја,нитупакдагислушамеоние,коинипречатдајаисполнуваме.

Ако преку овие примери БожјотоСлово нè научи, што не треба дадопуштаме, тогаш подобро е во сèостанатонеопходнодагиподражавамесветителите, кои имаат кажано:„Повеќе треба да Му се покорувамена Бога, отколку на луѓето“ (Дела 5,29), и на друго место: „Судете дали

29

е справедливо пред Бога – вас да веслушамеповеќеодБога;заштониенеможеме да не зборуваме за она, штосмевиделеичуле“(Дела4,19-20).

И повторно свети Василиј вели:„Не треба да се спречува оној кој јаисполнува волјата Божја, доколку тојтоа гоправипоБожја заповедилисоцел,согласнаназаповедтаБожја.Истотака оној кој ја исполнува заповедтане треба да ги слуша оние кои госпречуваат,дурииакосетиевистинскипријателиБожји,тукутребадаостанеприсвојатаодлука“.

Истотака:„АконекојјаисполнуваБожјата заповед, но не по здраворасположение(т.е.несоправилнацели без правилно расудување), сепак,а очигледно во потполност го следиучењето Господово, тогаш на таквиотчовек не треба да му се попречува.Бидејќи, така постапувајќи, тој човекнема да си нанесе штета на себе.Понекогаш дури се случува, луѓетоодтоадаимаатполза.Меѓутоадоброе таквиот човек да се поучи, та инеговото расудување да одговара надостоинството на подвигот“, за да гиисполнува заповедите со богоугоднацел. И уште: „Не треба да се следат

„Нетребадагислушамемонасите,Дуринисвештениците,

Коганивнитезборовисе–беззаконие,Коганивнитесоветисе–зло.

Азоштовеламсамо„свештениците“и„монасите“!Неотстапувајтенипредепископите,

Колкунеполезнозадушататиеправат,ивелат,имислат

одеднашдапочнатлукаводавеубедуваат“.

човечките преданија, кога со нив сенарушува Божјата заповед“. И уште:„Не треба да ѝ се даде првенствона својата волја во однос на волјатаГосподова,тукувосекојаработатребадасебараиисполнуваволјатаБожја“.

А божествениот Златоуст вели:„Треба храбро да се застане противсето она, што го попречува нашиотдобар поттик. Слушни што велиХристос: ,Којмилува татко илимајкаповеќеодМене,неедостоензаМене;и кој милува син или ќерка повеќеодМене,неедостоензаМене‘(Мат.10, 37). Значи, кога вршиме некоебогоугоднодело,секојкојќесеобидево тоа да нè спречи нека ни биденепријателипротивник,дурииакоетоанашиот таткоилимајкаилибилокојдруг‘“.

Свети Игнатиј Богоносец вели:„СекојштотиговоринештоспротивноодонаштоБогтигозаповедал,дурии ако е достоен за верување, дурии ако пости, и ако чуда прави, и акопророкува, во твоите очи нека бидекаковолквоовчјакожа,којгипогубуваовците“. А божествениот МелетијИсповедниквели:

Превододрускијазик:свештеникЉупчеМилановНасловнаизворникот:Преп.НикодимСвятогорец,Свт.МакарийКоринфский.КнигадушеполезнейшаяонепрестанномпричащенииСвятыхХристовыхТаин.Сумы,2001

30

ПочитуванкаколокаленсветителодПондијците,отецотЈованТријандафилидиссеродилна10февруари1836годинавоселотоЛорија(Музена)вообласта

Трапезун,одблагочестивиродителиТријандафилиКиријаки.Бидејќинепостоешеучилиштевонеговатататковинагинаучиодеденписмен

човекбуквитезашестмесеци,бидејќибешемногуумен.Навозрастодчетиринаесетгодиниостанасиракбезтаткоизатоаимашепотреба

данајдеработазадасесместинабреготнаПонд,кадештоработешепрекузиматавопекарницазалеб,иволетоземјоделскиработи.

Навозрастодседумнаесетгодинисеоженисоедначеснаипобожнадевојка,поимеЕлена,сокојадобијаеденсиниќерки.

Едно лето со неговата сопруга отидоа во неговото село пешки. На патот гипресретнаа три ангели со човечки ликови. Јован истапи напред. Го погледнаавнимателноангелитенонемупроговорија.Потоа јапресретнаанеговатасопругаипрвиотѝвели:„ВашитеселанивечекаатЈовандастанесвештеник.ТоаеволјаБожја“.Вториотѝрече:ПотриесетгодиниќесеудостоитедасепоклонитенаСветитеМеста“,итретиот:„Понеговотоупокојувањеќесеприброисосветителите“.

Еленапрашасочудење:„Каковие, коистелуѓе, ја знаетеиднината,штоќестане по триесет години?“Ѝ одговорија: „Ние не сме луѓе, туку ангели Божји идојдовмедавеизвестимезаданејаодбиеЈовантајнатанасвештенството“.Таасостравитрогнатостодговори:„НекабидеволјатаБожја“.

Во1870година,навозрастодтриесетичетиригодиниЈованбешеповиканконвеликотодостоинство на свештенството и правејќи послушаниена волјата Божја,споредангелскотопретскажување,бешеракоположен засвештеникодстрананаприснопамјатниот митрополит Халдиски Гервасиј. Беше поставен за парохискисвештеникво селото кадешто серодии служешелитургија воцрквитена светиПантелејмон,наПресветаБогородица,ивоманастиротнасветиЃеорѓиј.

Иакомалкуписмен,ноодштосеинтересирашеиодинтелигенцијатамногубрзогонаучиредоследотнабогослужбитеисвештеничкитемолитвословијаодмонаситевоманастиротнасветиЃеорѓијХутура.

Имашедарзабеседење.Секојштозборувашесонегочувствувашерадост.ИкогагопроповедашесловотоБожјо,неговитезборовипренесуваатсладостиблагодат.Иако немаше учено, беше познат свештенопроповедник, и затоа го нарекоа „новЗлатоуст“.

Отецот Јован по неговото ракополагање се посвети на пастирско служење исетрудешедаработинадобродетелтаистрогодагизапазувазаповедитеБожји,особеномилостивоста.

Ипокрајтоаштобешепросеченспоредматеријалнитебогатства,гипрехранувашегладните,гиоблекувашесиромашнитеисирацитеигипримашестранцитевосвојотдом.Насиромашнитеодселотоимпомагашедасигиплаќаатданоците.Задоброто

Свети Јован

31

населотонаправипатишта,мостовиичешми.Во1877порадируско-турскатавојнанастанаглад.Отец

Јован,добриотпастир,сегрижешеданенедостасуваатосновните прехранбени продукти. Им испраќаше писмана неговите познати богати и се сконцентрираше нанеопходнитенештакоиимгиразделувашенасиромашнитеи така се спасија од гладот. Добродетелта и неговитечовекољубивиделастанаапознативооколинатанаПондилуѓетогонарекоа„новмилостив“.

Отецот имаше дар да ги спријателува луѓето коибеаскарани.Какомиротворецстанаисудијавосветатамитрополија.Когаодделниличностиилицелиселаодеакајмитрополитотзадаимпресуди,тојгииспраќашекајотецот Јован, велејќи: „Одете кај него. Ќе ве спогодибидејќиемудар,имасладокјазикибожественаблагодат“.

Инавистинагисмируваше.Доаѓаакаконепријателибарајќи одмазда и заминуваа како браќа со љубов.Бешенепријателнакавгатаиомразата,наодмаздатаискандалите,нопријателиучителнаљубовтаимирот.

ОтецотЈованимашеедновнучеодќеркамукојаумреигоостависираче.Когаодешевоучилиштееденденнаправиеднаголемабељаиучителотготепашесостаписоклоци.Понеколкуденавнучето–сирачеумре.Другитеродниниитаткотонадететобараадамусеодмаздатнаучителотидаго убијат. Отец Јован многу се молеше. Во судот побара и успеа да ги смирипобунетитеродниниидагоизвадиодзатворучителот.Какодедонаумренотосирачетагуваше,нокакоученикХристов,какопроповедникнаљубовта,мупростиигоослободиодзатворучителот.

Во1900годиназаедносопопадијатасеудостоијадасепоклонатнаПресветиотГроб,наГолготаинапресветитеместавоСветатаЗемја.Останаашестмесеции се вратија во нивното село. Нивното поклоничко патување се случи триесетгодинипосредбатаипророштвотонаангелите.

ДобратапрезвитераЕленасеупокоина26 јули1902година.ОтецотЈован,откакотриесетитригодинигораководешебогоугодносвоетословесностадо,сеупокоивоГосподана13јуни1903година,денпеток,ибешепогребанвоцркватанасветиПантелејмон.Си заминанатоваренсодобриделакои го следат,и гиостави како утеха, потпора и скапоцено богатство на верните – неговите светимошти.

Попогребението,еднаснаанаотецотЈованговидеСветиотДухвовиднагулабдаслегуваврзнеговиотгроб.

ПотригодиниотецотЈованѝсепојавивосоннаеднаженапоимеПанагилаиѝрече,сонејзиниотбратдагонаправатоткопувањетонанеговитемошти,настаншто се оствари на 7 октомври 1906 година на следниов начин: Кога отидоа нагробиштата,говидоаотецЈованкакостоиврзгроботсонеговатасвештеничкаодежда и како го чита Евангелието. Неговото лице светеше како сонце и гипоттикнуваше да копаат. Се беа собрале многу луѓе, ја гледаа Панагила какозборуванонегледаасокогозборува,ијасметаазалуда.

Кога ги најдоа моштите на отец Јован, ги видоа неговите раце нетлени.Плачеаодрадоститрогнатост,имсепоклонијаисеосигураазанеговатасветостпрославувајќигоБога.

Овој настан набрзо стана познат во околината на Халдија. Секој денпристигнуваамноштвонарод,целиселасосвештениците,дуриитурскиаги,зада

32

имсепоклонатнасветитемоштиносејќимаслоисвеќикакодаровизасветителот.Турцитевелеа:„Овојгосподинпопиживсветителбешеипонеговатасмртсепокажауштеповеќе.Акомуизградитецркваиниеќепридонесеме“.

Тогаш се случија и чуда. Многу болни се исцелија. Некој дваесетгодишенмладичодградотМихаиловаблизудоТифлиданаКавказ,којсебешезбудалел,гоимааврзано,заданесипричинизлонасебесиинадругите.Гоносеапомногулекари,набајачи,воцрквиинакрајотбездасеизлечигозатворијаводушевнатаболница во Тифлида. Една ноќ ѝ се појави на мајката на лудото дете светиотЈованвелејќиѝданеплаче,заштонејзинотодетеќебидедобро.Дамудадедапиеводавокојаќеставиземјаоднеговиотгроб,идаставиеднопарченцеоднеговиотфелонзадагоискади.Направикакоштоѝречесветителотинејзинотодетеоздраве.

Едноерменскосемејствоимашеедноиединственодетенадванаесетгодишнавозраст,немовеќечетиригодини,порадиуплав.ТаткомубешекомунистигооднесенеговотодетенаиспитувањенаУниверзитетотвоТифлиданобезрезултат,мајкамубешепобожнахристијанкаискришумодмажотѝ гоносешевомногуцркви,нонесеисцелувашедетето.Когадозназавозвишеноточудо,совераипобожностпобараземјаодгроботнасветителот,јарастворивовода,јаистуриврзнемотодетеиведнашпочнадазборува.Соголемарадостмајкатанадететомугосоопштинабезбожниоттаткочудотоиму јапроповедашехристијанскатавера.ТогашнејзиниотсопругповеруваисопокајаниемузаблагодаринаБога.

НаследницитенасветиотЈовандојдоакакобегалцивоГрцијаијадонесоасонивракатаиглаватанасветителот.МоштитенасветиотЈованпродолжуваатдачудотворат.

Анастасија, внука на светителот, раскажа: „Околу 1930 година се разболенекојлекарпознатнаеднамојапријателкаовдевоСолун.Мусебеапарализиралерацетеинеговитеродителибеабезутешнибидејќибешемлад,околутриесетипетгодишен.Гоносеакајмногулекариивоцрквиноненајдоалек.КогадознаодмојатапријателказамоштитенамојотдедосветиЈован,побарадаимсепоклони.Гопрекрстивсосветатаракаитогашболниотјапомрднанеговатапарализиранарака, ги зеде светите мошти и ги зграпчи на неговите гради со голема вера,благодарејќиМунаБогаинасветиотЈованзаисцелувањето“.

Светиот Јован Тријандафилидис е признат за светител од Вселенскатапатријаршија и внесен во Диптихот на локални светители на Патријаршијата.Неговиотспоменсеславина13јуни(упокојувањето)ина7октомври(откопувањето).Постоислужбанасветителотоднепознатхимнограф.МитрополитотнаРодополеосЛеонтиј Хутуриотис (1844-1926) се ангажираше за посветување на неговиотгодишенспоменвоХалдија.

Превододновогрчкијазик:ЃаконЈаниМулевНасловнаизворникот:ΑσκητέςμέσαστονκόσμοΑ΄,ΆγιονΌρος,2008

33

Тешко е претешко во теснатачовечка душа, а уште

потесно во човековото тело, да севтисне бескрајниот, вечен живот.Ограничените жители на оваа земјасосомнежсеоднесуваатконсèштоеодондестрано.Ограничениодвреметои просторот тие трпат, веројатнопо атавизам и инерција, нештонадвремено и натпросторно, нештоодондестраноивечнодапродремеѓунив. Тие тоа го сметаат како напад,на кој одговараат со војна. Човекотразјаденодмолецотнавреметонејаводи интервенцијата на вечноста восвојот живот, и тешко се навикнувана неа. Често пати тоа го смета занасилство и непростлива неучтивост.Понекогаш тој сурово се бунтувапротив вечноста, затоа што изгледапремногу мал спрема неа. Многупатиодипротивнеасодиваомраза,бидејќијасфаќанапремногучовечки,земски,овоземскиначин.Сраснатсотелотовоматеријата, прикован со тежнеењетозавремеипростор,откинатсодухотодвечноста,овоземниотжителнесакатешки екскурзии кон одондестранотои вечното. Амбисот помеѓу времетои вечноста за него е непремостлив;мунедостасувасилаимоќ.Опседнатсо смрттаод сите страни, човекот сопотсмев се однесува кон оние коивелат:човекотебесмртенивечен.–Соштоебесмртен:Сосмртнотолитело?Соштоевечен:Сонемоќниотлидух?

Задабидебесмртен,човекотморавоцентаротнасвоетосамочувстводасе чувствува бесмртен; за да бидевечен, мора во центарот на своетосебесознание да се осознава себеси

ВнатрешнатамисијананашатаЦрква(РеализацијанаПравославието)

СветиавваЈустинЌелијски

каковечен.Без тоа,ибесмртностаивечноста се наметнати претпоставки.Ако човекот некогаш и го имал тоачувствозабесмртноститоасознаниена вечноста, тоа било толку одамнашто атрофирало под талогот насмртта.Инесомненоатрофирало:тоаго кажува сета таинствена структураначовековотобитие.Сетанашамакае во прашањето: како да се оживеетоа атрофирано чувство, како да севоскресне тоа атрофирано сознание?Луѓето не можат да го направаттоа, не можат ни трансцедентнитебогови.ТоаможедагонаправисамоБог, Кој Самиот бесмртен се воплотиво човечко самочувство, и Себесивечниот во човечкото самосознание.ТоагосторилХристос,воплотувајќисевочовекистанувајќиБогочовек.ДуривоНегоиединственовоНего,човекот

34

навистина се почувствувал себесибесмртен, и се спознал себеси каковечен.БогочовекотсоСвојатаЛичност,гопремостиламбисотпомеѓувреметоивечностаивоспоставилврскапомеѓунив.Оттукасамоонојчовекнавистинасечувствувабесмртенинавистинасеспознава себеси како вечен, којштооргански ќе се соедини со личностана Богочовекот Христос, со НеговотоТело, со Црквата. Оттука за човекотицелоточовештвоЛичностаХристовастаналаединственпреминивратаодвреметововечноста.ЗатоавоЦрквата,во Православната Црква, личноста наБогочовекот Христос стана и останаединствен пат и патеводител одвреметововечноста,одсамочувствотона смртност во самочувство набесмртност, од самосознанието навременотоиминливотовосамосознаниена вечноста и неминливоста.

Вечно живата личност наБогочовекотХристосевсушностЦрква.Црквата е секогаш личност, и тоабогочовечкаличност,богочовечкидухитело.ДефиницијанаЦрквата,живототнаЦрквата,целта,духот,програмата,методите на Црквата – дадени се вопрекрасната личност на БогочовекотХристос. Оттука мисијата на Цркватаесвоитевернициорганскииличнодаги соедини со личноста на Христос,нивното самочувство да го направи –христочувствоинивнотосамосознание– христосознание, нивниот живот дабидеживот–соХристос,нивнатадушада биде душа – со Христос, нивнаталичностдабиделичност–соХристос,вонивданеживеаттие-тукуХристос(Гал. 2, 20). Мисија на Црквата ена своите членови да им обезбедибесмртност и вечност, правејќи гиучесници во Божјата природа (2.Петр.1,4).МисијанаЦркватаеуштеи тоа во секој член на Црквата даизгради уверување дека бесмртностаи вечноста се нормална состојба начовековата личност, а не временостаи смртноста, дека човекот е патник,

кој преку смртноста и временостапатува во бесмртност и вечност.

Црквата е Богочовечка вечноствоплотена во границите на времетои просторот. Таа е во овој свет, ноне е од овој свет (Јован 18, 36).Таа е во овој свет, за да го издигнесветот до оној свет, од кадешто е исамата. Таа е вселенска, соборна,богочовечка, вечна, затоа е хула,непростливахуланаХристаиСветиотДух, да се прави од неа националнаинституција, стеснувајќи ја до ситни,минливи, временски националницели и методи. Нејзината цел енаднационална,вселенска,сечовечка;соединување на сите луѓе во Христа,без разлика на националност, расаили класа. Нема тука ни Јудеин ниЕлин, ни роб, ни слободен, немамашки пол, ни женски, зашто ситевиестеедновоХристаИсуса(Гал.3,28)асèивосèеХристос(Кол.3,11).

Методите на тоа сечовечко –богочовечко соединување на

сителуѓевоХристаседаденинаЦркватавоСветитеТајниибогочовечкиподвизи.Всушност: Светата Тајна Евхаристија,Причестувањесинтетизира,дефинира,претставуваХристовметодисредствоза соединување на сите луѓе: прекунеа човекот органски се соединувасо Христос и со сите верници. Апреку личното подвизување собогочовечките подвизи: со верата,молитвата,постот,љубовта,кротоста,милостината човекот се утврдувасебеси во тоа единство, се зачувувасебеси во таа светост, лично Гопреживува Христа како единство насвојата личност и како суштина насвоетоединствосоостанатитечленовина Светото Тело Христово – Црквата.

ЦркватаеЛичностанаБогочовекотХристос, богочовечки организам,не човечка организација. Цркватае неделлива како и личноста наБогочовекот, какои телотоХристово.Затоа во основа е погрешно,неделливиот богочовечки организамна Црквата да се дели на малинационални организации. На својот

35

пат низ историјата многу помесницрквисестеснуванидонационализам,до национални цели иметоди.Многуцркви, а меѓу нив и нашата. Цркватасенормираласпореднародот;додеканормално е обратното: народот дасе нормира според Црквата. И вонашата Црква често пати се правелатаагрешка.Нониезнаемедекатоае„каколот“ во нашиот црковен живот,каколкојГосподнегокорне,тукугооставадожетватазаеднодарастесопченицата (Мат. 13, 29-30).Исто таказнаеме (Господ нè научил) дека тојкаколеодисконскиотнашиХристовнепријател – од ѓаволот (Мат. 13, 25-28).Нотоанашезнаењеебескорисно,аконепреминевомолитвазаГосподИсус во иднина да нè сочува, да небидемесејачиинегувателинакаколот.

Време е, дванаесеттиот час е,некојоднашитецрковнипретставницидапрестанатдабидатисклучивослугина национализмот и политиката, безразлика на која и чија, и да станатпрвосвештеници и свештеници наЕдната, Света, Соборна и АпостолскаЦрква.ДаденаодХристаиреализиранаодСветитеОтци,мисијатанаЦркватае: да всадува и изградува во душатана народот чувство и сознание декасекојчленнаПравославнатаЦрква–еличностсоборнаивселенска,личноствечна и богочовечка, дека е Христови затоа брат на секој човек и слуганасителуѓеисозданија.Тоаецелтакоја Христос ѝ ја дал на Црквата; асекојадругацелнееодХристос,тукуод нехристос. За да биде Христова,соборнаивселенска,нашатапомеснаЦркваморапостојанода јаостваруватаа цел во нашиот народ. Со каквисредства може да ја остварува таабогочовечка цел? – Со ниту еднодруго,освенсобогочовечки,бидејќибогочовечкатацелможедасереализирасамо со богочовечки средства,никогаш човечки, никогаш со никоидруги. Во тоа Црквата суштински серазликуваодсèштоечовечко,земно.

Богочовечките средства несе ништо друго, туку богочовечки

подвизи.Тиеуспешноможатдабидатприменети само од богочовечки,христоносниподвижници. Богочовечките подвизи меѓу себесе во органска врска. Еден од другникнува,еденсодругседополнува.

Првмеѓуподвизите–еподвиготна верата. Преку неа треба

да ги носиме душите на народот, дагипредаваменаХристосбезрезерваи компромис, да ги задлабочимево богочовечките длабочини, да гипроширимедобогочовечкитеширини,да ја возвишиме до богочовечкитевисочини. Треба да се изгради вонародот чувство дека верата воХриста – е подвиг наднационален,вселенски, троичен, и да се веруваво Христа значи: да Му се служи наХристос и само на Христос, прекусите настани од нашиот живот.

Вторе:богочовечкиотподвигнапостотимолитвата.Тојподвиг

треба да се извршува со методот наживотот на нашиот народ, треба даго вршиме со душата на душата нанародот, бидејќи молитвата и постотсесемоќнисредства,средствададениод Христа за очистување на секојанечистотијанесамоналичноста,тукаинаопштеството,народотичовештвото,зачистењенанашатанароднадушаоднашитенечистотииигревот(Мат.17,19-21;Лука9,17-29).Душатананародоттребадасеомолитвисоправославнатамолитвеност.Молитватаипостоттребада бидат не само за еден, не самоза народот, туку за сите и за сè: запријателитеинепријателите, заониекои нам ни прават добро и за ониекои нас нè гонат и убиваат, бидејќипо тоа христијанинот се разликуваод незнабожецот (Мат. 5, 44-45).

Трет е: богочовечкиот подвигво љубовта. Таа љубов нема

граници;непрашува:коједостоен,акојнедостоен?Тукугиљубиситеисè:гиљубипријателитеинепријателите,гиљубигрешницитеизлосторниците,но не ги сака нивните гревови излосторства,гиблагословуваоништоја колнат; какоштосонцето греенад

36

лошитеидобрите(Мат.5,45-46).Таабогочовечкаљубовтребадасенегувавонародот,бидејќисотаасоборностиуниверзалностхристијанскатаљубовсеразликуваоддругитесамопрогласении условни љубови: фарисејска,хуманистичка, алтруистичка,национална, животинска. ЉубовтаХристова секогаш е сељубов. Тааљубовсестекнувасомолитва,бидејќие дар Христов.И православното срцесовосхитсемоли:Господисељубовен,дајмијаТвојатаљубовзаситеизасè.

Четврте:богочовечкиотподвигна кротост и смирение.

Само кроткиот по срце ги скротувабурнитеидивисрца;самосмирениотпо срце ги смирува надмените игорди души. Да се покажува кротосткон сите луѓе е должност на секојвистински христијанин (Тит. 3, 2).Но човекот станува навистина кротоки смирен, кога со срцето на своетосрцеќе гонаправикроткоисмиренокако срцето на Господ Исус, Кој еединственнавистинакротокисмиренпосрце(Мат.11,29).ТребадушатананародотдасескротувасоХристоватакротост,требасекојдагонаучименамолитвата:КротокГосподи,скроти јамојатадивадуша.–ГосподсесмирилСебеси со најголемо смирение: севоплоти,станачовек.АкосиХристов,смири се како црв: воплоти се воболката на секој болен, во тагата насекој тажен, во страдањето на секојстрадалник во страдањето на секоеживотно и птица. Смири се себесипонискоодсите:бидиимнаситесè,нопрекуХристаиспоредХриста.Когаси сам, моли се: Смирен Господи,смири ме со твојата смиреност.

Петтиоте:богочовечкиотподвигна трпение и смиреност.

Да трпиш зло, да не враќаш зло зазло, семилостиво да ги простувашнавредите, клеветите, раните.Христовое:дасечувствувашраспнатпостојано во светот; да бидеш гонетод светот, плукан, исмеван. Светот

не ги трпи Христоносците, како штони Христа не Го трпел. Страдањетое атмосфера во која христијанинотнајдобро успева – на тоа треба да сенаучи народот. За православните:страдањетоечистилиште. Христијанские: не саморадоснодасеподнесуваатстрадањата,тукуисемилостиводаимпростуваменатиекоинамнипредизвикуваатстрадање,семилостиво да се молиме на Богаза нив, како што тоа го правешеГоспод Исус и ангелообразниотархиѓакон Стефан. Затоа моли се ити: Долготрпелив Господи, дај мидолготрпение, великодушност икротост.

Мисија на нашата Црква е:богочовечките подвизи да станатметоднанародниотживот;душатананародотдасеисткаеодхристоподобнидобродетели. Во тоа е спасението надушатаодсветот,иодситедушегубни,к анибалис тички , а т е и с т и ч к идвижењаиорганизациивосветот.Накултурниот атеизам и канибализамна современата цивилизација, требада ѝ се спротистават христоноснителичности, кои со јагнешка кротостќе ги победуваат здивените волчјистрастиисонезлобивостна гулабќеја спасуваат душата на народот одкултурната и политичката смрдеа.ПодвижништвотовоиметонаХристостребадасеспротиставинакултурнотоподвижништво во името на човекот,во името на скапаниот и унакажаневропскичовек,воиметонаатеизмот,воиметонацивилизацијата,воиметона антихристот. Затоа најглавнадолжностнанашатаЦрквае:дасоздавахристоносниподвижници.Лозинкананејзинатасегашносттребадабиде:дасеодиконхристоноснитеподвижници–конСветитеОтци!Дасеподвизувамесо подвизите на Светите Отци! Даодиме кон подвизите на свети Сава,свети Прохор Пчински, свети ГаврилЛесновски,ВасилијОстрошки,ѓаконотАвакум!БидејќисамотиебогочовечкиподвизиодСаванаправилесветиСава,одПрохор – светиПрохор, од Гаврил–светиГаврилитн.Иденессамотие

37

православни подвизи можат секојадуша да ја направат света, само тиеможат душата на нашиот народ да јанаправатсвета.Бидејќибогочовечкатацел е вечна и непроменлива, исредстватасевечниинепроменливи,бидејќиХристосеиствчера,иденес,ивовеки(Евр.13,8).ВотоаеразликатапомеѓусèштоечовечкоиХристовото:човечкотоепроменливоивременско,Христовото е непроменливо и вечно.Православието како единственносител и чувар на совршениоти пресветол лик на БогочовекотХристос се реализира исклучиво собогочовечки–православнисредства–подвизи,несосредствапозајмениодримокатолицизмотипротестантизмот,бидејќи тоа се христијанства воизданиенагордиотевропскичовек,аненасмирениотБогочовек.

Оваа мисија на нашата Црква еолеснета од самиот Бог, бидејќи вонародот постои цело подвижничкодвижење.Тоаебогомолнотодвижење.Низ тоа движење нашата народнадуша се покажува самата, своитекопнежи и своите надежи: се грабаконСветитеОтци, кон православнитеподвижници, кон подвизите на светиСава. Тоа движење претставувамасовно подвижништво. Тоа и гоправи исклучително во историјатана нашата Црква. Кај вистинскитебогомолци, сè се сведува на личноподвижништво, особено на пост имолитва.Ивотоа,токмувотоа,тиесеспецифично Христови и специфичноправославни, бидејќи, како што речеГоспод Христос, тие Евангелиетого синтезираат во два подвига: вомолитватаипостот,иубедениседекасекоја нечистотија, секоја нечистамисла, секоја нечиста желба, секојнечист дух, може да се истера одчовекот само со молитва и пост.

(Мат. 17, 21). Богомолното движењепокажува дека нашиот народ со срцего знае Христос и Православието,со срцето знае што православниотчовек го прави православен. Тоа еподвижничка ренесанса, и затоа еправославна, бидејќи Православиетоне признаваникаквадруга ренесансаосвен подвижничката. Официјалнитепретставници на нашата Црква требасоподвижничкивосхитдагоприфататова подвижничко движење, да гособератвокоритотонасветоотечкотоподвижништво,заданесерастуриводелтата на ересите и отпадништвото.

Подвижниците се единственимисионери на Православието,подвижништвото е единственатамисионерскашколанаПравославието.Православието е подвиг и живот,затоа само со подвигот и живототпроповедаимисионери.Развивањетона подвижништво лично и соборно, –тоатребадабидевнатрешнатамисијана нашата Црква меѓу нашиот народ.Од парохиите треба да направимеподвижнички центри. Но тоа можеда го направи само свештеникот- подвижник. Треба да се зајакнемолитвата и постот; да се развиецрковното благолепие, бидејќи тоа еглавносредствонаправославиетокоепрепородувачки влијае на човекот,особенонасловенскиотчовек.Сотаацелтребадасеосноваатправославнибратства при секоја парохија, кои биимале за цел: низ Христољубието ибратољубието смирено да Му служатна Христос и на сите луѓе, кротко,смирено,пожртвуванодосебезаборав.И службата треба да се проникнесо молитвата. Тоа е главно; тоа енеопходно.Носетотоакакопредусловизискува:нашитесвештенициимонасисамите да станат подвижници, - а затоа:НаГосподаБогадасепомолиме.

Превододсрпскијазик:БобанЃорѓиевски,студентнаТеологија

Насловнаизворникот:Св.АвваЈустинЋелијски,

Унутрашњамисијанашецркве,http://www.pravoslavni-odgovor.com

38

Ниесе восхитуваме на зборовите на свети Василиј Велики, кој велидеканадвородЦркватаблагодаттаеизгубена,декапреемствотоенезаконско,

бидејќитамумирјанинполагаракаврзмирјанининемупредаваникакваблагодат,која неможеда постои надвор од единственатаЦрква, надвор од единственотоТелоХристово.

ПредПилат стоешеВистината во целатаСвоја полнота.Такаидогматите воЦрквата ја исцрпуваат вистината која ни е достапна. Догматите на Црквата сетолкуповеќеодчовечкитеучења,коиносатимињапосвоитепронаоѓачи,колкуБожествотоодчовекот.Бидејќи,ние,луѓето,смеограничени.

Божествотоенеспоредливосоона,штоние,луѓето,можемедагоизмислимеилидагопронајдеме.Вечниотживотнигооткриваспознанието,одкое,морамедагоистакнемеправедниотживот.УчењетонаЦркватаевистинскоиразумно.Тоадејствува,несамопосамоволнатачовечкаразумност,тукусоразумпотчинетнаХристос,т.е.наДухотБожји...

Одржувањетона„чист“животетемел,накојможатдасепотпратразличнинедостатоци,коипризлегуваатод„делатаназаконот“.Такаможедабидеутврдензаконотнаблагочестивоста,нотакаможеидасеотфрли„законотнаблагодатта“.Такаевоситеучења,освенвоучењетонаЦрквата.ЗаЦрквата„чистиотживот“нееоснова,тукуепоследица,ивотоаесуштинатанаделото.„Чистотатанаживотот“неможедабидетемел,бидејќитемелотнеможедабидеништоштоечовечко,какоделатаназаконотисличнинатоаработи.ОсноватаможедабидесамоБожествена.СамоучењетонаЦркватаесогласносоЕвангелиетоицрпиоднего.

Можедаимамногу„исповедници“,носамоучењетонаЦркватадава„светии“.НадвородЦркватаможедапостојатмногумудреци,моралисти,нонеи„светии“.ЦркватаможеладанигидадеАтанасијВелики,СергијРадонешки,ФилипМосковски,СерафимСаровски, ЈованКронштатски.Апротестантизмотможелдани гидадеЛутер,Калвинидругинанивслични.Типнасветител,тоаетипнасмиреност,типнаоној којне севоздигнува.Типнапротестант – тоае тип,наоној кој севоздигнува.Затоа,кајпротестантитеимавечнипрогресивниподелби.Сектитеседелатбез крај, носејќина својот знак,истоилинекоедругочовечкоиме.ИсусХристосгозабораваатигозаменуваатсо„овој“или„оној“учител.Цркватасеборипротивтаквите„учителства“,утврдувајќиЕдениВеченучител,БогочовекотИсусХристос.

Мистичките секти го заменуваат Исуса Христа во Неговата БожественаПремудрост и завршуваат со величење на еден или друг човек – грешник. По

ПротоерејНиколајДепутатов

Црква и „организација“Црква и “

39

нивните приказни, Исус Христос е само еден од Божествените мудреци. Понивнитесфаќања,врзчовекотХристосслеглаБожјатапремудростиОнстанал„Човекобог“.Потааприказнахристијанствотоерелигијаначовекобоштвото,анеБогочовештвото.

Толстојвелидекахристијанствотоетолкупростоиедноставно,дотолкуштоиданебибилХристос,тојсамбидошолво„христијанството“.ПритоаТолстојзаборавил,деканизвековитепостоелемудрецииосновачинарелигии,тврдејќи,декатиејазнаатвистинатаивистинскиотпатвоживотот.Но,нитуеденоднивнеможелдапотврдидекаетојСамиот,„Патот,ВистинатаиЖивотот“.Таквите„богослови“неносат„благовест“,тукуимгопредлагаатсвоетоучењеналуѓето,коенемаништозаедничкосоЕвангелието.

УчењетонанекојХарнакаесамонеговоучење,коенемаништозаедничкосохристијанството.Оваистотоможедасекажеизасекташкитеучења.Акотиененè„соединуваатсоХриста“,тоазначидека„расипуваат“,илиинакугогубатсвојотживотнадвородХриста.СамоонојкојгогубисвојотживотвоХриста(воНеговатацрква),добиваживот.

УчењетонаЦркватаевопотполностразумно.НевозможноеодЕвангелиетоХристоводаоткинуватечаседендел,часдруг.НевозможноедасекористимеединственосоЕвангелието,идагоотфрламеона,штосепренелоусно.Треба,восвоитеубедувањахристијанствотодагопримимеонака,какоштобилосфаќаноодситенив,коигопримале„секогаш“и„насекаде“.

И сите тие непобитни, прости и јасни ставови се примаат со тишина и сеигнорираатодпротивницитенаЦрквата,бидејќитиенемаатодговорнанив.Тиесеобидуваатдагопренасочатразговоротнанештодруго,посуштинананештососемадруго.Например,почнуваатдазборуваатзаутилитарнаморалност,какодаеЦркватапротивморалот.

Навистина, сите знаат, дека само Црквата, во лицето на своите светии,покажаламоралвосиотсвојотобем,полнотаизначење.НападитеврзЦркватанесезасноваатнаништосериозно,инеможатдаиздржатникаквакритика.Тиесе во потполност „субјективни“ и лишени се од разумни и објективни основи.РазумноеединственоЦрковнотосфаќањенахристијанството.

Коганатаквотосфаќањенаизворотнавистинатамупришоледенпоранешентолстоевециреволуционер,кнезотХилков,тојможелсоубеденостданапише:„АкосеотфрлиучењетозаживиоторганизамнаТелотоХристово,тогашдобиваме„организација“,т.е.партија,којапоништонесеразликуваодбилокојадругапартија...

Додека,пак,догматитенаЦркватасеживииживотворни,токмупорадитоа

40

штосеприклонуваатконживотоТело –Организмот.Правилатанарелигиознитеорганизацииипартии,штоодредуваатмеханичковеличањенаона,штовосуштинаемртво–исамитетиесемртви.Дасезборувазарастнапартијатаеневозможно.

Акоставимезрнововреќа,невозможноедазборувамезарастењенавреќата.Такае,иречисиневозможнодасезборувазарастењена„духовниотживот“,акочовекоткојвчераисполнилтризаповеди,денесјаисполнилчетвртата.ЗатоаиВеповикувамконЦркватаисетрудамдаВипокажамдеканадвородЦркватанемаслобода,идекаона,штосештитиподимето„слобода“надвородЦрквата,нееслобода,тукусамоволие...“

ЗнакотнаприпадностконЦркватае–единствосоНеавоживототисмиренопотчинувањенаНеа.ТааединственојаимасетаполнотанаблагодатнидаровиодСветиотДух.ДухотБожјигооживувасамоТелотонаЦрквата,анадвородНегонеможедабиде,каквиизборовитамудасекажуваат.НадвородЦркватанемаинеможедабидетоаблагодатноединство.Тамуимасамобезбројниподелби.ОдделувајќисеодЦрквата–човекотумиразацрковниотживотизасфаќањетонавератаиморалот...

НиесеосветувамеодХриста–ЈагнетоБожјо,носоСветиотДух,низерархијата.Онојкојгоотфрласвештенството,отстапуваодЦрквата.Тиесеизобличуваатиодевхаристијата, „нивното учење не е согласно со евхаристијата“ (Свети Иринеј).Саматаевхаристијае„ТајнанадситеТајни“,којасеисполнувасоСамиотБог,низевхаристископосредствоназемнатаЦрква.

ОнојкојбараспасениевоЦрквата,гонаоѓасамовоструктуратанаАпостолскатацрква,којаеоснованаодСамиотХристос.ТааЦрква,којаимаТајнииерархија,евистинскаЦрква,аситерелигиозни„организации“несеЦркви,тукусамоволнисобири.

„Духовните слепци не гледаат дека тие стекнуваат доверба во себе, самосоиметонаИсусХристос,коегосоединуваатсоотровотнасопственотоучење.(ПосланиедоТралијанците).

Кај Свети Игнатиј Брјанчанинов во првиот том ќе најдеме златни зборови:„ПретпочитамдабидампослушеннаЦрквата,отколкудабидампопаметенодНеаидасеодвојамодНеа“.

„НадвородпослушаниеконЦркватанеманитусмирение,нитудуховенразум“...

Превододсрпскијазик:НиколаЦилаков,дипл.политикологНасловнаизворникот:ПротојерејНиколајДепутатов,Цркваи„организација“,http://www.pravoslavni-odgovor.com/

41

Релативно не е лесно да им седаде можност на жителите

на манастирот да ги посетуваатбогослужбите. Дури и ако воманастирот сè уште нема храм,богослужениетоможедасеизвршувана било кое место, па дури и подотворено небо. Многу посложено еда се обезбеди материјалната странанаживототвообителта.Токмутоавопрвовремебаранајголемитрудовиигрижанастарешината.Долготрајниотнедостаток во било што: храна,облека, ќелии, греење, и другинеопходниудобностинакоиенавикнатсовремениотградскичовек–атаквитеденес најмногу изразуваат волја замонашкиживот–седоаѓадотоашто,браќатаќепочнатдасизаминуваат,и

спореднас–имаатправонатоа.Неево ред од современите монаси да себараатподвизикакоониенаученицитена преп. Сергиј Радонешки, такви,на пример, како што е повеќедневноопстојување без храна. Манастирот едомнамонасите,изатоавонеготребадаимадоволноодсèштоепотребнозамонаситедаживеатидаработат.

Современиот монашки животсам по себе емногу тежок. Главнатаработа на денешните монаси, споредсведочењето на Светите Отци одпоследновреме,сесостоивотрпењетона разни маки и болести. Дури и вовремето на древното монаштво чести слава имале настојателите, кои сегрижелезатоа,споредможностите,даимгиолеснатмакитенасвоитесобраќа.

3. ДАЛИ МОНАШТВОТО СЕ СОСТОИ ВО ТОА ДА НЕ СЕ ЈАДЕ И ДА НЕ СЕ СПИЕ?

42

Нееневозможнодаседостигне тоа,жителите на манастирот да немаатпотреба од никакви материјалнинешта. Потребата на монасите восовремената обител зборува само затоа, дека настојателот не се трудида ја отстрани таа неопходност.Разговорите за сиромаштијата наманастиритеинеможностадоволнодасенахранибратството–селукавство.Не е потребно многу за монасите дабидатсити.Таму,кадеиманедостатокод храна, современиот човек веќене мисли за Бога и молитва, туку затоа,кадеданајдепарчелебзадагосмиригладот.Ималивоопштосмислапостоењето на таков манастир, кадешто гладните и без облека браќаживуркаат беден живот со ропот конБогаилуѓето?

Предда сеизградат велелепнихрамови, да се покријат

со злато, да се прават мермернинатстрешници, да се набавувараскошенинвентар,требадасеустроибратство – таквите храмови се завосхит.Предгрижитезапоклониците,сиромашните, затворениците потребаод грижа имаат самите монаси, кои,доставувајќи му ги на манастирот сосвојот труд сите негови богатства,самите тие се главното духовнобогатство на обителта. Христовитезборови: „Оти, гладен бев и Мидадовте да јадам; жеден бев и Менапоивте,странецбевиМепримивте;необлеченбевиМеоблековте;боленбев и Ме посетивте; во затвор бев идојдовтеприМене.Вистина,вивелам:доколкустегонаправилетоанаеденодовиеМоинајмалибраќа,МенестеМи го направиле“ (Мат. 25, 35-36;40) настојателот пред сè треба да гиостваруваконпотчинетитебраќа.

Преподобниот Теодор Студитво поуките кон браќата од својатаобител постојано ги поучува, своитепослушанијадагиисполнуваатусрднои детално вели: „Манастирскиот

економ со големо внимание,срдечност, со љубов и расудување(зашто еден човек е ваков, а другонаков)мудавасекому,колкуштомутреба.Готвачот,којгоготвијадењето,ја трпи жештината на огнот, нека сетрудидаимгоприготвуванабраќатајадењетоколкуштоеможноповкуснои подобро… И не треба да се оставибезвниманиепотребатанапоследниотбрат,бидејќиСамиотГоспод,наместонивгиприматвоитеуслуги,какоштонèучибожествениотивеликотецнашВасилиј“1.

Настојателот е должен да сепогрижинесамозатоа,даимадоволнохрана,ноизанејзиниотквалитет.СèштоесоздаденоодБогазахранаинасладана луѓето е многу добро (Сп. 1. Мој.1;29;Правиланасв.Апостоли,канон51)затоасовремениотнастојателнемаправо во својот манастир да забраникористење на било какви продукти,кои не се забранети со монашкиотустав. Кажаново не се однесува накористењето вино и други алкохолнипијалоци,бидејќикајСветитеОтцисесреќавазабрананамладитемонасидаупотребуваатвино.НапрвиотСерускимонашкиконгрес(1909год.воТроице- сергиевата лавра) се разгледувалопрашањето за целосна забрана наалкохолни пијалоци во манастирите,дуриинапразничнататрпеза.Решенобило ова да се остави на свеста нанастојателот2. Ние сметаме, дека акона празничната трпеза нема вино,никојнемаданастрадаодтоа.

Храната треба да биде свежа,разнообразна, добро подготвена.Преподобниот Ефрем Сириски нисоветува во предвечерјето на постотдаимаразновиднахраназапотоаданесепадневоуниние.Воденовитекогае разрешено треба да се јаде риба,

1 Преподобен Теодор Студит. Големо огласување2 Види во „Прв серуски собор на монасите. Спомени на учесниците“. М., 1999

43

млечни продукти, сирење ијајца. При тоа воопшто не езадолжително да се даваатскапи деликатеси. Приизборот на устав (типик) запостење, имајќи ја предвиднемоќта на новодојденитебраќа, подобро би билона почетокот да се воведеполесенустав,аподоцна,понеколку години постепенода се воведе построг. Притоа неопходно е да се водисметказаволјата(потребата)на поголемиот дел одбратството, така што постотда не биде неподносливтовар. Исто така треба дасе земе предвид, дека вопрвитегодининапостоењетона обителта, браќата требамногу да работат физички.Свети Игнатиј Ставрополскисмета,декапослушникот,којработи тешки работи требада јаде до наситување (томV-„Прилогконсовременотомонаштво“, „Правила занадворешното однесувањенановодојденитемонаси“).Древниотсвет отец преп. Исаија Отшелник нèучи:„дајмугонателотосвоето,колкушто му е потребно според природа(споредсвојотсостав)“3.

Аковоновонастанатотобратствоима и такви, кои сакаат да

постат построго од останатите, нетреба да се охрабруваат. Обичноваквижелбиимаатоние,коитукуштостапиле во манастирот, и како поправило, не ги разбираат значењетоиразликатанателесниотидуховниотподвиг. Преп. Феолипт, митр.Филеделфиски пишува во беседитеза монаштвото: „Многумина сепредадоанадоброволнострадањеноне се стекнаа трезвеност, бидејќинезнаеја, дека постот, воздржувањето,

3 Добротољубие, T. I. M., 2000. С. 392.

сиромаштијата, спиењето на земја,бденијата, коленичењето на молитваи сите други телесни трудови сенеопходни единствено за стекнувањена трезвеност. И тие мислеа, декадостигнаа совршенство и станаабезгрижни,иако,немајќитрезвеност,останаапотопенивоскриенитестрастиназлобата.Задаимарод,земјоделецотгофрла семето во земјата, и порадистекнување трезвеност подвижникотсе предава на телесен труд. Нооној, кој сее, а не го собира родот,умираодглад,такаичовекот,којгопритеснувателото,нонесегрижизасрдечнатамолитва,попустосетруди.Ако родот се уништи од град, тогашземјоделецотостанувабезплод;такае и со телесните подвизи, ако не сепроследени од молитвата, способнадајасочувадушатасодобрипомисли,

44

од ветриштата на надменоста,раздразливоста, злобата и другитестрасти, душата се приклонува конзлите помисли, и тогаш таквиотподвижник станува понесреќен одсителуѓе“.

Да му се дозволи посебно нановиот монах, да пости повеќе оддругитебраќа,тоасамоќегоподложинаискушениетоодвознесување.Ониеновимонаси,коисамоволноќепочнатдапостатидасиземаатврзсебедругислични „подвизи“, посебно требастрогодасеказнат.

Со текот на времето, поминувапочетничкиотпериод,ревностакојанеепоразумотидругитедушевникрвнипориви стивнуваат. Монахот почнувадаосознава,декатојзасеганееангел,туку обичен човек, и има потреба одхрана и облека како и другите луѓе.Меѓудругото,воподобритеипостариманастири, како Троице - сергиеваталавра, Псково - печерскиот Свето -успенскиманастир,Свето-даниловиотманастир и некои други, трпезатаза браќата е секогаш разновидна совисокквалитетиколичинскидоволна.Воќелиитееразрешенодасепиечајбез ограничување. А овие манастириникако не можат да бидат укорениза слабеење во духовниот живот.

Напротив, тие се општо признати построгоста на својот живот примернибратства,ивонивпостоиконтинуитетна монаштвото; иако не како кајдревнитеОтци, но сепак се сочувалостарчештвото.

Согласноцрковниотустав,монаситесеобврзани,освенвосредаипеток,дапостативопонеделник,востановенвочест на бестелесните ангелски сили.Денес во многу обители, меѓу коиимаидоброустроени, тојпостнеседржи поради некоја причина. Споредуставотпричинизаваквоотстапувањенема. Постењето во понеделник епотполно според силите на секого,дуриизафизичкипослабитемонаси.Срамно е за монасите да не постат,когаимамногублагочестивимирјаникои постат во понеделник. Уште вонедалечните времиња на нашитеблагочестиви предци во манастиритепостелевопонеделникитојпостбилзадолжителен, какоивоздржувањетоодмесо,штоезасведоченоодТипикот.Претпоставуваме, дека во секојаобител, дури и во новонастанатата,овојпостодсамиотпочетоктребадаседржизадолжително.Немадазгрешимеаководенешновремевопонеделникпостимесориба.(продолжува)

Превододрускијазик:АнгелинаЈанева,дипл.проф.порускијазик

Насловнаизворникот:Счегоначатъустроениесвятойобители?,

иеромонахСергий(Рыбко),ЖурналМосковскойПатриархии.№2,2003.

Главыизкниги„Запискиприходскогоинока“.

45

Православните христијани семолат не само на Бога, туку

инаБожјатаМајкаина светиите.Соова, практикувањето на молитвата воПравославната Црква се разликува,на пример, од протестантскитезаедници. Протестантите не јапризнаваат молитвата кон БожјатаМајка и светителите. Тие велат: зада Му се приближиме на Бога не нитребаат посредници. Таа забелешкае вистинита, - нам навистина не нитребаат „посредници“, - самошто одовасеизвлекуванеправилензаклучок.НиеѝсемолименаБожјатаМајканекаконанекојасреднаалкапомеѓунасиБога,тукуѝсемолиме,затоаштоТаа

еМајкаБожја, затоаштоневозможное да го одвоиме од неа нејзиниотБожественСин.

Кога учев во Англија, мојотпрофесор,постарправославенепископ,често ме викаше кај него дома. Јасодевкајнего,аврататамијаотворашенеговатапрестаренамајка.Замислетеси,ако јаснесепоздравувавсонеа,нејазабележував,тукувлегувавправово куќата, велејќи: „Мене не ми сепотребнипосредници,јасконтактирамсамосоепископот“.Мисечинидекамногу е природно, контактирајќи сосинот,даконтактирашисомајкаму.Серазбира, овој аргументеначистоживотнониво.

Молитва кон Бож јата Мајка и кон светителите

ЕпископИларионАлфеев(сегамитрополитВолоколамски)

46

Постојатипосериозниаргументи.А главен од нив е – искуството намилиони луѓе, кое покажува декаБожјата Мајка ги слуша молитвите иодговарананив,декаТааимпомагана луѓето, и повеќе од тоа, деканавистинасезастапувазалуѓетопредСвојотСиниБог.

Божјата Мајка е неодвоива одСпасителот, нејзиниот подвиг енеодвоив од Неговиот подвиг. Даси замислиме, дека, кога ангелотГосподов слегол од небесата, за даѝ рече: „ќе зачнеш во утробата и ќеродишСин“(Лука1,31),однејзинотосогласување или несогласувањезависело боговоплотувањето. Тааможела да рече „не“, но таа кажала„да“.ТааговоспиталаМладенецот,гооднелавохрамоткакожртванаБога,таа со својот Син го поминала сиотНегов земски живот. Кога Христосбил распнат, таа стоела кај крстот,бидејќи не можела да се одделисебесиодНего.ТаабиласонегодуриивоНеговотонајстрашнострадање,изатоатаастаналаучесниквоНеговиотподвиг.

КогаГосподбилнакрстот,покрајнеастоелНеговиотвозљубенученик,иОнѝрекол:„Жено,ететисин!“,-анаученикотмукажал:„Ететимајка!“(Јован19,26-27).СосамототоаОнкакодагодалнесамовозљубениотученик,тукуиситеСвоиученицинанејзинатазакрила и грижа. Од тој момент таа,МајкатанаСвојотСин,станалаиМајкананеговитеследбеници,т.е.МајканаЦрквата. И ние ѝ се обраќаме токмукаконанашаМајкаиМајканаЦрквата.

Во молитвата кон Божјата Мајкавелиме:„ПресветаБогородице,спасинè“.ТоанезначидеканиејасметаменејзезаСпасителка.СпасителеХристос.Но ние го исповедаме нејзиниот делво тајната на спасението, нејзинотоучество во таа тајна. И ние сфаќамедека спасението за нас е можнозатоа што Божјата Мајка одговорила

со согласност на зборот Божји, којѝ бил упатен. И благодарение на таанејзина согласност имамепристапдоНејзиниот Син, и Нејзин Бог, нашиотОтецНебесен.

Молитва кон светителите

Традицијата на почитување насветителитевохристијанската

Цркваемногустара,таапостоиуштеод самиот момент на појавување наЦрквата, уште од првите години нанејзиното постоење. Христијанскитехрамовивопрвитевековисеграделеврзгробовитенамачениците.Итокмукрвтанамачениците,споредзборовитена еден древен црковен писател,била „семе на христијанството“, т.е.христијанството се распространилоблагодарение на подвигот намачениците.

Мачениците – тоа се луѓе, коисо примерот на својот живот и смртпокажале, дека подвигот на Христосможе да биде повторен од човекот,дека земскиот човекпри ситенеговислабостиинемоќиможедасежртвувасебеси заради луѓето и заради Богаонака, како што тоа го сторил ИсусХристос.Човекот,којсепринелсебесина жртва, станува духовен херој воочите на другите луѓе, пред сè воочите на оние, кои го знаеле лично.Почитувањетонатојсветителпочнуваловеднаш по неговата смрт. Досега есочувана традицијата, според која воправославенхрамзадолжителноморадаимачестичкаодмоштитенанекојсветител. Божествената Литургијане се служи на обична маса: таа сеизвршуванапрестолилинаспецијалноплатно, во кое има вшиена честичкаод мошти на светител. Причината заова лежи во тоа што, мачениците исветителите – се основа, врз која еизградена христијанската Црква. Ниеим се молиме на светителите, затоаштотиелуѓе,иакобилекаконас,но

47

48

благодарениенаподвиготнасвојотживотдостигналеобожение,сеуподобиленаХриста.Ниеимсемолимезатоаштотиегопоминалетојпат,покојниесамосеобидувамедаодиме.Иискуствотонамногухристијанисведочи:светителитегислушаатмолитвитеиодговараатнанив.

Би сакал многу накусо да проговорам за една негативна појава, која еповрзанасопочитувањетонасветителите.Работатаевотоаштонекоигисфаќаатсветителитеприближноонака,какоштонезнабожцитегисфаќалесвоитебогови– според принципот „секој светител помага за нешто“. Таквите луѓе влегуваатвоцркваипрашуваат:„Предкојсветителтребадазапаламсвеќазададобијамстан?“,„Накојсветителтребадамусемолампорадизабоболка?“итн.Требадасезапомни,декасветителитенесенекаквибожества,одкоибиможелонештодаседобие,одсекогопонешто.Светителитенесеспецијалистизанаоѓањестанови,зазапирањеназабоболкатаилизадругисличнинешта.Има,серазбира,светители,кои за времена својотживотбилелекари, иниеим се обраќаме сомолба заисцелување, на пример, светиот великомаченик Пантелејмон. И навистина, помолитивитенатиесветителисеслучуваатмногуисцеленија.Новоникојслучајнетребадасесфаќаатсветителитекаконекојфетиш;нетребадајазаменувамемолитватаконсветителоткакокончовек,којдостигналдуховносовршенствоиможевонештоданипомогне,сомолитвакакоконнекаковидол,којниепотребенсамозатоаштооднегоможедадобиемеконкретнапомош.

Светителите–тоасепредсèнашинебеснидругари,коиможатданипомогнатвонашетопридвижувањенапатотконспасението,напатотконБога.Идуривовторредсесветителите–оние,коинипомагаатвоконкретниживотнипроблеми.

Превододрускијазик:ѓаконЈаниМулев

Насловнаизворникот:ИгуменИларион(Алфеев),

О МОЛИТВЕ,Клин,2001

49

Во текот на XVIII век Русијавеќе станала Руска империја,

се ближел крајот на управувањетона императорката Ана Иоановна, ана калливите брегови на Нева сеотцртуваше силуетата на Петербург.Речиси повеќе од 10 години поминаапосмрттанаПетарI,зачиевладеењебеше укинато патријаршискотоуправување, и со црковните работипочна да раководи востановениот во1721годинаСветСинод.ТокмувотиегодинисепрославииАхтирскатаиконанаБогородица.

Оваа икона припаѓа на бројотна најпочитувани икони во Русија.Преданието вели, дека пред 250години,на2јули1739година,воселотоАхтирка на Харковската губернија(денес Сумска област) свештеникот

Василиј Данилов за време на косењена сеното во високата трева околуПокровскиот храм, во кој тој служел,нашол икона на Мајката Божја, којблескаласозаслепувачкасветлина.

Со чувство на длабока побожностотец Василиј ја пренесол иконата восвојотдом,кадештово текотна тригодини таа била почитувана само однеговотосемејство,коинесмеелениеднаноќдапоминатвособатасотолкучудеснонајденатаикона.

По три години Богомајката му сејавила на отец Василиј во лесен сониму заповедала да ја измие иконатасо чиста вода. Во страв се разбудилсвештеникот и тогаш ја исполнилзаповедта на Небесната Царица. Вотаа ноќ имал видение, кога одел кајрекатазадајаистуриводатасокојајамиеликоната,Богомајкатагозапрелаимукажаласотааводадагииспрскасите кои страдаат од треска, бидејќипрекунеаќесеисцелат.Исполнувајќиго заветот на Владичицата, отецотВасилиј веднаш штом се разбудил ѝдалнасвојатаболнаќеркадасенапиеодтаавода,апотоаинамногудругиболни.Сите тие сеисцелиле.НабрзоБогомајката му се јавила на едениконописец,комуштоотецВасилијмунарачалдагипоправиоштетувањатанаслојотсобојанаочистенатаиизмиенаикона. Богомајката му заповедала наиконописецот да ја врати иконата настарото место без поправки. По овиенастаниотецВасилијјапренеликонатаводрвениотПокровскихрам,кадештопродолжиле чудесните исцеленија.ВестазачудесатаодАхтирскатаиконадошладоПетербург,ина26ноември1744 година со лична заповед одимператорката Елисавета Петровнабила назначена комисија, која ималаза задача да ја утврди автентичноста

Ахтирската икона на Мајката Бож ја(одхрамотна„СветаТроица“воМишколц)

50

на чудата од иконата. Имено во тоавреме, во 1748 год., поминуваланиз Ахтирка по патот кон Петербургболната бароница, вдовицатаВејдел. По горештата молитва предАхтирската икона за исцеление, тааја видела во сон Небесната Царица,којаѝ соопштила за скорешнатасмртизаСвоетопокровителствонаддветемалолетни ќерки на бароницата.Откако се посоветувала со својотдуховен отец, бароницата го раздаласиот свој имот, како што ѝ кажалаБогомајката, на сиромашните и нацрквите.Тааумрелапопетдена.Когаслушнала за овие необични настани,императорката Елисавета Петровнаги зела сирачињата во дворецот, гивоспитала и ги омажила за познативелможи – грофот Паник и грофотЧернишов. Најпосле на 22 јуни 1751година Светиот Синод врз основа надобиените сведоштва наредил „оваасвета икона да се почитува какочудотворна“. Елисавета Петровнарешила да изгради за таа иконапростран камен храм на местото напретходниот дрвен и лично дарувалазаградењеогромнасумазатоавреме–двеилјадирубли.

Во април 1753 година светителотЈоасаф Белгородски (Горленко;+1755) по молебниот канон извршилосветување на темели на новиотПокровски храм, кој бил осветен во1768 година. Можно е, во основатана храмот, изграден од Д. Ухтомскии С. Дуденцев, да лежел проект навеликиотархитектФ.Б.Растрели.

Величествено изградениот храм,кој се сочувал до денес, е еден однајубавитебарокнихрамови,изградениво Украина. Во втората половина наXVIII век од иконата почнале да сеправат многубројни копии, од коипоголемиот број биле во храмовитена Харковската епархија, каде штопосебно се почитувала Ахтирскатаикона, а некои биле поставени во

храмовите на Петербург, Москва идруги градови. Иконографијата наАхтирската икона на Божјата Мајкае необична за рускиот иконопис.ПресветаБогородицаенасликанакакомалодевојче,сонепокриенаглава,сопраменикоисеспуштаатнарамената.Со молитвено составени раце, Тааго гледа Распнувањето на СвојотБожествен Син. Таа иконографијапотекнуваодпреданието,споредкое,Богомајкатавосвоитедетскигодини,уштепредраѓањетонаИсусаХриста,имала видение за распнувањето наСпасителот.

Во1772година,спореддокументитенаМосковскатасинодскаканцеларија,во дедовината на кнезот НиколајТрубецкијвоселотоДудкино,близудоРадоњеж,билаизграденадрвенацркваво чест на јавувањето на АхтирскатаиконанаПресветаБогородица,поштоселотобилопреименувановоАхтирка.Денеснаместотооддрвениотсенаоѓакамен храм, изграден во дваесеттитегодини на XIX век од архитектот А.С. Кутепов и осветен во чест на тааикона.Некогашвонеговиотеднокатениконостас, лево од царските двери,сенаоѓалакопијанаАхтирскатаиконанаБогомајката,која,какоштотврдат,била заштитничка на семејствотоТрубецкиј.

Кнезовите Трубецкиј го купилеселото Дудкино, идната Ахтирка,во 1734 година од Василиј НикитичТатишчев, познатиот историчар иопштествен трудбеник, и владеелесо него речиси еден и пол век,неизменливопочитувајќијаАхтирскатаикона на Богомајката. Создавањетона првиот дрвен храм во чест најавувањето на Ахтирската икона еповрзано со настаните одживотот навториотвладетелнаАхтирка–кнезотНиколај Иванович. Според семејнотопредание, во 1772 година, когатој се враќал во својата дедовина,кочијатавокојасевозел,сескршила,но кнезот останал неповреден

51

благодарение на помошта nа семејнонаследената Ахтирска икона. Понекоевремеовојнастансеповторил.Како одбележување на двократнотоизбавување од смрт на дваесет иосумгодишниоткнезизградилхрамвочест на Ахтирската икона на БожјатаМајка. Слично чудесно спасување одсмрт благодарение на помошта одБогородица, јавена преку Ахтирскатаикона, не еднаш се спомнува воизданијатанаминатиотвек.

Судбината, пак, со јавенатаАхтирска икона денес не е јасна. До1844годинасенаоѓалавоПокровскиотхрам, откаде во навечерието напразникот Света Троица торжественобила пренесена во возобновениотАхтирско-троиченманастир.

Во 1903 година, заборавајќи јазаповедта на Небесната Царица дане се поправа Нејзината чудотворнаАхтирскаикона,иконатајаиспратилевоПетербургнареставрација.Завремена патувањето таа била украдена, и

трагите биле загубени. Меѓутоа во1976годинанекојДемидов,којживеелво САД, соопштил, дека украденатаикона јанашол тој во1920 годинавоШангај кај непознато лице и денесе сопственост на С. И. Садовиј, којживеевоСАД.

Се разбира, тие сведоштва засудбата на прославената икона наАхтирската Богомајка изискуваатпроверување.Сотоатиенепомалкувосекоепобожносрцевнесуваатнадеж,декаправославнатасветињанетребадабидеизгубенанеповратно.

Тропар:Радостнаситетажни,изастапничка

на навредените, и на гладнитехранителка, пристаниште на оние вобура,посетувањенаболните,покровизаштитничкананемоќните,потпоранастароста,МајканаСевишниотБогсиТиПречиста:погрижисе,Тисемолиме,заспасениетонаТвоитеслуги.

Превододрускијазик:ЃаконЈаниМулевНасловнаизворникот:The miraculous Akhtarka icon of the Mother of God in the Miskolc Orthodox Church,Mickolc2004

Копијата на оваа чудотворна икона се наоѓа во храмот „Света Троица“ во Мишколц, кој првично бил посветен на свети Наум Охридски, а бил изграден од Власите од Македонија, Албанија и Грција, кои таму се доселиле во втората половина на XVIII век. Во храмот сè уште се чуваат икони од свети Наум Охридски, кои датираат од XVIII и XIX век. Денес храмот е под јурисдикција на Московската Патријаршија.

52

24.X.2001година

Денес,когапоминаатолкумногугодиниодпрвитередовинаовојдневник, повторно се чувствувам среќна на своевиден начин.

Имено, мојата мила ќерќичка Р., која и самата е мајка на своите тридечиња,нашитемиливнучиња,претрчанасамонеколкуминутиодсвојотдневенодмородработа,задамигодонесеовојдневник,којслучајноилине,билкајнеа.Патеммибешемногуразнежнетапорадинашатамила,памакарикраткасредба,папритоа,соизвинение,зазадоцнетиотподарокзамојотминатроденден(20октомври)мидадеподарокисотополинеженбакнеж и со зборовите, коименеми се многу важни: „Среќен роденденмиламојаиединственамајко!“

Читајќи го одново овој дневник, во ретроспектива на моите чувства,неможам,аданесесетаминанастанитекоиимпретходеанаовиемоиважни мигови и пресврт на мојот живот. Тогаш, поради многу причини,несеосмелувавдагинапишам,иакобеацврстоврежанивомоетосрцеимеморија.Имено,станувазборзаследново.

Една година пред моето видување со малата Р., јас, разочарана одситемоиобидинамедицинскотополе,единственатанадежјаположивнаБожјатапромисла,апосебнонапомоштаимолитватанаБожјатаМајка,накојамеупатимојатамајкаБ.уштедодекабевдете.Мајкамибешемногуболна, а јас расплакана да неми умре, ја прашав кој може да ја спаси.Таами покажа кон иконата наПресветатаМајка Богородица и рече декатааечудотворнаиакоѝ сепомоламискрено,декатааќеми јаоздравимајката.Јасѝпристапивнаиконата,сепрекрстив,исонасолзениочиѝсепомоливдамијаоздравимајката.Сеслучичудо,мајкаминаредниотденстанапотполноздрава.Оттогашзасèкогабеввоневолја,ѝсеобраќавна БожјатаМајка и Таа многу ми помагаше.Многу сумѝ благодарна. Восвоетоголеморазочарувањештонеможевдародамдете,иакотоамногу

ДневникотнаеднамајкаIXдел

53

го сакавме јас и мојот сопруг, се сетив дека само Мајката Божја можеда помогне. Со скрушена молитва, облеана со солзи и полна вера, ѝ сеобратив на Мајката Божја со зборовите: „Мајчичке Божја, Ти Која си ГородилаСинотБожји,Когонарацетегодржиш,Него,какосвоемилочедо,направимеименесреќнамајкатаијасдаимамсвоечедоидагодржамво своите прегратки.Можеби сум веќе во поодминати години, па постоиризикдететоданебидездраво,пазатоаТемоламнекабидеодздраваимладамајка,одмладиродители,ајасќегосакамсоистаљубовкакосвоероденодете,абисакалаќерка,носепак,сèоставамнаБожјатаиТвојатаволја,таименедамеудостоитесоВашатаблагодат“.Итакарасплаканазаспав, со некоја неверојатна надеж дека својата желба им ја кажав наОние,Коиединственоможатдајаисполнаттаамојасилнажелба.Незнамколкувремепоминаоттогаш,когаеднаноќсонувавчуденсон.

Какосомоитеродниниисомојотмаждасмебилевоманастиротво„Лешок“наденотнаУспениетонаМајкатаБожја(ипретходноимавмеобичајдаодименапанаѓуротштосеорганизирашенатојденпорадипразникот).Јасседевнакилимотпосланнатревата,сонасоченпогледконцрквата,која се наоѓа таму. На црквата, на предниот дел од ѕидот, над влезнатавратагоренаднеагледамслика–розетавомозаикодразнобојностаклоагоизобразуваликотнаМајкатаБожја,којаворацетегодржиМладенецотИсус Христос. Гледајќи така во таа слика, јас во мислите, повторно сепомолив: „О, Мајчичке Божја, колку е убаво да се види мајка со своеточедо!“Вотојмиг,мозаикотодсликатасепретворивотродимензионална–реалнаиживаијачувМајкатаБожја,којамисеобратисозборовите:„Еветигоитебеова,пабидиитимајка“.Притоасоракатамидофрлинекоекамче кон мене, но тоа падна подалеку од мене, не на дофат на мојатарака.Јасговидовтоа„камче“,нонеможевдасеподигнамодместото,азнаејќидекаменемиеиспратено,сорадост,ноисотрепет, јазамоливмојатамајка (роденаБ. која тукапоминуваше,абешево тојденсонас)дагоземетоакамчеидамигодонесебидејќиемое,заданемигоземенекојдруг.Таамигодонесе,јасгозедовивотојмиг,јасворацетеносевдетеоколушестмесеци,вобелишпилхозни,сорусакосичкаибелолице.Јас се разбудив и ѝ го раскажав сонот на мојата помајка Бл., а таа мирече:„можебиќезабремениш“.Меѓутоа,тоамененемиизгледашетака,бидејќијасворацетеневидовмалобебевопелени,тукувеќеголемобебевобенкициодоколушестмесеци.

БидејќитојсонгосонуваввоавгустпредпразникотУспениенаПресветаБогородица,мидојдевоумотдапостамеднанедела(апредтоаникогашнесумпостеланизаеденпразник,освеннаВеликиПетокпредВелигден)

54

падасепричестамвоцркватавоЛешок.НомојатароднинаодТетово,којабешемногупобожнаиупатенавоовиеработи,миречедеканеможамдасепричестамаконесумгипостеласитепости,баремзаовојпразник,иаконесеисповедампредпричестувањето.Мибешежалштонеможевтоадагосторам,нопобараводнеаСветоПисмо,баремнештодапрочитамоднего,нобидејќибешенапишанонацрковнословенскијазик,јасништонеразбрав.Носепак,сепотрудивпапрочитавнеколкупоглавјаоднего,соверадекаБогќемигипростисторенитегревовииакоетоаНеговаволја,дамисеисполнисонот,иаконебевпричестена.Поова, јасипонатамупродолжив да ги посетувам лекарите ижените коимасираатжени за дараѓаат,носонотнемиизлегувашеодумот.

На8мај1973год.,сеупокоимојатабиолошкамајкаБ.,која јазнаевкако баба Б., и кога ја добивме мојата ќерка Р. и ја доведовме кај насдома, а тоа гонаправивме40денапо упокојувањето, тогашсфативдекасонотсеоствари.МамаБ.сизамина,апретходномигодадетоаволшебно„камче“,штовсушностемојатаќеркаР.

Уштеедначуднаработамисеслучикогапрвпатговидовдонесенотомидете,јасвосрцетопочувствувавкакодасумјавиделаодамнаоднекаде,иприсамататаасредбакакодачувноипочувствував:„Ете,тоаетаа“.Ипооваа средба замененепостоешенижелбаниволјаподругодете,освенпонеа.

Меѓутоа,иакоѝветивнаМајкатаБожјапримолитвадекатоадетеќеговоспитамвоДухотБожји,ододредениоколности,коибеавотоавреме,јаснегоисполнивдаденотоветување,односнопорадинемарностмоетодетене гокрстиввоцрква;несемолевмногу,нитупакна тоанејзе јаучев,иаконекакооднатремепечешесовеста,бидејќинегоисполнивветеното.

Една вечер, кога мојот сопруг отиде службено во Ирак, јас и мојатаќерка,нанејзинонастојување,аимашедесетгодини,отидовменагостикај семејствотонамојотбрат, кои таамногу ги сакаше, аи тие ја сакаанејзе.Бешечетвртокспротипеток,какозаинаетмисеотворинеодоливажелбазаплетењемиле,пагооднесовдуриивопостелазадагоплетам.

Когасевраќавмесоавтомобилотдоманисеслучисообраќајнанесреќа,одкоја,фалаМунаБога,немавместрашнипоследици.ОваѝгораскажавнамојатаколешкаЛ.одбиблиотеката,којајасметавзапобожналичностикојабиможеладамипомогнезадагоисполнамдаденотоветувањенаБога.Благодарениенанејзинитезаложби,јасјакрстивмојатаќеркаР.вонејзината десетта година. Во ноќта, по крштевањето кое беше извршенодома, јас почувствував таква благодат, што со зборови тоа не може да

55

сеискаже.ОттогашпочнавдасеучамсебесиаќеркаминастравБожјиинаљубов кон вератаПравославна, воштомногумипомагашеимојатаколешкаЛ. која е и кума намојата ќерка. Кога сопруготми се врати одИрак,мупризнавдекајакрстивнашатаќерка,изачудо,тојмиодобри.

Почнав да одам на богослужби во црква во неделни и празничниденови.Нонеподготвенасовистинскознаењезаправилнооднесувањевоцрква,јастамуодевдобродотерана,нашминкана,апонекогашпојадувавипиевкафе,авоцркватаземавнафораијајадев,бездазнамдекатаквонештонетребадасеправи.Сесеќавамнаеденнастанвоцрквата„СветаПетка“ во едно неделно утро. Се читаше Символот на верата; јас не гознаевнапамет,нососодржинатабеззапознаена.Итогашсоменесеслучиголемо изненадување: само јас слушнав голема грмотевица – останатитеоколуменебеасосемамирни,иакотаквиотгласбитребалоикајдругитеда предизвика немир. Јас стоевмирно, номногу возбудена во себе, а имногуизненаденаодоваастрашнагрмотевица.Потоанаслушнаввомојатасвест како некој авторитетен глас ми се обраќа: „Овде, пред тебе ималинија.Размислидобродалисиподготвенадапреминешпрекулинијата.Ако преминеш, тоа значи дека ќе мораш да се покоруваш на Божјитезакони, нема да биде лесно, но ќе ја добиеш Божјата благодат. Ако неси подготвена и немаш волја за тоа, остани таму кадешто си!“ Страшнабешеоваагрмотевица,којасамојас јачув.Но,иакомибешестрав– јасхрабронаправивчекорнапредикакодајапреминавтаалинијаисенајдовнадругатастрананатаалинија,штофигуративно,значеше,декасвеснои слободно со својата волја, преминав на Божјата страна. Грмотевицатапрестана. Во тој миг свештенослужител беше дедоМихаил, кој гледајќигиверниците,аможебиимене,декапогрешносепрекрстуваме,нидадепример како правилно да се крстиме, притоа објаснувајќи го значењетонаправославнотоставањенакрстотнасебе.Овабешепресуденмоментзамене.Сепотрудив, сопомошнамојатадуховнамајкаЛ. секојденсèповеќедасезапознавамсодогматитенанашатаправославнавера.ВератамногумипомогнадагисовладамнадојденитепроблемисорастењетонамојатаќеркаР.

Проблемот сам по себе се појави, кога и на кој начин даѝ ја кажамвистинската состојба.Какода ја известам, адане ја повредам?Каколиќе се одрази тоа на понатамошниот тек на настаните? Сите тие прашањамезагрижуваа,ипакѝсепомоливнамилатаМајкаБожјаБогородицаинаПреслаткиотБог,дамипомогневотоа,серазбирадеказатоа,задамипомогнатимсеобраќавсотоплимолитви.(продолжува)

Naslovi od izdava{tvoto na Misionersko - humanitarnata dejnost \akonija i

izdava~kata dejnost pri Povardarskata eparhija Sv. \or|i Polo{ki

КН

ИГ А Ш Е С

Т А

БИБЛИСКИ НАСТАНИ

РасказотзаДавидIIдел

6

Ве

л и к и о т Д а в ид

Naslovi od izdava{tvoto na Misionersko - humanitarnata dejnost \akonija i

izdava~kata dejnost pri Povardarskata eparhija Sv. \or|i Polo{ki