LOGO

Бие галбирын гаж төлөв (БГГБ)

Malchinkhuu.DProfessor of HSUM, Department of

Pediatrics

Part I

LOGO

ТОДОРХОЙЛОЛТ

Гадаад орчны цочруулуудад тэсвэртэй байдлаа дээд зэргээр хадгалж, тэдгээрт зохистой хариулах чадварыг бие галбир гэдэг.

Хэвийн фенотипээс бодьтой гажсан, олон генээр удамшсан өвчинд өртөмхий байдлыг бие галбирын гаж байдал гэнэ (Ю.Е.Вельтищев)

LOGO

БГГБ-ын хэлбэрүүд

1. Бие галбирын шүүдэст улайх гаж байдал (ШГБ)

2. Тунгалаг-төлжил доройтлын гаж байдал (ЛгГБ)

3. Мэдрэл-үений эмзэгшил (МҮЭ)

4. Харшил эмзэгшил (ХЭ)

LOGO

Шүүдэст улайх гаж байдал (ШГБ)

Гадаад орчинд дасан зохицохуй нь өөрчлөгдсөнөөс арьс, салстууд нь хэт цочромхой, харшилд өртөмхий, халдвар эсэргүүцэх чадвар суларсан, хялбархан өвчлөмтгий байдлаар илэрдэг хүүхдийн урвалж чанарын өвөрмөц байдал юм.

LOGO

Эõíèé æèëä 25-50%

Äàðààõ æèëä 15-20%

2-îîñ äýýø íàñàíä 10%

Ìîíãîëä 41.8% / Ì.Îþóíáèëýã 1991/

ТАРХАЛТ

LOGO

ШАЛТГААН Харшил Хөхүүл, бага насанд үрэвслийн

шүүдэст урвал давамгайлдаг Хоол боловсруулах

ферментүүдийн идэвх дутагдалтай

Гэдэсний хана нэвчимхий sIgA нийлэгжилт насанд

хүрэгчдийнхээс 5-10 дахин бага

Гэдэсний хамгаалах

үйл суларсан

LOGO

ШАЛТГААН

Гистамин ялгарах, чөлөөлөгдөх илүү

Гистаминаза дутагдалтай Гистаминпексийн чадвар дорой Карбоксиполипептидаза,

моноаминоксидаза, ацетилхолинэстеразын идэвх сул

LOGO

ГИСТАМИН ЯЛГАРУУЛАГЧИД

Дархан бүрдэл, пептон, уураг задлагч ферментүүд, хор, нэг амин

Цаг уурын хүчин зүйл Аминдэм дутал Янз бүрийн өвчний үед, ялангуяа

антибиотикийн давтан ээлж эмчилгээ хийсэн үед ШМЭ-ээс гистамин их ялгарна.

LOGO

ЭМГЭГ ЖАМ Голдуу эхийн талаас удамшдаг өвчинд өртөмхий

бэлэн байдал Харшил төрөгчийн үйлчлэл Гадаад орчны нөлөө (жирэмсэн үед урагт үйлчилж

байсан зүйлүүд) Жирэмсний сүүлийн саруудад ураг идэвхтэй,

идэвхгүй мэдрэгждэг Эх-ихэс-ургийн тогтолцооны өөрчлөлт: ихсийн

хоригийн нэвчимхий ихэсч, янз бүрийн аллерген, мэдрэгжсэн лимфоцитыг урагт нэвтрүүлснээс ургийн хучуур бүрхэвчийн бүтэц өөрчлөгдөх

LOGO

ЭМГЭГ ЖАМ ШГБ-тай хүүхдэд аденилциклазын идэвх

сул, Түүний хоригоос цАМФ багасч, цГМФ

ихэссэн, Гистамин, бусад биоамин илүүдэл ихээр

үүсч, Тэдгээрийн задрал, өөр бодистой

холбогдолт дутагдалтайгаас “Арьс хэврэг хамшинж” бүрддэг байна.

LOGO

ЭМНЭЛЗҮЙ

1. Төрмөгц сэжиглэж болох шинжүүд:

Жин их (> 4 кг), хөөнгө Зулайдаа хаг ихтэй, амархан нурдаг Crustae lactea (хацрын арьс биеийн

хэмээс хамаарч улайж гуужин тав үүсэх, цааш хурдан тарж загатнадаг)

Бие, мөчний арьсаар улайлттай гүвдрүү, улайлт цэврүүт тууралт

LOGO

ЭМНЭЛЗҮЙ Загатнаа их тул маажих – Хоёрдогч халдвар Строфулюс (тунгалаг шингэн бүхий загатнаа

ихтэй зангилаа) Хүүхэд ойндоо хүрэхэд загатнуур үлд (prurigo) Арьс давхайж, хуурайшин бүх биеэр

загатнаат гүвдрүү “Газрын зураг” шиг хэл Салстуудын үрэвсэл (үрэвслийн явц ужиг,

дахин хүндрэх хандлагатай)

LOGO

“Газрын зураг” шиг хэл

LOGO

ЭМНЭЛЗҮЙ

Шкарины шинж (шээсэнд хучуур эс олшрох) Уушги-гуурсны үрэвслийн үед бөглөршил

элбэг Баас тогтворгүй, суулгалт ужиг удаан Арьсны илрэл хооллолтын алдаа, завсрын

өвчин, шимэгч хорхой, вакцин, янз бүрийн эм хэрэглэх, халууцахад сэдэрч дахина.

LOGO

Зураг 1. Д, 6 сартай, Онош: Шүүдэст улайх гаж байдал

LOGO

ЭМЧИЛГЭЭ Зөв, зохистой хооллох, заавал хөхөөр

хооллох Эх хүүхдэд харшилжуулагч хориглож, нүүрс

ус хязгаарлана. Давс хязгаарлах ба шүлтлэг хоол өгнө. Витамин В6 (50-75 мг), Вит А 1000 МЕ/кг,

10000-аас ихгүй 3 долоо хоног Сэдэрсэн үед Кокарбоксилаза, Вит В2

цаашид дараалсан ээлжээр Вит В5 (100 – 150 мг), В15 (0,05-0,1 мг), Вит Е (25-30 мкг) өгнө.

LOGO

ЭМЧИЛГЭЭ

Вит С, В1, В12 аминдэм өгөхгүй Лактобактери, бифидиумбактери 10

хоногоор уух Хүхэрт магни 2-5% цайны халбагаар

өдөрт 3 удаа Гистамины эсрэг бэлдмэлүүд 7-10

хоногт ээлжээр Гэдсийг цэвэр байлгах, өдөр бүр

усанд оруулах, цэвэр агаар

LOGO

ХЭСЭГ ГАЗРЫН ЭМЧИЛГЭЭ

Маажихаас хамгаалах Хагийг арилгах Нойтон тууралт, загатнаа ихтэй үед

шавшлага (2%-ийн борын хүчил, 1-2% резорцин)

Арьсны үрэвсэлтэй хэсэгт 2%-ийн инталын, 3-5%-ийн хүхрийн тос, 3-5%-ийн нафталоны түрхэц, 2-3%-ийн ихтиолын тос түрхэнэ.

LOGO

ХЭСЭГ ГАЗРЫН ЭМЧИЛГЭЭ

Цайртай тос арьсыг зөөлрүүлнэ. Зөвхөн хүнд үед - дааврын тос Арьс эрс улайсан, хавагнасан, шүүдэс

ихтэй, цочмог үед шавшлага, хүйтэн бигнүүр, ванн;

Хуурай нэвчдэст хэлбэрт – эмийн гүнзгий үйлчлэх хэлбэрүүд тос, түрхэц

Их нойтон нэвчдэстэй үед – аргаах бэлдмэлүүд маргенцтай, холтостой ванн, шавшлага, компресс сайн

LOGO

СЭРГИЙЛЭЛТ Жирэмсэн эмэгтэй аллергенээс

зайлсхийх Хоол, амралтын зөв дэглэм барьж, цэвэр

агаарт явах Хүүхдийг хөхөөр бойжуулах, зөв хооллох Эм хэрэглэхээс зайлсхийх Сэдрэлтийн үед урьдчилан сэргийлэх

тарилгыг хойшлуулах Тарилгын хувьчилсан хуваарь мөрдөх

LOGO

Рахит өвчин (РӨ)

Malchinkhuu.DProfessor of HSUM, Department of

Pediatrics

Part II

LOGO

ТОДОРХОЙЛОЛТ

Гадаад, дотоод хүчний нөлөөгөөр Д аминдэм дутагдсанаас гол нь Са, Р-ын солилцоо алдагдаж, бодисын солилцоо бүхэлдээ доголдон ясжих үйл явц хямран мэдрэл-яс-булчингийн тогтолцооны эмгэг шинжүүдээр илэрдэг өвчнийг Рахит гэнэ.

LOGO

Рахит өвчин

Хүүхдийн бие махбодын хамгийн эрчимтэй өсөлт, хөгжилтийн үед зонхилон тохиолдож, 2 хүртэлх насны хүүхэд голдуу өвчилж байна.

Өнөөдөр Монголын 2 хүртэлх насны хүүхдийн 1/3 нь рахиттай байна.

LOGO

ШАЛТГААН

Д аминдэмийн дутагдал Д аминдэмийн метаболитууд үүсэх үйл явц

доголдох Д аминдэм хэвийн байхад Са, Р дутагдах Д аминдэм хэвийн байхад Д аминдэмийн

өвөрмөц хүлээн авуур дутагдах

LOGO

Д аминдэм дутагдах шалтгаанI. Хэт ягаан туяаны дутлаас арьсанд Д3

аминдэм үүсэх саатах

II. Хоолны найрлаганд Д аминдэм, Са, Р-ын хэмжээ бага агуулагдах

Монгол орон 42-50 градусын өргөрөгт оршдог, Хүйтэн, сэрүүн улирал ихтэй Монголчууд далайн хүнс хоол хэрэглэхгүй

шахам Д аминдэмээр хүнсний бүтээгдэхүүн

баяжуулаагүй.

LOGO

Д аминдэмийн солилцооАрьсанд 7-дегидрохолестрол байдаг.

Хэт ягаан туяа( ХЯТ 288-313 нм)

Д3 аминдэмийн урьдал (холекальциферол)

Д аминдэм холбох уураг

Элэг микросомын 25-гидроксилаза

25 ГХКФ (кальцидиол t1/2 = 21-25 хоног)

Бөөрөнд митохондрын

1α-гидроксилаза 1, 25-ДГХКФ (t1/2 = 6 цаг)

24-гидроксилаза 24, 25 ДГХКФ (t1/2 = 7 цаг)

LOGO

Рахитын эмгэг жам

ХЯТ дутагдах Хоолонд Д аминдэм дутагдах

Д аминдэм дутагдах Гэдсэнд Са, Р шимэгдэх буурах Фосфат үүсэх, цитратын нийлэгжил саатах Уургийн ба бусад солилцоо хямрах Хүчилжил

Аминоацидури Цусны Са багасах ИББ идэвхижих Остеокласт

Остеобласт саатах идэвхжих Бөөрөнд Р эргэн шимэгдэх багасах Р шээсээр ялгарах

Цусанд Р багасах

LOGO

Эмгэгжамын үргэлжлэл

Остеокласт идэвхжих Яс эрдэсгүйжих

Яс эмгэгших Остеобласт саатах Ясжилт доголдохГипофосфатеми Хүчилжил Уургийн ба бусад солилцоо хямрах

Булчин сулрах Д аминдэм дутагдах Мэдрэлийн тогтолцоо

хямрах

ХГЗ-ын үйл хямрах

LOGO

Рахитыг ХӨЦМ-д үнэлэх(2 нас хүрээгүй хүүхдэд Рахитыг шалга)

LOGO

РӨ-ий эмнэлзүйн ангилал (Дулицкий.С.О., 1947)

Үе шат Хүнд, хөнгөнөөр

Явцаар Лукьянова ба бусад 1988 онд шинэ

ангилал гаргасан:

ЭхлэхИд үеЭдгэрэхҮлдэц

Хөнгөн I Хүндэвтэр IIХүнд III

ЦочмогЦочмогдууДахилтат

Д аминдэм дутлын сонгомол рахит Д аминдэм дутлын буюу хуурамч дутлын рахит Д аминдэм тэсвэрт рахит Хоёрдогч рахит

LOGO

РӨ-ий эмнэлзүйн шинжүүд Эхлэх үед: 2-3 сартайгаас – цочромхой, хөлрөмхий,

дагзны үс халцрах, шээс хөлс үнэртэй байх, булчин сулрах

Ид үед:

- Краниотабес, ясанд ясархуу эд түрж ургах - Толгойн хэлбэр өөрчлөгдөх- Чээжний хэнхэрцгийн хэлбэр өөрчлөгдөх- Нуруу багана өөрчлөгдөх- Гаррисоны ховил- Сонгомол шинжүүд: бугуйвч, сувдан утас, О буюу Х

шилбэ

LOGO

Хүүхдийн хөдөлгөөн, сэтгэцийн хөгжилт хоцорно.

Эхлэх үед Ид үед Эдгэрэх үед

Са = N, P > Ca >, P> P=N, Ca >

LOGO

Зураг А, Б, В

Рахит өвчний сонгомол шинжүүдА – Данхар дөрвөлжин толгой, бөгтөр нуруу, гуталчны чээжБ – Сампингийн эрхиВ – Булчингийн тонус сул, мэлхий гэдэс, үений холбоос сул

LOGO

Зураг Г, Д, Е

Рахит өвчний сонгомол шинжүүдГ – Булчингийн тонус сул, мэлхий гэдэс, үений холбоос сулД – Рахитын бугуйвчЕ – Сувдан утас

LOGO

Зураг Е, Ж

Рахит өвчний сонгомол шинжүүдЁ – genu varumЖ – genu valgum

LOGO

Рахитын үеийн ясны өөрчлөлтийн загвар

LOGO

РӨ-ий эмчилгээ Д аминдэм: I – 1300-2000 МЕ,

ээлж 100000-200000 МЕ

II-III – 3000-4000 МЕ, ээлж

200000-400000; 400000-800000 ME• ХЯТ 1/8 биотунгаас 1,8 биотун

ХӨЦМ: 50000 МЕ 7 хоногт 2 удаа (даваа, пүрэв) Бүгд 350000 МЕ

Өвөрмөц бус эмчилгээ: Кальциглицерофосфат Панангин В1, В2, В6, С, Е аминдэмүүд

Шилмүүст ванн, бусад давсны ванн

LOGO

РӨ-ий урьдчилан сэргийлэлт

Антенатал Постнатал

Өвөрмөц Өвөрмөц

Өвөрмөц бус Өвөрмөц бус

LOGO

Урьдчилан сэргийлэлт

Эрүүл гүйцэд хүүхдэд 3-4 долоо хоногтойгоос

өдөрт 400-500 МЕ (Зунаас бусад улиралд) Д аминдэм

Дутуу, бага жинтэй хүүхдэд өдөрт 1000 МЕ аминдэм

ХӨЦМ Д аминдэм 50000 МЕ сар бүр (6, 7, 8, 9 сард завсарлаж болно)

Нар, агаар, бусад аминдэм

LOGO

Д аминдэмийн хордлого

Malchinkhuu.DProfessor of HSUM, Department of

Pediatrics

Part III

LOGO

ШАЛТГААН

Д аминдэм өндөр тунгаар хэрэглэх Д аминдэм удаан хугацаагаар хэрэглэх

(эмчилгээнд) Хүүхдийн бие махбод Д аминдэмд хэт мэдрэг

хувийн онцлогтой байх (элэг, бөөрний архаг өвчинтэй хүүхэд Д аминдэмд хэт мэдрэг)

Хордлого үүсгэх тун 1 000 000 МЕ буюу <

LOGO

Эмгэг жам

Д аминдэмийн эсийн сарьсанд үзүүлэх хортой нөлөө

Бодисын солилцоог гажуудуулах нөлөө Цусны кальци ихэссэний урхаг (судасны хана

кальцижих, цуллаг эрхтэнд Са хуримтлагдах) Д аминдэм эсийн сарьсны липопротейнийг

исэлдүүлэн задалж, хайлуулах онцгой үйлчлэлтэй тул АТФ, бусад ферментийн идэвх ихэсч, улаан эс задарч цус багадалт үүснэ.

LOGO

Бодисын солилцооны гажуудал

Остеокласт идэвхжиж, ясны Са хомсдон цусанд шилжих,

Гэдэсний ханаар Са шимэгдэлт ихэсч - цусанд ихсэх, шээсэнд ихсэх

Шээсээр фосфат их алдагдах Аминоацидури, хүчилжил

LOGO

Эмнэлзүй

6 сар хүртэлх хүүхдэд цочмог хордлогын хэлбэрээр

Рентгенограммд яс сийрэгжиж, өсөлтийн бүс нимгэрсэн буюу арилсан

Архаг хордлого: Хоолонд дургүй, нойр муу, цочромхой, хөлрөмхий, цус багадах, их шээх, их уух, огих, суулгах, жин үл нэмэгдэх, шээсээр уураг идээ гарах, яс янгинах, судас кальцижих г.м

LOGO

Оношилгоо

Анамнез маш чухал Сульковичийн сорил ++++ хүртэл Рентгенд яс сийрэгжих, ясны хальс зузаарч

үрэвсэх

LOGO

Эмчилгээ

Хордлого тайлах (альбумин, глюкоз, рингер лактат г.м)

С аминдэм, Кокор судсанд Преднизолон 2 мг/кг тунг аажим бууруулж

10-14 хоног Верапамил 0,5 мг/кг хоногт 2-3 удаа А аминдэм хоногт 5000-10000 МЕ Фенобарбитол, Е аминдэм, ФуросемидТиреокальцитонин, 3 хлорт аммони Холестрамин, Трилон Б

LOGO

Таталдамхай

Malchinkhuu.DProfessor of HSUM, Department of

Pediatrics

Part IV

LOGO

ТОДОРХОЙЛОЛТ

Эрдсийн солилцооны хямралаас сийвэнгийн Са багасч, цусны химийн орчин суурьшсанаас болж МБС ихэсч, хэсэг газрын буюу бүлэг булчингууд таталдахад бэлэн байх, эсвэл таталдах шинжээр илэрдэг, голдуу 3 сар – 2 нас хүртэлх рахиттай хүүхдэд, хаврын эхэн үед тохиолддог өвчнийг таталдамхай гэнэ.

LOGO

Шалтгаан, эмгэг жам

МБС = K+, HCO3-, HPO4-

Ca++, Mg++, H+

Эмгэг жамын үндэс нь арьсанд Д аминдэм нийлэгжил ихэссэнээс ИББ-ний шүүрэл, шээсээр фосфат алдах багасч, Са, Р-ын давс үүсэх идэвхжин, ясанд хуримтлагдах болсноос гипокальциеми (1,75 ммоль/л >)

LOGO

Нөлөөлөх хүчин зүйл

Д аминдэмийн өндөр тун, Наранд хэт (удаан) шарах, Уушгины хэт сэлгэцэл (СО2 алдах)

Их бөөлжих (H+, Cl- алдах) Гидрокарбонат Na –ийн тун хэтрүүлэх Удаан уйлах, өндөр халуурах

LOGO

Эмнэлзүй

Далд хэлбэр Хвостяк Труссо Люст Масловын

шинжүүдээс эерэг байвал

Ил хэлбэр Төвөнх агчих Сарвуу, тавхай татах Эклампси

LOGO

Оношилгоо

Ионжсон Са < 0,9 ммоль/л Амьсгалын буюу бодисын солилцооны

суурьшил QT хэрчим уртассан

LOGO

Эмчилгээ

Хөхний сүү, зохицуулсан холимог, ногоо нэмж өгнө.

СаCl2 10% цайны халбагаар 3 удаа, глюконат Са 0,5 х 3 удаа уух

Эмнэлэгт дээрхийн 10% уусмал судсанд Хлорт аммони 5-10% цайны халбагаар З удаа Таталтын эсрэг эмчилгээ (MgSO4, ГОМК,

диазепам, хлоралгидрат г.м) Бодисын солилцооны хямралд пиридоксин

50-100 мг өгнө.

LOGO

Урьдчилан сэргийлэлт

Рахитаас урьдчилан сэргийлэх Рахиттай хүүхдийн цусны сийвэнгийн Са-ийн

агууламжийг байнга хянаж байх Д аминдэм, түүний үүсэлтийг гэнэт ихэсгэх

үйлчлэлээс зайлсхийх

LOGO

LOGO

Тураал

Malchinkhuu.DProfessor of HSUM, Department of

Pediatrics

Part V

LOGO

ТОДОРХОЙЛОЛТ

Хүүхдийн цул/өндрийн өсөлт буурах, арьс ба өөхлөг давхарга өөрчлөгдөн амьдралын чухал эрхтнүүдийн үйл хямарч, улмаар дархлаа суларч, халдварт өртөмхий байдлаар илэрдэг хоол тэжээлийн хямралын нэг хэлбэрийг тураал гэнэ.

LOGO

Шалтгаан

Гадаад шалтгаан

1. Хоол дутагдах Эхийн сүү багасах, эхийн сүү уураг, тослог

ядмаг байх Хүүхдийн хөхөх чадвар дорой байх Холимог, тэжээвэр хоолтой нялхсыг

зохицуулаагүй сүүгээр хооллоход чанарын дутагдал болох

Нэг төрлийн хоол дагнан удаан хэрэглэх

LOGO

Шалтгаан

Хүүхдийг хөхнөөс гэнэт гаргах, эрт гаргах, нэмэгдэл хоолонд буруу аргаар оруулах

Хоолны хэмжээ багадах, найрлаганд нь шимт бодисын аль нэг дутагдах, аминдэм бичил элемент дутагдах зэрэг.

LOGO

Шалтгаан

2. Халдварын хүчин зүйл: Умай дахь түгээмэл халдвар, үжил, АЦХ-аар олон дахин өвчлөх, ХГЗ-ын өвчнүүд г.м

3. Цайр бусад бичил элемент дутагдах, төмөр, аминдэмийн дутагдал, хүрээлэн буй орчны хортой нөлөө, эмийн хордлого

LOGO

Ангилал

Төрөлхийн ба Олдмол Төрөлхийн тураалын ангилал

Зэрэг Жин өндрийн үзүүлэлт

IIIIII

Хэвийн

59 – 5655 – 5049 ба >60 ба <

LOGO

Бага насны хүүхдийн олдмол тураалын ангилал

Зэрэг Явц Шалтгааны үе

Шалтгаан

IIIIII

ЭхлэхДаамжрах

ТогтворжихЭдгэрэх

Төрөхийн өмнөх

Төрсний дараах

Холимог

Хоол тэжээл, уураг

илчлэгийн дутагдалХалдвар Хордлого Хавсарсан

LOGO

Эмнэлзүй

I зэрэг Биеийн ерөнхий байдал хэвийн, мэдрэл-сэтгэцийн

хөгжил насандаа тохирох боловч хүүхэд тайван бус цочромхой амархан ядардаг, унтамхай хандлагатай.

II зэрэг Арьс цонхигор, хоолонд дургүй, шингэц муу,

сулхан орчиндоо сонирхолгүй, тайван унтаж чадахгүй болно.

LOGO

Эмнэлзүй

II зэрэг Хөдөлгөөн, сэтгэцийн хөгжил саатна Дулаан зохицуулга алдагдан, дотор

эрхтэнд өөрчлөлт гарна. Зүрхний авиа бүдэг, элэг нэлээд том Гэдэс дүүрэнгэ, хэвлий цүрдгэр Дунд чих, уушги, БШДЗ-ын үрэвсэл бүдэг

явцтай

LOGO

Эмнэлзүй

III зэрэг Яс нь хэрзийсэн, хөгшин царайтай Булчин хатангиршсан, уруул хагарч, амны

салстад цагаан өнгөр гарч яршсан Хэвлий том ялхайсан Элбэг өмдний шинж Хүнд тураал 2 хэлбэрээр явагдана.

LOGO

Хүснэгт. Хоол тэжээлийн хүнд хурц дуталтай хүүхдийн гадаад байдал

Маразм Квашиоркор

• Жижигхэн, хөгшин дүртэй• Өөхөн эдгүй (ялангуяа мөр, өгзөгний хэсгээр)• Элбэг өмдний шинж• Булчин нилэнхийдээ багассан• Жингийн алдагдал 30%-иас дээш• Тайван бус өлсгөлөн• Цочромхой, уурламхай

• Хавантай• Хөрзгөр хуурай тууралттай• Элэг том• Бугалга нарийхан, туранхай• Үс зэвхий өнгөтэй, хугарамхай, нарийн• Цус багадалт• Үлбэгэр, ноомой, гөлгөр төрх• Идэх дургүй, идэвхгүй

LOGO

Б, 5 сартай, Онош: Маразм хэлбэрийн хүнд тураал. Үс хэвийн, өөхөн давхарга арилсан,

булчин шуугдсан “хөгшин” царайтай

LOGO

Квашиоркор хэлбэрийн тураал

LOGO

Тураалын зарим үзүүлэлт, зэргээс хамаарах

Шинж Тураалын зэрэг

I II III

Жингийн муруй Нягтарсан Буруу Буурсан

Жингийн алдагдал

11-20% 20-30% 30 ба <

Өндөр N 2-4 см хоцорсон 4-6 см хоцорсон

Чулицкийн заалт

10-15 0-10 (-)

Бугалганы тойрог

120-134 см 110-119 см 110 >

Дархлаа N буюу

LOGO

Эмчилгээ

Шалтгааныг арилгах Фермент ба аминдэм Пре-, пробиотик Зөв дэглэм, сайн сувилгаа, иллэг, гимнастик

LOGO

Тураалтай хүүхдийн хоол эмчилгээний зарчим

Тураалын

зэрэг

Хоолны тоо

Шингээх чадвар

тогтоох үе

Хоолны хэмжээ

дасгах үе

Хоолны хэмжээ

эрчимжүүлэх үе

I 7 1-3 өдөр 110-130 ккал/кг/хоног

140-160-180 ккал/кг/хоног

II 8 3-5 хоног 100-95 ккал/кг/хоног

180-200 ккал/кг/хоног

III 10 7-10 хоног 100-95 ккал/кг/хоног

160-180-200 ккал/кг/хоног

LOGOГ, 1 нас 8 сартай, Хүнд тураалтай. Хоол

эмчилгээний өмнөх ба 1 сарын дараах байдал.

Өмнөх1 сарын дараа

LOGO

Урьдчилан сэргийлгээ

1. Хүүхэд төрмөгц зөв амлуулах, хөхөөр хооллох, нэмэгдэл хоолонд цагт нь зөв оруулах

2. Хүүхэд өвчилсөн үед нь хоол сойхгүй, харин нэг удаа илүү хооллох

3. Халдвараас урьдчилан сэргийлэх

LOGO

Цус багадалт (ЦБ)

Malchinkhuu.DProfessor of HSUM, Department of

Pediatrics

Part VI

LOGO

ТОДОРХОЙЛОЛТ

Хүний арьс, салст цайх шинж ба цусны нэгж эзлэхүүн дэх хемоглобины агууламж буюу нэг улаан эс дэх хемоглобины (Hb) дундаж хэмжээ багасах байдлаар илэрдэг эмгэгийг цус багадалт гэнэ.

LOGO

ЦБ – Hb хангалтгүй үүссэнээс буюу улаан эсийн (УЭ) бүтэц эвдрэлээс эсвэл энэ 2 хүчин зүйл хоёулангаас эсвэл Hb агуулсан эсээ алдсанаас нөхцөлддөг.

LOGO

Ангилал

Цус бүтээх хүчин зүйлийн дутлаас үүсэх ЦБ Төлжилгүйдэх буюу төлжил доройтох ЦБ Цус алдсанаас үүсэх ЦБ Цус задран цус багадах Янз бүрийн өвчний үе дэх ЦБ

LOGO

Төмөр дутлын цус багадалт (ТДЦБ)

Тодорхойлолт Цусны сийвэнд төмрийн (Fe) агууламж

багасахад сийвэнгийн Fe холбох чадвар (ТХЧ) нэмэгдэж, нэг УЭ-д ноогдох Hb-ы дундаж агууламж буюу нэгж эзлэхүүн цусны Hb-ы хэмжээ багасах шинжээр илэрдэг ЦБ юм.

LOGO

Шалтгаан

1. Хоолоор Fe хангалтгүй орсноос түүний нөөц хомсдох

2. Бие махбодод Fe-ийн хэрэгцээ ихсэх

3. ХГЗ-д Fe шимэгдэлт хангалтгүй байх

4. Бие махбодоос Fe-ийн алдагдал ихсэх

LOGO

Жирэмсний бүх л явцад ургийн бие махбодод Fe хуримтлагдах ба ялангуяа сүүлчийн улиралд онцгой эрчимтэй хуримтлагдана (Lanz-Kowsky, Ph.,1976)

LOGO

Fe-ийн өдөр тутмын хэрэгцээ

Нас Fe-ийн хэрэгцээ, мг

0-4 сар хүртэл5-12 сар 1-12 нас13-16 нас хүү охидСарын тэмдэг ирсэн эмэгтэйЭрчүүд

0.50.71.01.82.42.8

0.9

LOGO

Хоногт биеэс алдагдах Fe-ийн хэмжээ

Нас Алдах Fe-ийн

хэмжээ, мг

Нас Алдах Fe-ийн

хэмжээ, мг

1-4 нас6-8 нас9-12 нас

0.150.20.3

13-16 насны хүү охин

0.50.6-3.1 сарын

тэмдэгтэй холбоотой

LOGO

ТДЦБ-ын шалтгаан эмгэгжамыг дүгнэвэл:

a. Хүүхдийн биеийн өсөлтөөс хамаарч Fe-ийн хэрэгцээ нэмэгдэхэд, түүний нөөц шавхагдах, эсвэл нөөц багатай байх

b. Fe багатай хоол, хүнс хэрэглэх

c. Hb-ы нийлэгжихэд зайлшгүй шаардлагатай уураг, зэс, кобальт мэт бичил элемент, С, В9, В12 аминдэм дутагдах

d. Хүүхдийн биеийн Fe шингээлт муудах

e. Биеэс Fe их алдагдах (далд цус алдалт)

LOGO

Эмнэлзүй ЦБ-д юуны өмнө мэдрэл, амьсгал, ЗСТ

өртөж, Мэдрэл сульдлын, Арьсны, Булчингийн, Зүрх судасны, Хоёрдогч дархлаа дутлын хамшинжүүд янз бүрээр

илэрнэ.

ЦБ-ын байнгын шинж нь арьс салстын цайлт (Ялангуяа алга, чихний дэлбэн илэрхий цайдаг)

LOGO

Зураг дээрх гарууд 2 өөр хүүхдийнх, зүүн гарын хүүхдийнх хэвийн, баруун гарын хүүхдийн алга хувхай цагаан байна.

Зураг дээрх гарууд 2 өөр хүүхдийнх, зүүн гарын хүүхэд цайвар алгатай, баруун гарын хүүхдийн алга хэвийн.

LOGO

Эмнэлзүй

Хүүхэд бээрэг, тамирдангуй, өвчлөмтгий байдаг.

Өвчний эхэн үед хоолонд дургүй, жин багасах, булчин сулрах, бага зэрэг халуурах, нойр өөрчлөгдөх, арьс, салст цайх шинжүүд

Зүрхний оройд агшилтын шуугиан сонсогдохАрьс хуурайсах, хэл гөлийх, койлонихи, үс

унах, усан хаван, дисхромотрихи, pica chlorica зэрэг шинжүүд гарна.

LOGO

Цусны шинжилгээнд илрэх хамшинж

Үзүүлэлт ЦБ-ын зэрэг

I II III

УЭ-ийн тоо, 1мклHb-ны хэмжээ, г/лӨнгө илтгэгчУЭ-ийн эзлэхүүн, мкмРетикулоцит Пойкилоцитоз

УЭ дэх Hb-ны дундаж агууламж, пг

3.5*1012

110-800.85-0.7

90-705%

Нэлээд харагдана

36

3.4-2.8*1012

80-660.7-0.670-57.7

-Нэлээд

харагдана22

2.5*1012

66>0.6>

57.7>22%

Нэлээд харагдана

22>

LOGO

Эмчилгээ

Шалтгааныг арилгахДэглэм, хооллолтыг зөв тогтоох, иллэг дасгалFe-ийн бэлдмэл (ээлж эмчилгээнд хэрэглэх

Fe-ийн бэлдмэл), 4-6 мг/кг/хоног 3 хувааж өгнө. Хүнд бол Ferbitolum, Jectofer, Ferrum lec хэрэглэнэ.

В1, В2, В6, зэсийн бэлдмэл (хоногийн хэрэгцээ 0.07 мг/кг)

LOGO

Төмрийн бэлдмэлийн тун

Нас буюу жин Фолатын Fe шахмал

Сульфат Fe 200 мг + 250 мг фолат

60 мг энгийн төмөр

Фумарат FeСироп 5 мл-т 100 мг Fe,

1 мл-т 20 мг энгийн Fe

2-4 сар хүртэл(4-6 кг)

- 1.0 мл ¼ ц.х

4-12 сар хүртэл(6-10 кг)

- 1.25 мл ¼ ц.х

12 сараас 3 нас хүртэл(10-14 кг)

½ шахмал 2 мл < 1/2 ц.х

3-5 хүртэлх нас(14-19 кг)

½ шахмал 2.5 мл 1/2 ц.х

LOGO

ХӨЦМ

LOGO

Урьдчилан сэргийлэхүй

1. Жирэмсний хяналт сайжруулах (Fe-ийн далд дутал, ЦБ, дутуу төрөхөөс сэргийлж хоол, амралт, дэглэмийг зохицуулах)

2. Нэмэгдэл хоолонд зөв оруулж, 7 сартайгаас нь махан хоол өгөх

3. Дутуу төрсөн хүүхдэд 2 сартайгаас нь төмрийн бэлдмэл ½ тунгаар өгөх

LOGO