Минбари халќ29 октябри соли 2014№44 (971)

НАШРИЯИ МАРКАЗИИ ЊИЗБИ ХАЛЌИИ ДЕМОКРАТИИ ТОЉИКИСТОН

29 октябри соли 2014,чоршанбе,№44 (971)

www.minbari.halk.tjE-mail: minbarihalk@hhdt.tj

Барои вањдат, рушди устувори иќтисодїва зиндагии шоистаи мардум!

www.tribun.tjE-mail: minbarihalk@bk.ru

АНЉУМАНИ мазкур дар ча-њорчўби Наќшаи корииСЊИ барои Осиёи Марказїбаргузор гардида, дар онмасоили њамкорї дар

соњањои саноати кишоварзї, наќлиёт,коњиши сатњи камбизоатї, маориф,илму техника, сайёњї ва тандурустїбаррасї шуд.

Барои иштирок дар ин анљуман на-мояндагони кишварњои аъзои СЊИ, ни-њодњои молиявии байналмилалї, сох-торњо оид ба рушди њамкорї, бахшњоихусусї ва сармоягузорони кишварњоиаъзо ба шањри Душанбе ташриф овар-даанд.

Анљуманро Вазири корњои хориљииТољикистон Сирољиддин Аслов ифти-тоњ намуда, сухани нахустинро ба Сар-вари давлати Тољикистон ЭмомалїРањмон дод.

Президенти кишвар мењмонониолимаќом ва њамаи иштирокдорони ан-љуманро ба он хайрамаќдам гуфта, из-њори бовар намуд, ки њамоиши номбур-

НАХУСТИН АНЉУМАНИ САРМОЯГУЗОРИИ

СОЗМОНИ ЊАМКОРИИ ИСЛОМЇБАРОИ КИШВАРЊОИ ОСИЁИ МАРКАЗЇ

Тандурустї

сањ. 10

сањ. 9

27 октябри соли равон дар Кохи Сомони Бўстонсарои ЊукуматиЉумњурии Тољикистон бо иштироки Президенти кишвар ЭмомалїРањмон нахустин анљумани сармоягузории Созмони њамкории исломї(СЊИ) барои кишварњои Осиёи Марказї кори худро оѓоз намуд.

да ба тањким ва рушди минбаъдаи сар-моягузорию соњибкорї дар доираи Со-змони њамкории исломї дар кишварњоиОсиёи Марказї, аз љумла дар Тољикис-тон мусоидати фаъол мекунад.

Дар ќисмати ифтитоњии анљуманњамчунин Дабири кулли Созмони њам-кории исломї Иёд Амин Маданї, Раи-си Бонки исломии рушд Ањмад Муњам-мад Алї, Вазири корњои хориљї ва њам-кории байналмилалии Либия Муњам-мад ал-Ѓиронї, Муовини вазири корњоихориљии Мамлакати Арабистони СаудїТуркї ибни Муњаммад ибни Сауд ал-Кабир, Вазири давлатии Амороти Мут-тањидаи Араб Абдулло Ѓаббош, Вази-ри корњои хориљии Љумњурии СудонАлї Ањмад ал-Картї, Муовини вазирикорњои хориљии Љумњурии ИсломииАфѓонистон Атиќуллоњ Атифмал ваМудири омили ширкати Ќатари Диёр -Тољикистон Камол Њиљозї суханронїнамуданд.

Анљумани сармоягузории Созмонињамкории исломї барои кишварњои

Осиёи Марказї дар љаласањои алоњи-да корашро идома дод. Дар ин љаласањомасъалањои наќлиёт ва инфрасохтор,мусоидат ба тиљорат ва сармоягузорї,кишоварзї, фурўши мањсулоти кишо-варзї ва рушди инфрасохтори дењот,сайёњї, санъат, илм ва технология бар-расї шуданд.

Пас аз анљоми ќисмати ифтитоњииАнљумани сармоягузории Созмонињамкории исломї (СЊИ) барои кишва-рњои Осиёи Марказї Президенти киш-вар Эмомалї Рањмон бо панљ нафариштирокдорони воломаќоми ин њамо-иш Дабири кулли Созмони њамкорииисломї Иёд Амин Маданї, Раиси Бон-ки исломии рушд Ањмад МуњаммадАлї, Муовини вазири корњои хориљииМамлакати Арабистони Саудї Туркїибни Сауд ал-Кабир, Вазири давлатииАмороти Муттањидаи Араб АбдуллоЃаббош ваМуовини вазири корњои хо-риљии Љумњурии Исломии АфѓонистонАтиќуллоњ Атифмал мулоќоти судманданљом дод.

Њаёти њизб

ДАСТУРЊОИ РАИСИЊИЗБ - РАЊНАМОИ МО

сањ. 4

Проблема ва мулоњиза

МУШКИЛОТДАР ОЛАМИ КЎДАКЇ

ЗАРАРИ НЎШОБАЊОИГАЗДОР БА САЛОМАТЇ

АЗОБИ САХТИБЕЊЕЗУМЇ

Чашмандоз

сањ. 14

Минбари халќ29 октябри соли 2014

№44 (971)

СУХАНРОНИИ

2 ЊАФТАИ ПРЕЗИДЕНТ

БА НОМИ ХУДОВАНДИЉОНУ ХИРАД.

ОЛИЉАНОБОН, РОЊБАРОНВА АЪЗОИ ЊАЙАТЊОИШИРКАТКУНАНДА!

МУЊТАРАМ ЉАНОБИКОТИБИ КУЛЛИ СОЗМОНИЊАМКОРИИ ИСЛОМЇ!

МУЊТАРАМНАМОЯНДАГОНИ ДОИРАЊОИСОЊИБКОРЇ ВА ТИЉОРАТЇ!

БАРОДАРОНВА ХОЊАРОНИ АЗИЗ!

Сараввал бо хушњолии зиёд таш-рифи Шуморо ба пойтахти Тољикистон- шањри Душанбе барои иштирок дарФоруми нахустини сармоягузорї дардоираи Наќшаи амали Созмони Њамко-рии Исломї оид ба њамкорї бо кишва-рњои Осиёи Марказї аз номи Њукумат вамардуми кишвар хайрамаќдам мегўям.

Басо рамзист, ки Наќшаи амалимазкур дар љаласаи 37-уми Шўрои ва-зирони хориљии созмон моњи майи соли2010 мањз дар шањри Душанбе пешни-њод ва ќабул гардида буд.

Њадафи асосии Форуми мо мусои-дат ба дастгирии байналмилалии тат-биќи њамаљонибаи Наќшаи амали зик-ршуда буда, бахусус дар рушдисоњањои энергетика, наќлиёт, саноат,кишоварзї, туризм, сармоягузорї ва ти-љорати кишварњои аъзои созмон сањмхоњад дошт.

Итминон дорам, ки татбиќи Наќшаиамал ба тањкими њамкорињои судманддар самтњои тањќиќот, рушди техника-ву технология, илму маориф ва танду-рустї низ мусоидат хоњад кард.

ЊОЗИРИНИ ГИРОМЇ!

Решањои таърихї, фарњангї,сиёсї, динї ва иќтисодии кишварњо вамардумони мо тўли садсолањо моро боњам пайванд бахшидаанд, ки ин омил,бе ягон шакку шубња таќвиятбахшињамкории судбахши кишварњои аъзоисозмон дар соњањои зикргардида ме-бошад.

Сањми тамаддуни исломї ва киш-варњои мусулмонї дар ташаккули таъ-рихии њаёти иќтисодиву сиёсї ва фар-њангии љањони муосир назаррас аст, ки

он аз љумла тавассути Созмони Њамко-рии Исломї ва Бонки Исломии Рушдамалї мегардад.

Ќобили зикр аст, ки дар њудудикишварњои аъзои созмон ќариб 70 фо-изи захирањои љањонии нафт ва 50фоизи захирањои љањонии газ љойгирбуда, ин омил аз мавќеи муњим дош-тани онњо дар иќтисоди љањонї шањо-дат медињад.

Дар баробари ин, мо умедворем, кинаќши Созмони Њамкории Исломї дартањкими њамкорињои кишварњои исломїва рушди устувори мамлакатњои аъзоион рўз аз рўз зиёд шуда, ба афзоишисањми муштараки онњо дар арсаи бай-налмилалї мусоидат хоњад кард.

Вале мусаллам аст, ки ба ќисматизиёди кишварњои аъзои созмон хавфитаъсири манфии тањдидњои глобалї, азљумла оќибатњои буњрони молиявиюиќтисодї, сатњи баланди камбизоатї,дастрасии мањдуд ба оби тоза, озуќа-ворї, нерўи барќ ва дигар мањсулотухизматрасонињои ниёзи аввал, камбу-дињо дар соњањои маориф, тандурустї,пањншавии беморињои сирояткунанда,таѓйирёбии иќлими сайёра ва тамою-лњои зудтаѓйирёбандаи љањониву мин-таќавї тањдид мекунад.

Илова бар ин, пўшида нест, ки му-таассифона, зуњуроти номатлуби фаро-миллї, ба монанди терроризм, экстре-мизм, ќочоќи маводи мухаддир ваодамрабої, љинояткории мутташакило-на ва монанди инњо дар баъзе аз киш-варњо рў ба афзоиш дорад.

ДЎСТОНИ АЗИЗ!

Њалли самараноки мушкилоти иќти-содиву иљтимої ва мубориза бар зид-ди зуњуроти номатлуби фаромиллїморо водор месозад, ки тамоми нерўва имкониятњоро ба таври кофї исти-фода намоем.

Холиќи ягона тамоми неъматњо вазахирањои лозимї, аз љумла об, замин,наботот, маъданњо, сўзишворї, нерўизењниву љисмонї ва дигарњоро ба монасиб гардонидааст. Ва Худои таъолобар дўши мову шумо масъулиятеровогузоштааст, ки тавассути истифодаисамараноку оќилонаи ин неъматњорушд ва зиндагии шоистаро барои њаряк кишвари исломї ва њар хонадонимусулмон таъмин намоем.

Мантиќист агар сармоягузории киш-варњои аз лињози молиявї нерўманди

исломї барои татбиќи лоињањои сармо-ягузории мамлакатњои камдаромадимусулмонї сафарбар карда шавад, чунХудои таъоло дар ояти 2-и сураи Мои-даи Ќуръони маљид фармудааст, ки "Вабар накўкорї ва парњезгорї бо якдигармадад кунед ва бар гуноњу ситам ба як-дигар мадад накунед".

Мо чунин мењисобем, ки дар ин ро-сто наќши Бонки Исломии Рушд ва сох-торњои он муњим мебошад. Зиёд кар-дани сармояи оинномавии Бонк бамаблаѓи 70 миллиард динори исломїва то 100 миллиард динори исломї ра-сонидани он зарур ва сариваќтї мебо-шад.

Агар мо ба мисоли мушаххас рўйоварем, гуфта метавонем, ки дар дои-раи њамкорињои Тољикистон бо созмо-нњои исломї 53 лоињаи сармоягузорї,аз љумла тавассути Бонки ИсломииРушд 41 лоиња ба маблаѓи умумии бешаз 348 миллион доллар дастгирї ёфта,њоло 42 лоињаи он амалї гардидааст.Њоло Бонки мазкур якљо бо созмонњоиисломї дар кишвари мо амалисозии 11лоињаи муштараки сармоягузориро бамаблаѓи ќариб 300 миллион долларидома медињад.

Мо аз њамкорињои пурсамар бо Бон-ки Исломии Рушд ќаноатмандем ваумедворем, ки бо васеъ шудани дои-раи имкониятњои он њаљми њамкорињоимо низ дар бахшњои мухталифи иќти-сод, аз љумла рушди инфрасохтор, бах-ши тиљорат, дастгирии соњањои маори-фу тандурустї вусъати бештар пайдомекунанд ва ба рушди иќтисодиёт, зиёдкардани љойњои нави корї, њалли масъ-алањои иљтимої ва баланд бардошта-ни некўањволии мардум мусоидатифаъол мерасонанд.

Бо дарназардошти вазъи душворииќтисодии кишварњои мусулмонї ваэњтиёљоти зиёди онњо ба сарчашмањоисармоягузорї, лозим аст, ки бонки зик-ршуда дастгирї ва сармоягузорињоихудро барои татбиќи лоињањои минта-ќавї ва рушди иќтисодї ба маротибзиёд намояд.

Мувофиќи изњороти сессияи 12 -уми Њамоиши сарони кишварњои ис-ломї маблаѓгузории Фонди Њамбаста-гии Исломї оид ба рушд барои ќабулва татбиќи лоињањои паст кардани кам-бизоатї 1,9 миллиард долларро таш-кил медињад. Зарур аст, ки аз њисобиин фонд, аз љумла аз њисоби Барномаиэнергияи таљдидшаванда барои камби-

зоатњо љињати татбиќи лоињањаи милли-ву минтаќавии кишварњои Осиёи Мар-казї маблаѓњои кофї људо карда ша-ванд.

Дар стратегияи созмон ба рушдисоњаи кишоварзї ва таъмини амниятиозуќаворї диќќати махсус дода меша-вад, ки ин њамзамон барои рафъи кам-бизоатї муњим аст. Зеро њамчун киш-вари камдаромади аз лињози озуќаворїтанќисикашанда арзёбї гардидани 30мамлакати аъзои созмон наметавонад,ки боиси нигаронии мо нагардад.

Аз ин рў, тавре ки шумо медонед,бо ин маќсад Созмони исломї оид баамнияти озуќаворї бунёд ёфта, фондиЊаёти шоиста дар њаљми 100 миллиондоллар бо ташаббуси бевоситаи Воло-њазрат Амири Давлати Кувайт таъсисдода шудааст.

Ва мо аз Котиботи кулли Созмон ванињодњои мухталифи марбутаи он даъ-ват менамоем, ки љињати зиёд карданифонди мазкур аз њисоби кишварњо васозмонњои байналмилалии молиявїталош карда, њангоми истифодаи маб-лаѓњои он пеш аз њама, ба кишварњоикамдаромади аз љињати озуќаворї тан-ќисикашандаи аъзои созмон афзалиятдињанд.

Аз љониби дигар, боиси хушнудист,ки сањми савдои байнињамдигарии киш-варњои аъзои созмон дар њаљми умумиигардиши савдои берунї аз 14 фоизисоли 2004 то 18 фоиз дар соли 2012афзоиш ёфта, маќсад гузошта шудааст,ки он дар соли 2015 тавассути истифо-даи низоми савдои имтиёзнок то 20фоиз расонида шавад. Дар ин љода на-ќши Маркази исломї оид ба рушди сав-до ва Корпоратсияи БайналмилалииИсломї оид ба маблаѓгузории тиљорат,аз љумла тавассути Ташаббуси даст-гирї барои бозаргонї вобаста ба са-фарбар намудани дастгирии минтаќавїва байналмилалии кишварњои аъзомуњим арзёбї мегардад.

ЊОЗИРИНИ ГИРОМЇ!

Имрўз мо як ќатор масъалањои ба-рои мамлакатњои Осиёи Марказї му-њим, ба монанди рушди инфрасохторинаќлиётиву энергетикї ва тиљорату сар-моягузорї, баланд бардоштани иќтидо-ри истењсоливу содиротї, коркардимањсулоти кишоварзї ва таќвият дода-ни мавќеи соњибкории хурду миёна дарсоњаи туризмро баррасї менамоем.

ПРЕЗИДЕНТИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОНЭМОМАЛЇ РАЊМОН ДАР ФОРУМИ ЯКУМИСАРМОЯГУЗОРЇ ДАР ДОИРАИ НАЌШАИ АМАЛИСОЗМОНИ ЊАМКОРИИ ИСЛОМЇ ОИД БАЊАМКОРЇ БО КИШВАРЊОИ ОСИЁИ МАРКАЗЇ

Минбари халќ29 октябри соли 2014№44 (971) 3

Ин масъалањо ба афзалиятњоистратегии рушди босуботи кишварњоиОсиёи Марказї, аз љумла Тољикистонмутобиќ мебошанд.

Дар ин росто, њалли самаранокимасъалањои обу энергетика барои киш-варњои минтаќа нињоят муњим мебо-шад. Осиёи Марказї дорои захирањоибойи энергетикаи обї буда, њам азљињати иќтидори потенсиалии барќ вањам аз нигоњи захирањои оби ошоми-данї дар љањон љои намоёнро ишѓолмекунад.

Вале бо вуљуди чунин имкониятњоибузург, мутаассифона, мардуми зиёдикишварњои минтаќа ба нерўи барќ дас-трасии пурра надоранд ва њар сол дарфасли сармо ба танќисии шадиди энер-гетикї рў ба рў мешаванд, ки ин зиёникалони иќтисодиву иљтимої меорад.

Бинобар ин, бо маќсади таъминирушди устувор ва бењтар намудани са-тњи некўањволии мардуми минтаќа таъ-мини нерўи барќ тавассути сохтмон ватаљдиди нерўгоњњои барќї ва хатњоибаландшиддати интиќоли нерўи барќяке аз њадафњои стратегии кишварњоидорои чунин имконият муайян гардида-аст.

Лоињаи байниминтаќавии сохтмонихатти интиќоли нерўи барќ КАСА-1000оид ба содироти барќ аз Тољикистон ваЌирѓизистон ба Афѓонистон ва Покис-тон, ки мо онро бо дастгирии БонкиЉањонї ва дигар ташкилотњои байнал-милалии молиявї оѓоз намудем, яке азроњњои самараноки њалли масъалањоизикршуда ба назар мерасад, зеро инлоиња барои рушди иќтисодиву иљти-моии минтаќањои Осиёи Марказї ваОсиёи Љанубї ањамияти бузург дорад.Бо истифода аз фурсати муносиб, бароњбарияти Бонки Исломии Рушд ёдраскарданї њастем, ки Тољикистон дарљавоб ба дархости хеш барои људо на-мудани маблаѓи зарурї љињати татбиќилоињаи КАСА-1000 умедвор аст.

ДЎСТОНИ АЗИЗ!ШАРИКОНИ МУЊТАРАМ!

Аз љињати мавќеи љуѓрофї тавассу-ти баромадан ба бандарњо ва бањр баминтаќаи транзитї табдил доданиОсиёи Марказї имкониятњои бузург ма-вљуданд, вале онњо њанўз пурра исти-фода нашудаанд. Мањз тавассути мин-таќаи мо шоњроњњои бузург, ба монан-ди Шоњроњи абрешим мегузаштанд, киањамияти тиљоратии худро садсолањоаз даст надодаанд. Сохтмони инфра-сохтори наќлиётї, аз љумла шоњроњњоиавтомобилгарди муосир ва роњи оњанбайни кишварњои Осиёи Марказї ваОсиёи Љанубї ба рушди иќтисодивуиљтимоии мамлакатњо аз тариќи тав-сеаи бахшњои тиљорат, сармоягузорї,

саноат, кишоварзї, туризм ва хизмат-расонї метавонад такони љиддї бах-шад.

Аз ин хотир, рушди инфрасохторинаќлиётї ва бењтар намудани шаба-кањои коммуникатсионї чун њадафидигари стратегии кишварњои минтаќа,аз љумла Тољикистон муќаррар гарди-дааст. Дар ин самт дастгирии бештарисозмони Њамкории Исломї ва сохто-рњои он, махсусан механизми њамкориинаќлиётї зарур аст.

Рушди соњаи кишоварзї ва баландбардоштани иќтидори истењсоливу со-диротии соња љињати ноил шудан бањадафи стратегии дигари кишварњоиОсиёи Марказї-таъмини амнияти озу-ќаворї дар маркази диќќат ќарор дорад.Кишварњои минтаќа тамоми шароитизаруриро барои рушди ин соња, аз ќаби-ли обу замину иќлими мусоид, ашёихом ва ќувваи кории арзон доранд, валедар ин самт низ камбудии сармоя эњсосмешавад.

Татбиќи лоињањои муштарак дарсоњањои коркарди мањсулоти кишо-варзї, аз тариќи иќтидорњои саноатисабук, саноати хўрокворї, истењсолиоби баландсифати нўшокї ва содиро-ти онњо ба кишварњои минтаќа ва љањоназ назари иќтисодї барои шарикони мофоидаовар хоњад буд.

Аз ин лињоз, аз созмон ва сохторњоион, ба монанди Палатаи исломї оид батиљорат, саноат ва кишоварзї даъватба амал меорем, ки дар самти баландбардоштани иќтидори истењсоливу со-диротии коркарди мањсулоти соњаи ки-шоварзї ба кишварњои Осиёи Миёнадастгирињои молиявии худро бештаргардонанд.

Кишварњои Осиёи Миёна дороимероси ѓании таърихиву фарњангї, та-биату манзарањои зебо, кўњњои ба-ланд, даштњои фарох, кўлњо ва њай-воноту набототи нодир мебошанд, кибарои рушди соњаи туризм муњиманд.Аз ин рў, кишварњои минтаќа ба инки-шофи он бо роњи љалби соњибкориихурду миёна ва сармояи хориљї та-ваљљуњи махсус медињанд. Ин метаво-над самти дигари тавсеаи њамкорињоифоиданоки кишварњои аъзои созмонгардад.

Барномаи амали дањсолаи созмонбарои солњои 2005-2015 баъди як солба итмом мерасад ва раванди тањияиБарномаи амали дањсолаи нав аз љони-би Гурўњи байнидавлатии коршиносонидома дорад. Бинобар ин, мо аз роњба-рияти созмон ва нињодњои он, инчунинБонки Исломии Рушд даъват ба амалмеорем, ки њангоми тањия ва пешнињо-ди Барномаи амали дањсолаи ояндаисозмон барои солњои 2016-2025 афза-лиятњои кишварњои Осиёи Марказироњаматарафа ба инобат гиранд.

ЊОЗИРИНИ ГИРОМЇ!

Тољикистон бо эњтирому арљгузорїба арзишњои муќаддаси исломї њамко-рињои мутаќобилан судмандро бо киш-варњои аъзои созмон љињати ноил шу-дан ба њадафи ягона-таъмини зиндагиишоиста ба њар як кишвари исломї ваба њар як хонадони мусулмон пайвас-та густариш медињад.

Њукумати Тољикистон талош меку-над, ки барои љалби сармояи ватанивухориљї ба раванди рушди иљтимоивуиќтисодии кишвар фазои мусоид фаро-њам созад. Ва њоло дар кишвар тамомишароити зарурї барои пешбурди со-њибкорї ва сармоягузорї фароњамоварда шудааст.

Барои таъмини рушди босубот ам-нияти минтаќа муњим аст. Дар ин амртабиист, ки ќабл аз њама вазъ даркишвари њамсояи мо - Афѓонистонбарои њамаи мо муњим аст. Дар инсамт мо мисли њамеша дар чањорчў-би њамкорињои дуљониба ва бисёрљо-ниба, аз љумла дар доираи СозмониЊамкории Исломї ва дигар ташкило-тњои байналмилалї саъю талош хо-њем кард.

Дар шароити кунунї бахши бузур-ги рушди иќтисодиву иљтимоии Афѓо-нистон њамчун роњи самараноки таъ-мини амнияту субот метавонад аз та-риќи бунёди инфрасохтори наќлиёти-ву энергетикї, ба монанди роњњоиоњану мошингард, хатњои интиќолинерўи барќ ва лўлањои газ таъмин гар-дад.

Аз љониби худ мо омодаем, ки њам-корињоро бо Афѓонистони бародар гу-стариш дода, имконоти худро љињатиамалї гардонидани тарњњое, ки ба руш-ди иљтимоиву иќтисодии минтаќа ва инкишвари дўст нигаронида шудаанд,сафарбар намоем.

Дар ин кор зарур аст, ки љомеаиљањонї ва дўстону хайрхоњони Афѓони-стон, аз љумла кишварњои аъзои созмонниз бояд сањми фаъол дошта бошанд.

Мо умедворем, ки минтаќаи ОсиёиМарказї бо нияти нек ва њамкории со-зандаи кишварњои њамсоя ба як ќалам-рави дўстии ќавї ва њамкории пурса-мар мубаддал хоњад шуд.

Дар ин самт итминон дорам, ки киш-варњои аъзои созмон, сармоягузорон васоњибкорон бо пайравии воќеї аз дас-тури Ќуръони шариф "муъминон баро-дари якдигаранд" њамкории мутаќоби-лан судманд хоњанд гузошт.

ДЎСТОНИ АРЉМАНД!ШИРКАТКУНАНДАГОНИ

МУЊТАРАМ!

Мо бар он аќида њастем, ки дарроњи њаллу фасли масъалањои њалта-лаби башарият ва минтаќа СозмониЊамкории Исломї наќши худро таќви-ят мебахшад ва Тољикистон низ дар инраванд сањми арзанда хоњад гирифт.

Иншоолоњ, њамаи мо дар њамкориисозанда бо кишварњои аъзои СозмониЊамкории Исломї ва талошу кўшишњоимуштарак барои татбиќи пурраи На-ќшаи амал оид ба Осиёи Марказї банатиљањои бењтар ноил хоњем гашт.

Дар охир бо ибрози барору комёбїба кори Форуми нахустини сармоягу-зорї дар доираи Наќшаи амали Созмо-ни Њамкории Исломї оид ба њамкорїбо кишварњои Осиёи Марказї изњориумедворї менамоям, ки он љињатибештар таќвият бахшидан ба њамко-рињои мутаќобилан судманди иќтисо-диву иљтимої дар байни мамлакатњоиаъзои Созмони мо мусоидати љиддїхоњад кард.

ВА МИНАЛ - ЛОЊИТ - ТАВФИЌ.

"МУЊТАРАМ ГУРБАНГУЛЇМАЛИКГУЛОВИЧ,

Аз самими ќалб Шумо ва дар си-мои Шумо тамоми мардуми турк-манро бо солгарди иди миллии Тур-кманистон табрик мекунам.

Дар Тољикистон ба муносиба-

БАРЌИЯИ ТАБРИКЇ БА ПРЕЗИДЕНТИ ТУРКМАНИСТОН27 октябри соли равон Президенти ЉумњурииТољикистон Эмомалї Рањмон ба ПрезидентиТуркманистон Гурбангулї Бердимуњаммедов барќияитабрикотї фиристод, ки дар он аз љумла омадааст:

тњои дуљониба миёни кишварњои моэњтироми беандоза ќоиланду нис-бат ба он ањамияти самимї, дўсто-на ва пурмазмун зоњир менамоянд.Њамкорї бо Туркманистон имрўздар стратегияи сиёсати берунииЉумњурии Тољикистон љойгоњи аф-залиятнок дорад.

Муносибатњои дуљонибаи Тољи-кистону Туркманистон бо шарофа-ти кўшишњои муштараки мо имрўзбо рушди муназзам чї дар шакли ду-љониба ва чї дар шакли бисёрљони-ба тавсиф мегарданд. Барои афзункардани њамкорињо аз рўи тамомисамтњо заминаи њуќуќии љиддї бароњ монда шудааст.

Мутмаинам, ки мо бо кўши-шњои муштарак ин имкониятњоипуриќтидорро пурра татбиќ мена-моем ва ба њадафњои мусбати гу-зошташуда ба манфиати ояндаибосубот ва дурахшони кишварњо-

ямон ва дар маљмўъ, дар минтаќашарафёб хоњем гашт. Шуморо баон бовар мекунонам, ки мо аз љони-би худ тамоми љидду љањдамонроба он равона месозем, ки муноси-батњои Тољикистону Туркманис-тон ба манфиати мардумонамонрушду тањким ёбанд.

Бо истифода аз ин фурсати му-носиб, мехоњам ба Шумо, муњтарамГурбангулї Маликгулович, тансиња-тии комил, саодат ва комёбињо даркорњоятон, ба мардуми бародаритуркман сулњ ва бурдбориро таман-но намоям".

ЊАФТАИ ПРЕЗИДЕНТ

Минбари халќ29 октябри соли 2014

№44 (971)4 АЗ АНЉУМАН ТО АНЉУМАН

У. СОЛЕЊ,сухангўи ЊХДТ

ДАСТУРЊОИ РАИСИЊИЗБ - РАЊНАМОИ МО

22 октябри соли равон дар ноњияи Нуробод Конферен-сияи 7-уми Њизби Халќии Демократии Тољикистон баргузоргардид. Аз шумораи умумии 130 нафар вакилон 121 нафариштирок намуданд. Дар кори конференсия раиси ноњия Сай-дамир Сиёмардзода њузур дошт. Конференсия њисоботи ра-иси КИ ЊХДТ дар ноњияи Нуробод Махсумљон Абдуллоев вараиси комиссияи тафтишотї Идрис Назаровро шунида, ќаро-рњои дахлдор ќабул намуд. Аъзои Кумитаи иљроия ва комис-

сияи таф-тишотї азнав инти-хоб гарди-данд. Кон-ференсиявакилонроба Анљума-ни ХII-умиЊХДТ ин-тихоб на-муд.

"МХ"

Баррасии фаъолияти ташкилотњои њизбии ноњияиТољикобод дар давраи солњои 2012-2014, њисоботу интихобињайати нави комиссияи тафтишотии комиљроияи њизбї,аъзои комиљроия, интихоби вакилон ба Анљумани навбатииЊХДТ ва ѓайра аз масъалањое буданд, ки дар конфронсињисоботию интихоботии созмони њизбии ноњия мавридибаррасии вакилон ќарор гирифт.

Аз рўи масъалаи асосиирўзнома раиси КИ ЊХДТ дар ноњияЗулфиќор Рамазонов гузоришимуфассал дода, фаъолияти таш-килотро њаматарафа тањлил на-муд. Аз љумла ў тазаккур дод, кињам аъзои раёсат, њам комиљроиява њам созмонњои ибтидої дардавраи њисоботї тарзу услубикори худро такмил дода, роњњоинаву муассири таблиѓотиро азбарнамуданд. Натиљаи њамин буд, кичорабинињои баргузорнамудаљолибу шавќовар мегузаштанд.

Мавсуф таваљљуњи њозиринробештар ба омўзиши суханронииСарвари муаззами њизб муњтарамЭмомалї Рањмон дар Маљлисиахири Кумитаи иљроияи марказииЊХДТ ва амалї кардани дастурусупоришњое љалб намуд, ки азбаромади мазкур бармеоянд.

Дар давоми ду сол ба сафњоињизб беш аз 370 нафар аъзои навќабул карда шуданд. Дар ин мав-рид ба сатњу сифати аъзо эъти-бор дода шуд. Њоло шумораи уму-мии аъзои њизб дар ноњия ќарибба 1050 нафар мерасад. Дар ба-робари ин бо маќсади ислоњи кам-будињо тадбирњои мушаххас

амалї карда шуданд. Дар њамаиташкилотњои ибтидої маљлисњоиљамъбастї доир карда шуданд. Босабабњои гуногун чор нафар раи-си созмонњои ибтидої иваз кардашуданд.

Фаъолон ва аъзои комиљроияМирзомуддин Носиров (раиситашкилоти ибтидоии "Зиёиён"),Нодираи Мањмадисо (аъзои ко-миљроия), Њилолї Фозилов (ТЉЉ"Созандагони Ватан"), Насима Аб-дулањадова (ташкилоти ибтидоии"Себзор") ва раиси ноњия ЊусейнАлизода зимни музокира назаруаќидањои худро баён дошта, ба-рои пешрафти минбаъдаи корњотаклифу пешнињодњои муфидманзур намуданд.

Оид ба вазъи молиявии ко-миљроия ва фаъолияти комис-сияи тафтишотї раиси он Муњам-мадї Ањмадов гузориш дод. Дарфарљоми маљлис барои ширкатдар Анљумани ХII њизб вакилонинтихоб гардида, ба 21 нафар, киба тозагї узвияти њизбро пази-руфтаанд , шањодатномањоињизбї супурда шуд ва ба 7 нафарфаъолон Сипосномаи њизб таќ-дим гардид.

Бинобар ин ба созмонњоињизбї дастур дода шуд, ки мин-баъд ба њар як дигаргунињоииљтимої эътибори љиддї ди-њанд, зеро ки дар пешорў маъ-ракаи интихоботї истодааст.

Созмони мазкур дар шањриВањдат яке аз ташкилотњои фаъ-оли ибтидої буда, 210 нафараъзо дорад. Он бо баргузориичорабинињои муассир дар бай-ни мардум эътибори хоса дорад.Лозим аст, ки обрўи пештарааш-ро боз њам афзун намояд. Баташкилоти ибтидоии номбурдасардухтури беморхонаи марка-

Маљлиси њисоботї-интихоботии ташкилоти ибтидоии њизбии "Тандурустї"-икомиљроияи ЊХДТ дар шањри Вањдат дар сатњи баланди ташкилї ва дар руњияитанќидї доир гардид. Њам дар гузориши раиси ташкилот ва њам фаъолони њизбзимни музокирањо таъкид шуд, ки сарфи назар аз дастовардњо ва пирўзињои њизбдар маъракањои ќаблии интихоботї баъзе аъзои њизб ба фориѓболї роњ додаанд.Ба тањаввулоти сиёсию иљтимої кам эътибор медињанд.

НАТИЉАГИРЇ АЗ ФАЪОЛИЯТзии шањр Љамшед Назиров сар-варї менамояд. Дар айни замонин созмон тибќи наќша чораби-нињои сиёсї, фарњангї ва њизбїгузаронда, дар маъракаи обунаба рўзномаи "Минбари халќ" на-мунаи ибрат мебошанд. То кунунонњо ба 70 нусхаи нашрия обу-на шудаанд.

Њоло таваљљуњи созмониибтидоии њизбї ба ташкили тад-бирњое нигаронда шудааст, кионњо ба 20-солагии Конститутсия(Сарќонун)-и љумњурї ва 20-со-лагии таъсиси Њизби ХалќииДемократии Тољикистон бахши-

да шудаанд. Дар ин чорабинињоаъзои њизб фаъолона ширкатмеварзанд ва ба онњо ѓайрињиз-биён низ љалб карда мешаванд.Шароити кори созмони мазкурхуб мебошад. Он дорои утоќиалоњидаи корї буда, пешбариикорњои њизбию сиёсї ба зиммаињамшираи калони беморхонаЛатофат Асоева вогузор шуда-аст.

Раиси кумитаи иљроияиЊизби Халќии Демократии Тољи-кистон дар шањри Вањдат Раљаб-мурод Љалилов, ки дар кориљаласаи њисоботї иштирокдошт, зимни суханрониаш диќќа-ти њозиринро ба омодагии комилва њамаљонибаи кулли аъзоињизб ва тарафдоронамон бамаъракаи сиёсии интихоботїљалб намуд. Аз љумла зикр сохт,ки мо бояд тамоми кору фаъо-лиятамонро дар заминаи сиёса-ти пешгирифтаи Раиси муазза-ми њизб Эмомалї Рањмон роњан-дозї намоем.

Дар нињояти љаласа ЉамшедНазиров аз нав раиси ташкило-ти ибтидоии њизбии "Танду-рустї" интихоб гардида, ба 44нафар табибон, ки аъзои навињизб шуданд, шањодатнома су-порида шуд.

Љаласаи навбатии ташки-лоти ибтидоии њизбии "Зуњал"-и комиљроияи ЊХДТ дар ноњияиВарзоб, ки ба он бонуи кордонуташаббускор ва соњибтаљрибаШамъигул Раљабова сарварїмекунад, ба истиќболи сазово-ри 20-умин солгарди ќабулиКонститутсияи мамлакат ва 20-солагии таъсиси Њизби ХалќииДемократии Тољикистон бахши-да шуд. Њамзамон аз фаъоли-яти дусолаи ташкилоти ибтидоїнатиљагирї карда шуд.

Дар оѓози суханрониаш Ш.Назарова таъкид дошт, имсолбарои тамоми аъзои созмониибтидоии њизб, ки њамагї кор-мандони тиббї мебошанд,соли махсус мањсуб меёбад.Дар ин соли озмоишу омўзишмо тарзу услуби нав ва техно-логияњои замонавии пешбурдикори њизбиро дар арафаи ин-тихоботњо ва омодагї ба чунинмаъракањои сиёсї омўхтем.Зеро ки сол то сол сатњи маъ-рифати сиёсию њуќуќии мар-дум баланд шуда истодааст.Њамзамон ањзоби сиёсии ди-гар низ мекўшанд, ки фаъолбошанд.

Њамаи ин далели равшанион аст, ки њизбу њаракатњо ба-рои фазои сиёсии бештарросоњиб шудан аз шароити мусо-иди фароњамовардаи њукумат

БЕЊТАРИНЊОДАР САФИ ЊИЗБ

самаранок истифода мебаранд.Бинобар ин масъулияти аъзоиЊХДТ дучанд афзуда, моро во-дор мекунад, ки бояд мавќеимустањками дар љомеа дошта-амонро боз њам таќвият бах-шем. Чорабинию тадбирњоя-монро тавре роњандозї намо-ем, ки нишонрас бошанд, та-ваљљуњи мардумро ба худ љалбкарда тавонанд.

Ташкилоти мо дар айни за-мон 35 нафар аъзо дорад, киаз он 21 нафарашонро занонташкил медињад. Њамаи онњодар иљрои вазифањои рўзмар-ра ва њизбии худ масъулияти

баланд њис мекунанд. Дар корињизбии мо камбудињо њам њас-танд. Аз љумла аъзои њизб баъ-ди аз кор рафтан дар љои коринавашон худро дар ќайди таш-

ИНТИХОБИ ВАКИЛОНБА АНЉУМАН

килоти њизбї намемонанд. Бовуљуди зиёд будани хоњишман-дон дар давоми дањ моњи охирягон нафарро ба сафи њизбќабул накардем.

Бояд гуфт, ки њамаи ин нуќ-сонњо ислоњшавандаанд. Мин-баъд дар баробари рафъ наму-дани онњо барои истиќболи са-зовори санањои муњими кишварталош мекунем ва ба он муваф-фаќ мегардем, ки пешсафимаъракањои интихоботї бошем,гуфт дар нињояти суханаш Ш.Раљабова.

Минбари халќ29 октябри соли 2014№44 (971) 5

uСУЃД

БАЊРИ иљрои супориши дастгоњи Ку-митаи Иљроияи Марказии ЊХДТ дарвилояти Суѓд озмуни иншои озодимрўз љамъбаст мегардад. Тибќи му-

ќаррароти Низомнома озмуни иншои озод даршањру ноњияњои вилоят бо љалби донишљўё-ни мактабњои тањсилоти олї ва миёнаи мах-сус, хонандагони синфњои болоии муасси-сањои таълимї баргузор шуд. Даври аввалиозмун љамъбаст гардида, бењтарин навиш-тањо ва ѓолибони озмунњои шањриву ноњиявїба озмуни вилоятї роњ ёфтанд. Кумитаи та-дорукоти вилоятї иборат аз 7 нафар иншо-њоро аз назар гузаронида, бењтаринњоро ин-тихоб карда, ба даври љумњуриявї пешнињодхоњанд кард. Иншоњо мавзўи "Сарќонун - ка-фили Истиќлолият", "Дастовардњои даврониИстиќлолият", "Эњтироми арзишњои миллї ватаърихї"-ро фаро гирифта, дар бораи азхуд-кунии илмњои сиёсию њуќуќї аз љониби љаво-нон ва фаъол шудани онњо, эњтироми баландба ин санади таќдирсози миллат дарак меди-њанд.

uФАРХОР

ТИБЌИ љадвали тасдиќнамудаи Куми-таи иљроияи ЊХДТ дар вилояти ХатлонКонференсияи 7-уми Њизби Халќии Де-мократии Тољикистон дар ноњияи Фар-

хор баргузор гардид, ки дар он раиси Кумитаииљроияи ЊХДТ дар вилояти Хатлон АњмадљонАлизода иштирок дошт.

Раиси кумитаи иљроияи ЊХДТ дар ноњияА.Назаров дар хусуси фаъолияти кумитаииљроия ва њизбиёни ноњия њисоботи муфассалдод.

Дар баромади худ Ањмадљон Ализодааз тарзи корбарии кумитаи иљроияи ЊХДТдар ноњияи Фархор изњори нигаронї наму-да, дар маљмўъ фаъолияти њизбиёни ноњи-яро дар давраи њисоботї мавриди танќидќарор дод.

Ањмадљон Ализода дар баромадаш ќайдкард, ки комиљроияи ноњияи Фархор фаъолия-ташро ба таври густурда бо ташкилотњои иб-тидоии њизбї ба роњ намондааст ва дар пеш-бурди фаъолияти ташкилотњои ибтидоиињизбї ба таври зарурї кўмак намерасонад. Инњолат ба он оварда расондааст, ки фаъолия-ти Ситодњои таблиѓотии њизбї, гурўњњои мо-билии назди Ситодњо аз њисоби љавонон њанўзњам фаъолияти њадафмандонаро мустаќило-на ба роњ намондаанд. Дар баъзе Ситодњонаќшањои корї рўи коѓаз монда, амалан иљронамегарданд. Њарчанд њолати љамъовариињаќќи узвият то андозае бењтар бошад њам,њанўз њам пардохти њаќќи узвият пурра анљомнаёфтааст.

uСПИТАМЕН

САНАИ 23-юми октябр дар маљлисгоњилитсейи №1 ноњия КонференсияиXVI-уми ЊХДТ дар ноњияи Спитаменбаргузор гардид. Дар он узви куми-

таи иљроияи ноњиявии њизб, Раиси ноњия Муњ-тадї Маљидї , њуќуќшиноси Дастгоњи КумитаиИљроияи Маркази ЊХДТ Абдулло Рањмонзода, мудири шуъбаи омор ва бањисобгирии аъзоиКумитаи иљроияи ЊХДТ дар вилояти Суѓд -Фаррух Зоњидов иштирок карданд. Дар кориКонференсия 6 масъала мавриди баррасїќарор гирифт. Дар аввал раиси кумитаииљроияи ноњиявии њизб ба сухан баромада,оиди дастовардњою пешравињо дар давраињисоботї, инчунин камбудињои љойдошта суханронд. Дар навбати худ раиси комиссияи таф-тишотии кумитаи иљроия оиди вазъи молиявиикумитаи иљроия баромад кард. Сипас раисониташкилотњои ибтидоии љамоати дењоти Куруш,Хуррамзамин, муовини раиси ташкилоти ибти-

АХБОРИ ЊИЗБЇдоии "Варзишгар" ба музокира баромада, оидба фаъолияти њизбиёни ноњия фикру мулоњи-зањои худро баён доштанд. Дар фарљом узвикумитаи иљроияи ноњиявии њизб, раиси ноњияиСпитамен Муњтадї Маљидї, хуќуќшиноси Дас-тгоњи Кумитаи Иљроияи Марказии ЊХДТ Абдул-ло Рањмонзода баромад намуда, оиди вусъатбахшидани фаъолияти сохторњои њизбї дарњудуди ноњия дастуру супоришњои мушаххасдоданд.

uКОНИБОДОМ

ЧАНДЕ пеш Конференсияи XIV - умиЊХДТ дар шањри Конибодом баргузоргардид. Дар он намояндаи КИМ ЊХДТАбдулло Рањмонзода, намояндаи КИ

ЊХДТ дар вилоят Анвар Љалилов, собиќадо-ри ЊХДТ Бибихон Азизова, љонишини раисишањри Конибодом Бурњониддин Љабборї,кормандони комиљроия, фаъолони њизб, ра-исони ташкилотњои ибтидої, сарварони мак-табњо, донишљўён, собиќадорон иштирок на-муданд. Ба рўзномаи Конференсияи XIVшаш масъала мавриди муњокима гузошташуд. Нахуст њисоботи фаъолияти Кумитаииљроия дар давраи моњи августи соли 2013то моњи октябри соли 2014 ва њисоботи раи-си комиссияи тафтишотї шунида шуд. Дигармасъалањо низ баррасї гардида, номзадњоиарзанда ба Конференсияи вилоятї вакилинтихоб гардиданд. Дар охир барои 10 на-фар шахсони фаъол, љавонони боистеъдод,ки нав ба сафи њизб пайвастанд, шањодат-номаи њизбї супорида шуд. Барои 24 нафараъзои фаъоли ЊХДТ туњфа ва сипосномаикомиљроия таќдим гардид.

uЌЎРЃОНТЕППА

ГУРЎЊИ таблиѓотии доимоамалкунандаиСитоди ЊХДТ дар шањри Ќўрѓонтеппадар мавзўи "Наќши Конститутсия дартањкими амнияту суботи сиёсию иљти-

моии Тољикистон" вохўрињои худро дар мањал-лањо идома дода, рўз аз рўз теъдоди шунаван-дагони худро зиёд мекунад. Гурўњи таблиѓотїбо роњбарии раиси кумитаи иљроияи ЊХДТ даршањри Ќўрѓонтеппа Т.Наљидуллоев, бо љалбиаъзои фаъол, кормандони соњаи маориф, тан-дурустї, иќтисодиёт, олимони њуќуќшинос васиёсатшинос, занони фаъол, намояндагониТЉЉ "Созандагони Ватан", раисони мањаллањоишањр дар арафаи чорабинињои бахшида ба 20- солагии Конститутсияи (Сарќонуни) ЉумњурииТољикистон корњои таблиѓотиро идома дода ис-тодаанд.

То имрўз чунин вохўрињо бо сокинони ма-њаллањои "Бобољон Ѓафуров", "Дўстии халќњо"ва "Кайњоннавардон" баргузор гардид.

uМУЪМИНОБОД

МУТОБИЌИ ќарори кумитаи иљроияиЊХДТ дар ноњияи Муъминобод маљ-лисњои њисоботї-интихоботї дарташкилотњои ибтидоии њизбї дар

сатњи баланд баргузор гардиданд. Њизбиён дармаљлисњои њисоботї-интихоботї њадафњои бамиёнгузоштаи Сарвари мамлакат, Раиси ЊизбиХалќии Демократии Тољикистон муњтарам Эмо-малї Рањмон, талаботи барномавї, истиќболисанањои муњими таърихї -20-солагии таъсисё-бии ЊХДТ ва 20-солагии Конститутсияи (Сарќ-онуни) Љумњурии Тољикистон ва масъалаи омо-дагї барои дар сатњи баланди сиёсї баргузорнамудани интихоботи Маљлиси Олии ЉумњурииТољикистон ва Маљлисњои мањаллии вакилонихалќро матрањ намуданд.

Маљлисњои њисоботї-интихоботї дар дигарташкилотњои ибтидоии њизбии ноњия низ бар-гузор мешаванд.

Тањияи Т.ХАЛИЛОВ

Дар кори Конференсияи ХVII-уми кумитаи иљроияи ЊХДТ дарноњияи Мастчоњ аз 187 вакилидаъватшудаи 39 ташкилоти ибти-дої 162 нафар иштирок карданд.Њамчунин дар конференсия раи-си ноњия Мирзоањмад Ањмадзодава раиси дастгоњи КИ ЊХДТ дарвилояти Суѓд Наимљон Назаровњузур доштанд.

Љамъомадро раиси кумитаииљроияи ноњиявии њизб ДилшодЗокиров бо сухани муќаддимавїоѓоз намуда, њозиринро бо масъ-алањои рўзнома шинос кард.

Доир ба масъалаи якумирўзномаи конференсия раиси ку-митаи иљроияи ЊХДТ дар ноњия Д.Зокиров дар бораи фаъолияти ку-митаи иљроияи ноњиявии њизб дарсоли 2013 ва нуњ моњи соли 2014гузориш дод. Мавсуф таваљљуњињозиринро ба амалї кардани дас-туру супоришњое љалб намуд, ки

МАСТЧОЊ: КАМБУДИЊОРАФЪ МЕГАРДАНД

дар суханронии Раиси њизб муњ-тарам Эмомалї Рањмон дар Маљ-лиси ахири Кумитаи иљроияи мар-казии ЊХДТ таъкид шуда буд.

Пас аз маърўза вакилон С.Азизов , У. Љумъаев, С. Њусейнов,роњбари дастгоњи кумитаииљроияи вилоятии њизб Н. Наза-ров ва раиси ноњия М. Ањмадзодаба музокира баромада, љињатирафъи камбудињо маслињатњо до-данд.

Сипас аз рўи масъалаи дую-ми рўзнома раиси комиссияи таф-тишотии кумитаи иљроия Ќ. Ќоби-лов баромад намуд.

Њамзамон дар конференсияњайати нави кумитаи иљроия ин-тихоб шуд.

Дар охир ба дањ нафар фаъ-олони њизб сипоснома ва туњ-фањои хотиравї таќдим гардид.

"МХ"

Рўзи 21-уми октябри соли2014, дар ташкилотиибтидоии њизбии "Рухом"тибќи љадвалитасдиќгардидаи маљлисиКумитаи иљроияи ЊХДТ дарноњияи Исмоили Сомонїмаљлиси њисоботї-интихоботї баргузоргардид.

Дар маљлис Љ.Бўриев, роњба-ри Дастгоњи КИМ ЊХДТ, У.Казако-ва, раиси КИ ЊХДТ дар ноњияиИсмоили Сомонї, М.Муњаббатов,раиси ташкилоти ибтидоии њизбии"Рухом" ва 31 нафар аъзои таш-килоти ибтидої иштирок наму-данд.

Аз рўи масъалаи якуми рўзно-ма њисоботи раиси ташкилоти иб-тидоии њизбии "Рухом" М. Муњаб-батов шунида шуд. Ў дар баро-мади худ ќайд намуд, ки ташкило-ти ибтидої дар давраи њисоботїмутобиќи Барномаи Њизби ХалќииДемократии Тољикистон амал на-муда, дар асоси наќша-чораби-нињои таъсисдодашудаи ташкило-ти њизбї як ќатор корњоро анљомбахшид. Дар асоси наќша маљли-сњои њизбї, соатњои сиёсї ва ди-гар чорабинињои муњими сиёсїсариваќт ва дар сатњи баланд гу-заронида шуданд. Махсусан, дарчорабинии муњими сиёсї - Инти-хоботи Президенти Љумњурии То-љикистон, ки 6-уми ноябри соли2013 баргузор гардид, аъзои таш-

"РУХОМ" ПЕШСАФ АСТкилоти ибтидої иштироки фаъолдоштанд.

Дар натиљаи дуруст ба роњмондани корњои таблиѓотию таш-виќотї якчанд нафар кормандонипешсафи корхона бо хоњиши худба сафи ЊХДТ шомил гардиданд.

Инчунин М.Муњаббатов дарбораи дигар самтњои фаъолиятиташкилоти ибтидоии њизбї, азљумла пардохти сариваќтии њаќќиузвият ва обуна ба нашрияњои њиз-бии "Минбари халќ" ва "Маромипойтахт" маълумоти муфассал дод.

У.Казакова зимни баромадихуд ќайд кард, ки ташкилоти иб-тидоии њизбии "Рухом" яке аз таш-килотњои пешсафу фаъоли на та-нњо ноњия, балки пойтахт ба шу-мор меравад. Мањз фаъолиятипурсамари ташкилоти мазкур буд,ки раиси он ба узвияти КумитаиИљроияи Марказї пазируфта шуд.

Дар фарљоми маљлиси умумїроњбари Дастгоњи КумитаиИљроияи Марказии ЊХДТ Љ.Бўри-ев баромад намуда, оиди дасто-вардњои ташкилоти ибтидоии њиз-бии "Рухом" ибрози андеша на-муд. Бо ќаноатмандї зикр кард, киташкилоти мазкур бо офаринишисангњои худии Тољикистон дар до-хили кишвар ва берун аз он шуњ-ратёр гаштааст. Таъкид шуд, киаъзои њизби ташкилоти мазкур аззарфияти худ истифода бурда,дар љойи зисти хеш корњои табли-ѓотию ташвиќотиро пеш мебарандва бо мардум оид ба дастовар-дњои даврони истиќлол суњбатњомегузаронанд.

"МХ"

АЗ АНЉУМАН ТО АНЉУМАН

Минбари халќ29 октябри соли 2014

№44 (971)6 АРСАИ НОМУСУ НАНГ

РОЊИ «НУРАФШОН»

(Давом дорад)

дан тањсил намояд, рисолаю ки-тобњоро бихонад, таљрибаю ма-лакаи муњандисинро омўзад.Минбаъд шоњроњи њаёти ў бањамин минвол бояд матрањ би-шаваду мустаќим биравад вадар он сари мўе њам набоядгардишу дигаргунї бошад.

Њине ки Амрулло дар курсидуюм тањсил дошт, декани фа-култаи энергетика ба гурўњионњо сабаќ омўхт. Рўзе деканбаъди дарс Амруллоро ба даф-тари кори худ даъват намуд.

-Устоди арљманд, ба хаё-лам, шумо њадафи маро фањ-миданї њастед, - баъд аз пурсупос гуфт Амрулло, - барои чїман њамон ваќт барномаи таъ-лими факултањои энергетикаимамлакатро пурсон шудам? Са-баби бо он савол ба шумо му-рољиат карданамро дар мулоќо-ти авваламон нагуфта будам,аммо акнун мегўям.

-Офарин, шогирди хушзењ-нам, - хушњол шуд декан, - манайнан њаминро фањмидан мехо-стам, чаро шумо чунин саволдодед, дар ин хусус ман бисёрфикр кардам. Лекин ман дар бо-раатон аќидаи мусбї дорам,баъди њамон саволатон ба ху-лосае омадам, ки шумо баќадри илму дониш ва ба ќадрихондан мерасед.

-Ташаккур устод, бароибањои баландатон, ба ин ками-на, ташаккур. Чандин сол бозмаро масъалаи ѓайриќаноат-бахш камол ёфтани кадрњоисоњаи энергетика азоб медињад.Дар сохтмони неругоњ, албатта,иљрои тамоми корњо аз оѓоз тоанљом муњиманд. Лекин васлунасби чархањои неругоњ тољисари њамаи ин корњо мебошад.Ваќте ки неругоњи Варзобро ме-сохтанд, њанўз муњандисони то-љик ба камол нарасида буданд,ки васлу насби чархањои неру-гоњро анљом дињанд. Фарз кар-дем, ки солњои сохтмони силси-ланеругоњњои водии Вахш њаммутахассисони мо ба ин корњотайёр набуданд. Донишгоњи по-литехникии Тољикистон соли па-

нљоњу шаш таъсис ёфта, азњамон ваќт боз факултаи энер-гетикаи он кадрњои муњандисин-ро бо барномаи ягона таълиммедод ва ба фикри ман, пурраимкон буд, ки мутахассисонитољик бо дониши назаривии азтаълимгоњ омўхта, дар сохтмо-нњо таљриба андўхта ба камолрасанду чархањои неругоњњоиНорак ва Бойѓозиро васлу насбкарда, ба истифода супорандва ин мояи ифтихори њаќиќиионњо бошад. Аммо мутахасси-сини тољик аќаллан якчанд чар-ха ё ду-се чархаи ин неругоњ-њоро њам васлу насб накарда-анд. Муаллими муњтарам, ба-рои њамин аз шумо дар бораибарномаи таълим маълумотпурсидам ва дар сурати афза-лият доштани Донишгоњи поли-техникии Ленинград тайёр бу-дам, ки барои тањсил ба оншањр биравам. Охир дар диёримо дарёњо бисёранд ва мо бояднеругоњњои зиёде бисозем.

-Ман бо фикру мулоњизањова эродњои шумо дар хусусиѓайриќаноатбахш ба камол ра-сидани муњандисини тољик му-вофиќа дорам, - декан ба ша-вќу шўр омада, дасти Амрулло-ро фишурд, - салламно башумо, аз њељ кас чунин фикрњоитанќидиро нашунидаам, сал-ламно, мушоњидаю мулоњи-зањои шумо нињоят муњиманд.Шумо медонед, ки мо дар до-нишгоњ ба донишљўён бештарилму маърифати мукаммалиназариявї медињем. Донише, кимо ба шогирдон дар ин бобатмеомўзем, аз ягон донишгоњидигар кам нест. Албатта, баамалия татбиќ шудани он до-нишро низ назорат мекунем.Лекин минбаъд муњандисињаќиќї ба тўли солиён дар май-дони кор ба камол мерасад, башарте ки назария бо амалияпайванд биёбад. Ва барои иншароит фароњам биёяд.

-Устод, он илму донише, кишумо ва дигар профессоронудотсентњо ба мо, донишљўёнмеомўзед, - бо миннатдорї из-

њор дошт Амрулло, - ба дараљаиолї буда, дар сатњи савияи до-нишгоњњои мамолики пешраф-таи хориљї мебошанд. Аз худкардани ин дониши фаровон ваба амал татбиќ намудани он башароити созгори кор ва худи мовобаста аст.

-Мулоњизањо ва фикрњоитанќидии шуморо дар шўроиилмии факулта муњокима наму-да, онњоро ба баррасии љала-саи мушовараи Вазорати мао-риф низ пешбарї мекунем, -гуфт декан, гап бештар дарсари кори амалия аст.

-Устод, агар ин гуфтугузо-рњо ба манфиати њадафи моанљом меёфтанд, хуб мебуд.

-Албатта, ба манфиати корхоњад шуд. Шумо, ки дар хусу-си ин масъала бо дарди дилбањсу талош карда истодаед,њамин худ нишонаи пешравист.

-Устод, њазорон таассуф, киалњол дар диёри мо ягон муњан-диси тољик бо сари боло гуфтанаметавонад, ки дар фалонсохтмон бо ќудрати аќлу фаро-сат ва њунари дастони худ ягончархаи неругоњро васлу насбкарда, ба истифода супурда бо-шад. Мо дар бобати фикру ан-дешаи муњандисї хеле ќафомондаем, муаллим.

-Насли љавони кунунї инќафомониро пушти сар хоњадкард.

-Кошки, њамин тавр мешуд.Амрулло бо њамин минвол

дарди дили худро изњор наму-да, дар ин бобат барои аввалсуњбати ошкоро кард. Роњбаруустоди факултаи энергетикаидонишгоњ низ аз ин гуфтори са-мимї фарањманд гашта буд.Шогирд дар поёни суњбат аз ус-тод эњтиромона хоњиш намуд,ки рољеъ ба сохтмони неру-гоњњои барќи обї барои ба дастовардани рўихати рисолаю ки-тобњои илмї ёрї расонад.

Устод ин хоњиши шогирдропазируфт.

Дар њаќиќат баъд аз ду-серўз Амрулло рўихати тўлонииадабиёти заруриро дарёфта, рў

(Аввалашдар шумораи гузашта)

ба љониби китобхонаи донишгоњнињод. Ба њамин васила ў до-мани шабњои дарозро бо муто-лиаи китоб кўтоњ мекард.

Њамон рўзе ки Амруллодавраи навбатии тањсилро хатмнамуда, ба Роѓун баргашт, ўрохабари хуше маътал буд. Роњ-бари "Спетсгидроэнергомон-таж" Лаврентий ИннокентевичКим вайро ба кор даъват намуд.Дар ин ваќт Мигуренко ба идо-раи асосии ин корхона баргаш-та, бар ивази вай Ким роњбаришуъбаи дар Роѓунбудаи ин му-ассисаи олимаќом таъин шудабуд.

-Амрулло Муќаддасович, -тавассути телефон занг задагуфт Лаврентий Иннокентевич,- воќиф њастам, ки як ваќт дармуассисаи мо хоњишманди коркардан будї. Агар њоло њам инхоњиш дар дили ту шарора дош-та бошад, биё, њамкори мо шав,ба идораи "Спетсгидроэнерго-монтаж" мисли ту муњандисониљасур ва љўянда даркоранд.

-Ба бовариат ташаккур,Лаврентий Иннокентевич, - по-сух гуфт Амрулло, - муассисаиту макони муњандисони олирут-ба аст, њатман меоям ва дар"Спетсгидроэнергомантаж" коркарданро барои худ њамчунмактаби дигаре мењисобам.

Ба њамин минвол ХалиловАмрулло Муќаддасович дар ва-зифаи сардори минтаќаи муас-сисаи баландмаќоми "Спетс-гидроэнергомонтаж" таъин гар-дид.

Воќиан њам коргоњи нав ба-рои Амрулло ба монанди до-нишгоњи бузурги таљрибаомўзїшуд. Ким муњандиси пурдонебуда, аз љумлаи пайравон вашогирдони Мигуренко њисобмеёфт. Вай ба Амрулло ба си-фати устоз васлу насби даст-гоњњои гуногуни иншооти гидро-техникиро омўхт.

-Ман дар вазифањои масъ-ули муассисаи "Спетсгидроэ-нергомонтаж" чордањ сол коркардам, - мегўяд Амрулло Му-ќаддасович, - ин солњоро идо-маи омўзиш, такмили таљрибаюмалака номидан мумкин аст.Њамчун корманди ин муассисадар сохтмони неругоњи барќиобии "Сангтўда - 1" иштирок на-мудам. Кранњои пойгоњи "Санг-тўда- 1", пойгоњи истењсолиикорфармо, толори мошинњои иннеругоњро ман васл кардаам.Барќарору васл кардани кранњошуѓли дўстдоштаи мананд, њар-чанд ки ин кор хеле хатарнокаст. Аслан дар тўли фаъолия-ти худ дањ кранро барќарорунасб кардаам.

Амрулло дар даврањои ба-рои љумњурї муташанниљу душ-вор бо њамкасбон ва њамкоро-ни худ дар сохтмони роњи оњаниЌўрѓонтеппа-Кўлоб, дар эъморипулњои манотиќи Зиѓиртї, Сан-гтўда, Сарбанд ва Ќурбоншањидхизмат намудааст. Сонитар дарноњияи Рашт стансияи насосииЛойобаро барќарор кардааст,ки ба шарофати он сокинонидењот бо оби ошомиданї таъ-мин гардида, киштзорон њамобёрї шудаанд.

Саидќули ЌУРБОН,Бахтёри МУРТАЗО

МИГУРЕНКО бо ин суханонихуд ба сари Амрулло гўё як са-тил оби сарди Вахшро рехт.Вале аљоибаш дар он буд, ки азин оби сард сару тани вай ху-нук нахўрда, балки баръакс он-чунон тафсид, ки гўё ба љисмуљонаш оташ афганда бошанд.Бо ин муомилаи роњбари муас-сисаи баландпояи ленинградїмасъалаи чигили дар нињодиАмрулло нињонбуда боз њам чи-гилтару пургирењтар шуд. Валеин љавони покизасиришти тољиказ Мигуренко заррае њам озур-да нагардид. Зеро Амруллонаѓз воќиф буд, ки Валерий Ро-стиславович комилан суханонињаќро гуфтааст. "Ваќте ки тољи-кон дар муассисаи "Спетсгидро-энергомонтаж"-и ў фаќат бо ко-рњои ронандагию анбордорї вабо тавзењи сўзишворї машѓулбошанд, пас ў чї њам бигўяд",ба дил гузаронд Амрулло. "Агародам амиќ фикр кунад, танњоунвони ин корхона як љањонмаъною мазмун дорад. Асланаз њамин унвони муассиса низмаълум аст, ки масъулину му-тахассисини он бо чї корњоимуњим ва баланд шуѓл доранд",- боз њам дар замир тањлил на-муд Амрулло. "Бале, бо корњоимуњим ва баланд машѓул њас-танд, вале машѓулияташон да-стнорас нест. Кормандони"Спетсгидроэнергомонтаж" ода-мони фавќулодда нестанд, бал-ки инсонњои хоксору замини-анд. Мо њам мисли онњо калладорем, соњибони аќлу фаросат,дасту поњо њастем. Худои бу-зургвор дар вуљуди мо низ та-моми ќудрату имкониятњоро си-риштааст. Ба лутфу инояти Кир-дигор бояд шукрона гўему онњ-оро сањењ истифода намоем. Баманфиати халќи мањбубамон ваободии диёри азизамон кор би-кунем..."

Амрулло бо њамин анде-шањо дар дил ќатъиян ба худќавлу ќарор дод, ки бояд љид-

РОЊИ «НУРАФШОН»

Минбари халќ29 октябри соли 2014№44 (971) 7

Ќабули конститутсия боисгашт, ки њамаи корњои сиёсї,иљтимої, иќтисодї, фарњангї,кишоварзї дар Амрико аз рўинизоми нав рушд намояд. Инњама зарурати ќабули сарќо-нунро дар дигар кишварњо бамиён овард.

Њарчанд њуќуќшиносониЃарб бар он аќидаанд, ки кон-ститутсия ва њимояи њуќуќњоиинсон мол ё эљоди доноёниЃарб аст, ин ба љуз азњаќиќати таърих дур рафтанчизе нест. Манбаъњои таъ-рихї гувоњи онанд, ки 2,5њазор сол пеш Куруши Кабирэъломияе ќабул намуда буд,ки дар он озодии дину мањ-заб, озодии интихоби љойизист, поймол накардани њаќќуњуќуќи каси дигар дар љоиаввал меистод.

Чунин арзиши олии инсон-дўстона аз нигоњи донишман-дони њуќуќи инсон пинњон на-монд ва он дар Эъломияињуќуќи башар, ки 10-уми декаб-ри соли 1948 ќабул шуда буд,мавриди истифода ќарор ги-рифт.

Чун љомеаи љањонї рушднамуд, инсоният бар шинохтињуќуќњои худ комёб гашт, ме-ханизми сохти давлатдорїарзи њастї намуд, инсониятдар њалли масоили ба миёно-мада хешро њомї медонис-тагї шуд, зарурати ќабулиќонуне ба миён омад, ки ди-гар ќонунњои дохили давла-тиро љилавгирї намуда, батанзим дарорад. Ана бо њаминзаруратњои таърихии ба миё-номада давлатњо конститут-сияњои хешро ќабул наму-данд ва низоми кори хешродар асоси он ба роњ монданд.

Дар таърихи навини дав-латдории мо - тољикон ќабулиСарќонун ба таъсиси Љумњу-рии Мухтори Тољикистон ростмеояд. Анљумани дуюми Љум-њурии Мухтори Тољикистон 28-уми апрели соли 1929 Кон-ститутсияи аввали љумњурироќабул намуд, ки он дар асосиСарќонуни соли 1924 ќабулшудаи Иттињоди Шўравї буд.Он замон давлати љавониШўравї дар њолати љангишањрвандї ва мубориза бамуќобили унсурњои ба сохтинав бегона ќарор дошт. Баъ-ди ѓолибияти том бо душма-нонаш мувофиќ ба дигаргун-шавии сохтори сиёсї ба Сар-ќонуни худ солњои 1931,1937,1978 таѓйиру иловањо

Истиќлолиятидавлатии Тољикистоноѓози дигаргунињоитоза дар самти бунёдидавлати мустаќилитољикон гардид ва боќабули Конститутсияинав асоси њуќуќї бароибарпо намуданидавлати соњибистиќлолва љомеаи озодупешрафтаи шањрвандїба миён омад.

ИЉЛОСИЯИ 16-умиШўрои Олии Љумњ-урии Тољикистонбо интихоби њайа-ти нави њукумат ва

Раиси Шўрои Олї бо сарварииЭмомалї Рањмон барои барќа-рор намудани институтњоиљомеаи шањрвандї ва амалїнамудани њуќуќу озодињои ин-сон дар љомеа шароит фароњамовард. Бањри иљрои ин наќшаиазим баъди барњам хўрданисохти шўравї эљоди санаду

Ба пешвози 20-солагии Конститутсияи (Сарќонуни) Љумњурии Тољикистон

КОНСТИТУТСИЯИ(САРЌОНУНИ)ЉУМЊУРИИТОЉИКИСТОН

Аз таърихи Сарќонун

Вожаи конститутсия дар таърихи башарият њамчун ифодагарияк њуљљати сиёсї- њуќуќї дар нимаи дуюми асри 19 пайдо шуда,пасон ин калимаи юнонї, ки маъно "асос"-ро дорад, мавридиистифодаи ањли башар ќарор гирифт. Чун ба сайри таърихии инкалима равем, мебинем, ки нахустин маротиба ИёлотиМуттањидаи Амрико соли 1787 конститутсияи давлатии хешроќабул намуд, ки он дар танзими корњои давлатдорї, њуќуќњоишањрвандон, ислоњотњои сиёсї ва роњњои татбиќи он наќшикалидиро бозид.

даровард. Баъд аз барњамхўрдани давлати абарќудратиИттињоди Шўравї мамлакатњоинави мустаќил чун Русия, Укра-ина, Гурљистон, Молдавия,Озарбойљон, Ўзбекистон, Тољи-кистон, Ќазоќистон, Белорусия,Ќирѓизистон, Арманистон, Тур-кманистон арзи њастї наму-данд. Бояд ќайд кард, ки инњама давлатњои ба њаёти нависиёсї гом менињоданд ва за-рурати ќабули сарќонуни навба миён меомад, аз љумла ба-рои љумњурии мо низ. Њаминзарурат, дигаргун шудани ра-ванди њаёти сиёсию иќтисодї,сохтори давлатдории њукума-ти навтаъсиси љумњуриро во-дор сохт, ки дар асоси ќаро-ри Иљлосияи 16-уми ШўроиОлии Љумњурии Тољикистонтањти роњбарии Эмомалї Рањ-мон њайати нави комиссияиконститутсионї таъсис додашавад.

Ќаблан 10-уми февралисоли 1992 гурўњи корї тањтироњбарии њуќуќшиноси варзи-даи мамлакат Н. Њувайдулло-ев ба кори худ шурўъ кардабуд. Ин њайати корї дар на-тиљаи омўхтани сарќонунњоидигар мамлакатњои рушднаму-да лоињаи Сарќонуни навроњамон сол дар матбуот чопнамуда, ба муњокимаи умумгузошт. Шањрвандони љумњ-урї, ба хусус ањли зиё дармуњокимаи он хеле фаъоло-на ширкат варзида, фикруаќидањои хешро дар сањи-фањои матбуот чоп намудандё ба маркази комиссияи кон-ститутсионї пешнињод кар-данд.

Вале , мутаассифона ,љанги шањрвандї ба ќабулиСарќонуни нав монеа эљодкард. Баъд аз ду сол, баъдибарќарор шудани њокимиятиконститутсионї соли 1994 гур-ўњи дигар аз паи тањияилоињаи нави Сарќонун шу-данд. Баъди муњокимањои чан-дмоња лоињаи нави Сарќонун 6-уми ноябри соли 1994 ба та-риќи раъйпурсии умумихалќїбо иштироки 87% шањрвандонСарќонуни нави кишвар ибо-рат аз 10 боб ва 100 моддаќабул шуд.

Раванди зиндагї, рў ба ин-кишоф нињодани воситањоиистењсолот, дигаргуншавиифазои сиёсии кишвар, таѓйи-рот дар сохтори давлатдорїзарурати дигаргуншавии ќону-нњои амалкунандаро пеш

меовард. Аз ин рў, Њукуматиљумњурї лозим донист, ки му-вофиќ ба талаботи замон баСарќонуни хеш таѓйиру ило-вањо ворид созад. Ин таѓйи-роту иловањо дар Конститут-сияи мо нахустин бор 26 сен-тябри соли 1999 ва маротибаидуюм 22 июни соли 2003 баамал омада буд.

Сарќонуни љумњурии модар асоси конститутсияњои бењ-тарини љањон тањия шудааст вадар он инсоният ва озодии онарзиши олї њисобида мешавад.Њељ манфиат, неъмат ва дороїаз инсон ва њуќуќњову озодии ўболо буда наметавонад.

Конститутсияи ЉумњурииТољикистон дастоварди мил-лии мо ба шумор рафта, дарон забони тољикї чун забонидавлатї, парчам, нишон, суру-ди миллї чун муќаддасотимиллат шинохта шудаанд .Њамчунон дахлнопазирии њуду-ди мамлакат ва имкони исти-фодаи озоди сарватњои фар-њангию маънавї ифодаињуќуќии хешро пайдо намуда-анд. Мардуми бофарњангитољик нисбат ба арзишњоимиллии худ эњтироми хосдошта, ба он арљ мегузорад.Њамин муњаббати бепоёнимардуми мо нисбат ба Сарќо-нуни кишвар аст, ки њар сол6-уми ноябрро чун рўзи ќабу-ли Конститутсия дар сатњибаланд љашн мегиранд.

Хулоса, Сарќонуни кишва-ри мо бо маќсади осудањолиишањрвандони мамлакат ќабулгардида, дар он озодии инсончун арзиши олї ифода ёфта-аст.

Рустам СОЛИЊОВ,Аълочии

маорифи Тољикистон

он Љумњурии Тољикистон давла-ти соњибихтиёр, демократї,њуќуќбунёд, дунявї ва ягонаэълон гардида, тибќи моддаи 6-уми он халќ баёнгари њокимия-ти ягона дар љумњурї эътирофшуд.

Президенти Љумњурии Тољи-кистон Эмомалї Рањмон дарПаёми табрикии худ ба муноси-бати 18-умин солгарди РўзиКонститутсияи Љумњурии Тољи-кистон, 5 ноябри соли 2012 дарбораи таѓйиру иловањои ба инсанади олї воридшуда иброзиназар намуда, аз љумла гуфт:

ИЌБОЛНОМАИМИЛЛАТ

ќонунњои нав ва барои ин амалќабули Конститутсияи нав зарурбуд. Бо роњбарии Раиси ШўроиОлї муњтарам Эмомалї РањмонКомиссияи конститутсионї таъ-сис ёфта, он Лоињаи Конститут-сияи навро тањия намуд ва 6ноябри соли 1994 тавассутиовоздињии умумихалќї Консти-тутсия -Сарќонуни ЉумњурииТољикистон ќабул шуд. ТибќиКонститутсия эъмори давлатидемократї, њуќуќбунёд, дунявїва иљтимої њадафи ЉумњурииТољикистон гардида, вай чуншакли давлатдорї аз љонибиљомеаи мутамаддини љањон па-зируфта шудааст. Ин имкон дод,ки Тољикистон ба љомеаи љањонїпайваст шавад ва дар арсаибайналмилалї эътироф гардад.Вай яке аз нишонањои муњимта-рини соњибихтиёрии кишвармањсуб гашта, хусусиятњои хосидавлати милии соњибихтиёр,демократї, дунявї ва ягонаротаљассум менамояд ва дар худмоњияти тамоми соњањои њаётииќтисодї, сиёсї, иљтимої, фар-њангї ва њуќуќии давлатуљомеаи тољиконро ифода мена-мояд. Мувофиќи моддаи 1-уми

"Бо дарназардошти ниёзман-дињои сиёсии љомеаи Тољикис-тон ва мутобиќи талаботу пеш-рафти он дар соли 1999 ва дарсоли 2003 таѓйиру иловањо баКонститутсия ворид шуданд, кибарои пойдору устувор гардида-ни сулњу субот ва вањдатимиллї оѓози раванди татбиќињадафњои стратегии давлат, азљумла таъмини Истиќлолиятиэнергетикиву озуќаворї, аз бун-басти коммуникатсионї рањоїбахшидани кишвар ва баландбардоштани сатњу сифати зин-дагии мардум шароити мусоидфароњам оварданд. ТакмилиКонститутсия имкон дод, ки дартањкими минбаъдаи дастовар-дњои истиќлолият, мустањкамгардидани рукнњои давлатдорї,вањдату суботи љомеа, бунёдиљомеаи шањрвандї, рушди иќти-содиву иљтимої ва сиёсиву фа-рњангї, болоравии нуфузи Тољи-кистон дар арсаи байналми-лалї боз њам устувор гардид."Наќши Конститутсияи ЉумњурииТољикистон њамчун сарчашмаиќонунгузории кишвар ва зами-наи рушди муносибатњоињуќуќии љамъиятї зина ба зинадар устувор гардидани принси-пњои миллии давлатдории нави-ни тољикон, бунёди давлати со-њибихтиёр, демократї, њуќуќбу-нёд, дунявї ва ягона инъикосмегардад. Итминони комил до-рем, ки Тољикистони мо бо сиё-сати хирадмандона ва барно-мањои созандаи Сарвари давла-тамон Эмомалї Рањмон боќадамњои устувор ба пеш мера-вад ва Ватанамон боз њам обо-ду шукуфон мегардад.

Холиќ ШУКУРОВ,ш.Панљакент

Минбари халќ29 октябри соли 2014

№44 (971)8

Бале, Сарќонун аз дурињо расида ба диёри арљмандуозод ва озодагони мо. Ин ќонунест, ки бахти моро муайянменамояд ва сари моро дар љойгоње мисли сохторњоидавлатї, ки дар љањон њастанд, бо сохти демократии худба фалакњо мебардорад, ки соњиби чунин давлат ва ондавлат дорои чунин сарќонун аст, њастем. Бо он ваќонунњои вай саодатмандем ва дар зери партави инќонун бегазанд зиндагї дорем ва ў моро дифоъгар аст.

Тавре интизор мерафт, ањзоби"Народний фронт" - и сарвазир Ар-сений Ятсенюк ва "Блоки Пётр По-рошенко" пирўзии бештар ба дастоварданд. Ањзоби ба президентиУкраина наздик -"Самопомош"-имири Лвов Андрей Садовой, "Њизбирадикали"-и Олег Ляшко", "Баткив-щина"-и Юлий Тимошенко низ азњадди 5-дарсада гузаштанд ва соњи-би чанд љой дар парлумони нав гар-диданд. Њамин тариќ, Ю.Тимошен-ко боз ба майдони сиёсат бармегар-дад. Интизор меравад, ки ин се њизбиба њам наздик эътилофи парлумонїташкил мекунанд.

"Њизби минтаќањо", ки таѓйирином карда, унвони "Украинаи муќта-дир" гирифта буд, Њизби коммунис-ти Украина, инчунин, ањзоби машњу-ри "Сектори рост", "Заступ" - ва чан-де дигарон аз монеаи 5-дарсада гу-зашта натавонистанд.

Дар њавзањои интихоботии мажо-ритарї - якмандата аксаран беш аз90 нафар пирўзї ба даст оварданд,ки дар интихобот бо роњи худпешни-њодкунї, ширкат намуданд. Дар инбахш намояндагони "Блоки Пётр По-рошенко" пирўзии бештар доранд.Њарчанд, ки баъзе ањзоб дар рўйхатињизбї райъи заруриро гирифта ната-вонистанд, сарварон ва аъзои алоњи-даи онон соњиби мандати вакилї ме-шаванд. Аз љумла, сарвари гурўњи"Сектори рост" Дмитрий Ярош ва ко-тиби матбуотии он Борислав Березаба райъи бештари интихобкунанда-гон соњиб шуданд. Халабони украинїНадежда Савченко, ки алъон дармањбаси Русия ќарор доршта, бароиќатли рўзноманигорони рус гумонбардониста мешавад, тавассути руйха-ти њизбии "Баткившина" вакили пар-

Ба пешвози 20-солагии Конститутсияи(Сарќонуни) Љумњурии Тољикистон

ЗИ ДУРИИЗАМОНАЊО РАСИДАЕМ...

РЕШАЊОИ Сарќонунба "сарќонун"-њоиањди бостони мо -"Динкард", "Минуихирад" ва "Эъломияи

Куруши Кабир" мерасад ва багуфтаи шоири мањбуб Гулназар,"Зи дури замонањо расидаем вадар зери парчами парчамбардо-рони мењани мањбуб саф каши-даем". Озод њастем ва озодиро та-раннум менамоем.

Конститутсияи (Сарќонуни)Љумњурии Тољикистон 6-уми нояб-ри соли 1994 дар раъйпурсииумумихалќї ќабул шуд ва баъдандар таърихи 26-уми сентябрисоли 1999 ва 22-юми июли соли2003 боз бо тариќи раъйпурсииумумихалќї ба ин ќонуни асосїтаѓйиру иловањо ворид кардашуд. Чун ќонун пас аз соњибис-тиќлол шудани Тољикистон боринахуст ќабул гашта буд, ба таѓй-иру иловањо эњтиёљ дошт ва боон таѓйиру иловањо суфта ва мар-думї гашт.

Ќонуне, ки аз нангу номи мо,нишони рафтагони мост ва роњ-намои мо ва ояндагони мо аст,рўи кор омад. Он бањри шањрван-дони мо, ки вориси ин диёр ва инмарзу бум њастанд, љањони љови-дона аст ва дар ин љањони љови-дона њар кас пай мегузорад ва инпайи мо гузошта "Сарќонун"-и модар авохири асри бисти милодїаст ва бигзор љовидона монад.Ва он як навбањор аст ва навба-њорест, ки хазон надорад, чун иннавбањор дар заминаи вафо бавуљуд омада. Чун мазраи вафоаст, ки дар канори замини аљдодїруста истода, камол меёбад. Ка-нори вай бекарон аст. Оѓози онин гуфта аст, ки ба њамаи шањр-вандони Тољикистони азиз таал-луќ дорад:

«Мо, халќи Тољикистон ,Ќисми људонашавандониљомеаи љањон буда, худро дарназди наслњои гузашта, њозирава оянда масъул ва вазифадордониста, таъмини соњибихтиё-рии давлати худ ва рушду ка-моли онро дарк намуда, озодїва њуќуќи шахсро муќаддасшуморида, баробарњуќуќї вадўстии тамоми миллату халќ-иятњоро эътироф карда, бунё-ди љомеаи адолатпарварро ва-зифаи худ ќарор дода, њаминконститутсияро ќабул ваэълон менамоем».

Ва ин аст, ки пеш аз њама вабеш аз њама мо бояд ин назарродар радифи аввал монем: "дарназди наслњои гузашта, њозира ваоянда" масъул будани худро њардаќиќаву соат аз ёд набарорем вадар њамин радиф соњибистиќ-лолї, соњибихтиёрї, рушду камо-ли давлати худро дарк ва њифзнамуда тавонем ва мо имрўз бо

сарварии Президенти кишварЭмомалї Рањмон ба ин роњ гомбардошта истодаем ва бовар до-рам, ки муваффаќ шуда њам ме-тавонем, чун ќадамњои нахустинимо устувор аст ва моро ба сўиояндаи дурахшон роњнамої меку-над. Танњо дарки он имрўз зарураст ва ман гумон менамоям, кихалќи азизи тољик онро дарк ме-кунад. Дањ боби пурмуњтавои инќонун љавобгўи андешаи болоства њар модда ва банду басти онроњнамои шањрвандони тољики-стонї аст.

Он њидояткунанда ба озодиства њимояткунанда аз бедодист,чун роњнамоест, ки нишонаашќутби ободист, ки ба њамагон не-рўи рўзафзун мебахшад. Ќонуникафолат, ваколат ва асолат, ас-лият ва ахиран адолат аст, маз-мун ва муњтаво, маѓз ва асоси оннуктаи болоро дар бар мегирад.

Ва Сарќонуни кишвар кушо-яндаи бахту рањи армони њар яктољику тољикистонї аст, хатти озо-дии виљдони шањрвандони азизмебошад. Дар Ќонуни асосїхеле барљастаю хоно њуќуќњоиинсон ифода ёфтааст. Њар њарфе,ки дар он ба назар мерасад, не-рўи рўзафзуни халќи тољик ва ха-лќњои дигаре, ки дар ин сарзами-ни бињиштосо умр ба сар меба-ранд, меафзояд ва имрўз онњо босарварии Љаноби Олї ЭмомалїРањмон ба сўи ободиву созандагїрањсипор њастанд.

Тољикистон модари ягонаињамаи аќвом ва миллатњоест, кидар ў зиндагї менамоянд ва инроин ќонун кафолат медињад. Инаст, ки ин ќонун чун худи кишварбаќои мост. Ин нукта бастагие баягонагии мо дорад ва он баќоихонадони њамаи тољикистониёнаст. Чун ин ќонун ба оњангу навоизиндагии мост ва бо зиндагї љўраст. Нуреро мемонад, ки дар рухнаќш мегузорад ва нур худ рўњбуда, Ќонуни асосї бояд ба рўњуравони мо таъсир гузорад. Ва инќонун ба рўњу равони њамаи шањ-рвандони кишвар таъсир дорад ваоянда низ таъсиргузор бояд бо-шад. Чун он номаи бахти мардумаст ва озодии њамаи мост. Дар ондонаи бахти мардум кошта шуда-аст. Китобе, ќонуне аст, ки иќбо-ли моро бар худ дорад ва нањамаи халќњои љањон бо он ќадаршумораи зиёд иќболнома доранд.Ин иќболнома ба тољварї соњибибахту тахт будани мо гувоњномамедињад. Гувоњнома аз он аст, кимо соњиби ќонун њастем ва он баталаботи љањон ва љањониёну худимо љавобгў аст ва аз озодии мо су-хан мегўяд ва ободии моро дифоъмекунад.

Мењринисо РАЉАБОВА,љонишини раиси

ноњияи Ќубодиён

Авзои љањон

Рўзи якшанбе дар Украина интихоботи парлумонї баргузор гашт. Номзадњо барои соњибшудан ба 423 љой сабќат намуданд. Ќаблан Радаи олии Украина 450 љой дошта, банисфи он тавассути рўйхати њизбї ва ба нисфи дигараш аз њавзањои мажоритарї -якмандатї райъ медоданд. Вале бо сабаби ба њайати Русия гузаштани нимљазираиКрим ва Севастопол, инчунин эълом гаштани вазъияти махсус дар вилоятњои Донетск ваЛуганск 27 љой холї монд.

ИНТИХОБОТИ ПАРЛУМОНЇДАР УКРАИНАлумон интихоб шудааст.

"Њизби минтаќањо"-и Украинамаѓлуб гашта бошад њам, як ќисмиаъзои он, ки ба худ номи "Блоки му-холифин" гирифтанд, таќрибан ба 10дарсади овозњо соњиб шуданд. Са-баби бохти коммунистњои Украина босабаби фишорњои пайваста пешакїмаълум буд ва президенти УкраинаПётр Порошенко аллакай изњор на-муд, ки вай барои љиноятњои ќаблиихуд њуќуќи дар парлумон монданронадошт.

Љараёни интихобот аз љонибисозмонњои байналмилалї эътироф

гардид. Намояндагони доирањои рас-мии Русия њам изњор намуданд, киинтихоботро эътироф менамоянд вабо њайати нави парлумони Украинањамкорї хоњанд кард, вале аз на-тиљањои он дар ташвишанд, зеро киба фикри онњо ањзоби тарафдориљанг зиёд шуданд. Вале коршиносонба он назаранд, ки аслан сафи љанг-хоњон камтар шудааст. Барномањоипешазинтихоботии њизбњои ѓолиб якќатор ислоњотро ба наќша гирифта,аз љумла ният доранд, ки аъзои њуку-матро аз баъзе имтиёзњо мањрумнамоянд.

Дар Индонезия дар як рўзќурби асъори миллї хеле баландшуд, ки ба ин њолат осоиши сиёсїмусоидат намуд. Зоњиран, сулњусуботи тољикон ба дигар кишварњочун намунаи хуби иродаи некисиёсї хидмат мекунад. Пас азоштишавии Ашраф Ѓанї Ањмад-зай ва Абдулло Абдулло - ду ном-зад ба маќоми президентї дарАфѓонистон, њафтаи гузашта даркишвари бузурги Индонезия њамаз чунин иќдоми нек истифодабурданд. Дар Индонезия њанўз 22июл пирўзии номзад ба маќомипрезидентї Љоко Видото эъломгашта буд. Аммо њарифи боэъти-

Прокуратураи Туркия 53 на-фар собиќ мансабдорони волома-ќоми кишварро, ки охири соли гу-зашта дар мољарои пуровозаиришвахўрї гумонбар донисташуда, пояи њукумати собиќ сарва-зир, њоло президенти кишвар Ра-љаб Тайиб Эрдуѓонро ба ларзаоварда буд, аз љавобгарї озод на-муд. Дар байни онњо тољири эронїРизо Зарраб, фарзандони чандвазир, аз љумла писарони собиќвазирони корњои дохилї, иќтисод

ОСОИШИ СИЁСЇ- СУБОТИ ИЌТИСОДЇ

бори ў Правобо Субианто дарбарномаи телевизонї эътирознамуд, ки дар њисоби раъйи мар-дум ба таќааллубкорї роњ додашудааст. Аз ин рў, њукуматдорииВидоторо ѓайриќонунї њисобид.То интихобот Видото сарварињукумати пойтахти кишвар будуСубианто роњбари њизби "Љерин-дра". Дар суд, ки моњи августмасъаларо баррасї намуд, Суби-анто мурофиаро бохт. Аммо эъти-рози худро давом дода, метаво-нист, тарафдоронашро барои та-зоњурот ба майдон барорад. Кор-шиносони Ѓарб 3 октябр тахминкарданд, ки шояд низои фољиабо-

ре ба монанди тазоњуроти дуру-дарози Гонконг ва Тайланд рухдињад. Вале нињоят, аќли солимѓалаба карду Субианто натиљаираъйдињиро эътироф карда, Ви-доторо ба пирўзї табрик намуд.Вале минбаъд ў ихтиёр дорад ко-рњои њукумати навро зери танќидгирад.

Мавриди зикр аст, ки бо нуфу-си ањолї Индонезия дар љањон дарљойи чорум ва рушди иќтисод дарљойи дањум ќарор дорад. Айни за-мон, вазъияти иќтисодии Индоне-зия ташвишомез буда, ислоњотизиёдеро талаб мекунад. Аз љумла,танњо барои рушди бахшњои маб-лаѓталаби саноат, хољагии ман-зилї, тандурустї ва маориф 60млрд. доллар зарур аст. Президен-ти нав тасмим дорад, ки нархи на-фтро 50% баланд бардорад, ки инамал ба буља 13 миллиард долла-ри иловагї медињад. Дар акси њолметавонад бозмонї рух дињад.

ПАРВАНДАИ МАНСАБДОРОНТО СУД НАРАСИД

ва экология низ буданд ва ин маљ-бур намуд, ки собиќ вазирон истеъ-фо дињанд. Баъдан боз чандинвазиру кормандони масъул аз ва-зифа сабукдўш карда шуданд.

Раљаб Тайиб Эрдуѓон аз оѓозиќазия онро кўшиши ба вуљуд овор-дани табадуллот номид ва дар

посух ба ин амал он замон ба си-фати сарвазир беш аз 400 нафаркорманди пулисро ба истеъфофиристода буд. Ба фикри корши-носон, пас аз он, ки собиќ сарва-зир њоло раисљумњур шудааст, ак-сари онњо озод хоњанд шуд.

Љ.ЌУДДУС

Минбари халќ29 октябри соли 2014№44 (971) 9

РОЊИ либералї - консер-ватї, ки аз оѓоз интихобгардид, бењбудии ин соњаињаётан муњими иќтисодиёт-ро таъмин намуда натаво-

нист. Азбаски мазмуни асосии ба роњмондани муносибатњои бозорї ва исло-њоти амалишаванда танњо бо озодкунииоддии нархњо ва аз зери назорати дав-лат баровардани истењсолот алоќамандкарда мешуд, он дар асл ба бењимоятииистењсолкунанда ва бетартибињо дар ро-битањои берунии иќтисодї боис гардид.Аслан, сектори аграрии иќтисодиётимамлакат дар модели бозори раќобатикомилдошта ќарор гирифт. Вале шар-тњои нахустину ибтидоии воридшавии онба муносибатњои нави иќтисодї аз кам-будињо орї набуданд. Дар шароити та-варруми тўлонї ва шароити гарониинархи захирањои моддиву техникї нар-хи барои мањсулоти онњо ќароршуда за-раровар буд ва ё танњо имконияти азна-вистењсокуниро ба вуљуд меовард. Дарнатиљаи ин, тадбирњои андешидашудаоид ба азнавсозии хољагињо ва азнавсо-зии заминњое, ки барои истењсолоти ки-шоварзї људо гардидаанд, то имрўз низќариб натиљае надорад. Зеро дар шаро-итњои пастравии иќтисодиёт омилњоиасосии иќтисодиёти бозоргонї талаботва пешнињод (талабу таќозо) њамчун ра-ќобати солими истењсолкунандагонимањсулот бетаъсир мемонанд.

Дар шароити кунунии муносибатњоипуливу молї на танњо зиёд кардани ис-тењсоли мањсулот манфиатовар нест,балки истифодаи пасандозњои истењ-солкунандагон, истифодаи техникавутехнологияњои нав низ нафъе намео-рад. Аз ин рў, бењтар он аст, ки усулњоиоддии истењсолот истифода гардид.

Тавассути дар бораи имкониятњоибунёди бозор бо роњи оддии озод наму-дани нархњо ва аз зери назорати дав-лат озод намудани истењсолот аз нафањ-мидани принсипњои амалї гардиданииќтисодиёти бозорї дар соњаи аграрїсарчашма мегирад. Маълум аст, ки ма-фњуми амалї гардидани иќтисодиёт бамувофиќати нархњои якхела алоќамандаст. Яъне аз нуќтаи назари назария инмувофиќ омадани њаљми талабот вапешнињод ба мањсулоти муайян бо њара-катњои зарурии иљтимої барои истењсо-ли мањсулот аст. Дар асл бошад, муво-фиќати комили ин меъёрњо вуљуд надош-та, он чун тамоюле мављуд аст ва ноба-робарии нархњо наметавонад афзоишиистењсоли мањсулот ва таќсимоти онротанзим намояд. Дар ин њол, озодии ко-мили нархњо ба љои созандагї, баръаксоќибатњои харобкорона хоњад дошт, кинатиљаи чанд соли охир ва таљрибаиљањонї онро собит менамояд.

КИШОВАРЗЇ

Соњибихтиёрї ва истиќлолияти Тољикистон водор менамояд, ки минбаъдњалли масоили марбути таъмини ањолиро бо озуќаворї ва мањсулотикишоварзї асосан аз њисоби захирањои обу замин ва комплекси агросаноатиисамаранок амалкунанда њаллу фасл намоем. Аз ин нуќтаи назар комплексиагросаноатї (КАС) он соњаи хољагии халќ мањсуб меёбад, ки вазифадор аст,дар самти таъмини ањолї бо озуќа ва бозори беруна имкониятњои худроистифода намояд. Аз ин рў, вазифаи асосии ислоњоти сохтор дар давраи аввалхеле рўшан ба назар мерасад: ин иваз намудани усулњои маъмурї -фармонфармої ба усулњои иќтисодї ва баланд бардоштани наќшимуносибатњои моливу аграрї, ки шароитњои ибтидоии он нисбат баљумњурињои дигари иттифоќї нисбатан бад буданд, боиси буњрон гаштанд. Азсоли 1990 то соли 1997 истењсол 3-5 маротиба кам гардид, њол он ки дармамлакатњои капиталистї дар давраи буњрон ин нишондињанда 1/3 њиссаитамоми мањсулотро ташкил мекард.

БУЊРОНИ АГРАРЇШароитњои истењсолие, ки бо замин

- њамчун воситаи хољагидории истењсо-лоти мавсимї алоќаманд аст ва на-тиљањои он ба боду њаво ва омилњои ди-гаре, ки кишоварзиро аз саноат фарќ ме-кунонад, вобастагї доранд. Ба назар на-гирифтани ин омилњо дар амал ба ворид-шавии нобаробари воситањо ва вобастагардидани КАС аз захирањои ќарзї ва до-татсияњои буљетї оварда мерасонад.

Дар ин замина шароитњои махсуситакрористењсолї тавсия ёфта, ба онбоис мегардад, ки хусусияти бозор, њам-чунин пул ва мањсулоти истењсолшудаба инобат гирифта нашаванд. Дењќонмехоњад ё не, ў бояд дар фасли бањордона ба замин пошад ва њосилашро би-гирад, новобаста ба муњлатњои муќар-рарнамудаи бонкњо ва нархи наво за-хирањои моддї дар тирамоњ љамъ ова-рад. Хоњад ё нахоњад, њосили ў ново-баста ба нархи бозор пухта мерасадва дењќон бояд онро ба савдо барорад,дар он њолате ки нархи мањсулот ха-рољоти ўро пўшонида наметавонад (ха-рољоти техникаву дорувории кишо-варзї, харољот барои бартараф наму-дани оќибатњои офатњои табиї). Аз та-рафи дигар, дар соњаи кишоварзї гар-диши сусти сармояи пуливу молїљорист. Биноњо ва иншоот, мошину ме-ханизмњо ним сол ё аз он камтар исти-фода гардида, ваќтњои дигар бењудамехобанд. Дар чунин маврид илољи яго-на кам кардани маблаѓгузорї ва ќарзњ-ост. Оќибатњои чунин тадбир маълумаст: пастравии истењсолот, барњамхўрдани базаи истењсолот бо равандихаробиовари хоси он ва ѓайра.

Бинобар ин, дар соњаи кишоварзїбидуни базаи молиявї ва моддиву тех-никї ва воситањои барои онњо зарур вакор кардан ѓайриимкон аст, вагарнамуњлатњои гузаронидани тадбирњои аг-росаноатї вайрон гашта, низоми техно-логї риоя намешавад. Дар натиља, ис-тењсоли мањсулот кам гардида, бароиталафёбии ашёи хом шароит мусоидмегардад. Пас, оё дењќонон ба воси-тањои истењсолот лоаќал ба яке аз иномилњо шакли моликиятдорї таъсиремерасонад? Не, дар њама њолат дењќонсоњибкори хуб нахоњад буд.

Сабаби асосии пастравии истењсо-лот норасоии таъминоти воситањо вамањдудияти маблаѓњост ва њалли инмасъалањои калидї ба соњањои дигаралоќаманд аст. Пас, хулоса метавонкард, ки сабаби тавсиаи буњрони аграрїтангназарї ва камбудињо дар интихобироњњои ислоњоти КАС ва пеш аз њама,саросемагии аз њад зиёди дур андохта-ни давлат аз иљрои вазифањои худ дартанзими нархњо, андозњову муносиба-тњои ќарзию молиявї мебошад. Њамаи

ин омилњо якљоя бо бенизомї, љангишањрвандї дар соњаи кишоварзї гуза-ронидани ислоњотро душвор гардон-данд.

Оќибати њолати кашолёфтаи муноси-батњои пуливу молї, озодкунии нархњо бавоситањои истењсолот ва то андозае мањ-дуд кардани нархњо ба мањсулоти кишо-варзї (бо сабаби монополизми саноатикоркард ва беназоратии воридот) оќибаттаъсири худро на танњо ба такрористењ-солии оддї, балки такрористењсолии ва-сеъ низ хоњад расонд. Дар натиља, сар-чашмаи ягонаи љамъоварии маблаѓњодар соњаи кишоварзї пасандозњои хусусїгардиданд, ки аз фурўши мањсулоти ба-дастомада ба вуљуд омаданд. Аз ин рў,новобаста аз он ки мо чї гуна усули хо-љагидориро ба роњ монданием, муноси-батњои моливу пулї, ки имрўз дар њолихаробанд, њамчунин беназоратии озодиинархњо чун омилњои асосии пастравиииќтисодиёт боќї мемонанд. Ва муноси-бати илмии асоснок мављуд нест, ки инсўрохї "дарбењ" карда шавад. Тадбирњоиандешидашуда дар натиљаи санљишу ха-тое, ки барои соњаи кишоварзї хеле га-рон афтодааст, гузаронида мешаванд.Натиља он аст, ки захирањои мањсулотиѓизої кам гардида, норасоии воќеии онба вуљуд омадааст. Дар тўли ин солњо азмуносибати хусусияти мусодиракунидош-та ба соњаи кишоварзї (аз он љумла, иќти-содиёти пинњонкорона) бо роњњои ќону-ниву ѓайриќонунї маблаѓи зиёде ситони-да шудааст, ки метавонистанд, тамомихарољоти мављударо таъмин карда, ќис-ман барои азнавсозии куллии базаи ис-тењсолии тамоми КАС-и Тољикистон ис-тифода бурда шаванд.

Илова бар ин, дар баробари сиёса-ти нархии амалишаванда сиёсати ан-доз дар соњаи кишоварзї, ки хеле сод-да буда, ба нафъи хазинаи давлат кормекард, бештари дењќононро ба њола-ти муфлисшавї расонда, ба нестї ра-сидани истењсолоти молњоро анљом ме-дињад. Натиљањои "гуруснагї"-и моли-явї ва таъминоти мањдуди воситањо басоњаи кишоварзї дар навбати худ моропешорўи мушкилии барќароркуниињосилхезии заминњо ва иншооти обї,харобшавии "маънавию љисмонии ба-заи истењсолот, камшавии саршуморичорво, соњаи тухмипарварї ва самара-нокии ночизи захирањои мењнатї гу-зошт. Нигоњ доштани ин гуна вазъисоњаи кишоварзї мушкилоти бештаре-ро дар соњаи барќароркунї ба вуљудоварда, боздоштани пастравии сатњикунунии истењсоли мањсулотро ѓайри-имкон мегардонад. Пас, вазифаи дав-лат њамчун, кафили таъминоти мамла-кат бо маводи ѓизої њамин аст, ки бодарназардошти вазъу шароитњои ба-

вуљудомада тадбирњои зиддибуњрони-ро амалї созад.

Барои ба чунин њадаф расидан таљ-рибаи љањониро оид ба рафъи буњрониљиддии иќтисодї, аз он љумла дарсоњаи кишоварзї бояд омўхт. Шартиасосї ба ќадри кофї таъмин намуданимамлакат бо маводи ѓизої аст. Бароиаксари мамолики мутараќќии оламсоњаи кишоварзї асоси иќтисодиёт до-ниста мешавад ва барои шукуфоиимамлакат њамчун тањкурсї хизмат ме-расонад. Масалан, дар Љопони пас азсолњои љанг соњањои муњимтарин мо-њидорї ва кишоварзї буд, пасон - нас-сољї ва энергетика. Дар ин замина ќайдбояд кард, ки тараќќиёти саноати нас-сољї бо пахтаи аз хориљ овардашудатаъмин карда мешуд, чунки аз љињатииќтисодї ин тадбир хеле манфиатнокбуд. Вале дар мамлакати мо, ки базаикофии ашёи хом мављуд аст, њанўз са-ноати нассољї тараќќї надорад. Маса-лан, комёбињои бадастомадаи ислоњо-ти Чин далели равшани интихоби ду-русти афзалиятњост, яъне онњо низсоњаи кишоварзиро интихоб карданд.Вай барои рафъи мушкилоти норасоиимаводи ѓизої дар мамалкат кўмак кардва барои тараќќиёти соњањои дигари ис-тењсолот (бахусус, саноати дењот) та-коне бахшид. Дар ИМА ва мамоликиЃарб низ сиёсати махсуси протексиони-ро, ки он барои ба даст овардани ис-тиќлолияти озуќаворї нигаронида шу-дааст, амалї менамоянд. Сектори аг-рарї дар ин љо ба таври махсус таъкидкарда мешавад, барои истењсоли мањ-сулоти кишоварзї дотатсияњо дарЉопон -70%, мамалкатњои Авроосиё-50%, Канада-40% ва ИМА -25%-ро таш-кил медињанд. Ин тадбирњоро онњо бомаќсади ягона таъмини амнияти озуќа-ворї ва табдил додани мамлакат бакишвари "серу пур" амалї намуданд. Бовуљуди ин, ягон мамлакати мутараќќї азидоракунии давлатии иќтисодиёт, баху-сус, аз соњаи кишоварзї даст накаши-дааст. Системаи ташкили дастгириидавлатии соњаи кишоварзї, ки онњо ис-тифода мебаранд, сатњи баланди та-раќќиёти ин соњаро таъмин намуд.

Ин чунин маъно надорад, њамаиусулњоеро, ки натиљањои мусбатро боисгаштаанд, оё кўр-кўрона нусхабардорїкардан зарур аст. Вале ањамияти онњова истифодаи эљодкоронаашон метаво-над, барои Тољикистон низ манфиато-вар бошад. Њамаи инро ба назар ги-рифта, чунин хулоса кардан мумкин аст:соњаи кишоварзї ва сектори аграриробидуни протексионизми давлатї болобардоштан имконнопазир аст.

Фаррух АБДУВОСИЕВ

ВА СТРАТЕГИЯИ ИСЛОЊОТБУЊРВА СТРА

Минбари халќ29 октябри соли 2014

№44 (971)10 ТАНДУРУСТЇ

ЧАНДЕ пеш муовини аввали коти-би Палатаи љамъиятии Федерат-сияи Русия Владислав Гриб пеш-нињод намуд, ки фурўши нўшо-бањои ширини газдор ба кўдакони

то 14-сола манъ карда шавад. Ў дар як номааз сарвазири Федератсияи Русия ДмитрийМедведев хоњиш намудааст, ки илова ба манъифурўш дар рўи зарфњо огоњї аз хатари гириф-торшавї ба бемории диабети ќанд, фарбењ-шавї ва дигар беморињоро таъкид намоянд.

Владислав Гриб мазмуни номаашро чуниншарњ додааст: "Ба фикри ман фурўши ин нўшо-кињоро дар мактабњо, ќањвахонањои кўдакона,шифохонањо ва муассисањои дигар, ки кўдакононњоро дар ин љойњо бе назорати волидайнхарида метавонанд, хеле мањдуд ё бењтараштамоман манъ кардан лозим аст. Зеро агарнўшокии ширини газдорро тез-тез ва ба миќ-дори зиёд истеъмол кунед, ба саломатиатонзарар мерасонад ва ба беморињои фарбењ-шавї, диабети ќанд, беморињои гуногуни меъ-да гирифтор мешавед".

Ба гуфтаи Гриб чораи мазкур мањз ба му-ќобили ин ё он ширкат нигаронида нашудааст.

Њадаф аз ин чора пешгирии истеъмолимањсулоти зарарнокест, ки дар кўдакон вобас-тагї (мўътод шудан, кайфї шудан)-ро эљодкарда, билохира ба беморињои вазнин дучормесозанд.

Дар бораи зарари нўшобањои ширине, кикасро ба худ љалб месозанд, чанд сол боз му-њаќќиќони соњаи тиб бонги изтироб мезананд.Чунончи, як гурўњ олимони соња аз чанд киш-вари Аврупо тайи солиёни зиёд хосияти нўшо-бањои машњури тамѓаи "Кола" (пепси-кола,кока-кола)-ро омўхта, ба хулосае омаданд, кибардавом нўшидани ин нўшобањои шириноќибати талх меорад.

Масалан, дуру дароз истеъмол намуданиин нўшобањо боиси суст шудани нерўи љинсиимардњо ва безурёт гаштани занњо мешудааст.Зеро дар замонњои ќадим чормаѓзаки "кола"-ро ба љанговарони ќабилањои њиндуи Амрикомедоданд. Хоидани "кола" ном чормаѓзак не-рўи љинсиро суст карда ба љанговарон имконнамедод, ки дар бораи шањватронї фикр ку-нанд.

Пас аз нўшидани "Кола" ширинии баро-бари 10 ќошуќ шакар фавран ба љисми инсонзарба мезанад. Танњо кислотаи фосфати тар-киби нўшоба дар чунин њол пеши ќайкуниромегирад. Вагарна дар њолати муќаррарї 10ќошуќ шакар метавонад боиси ќайкунї гардад.Баъди 20 даќиќаи нўшидани кола миќдори ин-сулин дар хун баланд мешавад. Љигар ќандроба чарб табдил медињад. Пас аз 40 даќиќа орга-низм кофеини таркиби "кола"-ро ба худ љазбмекунад. Фишори хун баландтар мешавад,зеро љигар ќанди бештарро ба хун медињад.Хоби кас парида, гавњараки чашм васеъ ме-шавад. Пас аз 45 даќиќа истењсоли њормони"донамин", ки маркази кайфиятбарии майна-ро бармеангезад, меафзояд. Ин гуна таъсир-расониро баъзе аз маводи мухаддир, аз љумла,"њероин" њам доранд.

Баъди як соати истеъмоли "Кола" кисло-таи фосфор мубодилаи моддањоро бо роњипайвастшавии калтсий, рўњ ва магний дар рўдаметезонад. Таъсири пешобронии кофеин бакор медарояд. Калтсий аз устухон шуста шуда,

ЗАРАРИ НЎШОБАЊОИГАЗДОР БА САЛОМАТЇ

Ин байти машњури СоибиТабрезї дар паси дариутоќи табиби варзидавупуртаљриба, директориМаркази тиббии шањрииРаёсати тандурустии шањриДушанбе СоњибназарРањмонов навишта шудааст.

ВОЌЕАН байти мазкур баёнгари њоли аксари табибонисоњибдилу дардошно буда,ормони ќалби онњоро бозгўмекунад. Мањз онњо бо та-

бассум дардњои дилашонро рўпўш кар-да, мекўшанд ба дарди бемор даво бах-шанд ва чароѓи умедро дар дили ў фур-ўзон нигоњ доранд.Ба хотири анљом до-дани рисолати касбию инсонї њастиихудро фидо мекунанд.

Хушбахтона, чунин табибони фидоїимрўз дар кишвари мо кам нестанд.Рўзгору пайкори онњо бешак, намунаихубест барои табибони љавоне, ки баљодаи тиб нав ќадам мегузоранд. Бо инмаќсад мо хостем рољеъ ба фаъолиятичанде аз онњо матлабе нависем.

…Маркази шањрии тиббї, ки дар ма-њаллаи "1 Советњо" воќеъ аст, њамчундармонгоњу умедгоњи мардум дар саро-сари кишвар машњур мебошад. Тавре кидиректори марказ Соњибназар Рањмо-нов зимни суњбат иброз дошт, дар мар-каз њамасола 20 000 нафар беморонмуолиља мегиранд. Барои машваратумаслињат бошад, њамасола 50 000 нафарба марказ мурољиат мекунанд. Ин гувоњїмедињад, ки табобат дар марказ дар са-тњи зарурї ба роњ монда, табибони вар-зидаву пухтакор ба он љалб гардидаанд.

Њамзамон Соњибназар Рањмоновзикр кард, ки бо дастгирї ва ѓамхорииЊукумати мамлакат, Вазорати танду-рустї ва њифзи иљтимоии ањолї ва шањ-рдорї дар марказ тамоми шароити за-рурї бањри табобат муњайё карда шуда-аст.

-Барои баланд шудани сифати хиз-матрасонї дар марказ аввалин бор Ку-митаи муолиљавии назорати сифат таъ-сис дода шуд, ки падидаи нодир мебо-шад,-гуфт С.Рањмонов.

Маркази тиббии мазкур дар кишварягона дармонгоњест, ки беморони гириф-тори бемории ќанд дар он табобат кар-да мешаванд. Њамчунин дар марказ шуъ-баи љарроњии ѓадудњои дохилї амал ме-кунад, ки дар кишвар ягона мебошад.

Дар ин љо 2 маркази шањрии тахас-сусї љойгир буда, њамзамон Марказ пой-гоњи тиббии 9 кафедраи ДДТТ ба номиАбўалї ибни Сино ва ДТБКСТЉТ мањсубмеёбад.

Бояд гуфт, ки њамасола донишљўё-ни зиёде аз донишгоњ ва коллељњои тиб-бии кишвар бањри таљрибаомўзї ба мар-каз меоянд ва кўлбори донишњову таљ-рибањои худро саршортар мекунанд.

Муњимтар аз њама ин аст, ки дар мар-каз табибон дар доираи меъёрњои "ода-мият" ва "хушсуханї" фаъолият меку-нанд, ки беморон ба он эњтиёљи зиёд до-ранд. Ин гуна муњиту фазо бо шарофатироњбарии директори марказ СоњибназарРањмонов муњайё гардидааст. Ў, ки худбештари умрашро сарфи хидмат дарсоњаи тандурустї карда ва аз мактаби"одамгарї" гузаштааст, ин суннати некроњоло идома медињад. Бо итминон мета-

онро заиф намуда, якљо бо пешоб хориљ ме-шавад. Якљоя бо калтсий магний, рўњ ва на-трий барин элементњои зарурї хориљ мегар-данд.

Баробари ба охир расидани таъсири"Кола" кас нороњатї њис мекунад. Лекинњамаи ин мегузарад, ба шарте, ки боз як ис-такони дигар нўшед. Аммо раванди дар болозикршуда дубора такрор меёбад. Бо њаминсабаб њангоми як пиёла нўшидани "Кола"майли нўшидани пиёлањои дигар бедор ме-шавад, ки маънии дилбастагї пайдо кардан-ро дорад.

Мутахассисони Маркази тиббии Њарвар-ди Бостон (ИМА) чунин аќида доранд, ки нўшо-бањои ширини газдор ("кола", "фанта") хатариинкишофи беморињои музмин, аз ќабили ди-абети ќанд, беморињои дил ва саратонрозиёд менамоянд. Дар маљмўъ, нўшобањоиширини газдор њар сол сабаби марги 180000нафар мегарданд.

Нўшобањои ширини газдор махсусанбарои занони њомила зарари бештар до-ранд. Бо сабаби дар таркиби ин нўшобањомављуд будани гази ангидради карбон даррўдањо бод љамъ шуда, метеоризм (дами-ши шикам) пайдо мешавад. Дар шикам дардва майли ќайкунї эњсос мегардад. Чунинтаѓйирот дар љанин низ ба назар мерасад.Тавре дар боло таъкид намудем, истеъмо-ли нўшокињои ширини газдор боиси аз љисмберун шудани калтсий мегардад. Њол онки дар љисми зани њомиладор талабот нис-бат ба калтсий рўз то рўз зиёд мешавад.Чунки калтсий барои шаклгирии устухон васистемаи дилу рагњои љанин минералимуњим ба шумор меравад. Бо ин сабаб дарзанони њомиладор зиёд масраф шуданикалтсий ба инкишофи бемории остеопорозоварда мерасонад. Яъне, дар њомиладо-рон хосияти зудшикан шудани устухонњопайдо мешавад.

Њамчунин дар таркиби "кола" моддањоемављуданд, ки фаъолнокии ферментњои меъ-даю рўдаро суст мекунанд. Ин ферментњобарои њал кардани равѓан (чарб)-у крахма-лњо, ки сабаби асосии фарбењшавианд, ни-њоят заруранд.

Фаъолона ва бидуни назорат истеъмолнамудани обњои ширини газдор, ки дар тар-кибашон ба миќдори зиёд ќанд, рангкунан-дањои сунъї, консервантњо ва хушбўйкунан-дањо доранд, аъзои Палатаи љамъиятиро азнуктаи назари таъсири онњо ба саломатииањолї нигарон кардааст.

-Мо бояд он нўшокињоро тарѓиб кунем,ки њадди аќал ба саломатї зарар намерасо-над-омадааст дар мурољиати Владислав Гриб.

Зимни мусоњибањо духтурони экдокрина-логи љумњурї борњо таъкид кардаанд, ки ба-рои пешгирии ављгирии бемории диабети ќандаз истеъмоли нўшобањои ширини газдор бояддаст кашид. Барои шикастани ташнагї бењ-тараш аз компот, чолоб, шарбати зардолу,шафтолу, себу олуболу, хулул (хуч) ва ѓайраистифода бояд бурд. Ин шарбатњо, ки даркорхонањои љумњуриямон истењсол мешаванд,кони витамину элементњои зарурї буда, таш-нагиро хубтар мешикананд.

Фароњамсоз С. НАЉМИДДИН

Мактаби одамгарїАњволи ман мапурс, ки бо сад њазор дардМебоядам ба дарди дили дигарон расид.

вон гуфт, ки имрўз марказ барои таби-боне, ки дар он фаъолият мекунанд, бамактаби "одамгарї" табдил ёфтааст.

Яке аз табибоне, ки дар марказ фаъ-олияти пурсамар дорад, Лола Масаидо-ва мебошад. Номбурда аз соли 1984 дарин дармонгоњ хизмат мекунад. Ў ба ту-файли донишу таљрибаи зиёди худ миё-ни њамкорон соњиби обрўйи афзун буда,мекўшад пайваста вазифаашро бо камо-ли масъулияту ѓамхорї анљом дињад.

Лола Масаидова дар оилаи зиёїзода шудааст. - Модарам Р.Шукурова би-сёр мехостанд, ки табиб шавам. Худа-шон, ки номзади илмњои тиб буданд, ме-хостанд ман низ бо пайроњаи он кас ра-вам ва хушбахтона, орзуи модарамљомаи амал пўшид,-мегўяд Лола Масаи-дова.

Мавсуф хатмкардаи Донишгоњи дав-латии тиббии Тољикистон аст. Њоло ў му-дири шуъбаи беморињои ѓадудњои дохи-лии калонсолони Маркази тиббии шањрїмебошад.

Муносибату муомилаи накў бо бемо-рон шарти доимии фаъолияти ўст. Ваймегўяд, агар табиб бо бемор хушмуоми-ла набошад, табобат ѓайриимкон аст. Азин рў табибон бояд пеш аз њама забонидили беморонро бидонанд.

Лозим ба ёдоварист, ки Лола Маса-идова узви фаъоли Њизби Халќии Демок-ратии Тољикистон мебошад. Ў бо фаъо-лияти хуби худ дар пиёдасозии ормонњоињизб сањми шоиста мегузорад. МавсуфАълочии тандурустии Тољикистон ва до-рандаи медали "Хидмати шоиста" аст.

Яке аз табибони дигаре, ки дар мар-каз солњои зиёд фаъолият намуда, об-рўйи зиёд пайдо кардааст, НусратуллоСаидов мебошад. Номбурда соли 1974дар ноњияи Њамадонї ба дунё омадааст.Аз даврони мактбахонї шавќи табиб шу-дан дар дили ў бедор шудааст. Ў аз дун-боли мењру шавќе, ки ба ин касб дошт,соли 1993 ба Донишгоњи давлатии тиб-бии Тољикистон омад ва соли 1999 онробо муваффаќият хатм кард. Аз соли 2000то 2004 ба њайси табиби љарроњ, мудиришуъбаи хунгузаронї дар беморхонаиклинникии шањрии №3 фаъолият намуд.Аз соли 2004 дар дармонгоњи шањрии№7-и Маркази тиббии шањрї мудиришуъбаи љарроњї буд. Аз соли 2007 то2010 бошад, њамчун табиби љарроњ даршуъбаи љарроњии ѓадудњои дохила дарМаркази тиббии шањрї ба кор пардохт.Ин аввалин таљрибаи кории ў дар мар-кази мазкур буд. Сипас, аз соли 2010 то2014 фаъолияташро ба њайси муовинидиректор оид ба табобат идома дод. Азмоњи апрели соли равон бошад, вазифаимудирии шуъбаи ќабули калонсолонимарказро ба зимма дорад. Њамзамон даршуъбаи љарроњии ѓадудњои дохилаињамин марказ кор мекунад. Ў низ аз соли1999 узви Њизби Њалќии Демократии То-љикистон мебошад.

…Рўзгор ва фаъолияти табибонињозиќу ватандўст омўзанда ва пурњикматбуда, метавонад рањкушои насли љаво-ни табибон бошад.

Мояи хушбахтист, ки имрўз дар сафиЊизби Халќии Демократии Тољикистончунин шахсони содиќу мењандўст љой до-ранд. Онњо бо кору рўзгори шарафман-донаи худ собит месозанд, ки Њизби Ха-лќии Демократии Тољикистон воќеанњизби пешбару созанда аст ва дар сафион ќарор доштан боиси ифтихор мебо-шад.

Т.ХАЛИЛОВ

Минбари халќ29 октябри соли 2014№44 (971) 11МУШКИЛОТ

"ТАЛОЌ"ОЛАМИ ЃАРБРОТАЊДИД МЕКУНАД

БИНО ба иттилои ха-баргузории СНН,чанде пештар дараксар кишварњои

пешрафта, аз љумла ќитъаиАфриќо бо ибтикори "Созмониљањонии њифзи саломатї, доирба беморињои равонї", бо34500 нафар аз сокинон дармавриди пошхўрии оилањо вапайомадњои ногувори он пур-сиш гузаронида шуд. Дар инмаврид коршиноси масоилиравоншиносї Кайт Скот, намо-яндаи донишгоњи Отаго-и Зе-ландияи нав ва яке аз масъу-лони дастаи корї, чунин иброзмедорад: "Натиљаи пурсиш васуњбати мо бо ин нафарон му-айян намуд, ки робитаи за-ношўї ё худ барпо намуданиоилаи солим фоидањои зиёдеба зану мард меорад.

Пас аз пажўњишу тањќиќо-ти мо даќиќ карда шуд, ки пош-хўрии оилањо, муљаррад зистанва аз тариќи ѓайрирасмїалоќаи љинсї намудан боисиаксар беморињои ќаттол, азљумла бемории ВИЧ/СПИД ме-гардад". Њайати корие, ки омў-зиши мазкурро ба уњда дош-танд, ба хулосае омадаанд, кињамзистї аз тариќи расмї басаломатии марду зан ва наслиояндаи онњо манфиатњои зиёдмеорад. Аммо, мутаассифона,вайронгари оилањои собиту ус-тувор, имрўз вабои мунташирдар рўи олам-талоќ мебошад,ки боиси бештари беморињоиравонї ва ќалбу саратон гаш-тааст. Љомеашиносон баронанд, ки тарки издивољ ва та-нњоиро ихтиёр намудан, амал-кардест хилофи табиат ва ни-зоми мављудот, ки мухолифатварзидан ба ќонуни табиату ни-зоми њастї оќибатњои вањим вахатарнок дар пай дорад. Ба ун-вони мисол метавонем попияке аз калисоњои Русияро зикрнамоем, ки аз њамљинсгароїкор гирифт.

Шояд њамагон воќиф бо-шанд, ки попњои насоро, рањбо-ниятро интихоб намуда, изди-вољро ба худ њаром гардонида-анд, бо табиати инсонї ва ни-зоми њастї мухолифат варзида-анд, ки дар натиља ба чунинтабоњї рафта расиданд. Мудда-ти зиёд аст, ки "талоќ" ё худ па-рокандагии оилањо башарият-ро, ба хусус љомеаи Ѓарбро тањ-дид мекунад. Мушоњидаи даќиќнишон медињад, ки дар Ѓарб рўзаз рўз парокандагии хонаво-дањо рў ба афзоиш меорад вагузашта аз ин сокинони оламиЃарб аз никоњи расмї рў мето-банд ва аз тариќи интихоб на-мудани дўст ба унвони њамсарё шавњар бидуни никоњ ва боњамљинсгарої нафсњои худроором месозанд, ки ба худ ва

ВА ПАЙОМАДЊОИ БАДИ ОНТАЛОЌнасли ояндаи худ зарари зиёдмерасонанд.

Љадидтарин омор даролам хабар дод, ки 17 дарсадкўдакону наврасони Амрикоимрўз ба изтиробу нооро-мињои равонї дучоранд, ки индалели гуфтањои болост.Гу-зашта аз ин омўзиши љањонїнишон дод, ки 70 дарсадиљинояткорони рўи олам аз па-дару модари беникоњ ваалоќаи ѓайрирасмї ба дунёомадаанд. Њамакнун дониш-мандони Ѓарб пас аз дасту па-нља нарм намудан дар муќо-били беморињои равонї ваѓайра ба сокинони оламэълом медоранд , ки роњињалли ин мушкилот ва барта-раф сохтани аксар беморињоиравониву љинсї, собиту усту-вор нигоњ доштани оилаи со-лим аст, на аз тариќи фањшуфуљур сер намудани ќувваишањвонї. Ин пажўњишу тањќи-ќоти илмї дар њоле сурат ме-гирад, ки ќавонини вазъи ба-шар махсусан дар мамоликиЃарб, озодї дар издивољ ваинтихоби њаёти мустаќилона-ро кафолат медињад.

"ТАЛОЌ"ВА БЕМОРИИ ВИЧ/СПИД

БА њељ кас пўшиданест, ки имрўз пош-хўрии оилањо, таркииздивољ ва алоќаи

љинсии ѓайрирасмї, беморињоиќотилро ба бор овардааст, кидар раъси онњо бемории ВИЧ/СПИД меистад. Имрўз тамомиолам азияти ин бемории табо-батнашавандаро мекашад, кибино ба асоси омори расмїбештари минтаќаи дунё, ки боин беморї рў ба рў аст ва дар-ди љонкоњ мекашад, ќитаи Аф-риќо ба шумор меравад. Дарробита бо ин мавзўъ намоян-дагони донишгоњи Калифорнияиброз доштаанд, ки дар Аф-риќо марази мазкур ба таврисареъ пањн мегардад, ки айнизамон 350 миллион одам муб-талои ин беморї аст. Аз инадад 25 миллионаш сахт сиро-ят дидаанд, ки дар њар сол 1миллион аз онњо мефавтанд.Тибќи пешбинии демографї азсоли 2002 сар карда то соли2020 дар дунё адади маргу мираз сирояти вируси СПИД ба 68миллион хоњад расид. Созмо-ни Милали Муттањид иттилоъенашр намудааст, ки дар њарсол барои муолиљаи сироятёф-тагони вируси СПИД 10 милли-он доллар лозим меояд.

Бино ба асоси иттилои со-змони мазкур њар рўз дар дунё14 миллион нафар ба ин бе-морї мубтало мегарданд, кинисфи онро занон ва ду њазо-рашро наврасон ташкил меди-њанд. Ин омўзишест, ки онрохуди донишмандону мутахас-сисони Ѓарб пайгирї намуда,

хулосањои худро пешкаши ба-шар гардонидаанд.

Дар кишварњои арабї низљудоии оилањо ба маротибзиёд ба назар мерасад, ки кор-шиносону муњаќќиќон сабабњоиумдаро дар нофањмї вакўтоњии занон мебинанд. Ха-баргузории www.islammemo.ccдар соли 2012 хабареро дармавриди омўзиши сатњи талоќдар Арабистони Саудї нашрнамудааст, ки бо 1569 оилањоисокини Риёз пурсиш гузарони-да, дараљаи омилњои пошхўрииоилањо муайан карда шудааст.Омилњои пошхўрии оилањо дарњудуди Арабистони Саудї батартиби зайл аст: 21 дарсадкўтоњї ва камбудии зан-њамсарнисбат ба заруриёти њаёти за-ношўї, 15 дарсад дахолати па-дарону модарон ва наздикон,11 дарсад асабхаробию сарка-

шии зан, 8.4 дарсад табиатњоимухолиф, 8.4 дарсад никоњињамсари дуюм, 8.2 дарсад та-валлуд накардани фарзанд, 6дарсад риоя накардани зарури-ёти динї ва эњтироми шавњарва 16 дарсад сабабњои гуногунмебошанд. Бино ба асоси интањќиќоту пажўњиш чунин хуло-са баровардан мумкин аст, киаксари кулли сабабњои пошхў-рии оилањои солим аз омилњоиѓайриљиддї ва нофањмї сармезананд ва нодиранд њола-тњои талоќ, ки аз рўи ноилољїва њалли нињої сурат гирифтабошанд.

"ТАЛОЌ"ДАР ЊУДУДИ ТОЉИКИСТОН

ТОЉИКИСТОН аз љум-лаи кишварњое ба шу-мор меравад, ки дарњудуди он адади талоќ

рўз то рўз меафзояд ва паро-кандагии оилањо дар њоли аф-зоиш аст. Тибќи оморе, ки дарсоли 2013 дастраси омма гаш-та буд, теъдоди занони талоќ-шуда ба 2116 нафар мерасид,ки ин адади њангуфт ба шумормеравад. Коршиносон саба-бњои азњампошии оилањородар чанд омил хулоса карда-анд. Аз он љумла ба оиладорїомода набудани љавонон, на-доштани њисси масъулияти

оиладорї, мављудияти якди-гарнофањмї байни зану шавњ-ар, дахолати падару модаронва дигар аъзои оилањо, барваќтба шавњар додани духтарон,муњољирати мењнатї, инчунинмављуд набудани дарсњои маъ-рифати оиладориро сабабњоиасосї медонанд.

Гуфтан зарур аст, ки чунинраванди пошхўрии оилањои со-лим ба он бурда мерасонад, киљавонон ва афроди муљаррад-гашта аз тариќи фањшо ѓаризаинафсонии худро ором хоњандкард, ки ба аќидаи донишмандонин амалкард натиљањои хатар-нок дар пай дорад ва хатарнок-тарини он бемории норасоиимасунияти бадан ВИЧ/СПИД ме-бошад. Њарчанд ки мутахассисо-ни соњаи тиб роњњои сирояти ва-бои мазкурро гуногун арзёбї ме-кунанд, ба монанди сироят та-

вассути теѓ (лезва), сўзандорў ваѓайра,аммо хулосаи ташхисутањлили табибону коршиносониолами Ѓарб (чуноне, ки дар болоишора шуд) нишон медињад, ки90 дарсад гузариши ин вабо азтариќи алоќаи љинсї сар меза-над. Бино ба иттилои Нусратул-ло Салимов, вазири тандурус-тии кишвар, феълан дар Тољи-кистон 2204 нафар мубталоёнибемории ВИЧ СПИД ба ќайд ги-рифта шудаанд ва ќисме аз онњодар зери назорати табибонќарор доранд. Гуфтан зарур аст,ки марази мазкур яке аз на-тиљањои талоќ мањсуб меёбад.Гузашта аз ин натиљаи бади ди-гари талоќ њазорњо-њазорњо за-нону тифлакони бесаробон аст,ки набояд нодида гирифта ша-вад.

"ТАЛОЌ"ОХИРИН РОЊИ

ЊАЛЛИ ПРОБЛЕМА

СОЊИБНАЗАРОН иб-роз медоранд, ки ни-зоми мављудот чунонофарида шудааст, ки

њар мушкил барои худ роњињалле дорад ва аз њар тангнороњи баромад мављуд аст. Азљумла талоќ њалли нињоии про-блемањои оилавї ба њисоб ме-равад. Агар ба љомеаи имрўзаназари даќиќ афканем, дар ме-

ёбем, ки талоќ роњи њаллинињої не, балки аввалин њаллимушкили оилавї гаштааст.Агар баъзењо њамсарро бароитаваллуд накардани фарзандва мухолифат намудани таби-атњои номуносиб талоќ дињанд,бе шаку тардид аксари куллионњо њамсарону фарзандонихудро барои як кори ночиз ми-ёни роњ мегузоранд.

Шайхурраис ибни Сино даркитоби "Шифо" дар бораи"талоќ охирон роњи њал" таъкидмекунад: "Барои људо шуданизану шавњар лозим аст, ки роњемављуд бошад ва набояд дарин самт тамоми роњњо басташаванд. Чунки ба куллї баста-ни њама роњњои људосозии занушавњар, зарарњову халалњоизиёдро ба бор меорад. Маса-лан, табиати инсонї чунонофарида шудааст, ки баъзеяшба баъзеи дигар мувофиќат на-мекунад, бо њамдигар унс на-мегиранд ва улфатпазир не-станд. Пас њарчанд барои љамъкардани ду нафси табиатан боњам мухолиф кўшиш ба харљдода шавад, баракс ихтилофубадї зиёд мешавад. Дигар ин,ки баъзењо бо њамсар ё шавња-ри номувофиќ, бадрафтор вадар муошират зишттабиат ме-расанд. Пас ин омилњо боисмегарданд, то мард ё зан азпайи љустани љуфти муносибихуд шавад, чунки шањват таби-ате аст, ки дар сурати баровар-да накардани эњтиёљоташ фа-содињои зиёд ба вуљуд меояд.Баъзан мешавад, ки зану шав-њар ба дунё насл оварда наме-тавонанд ва агар њамсар ё ша-вњари дигар интихоб кунанд,соњиби фарзанд мешаванд.Пас барои људо шудан лозимаст, ки роње вуљуд дошта бо-шад ба шарте, ки дар талоќ ваљудошавї диќќат дода шавадва сахтгирї бошад". Коршино-сон аз он нигаронї доранд, киагар вазъ ба њамин минволидома ёбад шояд талоќи му-салмонон ба талоќи яњудиёнтабдил ёбад, чунки дар динионњо талоќ ба хоњиши мард во-бастагї дорад ва камтарин нуќ-си зан метавонад сабабиљудоии онњо бошад. Анде-шањои донишмандону корши-носон, махсусан суханони га-ронбањои Ибни Синоро ба риш-таи тањлил кашида, гуфта ме-тавонем, ки аксари сабабњоиафзоиши талоќ дар дунё, мах-сусан дар Тољикистон, дар са-тњи паст ќарор доштани маъри-фати оилавии љавонон мебо-шад. Якеро мешиносам, ки бохешдухтараш барои афтидашикастани оина аз дасташ му-ноќиша барпо намуда, талоќдод ва гумон мекунам, ки чуни-нњо дар кишварамон кам не-танд. Умед аст, ки нињодњоимахсус ин нуктањои мазкурроба инобат гирифта, ќабл аз из-дивољ маърифати оилавииљавононро баланд бардошта,ба вижа аз тариќи телевизионмаслињатњои заруриро ба роњмемонанд.

Ќадриддин ИСОЕВ

Минбари халќ29 октябри соли 2014

№44 (971)12

Инак аз заминларзаи5 баллае, ки садњохонањои дењотишањри Вањдатровайрону валангорсохта буд, як солсипарї мешавад. Дарон рўзњои сахтташрифиПрезиденти кишвармуњтарам ЭмомалїРањмон ба шањриВањдатзарардидагонрохушњол ва ба зиндагїдубора дилгарм кард.

МУШКИЛОТ ДАР ОЛАМИ КЎДАКЇ

Бо ташаббусњои пайвастаи Сарвари давлатмуњтарам Эмомалї Рањмон Њукумати љумњурї бароирушди маорифи кишвар, аз љумла, сохтори тарбияитомактабии атфол тадбирњои лозима меандешад. Бомаќсади барќарор гардонидани муассисањоитомактабї ва рушди минбаъдаи онњо ЌарориЊукумати Љумњурии Тољикистон аз 31.10.05, №395"Дар бораи тасдиќи Барномаи давлатии рушди соњаитомактабї дар Љумњурии Тољикистон барои солњои2006-2010" ба тасвиб расида буд. Амалї намуданиБарномаи мазкур имконият дод, ки назорату роњбарїба фаъолияти муассисањои томактабї ва њамзамонрасонидани ёрии методї ба мудирон, мураббияњоибоѓчањои бачагон ва мутахассисони шуъбањоимаорифи шањру ноњияњо оид ба муассисањои мазкур азтарафи кормандони Раёсати маорифи вилоятњо,Донишкадаи љумњуриявии такмили ихтисос вабозомўзии кормандони соњаи маорифи љумњурї дармаљмўъ бењтар гардад.

коргоњаш наёфтем. Њамшираитиббї Саломат Шариповна бомо њамсуњбат шуда, бо як њар-роси аљибе сухан гуфт. Муайянгардид, ки дар ин љо њам нора-соињо хеле зиёданд. Фарќияташаз кўдакистони № 5 танњо дар он,ки масоњати он васеътар ва им-коният барои гаштугузори кўда-кон дар њавои тоза бештар аст.

Дар њамсоягии он Боѓчаибачагонаи № 82-и фабрикаи ран-гомезї ќарор доштааст. Бароба-ри даромадан аллакай вазъибењтари он ба чашм мерасад.Вале ин бартарї ба мудир Мо-њинав Саломовна он ќадар асаркардааст, ки ў бо волидони навмурољиат намуда њатто муноси-бати хуб намекунад. Ваќте муро-љиат намудам, ки тифлаки мароба ин боѓча ќабул кунанд, мудиррад карданд. Аламовар ин буд,ки муаллима бе истињола гуф-танд: "Мо одами њамту аз кўчаомадаро гирифта наметавонем.Мо дар ин љо њама "худї"...

Моњияти ин гуфтаро пас азон фањмидам, ки чун рўзномани-гори љамъиятї бори дуюм ба индаргоњ рафтам. Моњинав Сало-мовна аввал иброз намуданд, ки"ба чойхурї равонаанд", валечун намояндаи нашрияи "Минба-ри халќ" буданамро фањмид,дарњол ба суњбат оѓоз намуда,

бе ягон шикоят аз вазъи хубикўдакистон њикоят кард. Дарњолате, ки барои њар кўдак во-лидонашон њар моњ 250 сомонїпардохт мекунанд, албатта ,бояд шароит хуб бошад. Обигарм, таъоми серѓизо, омўзишизабонњо ва ѓайра. Албатта, инбахт барои кўдаконе дастрасаст, ки волидайни онњо аз љињатимолиявї таъминанд. Ва... одами"худї" бошанд. Ин ба кадоммаънї, маълум нашуд. Зеро иннавбат мудир дар муошират са-мимї буда, бо чењраи кушодгуфтанд: "Чаро не? Албатта,агар кудаки худатон бошад, њат-ман мегирем". Маълум, ки айнизамон барои њатто кўдакистонњам, одами шинос, касони боэъ-тибор ё ришвадињанда лозимбудааст. Танњо ришваро аз њаркас гирифта намешавад. Одами"худї" лозим, ки волидайни на-вомада шиноси он бошад, токи нотарсона амал кунанд. Ма-гар ин дардовар нест?!

Дар моддаи 4-и Ќонуни Љум-њурии Тољикистон "Дар бораитаълиму тарбияи томактабї"чунин омадаст; 1. Кўдакони син-ни томактабие, ки шањрвандониЉумњурии Тољикистон мебо-шанд, сарфи назар аз миллат,нажод, љинс ва забон, инчунинновобаста ба эътиќоди динї,

мавќеи сиёсї, вазъи иљтимої вамолумулкии падару модар (шах-сони онњоро ивазкунанда) багирифтани таълиму тарбияи то-мактабї дар муассисаи таъли-мии томактабї њуќуќ доранд".Пас дар кадом асос корафтода-ро "одами аз кўча омада" мењи-собанд? Дар кадом асос бароиворид шудани кўдак ба боѓчабояд маблаѓи иловагї ба исти-лоњ "первый взнос" супорад, баќавли мудирон ихтиёрї, аз љони-би волидайн аст. Аммо мо ме-донем, ки он на ихтиёрї, балкїмаљбурї мебошад.

Маълум аст, ки имрўз занњоиљавони бо 1-2 ва беш аз ин кўда-кон зиёданд. Барои таъминотииљтимоии онњо модарони љавонбояд кор кунанд. Ва роњи хубињаллу фасли ин масъала зиёдкардани теъдоди кўдакистонњодар шањр мебошад. Тибќи маъ-лумоти мављуда, нуфуси ањолїсол то сол зиёд мешавад васуръати сохтмони кўдакисто-нњои нав кофї нест. Дар бисёркишварњо барои ин кор тољиронва муассисањои љамъиятиву ху-сусї камар мебанданд. Шояд боташаббуси онњо дар љумњуриимо низ ин мушкилот осон гар-дад?

Зарринаи ТАЃОЙМУРОД

МУВОФИЌИ маъ-лумоти Вазоратимаориф ва илмиТољикистон, дарсоли хониши

2012-2013 теъдоди кўдакисто-нњо дар љумњурї аз 508 адад ба527 адад расида, шумораи тар-биягирандагон аз 70576 нафарба 80442 нафар афзуд. Дар солихониши 2013-2014 бошад, дарљумњурї 19 кўдакистон зиёд шуд.Аз љумла, дар навоњии тобеимарказ 5, вилоятњои Хатлон 6 ваСуѓд 8 адад кўдакистони нав бошароити хуб ба фаъолият шуруънамуд. Дар маљмўъ, барои бењ-тар гардидани вазъи муасси-сањои томактабї дар љумњурїкорњои зиёди мушаххас ба анљ-ом расонида шуд.

Вале бо вуљуди ин, дар инсамт камбудињо ба назар мера-санд, ки дар гуфтугў бо модаронњувайдо мегардад. Мо саъй на-мудем, ки дар ин маќола ин мав-зўъро пайгирї намоем.

Нахуст аз мактаб-кўдакисто-ни № 5-и пойтахт дидан наму-дем. Дар як гурўњи он кўдакони5-6 сола нањорї мекарданд,хўроки субњгоњии онњо танњо азширбиринљ иборат буду халос,дар рўи миз нон набуд. Ин њолатаз он шањодат медод , ки инмавзўъ чї ќадар муњим ва ислоњ-

талаб аст. Мудири кўдакистонГулчењра Анваровна дар суњбатчунин гуфт:

- Дар мактаб-кўдакистони мокор хуб ба роњ монда шудааст,мураббияњои мо њалиму мењру-бон ва ботаљрибаанд. Дар бобикамбудињо бояд гуфт, ки дар њарљо, ки кор аст, камбудї њам пай-до мешавад. Аввал ин, ки мо обигарм надорем, ќубурњои обгузаркайњо фарсуда шуда, имкони ис-тифодаи онњо нест, њатто њољат-хона ба таъмири асосї ниёз до-рад. Бисёр мехостам, маќомотииљроияи њукумати мањаллї дартаъмиру навсозии онњо бо моњамкории зич дошта бошанд...

Тавре мебинед, камбудињоиљойдошта мушкилоти љиддїбуда, ба таълиму тарбия ва са-ломатии кўдакон дахл дорандва ислоњи фавриро талаб меку-нанд. Ва ман намехоњам, кифарзанди худро ба чунин муас-сиса дињам. Албатта, маќомотииљроияи мањаллї низ бароињаллу фасли масъала вазифа-доранд, вале ташаббускори ис-лоњкунии вазъият бояд кї бо-шад? Ба маќомоти болої кїбояд масъала гузошта, арзудархост пешнињод намояд?

Дар ширхоргоњ-кўдакистони№ 84-и ноњияи Фирдавсї муди-ри он Дилором Ёќубоваро дар

Хушбахтї дар зери боли "ЊУМО"Дасти ёрї

Људо намудани ќитъаи за-мин ва бо супориши фаврииСардори давлат бунёд ва ба ис-тифода додани манзилњои мас-кунї бовари мардумро ба Њуку-мати кишвар дучанд афзуд. Ѓайраз ин сањми њукумати шањри Вањ-дат ва дигар муассисаю ташки-лотњо дар ин самт кам набуд, кинодида гирифтани ин њама азинсоф дур аст. Имрўз дар њуду-ди шањри Вањдат мањаллаи навбо номи "Истиќлолият" бунёдгашта, зарардидагони дењаи Ар-бобдара, ки дар натиљаи замин-ларзаи 10 октябри соли гузаш-та, 109 манзил ба пуррагї ва259- тои дигар ќисман харобшуда буд, ба он љо кўчонидашуданд. Ин мањалла аз дигар де-

њањову мањаллањои шањри маз-кур ба куллї фарќ дорад, чункисохтмони он замонавї ва дарасоси тарњи нав бунёд гаштааст.Гузашта аз ин макон хеле васеюмуносиб буда, ба талаботи меъ-морї љавобгў ва аз макони хата-рњои табиї дар амон аст. Мав-риди зикр аст, ки чунин кўмакњо-ву ѓамхорињои башардўстона азљониби ташкилотњову муасси-сањо феълан идома доранд, чун-ки оилањои осебдидаву беман-зил аз дењањои дигар ба монан-ди дењаи Яламчї, то њол мављ-уд аст. Ташкилотњои ќарзии хур-ди "Њумо" ва "Арванд" аз љумлаионњост,ки дар таърихи 24 октяб-ри соли љорї як оилаи барљомон-даро соњиби бинои нави замо-

навї сохтанд. Дар љараёни супо-ридани бинои нав ба соњибонаш,намояндагони ташкилоти ќарзиихурди "Њумо" дар суњбат бо моиброз доштанд, ки ин амалихайр иќдоми аввалини онњонест, балки кўмакњои башардў-стонаи онњо доимї мебошад.Бинои мазкур аз чор утоќи васеъва пешайвон иборат буда, баќавли намояндагони ташкилоти"Њумо" маблаѓи масрафшуда ба170 њазор сомонї баробар аст вамеъморони моњиру тавоно дармуддати се моњ биноро сохта баистифода доданд. Нусрат Аб-дуллоеви 90-сола бо њамсари82-солааш Анор Пирова њанго-ми соњиб шудани бино њамроњиањли оила аз хушњолї намедо-

нистанд чї гуна бо мо суњбат ку-нанд. Пиразани солхўрда азњаяљону хушњолї ашк мерехт. Инду шахси сохўрда аз љону дилдар њаќќи Сардори давлат ванамояндагони ташкилоти "Њумо"дуои нек мекарданд ва изњориминнатдорї менамуданд. Мушо-њидаи чунин њолатњо шахсроќаноатманд ва бовар мекунонад,ки дар кишварамон фарзандониѓамхор кам нестанд. Ќайд карданба маврид аст, ки ташкилоти ќар-зии хурди "Њумо" зиёда аз 700нафарро бо маоши хуб ба кортаъмин намудааст ва њудуди 35њазор муштарї дошта, 150 мил-лион сомонї дар дасти мардумдар гардиш аст.

Ќ. ИСОЕВ

Минбари халќ29 октябри соли 2014№44 (971) 13

600-СОЛАГИИ МАВЛОНО АБДУРАЊМОНИ ЉОМЇ

Умри худ гўянд, Љомї,сарф кардї дар сухан,

Чун кунам, пеши вай ингуфтор ёдам медињад.

АБДУРАЊМОНИ Љомїаз бузургтарин ади-бону андешамандо-ни форсу тољик буда,соли 1414 дар дењаи

Харљурди Љоми Хуросон дида бадунё кушодааст. Падараш яке азуламои номдори дењаи Дашт дарИсфањон буд, ки баъдан ба Њиротмекўчад. Ў маълумоти аввалияроаз падари худ мегирад. Сипас дармадрасањои Низомия ва Дилкашаз Мавлоно Љунайди Усулї, Мав-лоно Хоља Алии Самарќандї, Ша-њобиддин Муњаммади Љољармї вадигар донишмандони замони хешилмњои арабї, баёну мантиќу њик-матро меомўзад. Таќрибан дар22-23-солагї ба Самарќанд мера-вад ва дар он љо аз ЌозизодаиРумї, Фазлуллоњи Абулайсї,Улуѓбек фиќњу нуљум, хайату фал-сафа ва амсоли инро низ фаромегирад. Баъди ба Њирот бозгаш-тан ба ирфону тасаввуф рў мео-рад. Љомї дар њамин њангом боШайх Саъдуддини Кошѓарї ошномешавад ва аз тариќи вай вори-ди фирќаи наќшбандия мегардад.Баъд аз вафоти Саъдуддини Ко-шѓарї сардори ин тариќат баргу-зида мешавад. Ў се маротиба баСамарќанд сафар менамояд. Гу-зашта аз ин, вай ба зиёрати Мак-каву Мадина њам шарафёб мегар-дад. Љомї соли 1492 дар шањриЊирот вафот кардааст.

Муњаќќиќон ва ањли тазкира-ву кутуб миќдори асарњои Љомироаз чил то панљоњ ва њатто наваддонистаанд. Шерхони Лудї гўяд:"Наваду нуњ китоб тасниф намуда,ки њамаи онњо дар Эрону Тўрон ваЊиндустон назди ањли дониш маќ-бул афтода ва њељ кас ангуштиэътироз бар он натвонист нињод".Албатта, Шерхони Лудї дар инмаълумоти худ як андоза муболиѓакардааст. Аммо Љомї воќеан њамяке аз адибони пуркор буда, таъ-доди осораш аз 40 зиёд мебошад.Ба ин маънї,Биної, ки аз њамза-монони ўст, гуфтааст:

Љомї-он Офтоби нуронї,Он мунаввар ба нури субњонї,Буд аз чил зиёда таснифаш,Рў дар эъљоз карда таълифаш.

Муњимтарин асарњои адабииЉомї, ки аз назму наср иборатанд,инњоянд: "Фотињат-уш-шабоб", "Во-ситат-ул-иќд", "Хотимат-ул-њаёт","Њафт авранг", "Бањористон", "Чи-њил њадис", "Муншаот" ва ѓайра.

Девонњои Љомї (З-то) азѓазал, ќасида, рубої, ќитъа, тарљ-еъбанду таркиббанд, мураббаъва маснавињои кўтоњ иборат ме-бошанд. Аммо дар ин девонњоѓазал дар љои аввал ќарор дорад.

"Њафт авранг"-ро, ки аз досто-ну маснавињо иборат аст, Љомї дарѓуруби умраш эљод кардааст. Ў дарин маснавию достонњояш ба Фир-давсї, Ибни Сино, Саної, Аттор,Мавлавї, Низомї, Хусрави Дењла-вї,Авњадии Мароѓаї ва дигар дос-тонсароёну маснавигўёни маъруфигузашта пайравию такя намудааст.Аммо он асосан љавоб ба "Хамса"-и Низомист, ки панљ достонро фаромегирад: "Махзан-ул-асрор", "Хус-рав ва Ширин", "Лайлї ва Маљнун","Њафт пайкар", "Искандарнома".Љомї ба он ду асари дигарро ило-

ва менамояд ва бад-ин тартиб миќ-дори онро ба њафт мерасонад:"Силсилат-уз-зањаб", "Саломон ваАбсол", "Туњфат-ул-Ањрор", "Суб-њат-ул-аброр", "Юсуф ва Зулайхо","Лайлї ва Маљнун", "ХирадномаиИскандарї". Худи шоир дар бораи"Њафт авранг" ном гирифтани мас-навињояш чунин мегўяд: "Ва чун инмаснавиёти њафтгона ба манзилаињафт бародаронанд, ки аз пуштипадари хомаи воситинињод ва ши-ками давоти чининажод ба саода-ти валодат расиданд ва аз матму-раи ѓайб ба маъмураи шањодатрасида, мешояд, ки ба "Њафт ав-ранг", ки дар луѓати Пурси ќадимиборат аст аз Њафт бародарон, кињафт кавкабанд дар љињати шимолзоњир ва бар њаволии ќутби ши-молї, доир, номзад шаванд.

"Бањористон", ки аз њашт рав-за иборат мебошад, асари пандуахлоќї буда, дар пайравии "Гули-стон"-и Саъдї навишта шудааст.Љомї дар ин асараш, ки ба фар-зандаш Зиёуддин бахшида шуда-аст, ба бани башар дарси садоќа-ту вафодорї, одамият ва шинохтињаёт медињад. Њамаи њикоятњои ондилпазиру зебо ва дастурдињанда-ву ибратомўзанд. Бинобар ин,шоир барњаќ даъват ба амал ме-орад, ки ба ин гулистони сухан вабањористони фикру андеша воридбишаванд, аз дурдонањои ќимат-бањои он бархурдор гарданд вапандњои љовидонаи онро овезаигўшу њуши хештан бинамоянд:

Гузаре кун дар ин бањористон,То бубинї дар ў гулистонњо.В-аз латоиф

ба њар гулистонеРуста гулњо, дамида райњонњо.

Бояд гуфт, ки Љомї на танњошоири илњом, балки пурмутолиањам будааст. Вай на фаќат бисё-ре аз осори адабї, балки илмиипеш аз худ ва њамрўзгоронашрохондаву аз онњо суд љустааст. Та-нњо зикри номњои шуарову удабо-ву уламо дар осори Љомї кофистбидонем, ки ў то чи њад ањли му-толиа будааст ва дар фарогирииосори пешиниён, ба вижа давови-ну куллиёти ашъори гўяндагон,пешдастї доштааст. НомњоиРўдакї, Фирдавсї, Ибни Сино,Унсурї, Ањмади Љомї, Муиззї,Низомї, Анварї, Хоќонї, Саної,Аттор, Мавлавї, Саъдї, Зањир,Салмон, Камоли Исфањонї ваХуљандї, Хусрав ва Њасани Дењ-лавї, Њофиз ва дигарон, ки дарѓазалу маснавию ќасидањояш бачашм мерасанд, аз вусъати наза-ру огоњї ва мутолиаи зиёдаш са-рењан хабар медињанд. Њамзамон,ў дар равзаи њафтуми "Бањорис-тон" ва "Нафањот-ул-унс" низрољеъ ба адибон маълумот меди-њад ва дар бораи шеъру маќома-шон арзишдоварї менамояд вабад-ин тартиб намояндаи як ада-биёти бузург будани хештанро банамоиш мегузорад.

Албатта, Љомї ба љуз ин ади-бон, ки дар осори мухталифаш азэшон ёдоварию доварї намуда-аст, боз ба осори дањњо гўяндаго-ни дигари пеш аз худ низ ошно бу-дааст ва аз каломашон бањрањобардоштааст. Воќеан, барои якшоири хуб шудан, ба ѓайр аз тањ-

Љомї, ки аз замони зиндагиашшурўъ шудаву то имрўз идомадорад, њољати сухан нест, чункидар тўли зиёда аз 600 сол дарадабиёти мо ќариб шоире нест,ки аз вай таъсир напазируфтабошад. Таъсири каломи ў ба шо-ироне чун Навої, Фиѓонї,Њотифї, Биної, Њилолї, ДарвешиДењакї, Мактабии Шерозї, АњлииШерозї, Абдибеки Шерозї, Њай-дари Њиравї, Сарфии Кашмирї,Муњташами Кошонї, Ќудсии Ма-шњадї, Ѓазолии Машњадї, Нази-рии Нишопурї, Урфии Шерозї,Мушфиќї, Нахлии Бухорої, Шав-кати Бухорої, Нозими Њиротї,Толиби Омулї, Калими Кошонї,Соиби Исфањонї, ФасењииЊиротї, Файзии Даканї, Носира-лии Сарњиндї, Сайидо, Шоњин,Иќбол, Халилї, Айнї, Турсунзода,Лоиќ ва дигарон бармалост.

Албатта, рољеъ ба таъсириосори Љомї ба гўяндагони пасинна танњо муаллифони китобњоитаърихи адабиёт ва донишман-дон дар пажўњишу љусторњои хешишора кардаанд, балки маќо-лањои алоњида низ навиштаанд.Маќолањои Аълохон Афсањзод- "Ѓазалиёти Љомї ва ѓазалнависиишоирони нимаи дуюми асри 15",Абўбакр Зуњуриддинов- "Муќои-саи маснавии "Юсуф ва Зулай-хо"-и Љомї бо "Юсуф ва Зулай-хо"-и Нозим 14, Субњон Амирќу-лов- "Муќоисаи достонњои "Юсуфва Зулайхо"-и Њозиќ ва Љомї",Султон Воњидов - "Љомї ваНавої", М. Шукуров-"Љомї ваадабиёти советии тољик" ваѓайра ба њамин мавзўъ бахши-да шудаанд, аммо дар ин борабоз њам метавон пажўњиш намудва њарф зад, зеро Љомї шои-рест, ки на танњо ба адибонифорс-тољик, балки ба адибонисарзаминњои мухталиф таъсирифайзбахш расонидааст. Бањарфи дигар, осори ў марзу бу-мњои гуногунро дарнавардида ваба дили мардумони олам роњёфтааст.

Љамолиддин САИДЗОДА

ЉОМЇ - ШОИРИ ТАЪСИРПАЗИР

ВА ТАЪСИРГУЗОРсилоти адабиву илмї, бояд ногу-зир осори пешиниёнро бодиќќатхонд, омўхт ва аз бар кард. Баќавли Низомии Арўзии Самарќ-андї, "аммо шоир ба ин дараља на-расад, илло, ки дар унфавони ша-бобу дар рўзгори љавонї бистњазор байт аз ашъори мутаќадди-мин ёд гирад ва дањ њазор калимааз осори мутааххирон пеши чашмкунад. Ва пайваста давовини усто-дон њамехонаду ёд њамегирад, кидар омадшуду беруншуди эшон азмазоиќу даќоиќи сухан бар чї ваљњбудааст, то тариќу анвои шеър дартабъи ў муртасим шавад ва айбуњунари шеър бар сафњаи хиради ўмунаќќаш гардад, то суханаш рўдар тараќќї дорад ва табъаш баљониби улув майл кунад". Воќеан,"Френсис Бекон-файласуфи маъ-руфи инглис, ки яке аз муљидониравиши таљрибї ба шумор мера-вад, улумро тибќи равиши илмї та-баќабандї карда ва њикмату њука-моро ба се даста таќсим мекунадва марњум Муњаммадалии Фурўѓїдар маќоми ташбењ њукамои ав-валро назири анкабут медонад, кидоиман аз мояи дарунии худ торметанад ва пардаи сусти бе асосмебофад ва њукамои ќисми дуюм-ро монанди мўрча медонад, кињамвора дона фароњам мекунад ватасарруфе наменамояд. Ва њол онки њакими воќеї бояд монанди зан-бўри асал бошад, яъне њамчунонки занбўр мояро аз гулу гиёњ меги-рад ва ба њунари худ аз он ангу-бин месозад, њаким њам бояд мояиилмро аз таљриба ва мушоњидагирифта, ба ќувваи аќлї аз он њик-мат бисозад". Љомї аз њамин гунаадибон аст, ки чун занбўри асалбар гулу гиёњ менишинад, яъне азосори пешиниён меомўзад ва боњунари худ аз он ангубин-шеъриноб месозад ва таќдими ањлиљомеа менамояд. Ба ин маънї,худи ў мегўяд:

Фазли Љомї,бас ин ќадар, ки кунад

Хўшачинї

зи хирмани фузало.Дар њаќиќат, яке аз роњњои

парвариши завќу истеъдодуќарењаи адабї аз ќадимтарин за-монњо мутолиаи осори гузашта-гон, назира гуфтан, пайравию ис-тиќбол ва нуктаомўзию њифзиашъори эшон будааст. Љомї дарин боб дар асри худ саромад аства мо касеро суроѓ надорем, ки баин њад ба осори гузаштагон та-ваљљуњ зоњир кардаву бањрабар-дорї намуда бошад. Бинобар ин,таассури Љомї аз адибони пешиняк масъалаи муњим ва ќобилибаррасї то имрўз боќї мемонад.Албатта, муњаќќиќону донишман-дон доир ба муносибати Љомї бопешиниён дар асарњояшон на та-нњо ба таври мухтасар ишоравуизњори аќида кардаанд, балкимаќолот ва фаслу бобњои алоњи-да низ навиштаанд. Дар ин зами-на метавон аз маќолањои АълохонАфсањзод-"Љомї ва ѓазалнависо-ни пешин", "Њофиз ва Љомї", "Му-њаммадвафо Баќоев-"Љомї ваХусрав", Абдунабї Сатторзода-"Љомї ва саромадон" ва ѓайраном бурд. Аммо дар ин заминабоз њам љои сухан гуфтан дармиён аст, зеро ин навиштањо ванигоришоти дигар асосан муно-сибати Љомиро бо шоироне чунХусрав, Саъдї, Њофиз, Камол вачанд тани дигар фаро мегирандубас. Аммо доир ба муносибатиЉомї бо Рўдакї, Фирдавсї, Ањма-ди Љомї, Саної, Аттор, Низомї,Камоли Исмоил, Мавлавї ва њам-рўзгорони ў- Исмати Бухорої, Ко-тибї, Фаттоњии Нишопурї, ШоњЌосими Анвор, Амиршоњии Сабза-ворї, Шоњ Неъматуллоњи Валї вадигарон то њол маќолаву пажўњи-шоти алоњида нашудааст. Бояддар ин росто пажўњишро идомадод, зеро барои шинохти як шоир,арзиши кору осор ва фањму дар-ки каломаш ночор аз таъсирпа-зирї ва таъсиргузориаш воќифбудан хеле муњим ва зарур ме-бошад.

Дар бораи таъсиргузории

Шумораи нави маљаллаи илмї,адабї ва таълимию маърифатии"Адаб" ба нашр расид, ки пурра ба600-солагии шоиру орифи адабиётиклассикии форсу тољик АбдурањмониЉомї бахшида шудааст.

ШУМОРАИ навбатї бо фишурдаи суханронииПрезиденти кишвар муњтарам Эмомалї Рањмонбо унвони "Абдурањмони Љомї-пешвои њавзаиилму адаби Мовароуннањру Хуросон" оѓоз ме-шавад.

Маќолањои адабиёшиносони маъруф Му-њаммад Осимї, Абдулњусайни Зарринкўб, МўсоРаљабов, Расул Њодизода, Аълохон Афсањзодва дигарон фарогири пањлўњои мухталифи осо-ри Љомї буда, арзиши зиёди илмї доранд.

Зери рубрикаи "Сењри њалол" чил њадисиПаёмбари Ислом, ки Љомї онро ба назм даро-вардааст, љой дорад.

Шумораи нави маљаллаи "Адаб"Маќолаи љомишиносони машњур Аълохон

Афсањзод "Тамоми умр бо Љомї" яке аз матла-бњои пурарзиши маљалла мебошад.

Дар зери рубрикаи "Машриќу Маѓриб" ма-ќолањо перомуни шуњрату мањбубияти Љомї даркишварњои дунё оварда шудааст. Маќолањои"Эътибори "Юсуф ва Зулайхо"-и Љомї дарОзарбойљон (Љаннат Наќиева, Валї Самад),"Осори Љомї дар Фаронса" (Шокир Мухтор),"Љойгоњи Љомї дар "Девони ѓарбї-шарќї"-иГёте" (Шодї Шокирзода) аз ќабили онњо мебо-шанд.

Њамзамон дар маљалла марсия ва дигар ашъ-ори шогирдону њамзамонон ва шоирони ихлос-манди Љомї Алишери Навої, КамолиддиниБиної, Мубориз Ализода, Халилулоњ Халилїнашр шудаанд, ки аз иродату дилбастагии онњоба Мавлоно Љомї шањодат медињанд.

Вижашумораи маљаллаи "Адаб" армуѓонихубест ба алоќамандони адаб ва кулли њамва-танон.

Т.ХАЛИЛОВ

Китобиёт

Минбари халќ29 октябри соли 2014

№44 (971)14

ОРЕ, барои халќиазобкашида аз ху-нукии зимистон вадар баробари иннаёфтани њезуми

кофї барои зимистони ќањратуне,ки мебоист муддати 5 моњ онро азсар гузаронанд, абр ва шамол дарин маврид чун Ањурамаздо ваАњриман ба чашм мерасад. Зероабр бо пўшидани худ осмонро, кињатман аз боридани барф даракмедињад, ба амали Ањриман ме-монад ва бод, ки мехоњад абрропароканда сохта, нури офтобро базамин бирасонад, шањодати кориАњурамаздост. Шояд хонандаи инсатрњо ин нуктањоро чун як фасо-нае пиндорад, вале дар асл инњама њаќиќатест, ки баёни он хеледарднок аст.

Мардуми дењањои болообиБартанг солњои зиёд аст, ки инмушкилро аз сар мегузаронанд.Халќи зањматкашида чањор фас-ли сол дар љустуљўи њезуманд, тонони мехўрдагиашонро бипазанд.Дигар сањроњо ва љангалњо аз ода-мони ин дењањои болооби Бартангба нола омадаанд, чун њар субњушом садои зоѓнўл ё тешаву табарсукути ин љойњоро халалдор ме-созад, вале дигар барои халќ чо-рае нест љуз рафтану рафтан…Бахусус барои мардуми дењаи Ро-шорв, ки калонтарин дењаи водииБартанг ба шумор меравад, кали-маи "њезум" аз рўзи таваллуд даргўшашон садо медињад. Халќидењаи Рошорв барои овардани якхар њезум зиёда аз 30 км роњ (ома-ду рафт)- ро тай мекунанд…

Абри тирае осмони софу беѓубори кўњистонро фаро гирифт. Садои боди тунде, ки гўё мехост абрњоро парокандакунад, дар гирду атроф чун як махлуќи афсонавї танинандоз буд, вале њељ не ки заррае аз абри хираро парокандасозад. Абру бод байни њам мисли ќуввањои некї ва бадї (Ањурамаздо ва Ањриман ) дар набард буданд…Аммо абритира њељ аз байн рафтан намехосту мавсими фармонраво будани худашро нишон доданї мешуд.

Рошорвиљбўхч,

Боди сахт њамоно мевазид.Фарњод бояд пагоњ њезумчинїравад. Ў пеши хараш алаф гу-зошта, як ба осмон нигоњ кард.Абрњои бадкеш аллакай лашка-рашонро дар болои кўњњо сар до-даанд. Ќуллањои кўњ пур аз барфшудаанд. Имсол зимистон хунук

мешавад, аз дил гузаронд Фарњ-од ва ба хонааш даромад. Хонаторик. Модари пираш дар пешиоташдони беоташ нишаста, пи-сарашро интизор аст.

- Омадї писарам?-гуфт кам-пир, шарфаи поро шунида.

- Бале модар, њамин љоям-

љавоб дод Фарњод ва пиджакаш-ро кашида оташ гиронданї шуд.

- Писарам, њезумро сарфако-рона истифода бар, нашавад, кизимистонро паси сар накарда бе-њезум бимонем. Ана дидї, алла-кай моњи ноябр надаромада њавохунук шуд. Эй кош, мо њам барќмедоштему њоло печкаи барќиромонда аз паи корамон мешудемумеомадем, ки хонаамон гарм шу-дааст. Дар назди оташдоне, кињоло аз оташ дар он асаре нест,армон мекард модар. Он ваќт пи-саракам њам бо талвосаи њезумо-варї соати 4-и шаб намехесту батарафи Нишусп (мавзеъе, ки азон љо халќи Рошорв њезум мео-ранд) рањсипор намешуд.

- Э биё, мон, модар, ин "ме-шуд- мешуд" -њои ту мисли ќиссаиДон Кихот тўл кашид. Равѓанродар дег андоз, ман њоло оташрогирон мекунам- гуфт Фарњод, мо-дарро аз хаёлњои зебояш боздош-танї шуда. Модар як оњи сарде ка-шиду ба хўрокпазї машѓул шуд…

Аќрабаки соат аз 3 сўи 4 ме-шитофт. Садои хар Фарњодромисли њар ваќта аз хобаш бедоркард. Ў оњиста аз љогањаш бархе-ста ( то модараш бедор нашавад)берун баромад. Вазиши бод ал-лакай суст шуда буд ва њаво кам-тарак рўшантар метофт. Пеши

хараш боз кањ монда, туќум зад.Ва худаш низ камтар чойи хунукнўшида, пораи нонеро дар миё-наш баста, ба сўи " маќсуд" рањ-сипор шуд. Ў бояд 5 соат роњротай кунад, то ба љойи њезум би-расад. Ва боз 3 соати дигар зањ-мат кашад, то онро ба даст ова-раду 6 соати дигарро барои расон-дани он ба љои даркорї сарф на-мояд. Ва њамин тавр њам шуд. Фа-рњод хаставу афгор бегоњ ба хонарасид. Ин амали такрории њаррў-заи ўст, вале Фарњод аз хаставуафгор шудани худаш боке надо-рад. Ў аз он метарсад, ки рўзе онтсихњо (як намуди њезум сабуксўзба истилоњи мањаллї) тамом ме-шаванд ва дигар ба кадом тарафтсихкобї биравад, то зимистонидар пешбударо бањор кунаду худва модари пирашро аз сармои зи-мистони ќањратун наљот дињад.Охир дар наздикињои дења дигараз тсих асаре нест…

Одамони дигар ќишлоќи бо-лооби Бартанг, ки аз љињати на-доштани њезум камтар танќисїмекашанд, хўрокњое, ки нимпазмешаванд, бо зарофате онро " ро-шорвиљбўхч" мегўянд. Ва ин, ал-батта, асос дорад. Зеро як муш-кили асосии халќи ин диёр набу-дани њезум аст, ки солњост њаёта-шонро ба танг овардасту ба онњовазъияти ба риќќатоварандаеробахшидааст. Ва он зањматњое, кихалќ барои овардани њезум ме-кашад, шояд дар кони ангишт њамчунин мушкилї набошад. Ва бо инњама мушкили зиндагие, ки инмардуми дурдасти водии Бартангдоранд, касро ба дили таърих ме-кашад ва асрњои гузаштаро як-якдар назараш намудор месозад.

Гулњаё МАДИМАРОВА,аспирант

яъне хўроки нимпазё азоби сахти бењезумї

Варзиш

ЃАЛАБАИ ДЎСТЇ

Шамсиев, Владимир Мордовин, Нурид-дин Амриев, Алишер Авѓонов ва дига-рон, ки дар бозї иштирок накарданд, басифати мењмони олиќадр дар минбар љойгирифтанд.

Дастаи мењмон бо чунин њайат бамайдон баромад: Руслан Нигматул-лин, Дмитрий Хлестов, Вагиз Хидия-туллин, Рамиз Мамедов, Юрий Ков-тун, Сергей Шавло, Олег Романцев(капитан), Андрей Пятницкий, Вале-рий Кечинов, Георгий Ярцев ва Вале-рий Шмаров.

Бозигароне, ки њайати "Спартак"-роиваз намуданд: Юрий Гаврилов, ЭдуардМор, Олег Кужлев, Владимир Букиевс-кий, Муњсин Муњаммадиев.

Мураббиён: Александр Кокорев ваВячеслав Егорович.

Сардовар: Абдурањим Бобоев (Тур-сунзода).

Ёваронаш: Владимир Домуллољонов,Султон Ќосимов (њар ду - Душанбе).

Довари эњтиётї: Рањмон Муртазоев(Душанбе).

Њисобро дар даќиќаи 4-уми дидор њам-лагари мењмонон Валерий Кечинов бозкард. Баъди 6 даќиќа Георгий Яртсев голидуюми "Спартак"-ро зад. Мизбонон мекў-

шиданд, ки њисобро таѓйир дињанд. Нињоятдар даќиќањои 18-ум ва 24-ум њамлагаро-ни "Помир" Муњсин Муњаммадиев ва Аза-мат Абдурањимов (аз љаримаи 11-метра)ду тўби љавобиро вориди дарвозаи "Спар-так" карданд.

Нимаи дуюми бозї низ чор гол задашуд. Ду голи мењмононро Муњсин Муњам-мадиев, ки дар ќисми дуюми бозї дар њай-ати "Спатак" ба майдон баромад, дардаќиќањои 37-ум ва 57-ум вориди дарво-заи "Помир" кард. Дар ин ќисми бозї Аза-мат Абдурањимов дар даќиќањои 60-умва 69-ум (аз пеналтї) боз ду тўбро дохилидарвозаи "Спартак" кард. Њамин тавр, А.Аб-дурањимов ва М. Муњаммадиев се голїзада, "хек-трик" карданд.

Натиљаи бозї барои њар ду дастаањамият надошт, муњимаш он буд, ки дарин бозї дўстї ѓалаба кард, дўстие, ки таъ-рихи дерина дорад.

Баъди анљоми ин дидор бозии лотереябаргузор шуд. Бахт ба рўйи сокини Душан-бе Дилшод Хўљаќулов хандид. Ў соњибибурди асосї - мошини сабукрави тамѓаи"Мерседес-Бенс" гардид.

Алї ЉЎРА

БОЗИИ рафиќонаи собиќадоро-ни клубњои футболи "Помир"-и Душанбе ва "Спартак"-иМаскав, ки бо ибтикори Феде-ратсияи футболи Тољикистон

дар њамкорї бо сафорати Русия дар Тољи-кистон ва Ширкати њавопаймоии "СомонЭйр" шоми шанбеи 25-уми октябр дарВарзишгоњи марказии шањри Душанбе бар-гузор шуд, бо њисоби мусовии 4:4 ба анљомрасид. Бозї, ки аз ду ќисми 35-даќиќаї ибо-рат буд, хотирмон сурат гирифт. Собиќситорањои футболи шўравї новобаста басинну сол бо мањорати баланд ва техникаихуби бозї хотири мухлисонро болида гар-дониданд.

Дар маросими расмї ќабл аз оѓозивохўрї Игор Лякин-Фролов, сафири Ру-сия дар Тољикистон, њозиринро муборакбодгуфт ва паёми Сергей Лавров, вазири ко-рњои хориљии Русия ва мухлиси ашадии"Спартак"-ро ба ташкилкунандагон, ширкат-кунандагон ва мухлисони футбол расонд.Дар паём, аз љумла гуфта шудааст, ки "бо-вар дорам, новобаста аз натиљаи бозиирафиќона, он дар њамкории дуљонибаи ми-ёни Русия ва Тољикистон дар соњаи вар-зиш сањми арзандаи худро мегузорад вабарои боз њам мустањкам гардиданидўстии бародаронаи халќњои мо мусоидатмекунад."

Мухлисони сершумор бо хушнудї соли1990-ро ба ёд меоранд. Яъне, 24 сол ќаблдастаи "Помир" дар лигаи олии чемпиона-ти СССР дар њамин майдон "Спатартак"-иМаскавро бо њисоби 5:1 маѓлуб карда буд.Ин рўйдоди фарањбахши варзишї тањтироњбарии сармураббї Шариф Назаров тоњол дар хотири мухлисони футболи тољикбоќї мондааст.

Инак чоряк аср сипарї мешавад, "По-мир" ва "Спартак" дубора вохўрданд. Бамайдони сабзи футбол онњое баромаданд,ки дар љавонї хеле машњур буданд ва мух-лисон ба мањорати баланди онњо дар њарбозї кафкўбињо мекарданд.

Он бегоњ дар њаќиќат варзишгоњи мар-казии пойтахт идгоњро мемонд. Њудуди 15њазор мухлис дар он љо љамъ омада будандва бозиро шорењи машњури футбол Нар-зулло Латипов бо ду забон-тољикї ва русїшарњ медод.

Футболбозони шинохта ва шахсиятњоимаъруф Владимир Ѓуломњайдаров("Помир") ва Олег Романтсев ("Спартак")тањти марши машњури футбол њайати дас-тањои худро ба майдон бароварданд. Њай-ати дастањо асосан аз ситорањои футбол,ки чандин солњо майдони футболро нурузиё мебахшиданд, иборат буданд.

Дастаи "Помир" бо роњбарии ШарифНазаров бо чунин њайат ба майдон баро-мад: Андрей Мананников, Анатолий Во-ловоденко, Олимљон Рафиќов, АлексейЧередник, Њаким Фузайлов, АлександрПилюгин, Рустам Забиров, ВладимирЃуломњайдаров (капитан), Валерий Тур-сунов, Муњсин Муњаммадиев ва ВазгенМанасян.

Бозигароне, ки њамдастаашонро ивазнамуданд: Станислав Карасёв, ОлегШиринбеков, Шуњрат Мамадљонов, На-римон Палабуюк, Владимир Ермолаев,Владимир Долганов, Азамат Абдура-њимов, Абдуѓаффор Юлдошев, АлиёрАшурмамадов, Умед Алидодов, Сулай-мон Бобокалонов ва Сергей Алейни-ков.

Дигар собиќадорони "Помир", аз љумлаЮрий Ринков, Хусрав Содиќов, Мулло

ЧАШМАНДОЗ

Минбари халќ29 октябри соли 2014№44 (971) 15ЉАРАЁНИ ИСЛОЊОТИ ЗАМИН

Рўзисеюмињафта

Ќиёмат

Ќисми маош,ки пешакї ме-

дињанд

50%

Пастї,но-касї

Чўбитакя

Як навъи мак-таби махсус «Овози

…»- озмундар

«Бањорис-тон»

Де-рина

ШармКали-маи те -лефонї

Хўй,расм

Адл,ин-соф

Боронисахт,офатитабиї

Эътиќод,боварї

Пойтах-ти дав -лати

исломї

Нўшокїаз

лимўБањсвагуф-тугў

Май, ша-роб

Таоми мил-лии тоторї

Кўча даршањриДушанбе

Љордано..., му-наљљимиИталия

Мод-даики-

миёвї

Автомоби-ли немисї

Њасрат

Кемерон...,

актрисаиамрикої

Ва-сеъ,фарох

Импотент Модар(лањљавї)

Њаљљиасѓар

Дар иннимљазира

РимиЌадим

воќеъ буд

Караш -маюѓамза

ПойтахтикишвариназдиБалтика

Сабза -воти

«серли-бос»

Дарёчаисунъї

Ѓам,Ранљуѓам

Гиёњихушбўйбароиош

ЌабилаињиндуњоиПеру

Авлодї,меросїУнсу-

ри ки-миёвї,

Fe

Инки-шоф

Ќаро-ри суд

Унсу-ри ки -миёвї,ме-

таллисурх

Мисл,монанд(китобї)

Матоикўрпа -ворї

Тўдаи хоква рег

До-дар

Молиданбо даст

Норасої,айб

Пойтах-ти дав-лат дарАврупо

Љавоби «СКАНВОРД»-и шумораи22 октябри соли 2014, №43 (970)

Я А Х У И К

Т Р А Н С П О Р Т И Р У

И К Р И О Л О Т

М И Ш А Е Л Т С И Н А

Б И Р И Н Љ И Б А С А Д А Ќ Л

О И У Л Н И З У

Т В Е Н Ф У Д З И Я М А У Т

Б О Г О А А К Р У Д О Б А

Л А Р И И Ш И Р М А К М Ќ

О С Л А Й Б Р

К А Ф О Л А Т Р А А

Н А Е А А Ќ Д Б

О Т Д Н Т А А

Т А Њ Д И Д К У Н А Н Д А Н А Ѓ З А К

Саѓерагї Тортана к ... ШиМин

"Ман тиќ-... -

тайр"-иАттор

Дав -латд арОсиё

Теп -паиба-л анд

Асбобинаќшакашї

Элвис…, си-тораирок -н-рол

(ИМА )

Кўтоњшудаиноми Марга -

р ита

Љамъиасбобњо

Номи маъму лимардонаи русї

Прези-дентиякумиРусия

Тўњфа иидона

Металли ме-дал барои љои

сеюм

«Њамроњак»-ис татор дар тур -бинаи нерўгоњњо Мўйи

пе-чон

Ки-фоя

Хира д,шуур

Дар ши -мол ёљануб иЗамин

Љонва -ро нибеусту -хон

Њам,инчу-нин

Тез,фав -ран

Марк .. .,нави -сандаиам рикої

Нў ги ов езо-ни салла

Кўњивулќондор дар

Љопон

... кар -дан =ил овак ардан

Якда-фъи -на

Дафтарчаиќайдњо

Шањр-бандаримашњуриЊинд ус-тон

Воли-даи

Рустам

Ќисмисоат

Долла -ри гру -зинњо

Пай ѓамб а -ри н асро-ни њо

Тиф -лиси-на-мак

Шарм,и зо

Амонат, за-монат

Ѓала-ба ,

нусрат

Зав -љаилор-дианг-лис

Мо -шинињарбї

... и ни-коњ ,

ањднома

Тањдид -гар

Бемо-риибача -гонаисиро -ятку -нанда

Маќсад аз такмили њар як ќонун вадигар санади меъёрї, пеш аз њама,бењтар кардани зиндагї, таъминишароити арзанда барои мардум аст.Чун кишвари мо баъди соњибистиќлолїба иќтисоди бозорї гузашт, заруратпеш омад, ки ќонунњо низ тибќиталаби замон такмил ёбанд ва ё азнав тањия ва ќабул карда шаванд.Дар ин раванд соњаи кишоварзї, киасоси иќтисодиёти кишварро ташкилмедињад, истисно нест ва ислохот дарсоња аз соли 1992, бо ќабули ЌонуниЉумњурии Тољикистон "Дар бораиислоњоти соњаи кишоварзї" оѓоз ёфта,он имрўз њам идома дорад.

ЗИЁД гардидани маљмўи мањсулотикишоварзї ва сол аз сол афзуданисањми хољагињои дењќонї дар инсамт натиљаи ислоњот буда, гувоњидастгирии хуќуќї ва моддии дењќ-

онон аз тарафи Њукумати Љумњурии Тољикис-тон аст. Бояд гўем, ки дар солњои охир дарин самт кўшиши зиёд ба харљ дода шуда, якќатор ќонунњо тањия ва ќабул карда шудандутавассути онњо фаъолияти хољагињо ба танзимдароварда, муносибатњои бозорї дар истењ-солоти кишоварзї баланд бардошта мешавад.Масалан, Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дарбораи хољагии дењќонї (фермерї)" (соли 2009,дар тањрири нав) њуќуќу манфиатњои аъзоихољагии дењќониро комилтар кардааст. Ќону-ни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи баќайд-гирии шахсони њуќуќї ва соњибкорони инфи-родї" (соли 2009) бошад, шаклњои ворид шу-дани субъекти нави соњибкориро ба бозорхеле содда гардондааст ва ба дењќононљињати истењсолу фурўши мањсулот роњи навмекушояд. Дар њамин росто, њамчунин, баКодекси замини Љумњурии Тољикистон (солњои2008, 2010 ва 2012) таѓйироту иловањо воридкарда шудааст . Ин њама заминаи хубињуќуќиро дар гирифтани сањми замин, ташки-ли хољагии дењќонї, идоракунии истењсолотва дар маљмуъ гуногуншаклии моликиятро бавуљуд овардааст.

Ворид кардани таѓйироту иловањоро баЌонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи хоља-гии дењќонї (фермерї)" (соли 2009) метавон

НАЗАРЕ БА ЌОНУНЊОбарои дењќонон њуљљати хеле муњим донист. Инќонун шаклњои муносибатњои байнињамдигари-ро дар гузаронидани маљлисњои умумї, баро-мадан аз аъзогии хољагї, тартиби бастани шар-тномањо оид ба фаъолияти якљоя ва дањњо масъ-алањои марбути ташкил ва идоракунии хољагиидењќониро то дараљае содда инъикос кардааст,ки барои њар нафар фањмо мебошад. Баъдан,имтиёзњо ва дастгирии њуќуќии дењќонон дарќонуни мазкур баръало мушоњида мешавад.Масалан, дар асоси моддаи 7-уми ќонуни маз-кур мустаќилияти аъзои хољагии дењќонї даринтихоби сохт ва тарзи истењсолот инъикос гар-дида бошад, тибќи моддаи 24 фаъолияти мус-таќилонаи хољагии дењќонї таъмин мегардад.Дар моддаи 25-и ќонун ба аъзои хољагии дењќ-онї њуќуќ дода шудааст, ки новобаста аз рози-гии аъзои дигар, аз њайати хољагї барояд ва хо-љагии мустаќили худро ташкил намояд.

Таѓйироте, ки оид ба њуќуќи истифодаизамин ба Кодекси замини љумњурї ворид кар-да шудааст, ба њар як сањмдор имкони боз њамвасеътар муњайё менамояд.

Дар асоси моддаи 17-и Кодекси заминњуќуќи бемуњлату муњлатноки истифодаи заминва њуќуќи истифодаи меросии якумраи ќитъаизамин - бо Сертификати њуќуќи истифодаи за-мин; њуќуќи иљораи ќитъаи замин - бо шартно-маи иљора ва андозаи сањми замин бо Шањо-датномаи сањми замин муайян карда мешавад.

Дар моддаи 2-и Кодекси мазкур њуќуќиистифодабарии ќитъаи замин бо њуќуќи бего-на намудани он объекти махсуси муносибатњоињуќуќи гражданї буда, метавонад предметихариду фурўш, туњфа, иваз, иљора, гарав вадигар ањдњо бошад ва инчунин ба тариќи ме-рос ва бо тартиби умумии ба даст оварданињуќуќ ба дигар шахс гузарад.

Дар баробари кафолат додани њуќуќњоисањмдорон ќонунгузор талаб менамояд, кизамин самаранок истифода бурда шавад.Тибќи моддаи 17-и Кодекси замин њуќуќи ис-тифодаи замин дар њолати истифода набур-дани ќитъаи замин барои эњтиёљоти кишоварзї

дар давоми ду сол ќатъ карда мешавад. Дар асоси Фармони Президенти Љумњурии

Тољикистон "Дар бораи тадбирњои иловагї оидба азнавташкилдињї ва ислоњоти ташкилотњоикишоварзї" аз 30-юми июни соли 2006, тањтираќами 1775, "Ќоидањои азнавташкилдињї ваислоњоти ташкилотњои кишоварзї" ќабул шуда,мавриди амал ќарор гирифтааст. Дар асосион бо пешнињоди аъзои коллективњои мењнатїё намояндагони ваколатдор аз њисоби аъзоиколлективњои мењнатї комиссияи хољагї инти-хоб ва тасдиќ карда мешавад, ки дар якљоягїбо комиссияи ислоњоти ташкилотњои кишовар-зии ноњиявї (шањрї) фаъолият менамоянд.

Муайян кардани теъдоди сањмдорони хо-љагї ва сањми замину амволи аъзои хољагї коримасъулиятнок буда, аз комиссияи ислоњот коризиёдро металабад. Комиссияњои мазкур бояд дарасоси санадњои меъёрии њуќуќї амал намуда,ба њар як сањмдор сањми заминашро муайян на-моянд. Пеш аз таљдид онњо вазифадоранд, кимоњияти ислоњот, моњияти сањм ва роњњои таш-кили хољагии дењќонии фардї, оилавї ва ё шак-ли дигари хољагидориро фањмонанд.

Дар асоси муќаррароти ќоидањои маз-кур сањмдор њуќуќњои гуногун дорад. Аз љумла,ў метавонад сањми як намуди замини худро бадигар намуди замин иваз намояд. Дар њола-ти иваз шудани сањми як намуди замин ба ди-гар намуд, бо розигии сањмдор каму зиёд шу-дани он мумкин аст. Инчунин, сањмдор њуќуќдорад, ки барои камтар аз сањми ба ў тааллуќ-дошта људо намудани ќитъаи замин ариза пеш-нињод намояд. Яъне ба аъзои хољагї ќонунгу-зор имкони зиёд додааст, то ў аз сањми худбенасиб намонад ва ё хољагии дењќонииоилавї ё фардї ташкил кунад.

Ба ин монанд дањњо мисолро метавоновард, ки њама барои пешрафти фаъолиятихољагидорї, татбиќи ислоњот дар соњаи кишо-варзї, муњимтар аз њама, барои бештар даст-рас будани замин ба дењќон ва ба даст оварда-ни амнияти озуќаворї равона карда шудааст.

Ќонунгузории нав дар самти дастрасии

замин барои дењќон заминаи хуби њуќуќирофароњам овардаст, вале татбиќи онњо аз њамамуњим аст.

Ислоњоти соњаи кишоварзиро аз масъа-лањои муњимтарин дониста, Президенти Љум-њурии Тољикистон, муњтарам Эмомалї Рањмонњангоми сафарњои кории худ ба манотиќи гу-ногуни кишвар оид ба самаранок истифодабурдани замин сухан ронда, таъкид менамо-яд, ки дар шароити имрўза ташкили хољагиидењќонии оилавї манфиати бештар меоварад.

Бояд гуфт, ки имрўз бинобар вусъат ёфта-ни ислоњот ташкил кардани хољагии дењќонї(махсусан хољагии оилавї ва фардї) ба зинаибаландтар расидааст. Вусъат ёфтани ислоњо-ти ташкилоту корхонањои кишоварзиро мета-вон аз афзудани теъдоди хољагињои дењќонїва ба онњо супоридани сертификати њуќуќиистифодаи замин баръало мушоњида кард.

Тибќи маълумоти охирин имрўз дар мам-лакат бештар аз 136 њазор хољагї ташкилёфтааст. Дар давоми нуњ моњи соли равон дарљумњурї 33288 хољагї ташкил карда шудааст,ки гувоњи пешрафти ислоњот дар самти азнав-ташкилдињии хољагињо мебошад.

Бояд ќайд кард, ки Њукумати Љумњурии То-љикистон љињати кўмак кардан ба дењќонон дарњамкорї бо ташкилотњои гуногуни байналмилалїлоињањои гуногунро татбиќ менамояд. Аз љумлаионњо Лоињаи баќайдгирї ва системаи кадастризамин мебошад. Яке аз самтњои Лоињаи мазкуразнавташкилдињии хољагињо буда, ин корро му-тахассисони лоиња ба таври ройгон иљро мена-моянд. Бо дастгирии Лоиња то имрўз дар мано-тиќи гуногуни љумњурї бештар аз 90 њазор хоља-гии дењќонї ташкил ва онњоро бо сертификатињуќуќи истифодаи замин таъмин намудааст.

Татбиќи амалии ќонунњои вобаста ба за-мину хољагидорї ва дар ин замина вусъатбахшидани ислоњоти кишоварзї омили муњим-тарини таъмини амнияти озуќувории мамла-кат мебошад.

М. ЌУРБОНОВА

ОИД БА ИСТИФОДАИ ЗАМИН ВА РАВАНДИ ИСЛОЊОТ

Суд, бањра(китобї)

арабї

Феъл,

Минбари халќ29 октябри соли 2014

№44 (971)16

Рўзнома моњи декабри соли 1994 тањти раќами 309 дар Вазоратифарњанги Љумњурии Тољикистон ба ќайд гирифта шудааст.

Ба хотири гуногунандешї матолибе низ нашр мешаванд, киидораи рўзнома зимнан метавонад бо муаллифон њамаќида

набошад ва масъулияти онро ба дўш нагирад.

НИШОНИИ МО:734018, ш. Душанбе,

хиёбони СаъдииШерозї, 16.

Индекси обуна:68910

Макони чоп:нашриёти

«Шарќи озод».

Теъдоди нашр:49190 нусха

ÁÀÐÎÈ ÌÀÚËÓÌÎÒ:Дастгоњи КИМ ЊХДТ -

тел: 224-23-90, 224-83-72, 224-49-29,221-63-21. факс: 224-27-59

Идораи рўзнома

тел. 238-72-10, 238-54-61, 238-79-07,факс: 227-44-94

www.tribun.tj E-mail: minbarihalk@bk.ru

Котиби масъул: Маъруфљон МањмудовМуњаррири масъул: Алиљон ЉўраевХабарнигорон:Љумъа Ќуддус, Толиби Луќмон,Моњрухсор РањимоваМасъули чоп: Мирзоалї ЮнусовЊуруфчинон: Љамила Ањмадова,Гуландом РаљабоваМусањњењ: Сабоњат Худоёрбекова,Суратгир: Тўхтамурод РўзиевСањифабанд: Фирдавс Таушаров

ЊАЙАТИ ЭЉОДЇ:

Муовини сармуњаррир оид ба тиљорат:Хусрав Дўстов

Сармуњаррир

Бахтиёр ЊАМДАМОВ

Обуна-2015

u Агар аз муњимтарин воќеоти кишвар ва љањон огоњ шудан хоњед,u Агар бо чењрањои мондагори сиёсиву фарњангї ва таърихї аз наздикошно шудан хоњед,u Агар аз дастовардњои илмї, техникї ва дигар соњањо воќиф шуданхоњед,u Агар ба мушкилот ва масъалањои доѓу мубрами ватани худ бетарафнестед,u Агар мавќеи ЊХДТ-ро дар љомеа устувор дидан хоњед, пас,

ба њафтаномаи

"МИНБАРИ ХАЛЌ"обуна шавед!

МУШТАРИЁНИ ГИРОМЇ!

Маблаѓи обуна ба њафтанома 85 сомониро ташкил медињад. Маб-лаѓњои обунаро метавонед ба тариќи наќдї ва ѓайринаќдї ба суратњи-соби ЊХДТ, ба воситаи шуъбањои "Амонатбонк" гузаронед...

СУРАТЊИСОБИ МО:

ЊИЗБИ ХАЛЌИИ ДЕМОКРАТИИТОЉИКИСТОН

ИНН 020001728,С/Њ 20202972000473101000,Кор/сч. 20402972316264МФО 350101626.Дар идораи амалиётиБДА ЉТ-"Амонатбонк"

СУРОЃАИ МО: ш. Душанбе,маљмааи "КОХИ ВАЊДАТ", ошёнаи 2.ТЕЛЕФОН: 221-25-36, 221-63-21

Аз њаёти бузургон

АЗ ИН ЉО, АЗ ОН ЉО

ИБОДАТ БА ЉУЗ ХИДМАТИ ХАЛЌ НЕСТ

Дар ахбори подшоњони пешин омадааст,ки ваќте Такла-аз Атобакони Форс, бар тахтиподшоњї нишаст, чунон хуб њукумат кард, кидар замони ў касе ба касе кор надошт ва касекасеро озор намедод ва ў агар њељ коре накар-да буд, њамин адли ў бас буд, ки аз њамаи под-шоњон дар ин замина пешї гирифта буд.

Ў рўзе ба яке аз соњибдилон гуфт:- Умри ман ба бењосилї тамом мешавад

ва њељ коре натавонистам анљом дињам. Акнунмехоњам тарки салтанат кунам ва ба гўшаиибодат бинишинам. Ман мехоњам ин панљ рўзе-ро, ки аз умрам боќї мондааст, барои охира-там истифода кунам, зеро подшоњиву тахту тољва маќоми дунявї аз даст меравад ва абадїнест ва аз ин дунё фаќат фаќирону камбаѓа-лон бурд мекунанд.

Ваќте ки он соњибдил ин суханњоро аз за-бони шоњ шунид, асабонї ва хашмгин шуд вабо ошуфтагї ба шоњ хитоб карда гуфт:

-Эй Такла, бас кун! Ин чї суханест, кимегўї? Магар тариќат ба ѓайр аз он аст, магарѓайри хидмат ба халќ аст? Магар роњи худољўїфаќат тасбењу саљљодаву жандапўшист? Би-дон, ки худољўї бо тасбењу љойнамоз нест. Тубар тахти салтанат биншин ва бо ахлоќи ху-дат худољўй бош. Бо садоќат ва ирода камарихудро барои хидмати халќи Худо мањкам би-банд ва аз лоф, дурўѓ ва даъвоњои пучу бе-маънї забонатро нигањ дор. Худољўйї кор ме-хоњад, на сухан ва дуохонињои забонї. Ибодатва дуоњое, ки холї аз амал бошад, фоидаенадорад:

Ибодат ба љуз хидмати халќ нест,Ба тасбењу саљљодаву далќ нест.

Аз "Роње ба сўйи бўстон"

***Абўњурайра разияллоњу анњу њар рўз ба

хидмати Муњаммади Мустафо (с) омадї.Гуфт:-Ё Абўњурайра, њар рўз наё, то муњаббат

зиёдат шавад.Соњибдилеро гуфтанд:-Бад-ин хубї, ки офтоб аст, нашунидаем,

ки касе ўро дўст гирифтаасту ишќ оварда.Гуфт:-Барои он ки њар рўзаш метавон дид, магар

дар зимистон, ки мањљуб асту мањбуб.Ба дидори мардум шудан айб нест,Валекин на чандон, ки гўянд бас.Агар хештанро маломат кунї,Маломат набояд шунидан зи кас.

Аз "Гулистон"-и Шайх Саъдї

Роњбарият ва ањли эљоди Агентии миллии иттилоотии Тољикистон "Хо-вар" аз марги нобањангоми тарљумони Агентї

ЉАМИЛА ЉАМОЛОВАсахт андўњгин буда, ба пайвандону наздикони марњума аз даргоњи Илоњїсабри љамил хоњонанд.

ЉОИЗАЊОИ «ДИДОР» НАСИБИ ФИЛМСОЗОНИ

АФЃОН, ГУРЉЇ ВА РУС ШУДАЗ 16 то 20-

уми ок-тябр дар

шањри ДушанбеЉашнвораи бай-н а л м и л а л и и«Дидор - 2 0 14 »баргузор гардид.

Ин љашново-ра, ки имсол ба110-солагии Ко-мил Ёрматов -коргардон, фил-мноманавис вањунарпешаи то-љик ва асосгузори синамои ТољикистонуУзбакистон бахшида шуда буд, дар он бешаз 70 филми кутоњметраж ва дарозметра-жи беш аз 10 кишвари љањон тўли 5 рўз банамоиш гузошта шуд. Љашнвор бо филми"Комил" (офаридаи Сафарбек Солењов)ифтитоњ ёфт.

Њайати доварон дар маросими эъло-ни ѓолибони Љашнвораи байналмилалии"Дидор-2014" имсол љоизањои асосиро басинамогарони Афѓонистон, Гурљистон ваРусия таќдим карданд.

Љоизаи бењтарин коргардон дар инљашнвораро Ходими Њусайни Бењнома ваВайси Санљар, коргардонњои Афѓонистон,барои филми "Сегона" бурданд. Ин филм,ки аз се ќисм иборат аст, сарнавишти за-неро бо номи Саодат ба пардаи синамо ка-шидааст.

"Санљиш"-и Александр Котт, коргардо-ни Русия, љоизаи бењтарин филми балан-дро ба худ ихтисос дода ва љоизаи сеюм-ро Марям Хатчаванї, коргардони гурљї, ба-рои филми кўтоњи худ "Динола" гирифт.

"Хуни халќ" филми ЗайналобиддиниМўсо ва "Як љањон аз ману ту", кори муш-тараки Муњаббати Сатторї, Бахтиёр Кари-мов ва Улуѓбек Содиќов, сазовори љоизаитамошобинон гардид.

Филми тасвирии Бахтиёр Ќањњоровбењтарин филми тасвирии тамошобин до-ниста шуд.

Дар шашумин љашнвораи "Дидор" дарбаробари филми "Комил" 12 филми сина-могарони дигари тољик њам ба намоиш гу-зошта шуданд.

Синамобазми байналмилалии "Ди-дор" аз соли 2004 ин љониб дар ду сол якбор баргузор мешавад. Вижагии љашнво-раи имсола бахши наве бо номи "Бозёфт"буд, ки дар он бори аввал филмњои њанўзсад соли ќабл офарида шуда, намоишдода шуданд. Яке аз ин филмњо дар бораиБадахшони Тољикистон буд, ки аз љонибиВладимир Ерафеев синамогари аввалиасри бисти рус тањия шудааст.

Дар љашнвора њамчунин филмњоинави Муњсини Махмалбоф, коргардониэронї, сохтаи Њасани Сулњљў, ки ба зинда-гиномаи ин филмсоз бахшида шудааст, на-моиш дода шуданд.

Бино ба иттилои масъулони "Дидор-2014" дањ филми ин љашнвора бо дастги-рии молиявии Сафорати Амрико дар То-љикистон дар шањрњои Конибодом ва Пан-љакент дар нимаи моњи оянда намоиш додахоњанд шуд.

А. ЉЎРА