1 SocialSciencematerail.blogspot.in Rajesh Prajapati

હાલા બાળદો તો, ૧. ગૌરવવં ુ જુરાત

સહદયી િશ ક િમ ો, ૨. ભારત એક નજર

સોિશયલ સફર ુ ંપખવાડ ક ઈ- મેગેઝીન િશ ણ જગતમાં ૩. ય ત િવશેષ

કૂતા બુ જ આનદંની લાગણી અ ભુ ુ ં ં.ધો – ૬ થી ૮ માં ૪. ધો – ૬ ુ ંશૈ ણક કાય

સામા જક િવ ાન ુ ંશૈ ણક કાય ણુવ ાલ ી, િૃ લ ી અને ૫. ધો - ૭ ુ ંશૈ ણક કાય

આનંદમયી બનેં તે હ નેુ યાનમાં રાખીને આ પખવાડ ક ઈ-મેગેઝીનમાં ૬. ધો – ૮ ુશૈ ણક કાય

િવિવધ સામા જક િવ ાનને લગતી મા હતી પીરસવામાં આવશે. નો ૭. એક નવતર યોગ

ઉપયોગ આપણા િશ કિમ ો પોતાની શાળાના બાળકો માટ કર શકશે. ૮. ક ોતર

અને આપણા િવષયની તથા િશ ણની ણુવ ા ધુાર તેવો આશય ૯. ફોટો ઝલક

રહલ છે. Created by Rajesh G Prajapati Mo No. : 8980337661/9427970216 Email id : rajeshgp095@gmail.com Blog : SocialSciencematerail.blogspot.in

2 SocialSciencematerail.blogspot.in Rajesh Prajapati

જુરાત િવધાનસભાના પીકર ીઓ

૧. ી ક યાણ મહતા તા.૧-૫-૧૯૬૦ થી ૧૮-૦૮-૧૯૬૦

૨. ી માનિસહ રાણા તા.૧૯-૮-૧૯૬૦ થી ૧૮-૦૩-૧૯૬૨

૩. ી ફતેહઅલી પાલેજવાળા તા.૧૯-૩-૧૯૬૨ થી ૧૬-૦૩-૧૯૬૭

૪. ી રાઘવ લેઉઆ તા.૧૭-૦૩-૧૯૬૭ થી ૨૫-૮-૧૯૭૫

૫. ી ુંદનલાલ ધોળ કયા તા.૨૧-૦૪-૧૯૭૭ થી ૧૯-૦૬-૧૯૮૦

૬. ી મ ભુાઈ પાલખીવાળા (કાયકાર ) તા.૨૮-૩-૧૯૭૭ થી ૨૦-૦૪-૧૯૭૭

૭. ી ુંદનલાલ ધોળ કયા તા.૨૧-૦૪-૧૯૭૭ થી ૧૯-૦૬-૧૯૮૦

૮. ી નટવરલાલ શાહ તા.૨૦-૦૬-૧૯૮૦ થી ૦૭-૦૧-૧૯૯૦

૯. ી ડો.કરસનદાસ સોનેર (કાયકાર ) તા.૮-૧-૧૯૯૦ થી તા.૧૮-૧-૧૯૯૦

૧૦. ી બરજોર પારડ વાળા તા.૧૯-૦૧-૧૯૯૦ થી તા.૧૫-૦૩-૧૯૯૦

૧૧. ી શશીકાતં લાખાણી તા.૧૬-૩-૧૯૯૦ થી તા.૧૧-૧૧-૧૯૯૦

૧૨. ી મ ભુાઈ પરમાર (કાયકાર ) તા.૧૨-૧૧-૧૯૯૦ થી તા.૧૦-૦૨-૧૯૯૧

૧૩. ી હમતલાલ લુાણી તા.૧૧-૦૨-૧૯૯૧ થી તા.૨૦-૦૩-૧૯૯૫

૧૪. ી હ ર ં પટલ તા.૨૧-૦૩-૧૯૯૫ થી ૧૬-૦૯-૧૯૯૬

૧૫. ી ચં ુભાઈ ડાભી (કાયકાર ) તા.૧૭-૯-૧૯૯૬ થી ૨૮-૧૦-૧૯૯૬

૧૬. ી મુાનિસહ વાઘેલા તા.૨૯-૧૦-૧૯૯૬ થી તા.૧૨-૦૩-૧૯૯૮

૧૭. ી દોલતભાઈ દસાઈ(કાયકાર ) તા.૧૩-૦૩-૧૯૯૮ થી તા.૧૮-૦૩-૧૯૯૮

૧૮. ી ધી ુભાઈ વ પચદં શાહ તા.૧૯-૦૩-૧૯૯૮ થી ૧૯-૦૭-૨૦૦૨

૧૯. ી મગંળદાસ પટલ તા.૨૬-૧૨-૨૦૦૨ થી ૧૭-૦૧-૨૦૦૮

૨૦. ી અશોકભાઈ ભ તા.૧૮-૦૧-૨૦૦૮ થી તા.૨૯-૦૯-૨૦૧૦

૨૧. ી મગંળદાસ પટલ (કાયકાર ) તા.૩૦-૦૯-૨૦૧૦ થી તા.૨૩-૦૨-૨૦૧૧

૨૨. ી ગણપતભાઈ વસાવા તા.૨૪-૦૨-૨૦૧૧ થી તા.૨૬-૧૨-૨૦૧૨

૨૩. ી વ ુભાઈ વાળા (કાયકાર ) તા.૨૬/૧૨/૨૦૧૨ થી તા.૧૯/૦૧/૨૦૧૩

૨૪. ી નીમા આચાય (કાયકાર ) તા.૧૯/૦૧/૨૦૧૩ થી તા.૨૨/૦૧/૨૦૧૩

૨૫. ી વ ુભાઈ વાળા તા.૨૩/૦૧/૨૦૧૩ થી તા.૩૦/૦૮/૨૦૧૪

૨૬. ી મં ભુાઈ પટલ (કાયકાર ) તા.૩૦/૦૮/૨૦૧૪ થી તા.૦૯/૧૧/૨૦૧૪

૨૭. ી ગણપતભાઈ વસવા તા.૦૯/૧૧/૨૦૧૪ થી તા.૦૭/૦૮/૨૦૧૬

૨૮. ી પરબતભાઈ પટલ તા.૦૭/૦૮/૨૦૧૬ થી ૨૨/૦૮/૨૦૧૬

૨૯. ી રમણલાલ વોરા તા.૨૨/૦૮/૨૦૧૬ થી

3 SocialSciencematerail.blogspot.in Rajesh Prajapati

ભારતના નદ કાઠંાના ણીતા નગરો અમદાવાદ જુરાત સાબરમતી

અયો યા ઉ ર દશ સર ુ

અલાહાબાદ ઉ ર દશ ગગંા, ય નુા, સર વતીનો િ વણેી સગંમ

આ ા ઉ ર દશ ય નુા

ઇ દોર મ ય દશ સર વતી

ઉ ન મ ય દશ ા

કટક ઓ ર સા મહા

કોલકાતા પિ મ બગંાળ ુગલી

કાન રુ ઉ ર દશ ગગંા

ગયા બહાર ફ ુ

વુાહાટ આસામ ુ ા

જ ુ જ ુકા મીર તાવી

દ હ દ હ ય નુા

ારકા ુજરાત ગોમતી

નવસાર જુરાત ણૂા

નાિસક મહારા ગોદાવર

પટના બહાર ગગંા

પણ ગોવા માડંવી

4 SocialSciencematerail.blogspot.in Rajesh Prajapati

સામા જક ઉ થાનના મહાન સેવકો

ગોપાલ ૃ ણ ગોખલે ટ શરાજને ભારતમાંથી હટાવવા કટ બ થયેલા નેતાઓ પૈક ગોપાલ ૃ ણ ગોખલે

૧૮૬૬ના મ મ હનાની નવ તાર ખે મહારા ના કોથા ુ માં જ યા હતા. ેજ સમયમા ંકોલેજમા ંજઈ

ભણનારા િવ ાથ ઓની થમ બેચમાંથી તેઓ નાતક થયા.ં નુાની ુ લીશ લૂ અને ફ સુન

કોલેજમાં તેમણે અ યાપન કાય ક .ુગોપાલ ૃ ણ રાનડને પોતાના ુ ુ મા યા અને એમની સાથે નુાની

સાવજિનક સભામા ંએમણે કામ ક .ુ

૧૮૮૬મા ંમા વીસ વષની મર ગોખલેએ હર વનમા ં કા ુ.ંએમણે “ ટ શરાજમાં

ભારત” ભારત િવષય ઉપર ેરક વચન આ ુ.ંએ વખતના સમકાલીન નેતાઓ- બાલગંગાધર

િતલક,દાદાભાઈ નવરો ,બીપીનચં પાલ, લાલ લજપતરાય અને એની બેસ ટના પ રચયમાં તેઓ

આ યા.ંતેઓ ઇ ડયન નેશનલ કો ેસના સ ય સ ય બ યા.ં નુાની નગરપા લકાના ખુ તર ક બે

વાર ૂટંાયા.થોડા સમય માટ “ ુબંઈ લે લેટ વ કાઉ સલ” ના સ ય બ યા, યાં ેજ સરકાર િવ ુ

તેની સખત ઝાટકણી કાઢતા ંભાષણો પણ આ યાં.બાલ ગંગાધર િતલક સાથે રહ વહમ, ધ ાની

ના દુ અને બાળલ ન િવરોધી િવચારો પણ ર ુ કયા.

૧૯૦૫મા ંગોખલે ઇ ડયન નેશનલ ક ેસના ખુ બ યા.િતલક તો ેજ સરકારની

સં થાઓમા ંરહ ને જ સમાજ ધુારાની છડ પોકાર પણ તેઓ માનતા ક વતં તા મેળવવા માટના

કાય મોની અ ીમતા અપાવી જોઈએ.વે સી કિમશનમાં ુબાની આપવા એમને લે ડ જ ુ ંપડ ુ ંપણ

ટ શ સરકાર સામે એક થવા એમણે ભારતવાસીઓને હાકલ કર . હ ુ - ુ લમને એક કરવા એમણે

લખનૌ કરાર કાય.આ સં થાના ને હઠળ અનેક વુકોએ વતં તાની રા ય ચળવળમા ંપોતાનો

અ ુ ય ફાળો આ યો. ૧૯૦૯મા ં“મોલ – િમ ટો રફો સ” થયા ંઅને તે દવસે એનો કાયદો પણ થયો. ેજ

સરકારમાં ચી પદવીએ ભારતીયોને થાન મ ુ ંઅને હર હતમા ંઉ ચરાયેલી એમની વાણીનો

યો ય ુ ર ેજ સરકાર આપવો પડ ો.ગોપાલ ૃ ણ ગોખલે મહા મા ગાધંીના સલાહકાર અને

માગદશક તર ક યાિત પા યા.દ ણ આ કાથી પરત આવેલા ગાધંી એક વુાન વક લ હતા યાર

એમને ગોખલેએ ય તગત માગદશન ૂ ું પાડ ુ ંહ ુ.ં ‘સ યના યોગો’ નામની બા નુી આ મકથામા ં

બા ુન ધે છે ક ગોખલે એમના ં ુ ુ અને માગદશક હતા.ગોખલે ફ ટક વા િનમળ હતા.બકર વા

ન હતા.િસહ વા બહા ુર હતા. લૂ સામે ર ણ કરનારા હતા અને રાજ ાર ે ે એક સં ણૂ માનવી

હતા.એમને ચૂવે ુ ંસરકાર ુ ંમાળ ુ ં વતં ભારતમા ં૧૯૫૦મા ંઅમલમાં આ ુ.ંસતત દશની ચતામાં

રત એવા ગોપાલ ૃ ણ ગોખલે ુ ં ૃ ુ૧૯ ફ આુર ૧૯૧૫મા ંઓગણપચાસ વષની મર થ ુ ંતે વખતે

તેઓ ુબંઈમાં હતા.

5 SocialSciencematerail.blogspot.in Rajesh Prajapati

ધોરણ – ૬ સામા જક િવ ાન એકમ વાઈઝ ો ટની યાદ તીય સ

મ એકમ ુ ંનામ ો ટ ુ ંનામ ો ટની િવગત

૧ જુરાતની

આબોહવા અને

ુદરતી સસંાધન

જુરાત ુ ંજળ સસંાધન જળ સસંાધન કયા ા ંછે

જળ સસંાધન ુ ંમહ વ

જુરાતની નદ ઓ

જુરાતની િસચાઇ યોજનાઓ

જુરાતના સરોવરો

જળ સસંાધનોની ળવણી

જુરાતની નદ ઓ અને સરોવરોની નકશા િૂત

૨ થાિનક સરકાર

( ામીણ)

જ લા ુ ંવહ વટ તં લા િવકાસ અિધકાર ની મા હતી -

લાયકાત,િનમ ુકં,કાય ,

તા કુા િવકાસ અિધકાર ની મા હતી -

લાયકાત,િનમ ુકં,કાય ,

તલાટ કમ મં ીની મા હતી -લાયકાત,િનમ ુકં,કાય ,

ચીફ ઓ ફસરની મા હતી -લાયકાત,િનમ ુકં,કાય ,

નુીસીપલ કિમશનરની મા હતી-

લાયકાત,િનમ ુકં,કાય

લા ાથિમક િશ ણાિધકાર ની મા હતી -

લાયકાત,િનમ ુકં,કાય ,

6 SocialSciencematerail.blogspot.in Rajesh Prajapati

ધોરણ – ૭ સામા જક િવ ાન એકમ વાઈઝ ો ટની યાદ તીય સ

મ એકમ ુ ંનામ ો ટ ુ ંનામ ો ટની િવગત

૧ ભારતની આબોહવા અને

ુદરતી સસંાધન

ભારત ુ ંજળ

સંસાધન

સસંાધનનો અથ

સસંાધનોના કારો

જળ સસંાધન ુ ંમહ વ

ઉ ર ભારતની નદ ઓ

દ ણ ભારતની નદ ઓ

નદ ઓ,બ ુહ કુ યોજનાઓ અને લાભા વત

રા યો

ભારતના ુદરતી સરોવરો

ભારતના ૃિ મ સરોવરો

નમદા યોજના િવશે ન ધ

૨ વ ય વન જમીન સસંાધન

આપણા દશના િવિવધ જગંલો

જગંલો ુ ંમહ વ

જગંલો ુ ંસવંધન

પોતાના ગામના કોઈ પણ ૧૦ ૃ ોની યાદ

રોજબરોજના વનમાં તેની ઉપયોગીતા

7 SocialSciencematerail.blogspot.in Rajesh Prajapati

ધોરણ – ૮ સામા જક િવ ાન એકમ વાઈઝ ો ટની યાદ તીય સ

મ એકમ ુ ંનામ ો ટ ુ ં

નામ

ો ટની િવગત

૧ પયાવરણીય

ુ ષણ

ચાલો

ુષણ

હટાવીએ

ુ ષણનો અથ

િવિવધ કારનાં ુ ષણ

ુ ષણ થવાના કારણો

ુ ષણથી થતી અસરો

ુ ષણ અટકાવવાના ઉપાયો

ુ ષણને લાગતા ં ુ ો એકઠાં કરો

૨ માનવ

સસંાધન

વ તી

ગણતર

તમે મહો લા ક િવ તારમાં રહતા હો તેમાંથી દશ

પ રવારની વ તીગણતર કર સં યા મેળવો અન ે

તેમને વય ૂથમા ંવહચો

ઘરના ં ુ ય ય ત ુ ંનામ,ઉમરં, ી-

ુ ુષ,અ યાસ,ધધંો,પોતાના રહઠાણની િવગત

8 SocialSciencematerail.blogspot.in Rajesh Prajapati

ુટંણી યા ઇનોવેશન કરનાર ુ ંનામ ોત : http://www.inshodh.org

રુશ ુમાર . સા ુ Bhavnagar Contact Number - 9898499735 Email ID - sadhu.suresh2013@gmail.com Full Address - ી પા ળયાદ ક યાશાળા તા. બોટાદ

Reason –

ુટંણી યા ારા સામા જક િવ ાન

Description –

સૌ થમ શાળાના 5થી8 ના િવ ાથ ઓ અને િશ કોને બોલાવ શાળા પચંાયત ની

ુટંણી યાની હરાત કર િવ ાથ ઓ માંથી ટુણીમા ંઉભા રહવા માંગતા િવ ાથ ઓ પાસે

િનયત ન નૂામા ં વ હ તા ર ઉમેદવારોને ુટંણી િનશાન ફાળવી બેલેટ પેપર તૈયાર કરવામાં

આ યા. ઉમેદવારો ને તેમના ચાર માટ એક દવસનો સમય આપવામાં આ યો બી દવસે

ુટંણી ટાફ તર ક પણ િવ ાથ ઓને જ લેવામા ંઆ યા મતદાનની ઓળખથી માંડ તે ુ ં

સ શન ગળ પર િનશાન બેલેટ ઈ ુ ંકર ુ ંતેમજ મત ુટ રમાં જઈ તેને યો ય લાગતા

ઉમેદવાહરના િનશાન પર ચોકડ કર મત આપી વગેર િૃ કરાવવામાં આવી યારબાદ ત

ગણતર કર તે ઉમેદવાર હરાત કર તેમાંથી શાળા પચંાયતની વના કરવામાં આવ.

Evaluation –

આ યોગથી િવ ાથ મતાિધકાર તેનો ઉપયોગ અને આપણી લોકશાહ ની ર તથી

સાર ર તે વાકફ થઈ શક છે.

Result –

આ યોગથી િવ ાથ ઓ ને થાિનક વરા યની િવધાનસભા લોકસભા ક આપણા

રાજયના ધાન મંડળની રચના તેઓ તે જ સમ શક છે.

Current Position - શાળા પચંાયત શ છે.

9 SocialSciencematerail.blogspot.in Rajesh Prajapati

(૧) ભારત દશ કટલા અ ાંશ તૃોની વ ચે આવેલો છે?

૮.૪ ઉ. અને ૩૭.૬ ઉ.

(૨) ભારત દશ કટલા રખાશં તૃોની વ ચે આવેલો છે?

૬૮.૭ .ૂ અને ૯૭.૨૫ .ૂ

(૩) ભારતની ઉ ર કઈ ગ રમાળા આવેલી છે?

હમાલયની ગ રમાળા

(૪) ભારતની ઉ ર –દ ણ લબંાઈ કટલી છે?

૩૨૧૪ કમી

(૫) ભારતની વૂ પિ મ પહોળાઈ કટલી છે?

૨૯૩૩ કમી

(૬) ભારતની જમીન સીમા કટલી છે?

૧૫૨૦૦ કમી

(૭) ભારતની દ રયાઈ સીમા કટલી છે?

૭૫૧૬.૬ કમી

(૮) ભારત ુ ં ુલ ે ફળ કટ ુ ંછે?

૩૨,૮૭,૨૬૩ ચો. કમી

(૯) ભારતની ઉ ર પિ મ ા ંદશ આવેલા છે?

અફઘાિન તાન અને પા ક તાન

(૧૦) ભારતની ઉ ર સરહદ ાં દશ આવેલા છે?

ચીન, તૂાન અને નેપાળ

(૧૧) ભારતની વૂ કયો દશ આવેલો છે?

યાનમાર અને બાં લાદશ

(૧૨) ભારતની દ ીણે કયો દશ આવેલો છે?

ીલકંા

(૧૩) ભારતની મ યમાંથી ક ુ ં તૃ પસાર થાય છે?

કક ૃ

(૧૪) ભારતની માણ સમયરખા કટલા રખાંશ તેૃ આવેલી છે?

૮૨.૫ .ૂરખાશં

(૧૫) ભારતની માણ સમયરખા ા શહરની વ ચે આવેલી છે?

અ હાબાદ અને વારાણસી

10 SocialSciencematerail.blogspot.in Rajesh Prajapati

માર શાળામા ંસામા જક િવ ાન તગત કરવામાં આવેલી િવિવધ િૃતના ફોટો ાફ

ધોરણ ૬ ના બાળકોને ાચીન સમાજ વન િવશેની સરળતાથી

િૃ ારા મા હતી આપવા તથા રમતા રમતા શીખી ય એ માટ એક િૃ

કર શકાય માં મહાપાષાણ કબરનો ુ ો આવે છે.આ ુ ાને વ ુ પ ટ કરાવવા

માટ આપણે અને બાળકો શાળામા ંપ થર મગંાવીને મહાપાષણ કબર બનાવવી

યાર બાદ તેના િવષે સમ ુતી આપવામા ંઆવે તો બાળકને એ બાબત

સરળતાથી આવડ ય છે.