บทที่ 3 ความยืดหยุ่น 251 non maj1
TRANSCRIPT
บทท�� 3ความยื�ดหยื��น
(Elasticity)
ผ. ศ . วั�ชรี� พฤกษิ กานนท์�รีศ. วั�ชรี� พฤกษิ กานนท์�
ควัามยื�ดหยื��นจะเป็�นเครี��องวั�ดป็ฏิ ก รี ยืาตอบโต&ของป็รี มาณซื้�*อและขายืสิ นค&าและบรี การีท์��ม�ต�อการีเป็ล��ยืนแป็ลง
ของรีาคาวั�าม�มากน&อยืเพ�ยืงใด
Product P1 Q1 P2 Q2
A 10 20 5 25
B 10 20 5 30
31. ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค� (Elasticity of
Demand)
• ควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็สิงค�ต�อรีาคา (Price Elasticity of Demand)
• ควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็สิงค�ต�อรีายืได& (Income Elasticity of Demand)
• ควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็สิงค�ต�อรีาคาสิ นค&าอ��นท์��เก��ยืวัข&องหรี�อควัามยื�ดหยื��นไขวั&
(Cross Price Elasticity of Demand)
31. ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อราคา
(Price Elasticity of Demand : Ed )
• เป็อรี�เซื้0นต�การีเป็ล��ยืนแป็ลงของป็รี มาณซื้�*อต�อเป็อรี�เซื้0นต�การีเป็ล��ยืนแป็ลงของรีาคาสิ นค&าน�*น
Ed =
% Q
% P
ถ้&า > อ�ป็สิงค�ม�ควัามยื�ดหยื��นมาก
% Q
% P
ถ้&า < อ�ป็สิงค�ม�ควัามยื�ดหยื��นน&อยื% Q
% P
3.1.1 ควัามหมายื
312 ว�ธี�การว�ดค�าความยื�ดหยื��น
• การีวั�ดค�าควัามยื�ดหยื��นแบบช�วัง
(Arc Elasticity of Demand)
P
QP
AB
A
Q
D
D
• การีวั�ดควัามยื�ดหยื��นแบบจ�ด (Point Elasticity of Demand)
ใช&ในกรีณ�ท์��รีาคาสิ นค&าเป็ล��ยืนแป็ลงมากจนสิ�งเกตเห0นได&ช�ด
ใช&ในกรีณ�ท์��รีาคาสิ นค&าเป็ล��ยืนแป็ลงน&อยืมากจนแท์บสิ�งเกตไม�ออก
1) การีวั�ดค�าควัามยื�ดหยื��นแบบช�วัง (Arc Elasticity of Demand)
Ed =
% Q
% P
P
Q
ABP2
P1
Q1 Q2
D
ใช้�ว�ธี�ว�ดจากค�ากลางน��นค�อ ว�ดการเปล��ยืนแปลงจากค�าเฉล��ยืของ (P)ราคาใหม�
และเก�าและค�าเฉล��ยืของปร�มาณความต่�องการซื้�(อ (Q) ใหม�และเก�า
% P=?
เด ม รีาคา เท์�าก�บ ท์2าให& P = P1 - P2
% P
P1 + P2 2
P1 - P2x 100
P1 + P2 2
เด ม P เท์�าก�บ 100 ท์2าให& P =
Ed =
% Q
% P
Q1 - Q2
P1 - P2Q1 + Q2
P1 + P2x=
=Q1 - Q2
x 100Q1 + Q2 2
P1 - P2
x 100P1 + P2 2
Ed
สิ3ตรีค2านวัณ
ต่�วอยื�าง เม��อแผ�น CD รีาคาแพคละ 300 บาท์ จะม�ผ3&ต&องการีซื้�*อ แผ�น CD วั�น
ละ 40 แพค แต�ถ้&ารีาคาแผ�น CD เพ �มข4*นเป็�นแพคละ 360 บาท์ จะม�ผ3&ต&องการีซื้�*อแผ�น CD วั�นละ 25 แพค จงหาวั�าอ�ป็สิงค�ของแผ�น CD ม�ควัามยื�ดหยื��นต�อรีาคาเท์�าใด
P1 : 300 บาท์ Q1 : 40
แพค
P2 : 360 บาท์ Q2 : 25
แพค
1 2 1 2
1 2 1 2
Q Q P Pd Q Q P PE
40 25 300 360
40 25 300 360dE
2.5dE
P1 : 300 บาท์ Q1 : 40 แพค
P2 : 360 บาท์ Q2 : 25
แพค
Ed =
2.54
ถ้&ารีาคาเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 2 .5 4 % ในท์ ศท์างตรีงข&ามถ้&ารีาคาเพ �มข4*น 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อลดลง254 %ถ้&ารีาคาลดลง 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อเพ �มข4*น254 %ค�าควัามยื�ดหยื��นเฉพาะต�วัเลข เครี��องหมายืบอกท์ ศท์างของควัามสิ�มพ�นธ์�
Ed =
% Q
% P
ควัามหมายื
P
Q
300
360
4025
A
B
Ed = - 2.54
Ed = - 2.54
D
2) การีวั�ดควัามยื�ดหยื��นแบบจ�ด
(Point Elasticity of Demand)
P1
P2
Q
1
Q
2
AP1 : รีาคาเด มP2 : รีาคาใหม�Q1 : ป็รี มาณเด มQ2 : ป็รี มาณใหม�
ใช&ในกรีณ�ท์��รีาคาสิ นค&าเป็ล��ยืนแป็ลงน&อยืมากจนแท์บ
สิ�งเกตไม�ออก
P
Q
B
P
Q0
A
D
P1
Q1
Ed =
% Q
% P
=
Q1 - Q2
Q1
x 100
P1 - P2
P1
x 100
Q1 - Q2
Q1P1 - P2
P1x=Ed
สิ3ตรีค2านวัณ
ต�วัอยื�าง สิมม�ต วั�ารีาคาสิ นค&าชน ดหน4�งลดลงจาก 10 บาท์ เป็�น 9 บาท์ ต�อหน�วัยื จะท์2าให&ผ3&ซื้�*อสิ นค&าเพ �มข4*นจาก 9000 หน�วัยื เป็�น
10000, หน�วัยืต�อวั�น จงหาค�าควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็สิงค�ของสิ นค&าชน ดน�*
P1 : 1 0 บาท์ Q1 : 9,000 หน�วัยื
P2 : 9 บาท์ Q2 : 1,0000
หน�วัยื
Q1 - Q2
Q1P1 - P2
P1xEd =
9,000 - 10,000
9,000 10 - 9
10x=
1,000
9,000 1
10x=
1.1= P1 : 1 0 บาท Q1 : 9,000
หน�วยื
P2 : 9 บาท Q2 : 1,0000
หน�วยื
Ed =
1.1
ถ้&ารีาคาเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 11. % ในท์ ศท์างตรีงข&ามถ้&ารีาคาเพ �มข4*น 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อลดลง 11. %ถ้&ารีาคาลดลง 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อเพ �มข4*น 11. %
ควัามหมายื
313. . ค�าความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ท��เป)นเส�นต่รงเม��ออ�ป็สิงค�เป็�นเสิ&นตรีงค�าควัามลาดช�นจะม�ค�าคงท์��
แต�ค�าควัามยื�ดหยื��นจะแตกต�างก�นไป็
โดยื : รีะด�บรีาคาท์��สิ3งอ�ป็สิงค�จะม�ควัามยื�ดหยื��นมาก
รีะด�บรีาคาท์��ต2�าอ�ป็สิงค�จะม�ควัามยื�ดหยื��นน&อยื
P
Q0
BP
Q
A
C
อธ์ บายืเหต�ผลได&ด�งน�*ถ้&าต&องการีหาค�าควัามยื�ดหยื��น ณ. จ�ด B บนเสิ&นอ�ป็สิงค� AC
Ed =QC
OQ=
PO
AP=
AB
BC
ด�งน�*นในกรีณ�ท์��อ�ป็สิงค�เป็�นเสิ&นตรีงเม��อเรีาแบ�งเสิ&นอ�ป็สิงค�ออกเป็�น 2 สิ�วัน เท์�า ๆ
ก�น - ณ. จ�ดก4�งกลางของเสิ&น ค�าควัามยื�ดหยื��นจะเท์�าก�บ 1
- สิ�วันของเสิ&นอ�ป็สิงค�ท์��อยื3�เหน�อจ�ดก4�งกลางข4*นไป็ จะม�ค�าควัามยื�ดหยื��นมากกวั�า 1
- สิ�วันของเสิ&นอ�ป็สิงค�ท์��อยื3�ใต&จ�ดก4�งกลางลงมา จะม�ค�าควัามยื�ดหยื��นน&อยืกวั�า 1
P
Q0
P
Q0
Ed ณจ�ด B =
BC
AB
A
B
C
Ed ณ จ�ด B = ?
= 1
P
Q
A
C0
D
Ed ณ จ�ด D = ?
Ed = DCAD
< 1
Ed = ECAE
> 1
E
ณ จ�ด A
ณ จ�ด C
Ed = AC
O=
Ed = O
AC= 0
Ed ณ จ�ด E = ?
P
Q0
Ed = 1
Ed = 0
Ed =
1 < Ed <
0 < Ed < 1
BC
AB
Ed =
A
B
C
สิรี�ป็
314 ประเภทของความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�
1. อ�ป็สิงค�ไม�ม�ควัามยื�ดหยื��นเลยื (Perfectly Inelastic
Demand) P
Q
% Q = 0
เสิ&นต�*งฉากแนวันอน
D
Q1
P1
P2Ed =
% Q% P
Ed = 0
2. อ�ป็สิงค�ท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นน&อยื (Inelastic Demand) P
Q
% Q < % P
P1
Q1Q2
P2
เสิ&นค�อนข&างช�น
DEd =
% Q% P
0 < Ed < 1
% P
% Q
3. อ�ป็สิงค�ท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นคงท์�� (Unitary Elastic Demand)
% Q = % P
P1
P2
Q1Q2
P
Q
D
Rectangular Hyperbola
Ed =
% Q% P
Ed = 1
% P
% Q
4. อ�ป็สิงค�ท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นมาก (Elastic Demand)
P
Q
% Q > % P
P1
P2
Q1Q2
D
เสิ&นค�อนข&างลาด
Ed =
% Q% P
1 < Ed <
% P
% Q
5. อ�ป็สิงค�ท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นมากท์��สิ�ด (Perfectly Elastic Demand)
P
Q
% P = 0
เสิ&นขนานแกนนอน
P1 D
Q1 Q2
Ed =
% Q% P
Ed =
อ�ปสงค�ไม�ม�ความยื�ดหยื��นเลยื(perfe
ctly inelastic
)
อ�ปสงค�ม�ความยื�ดหยื��นน�อยื (inelastic demand)
อ�ปสงค�ม�ความยื�ดหยื��นคงท�� (unitary elastic )
อ�ปสงค�ม�ความยื�ดหยื��นมาก (elastic demand)
อ�ปสงค�ม�ความยื�ดหยื��นมากส�ด(perfectly elastic)
ล�กษณะเส�นอ�ปสงค�
0
P
Q
D
Q
P1P2
10
P
QD
Q1Q2
P1P2
0
P
Q
P1P2
Q1Q2
D
0
D
QQ1 Q2
P1
P2
P
0
P
Q
DP
Q1Q2
สิรี�ป็
3.1.5 ความลาดช้�นก�บความยื�ดหยื��น
1. เสิ&นอ�ป็สิงค�เสิ&นหน4�งจะม�ค�าควัามยื�ดหยื��นไม�เท์�าก�นตลอดเสิ&น
ยืกเวั&นในกรีณ�ท์��อ�ป็สิงค�ม�ล�กษิณะขนาน หรี�อต�*งฉากก�บแกนนอนและเป็�นเสิ&นโค&ง Rectangular Hyperbolaเท์�าน�*น 2. การีพ จารีณาควัามยื�ดหยื��นจากค�าควัามลาดช�น (slope) เรีาจะใช&ป็รีะโยืชน�ใน
กรีณ�เป็รี�ยืบเท์�ยืบอ�ป็สิงค�หลายื ๆ เสิ&นเท์�าน�*น
32 ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อรายืได�
(Income Elasticity of Demand :
EY )
• เป็อรี�เซื้0นต�การีเป็ล��ยืนแป็ลงของป็รี มาณซื้�*อต�อเป็อรี�เซื้0นต�การีเป็ล��ยืนแป็ลงของรีายืได&
EY =
% Q
% Y
3 .2 .1 ควัามหมายื
322. . ว�ธี�การว�ดค�าความยื�ดหยื��น
• การีวั�ดค�าควัามยื�ดหยื��นแบบช�วัง
(Arc Elasticity of Demand)
• การีวั�ดควัามยื�ดหยื��นแบบจ�ด
(Point Elasticity of Demand)
การีวั�ดค�าควัามยื�ดหยื��นแบบช�วัง
(Arc Elasticity of Demand)
Q1 - Q2
Q1 + Q2Y1 - Y2
Y1 + Y2xEY =
การีวั�ดควัามยื�ดหยื��นแบบจ�ด (Point Elasticity of Demand)
Q1 - Q2
Q1Y1 - Y2
Y1xEY =
Y1 : รีายืได&เด ม Q1 : ป็รี มาณเด ม
Y2 : รีายืได&ใหม� Q2 :
ป็รี มาณใหม�
EY
บวัก : “สิ นค&าป็กต ” (Normal Goods)
ลบ : “สิ นค&าด&อยืค�ณภาพ” (Inferior Goods)
ข&อน�าสิ�งเกต
วั ธ์�ท์2า Y1= 7,000บาท์ Q1= 3 กก.
Y2= 7,500บาท์ Q2= 4 กก.
Ey = Q1-Q2 Y1
Y1-Y2 Q1
*
ต�วัอยื�าง 1 เม��อผ3&บรี โภคม�รีายืได&เด�อนละ 70, 00 บาท์ เขาบรี โภคสิ&มเด�อนละ 3 ก โลกรี�ม แต�
ถ้&ารีายืได&เพ �มข4*นเป็�นเด�อนละ 7500, บาท์ เขาจะบรี โภคสิ&มเด�อนละ 4 ก โลกรี�ม จงหาค�าควัามยื�ดหยื��นอ�ป็สิงค�ต�อรีายืได&ของสิ&ม(ค2านวัณแบบจ�ด)
Ey = 3 - 4 x 7,000
7,000-7,500 3
Ey = -1 x 7,000
5003
= 4.67
EY = 4.67
ถ้&ารีายืได&เป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 4 .6 7 % ในท์ ศท์างเด�ยืวัก�น
ถ้&ารีายืได&เพ �มข4*น 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อเพ �มข4*น 467. %ถ้&ารีายืได&ลดลง 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อลดลง 467. %
สิ&มเป็�น “สิ นค&าป็กต ”
ต�วัอยื�าง 2 เม��อผ3&บรี โภคม�รีายืได&เด�อนละ3500บาท์เขาจะบรี โภคบะหม��ก4�งสิ2าเรี0จรี3ป็เด�อน
ละ30ซื้องต�อมารีายืได&ผ3&บรี โภคเพ �มข4*นเป็�น8000/เด�อนเขาจะบรี โภคบะหม��ก4�งสิ2าเรี0จรี3ป็
เด�อนละ20ซื้องจงหาค�าควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็สิงค�ต�อรีายืได& (ค2านวัณค�าแบบช�วัง)Y1 = 3,500 Q1 = 30
Y2 = 8 ,000 Q2 = 20วั ธ์�ท์2า
1 2 1 2
1 2 1 2
*Y
Q Q Y YE
Y Y Q Q
10 11500* 0.51
4500 50YE
30 20 3500 8000*
3500 8000 30 20
EY = - 0.51
ถ้&ารีายืได&เป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 0 .5 1 % ในท์ ศท์างตรีงก�นข&าม
ถ้&ารีายืได&เพ �มข4*น 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อลดลง 051. %ถ้&ารีายืได&ลดลง 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อเพ �มข4*น 051. %
สิ นค&าชน ดน�*เป็�น “สิ นค&าด&อยืค�ณภาพ”
3.3 ควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็สิงค�ต�อรีาคาสิ นค&าอ��นท์��เก��ยืวัข&องหรี�อควัามยื�ดหยื��นไขวั&(Cross Elasticity of De
mand : EC )
• เป็อรี�เซื้0นต�การีเป็ล��ยืนแป็ลงของป็รี มาณซื้�*อต�อเป็อรี�เซื้0นต�การีเป็ล��ยืนแป็ลงของรีาคาสิ นค&าอ��นท์��เก��ยืวัข&อง ก2าหนด x = สิ นค&าท์��ก2าล�งพ จารีณา
y = สิ นค&าชน ดอ��นท์��เก��ยืวัข&อง
331. . ควัามหมายื
Ec =
% QX
% Py
332. . วั ธ์�วั�ดค�าควัามยื�ดหยื��นไขวั& 1วั�ดแบบช�วัง(Arc Elasticity)
2วั�ดแบบจ�ด(Point Elasticity)
Qx1 - Qx2Py1 - Py2
xEC =
Py1 + Py2Qx1 + Qx2
Qx1 - Qx2 Qx1Py1 - Py2
Py1xEC =
Py1 : รีาคา y เด ม Qx1 : ป็รี มาณ x เด มPy2 : รีาคา y ใหม� Qx2 : ป็รี มาณ x
ใหม�
EC
บวัก : “สิ นค&าท์ดแท์นก�น” (Substitution Goods)
ลบ : “สิ นค&าป็รีะกอบก�น” (Complementary
Goods)
ข&อน�าสิ�งเกต�
ศ3นยื� :ไม�ม�ควัามสิ�มพ�นธ์�ก�น
ต�วัอยื�างท์�� 1 ถ้&ารีาคากาแฟเพ �มข4*นจากกรีะป็<องละ
12 บาท์ เป็�น 30 บาท์ โดยืท์��รีาคาชาเข�ยืวัไม�เป็ล��ยืนแป็ลง ผ3&บรี โภคจะบรี โภคชาเข�ยืวัแท์น
กาแฟ ซื้4�งท์2าให&ควัามต&องการีชาเข�ยืวัเพ �มข4*นจาก
เด�อนละ 10 ขวัด เป็�น 40 ขวัด จงหาค�าควัาม
ยื�ดหยื��นไขวั&ของชาเข�ยืวั (ค2านวัณค�าแบบช�วัง )X = ชาเข�ยืวั
Y = กาแฟPy1 : 12 Qx1 : 10
Py2 : 30 Qx2
: 40
1 2
1 2 2
1 2
1
x x
y y x
y y
x
P PQ Qc P P Q QE
10 40 12 30
12 30 10 40cE
Py1 : 12 Qx1 : 10
Py2 : 30
Qx2 : 40
30 421.4
18 50cE
1.4cE
ถ้&ารีาคากาแฟเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อชาเข�ยืวัเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 14. % ในท์ ศท์างเด�ยืวัก�นถ้&ารีาคากาแฟเพ �มข4*น 1% จะท์2าให&
ป็รี มาณซื้�*อชาเข�ยืวัเพ �มข4*น 14. %
กาแฟและชาเข�ยืวัเป็�น “สิ นค&าท์ดแท์นก�น”
ถ้&ารีาคากาแฟลดลง 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อ
ชาเข�ยืวัลดลง 14. %
ต�วัอยื�าง 2 สิมม�ต วั�าเครี��องด��มล โพรีาคาเพ �มข4*น 20 ท์2าให&เครี��องด��มคารีาบาวัสิามารีถ้ขายืได&
เพ �มข4*น 15% ควัามยื�ดหยื��นของเครี��องด��มคารีาบาวัม�ค�าเท์�าใด
X = เครี��องด��มคารีาบาวั
Y = เครี��องด��มล โพ
Ec =
% QX
% Py
150.75
20CE
EC = 0.75
ถ้&ารีาคาล โพเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 1% จะท์2าให&ป็รี มาณคารีาบาวัเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 075. % ในท์ ศท์างเด�ยืวัก�นถ้&ารีาคาล โพเพ �มข4*น 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อคารีาบาวัเพ �มข4*น 075. %
ล โพและคารีาบาวัเป็�น “สิ นค&าท์ดแท์นก�น”
ถ้&ารีาคาล โพลดลง 1% จะท์2าให&ป็รี มาณซื้�*อ
คารีาบาวัลดลง 075. %
34 ป-จจ�ยืท��ก.าหนดความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค� 1. ควัามสิามารีถ้ในการีท์ดแท์นก�นได&ของ
สิ นค&าชน ดน�*นก�บสิ นค&าชน ดอ��น ๆ
Ed ท์ดแท์นง�ายื Ed ท์ดแท์นยืาก>
P
Qทดแทนง�ายื
Qทดแทนยืาก
ห�นไป็ซื้�*อสิ นค&าท์ดแท์น
Ed =
% Q% P
Edรีาคาสิ3งเท์�ยืบก�บรีายืได& Edรีาคาต2�าเท์�ยืบก�บรีายืได&>ไม&ข�ดไฟ รีาคา 1 บาท์ รีาคาเพ �มข4*นเป็�น 2 บาท์
รีาคาเพ �มข4*น 100%
รีถ้ยืนต� 500000 บาท์เพ �มข4*นเป็�น 1000000, , บาท์
รีาคาเพ �มข4*น 100%
Q%น�อยื
Q%มาก
2.รีาคาของสิ นค&าเม��อเท์�ยืบก�บรีายืได&
Ed จ2าเป็�น Ed ฟ� =มเฟ>อยื<
PQจ.าเป)น
Qฟุ่�0มเฟุ่1อยื
3 .เป็�นสิ นค&าจ2าเป็�นหรี�อสิ นค&าฟ� =มเฟ>อยื
Ed ม�เวัลาป็รี�บต�วัเป็�น เวัลานาน
<P
4. รีะยืะเวัลาในการีป็รี�บต�วัของผ3&บรี โภค
Ed ม�เวัลาป็รี�บต�วัเป็�นเวัลาสิ�*น
Qม�เวัลาป็รี�บต�วัสิ�*น
ม�เวัลาป็รี�บต�วันาน Q
5.น สิ�ยืของผ3&บรี โภค
สิ นค&าใดท์��ผ3&บรี โภคเคยืช นจนต ดน สิ�ยืแล&วั อ�ป็สิงค�ของสิ นค&าชน ดน�*จะม�ควัาม
ยื�ดหยื��นน&อยื
P ต่�ดน�ส�ยื
Q
35 ความยื�ดหยื��นของอ�ปทาน (Elasticity of
Supply )
: เป็อรี�เซื้0นต�การีเป็ล��ยืนแป็ลงของป็รี มาณขายืต�อ เป็อรี�เซื้0นต�การีเป็ล��ยืนแป็ลงของรีาคาสิ นค&าน�*น Es
=
% Q
% P
3.5.1 ควัามหมายื
352. . ว�ธี�การว�ดค�าความยื�ดหยื��น
• การีวั�ดควัามยื�ดหยื��นแบบจ�ด (Point Elasticity of Supply)
Q1 - Q2
Q1P1 - P2
P1xEs =
• การีวั�ดค�าควัามยื�ดหยื��นแบบช�วัง (Arc Elasticity of Supply)
Q1 - Q2
Q1 + Q2P1 - P2
P1 + P2xEs
=
0 ?¦·¤µ?
¦µ?µ
Q2
S
P2P1
Q1
(?)
0 ?¦·¤µ?
¦µ?µ
S
P1
Q1
(?)
A
แบบช�วัง แบบจ�ด
ต�วัอยื�าง เม��อขนมเค&กรีาคาช *นละ 20 บาท์ แม�ค&าจะผล ตขนมข4*นมาขายืวั�นละ 200
ช *น ต�อมาถ้&ารีาคาขนมเค&กเพ �มข4*นเป็�นช *นละ 50 บาท์ แม�ค&ายื นด�ท์��จะเสินอขายืขนมเค&ก
วั�นละ 350 ช *น ถ้ามวั�าควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็ท์านขนมเค&กม�ค�าเป็�นเท์�าใด ? (ค2านวัณ
แบบช�วัง)
P1 = 20
P2 = 50
Q1 = 200
Q2 = 350
Q1 - Q2
Q1 + Q2P1 - P2
P1 + P2xEs
=
P1 = 20
P2 = 50
Q1 = 200
Q2 = 350
จากสิ3ตรี
แท์นค�า= 200 - 350 x 20 + 50 20-50
200+350= -150 x 70
-30 550
Es = 0.63
Es = 0.63
ถ้&ารีาคาเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 1% จะท์2าให&ป็รี มาณขายืเป็ล��ยืนแป็ลงไป็ 063. % ในท์ ศท์างเด�ยืวัก�น
ถ้&ารีาคาเพ �มข4*น 1% จะท์2าให&ป็รี มาณขายืเพ �มข4*น 063. %ถ้&ารีาคาลดลง 1% จะท์2าให&ป็รี มาณขายืลดลง 063. %
1 . อ�ป็ท์านไม�ม�ควัามยื�ดหยื��นเลยื (Perfectly Inelastic Supply)
% Q = 0
P
Q
S
100
353. . ป็รีะเภท์ควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็ท์าน
เสิ&นต�*งฉากแกนนอนP1
P2
Es =
% Q% P
Es = 0
2. อ�ป็ท์านท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นน&อยื (Inelastic Supply)
% Q < % P
P
Q
Sเสิ&นค�อนข&างช�นและจะต�ดแกนนอนในช�วังเป็�นบวัก
Es =
% Q% P
0 < Es < 1
3. อ�ป็ท์านท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นคงท์�� (Unitary Elastic Supply ; Es = 1)
% Q = % PP
Q
S
เสิ&นลากออกจากจ�ดก2าเน ด
Es = % Q% P
4. อ�ป็ท์านท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นมาก (Elastic Supply ; 1 < Es < )
% Q > % P
P
Q
Sเสิ&นค�อนข&างลาดโดยืจะต�ดแกนต�*งในช�วังท์��เป็�นบวัก
Ed =
% Q% P
5. อ�ป็ท์านท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นมากท์��สิ�ด (Perfectly Elastic Supply ; Es = )
% P = 0
P
Q
4 S
เสิ&นขนานแกนนอน
Q1 Q2
Es =
% Q% P
อ�ปทานไม�ม�ความยื�ดหยื��นเลยื (perfectly inelastic)
อ�ปทานม�ความยื�ดหยื��นน�อยื (inelastic demand)
อ�ปทานม�ความยื�ดหยื��นคงท�� (unitary elastic )
อ�ปทานม�ความยื�ดหยื��นมาก (elastic demand)
อ�ปทานม�ความยื�ดหยื��นมากส�ด (perfectly elastic )
ล�กษณะเส�นอ�ปทาน 0
P
Q
S
P1
P2
Q10
P
Q
S
Q2
P1
P2
Q10 Q
SP
Q2
P1
P2
Q1 0
P
Q
S
Q2
P1P2
Q1 0
P
Q
S
Q2
P1
Q1
สิรี�ป็
36 ป-จจ�ยืท��ก.าหนดค�าความยื�ดหยื��นของอ�ปทาน
1ป็รีะเภท์ของสิ นค&า : Es อ�ตสิาหกรีรีม Es เกษิตรี>2รีะยืะเวัลาในการี
ผล ต :3ควัามยืากง�ายืในการีผล ตสิ นค&า :
Es รีะยืะยืาวั Es รีะยืะสิ�*น
<4.ต&นท์�นในการีผล ต :
Es ยืาก Es ง�ายื<<Es ต&นท์�นสิ3ง Es ต&นท์�นต2�า
Es =
% Q% P
37. การประยื�กต่�ใช้�ประโยืช้น�ของความยื�ดหยื��น
371. . การประยื�กต่�ใช้�ในการต่�ดส�นใจของภาคเอกช้น
372. . การประยื�กต่�ใช้�ในการต่�ดส�นใจของภาคร�ฐ3.7.3. การีป็รี�บต�วัของรีาคาและป็รี มาณสิ นค&าเกษิตรี
ควัามสิ�มพ�นธ์�รีะหวั�างรีายืรี�บท์�*งหมดก�บควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็สิงค�
ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�และรายืร�บท�(งหมด
รายืร�บท�(งหมด (Total Revenue: TR) หมายืถึ5ง• จ.านวนเง�นท�(งหมดท��ผู้7�ขายืจะได�ร�บจากการขายืส�นค�า
จ.านวนหน5�ง• รายืจ�ายืท�(งหมดท��ผู้7�บร�โภคจ�ายืซื้�(อส�นค�าจ.านวนน�(น
TR = P × Q
371. . การประยื�กต่�ใช้�ในการต่�ดส�นใจของภาคเอกช้น
1. อ�ป็สิงค�ท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นมาก (Elastic Demand ; 1 < Ed < ) P
Q
% Q > % P
12
14
105
P TR
P x Q = TR
P x Q = TR
D
120
บาท์
70 บาท์
70 120
Ed =
% Q% P
2. อ�ป็สิงค�ท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นน&อยื (Inelastic Demand ; 0 < Ed
< 1) P
Q
% Q < % P
P TR
P x Q = TR
P x Q = TR
4
30
120
บาท์6
25
150 บาท์
150 120
D
Ed =
% Q% P
3. อ�ป็สิงค�ท์��ม�ควัามยื�ดหยื��นคงท์�� (Unitary Elastic Demand ; Ed = 1)
% Q = % P
P TR คงท์��P
Q
D
Ed =
% Q% P
ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อราคา
ราคาเพิ่��มข5(น ราคาลดลง
ความยื�ดหยื��นมาก : 1 < Ed < α
รีายืรี�บรีวัมลดลง
รีายืรี�บรีวัมเพ �มข4*น
ความยื�ดหยื��นน�อยื : 0 < Ed < 1
รีายืรี�บรีวัมเพ �มข4*น
รีายืรี�บรีวัมลดลง
ความยื�ดหยื��นคงท�� : Ed = 1
รีายืรี�บรีวัมเท์�าเด ม
รีายืรี�บรีวัมเท์�าเด ม
ความยื�ดหยื��นมากท��ส�ด : Ed = α
- รีายืรี�บรีวัมลดลง
ความยื�ดหยื��นน�อยืท��ส�ด : Ed=0
รีายืรี�บรีวัมเพ �มข4*น
รีายืรี�บรีวัมลดลง
สร�ป ควัามสิ�มพ�นธ์�ของควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็สิงค�ต�อรีาคาก�บรีายืรี�บรีวัม
372 การประยื�กต่�ใช้�ความยื�ดหยื��นในการต่�ดส�นใจของภาคร�ฐ
(1 ) การเก9บภาษ�
(2 ) การก.าหนดราคาข�(นส7งหร�อการควบค�มราคา
(3 ) การพิ่ยื�งราคาหร�อการประก�นราคาข�(นต่.�า
(1 ) การเก9บภาษ�
- เสิ&นอ�ป็ท์านของสิ นค&าหล�งการีเก0บภาษิ�จากผ3&ขายื- ผลกรีะท์บของการีเก0บภาษิ�
- ควัามยื�ดหยื��นก�บผลกรีะท์บของการีเก0บภาษิ� * ผลกรีะท์บด&านภารีะภาษิ� (tax
incidence) * ผลกรีะท์บด&านรีายืได&จากการีเก0บภาษิ�ของรี�ฐบาล
ห�วัข&อ
1. ภาษิ�ท์างตรีง (Direct Tax) 2 ภาษิ�ท์างอ&อม (Indirect Tax)
-เรี�ยืกเก0บภาษิ�จากผ3&ซื้�*อ -เรี�ยืกเก0บภาษิ�จากผ3&ขายื
(1 ) การเก9บภาษ�
-ภาษิ�แบบค ดเป็�นเป็อรี�เซื้0นต�ของรีาคาขายื (Advalorem Tax): สิ นค&าใดม�รีาคาสิ3งก0จะเสิ�ยืภาษิ�มาก
-ภาษิ�ต�อหน�วัยื (Specific Tax) เป็�นการีเก0บภาษิ�จ2านวันหน4�งสิ2าหรี�บสิ นค&าแต�ละหน�วัยื
ล�กษิณะภาษิ�
-เสิ&นอ�ป็ท์านของสิ นค&าหล�งการีเก0บภาษิ�จากผ3&ขายื
0
PTP0
Q0
( )
0
PT1
Q1
( )
S0
S1
TP1
P0
PT0
Q0
S0
ST
T1
T0
ภาษิ�แบบต�อหน�วัยืภาษิ�แบบค ดเป็�นเป็อรี�เซื้0นต�ของรีาคาขายื
* * *
0
S0
S1
T
P
Q
P0
PT
Q0
ร�ฐบาลเก9บภาษ�หน�วยืละ T บาท จะท.าให�ต่�นท�นของส�นค�าเพิ่��มข5(นหน�วยืละ T บาทเท�าก�นต่ลอด ด�งน�(นเส�นอ�ปทานจะเคล��อนท��เป)นเส�น S
1 โดยืห�างจาก S 0 เท�าก�บ T เม��อว�ดต่าม
แนวด��งต่ลอดเส�น
S0 =อ�ป็ท์านก�อนเสิ�ยืภาษิ�S1= อ�ป็ท์านหล�งเสิ�ยืภาษิ�
ภาษิ�แบบต�อหน�วัยืT
ในช�*นน�*จะศ4กษิากรีณ�ท์��รี �ฐบาลเรี�ยืกเก0บภาษิ�จากผ3&ขายืและเก0บภาษิ�ต�อหน�วัยื
สิมม�ต สิ นค&า น2*าอ�ดลม
รี�ฐบาลเรี�ยืกเก0บภาษิ�น2*าอ�ดลมขวัดละ T บาท์
- ผลกรีะท์บของการีเก0บภาษิ�
เสิ&นอ�ป็ท์านของน2*าอ�ดลมก�อนและหล�งการีเก0บภาษิ�
0
S0
S1
T
P
Q
P0
PT
Q0
S0 =อ�ป็ท์านก�อนเสิ�ยืภาษิ�S1= อ�ป็ท์านหล�งเสิ�ยืภาษิ�
0
S0
S1
T
P
Q
P0
PT
Q0
เก0บภาษิ�น2*าอ�ดลมขวัดละ T บาท์ ต&นท์�นของน2*าอ�ดลมเพ �มข4*นขวัดละ T บาท์ อ�ป็ท์านจะเคล��อนท์��จาก S0 เป็�นเสิ&น S 1
ผ3&ผล ตเต0มใจท์��จะขายืในรีาคาขวัดละ PT บาท์
0
S0
S1P(บาท์/หน�วัยื)
Q(หน�วัยื)
P0
P1
Q0
D
Q1
D
E0
E1
ด�ลยืภาพก�อนการีเก0บภาษิ�อยื3�ท์��จ�ด E0 รีาคา
ด�ลยืภาพเท์�าก�บ OP0 ป็รี มาณด�ลยืภาพค�อ OQ0
หล�งภาษิ�ด�ลยืภาพค�อ E1
รีาคาด�ลยืภาพใหม�ค�อ OP
1
ป็รี มาณด�ลยืภาพใหม�ค�อ OQ
1
PT
Excess supply
T
แสิดงภารีะภาษิ�ต�อหน�วัยืท์��รี �ฐบาลเรี�ยืกเก0บจากผ3&ขายื
0
S0
S1P(บาท์/หน�วัยื)
Q(หน�วัยื)
P0
P1
Q0
P2
D
Q1
PT
a
bB
A
D
E0
E1
T
0
S0
S1
P(บาท์/หน�วัยื)
Q(หน�วัยื)
P0
P1
Q0
D
Q1
a A
D
E0
E1
การีพ จารีณาภารีะภาษิ�เรีาท์2าได&ด�งน�*ท์างด&านผ3&บรี โภค เด มเคยืซื้�*อน2*าอ�ดลมในรีาคาขวัดละ 0 0
ต�อมา ต&องซื้�*อในรีาคา0P1
ภารีะภาษิ�ค�อ
พ�*นท์�� P0P1E1A
a
T
0
S0
S1P(บาท์/หน�วัยื)
Q(หน�วัยื)
P0
P1
Q0
P2
D
Q1
bB
A
D
E0
E1
ท์างด&านผ3&ขายื
เด มผ3&ขายืจะได&รี�บเง นรีาคาขวัดละ OP ต�อมาได&รี�บเพ�ยืงขวัดละ OP2
ภารีะภาษิ�ท์��ตกอยื3�ก�บผ3&ขายืก0ค�อ พ�*นท์�� P2P0AB
b
T
0
S0
S1P(บาท์/หน�วัยื)
Q(หน�วัยื)
P0
P1
Q0
P2
D
Q1
a
bB
A
D
E0
E1
ผ3&บรี โภครี�บภารีะภาษิ�พ�*นท์�� (a)ผ3&ขายืรี�บภารีะภาษิ� (b)
รีายืรี�บท์��รี �ฐบาลได&ค�อพ�*นท์�� (a) + (b)
จากเสิ&นอ�ป็ท์านท์��ก2าหนดให& ถ้&ารี�ฐบาลเก0บภาษิ�ต�อหน�วัยืจากผ3&ขายื
ภารีะภาษิ�จะตกอยื3�แก�ผ3&บรี โภคหรี�อผ3&ผล ตมากน&อยืแค�ไหน ข4*นอยื3�ก�บค�าควัามยื�ดหยื��น
ของอ�ป็สิงค�
- ความยื�ดหยื��นก�บผู้ลกระทบของการเก9บภาษ�
1. ผู้ลกระทบด�านภาระภาษ� (tax incidence)
• ถ้&าอ�ป็สิงค�ม�ควัามยื�ดหยื��นมาก
P Q ภารีะภาษิ�จ4งตกอยื3�แก�
ผ3&ผล ตมากกวั�า
• ถ้&าอ�ป็สิงค�ม�ควัามยื�ดหยื��นน&อยื P Q ภารีะภาษิ�จ4งตกอยื3� แก�ผ3&บรี โภคมากกวั�า
Ed = % Q
% P
P
0
a
b
Q1 Q0
Q 0
D
E0
E1
S0
S1
P
D
S0
S1
Q
Q1 Q0
a
E0
E1
P0
P1
แสิดงภารีะของภาษิ�เม��ออ�ป็สิงค�ม�ควัามยื�ดหยื��นต�างก�น
อ�ป็สิงค�ยื�ดหยื��นมาก อ�ป็สิงค�ยื�ดหยื��นน&อยื
b
P1
P0
P
0
a
Q 0
S0
S1
PS1
S0
QQ1
bP0
P0
P1
D
D
ถ้&า Ed = 0
ภารีะภาษิ�จะตกอยื3�ก�บผ3&ผล ตฝ่=ายืเด�ยืวั
Ed = ∞ ภารีะภาษิ�จะตกอยื3�ก�บผ3&บรี โภคฝ่=ายืเด�ยืวั
bP2
2. ผู้ลกระทบด�านรายืได�จากการเก9บภาษ�ของร�ฐบาล ภาษิ�เป็�นท์��มาของรีายืได&สิ�วันใหญ่�ท์��สิ�ดของ
รี�ฐบาล ภาษิ�ท์��เก0บจากท์างด&านผ3&ขายืหรี�อผ3&ผล ต จะเป็�นรีายืได&ด&านภาษิ�ของรี�ฐบาล ม�ค�าเท์�าก�บ….
ภาษิ�ต�อหน�วัยื (T) ค3ณด&วัยืป็รี มาณสิ นค&าท์��ขายืได&ท์�*งหมด
TR = T × Q
หากก2าหนดควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็ท์านไวั&ท์��รีะด�บหน4�ง จะพบวั�ารีายืได&จากภาษิ�จะมากหรี�อน&อยืข4*นอยื3�ก�บควัามยื�ดหยื��นของอ�ป็สิงค�ในสิ นค&าท์��ถ้3กเก0บภาษิ�น�*น
ถ้&าหากอ�ป็สิงค�ม�ควัามยื�ดหยื��นน&อยืรีายืได&จากภาษิ�ของรี�ฐบาลก0จะมาก
เม��ออ�ป็สิงค�ม�ควัามยื�ดหยื��นน&อยืท์��สิ�ดเท์�าก�บ 0 รีายืได&จากภาษิ�ของรี�ฐบาลจะมากท์��สิ�ด
0
E1
Q0
1S
0SP1
D
E0P0
0
E1
Q0
1S
0SP1
E0P0
D
Q1
P2
T
T
( )
( )
ป็รี มาณด�ลยืภาพใหม�จะไม�ลดลงเลยืด�งน�*น ณ จ�ดด�ลยืภาพใหม� ผลค3ณของภาษิ�ต�อหน�วัยื (T) ท์��ค3ณด&วัยืป็รี มาณสิ นค&าท์��ขายืได&ท์�*งหมดซื้4�งไม�ลดลงเลยื จ4งม�ค�ามากท์��สิ�ด
ด�ยืลภาพใหม�จะอยื3� ณ ป็รี มาณท์��ลดน&อยืลง
รายืได�ภาษ�มากส�ด
รายืได�ภาษ�น�อยืกว�ากรณ�แรก
2( ) การก.าหนดราคาข�(นส7งหร�อการควบค�มราคา (maximum price or price control policy)
0
S
D
Q0Q1
P1
P00
D
S
P
P
Q1 Q0
อ�ป็สิงค�สิ�วันเก น อ�ป็สิงค�สิ�วันเก น
ม�โอกาสิป็รีะสิบผลสิ2าเรี0จได&มากกวั�า
การีแก&ป็Bญ่หากรีะท์2าได&ล2าบาก และอาจท์2าให&เก ดตลาดม�ด (black market)
รีาคาควับค�ม
(3 ) การพิ่ยื�งราคาหร�อการประก�นราคาข�(นต่.�า oo ooooo oooooooo( )
0
E1
1S
P1
D1
P2
( )
0
E1
1S
P1
D1
P2
( )
รีาคาป็รีะก�นอ�ป็ท์านสิ�วันเก น อ�ป็ท์านสิ�วันเก น
ม�โอกาสิป็รีะสิบผลสิ2าเรี0จได&มากกวั�า
การีแก&ป็Bญ่หากรีะท์2าได&ล2าบาก
ท์ฤษิฎี�ใยืแมงม�ม (Cobweb Theorem)
การีผล ตสิ นค&าท์างเกษิตรีน�*น รีาคาในป็Dหน4�งจะเป็�นเครี��องก2าหนดป็รี มาณการีเสินอขายืในป็Dถ้�ดไป็ จะม�ผลท์2าให&การีป็รี�บต�วัรีะหวั�างรีาคาและป็รี มาณการีเสินอขายื ม�ล�กษิณะเหม�อนใยื
แมงม�ม ซื้4�งเรีาเรี�ยืกวั�าท์ฤษิฎี�ใยืแมงม�ม
3.7.3. การีป็รี�บต�วัของรีาคาและป็รี มาณสิ นค&าเกษิตรี