จดหมายขาวกรมความรวมมอระหวางประเทศ

กระทรวงการตางประเทศ

ฉบบท 3

มกราคม - มนาคม 2559

การทตเพอการพฒนา

จดหมายขาว “การทตเพอการพฒนา” ของกรมความรวมมอระหวางประเทศ กระทรวงการ ตางประเทศ (Thailand Interna-tional Cooperation Agency: TICA) มวตถประสงคเพอเผยแพรและประชาสมพนธบทบาทหนาทและผลงานของกรมความรวมมอระหวางประเทศในการด�าเนนงานความรวมมอเพอการพฒนาระหวางประเทศ ซงเปนยทธศาสตรหนงของการด�าเนนงานดานการตางประเทศของไทยในการกระชบความสมพนธและสงเสรมความรวมมอทเปนรปธรรมกบประเทศเพอนบานและประเทศก�าลงพฒนาอนๆ

บทความและขอคดเหนทปรากฏ ใน “การทตเพอการพฒนา” เปนความคดเหนของผเขยนบทความ และอาจมไดสะทอนนโยบายหรอแนวทางการด�าเนนงานทเปนทางการของกรมความรวมมอระหวางประเทศ กระทรวงการตางประเทศ

ทปรกษาสพตรา ศรไมตรพทกษ จตเกษม ตณฑศรไพศาล หรพาณชยกจ บรรจง อมรชวนอษา รจประภา วฒนวทย คชเสนศศธร วองวรโชตกจ สายณห กองโกยเพญศร ไชยเฉลมวงศ รมยวด สาระเกษตรนสพร เสนจนทรธไชย

คณะบรรณาธการประภสสร ธนสงห เฉลมศร บญอทศอาทตย ประสาทกล ครองขวญ ไตรทองอยรฏฐพรรธน ทงสพานช ปยวรรณ รกพาณชยศภวฒน นอยประศร วจตรา ธนสกาญจนทสพล ลปตพลลภ มกดา หวยทรายทสชนญธญา เตมหวงศ ศภมน องคะประดษฐปยกมล พงคะสน นนทนลน บวทองอลงกรณ วตตธรรม ธนพร ไวดพณ ศรดรงคธรรม

พสจนอกษร ประสานงาน ปรยา อรณพลทรพย ศภมน องคประดษฐ

ถายรป กรมสารนเทศ กระทรวงการตางประเทศปวรวรรฒน สมะสกล อนส สนทสมานลาภ ศลปกรรม พมพทปฏภาณ สานแสงอรณ บรษท พ.เพรส จ�ากด โทรศพท 0 2742 4754-5

หากมความคดเหน ขอแนะน�า หรอขอเสนอแนะ ตดตอกองบรรณาธการไดท arthitp@mfa.go.th

จดท�าโดย กรมความรวมมอระหวางประเทศ (TICA) กระทรวงการตางประเทศศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารรฐประศาสนภกด (อาคาร B) ฝงทศใต ชน 8 ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210 โทร. 0 2203 5000 แฟกซ 0 2143 9327 อเมล tica@mfa.go.th

จดหมายขาวกรมความรวมมอระหวางประเทศ

กระทรวงการตางประเทศ

ฉบบท 3

มกราคม - มนาคม 2559

การทตเพอการพฒนา

สารบญ4 การพฒนาตามเปาหมายการพฒนาทยงยน

(SuStainable Development GoalS – SDGS) ของอาเซยนกบความรวมมอเพอการพฒนาผานประสบการณของ ดร. สรนทร พศสวรรณ อดตเลขาธการอาเซยน

16 แพทยหญงคณหญงพรทพย โรจนสนนท ผมบทบาทส�าคญตอความรวมมอไทย – อารเจนตนา ดานนตวทยาศาสตร

22 เปดมมมองความรวมมอเพอการพฒนาระหวางไทยกบเยอรมน

คยกบเดวด โอเบอฮเบอร Country DireCtor องคกรความรวมมอระหวางประเทศของเยอรมน (GiZ) ส�านกงานประจ�าประเทศไทย

31 ผเชยวชาญภายใตโครงการ

พฒนาเกษตรแบบยงยนไทย-เลโซโท

บญวงศ ไทยอตสาห

36 ภาษาไทยในประเทศเพอนบาน

อาจารยพทธยา จตตเมตตา ผเชยวชาญภายใตโครงการ thai lanGuaGe Center

42 เจน เกม ต (than Cam tu)

ครสอนภาษาไทยชาวเวยดนาม กบความส�าเรจในการใชภาษาไทยในฐานะนกแปล

48 ครงหนงในชวตกบการเปนอาสาสมครเพอนไทย (คนแรก)

ในตมอร - เลสเต

56 ตลาดปลากรงมาปโต ตวอยางการใหความชวยเหลอ ทเปนชนเปนอนของญปน

62 เรอง ความรวมมอไตรภาค

เพอการพฒนาระหวาง

ไทย - ญปน - เมยนมา

70 ขาวกรมความรวมมอระหวางประเทศ

สารจากคณะผบรหาร

ปนเปนอกปหนงทวงการความสมพนธระหวางประเทศไทยมประเดนใหม ๆ เขามาทาทายใหตนตวอยเรอย ๆ ตงแตประเทศไทยเขารบต�าแหนงประธานกลม 77 (Group of 77: G-77) ตลอดจนการอนวต Agenda 2030 หรอเปาหมายการพฒนาอยางยงยนแหงสหประชาชาต โจทยใหญของประเทศไทยในปนคอ การสรางบทบาทน�าในฐานะประธานกลม 77 และการมงสการบรรล Sustainable Development Goals (SDGs) ไปพรอม ๆ กน

หลายคนคงสงสยวาประเทศไทยท�าอะไร เพอตอบโจทยเหลานนบาง นอกจาก

ความพยายามในการยกระดบบทบาท ของประเทศก�าลงพฒนาทเปนสมาชก G-77 ทง 134 ประเทศในมตทางเศรษฐกจแลวนน เรายงมความพยายามทจะผลกดนเรอง การพฒนาอยางยงยนอยางจรงจงโดยอาศยหลกของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง หรอ The Philosophy of Sufficiency Economy (SEP) ซงเราเชอวาเปนทางเลอกหนงส�าหรบการพฒนาทสามารถน�าไปสการบรรล SDGs ได

ความพยายามของไทยในครงน ถอไดวา เปนสงทนาจบตามองเปนอยางยง ขณะน มประเทศสมาชก G-77 หลายประเทศ ใหความสนใจแนวทางการพฒนาของไทย

(ซายไปขวา) นางจตเกษม ตณฑศร รองอธบด นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบด นายไพศาล หรพาณชยกจ รองอธบด

2

สารจากคณะผบรหาร

เปนอยางมาก แมแตองคกรระหวางประเทศเองกยงเชอวา SEP เปนอกทางเลอกหนง ทจะน�าไปสการพฒนาอยางยงยนได อยางไรกตาม เมอเดอนมถนายนทผานมา กระทรวงการตางประเทศรเรมภารกจใหมภายใตแคมเปญ “SEP for SDGs Partnerships” เพอสรางพนธมตรทเขาใจ ยอมรบ และน�าเอา SEP ไปใชจรงเพอบรรล SDGs ไปพรอม ๆ กน โดยทไทยสามารถ แบงปนและรวมมอกบประเทศเหลานนได

กรมความรวมมอระหวางประเทศ (TICA) เปนกลไกในการสรางและเชอมโยงความรวมมอเพอการพฒนากบประเทศอน ๆ จงมบทบาทส�าคญอยางมากในการสรางพนธมตรและสนบสนนการแบงปนประสบการณ ความเปนเลศ และตวอยางความส�าเรจใหแกประชาคมโลก ผานกจกรรมและโครงการตาง ๆ ทงการจดฝกอบรม การใหทนการศกษา การศกษาดงาน การแลกเปลยนผเชยวชาญ และการจดท�าโครงการพฒนาในประเทศตาง ๆ

จดหมายขาวเลมน ผอานจะไดทราบถงกจกรรมของ TICA ทนาสนใจ ไมวาจะเปน การสรางความรวมมอดานนตวทยาศาสตรระหวางไทยกบอารเจนตนา การด�าเนน ความรวมมอกบหนวยงานดานการพฒนาของเยอรมนอยางองคกรความรวมมอ

ระหวางประเทศของเยอรมน (GIZ) ความรวมมอแบบไตรภาคระหวางไทย- ญปน-เมยนมา รวมถงประสบการณของ ผเชยวชาญและอาสาสมครเพอนไทย ในประเทศตาง ๆ ดวย

กจกรรมของ TICA นน มความหลากหลายและลวนแตสนบสนนใหเกดการพฒนา อยางยงยนมาโดยตลอด และแมวาในป ค.ศ. 2017 ประเทศไทยจะหมดวาระการด�ารงต�าแหนงประธาน G-77 และตองสงไมตอใหกบประธาน G-77 คนใหม แตภารกจของประเทศไทยและ TICA ในการสรางการพนธมตรเพอการพฒนาอยางยงยนและบรรล SDGs นนจะยงด�าเนนไปอยางตอเนอง ในฐานะทไทยเปนประเทศผประสานระหวางอาเซยนกบสหประชาชาต

TICA ยงมโครงการดานการพฒนาและ มมมองใหม ๆ อกมากมายทอยากจะน�าเสนอผอานทกทาน ใหไดรบทราบไปดวยกนและหวงวา จดหมายขาวฉบบนจะชวยใหทานผอานเขาใจถงกจกรรมการทตเพอการพฒนาและรจก TICA มากยงขน

3

เมอปลายป ค.ศ. 2015 สหประชาชาตประกาศวาระเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals – SDGs) และตอมา อาเซยนสนองตอวาระดงกลาวและไดรบรอง SDGs เปนแนวทางการพฒนา โดยในตนป ค.ศ. 2016 มการจดประชมอาเซยนท สปป. ลาว (การประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยนอยางไมเปนทางการ) และประกาศรบรองใหไทยเปนประเทศประสานงาน (Coordinating Country) ส�าหรบอาเซยน – สหประชาชาต เพอผลกดนเรอง SDGs จนถงป ค.ศ. 2030

4

สมภาษณ | สพตรา ศรไมตรพทกษ อาทตย ประสาทกล ทสพล ลปตพลลภ และปยวรรณ รกพาณชยเรยบเรยง | ปยวรรณ รกพาณชย และปรยา อรณพลทรพยภาพ | กรมสารนเทศ กระทรวงการตางประเทศ

5

วนนกรมความรวมมอระหวางประเทศ ซงเปนหนวยงานหลกของรฐบาลไทยในการใหความรวมมอเพอการพฒนากบตางประเทศ ไดรบเกยรตจาก ดร. สรนทร พศสวรรณ อดตเลขาธการอาเซยน และอดตรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ มาเลาประสบการณของทานในการพฒนาภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต รวมไปถงการน�าปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (The Philosophy Sufficiency Economy – SEP) ซงทาน เปรยบ “เสมอนหยาดฝนมาจากฟา” มาปรบใชในการด�าเนนงานพฒนาใหบรรล SDGs ได

ในฐานะททานเคยเปนเลขาธการอาเซยน อยากใหทานเลาประสบการณเกยวกบแนวทางการพฒนาของประเทศสมาชกอาเซยนตาง ๆ และหลงจากทเราผานเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals – MDGs) จนมาถง SDGs ทานเหนวามแนวทางอะไรทประเทศไทยและประเทศอน ๆ นาจะศกษาหรอคดตอยอดตอไปไดชวงทประชาคมอาเซยนพยายามทจะบรรล MDGs นน ประเทศตาง ๆ ด�าเนนการแบบตางคนตางท�า ผมคดวาในชวงทประชาคมก�าลงพยายามทจะบรรล SDGs ถอเปนเรองทประชาคมโลกใหความส�าคญกบองคกรภมภาคมากขน เพราะแตละประเทศไมสามารถทจะประสบความส�าเรจไดดวยตวเอง ประเทศในภมภาคและองคกรภมภาคยงม

ความเหลอมล�าอย และการตดตามวาประเทศไหนด�าเนนการไปถงไหนแลวและควรจะแกไขอยางไร หนาทดงกลาวควรจะเปนหนาทขององคกรในภมภาค ซงสงหนง ทอยากเหนคอ การรบรองวาระ SDGs มาเปนระเบยบวาระของแตละองคกรในภมภาค

อยางไรกตาม ถอวาเปนสงทดมากทประเทศไทยไดรบมอบหมายใหเปนประเทศประสานงานในเรองดงกลาว เหตผลเพราะวา (1) ประเทศไทยมประสบการณมากเพยงพอในฐานะทเปนประเทศทพฒนาจากประเทศพฒนานอยหลงสงครามโลกครงทสอง อกทงยงเปนเจาของความคดเรองอาเซยน โดยไดผานกระบวนการพฒนาอตสาหกรรมและเศรษฐกจ จนมการปรบทศทางของตวเอง สมยกอน NESDB (ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต) มแค NEDB ไมม S คอไมมค�าวา สงคม (Social) จนมาถงสมยททานพลเอกเปรม ตณสลานนท1 เปนนายกรฐมนตร รฐบาลจงไดตระหนกวา ปญหาสงคมเปนปญหาทส�าคญ ซงไดแก ความเหลอมล�า การศกษา การสาธารณสข และการขยายพนทเมอง ปญหาเหลานไดระบอยใน SDGs ทงนน (2) ประเทศไทยมเศรษฐกจใหญอนดบสองของอาเซยนโดยผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domestic Product: GDP) จ�านวน

1 ด�ารงต�าแหนงนายกรฐมนตร ระหวางป พ.ศ. 2523 – 2531

6

4 แสนกวาลานเหรยญสหรฐ แตทส�าคญคอ ไทยไมเพยงแตมเศรษฐกจใหญเปนอนดบสองแตยงมความหลากหลายมากทสด เมอมความหลากหลายมากทสด จงอยในฐานะทจะประสบความลมเหลวหรอประสบความส�าเรจหลาย ๆ ดาน และประสบกบสงทาทายมากมาย พรอมทงตระหนกรวาความไมเสมอภาค (Inequity) ภายในประเทศและภมภาค จะน�าไปสความขดแยง ซงความไมเสมอภาค ความเหลอมล�าทางสงคมและเศรษฐกจ น�าไปสภาวะตงเครยดทางสงคม (Social Tension) ทายทสดจะน�าไปสการแบงขวทางการเมอง (Political Polarization) (3) ประเทศไทยมวทยาศาสตรและเทคโนโลยทดพอสมควร แตกยงตองพฒนาอกเยอะ

แตวาดกวาประเทศอน ทงในเรอง Universal Health Coverage เรองหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซงเปรยบเสมอนหยาดฝน มาจากฟากอนประเทศอน แลวตระหนกรกอนประชาคมโลกดวยซ�าไป จนกระทงโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (United Nations Development Programme – UNDP) ภายใตสหประชาชาต โดยนายโคฟ อนนน2 อดตเลขาธการสหประชาชาต ถวายรางวล “ความส�าเรจสงสดดานการพฒนามนษย” (UNDP – Human Development Lifetime Achievement Award) ให

2 ด�ารงต�าแหนงเลขาธการสหประชาชาต ระหวางป ค.ศ. 1997 - 2006

7

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในฐานะ นกพฒนาทใหความส�าคญกบสงแวดลอมอยางยงยน รวมถงดานการพฒนาอยางครอบคลม (Inclusive Development) คอไมเฉพาะเรองเศรษฐกจ และการท�าใหเปนอตสาหกรรม (Industrialization) แตตองดมตทางดานสงคมบรณภาพ (Inclusivity) และความเสมอภาค (Equity) เพอใหประชาชนมสวนไดรบผลพวงของการพฒนาอยางทวถง

ผมคดวา ทงหมดทกลาวมาเมอรวมกนแลวถอเปนทรพยากรทประเทศไทยม และควรจะน�าไปแบงปนแกประชาคมโลก อาท หลายประเทศในอาเซยนยงเผชญกบปญหาความยากจน ความดอยพฒนา การศกษา ทรพยากรมนษย วทยาศาสตร และเทคโนโลย ซงทงหมดน

เราสามารถทจะแบงปนประสบการณใหแกเขาได ใหเขาหลกเลยงความผดพลาดทเราม ใหเขารบไปพจารณาความส�าเรจทเราม ผมคดวา เราควรจะด�าเนนการเรองการแบงปนประสบการณใหแกประชาคมโลกอยางจรงจง และสงนจะเปนคโณปการใหแกเราเองวา ประเทศไทยนนปฏบตตามภาษตของอาเซยนอยางจรงจง คอ ความหวงใยและการแบงปน (Caring and Sharing) ซงถอเปนคานยมหลกของคนไทย คานยมของวฒนธรรมไทย โดยมหลกพระพทธศาสนาเปนสวนประกอบหลก คอ หลกพรหมวหาร 4 ไดแก เมตตา กรณา มทตา และอเบกขา

8

หลงจากทมกฎบตรอาเซยนถอเปนจดเปลยนของอาเซยน เสาสงคมกเดนชดขนมาเคยงคไปกบพฒนาการของประเทศในอาเซยนทงในลกษณะปจเจกประเทศ และในลกษณะของกลม ทานมองวาการพฒนาทางดานสงคม ยงมสวนใดทประเทศสมาชกอาเซยนหรอในแงบรณาการภมภาค (Regional Integration) จะตองผลกดนเพอไมใหเกดชองวางดานการพฒนา (Development Divide) หรอสงทยงไมไดมการใหความส�คญเทาทควร

อาเซยนมประชากร 620 ลานคน จาก 10 ประเทศ จะตองมความตระหนกรเกยวกบความสามารถของอาเซยนและวสยทศนของอาเซยนมากกวาทเปนอย ทนาเปนหวงคอ ภาคเอกชนตนเตนเรองโอกาสทางเศรษฐกจ และภาคการเมองกไปสนใจเรองเสถยรภาพความมนคง (Stability and Security) ประเดนยทธศาสตร ทเกยวของกบภมภาค (Strategic Issues)

อยางไรกตาม ประชาชนยงไมมพนทในการ ทจะเขาไปมสวนรวม ตอนทผมอยอาเซยนพยายามทจะเปดพนทใหภาคประชาสงคมเขาไป เพราะวาเขาคอผแทนของประชาชน สอมวลชน ภาคของการดแลคนดอยโอกาส คนกลมนอย ซงกลมคนเหลานยงไมมโอกาสไดเขามารบผลพวงอะไรมากนก แสดงวายงไมตนเตนอะไรกบอาเซยน

ผมคดวา ตองเนนเรองการศกษา การแลกเปลยน การสรางอตลกษณใหม และการสราง ความตระหนกรถงเหตผลเบองหลงการตงประชาคม เพราะจ�าเปนจะตองเตรยมตว เพอแขงขนกบภมภาคอน อาท จนและอนเดยหรอกลวทจะถกจนและอนเดยล�าหนา ซงตอนนก�าลงจะเปนอยางนน เพราะวาจนม GDP สงกวาประเทศไทย GDP ของจนประมาณหมนกวาเหรยญสหรฐตอหวแลว แตประเทศไทยมแคหกพนกวาเหรยญสหรฐตอหวเทานน นเปนสงทเราเรยกวากบดกของประเทศ รายไดปานกลาง (Middle Income Trap) เพราะฉะนนความรสกรวม ความตระหนกรวม และความส�านกรวม จะตองเกดขนจากวสยทศนรวมกน และท�าอยางไรสงเหลานจงจะเกดขน

สงทอยากจะตงขอสงเกต คอ อาเซยน ไมเคยเปนประเดนในการเลอกตงของแตละประเทศ ถาจะเปนกบงเอญเทานน ไมใชเปนสงทตงใจ ซงอาเซยนควรจะเปนประเดนทน�าไปสประชาชน คอ อาเซยนใหอะไรเรา เราจะใหอะไรอาเซยน และอาเซยนจะเปนประโยชนส�าหรบคนของแตละประเทศอยางไร ประชากร 67 ลานคนของประเทศไทยจะไดอะไรจากอาเซยน และประเดนเหลานควรจะเปนประเดนในการเลอกตง แตกลบไมเปน ยกตวอยางเชน ฟลปปนส ค�าวา อาเซยน ไมใชประเดน อนโดนเซยขณะนกใหความสนใจกบ G20 มากกวาอาเซยน “เราเปนตลาดทใหญทสด ท�าไมเราจะตองเปดประเทศ คณตองการตลาดของเรา แตเราไมไดตองการตลาดของคณ”

9

นคอความคดของประเทศใหญ ๆ ตลาดใหญ ๆ ถาเราตองการใหประชาคมอาเซยนมนคง เสาหลกดานสงคมและวฒนธรรมคอ รากฐานทส�าคญเพอทจะไดสรางบรรทดฐานทางสงคมรวม การตระหนกรรวม จตส�านกรวม ใหกบคนของอาเซยน ถาไมเชนนนแลว ไมเรยนรวามนมความแตกตาง ถาไมเรยนรวาเราตองชนชม ตองเคารพ ตองเขาใจ ตองยอมรบ ท�าอยางไรสงเหลานจงจะเกดขนในหมประชาชนได กตองเนนเรองการศกษา การแลกเปลยน การเรยนร และการชนชมระหวางกน ซงจะน�าไปสประชาคมอาเซยน ทมนคงทางดานเศรษฐกจมากยงขน และจะน�าไปสความแขงแกรงและมนคงในดานการเมองและความมนคงทมากขนในทายทสด

ยโรปประสบความส�าเรจ เพราะเขามพนฐานทางสงคมและวฒนธรรมกอนสหภาพทางการเมอง (Political Union) กอนสหภาพทางเศรษฐกจ (Economic Union) เพราะเขาคอเกรโก-โรมน (Greco-Roman) เพราะเขาคอครสเตยน เพราะเขามประวตศาสตรและวฒนธรรมทเขาสรางมาดวยกน เขาถงรวมกนงาย คานยมตาง ๆ เรองของบรรทดฐานและธรรมาภบาล เขาสามารถทจะปรบไปดวยกนได ของพวกเรานยาก ไมมพนท 4% ของโลกตรงไหนทจะมความหลากหลายเทาพนท 4% ทเปนอาเซยน ไมมประชากร 620 ลานคนทไหนทมความหลากหลายเทาอาเซยน ดงนน เราตองการประสบผลส�าเรจอยางยโรป เราตองท�าอะไรทแตกตาง ซงเปนสงทยากมาก และความทาทายคอท�าอยางไรเราถงจะประสบความส�าเรจ

หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงเปนแนวทางพฒนาของประเทศไทยมาหลายสบป สามารถน�มาปรบใชในเวทโลกกบบรบทของโลก ในปจจบนไดอยางไรอยางทผมเรยน ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปรยบเหมอนหยาดฝนลงมาใหเราเพอเตอนสต จรง ๆ แลวกคอ แนวพระราชด�ารทมหลกการทางดานพระพทธศาสนา ซงเปนศาสนาหลกของเรา กคอเรองของการมสต การใชปญญาในการทจะประคองตนเอง และการไมประมาท กคอสรางภมคมกน (Immunity) โดยถาเกดความผนผวนขน ถาคณวางงาน ขนมา ถาโรงงานของคณโดนปด ถากระแสโลกาภวตนบอกวา โรงงานทอผาตอไปน

10

ตงในกรงเทพฯ ไมไดแลว ตองไปตงท สปป. ลาว ตองไปเวยดนาม เพราะวาคาใชจายในการผลต (Cost of Production) ของเขามนตางจากเรา สงนนมนเกดขนไดในยคโลกาภวตน หวใจหลกของ SEP คอการเตรยมพรอม ในวนทเราจะประสบกบความยากล�าบาก กคออยาประมาท ท�าอยางไรใหชาวบานน�า Sufficiency Economy ไปใช จะบอกเขาอยางไรวา แคนกพอ ความจรงแลว SEP ไมไดบอกวาแคนกพอ แตบอกวาพอแคนเมอเหมาะสมส�าหรบคณ ถาคณสามารถพฒนาไดมากกวานกท�าได ถาคณมความพรอมมากกวาน กไมมคนขวางคณ

ประเดนของ SEP คอการแกปญหาท แตละคนมอยในปจจบนและเตรยมตวเพออนาคตทดขนส�าหรบลกหลานของคณ สงทรฐบาลตองน�ามาพสจนคอ ตองหาตวอยางคนรนท 2 หรอรนท 3 จากครอบครวทน�า SEP ไปใชทปจจบนเปนหมอ วศวกร ทนาย เราตองการเรองราวความส�าเรจ มเชนนน เราจะถกมองวาเปนการบอกใหคนจนพอใจกบสงทตวเองมอย สวนคนรวยกรวยตอไป ซงไมใชประเดนของ Sufficiency Economy เพราะฉะนน คนทจะน�า SEP ไปใช ไมวาจะเปนรฐบาลหรอใครกตาม ควรจะเปดโอกาสใหคนรนท 2 หรอ 3 ทน�า SEP ไปใชอยางส�าเรจแลวแสดงความส�าเรจของตนเอง เชน คนขบแทกซในกรงเทพฯ ทเคยมปญหาหนสน ตดเหลา ตดการพนน แลวยายกลบไปบานใช Sufficiency Economy ปลดหน เลกเหลา เลกการพนน แลวลกหลานของคนเหลานประสบความส�าเรจอยางไร เปนตวอยางของการแกปญหาอยางยงยนซงเราสามารถน�าไปแสดงตอตางประเทศได

ประชาคมโลกก�าลงหาวธแกปญหาทโลก ก�าลงประสบอย ตอนนโลกมประชากร 7.3 พนลานคน อก 35 ป จะมประชากรเพมเปน 7.9 พนลานคน ตอนสนศตวรรษท 21 จะมประชากรโลก 1.2 หมนลานคน ประชากรโลกทมอยตอนนมมากกวาเมอ 45 ปทแลว 2 เทา จงเกดความจ�าเปนทจะตองมการพฒนาอยางยงยน อยางเชนท Al Gore (อดตรองประธานาธบดสหรฐอเมรกาของ Bill Clinton) เคยกลาวไว

11

วาเปน an inconvenient truth (ความจรง ทคนไมอยากไดยน)

BBC เคยท�าสารคดชดเรอง “How many humans can the earth sustain?” เขาบอกวา ถาประชากรโลกทกคนบรโภคเทากบคนอนเดยเฉลย 1 คนบรโภค เราตองการทรพยากรเทากบโลก 3 ใบ แตขณะน คนสวนใหญโดยเฉพาะในประเทศทพฒนาแลวบรโภคมากกวาคนอนเดยอกไมรกเทา จรง ๆ เราคงตองการโลก 15 ใบมากกวา ซงเราไมม และเราไมมแผนทจะยายไปดาวอนดวย เพราะฉะนน SEP และการพฒนาอยางยงยนนน ถอวาเรามาถกทางแลว ค�าถามคอ เราจะน�าเสนอ SEP ตอโลกอยางไรวา SEP คอ การเลอกพฒนาอยางยงยนดวยจตส�านก ไมใชการเลอกพฒนาอยางยงยนเพราะความจ�าเปน ซงสามารถเปนผลงานของไทยในเวทโลกได เวทโลกมกจะมงเนนไปดานความมนคง

ทางเศรษฐกจ เชน การลดภาวะความยากจน (Poverty Reduction) มากกวาความมนคงทางสงคม แต Sufficiency Economy เหนวาตองมความสมดลทงภาคเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม วฒนธรรม จากประสบการณของทานในอาเซยน การพฒนาในภาคเศรษฐกจสามารถชวยสรางสมดล ในภาคอน ๆ ไดอยางไรนกธรกจรนใหมตองยอมรบกระแสใหม เชน การทนกธรกจอาย 40-45 ประสบความส�าเรจในเมองใหญ ยายกลบไปบานเกดในตางจงหวดเพออยกบครอบครวและสรางการพฒนา

12

ในทนน หรอทเขาเรยกวา “Slow Life” แตถาใครยงอยากเตบโตในเมองกท�าตอไปได แตตองมสตและความรอบคอบ เพราะการเตบโตทางเศรษฐกจนน มผลตอสงแวดลอมและ การเหลอมล�า ซงน�าไปสความขดแยงทางสงคม

การใหความรวมมอเพอการพฒนาของไทย มเอกลกษณอะไรบางการชวยเหลอเพอการพฒนามนเหมอนกบสายสงกระแสไฟฟา กวาจะลงมาถงตองการตวแปลงจากญปนไปแอฟรกา ไมมทาง จากยโรปไปแอฟรกา ไมมทาง ดงนน ประเทศเหลานตองการสงทจะลดก�าลงไฟฟา ดงนน เราจง

เปนตวแปลงไฟฟา เพราะภมประเทศเรากบแอฟรกาคลายกน ดงนน เทคนค ความร และเทคโนโลยของเราเหมาะสมกบประเทศก�าลงพฒนามากกวา

ทานคดวาประเทศไทย ขาราชการและ นกการทตไทยควรจะน�เสนอเอกลกษณความเปนไทยในเวทโลกไดอยางไร และเรามความทาทายอะไรบางผมคดวา การทตไทยตองมลกษณะของตวเอง ตองมอตลกษณ มอะไรทแตกตางจากคนอน (Distinguishing Feature) ดงนน เราตองการแบรนดและอตลกษณของเรา เพราะสงเหลาน

13

จะท�าใหภาพพจน ภาพลกษณ และความเชอมน ของประเทศไทยสงขน พอเอยถงชอประเทศไทย เขาจะจ�าแนกกบบางสงบางอยางทเราไดผานมา เพราะฉะนน เราจะไมมอะไร อยาลมวาประเทศทไมเคยเปนเมองขนของใคร มอะไรทแตกตางกวาการอางถงประวตศาสตรวาไมเคยเปนเมองขนของใคร เราตองถามตวเองวา เราก�าลงท�าใหสงแวดลอมดขน เราก�าลงท�าใหการศกษาดขน เราก�าลงท�าใหเทคโนโลยและนวตกรรมดขน เราก�าลงท�าใหการพฒนาเศรษฐกจดกวาประเทศอน ๆ เราก�าลงท�าใหการพฒนาอยางครอบคลมนนดขนหรอไม อยางไร และตองถามค�าถามนวา อะไรคอสงทแตกตางทดทสดของการทตไทย นอกจากบอกวา ไมเคยเปนเมองขนของใคร ซงเปนคาถาทใชเปนขอแกตวมากกวาเปนค�าอธบาย การเปนขอแกตวทท�าใหเราไมท�าอะไรเลย ไมเปลยนแปลง ไมปฏรป มากกวาเปนการอธบายถงความเปนเอกลกษณของเรา ใคร ๆ กรวาเราไมเปนเมองขนของใคร อกกปทเราตองพดประโยคนเหมอนเปนมนตคาถา ผมคดวา เราตองคดเรองดงกลาวอยางจรงจง

ทงน เราตองการผบรหารทมความรบผดชอบ ท�าใหเราพฒนาไดอยางยงยน ตอบสนองตอภาคสงคม อยางในบทความของอาจารย ฐตนนท พงษสทธรกษ เรองชยชนะของทม Leicester City ซงเจาของเปนบรษท King Power ของไทย ท�าใหคนไทยดใจกบทม Leicester City แตถาเราตองการฉลองความส�าเรจของ Leicester City เราตองน�า

คานยมของเขาในสนามฟตบอล ซงผเลนและผบรหารตองมวนย กฎ กตกา ความรบผดชอบ ความโปรงใส และการแขงขนอยางเปดเผย กลบมาใชดวย ถาเราสามารถน�าคานยมของ Leicester City กลบมาใชในสงคมไทยได ชยชนะของ Leicester City คราวนจะสามารถเปลยนประเทศไทยได เพราะกฬาไมใชการชนะดวยหนทางใดกได แตคอการแขงขนเพอพฒนาตนเอง

คนชนกลางสมยกอนตองการความยตธรรม ตองการการแขงขนทเปดกวาง ตองการโอกาส แตสมยนชนชนกลางตองการอภสทธ ตองการ Status Quo ไมอยากใหสงคมเปลยนแปลง แตการทสงคมไมเปลยนแปลงนน จะลดความสามารถในการแขงขนของเศรษฐกจไทย เพราะทกอยางจะกลายเปนระบบอปถมภ คณอานนท ปนยารชน เคยกลาววา ในสงคมไทย “คณรจกใคร” มากกวา “คณรอะไร” เราไมเคยมความเปนมออาชพพอทจะแขงขนกนดวยความสามารถ แตแขงขนกนโดยใชเสนสาย วฒนธรรมราชการไทยในวนนเพงไดซ 8 ยงไมทนนงเกาอ กเรมวงเตนเอาซ 9 แลว เนองจากคณไมไดรบต�าแหนงเพราะความสามารถ แตไดต�าแหนงเพราะคนทคณรจก และไดต�าแหนงมาแลวท�างานไดไหม และใครเสยประโยชน เกดขนในกระทรวงการตางประเทศเหมอนกน ไปตกตวงผลประโยชนในประเทศทตนไปประจ�าการ แลวประเทศไทยไดผลประโยชนบางไหม เราเลอกคน โยกยายคนอยางไร นเปนสงท

14

ท�าใหผมหงดหงดตอนผมอยอาเซยน เพราะแตละคนทขนเวทพดนนไมพรอมทจะไปแขงขนกบประเทศอน เพราะขนมาไดเพราะเสนสาย ไมใชประสบการณหรอความมงมน ผมอยอาเซยน 5 ป มนายกฯ ไทย 5 คน ถาผม ตองท�างานกบนายกฯ ไทย 5 คน ผมกตองท�างานกบรฐมนตรเปนรอย อธบดเปนพน หวหนากองเปนหมน เทยบกบผแทนของลาวทอยในต�าแหนงมา 7 ป รภมหลง รสถานภาพปจจบน รแผนในอนาคต นคอปญหาของระบบราชการไทย

เพราะฉะนน ถาคณตองเปลยนสภาพของเศรษฐกจไทย คณตองการนกธรกจรนใหม ทมความรสกผดชอบชวด แขงขนกนได แตตองมความยตธรรม เทาเทยม และความรบผดชอบทางสงคม ซงมนไมงาย เพราะทกคนทลงทนตองการก�าไร แตถาคนไทยภมใจ ทม SEP ถาเราภมใจทเราไมเคยเปนเมองขน เราตองน�าสงนไปแสดงแกโลก ทกคนควรมความส�านก ตระหนกตอบาป ผมคดวาประเทศไทยสามารถทจะแบงปนประสบการณทเรามอยมากมายกบคนอนได แตจะตองเปนประเดนของชาตทจะแสดงใหเหนวาประเทศไทยจะพฒนาและดขนใน 10 หรอ 20 ปขางหนา

15

สมภาษณและเรยบเรยง | รฏฐพรรธน ทงสพานช และอลงกรณ วตตธรรมถายภาพ | อนส สนทสมานลาภ

แพทยหญง คณหญงพรทพย โรจนสนนท หรอทเรารจกทาน ในนามคณหมอพรทพย ผเชยวชาญดานนตเวชศาสตร และอดตผอ�านวยการสถาบนนตวทยาศาสตรของไทย นบจากเหตการณสนามทเกดขนในป 2547 บรเวณภาคใตฝงอนดามนของไทย ชอของคณหมอพรทพยไดกลายเปน ทรจกในฐานะผมสวนส�าคญในการพสจนอตลกษณผเสยชวตจากเหตการณโศกนาฏกรรมในครงนน และไดรบเชญเขารวมประชมนานาชาตดานสถานการณวกฤตนรนาม ทประเทศออสเตรเลย ซงการประชมครงนนเปนจดเรมตน ทท�าใหคณหมอพรทพยมโอกาสพบกบ ดร. หลยส ฟอนเดอรไบรเดอร (Dr. Luis Fonderbrider) ประธานองคกรนตมานษยวทยาประเทศอารเจนตนา Argentine Forensic Anthropology Team (EAAF) อนน�ามาสความรวมมอระหวางไทยกบอารเจนตนาในเวลาตอมา

แพทยหญงคณหญงพรทพย โรจนสนนท ผมบทบาทส�คญตอความรวมมอไทย – อารเจนตนาดานนตวทยาศาสตร

16

17

ความรวมมอระหวางไทยกบอารเจนตนาทางดานนตวทยาศาสตรเกดขนไดอยางไร

หลงจากทหมอมโอกาสไดพบกบ ดร.หลยส ในการประชมนานาชาตทประเทศออสเตรเลย ดร.หลยส ไดมหนงสอเชญเขารวมการประชมทอนโดนเซยในเวทถดมา แตหมอสงผแทนเขารวมการประชมท�าใหไมมโอกาสไดท�าความรจกกนกบ ดร. หลยส อยางจรงจง หลงจากนนกระทรวงการตางประเทศไดมหนงสอเชญ เขารวมการประชมความรวมมอเพอการพฒนาระหวางไทยกบอารเจนตนา โดยมกระทรวงเกษตรและสหกรณ และสถาบนนตวทยาศาสตรเขารวมประชมดวย ในตอนนนยงรสกแปลกใจวาท�าไมถงมหนวยงานของสถาบนนตวทยาศาสตรดวยจงไดประสานงานกบดร.หลยส เพอเตรยมการกอนเขารวมประชม จนกระทงทราบวา ดร.หลยส เปนผมบทบาทส�าคญทางดานนตวทยาศาสตรของอารเจนตนาและเปนผประสานงานกบรฐบาลอารเจนตนาเพอผลกดนใหเกดความรวมมอกบรฐบาลไทยเรองการพฒนาคณภาพการพสจนศพนรนามโดยเฉพาะเรองการตรวจวเคราะหกระดก การประชมครงนนจงเปนทมาของความรวมมอดานนตวทยาศาสตรระหวางกน

ผลประโยชนทไทยไดรบ

จากความรวมมอน

ผลประโยชนทไทยไดรบจากความรวมมอ ในดานนคอสถาบนนตวทยาศาสตร ซงกอตงขนจากความตงใจทจะท�าเรองระบบการพสจนศพนรนามและบคคลสญหาย ดงนนการศกษาดงานและการแลกเปลยนการฝกฝนบคลากรระหวางกน ทงแบบทเชญฝายอารเจนตนาเขามาและฝายอารเจนตนาเชญฝายไทยไป โดยม TICA เปนผประสานงานและใหค�าแนะน�า ท�าใหเราไดเรยนรและเขาใจระบบในภาพรวม นอกจากนนแลว ความรวมมอดานนตวทยาศาสตรของอารเจนตนายงขยายไปยงกลมประเทศอาเซยน โดยเฉพาะ เมยนมา กมพชา สปป. ลาว เวยดนาม และมาเลเซย ซงมความสนใจในดานนเปนอยางมาก รวมไปถงอนเดยและเกาหลใตทตางกแสดงความสนใจอยากมความรวมมอดวยเชนกน ความรวมมอนจงเปนประโยชนตอไทยตลอดจนถงประเทศ ในกลมอาเซยนในการพฒนาระบบการพสจนศพนรนามและบคคลสญหาย

สถาบนนตวทยาศาสตรมความรวมมอในลกษณะนกบประเทศอน ๆ กอนหนานหรอไม

กอนหนาทจะมความรวมมอกบฝายอารเจนตนา ทางสถาบนนตวทยาศาสตรไดเตรยมจดท�าราง MOU เรองการพสจนศพนรนาม กบ JPAC (The Joint POW/MIA Accounting Command) ซงเปนหนวยงานตรวจพสจนศพนรนามทอยภายใตการก�ากบของกองทพเรอ

18

สหรฐอเมรกาทฮาวาย เนองจากหนวยงานนตดตามการพสจนกระดกนรนามของทหารเวยดนาม แตทวาไดมการเปลยนแปลงเกดขน จงท�าใหไมไดประสานงานกนตอ ถดมากเปนความรวมมอกบหนวยงานดานสถาบนนตเวชของรฐวคตอเรย ออสเตรเลย และจากนนจงเปนความรวมมอกบอารเจนตนาโดยผานทางกระทรวงการตางประเทศ โดยความรวมมอนไดท�าใหสถาบนนตวทยาศาสตรมความรวมมอกบหนวยงานของเกาหลใตดวยเชนกน นบเปน

การท�า MOU ทมความแนนแฟนกบหนวยงานทงสองประเทศ แตความรวมมอกบสถาบนนตเวชรฐวคตอเรยและหนวยงานของเกาหลใต ยงไมใชลกษณะเดยวกนกบความรวมมอกบอารเจนตนา เนองจากรฐบาลของทงสองประเทศยงไมใหการสนบสนน โดยเฉพาะกบออสเตรเลย ถงแมวาไดมการจดท�า MOU ไปแลวแตไมมความคบหนา สวนเกาหลใตนนอยในชวง เรมตนและก�าลงเรมประสานงาน

19

ฝายไทยและอารเจนตนามความโดดเดนดานการพสจนศพนรนามกนคนละแบบใชหรอไม

จรง ๆ กไมไดเกงกนคนละแบบ แตฝายอารเจนตนาจะมความเชยวชาญเรอง Mass Grave หรอการฝงหมและการตรวจสอบการใชอ�านาจในทางทไมถกตอง ซงกระบวนการฝงหมจะไมคอยมการตรวจสถานทเกดเหต ส�าหรบฝายไทยโดยเฉพาะทางสถาบนฯ จะเปนลกษณะการตรวจเปนคน ๆ หรอตรวจศพนรนามตาง ๆ โดยจะตองออกเดนทางเพอลงพนทไปคนหาภาคสนาม

ทางสถาบนฯ สามารถน�าความร หรอเทคนคทไดจากความรวมมอน

ไปตอยอดอยางไร

อนทจรงความรวมมอและการท�า MOU กบอารเจนตนา ไดเขามาเสรมระเบยบส�านกนายกรฐมนตรวาดวยการสนบสนนการปฏบตงานตดตามคนหายและพสจนศพนรนาม พ.ศ. 2558 ซงเปนกฎหมายทเพงผานการอนมตในปทผานมา จงท�าใหไทยสามารถตอบค�าถามจากนานาชาตไดโดยเฉพาะเรองการซอมทรมานกบการอมหาย ซงเปนเรองทสหประชาชาตสงใหทกประเทศไปด�าเนนการ และจากการทไดเขาพบทานปลดกระทรวงฯ ของฝายอารเจนตนา ท�าใหอารเจนตนาเหนความส�าคญของไทยในแง

20

ภมศาสตรทไทยเปนศนยกลางของภมภาคน จงใชไทยเปนศนยฝกอบรม โดยมวทยากรจากทงสองฝาย มการใชวตถดบของฝายไทย โดยเกาหลใตทไดท�า MOU ในล�าดบถดมากใชไทยเปนศนยฝกอบรมเชนกน ดงนนความรวมมอระหวางกนนจะท�าใหเกดระบบ การบรณาการทด และเปนการเปลยนแปลงทเปนประโยชนตอประเทศชาต

ความรวมมอทางวชาการมประโยชนอยางไรบาง

ประโยชนของความรวมมอทางวชาการส�าหรบโครงการน คอการเปนความรวมมอทเนนประเดนสทธมนษยชน เนองจากทผานมาการจดท�า MOU กบประเทศตาง ๆ จะเปนลกษณะเชงธรกจหรอเปนโครงการทมงเนนการเพมมลคา ซงประโยชนททางสถาบนฯ ไดรบประการแรกคอ การไดเรยนรมาตรฐานขององคกร EAAF และประการ

ทสองคอ การทฝายอารเจนตนาจะดงเราเขาสเวทระหวางประเทศ ซงเปนกระบวนการ ภายหลงการฝกอบรม โดยสถาบนฯ จะเรมสงผลงานเขารวมประชมวชาการนานาชาต ถงแม ในตอนนจะยงเปนระดบอาเซยน แตตอไปกจะมโอกาสน�าเสนอทางยโรปและอเมรกาได นเปนหวใจส�ำคญทจะท�ำใหยกระดบคณภำพของกำรปฏบตงำนดำนนตวทยำศำสตรขนสสำกล

หากจบโครงการฯ นแลว อยากจะ ตอยอดความรวมมอทาง ดานนตวทยาศาสตรกบอารเจนตนา ในเรองใดบาง

ส�าหรบความรวมมอทมระหวางกนในตอนนเปนการพสจนศพนรนามโดยเนนเรองกระดก ทฝายอารเจนตนามระบบเทคโนโลยคนหา DNA จากกระดกทมความทนสมย ซงไทยยงไมคอยคนเคยเทาไหร ส�าหรบความรวมมอถดไปทก�าลงด�าเนนการประสานกบฝายอารเจนตนาอยคอการพสจนลายพมพนวมอ ไทยยงไมมหลกสตรฝกอบรมอยางเปนทางการและยงคงใชวธถายทอดความรจากรนตอรน แตทงน หนวยงานต�ารวจของอารเจนตนาจะเปนผก�ากบดแลเรองการพสจนลายพมพนวมอ ระบบต�ารวจบานเขากบบานเราไมเหมอนกน เพราะฉะนนในอนาคตอาจจะเกดความรวมมอเรองนนอกเหนอจากเรองกระดก โดยจะเปนการตรวจลายนวมอกบ DNA ทจะเปนประโยชนมากยงขนตอไป

21

สมภาษณ | ประภสสร ธนสงห ศภวฒน นอยประศร และวจตรา ธนสกาญจนเรยบเรยง | ศภมน องคะประดษฐถายภาพ | ปวรวรรฒน สมะสกล

เปดมมมองความรวมมอเพอการพฒนา ระหวางไทยกบเยอรมน

คยกบเดวด โอเบอฮเบอร Country Director องคกรความรวมมอระหวางประเทศของเยอรมน (GIZ) ส�นกงานประจ�ประเทศไทย

22

ประเทศไทยและเยอรมนมความรวมมอเพอการพฒนาเปนระยะเวลายาวนาน ตงแตอดตทไทยเคยเปนประเทศผรบความชวยเหลอเพอการพฒนาจากเยอรมน จนกระทงไทยยกระดบมาเปน “หนสวน” ความรวมมอเพอการพฒนาโดยเนนเปาหมายไปสการพฒนาทยงยน อกทงลาสด ไทยยงไดรบเลอกใหเปนศนยกลางการพฒนาทางดานสงแวดลอมและสงคมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เดวด โอเบอฮเบอร (David Oberhuber) เปนหนงในบคคลส�าคญทผลกดน

23

ความรวมมอเพอการพฒนาระหวางไทยกบเยอรมนในหลายดาน ทงกรอบความรวมมอระดบทวภาคและไตรภาค ตลอดระยะเวลา 7 ปทผานมา ไทยไดสรางความทรงจ�าทประทบใจใหกบตวเขาและครอบครว กอนทเขาจะยายไปประจ�าการทสาธารณรฐทาจกสถาน เดวดจะมาเลาใหเราฟงเกยวกบประสบการณของเขาทท�างานในประเทศไทยและกบ TICA

คณเดวดเรมงานกบ GTZ

(ชอเดมของ GIZ) ในป 2539 ไดอยางไร

ผมเรยนเกยวกบยโรปตะวนออกและ ศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงของประเทศในแถบนน และผมยงชอบศกษาเกยวกบการเปลยนผานระบบในสงคม ไมวาจะเปนจากระบบคอมมวนสต ระบบเศรษฐศาสตรการคา ไปจนถงระบบสงคมประชาธปไตย จงเปน จดเรมตนของงานท GTZ ซงในเวลานนเรมมบทบาทมากขนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ผมจงไดรบมอบหมายใหรบผดชอบงานน ตอมาประเทศในยโรปตะวนออกไดรวมลงนามกบสหภาพยโรป ท�าให GTZ เรมขยายโครงการกบหนวยงานตาง ๆ ผานทางรฐบาลเยอรมน ซงการด�าเนนการจะตองปฏบตตามกฎระเบยบของสหภาพยโรป

อะไรคอแรงบนดาลใจทท�าใหคณเดวดกาวเขามาสเสนทางอาชพดานการพฒนา

ผมมความสนใจในกระบวนการการเปลยนแปลง ไมใชเฉพาะภายในหนวยงานหรอระบบราชการ แตรวมไปถงการเปลยนแปลงทางสงคมศาสตรและมนษยศาสตร ผมใหความสนใจกบการเปลยนแปลงทางดานการเมองและสงคมวทยาเปนพเศษ ซงความเปลยนแปลงตาง ๆ นน เปนปจจยส�าคญตอการพฒนาทยงยนอกดวย อะไรคอสงทาทายทคณเดวดไดพบ

ในฐานะ Country Director GIZ ส�านกงานประจ�าประเทศไทย

GIZ เปนหนวยงานภายใตความดแลของรฐบาลเยอรมน โดยนโยบายและแนวปฏบตตาง ๆ จะมทมาจากรฐบาลของเรา ดงนนบทบาทของ GIZ คอ “การปรบใชนโยบาย หรอ Policy Shaping” การปรบใชนโยบายส�าหรบไทยไมใชการด�าเนนโครงการทเหมาะสมเพยงอยางเดยว แตรวมไปถงปจจยตาง ๆ เชน การเชอมโยงกนระหวางหนสวนความรวมมอ การสรางเปาหมายและโอกาสดานความรวมมอตาง ๆ และการทดลองใชความรวมมอรปแบบใหม ๆ

ประเดนทาทายทผมชอบมากทสด คอ ดานการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ หรอ Climate Change เราเสนอแนวความคดของโครงการส�าหรบความรวมมอระหวางไทยกบกระทรวงสงแวดลอมของเยอรมน ซงเยอรมนก�าลงมองหาหนสวนความรวมมอดานการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในอตสาหกรรมและ

24

การขยายตวของเศรษฐกจ หลายปทผานมาโครงการของเราเกยวกบสภาพภมอากาศจะสนบสนนการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและยงยน รวมทงการทองเทยวเชงนเวศ ไทยและเยอรมนเรมมการเจรจาอยางไมเปนทางการในระดบเจาหนาท โดยจะมผลอยางเปนทางการในปหนา ขณะนกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของไทยกบกระทรวงสงแวดลอมของเยอรมนก�าลงหารอแนวทางการเจรจาอยางเปนทางการระหวางรฐบาลกบรฐบาลวาจะออกมาในรปแบบอยางไร

ความรวมมอเพอการพฒนาระหวางไทยกบเยอรมน

คณเดวดเหนความกาวหนาและสถานะของไทยในการเปนหนสวนความรวมมอดานการพฒนากบเยอรมนในมมมองของประเทศผให (Traditional Donor)อยางไร

ถงแมวาตอนนเยอรมนใหความส�าคญกบ กลมประเทศ BRICS เปนอยางมาก แตในอนาคตอนใกลผมเชอวาเยอรมนจะเปลยนมาสนใจกลมประเทศ “next 11” ซงผมคดวาประเทศไทยมฐานะเสมอนสมาชกกลม “next 11” เชนกน เพราะไทยเปนหนงใน 30 ประเทศทมขนาดเศรษฐกจใหญระดบโลก

25

คณเดวดมความคดเหนอยางไรเกยวกบจดเดนในการใหความชวยเหลอเพอการพฒนาของไทย และไทยมความสามารถดานไหนบางทจะสามารถสนบสนนและแบงปนกบประเทศก�าลงพฒนา

แงมมทนาสนใจส�าหรบประเทศไทยคอกระบวนการพฒนาอยางรวดเรวภายในระยะเวลา 30 - 40 ปทผานมา นอกจากกระบวนการพฒนาแลว ไทยสามารถผนวกเขากบเศรษฐกจโลกไดอยางนาทง ในขณะเดยวกนกยงสามารถรกษาอตลกษณความเปนไทยเอาไวดวย ผมคดวานคอจดเดนของไทยทควรจะแบงปนแกประเทศอน ๆ

คณเดวดมองภาพความรวมมอระหวางไทยกบเยอรมน ในอนาคตอยางไร และเราจะสามารถพฒนาความเขมแขงและขยายความรวมมอไดอยางไร

ความรวมมอเพอการพฒนาไทยกบเยอรมนถอวาเปนความรวมมอเพอการพฒนาระหวางประเทศมากกวาความรวมมอในระดบทวภาค สงทผมชนชอบคอความรวมมอของเราไมใชเพยงความรวมมอดานธรกจเทานน แตเรา มความรวมมอเพอการพฒนาทหลากหลาย ดานการเปลยนแปลงทางสงแวดลอมและสภาพภมอากาศ ดานการตอตานยาเสพตดบรเวณทราบสง ความรวมมอในระดบภมภาค ซงสาขาความรวมมอตาง ๆ เหลาน ประเทศไทยสามารถน�าไปตอยอดและท�างานรวมกบ ตางประเทศในอนาคตไดอกดวย

26

กรณาบอกเลาเรองราวความส�าเรจของการรวมมอกนระหวาง TICA กบ GIZ

ถาจะใหเลาถงตวอยางความรวมมอทประสบความส�าเรจระหวาง TICA กบ GIZ ผมขอกลาวถงความรวมมอไตรภาค TICA ไดใหความชวยเหลอเพอการพฒนาไปยงประเทศก�าลงพฒนา โดยเราเรมท�าโครงการเพอการพฒนาในประเทศเพอนบาน เชน การพฒนาเศรษฐกจ ความรวมมอทางชายแดนมาตรฐานทางเทคนค การพฒนาเกษตรกรรมและชนบท

ยกตวอยางโครงการความรวมมอลาว-ไทย-เยอรมน ทไดรเรมการสรางมาตรฐานแนวทางการปฏบตทดทางเกษตรกรรม หรอ Good Agricultural Practice (GAP) ใน สปป. ลาว ซงยงคงมประสบการณนอยในการสรางผลผลตการเกษตรทไดคณภาพ โครงการนไดน�าแนวคด GAP เขาไปปรบใช ท�าใหผลผลตเปนทยอมรบจากประเทศสมาชกอาเซยน สงผลใหผผลตชาวลาวสงออกผลผลตไดงายขน โดยเฉพาะอยางยง การสงออกไปยงประเทศไทย

ในกรอบความรวมมอไตรภาค กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณของไทยไดเขาไปถายทอดความรความเชยวชาญในการรบรอง GAP โดย TICA และกระทรวงการพฒนาและความรวมมอทางเศรษฐกจแหงชาตของเยอรมนใหการสนบสนนงบประมาณรวมกน ซงเปนผลท�าให สปป.ลาว มระบบการออกใบรบรองใหเกษตรกรและก�าลงขยายผลใหเกษตรกรชาวลาวมากยงขน

ปจจยใดทสงผลใหโครงการตาง ๆ ประสบความส�าเรจ และอะไรคอ ความทาทายโครงการในระยะเรมตน

“ปจจยทส�าคญทสดคอความรวมมอและความเขาใจซงกนและกน” ระหวางTICA กบ GIZ เรารเรมความรวมมอทใกลชดกนตงแตระดบปฏบตการจนถงระดบการบรหารจดการ ซงเราตางเหนดวยทจะท�าตามระบบ Result-Oriented Approach (มงผลลพธ) แตปญหาหลกทเราพบคอขนตอนการเตรยมความพรอม เมอมหนสวนความรวมมอจาก 3 แหง จงท�าใหมความซบซอนมากกวา ความรวมมอทวภาค เราจงตองหาความสอดคลองของทง 3 ระบบราชการ ท�าใหเราใชเวลาในการด�าเนนการยาวนานขนโดยเฉพาะขนตอนการเตรยมความพรอม

อะไรคอสงส�าคญทสดในการประเมนความส�าเรจของโครงการความรวมมอไตรภาค

ความส�าเรจของโครงการความรวมมอไตรภาค คอเราบรรลเปาหมายตามระบบ Result-Oriented Approach และอกความส�าเรจหนงคอการผลกดนเปาหมายทางการทตในการใหความรวมมอเพอการพฒนา ซงจะสงผลใหพฒนาความสมพนธระหวางประเทศอกดวย

27

ปจจยอะไรทสงผลท�าให TICA กบ GIZ ท�างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ และมแนวทางการด�าเนนงานในอนาคตอยางไรใหมประสทธภาพมากยงขน

การทจะท�าใหการท�างานของ TICA กบ GIZ ท�างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพในอนาคตและเพอใหลดความคลาดเคลอนในการสอสารนน เราควรมการแจกแจงภาระหนาทกนอยางชดเจน ในบางครงควรให TICA เปนฝายรบผดชอบบรหารโครงการอยางเตมตว และบางครงกให GIZ เปนผน�าในการบรหารจดการโครงการเชนกน

ความรวมมอไตรภาคดเหมอนจะขยายขอบเขตออกไปมากขนจากแตกอน คณเดวดมความคดเหนอยางไรกบความรวมมอไตรภาคระหวาง TICA กบ GIZ ในอนาคต

ผมมความประทบใจในกระบวนการความรวมมอไตรภาคท TICA กบ GIZ ท�างานรวมกนในโครงการเพอการพฒนาและเปลยนแปลงในประเทศทสาม การเจรจาทวภาคระหวางไทยกบเยอรมน รวมไปถงทศทางในอนาคตของนโยบายความรวมมอเพอการพฒนากบตางประเทศ ผมคดวาการใหความรวมมอดานนจะเพมความส�าคญมากขน ถงแมวาความรวมมอไตรภาคเปนเพยงสวนหนงในความรวมมอแตกถอเปนกลไกทดส�าหรบ ทก ๆ ผใหในการท�างานรวมกนกบประเทศผรบ

28

ปจจบน TICA ยกระดบเปนกรม ภายใตกระทรวงการตางประเทศ โดยอ�านาจหนาท ยทธศาสตร และความรบผดชอบตาง ๆ จะมทศทางทชดเจนมากยงขน และ

มงเนนความรวมมอเพอการพฒนากบตางประเทศของไทย จากทไดรวมงานกบ TICA ในฐานะหนวยงานรฐ สามารถสนบสนนการท�างานของ GIZ ไดอยางไร และ คณเดวดมค�าแนะน�าอะไรส�าหรบการท�างานของ TICA ในอนาคต

กอนอนผมตองแสดงความยนดกบ TICA ส�าหรบการเปลยนแปลงการยกระดบภาระหนาทความรบผดชอบในบทบาทใหมครงน และผมคดวามนเปนสงทดมากหลงจากทผานปททาทาย ในอดต ส�าหรบอนาคตปจจยทาทายทสดส�าหรบ TICA คอการท�างานทมวสยทศนรวมกนเกยวกบการใหความชวยเหลอเพอการพฒนาภายใตแนวทางและนโยบายของกระทรวงการตางประเทศ

29

30

“การทเราไปชวยเหลอเขาปลกปานน เปนสงทถกตอง อกทงยงสอดคลองกบ พระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทพระองคทรงมงเนนการอนรกษและฟนฟปาไม เพราะเมอมปากจะมน�า มดนอนอดมสมบรณ มความชมชน ของอากาศ อนจะชวยเกอกลตอการด�ารงชวตของคน”

หนงในค�าบอกเลาของ ดร. บญวงศ ไทยอตสาห ผเชยวชาญภายใต โครงการพฒนาเกษตรแบบยงยน ไทย - เลโซโท ทไดมโอกาสเดนทางไปยงทวปแอฟรกา สราชอาณาจกรเลโซโท ประเทศทไมมทางออกสทะเล (Landlocked Country) และภมประเทศสวนใหญเปนภเขาและทราบสง การปลกปา จะเปนหวใจส�าคญ ในความรวมมอเพอพฒนาเลโซโทอยางไร การพดคยกบ ดร. บญวงศในครงน จงเปนโอกาสทดทจะท�าความเขาใจบทบาทดาน การพฒนาเกษตรแบบยงยนระหวางไทยกบเลโซโท มากยงขน

ผเชยวชาญภายใตโครงการ พฒนาเกษตรแบบยงยนไทย-เลโซโท บญวงศ ไทยอตสาห

สมภาษณ | วจตรา ธนสกาญจนเรยบเรยง | ธนพร ไวด และนนทนลน บวทองถายภาพ | อนส สนทสมานลาภ

31

จดเรมตนของโครงการความรวมมอไทย-เลโซโทตนเดอนมถนายน 2549 ผมไดรบเชญไปเขารวมการประชม ในโอกาสอนดทพระมหากษตรยและพระราชนของเลโซโทไดเสดจเยอนทางตอนเหนอของประเทศไทย พระองคประทบใจในความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาต และมพระราชประสงคใหปาไมทเลโซโทมความเขยวขจเหมอนภาคเหนอของไทย ซงผมคดวาเราโชคด เพราะถาทานเสดจไปทางเหนอในฤดรอน ทานกคงจะไมไดเหนความเขยวขจอยางนน เพราะบางแหงเกดไฟปา บางแหงแหงแลง ทาง TICA จงไดด�าเนนการตดตอ ผเชยวชาญใน 3 สาขา ไดแก การเกษตร การพฒนาทดน และปาไม ส�าหรบทางปาไมนน

TICA ไดตดตอมายงผม ซงผมกยนดเขารวมโครงการฯ อกทงยงเปนโอกาสทดส�าหรบผมในการไปสมผสทวปแอฟรกาใต

หลงจากนน เราไดเดนทางไปยง เลโซโท วนแรกทางเลโซโทใหเราบรรยายถงสงทเราจะท�า ทงการเกษตร การพฒนาทดน และปาไม มการออกส�ารวจสถานทโครงการ เราตดสนใจเลอกพนทชมชน Matsieng ในการด�าเนนโครงการ บงเอญวาสถานททเราเลอกนน อยใกลกบวงทประทบและเปนทดนสวนพระองคอกดวย สงผลใหการด�าเนนโครงการงายขน เราเรมวางแผนทางการเกษตร และการใชทดน สวนผมรบผดชอบทางปาไมวางแผน ทจะปลกปาผสมกน ปลกเปนแปลงแซมปา ตามรอยพระราชด�าร

32

จดเดนของไทยในการใหความชวยเหลอแกเลโซโท คณะผเชยวชาญทเดนทางไปดวยกนม 3 คน คนแรกเปนผเชยวชาญทางดานการเกษตร คนทสองเปนผเชยวชาญทางดานการฟนฟดนและการพฒนาทดน และคนทสามคอผม ซงมความเชยวชาญดานปาไม ผมคดวาการท TICA เลอกเราไปนน เปนการผสมผสานไดอยางถกตองและลงตว เลโซโทมปญหาทางดานการเกษตร ความมนคงทางอาหาร ปาไม ทดนเสอมโทรม ตองปลกปา เพราะฉะนนการชวยเหลอดานน ถอวาถกจดและตรงประเดนมากทสด

ปญหาใหญของเลโซโทนน คอ ความแหงแลงและยากจน จงตองศกษาวาควรจะ

ท�าการเกษตรแนวไหนเพอชวยเขาและขจดความหวโหยได ซงครอบคลมในดาน พช สตว ประมง ปศสตว อาหาร และสงส�าคญทสดคอ จะตองมความยงยน ไมใชวาพอเรากลบ เขากกลบมายากจนเหมอนเดม เพราะการทเราไปชวยเหลอเขาปลกปานน เปนสงทถกตอง อกทงยงสอดคลองกบพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทพระองคทรงมงเนนการอนรกษและฟนฟปาไม เพราะเมอมปากจะมน�า มดนอนอดมสมบรณ มความชมชนของอากาศ และเกอกลตอการด�ารงชวตของคน กอใหเกดเปนโครงการพฒนาและบ�ารงปามากมายทวประเทศ โดยเฉพาะปาไมทเปนตนน�าล�าธารเพอใหคงสภาพอยอยางเดม ดงแนวพระราชด�ารความตอนหนงวา

33

“การจะมตนน�าล�าธารไปชวกาลนานนน ส�าคญอยทการรกษาปา และปลกปาบรเวณตนน�า ซงบนยอดเขาและเนนสงขนตองมการปลกปาโดยไมยนตนและปลกไมฟน ซงไมฟนนนราษฎรสามารถตดไปใชได แตตองมการปลกทดแทนเปนระยะ สวนไมยนตนนนจะชวยใหอากาศมความชมชน เปนขนตอนหนงของระบบการใหฝนตกแบบธรรมชาต ทงยงชวยยดดนบนเขาไมใหพงทลายเมอเกดฝนตกอกดวย ซงถารกษาสภาพปาไมไวดแลวทองถน กจะมน�าไวใชชวกาลนาน”

พระราชด�าร เมอวนท 14 เมษายน 2520 ณ อ�าเภอชยบาดาล จงหวดลพบร

นอกจากความแหงแลงและยากจนแลว อกปญหาหนงคอ ทวปแอฟรกาใตคอนขางจะมลมแรง พนททมลมแรงนน ไมจ�าเปนวาจะตองปลกไมปา สามารถปลกไมผลยนตนหรอไมอะไรกได เพอเปนแนวกนลม เพอชวยลดความรนแรงของพาย การทไทยใหความชวยเหลอดานน ผมคดวาเปนการชวยเหลอทตรงประเดนมากเพราะการปลกปาเพอเปนแนวกนลม สามารถชวยชะลอความรนแรงของลมพาย อกทงยงชวยใหบรรยากาศดขน มน�าทาและดนทอดมสมบรณ

ความทาทายของการรเรมโครงการในเลโซโทเรยกวาเปนความทาทายกไมเชง เปนเพราะความแตกตางจากประเทศเรามากกวา โดยกอน ไปนน ผมเตรยมตวไปบรรยายเกยวกบการปลกปาบนพนทสง เอาพนธไมโครงการหลวงอางขาง

34

ทผมท�างานอยมาเปนกรณศกษา เพราะถอ เปนไมบนทสงและอากาศหนาว มความสงจากระดบน�าทะเล 1,400 เมตร อณหภมต�าสดประมาณ 3 องศา ส�าหรบเรากถอวาสงมาก แตพอไปทเลโซโทนน พอไดรวาจดสงสดของเขา คอ 3,800 - 3,900 เมตร กตกใจ เพราะเลโซโทเปนประเทศทหนาวตลอดทงป หนารอนอากาศกยงสบาย ๆ ประเทศเขาไมมปา พนทปาไม ทเขามประมาณ 1% เทานน กอนไปผมคดมาตลอดวาแอฟรกานนรอนและแหงแลง อาจจะจรงส�าหรบบางประเทศ แตส�าหรบเลโซโทนนอยสงกวาระดบน�าทะเลไปอก 1,400 เมตร จงท�าใหอากาศเยน พอค�าลงมหมะตกภมประเทศสวยมาก ภเขาบานนนไมเหมอนบานเรา ตรงยอดเขาจะเปนทราบ (Table Land) ไมไดเปนยอดเขาแบบบานเรา ถอเปนความแปลกใหมและทาทายมากส�าหรบผม พนธไมทเตรยมไวเราถอวามนเปนไมเมองหนาวของเรา แตส�าหรบทนนกยงถอวาเปนไมเมองอน ฉะนนพนธไมบางพนธจงไมสามารถปลกได

ความส�าเรจของโครงการพฒนาเกษตรแบบยงยนไทย-เลโซโทโดยรวมผมพอใจนะ แตกยงอดหวงไมไดวา พอเรากลบมาแลว เขาสามารถไปตอยอดโครงการของเราไดอกแคไหน หลงจากทเราสงมอบโครงการใหเขาแลว เขาดแลไดด มากนอยแคไหน นนคอ สงทผมยงเปนหวง ถงตอนนกราว 5 ปแลว ตนไมตาง ๆ ทปลก

ในโครงการนนคงจะโตพอสมควร และเนองจากพนททเราเลอกเปนทดนของกษตรย ผลตผลทไดนนจงกลายเปนทรพยสนสวนพระองค ซงคงจะมคนคอยดแลให

อยากทราบมมมองทมตอ TICA ในฐานะท TICA ไดยกระดบเปนกรมความรวมมอระหวางประเทศ เทาผมทไดสมผสมา ตงแตป 2549 ถงตอนน ผมมองวา TICA เปนหนวยงานรฐทมวสยทศนกวางไกล ส�าหรบในแงความชวยเหลอของ TICA นน คณไมไดเลอกวาจะชวยประเทศเลกหรอใหญ แตคณเลอกทจะชวยโดยค�านงวาเขาตองการความชวยเหลออะไร แลวประเทศไทยนนมความพรอมอะไรบางทจะชวยเหลอเขาได ผมมองวามนเปนวสยทศนทดมาก สวนเจาหนาท TICA นน ผมถอวาเปนกลมคนทมคณภาพ ในเรองของการเรยนร นกวชาการ/ผเชยวชาญ TICA ทผมไดสมผสมากนาชนชม เจาหนาททไปกบผมมความกระตอรอรนในการเรยนรสง อกทงยงสามารถเรยนรสงตาง ๆ ไดด ซงนนเปนสงทผมประทบใจ นกวชาการ/ผเชยวชาญท TICA เลอกใหไปชวยในสาขาตาง ๆ กมความรและความเชยวชาญในสาขานน ๆ เปนอยางด บคคลากรมความรอบร มความเออเฟอเผอแผแกคนรอบขาง นบไดวาเปนตวแทนทดของประเทศไทยครบ

35

ภาษาไทย ในประเทศเพอนบาน

36

สมภาษณ | เฉลมศร บญอทศ อาทตย ประสาทกล และวจตรา ธนสกาญจนเรยบเรยง | ศภมน องคะประดษฐ และวรยะ จตภกดภาพถาย | อนส สนทสมานลาภ

“...เพอนบานเขาเรยนภาษาไทยกนหมดแลว ชาวเวยดนามเรยนภาษาไทยกนมาเกน 15 ป ชาวเมยนมาเรยนภาษาไทยมาเกน 30 ป แตเขา สอนกนเอง รวมถง บรไน อนโดนเซย แตคนไทย ไมเหนความส�าคญกบการเรยนภาษาเพอนบาน…”

ค�ากลาวจากอาจารยพทธยา จตตเมตตา อดตหวหนาภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ซงเปนความรวมมอเพอการพฒนาดานการพฒนาทรพยากรมนษยระดบทวภาคโดย กรมความรวมมอระหวางประเทศ

อาจารยพทธยา จตตเมตตาผเชยวชาญภายใตโครงการ Thai Language Center

37

อาจารยมความเปนมาในการสอน ภาษาไทยในตางแดนอยางไรจดเรมตนในการสอนภาษาไทย คอ ผมไปสอนทโฮจมนหประมาณหนงป โดยอาศยสถานกงสลใหญเปนสถานทสอน แตกนบวาเปนจดเรมตนทด หลงจากนนกเรมสงคน ของเราไป แตกยงไมมหลกสตรทชดเจน และยงสอนเปนภาษาองกฤษอยเลย ปรากฏวาเมอสอนเสรจกลบมาคนสอนเกงภาษาองกฤษมากขน อาจารยภาษาไทยจะถกรบคดเลอกเปนล�าดบทาย ๆ เวลาไปสอนคนตางชาต เพราะเขาเขาใจวาจะไปสอนคนตางชาตตองรภาษาองกฤษ แตพอผมลงไปปฏบตจรง ๆ เราตองใชภาษาไทยเปนพนฐานในการสอน แลวมนกตรงกบศาสตรการสอนภาษาไทยใหชาวตางชาต หรอการสอนภาษาทสอง ซงการเรยนภาษาจะเรมตนจากทกษะการฟง เชน เวลามโครงการสอนภาษาไทยใหแกชาวตางชาต เขามกจะแซวเสมอวาภาษาองกฤษของอาจารยเขาใจยากมาก อาจารยใชภาษาไทยไดไหม ผมจงตดสนใจใช วธธรรมชาต ทประสบความส�าเรจแตยากล�าบากมากในเบองตน พอหลงจากนนจงเรมมาบกเบกการสอนภาษาไทยในกรงฮานอย

แลวอาจารยไดกลบไปตดตามผลไหมตอนนกมลกศษยทเรยนดกลายมาเปนครสอนภาษาไทย ซงผมเคยเอามาเปนครผชวย ในการสอนภาษา เราตองสรางปฏสมพนธใน 3 สวน คอ ผสอน เนอหา และผเรยน ใหมนโยงใยกนใหได ดงนนนกศกษากบนกศกษา

ตองคนเคยกน นกศกษาทเกงตองชวยเหลอเพอนทไมเกง เราไมไดเรยนเพอเอาคะแนนเหมอนเดกไทย ฉะนนเวลาท�าแบบฝกหด ตาง ๆ ถาพดไมไดแลวเพอนมาชวยกไมเปนไร จงท�าใหเกดทกษะและมความสขเวลาเรยน เวลาตดตามผลเราจะประเมนวาลกศษย ของเรามพฒนาการมากนอยแคไหนอยางไร แลวจงตรวจสอบวธการสอนของเราวาประยกตใชกบนกศกษาไดมากนอยแคไหน ปรากฏวารนแรกผมใชเวลาประมาณ 4 เดอน ใหเขาพดไทยได สวนรนทสองผมปรบใหเหลอเพยง 2 เดอน ใหเขาสอสารได วธการนนคอ วธธรรมชาต สอนเพอใหเขาฟงแลวกพดได คนชนกบเสยงเรา

อะไรคออปสรรคในการเรยน ภาษาตางประเทศในการสอสารการทเราใหความส�าคญกบไวยกรณมากเกนไปอาจจะท�าใหเราลมเหลวไดในการเรยนภาษาตางประเทศ ดอยางผมชอบภาษาองกฤษมาก เรยนเปน 10 ป พดไมได ผอานกนาจะอยในระบบเดยวกนนนแหละ แลวฝกอยประมาณสองประโยค Good morning teacher. หลงจากนนกตวใครตวมน แลวถามใครถาม วา How are you? ผมจะตอบแบบเดมวา Fine, thank you. And you? กลวผดตองม And you? ดวย แลวประโยคทมนมาจากความรสก จากความเปนจรงเนย ครไมเคยสอนเลยวา คณจะตอบอยางอนวาอะไรไดบาง

38

ผมพยายามสอนลกศษยใหคดภาษาได สอความคดทตองการจะสอสารได เมอนกศกษาเขาใจตรงนแลวเขาจะกลาพดกบเรา ผดถกไมเปนไร ผมไมเคยตตงลกศษยเลย กเฮฮาปารต มนกศกษาคนหนงเรยนเอกภาษาองกฤษ แลวบางครงเวลาทไปเรยนภาษาองกฤษ ความทเขาอนภาษาไทยนะ อาจารยถามภาษาองกฤษเขาตอบเปนภาษาไทย นกศกษามาเลากนเปนเรองข�า

นกศกษาเวยดนามมองวาภาษาไทยเปนภาษาใหม เขารสกวาท�าไมเขาตองมาเรยนภาษาไทย เขาอยากจะเรยนฝรงเศส เรยนจน เรยนรสเซย ซงเขามความสมพนธทด เขาจะไดมโอกาสในชวต ในชวงแรกพวกเขานงหนาหงก กตองใหเขารสกคนเคยกบอาจารย แลวเรากสอนงายๆ ผมจะสอนเรองยากเปนเรองงายหมด

แลวตอนนนอาจารยไปอยท

มหาวทยาลยฮานอยนานแคไหนและเวยดนามสมยนนเปนอยางไรบางผมไปอยทกรงฮานอยเลย รนแรกไปอย 1 ป รนท 2 กยงหาคนไปไมได ผมกไปอยอก 1 ป เมอประมาณ 15 ปทแลว ทท�างานผมจะอยในหองเลกๆ สเหลยม มหองน�า ทนอน ทรบแขก ทท�าอาหารอยทนนเสรจ อาหารการกนกล�าบาก

39

ความส�าเรจทประทบใจพอไปสอนรนท 2 ทางมหาวทยาลยยงหาคนไปท�าตอไมได เลยตองรบหนาทสอนเตม 2 ป ซงกรนนมคณเทพนนดงมาก ดงระเบดเลย (ผแปลวรรณกรรม “คกรรม ฉบบแปลภาษาเวยดนาม”) อกทานหนงคอคณแสงอรณ ซงตอนนไปสอนทมหาวทยาลยแหงชาตเวยดนามฮานอย เกงทงค เราไมไดมองแควาคนเกงนะ ตองบอกวาเกงทงชน แตจะเกงระดบเปนครไดประมาณ 10 คน สวนทเหลอเจอคนไทยกพดไดปรอทกวนนสวนใหญกจะเปนลาม ตองบอกวารายไดดมาก

การตอยอดจากการเปนลกศษย ไปสการเปนอาจารยสอนภาษาไทยตอนนทมหาวทยาลยทเคยไปบกเบก กยงเปนเหมอนเดมอย ไมไดมการพฒนา เปนวชาเอก และไมไดสนบสนนวชาภาษาไทย แตมหาวทยาลยใหมทเทพนไดไปสอน (มหาวทยาลยฮานอย) มแนวโนมทดมการพฒนาหลกสตร มการจดตงหองศนยภาษาไทย มการประสานงานให แลวกยอมใหเทพน มาเรยนปรญญาเอก ซงตอไปเทพนกจะเปนตวหลก

คณเทพนบอกวาอาจารยเปนอาจารย ทปรกษา จรง ๆ วนนเขาอยากมาดวยสนทกนมาก เทพนพาไปบาน ไปรจกพอแม และพอแมเขามาเยยม ผมกไปพบปะกบพวกเขา เรยกไดวามจตวญญาณเหมอนคนไทยหมดแลวนะ

ลกศษยชาวเวยดนามของอาจารย เปนอยางไรบางโดยเฉลยแลวนกศกษาทเวยดนามส�าเนยง ดหมด เพราะเวลาผมสอน ผมเอาทกษะเปนส�าคญ คอเมอเขาพดไดชวงแรกกมองเปนเรองปกต คนไทยเราตางภาคภมกนแตเมอเขาตองเปนครในอนาคต ผมเลยตองมแนวทางแกปญหาโดยผมใหท�าแบบฝก เพอแกปญหาเสยงวรรณยกต เสยง ร เรอ เสยงค�าควบกล�า คอพอเราสอนไปเราสามารถวเคราะหลกศษยได

เอกสารการสอนของผม ผมเขยนเอกสารตงแตชนแรกจนชนสดทาย ซงปจจบนกยงเกบอย แลวเรากเอามาตพมพเปนแบบเรยน แตเวลาไปสอนชาตอนอยาง ญปน เกาหล กจะใชหลกสตรไมเหมอนกน เพราะบรบทตางกน คณตองมองวา นกศกษาเวยดนามตองใชอะไร เกาหลตองใชอะไร จนตองใชอะไร ผมเพงกลบมาจากปซาน เมอป 2556 ผมไดรบรางวลครดเดนกลบมา ซงเปนคนไทยคนแรกทไดรบรางวลน ผมสอนดวยวธทางธรรมชาต โดยใชสอหรอพวกเทคโนโลยทงหลายนนอยมาก เขาบอกวาเรามวธการสอนทแปลกใหม แตจรง ๆ แลวเราสอนแบบโบราณ เขยนกระดานด�า พรอมกบปรบใชสถานการณจรงมาใชในหองเรยน ลกศษยบอกเขาอยากกนมงคดมาก ๆ เลยไปซอมงคด 5 ลก 600 บาท ในเกาหล แตนกศกษาเวยดนามเรากแจกทราคาไมแพงเกนไป อยางเชน ล�าไย ในหองม 30 คน กแบงกนคนละลก

40

แลวทอาจารยจะไปสอนทเมยนมา อาจารยจะปรบเปลยนวธการอยางไรดวยประสบการณ ผมรวาถงผมหอบหว ต�ารบต�าราไปมนกใชไมได แตเรามแนวทางเรยบรอยแลว ผมไปตวเปลา ครงแรกผมกจะ Pre-test หลงจากนนผมกจะเขยนบทเรยนของผมทกวนนผมกยงใชลายมอ เพราะผม ไมเกงคอมพวเตอร ผมพมพคอมพวเตอรชากวาใชลายมอเสยอก ผมเปนครยคโบราณจรง ๆ แตหลงจากนนผมกไมไดคดวาเปนเรองยาก

เพราะวาเรากกลบมาใหใครท�ากได แตแนวคดเบองตนมากกวาทมนจะเกดขน ตอนน คณสายณห กองโกย (ผอ.สวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 1 กรมความรวมมอฯ) จะไปส�ารวจวามนจะเปนไปไดมากนอยเพยงใด ทจะไปเปดทมณฑะเลย ดซวาความพรอมมากนอยเพยงไหน ผมกกงวลวาเดยวมนจะไปเหมอนทมหาวทยาลยแหงชาตฮานอย คอไมมคนสานตอ ซงการจะเปดเปนวชาเอกในเวยดนามมนยงยากมาก มนตองผานกระทรวงวฒนธรรม ผานกระทรวงศกษาฯ ซงผมกไดเขยนปญหาไวเยอะมากทตองการสานตอ แตมหาวทยาลยไมไดท�าเลย ทายทสดคอมหาวทยาลยอน ท�าไปหมดแลวรวมถงการเปดวชาเอกดวย

บทสงทายเดกไทยนยมเรยนภาษาญปน เกาหล หรอภาษาตะวนตก แตพอเปนประชาคมอาเซยนแลว เราจะเหนไดวาเขารเราหมดแลว เขามองโลกไกลกวาเรา คนไทยจะมคานยมผด ๆ ท�าใหภาษาเพอนบานกลายเปนภาษาทคนไทย ไมสนใจเลย ผมคดวานกการทตทไปประจ�าการในตางประเทศ ไปอยเมองไหนกควรจะเรยนรการพดภาษาประเทศทไปประจ�าการเลกนอยเพอเพมเสนหใหกบตวเอง

41

เจน เกม ต (Than Cam Tu)

ครสอนภาษาไทยชาวเวยดนามกบความส�เรจในการใชภาษาไทยในฐานะนกแปล

งานเปดตวหนงสอ “คกรรม” ฉบบแปลภาษาเวยดนาม โดย อ.เจน เกม ต

42

สมภาษณ | วจตรา ธนสกาญจน ปยกมล พงคะสน และนนทนลน บวทองเรยบเรยง | นนทนลน บวทองภาพถาย | ทสพล ลปตพลลภ

เจน เกม ต (Than Cam Tu)

ครสอนภาษาไทยชาวเวยดนามกบความส�เรจในการใชภาษาไทยในฐานะนกแปล เจน เกม ต (Than Cam Tu)

หรอทคนไทยรจกเธอในชอ “เทพน” หนงในลกศษยของ อาจารย พธทยา จตตเมตตา (อดตหวหนาภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ และผเชยวชาญภายใตโครงการ Thai Language Center) หลายปกอนเธอไดรบทนการศกษาระดบปรญญาโทจาก TICA เพอมาศกษาหลกสตรการสอนภาษาไทยในฐานะภาษาตางประเทศ ณ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กอนจะกลบไปเปนอาจารยประจ�าศนยเผยแพรภาษา และวฒนธรรมไทย ณ มหาวทยาลยฮานอย ประเทศเวยดนาม ดวยความมงมนทจะพฒนา การเรยนการสอนภาษาไทยในเวยดนามใหเปนหลกสตรปรญญาตร เธอจงไดรบทนจาก TICA อกครง เพอกลบมาศกษาตอในระดบปรญญาเอก สาขาวชาภาษาไทยศกษา คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปจจบน เจน เกม ต (Than Cam Tu) มผลงานโดดเดนทง ดานการแปลวรรณกรรม ลามแปลภาษา และการสอนภาษาไทยในเวยดนาม โดยผอานสามารถตดตามเรองราวทนาสนใจของเธอในบทบาทครสอนภาษาไทยชาวเวยดนามยอนหลงไดใน จดหมายขาวการทตเพอการพฒนา ฉบบท 1 มกราคม - มนาคม 2558

43

วรรณกรรมเวยดนามฉบบแปลภาษาไทย “ขอตวหนงใบ กลบไปสวยเดก” “ปดตา เปดหนาตาง” และ “ปวดราวแหงสงคราม”

อ.เจน เกม ต (ทสองจากขวา) กบ นายปญรกษ พลทรพย รองปลดกระทรวงการตางประเทศ (ทสองจากซาย) ในงาน Thailand Day 2015

44

ในครงน TICA ไดมโอกาสพบกบ เจน เกม ต หรอ อ.เทพน อกครง ในฐานะแขกรบเชญ รายการ “รอบบานเรา” ออกอากาศทางวทยสราญรมย AM 1575 kHz กระทรวงการตางประเทศ ในวนท 18 และ 25 กมภาพนธ 2559 ดฉนในฐานะผรวมด�าเนนรายการจงขอน�าเรองราวทนาสนใจของเธอจากการออกอากาศมาเลาสกนฟงกบผอานดวย

จากครสอนภาษาไทยสการแปลวรรณกรรมเลมแรกหากผอานยงจ�ากนได อ.เทพน นอกจาก จะมบทบาทเปนครสอนภาษาไทยแลว เธอยงสนใจงานดานการแปลเปนอยางมาก เธอเลาดวยดวงตาเปนประกายวา การทเธอไดม

โอกาสเรยนภาษาไทยและเปนครสอน ภาษาไทยนน ท�าใหการอานและการแปลอยในสายเลอดของเธอไปแลว ส�าหรบ “คกรรม” เปนวรรณกรรรมไทยเลมแรกทเธออานแลวรสกประทบใจ ดวยเรองราวความรกทเกดในชวงสงคราม ท�าใหเนอหาสามารถเขาถงคนเวยดนามไดงาย ปจจบน วรรณกรรม “คกรรม ฉบบแปลภาษาเวยดนาม” ซงเปนผลงาน การแปลเลมแรกของเธอไดรบการตพมพอยางเสรจสมบรณ และไดเปดตวอยางเปนทางการในงานเทศกาลประเทศไทย (Thailand Day 2015) ประจ�าป 2558 ซงเปนงานแนะน�าวฒนธรรมและสนคาไทยสเวยดนาม จดโดยสถานเอกอครราชทตไทย ณ กรงฮานอย เมอวนท 5 ธนวาคม 2558 ภายในงานนอกจากจะมการออกรานแสดงสนคาแลว ยงมการ

บรรยากาศแจกลายเซนตและพบปะผอานชาวเวยดนาม

45

แนะน�าหนงสอทนาสนใจของทงสองประเทศ เธอจงใชโอกาสนเปดตว หนงสอคกรรมฉบบแปลภาษาเวยดนามเปนครงแรก ซงไดรบการตอบรบจากผอานเปนอยางด

ส�าหรบนกอานชาวไทยและผทสนใจเรยนรเรองราวทางประวตศาสตรและวฒนธรรมเวยดนาม ผานวรรณกรรม อ.เทพน ไดแนะน�าวรรณกรรมเวยดนามฉบบแปลภาษาไทยทนาสนใจ เชน “ปวดราวแหงสงคราม” ทถายทอดเรองราวของสงครามเวยดนามในอกแงมมท ผอานยงไมเคยสมผส และวรรณกรรมรวมสมยระดบเยาวชน เชน “ขอตวหนงใบ กลบไปสวยเดก” และ “ปดตา เปดหนาตาง” แปลโดย ผศ.ดร. มนธรา ราโท อาจารยประจ�าสาขาวชาภาษาเวยดนาม ภาควชาภาษาตะวนออก คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

โดยวรรณกรรมทงสองเรองน�าเสนอเรองราวการใชชวตของคนเวยดนามสะทอนมมมองความคดและทศนคตของคนเวยดนามรนใหมในปจจบนผานตวหนงสอไดเปนอยางด

เคลดลบการเรยนภาษาใหประสบ ความส�าเรจในแบบของ อ.เทพนเรยนภาษาใหสนก แลวจะรสกวาทกอยางงายขน คอ สงส�าคญเปนอนดบแรก และ อ.เทพน ยงเลาถงเคลดลบในการเรยนภาษาใหประสบความส�าเรจตามแบบฉบบของเธอวา “ถงแมการเรยนภาษาทกภาษาจะมความยากล�าบาก และมอปสรรคตาง ๆ ททาทายเราอยเสมอ แตการเรยนภาษาใหไดผลและสามารถน�าไปใชไดดนน จ�าเปนตองมการฝกฝนอยางสม�าเสมอ และทส�าคญเราไมได

หองอดรายการวทยสราญรมย นนทนลน บวทอง (ซาย) อ.เจน เกม ต (ขวา)

46

เรยนภาษาเพอทจะสามารถรไวยกรณภาษาทก ๆ อยาง แตเราเรยนเพอสามารถน�าไปใช ไดจรง เวลาเรยนจงควรจะหาเพอนซงเปนเจาของภาษาพดคย เพอเปดโอกาสใหเราไดเรยนรจากเจาของภาษาโดยตรง และยงเปนการฝกฝนภาษาอกทางหนงดวย ซงจะท�าใหเรารสกสนกกบการเรยนภาษา หากเรารจกเรยนภาษาใหสนก เรากจะท�าออกมาไดด และจะรสกวาทกอยางงายขน”

อดรายการวทยสราญรมย (จากซาย) ทสพล ลปตพลลภ นนทนลน บวทอง อ.เจน เกม ต จตรา ธนสกาญจน และปยกมล พงคะสน

ความส�าเรจในฐานะครสอนภาษาไทยชาวเวยดนามและนกแปล จงเปนสงทการนตถงความพยามยามและความมงมนในการท�าสงทรกของสาวชาวเวยดนามคนนไดเปนอยางด การมาเรยนภาษาไทย จงไมเพยงแตท�าใหเธอไดเรยนรและเขาใจวฒนธรรมไทยอยางลกซง แตยงเปนการเชอมสายสมพนธของทงสองประเทศใหแนนแฟนยงขนดวย

“การทดฉนเลอกหนงสอเลมใดเลมหนงมาแปลนน ดฉนอยากใหหนงสอเลมนนเปนตวแทนของประเทศเจาของภาษา ปจจบน วรรณกรรมไทยทไดรบแปลเปนภาษาเวยดนามยงมอยนอยมาก คกรรม จงเปนวรรณกรรมทถายทอดความเปนไทยไดอยางครบถวน มอรรถรส ทงในดานประวตศาสตร วฒนธรรมและประเพณของคนไทย ท�ใหสามารถเขาถงผอานชาวเวยดนามไดเปนอยางด”

47

ท�าไมตองตมอร – เลสเตสาธารณรฐประชาธปไตยตมอร-เลสเตเปนประเทศเลก ๆ ทใครหลายคนอาจจะไมรจก ประเทศหมเกาะแหงนเพงแยกออกมาจากอนโดนเซยไมนานนก และเปนประเทศทเพงประกาศเอกราชในป 2545 ตมอร-เลสเตมทตงอยทางเอเชยตะวนออกเฉยงใต มจ�านวนประชากรไมหนาแนนมาก ประมาณไมเกน 2 ลานคน มภมประเทศทเปนเกาะและภมอากาศคลายคลงกบภาคใตของไทย คอ ฤดฝนและฤดแลง ภาษาหลก ๆ ทใชกนแพรหลายคอ ภาษาอนโดนเซย ภาษาโปรตเกส และภาษาเตตง นอกจากนนแลวชาวตมอรยงมความรสกทดกบคนไทย โดยถอวาไทยมบทบาทส�าคญในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม จงท�าใหการเขาไปเปนหนสวนความรวมมอเพอการพฒนาของไทยในประเทศตมอร-เลสเต เปนทยอมรบและไดรบความสนใจจากประชากรทองถนไมนอย

ครงหนงในชวตกบการเปน อาสาสมครเพอนไทย (คนแรก) ในตมอร - เลสเต

48

49

ตงแตป 2544 รฐบาลไทยเรมใหความรวมมอทางวชาการเพอชวยเสรมสรางขดความสามารถและพฒนาทรพยากรมนษยใหแกตมอร - เลสเต โดยเนนการใหความรวมมอเพอการพฒนาหลงจากการไดรบเอกราช ในสาขาเศรษฐกจพอเพยง ความมนคงดานอาหาร และสาธารณสข สถานะในอาเซยนของตมอร-เลสเต ในป 2559 นน ยงเปนเพยงประเทศผสงเกตการณ แตในอนาคตอนใกลน ไมแนอาเซยนอาจจะมสมาชกรายท 11 รายใหมทชอวา “ตมอร - เลสเต” มาเขารวมเปนหนงในรวงขาวของกรอบ ความรวมมออาเซยนกเปนได

มาเรมท�าความรจก “อาสาสมคร

เพอนไทย” คนแรกในตมอร - เลสเต

กนสกหนอยคะ“ซดดม สะแต” บณฑตจบใหมจากมหาวทยาลยศลปากร คณะศกษาศาสตร สาขาการศกษาตลอดชวต พนเพเดมเปนคนยะลา ทบานปลกสวนยางและสามารถพดภาษาบาฮาซามาลายได ซดดมรกในการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของมหาวทยาลย ไมวาจะเปน “โครงการวจยการพฒนาพพธภณฑทองถนเพอสงเสรมการศกษาเชงสรางสรรคโครงการหองสมดอดมสขเพอนองหมบานเดกสภากาชาดไทย ฯลฯ” ครงหนงซดดม ไดรบโอกาสและประสบการณชวตทดจาก

กรมความรวมมอระหวางประเทศ กระทรวงการตางประเทศ ในการเดนทางไปปฏบตหนาทเปนเจาหนาทอาสาสมครปฏบตงานเปนเวลา 1 ป 6 เดอน ภายใตโครงการหมบานตนแบบตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตมอร - เลสเต ระหวางป 2556 - 2558 ณ เมองเฮรา สาธารณรฐประชาธปไตยตมอร - เลสเต

50

ความเปนมาผมเปนคนทชอบเขาสงคม พบปะผคน เพอแลกเปลยนมมมองความคดเหน อกทงชอบทจะเขารวมกจกรรมคายอาสาตาง ๆ ตงแตเขาศกษาในรวมหาวทยาลย ท�าใหผมมความสนใจและไดรจกกบกรมความรวมมอระหวางประเทศ บวกกบความสามารถดานภาษาประจ�าถนของตมอร-เลสเต (ภาษาเตตง) จนกระทงไดรบความไววางใจจากพ ๆ ท TICA ใหเปนหนงในอาสาสมครเพอนไทยคนแรกไปปฏบตงาน ณ กรงดล สาธารณรฐประชาธปไตยตมอร - เลสเต

สมผสแรกของประเทศตมอร - เลสเต เปนอยางไรบาง โดยสวนตวแลวผมไมเคยรจกประเทศน มากอนเลย ดงนน กอนการเดนทางผมไดศกษาหาขอมลเกยวกบตมอร - เลสเตจากอนเตอรเนตบาง หนงสอบาง และภาพทจนตนาการไวคราว ๆ กอนทผมจะเดนทางไปตมอร คอ เปนประเทศตดทะเล สบาย ๆ คลายกบภาคใตของประเทศไทย ผมกไดขอมลประมาณวาประเทศเขามการทองเทยวทด สวยงาม แตพอไปถงกมเรองตนเตนกอนเครองลงจอด เพราะวารนเวยมนสนมาก ท�าใหนงลน

51

ใจเตนตมๆ ตอมๆ บนเครองตงนาน บรรยากาศในสนามบน เตมไปดวยผคนทมารอ ซงเปนพ ๆ จากสถานทตฯ รอรบผมอยดานนอก

การเตรยมตวกอนการเดนทางของอาสาสมครไทยรนแรกในตมอร - เลสเตตอนแรกผมคดวาจะตองเตรยมขน หมอหงขาว กระทะ ผงซกฟอก แตพอสอบถามพ ๆ TICA เขากแจงวามขาวของเครองใช ขายกนเหมอนกบประเทศไทย แตของสวนใหญจะน�าเขามาจากจน ในชวงแรกทไปเปน อาสาสมครนน ผมเองตองใชเวลาในการปรบตวกบสภาพแวดลอมสกพกใหญ ๆ รสกตนเตนมาก รสกตนเตนกบผคนใหม ๆ แตกมเจาหนาท

ทสถานทตฯ คอยดแล พดคย และเปนทปรกษาในหลายๆ เรอง ท�าใหรสกผอนคลาย

ชวตความเปนอยในตางแดนหลายคนคงอยากทราบเกยวกบทพกของอาสาสมครวาจะมชวตความเปนอยอยางไร ผมตองบอกในทนเลยวา ทางสถานทตกบพ ๆ TICA ไดจดเตรยมทพกทสะอาด มความปลอดภย และคนดแลตลอด 24 ชวโมง จงไมนาเปนหวง แอบกระซบนดนงวาเปนทพกอยรมทะเล ถงแมวาจะไมสวยเหมอนทะเลอนดามน แตกไดอรรถรสไปอกแบบหนง

52

เรองอาหารการกน เมนทนาสนใจ คอ ผดใบมะละกอ ขนตอนการปรงกไมแตกตางจากการท�าผดผกบงไฟแดง เพยงแตใช ใบมะละกอผดกบผงปรงรสนด ๆ หนอย ๆ กเปนกบขาวทนยมมากในทองถนนน อาหารอกอยางหนง คอ ย�าปะการงทใหรสสมผสคลายกบย�าเอนไก และทนาตงขอสงเกต คอ คนไทยไมสามารถน�าปะการงมาปรงอาหารไดเนองจากไทยอนรกษระบบนเวศใตน�า ในทางกลบกนในตมอรสามารถหาทานไดอยาง แพรหลาย

การท�างานรวมกนกบชาวตมอรผมมหนาทในการประสานงานกบชาวตมอร เพอออกแบบหลกสตรหรอตดตามผลงาน การด�าเนนงานโครงการตาง ๆ สวนหนงจะเปนลามแปลภาษาใหแกผเชยวชาญดานการเกษตร ซงชาวตมอรมวฒนธรรมและคานยมในการท�างานทแตกตางจากชาวไทย อาจจะตองเนนย�าในการนดหมายหลาย ๆ ครงสกหนอย จงจะมาตรงตามวนเวลาทนดหมายได

คณซดดมรบผดชอบหรอท�าหนาทอะไร ในโครงการหมบานตนแบบตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทเมองเฮรา ตมอร - เลสเต ของ TICAเนองจากประเทศไทยมความเชยวชาญในดานการเกษตร จงท�าใหมผเชยวชาญ ดานการเกษตรของไทยคนหนง อาจารยชยพทธ โภคาวฒนา นกวชาการเกษตร กรมสงเสรมการเกษตร

กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไปจดหลกสตรฝกอบรม สรางองคความรใหแกชาวตมอร ภายใตโครงการความรวมมอเพอการพฒนารปแบบทวภาค ผมจงรบหนาทเปนผชวย ผเชยวชาญในการด�าเนนกจกรรม พรอมทงเปนลามภาษาทองถนใหแกผเชยวชาญ จงไดมโอกาสเขารวมกจกรรมทหลากหลาย เชน การลงพนทเพอศกษาพนทโครงการฯ เตรยมตนกลา เตรยมท�าปยหมก วสดอปกรณทเกยวของตาง ๆ และถอเปนโอกาสทด ทไดเขาพบบคลากรจากกระทรวงเกษตร และประมงของตมอร เพอหารอแนวทาง การด�าเนนงานโครงการฯ

เมอปลายป 2558 รฐบาลไทยโดย กรมความรวมมอระหวางประเทศไดสนบสนนอก 2 โครงการยอย คอ โครงการเกษตรทฤษฎใหมตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและโครงการเกษตรเพอการพฒนาอาชพ ซงกจกรรมประกอบไปดวย การปลกแตงโม มะละกอ มะนาว มะขาม การเพาะเหด การแปรรป และถนอมอาหาร เปนตน ซงเราไดน�าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกต รวมเขากบทก ๆ กจกรรม เพอใหการพฒนาคณภาพชวตในโครงการดงกลาวมความยงยน หลงจากทเรากลบไปแลว

53

ตมอร - เลสเต ใหความสนใจในดานอะไรบางคะผมคดวาชาวตมอรใหความสนใจกบปศสตว เชน ปลาดก ปลานล หม ไก อกทงรฐบาลไทยไดจดหาพนธปลานลและปลาดกไปมอบให ในหมบานตนแบบ ซงสามารถน�าไปปรบใชในชวตประจ�าวนได สวนการท�ากสกรรม กไดรบความสนใจไมนอยไปกวาปศสตว เนองจาก TICA ไดจดการศกษาดงาน การเพาะเหดในไทย ท�าใหเปนแรงผลกดนให ชาวตมอรมความตองการเพาะเหดมากขน เพราะทก ๆ ป ตมอร - เลสเตตองน�าเขาเหดจากตางประเทศ (โดยเฉพาะจน) ทมราคาสง ดงนน การทสามารถเพาะเหดไดเองจะท�าใหลดปรมาณการน�าเขาและยงเปนการสงเสรมอาชพในตมอรอกดวย

ของดจากตมอร - เลสเต ทจะตอง

บอกตอตมอร - เลสเต ม “อโวคาโด” ทมราคาถกและคณภาพสง ซงผมแนะน�าใหผทมโอกาสเดนทางไปตมอร - เลสเต ลองชมและซอกลบมาเปนของฝาก

ประทบใจอะไรในตมอร - เลสเตการเปนอาสาสมครเพอนไทย (Friends from Thailand) ครงน ถอวาเปนครงแรกในการเดนทางไปท�างานตางประเทศทนานทสดของผม ดงนน ความกงวลตาง ๆ ในการเตรยมตวกอนไปกมอยบาง แตพอไปถงตมอร - เลสเต พ ๆ ทสถานทตฯ คนไทยและชาวตมอรใหการ

ตอนรบเปนอยางด ท�าใหรสกอบอนเหมอนอยบาน ตลอดระยะเวลาทอยทตมอรจงเตมไปดวยเรองราวทนาประทบใจและมตรภาพ ทนาจดจ�า

สถานทเทยวถาเปรยบเทยบกบประเทศในเอเชย ตะวนออกเฉยงใต ตมอร - เลสเต ยงไมคอยไดรบความนยมเทาประเทศอน ๆ จงมทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณมาก เชน สถานทส�าคญ รปปนพระเยซ (Cristo Rei de Dili) ซงเปนศนยรวมจตใจของชาวตมอร เกาะจาโก (ทะเลสวยทสดในตมอร) ชายหาด One - Dollar มทมาจากการเกบคาทจอดรถ 1 ดอลลาร จากนกทองเทยวทมาเยยมเยยน

อยากบอกอะไรกบ TICAขอขอบคณกรมความรวมมอระหวางประเทศทใหโอกาสและประทบใจมากทไดเขารวมกจกรรมอาสาสมครเพอนไทยในครงน นอกจากประเทศไทยทอยแลวผมมความสข ตมอรกเปนอกประเทศหนงทท�าใหผมมความสข ถามโอกาสผมเองกอยากจะกลบไปเยยมตมอรอกครง

ฝากถงรนตอไปหรอใครทสนใจเขารวมโครงการอาสาสมครเพอนไทย (Friends from Thailand)ผมอยากฝากผทสนใจทกทานวา หากทานใดตองการเปนสมครเขารวมโครงการน สงทส�าคญทสด คอ 1. ภาษา ไมวาจะเปนภาษาสากลอยางภาษาองกฤษ หรอภาษาทสาม หรอส

54

กตองสามารถใชในการสอสารไดในทองถนนน ๆ 2. การปรบตว เนองจากเราตองไปอาศยอยในทองถนอน การปรบตวเขากบสภาพแวดลอม วฒนธรรม ความเปนอย รวมถงการท�างานรวมกบประเทศนน ๆ 3. ความร ทเราจะตองน�าไปแลกเปลยนหรอสรางความรใหม ๆ ใหแกประเทศครวมมอ แตสงทเราตองตระหนกไว

ในฐานะอาสาสมคร คอ นอกจากเราน�าความรทางวชาการไปตอยอดหรอสรางอาชพเพอความยงยนในอนาคต และนอกจากผลงานทออกมาเปนรปธรรมแลว สงทจบตองไมไดอกอยางหนง คอ เสรมสรางความสมพนธระหวางประเทศทท�าใหประเทศไทยเปนทรจกมากยงขน ในเวทโลก

55

เรองและภาพ | อาทตย ประสาทกล

แวบแรกทเดนเขามาในตลาดปลาของกรงมาปโต (Maputo) เมองหลวงของสาธารณรฐโมซมบก (Mozambique) กตองนกประหลาดใจวามาผดทหรอไม เพราะภาพตลาดสดพนแฉะสกปรก เสยงแมคาโหวกเหวก กลนคาวฟง แสงสวางนอยนด กลบเปนภาพตลาดสดทสะอาดสะอาน แมคาพอขายยนขายอาหารทะเล บนแผงปนยกสงอยางพถพถน แถมพดจาสภาพเรยบรอย บางรานมเครองรด บตรเครดตไวใหบรการ จนท�าใหฉงนปนตนตาตนใจเปนอยางมาก

ตลาดปลากรงมาปโต ตวอยางการใหความชวยเหลอ ทเปนชนเปนอนของญปน

56

57

Mercado de Peixe

ตลาดปลา (Mercado de Peixe) แหงนเพงเปดใหบรการเมอเดอนสงหาคม 2558 ทผานมา เพอแทนทตลาดปลาแหงเดมทเคยตงอยหางออกไปไมไกล ตลาดปลาแหงเดมคอภาพทเคยคดไวตงแตแวบแรก คอทงแฉะ เหมน มด และอกสารพดสารพน

รฐบาลโมซมบกและเทศบาลกรงมาปโต ไดรบความชวยเหลอจากรฐบาลญปน โดยองคกร JICA ในการกอสรางตลาดปลาแหงใหมน ทมมลคารวมทงหมด 11.3 ลานดอลลารสหรฐ ญปนสนบสนนงบประมาณจ�านวน 8.6 ลานดอลลารสหรฐ หรอประมาณรอยละ 80 ของมลคาโครงการทงหมด ส�าหรบงบประมาณในการกอสราง สวนทเหลอรฐบาลโมซมบกและเทศบาลกรงมาปโตรวมลงขนดวย

58

ตลาดปลาแหงนไมธรรมดา กาวขามลกษณะทงปวงของตลาดสดในประเทศก�าลงพฒนาทวไป คอนอกจากสะอาดสะอานและเปนอาคารโลงสวางโปรงสบาย เรยงรายไปดวยแผงส�าหรบขายของ ปกระเบองมนวบกวา 40 แผงแลว ยงมหองแชเยน เครองท�าน�าแขง พนทส�าหรบท�าความสะอาดปลาและสตวทะเลอน ๆ รวมทงระบบประปา ระบบน�าเสย หองน�า ฯลฯ แถมตงอยรมชายฝงทะเลมเขอนคอนกรตกนปองกนชายฝงกดเซาะเปนอยางด

นอกจากสวนทเปนตลาดแลว ยงมสวนทเปนรานอาหารทสรางอยตดกนตามแบบฉบบของโปรตเกส อดตเจาอาณานคมของโมซมบก เมอผมาจบจายใชสอยซออาหารทะเลสด ๆ ในตลาด (อาทเชน ปทะเลตวใหญยกษ กงมงกรหรอลอบสเตอรตวโตเทาทอนแขน หอยตลบนานาชนด หรอไมกกงทะเลทจบมาจากทะเลไมไดมาจากการเพาะเลยง) กสามารถเดนออกมา แลวใหรานอาหารทมมากกวา 20 ราน น�าไปประกอบอาหารแลวนงรบประทานกนตรงนนจนอมหน�าส�าราญไดทนทไมตองรอนานตองกลบไปถงบานกอน

รฐบาลโมซมบกและเทศบาลกรงมาปโต ไดรบความชวยเหลอจากรฐบาลญปน โดยองคกร JICA ในการกอสรางตลาดปลาแหงใหมน

59

ผทอยเบองหลงการสรางตลาดปลาแหงใหมน ซงในทนคอ JICA คงคดมาอยางดและเปนระบบตามแบบฉบบญปน เขาวางแผนรอบคอบถวนถ และครอบคลม โดยหวงจะใหเปน “ตลาด” เพอกระจายสนคาและน�ามาซงรายไดใหแกเศรษฐกจการประมง ซงถอเปนแหลงรายไดหลกของประชากรสวนใหญของโมซมบก ประเทศทมชายฝงตดทะเลดานมหาสมทรอนเดยยาวถง 2,500 กโลเมตร

ทผานมา ชาวบานมกท�าประมงชายฝงดวยการระเบดปลา โดยในป 2558 การจบปลาดวยการระเบดคดเปนสดสวนถงรอยละ 85 หรอ

196,000 ตน ของการจบปลาทงหมด 220,000 ตน การสรางตลาดขายปลาทไดมาตรฐานและมระบบระเบยบ จะเปนแหลงกระจายสนคาชนด รวมถงการมหองเยนและเครองท�าน�าแขงยอมชวยใหเกบรกษาปลาไดนานขน เปนปจจยทส�าคญทสดทจะยกระดบการท�าประมงชายฝงใหกบโมซมบกได

วากนวา ในขณะน บรษทเอกชนในญปน ไดรบสมปทานการจบปลาในนานน�าโมซมบก ลองนกภาพดวา ความยาวชายฝงเกอบ สามพนกโลเมตรในมหาสมทรอนเดยนจะมทรพยากรสตวน�าในทะเลมากมายกายกอง

วากนวา ในขณะน บรษทเอกชนในญปนไดรบสมปทานการจบปลาในนานน�าโมซมบก

60

ตลาดปลา

ถงเพยงไหน ความจรงขอน กอาจจะพอใหเหนภาพของการใหความชวยเหลอเพอการพฒนาของประเทศตาง ๆ ไดครบถวนขน

การใหความชวยเหลอทเปนชนเปนอนแบบน อาจจะพอเปนแรงบนดาลใจและตวอยางทดใหกบรฐบาลไทยและ TICA ในการใหความชวยเหลอกบตางประเทศ เพอประโยชนของไทยไดบาง

ปจจบน รฐบาลไทยโดย TICA ไดให ความชวยเหลอแกโมซมบกในโครงการ เพาะเลยงปลานลแดง โดยสนบสนนพนธปลานลแดง และทนศกษาระดบปรญญาโทและฝกอบรมดานการเพาะเลยงสตวน�า แกเจาหนาทชาวโมซมบก ในป 2559 น กระทรวงการตางประเทศไดเปดสถานทต ทกรงมาปโต เปนส�านกงานผแทนไทย ในตางประเทศแหงลาสด

61

เรอง ความรวมมอไตรภาค

เพอการพฒนาระหวาง ไทย - ญปน - เมยนมา

เรองและภาพ | ปยวรรณ รกพาณชย

62

วนน “คณคะซยะ มโยช (Katsuya MIYOSHI)” เจาหนาทองคการ ความรวมมอระหวางประเทศของญปน หรอ JICA ซงประจ�าการประเทศไทย ตงแตป 2550 จนถงปจจบน คณคะซยะ เปนผมประสบการณในงานดานการใหความรวมมอเพอการพฒนามายาวนานกวา 20 ป และเปนโอกาสทดทไดมาถายทอดและบอกเลาเรองราวเกยวกบงานความรวมมอไตรภาคเพอการพฒนาระหวาง ไทย – ญปน – เมยนมา

63

ชวยเลาความเปนมาและการด�าเนนงานของการใหความชวยเหลอเพอการพฒนาระหวางไทย – ญปน – เมยนมา ประเทศไทยจดวาเปนประเทศทมรายได ปานกลางคอนขางสง (Upper-Middle Income Country) ซงหมายความวา ไมไดเปนประเทศก�าลงพฒนาอกตอไป ญปนมองวาไทย คอ หนสวนเพอการพฒนา (Development Partner) ทมศกยภาพสนบสนนชวยเหลอประเทศก�าลงพฒนาอน ๆ รวมกน ดงนน ในขณะทญปนมความรวมมอทางวชาการกบไทยในหลากหลายสาขาภายใตความรวมมอทวภาค ญปนกสนบสนนการท�างานรวมกบไทยเพอใหความชวยเหลอกบประเทศอน ๆ ดวย เชน เมยนมา

ไทยและญปนไดใหความชวยเหลอดานการพฒนาแกเมยนมา เพอลดชองวางดานการพฒนาระหวางประเทศสมาชกอาเซยนซงถอเปนเปาหมายหลกของไทยและญปน โดยเฉพาะอยางยง ความชวยเหลอภายใตความรวมมอระหวาง TICA กบ JICA เพอใหเมยนมากาวขามความทาทายดานสงคมและเศรษฐกจ ดงนน จงไดมการหารอกบรฐบาลเมยนมาเพอทจะทราบถงความตองการของ ฝายเมยนมาโดยตรง ผลทไดคอ ความตกลงทจะใหความชวยเหลอภายใตความรวมมอไตรภาคระหวางไทย - ญปน - เมยนมา ใน

64

3 สาขา ไดแก 1) การพฒนาดานการทองเทยว (Tourism Development) 2) การปองกนโรคตดตอทเกดจากเทาและปากของสตว (Animal FMD) และ 3) การจดการและการปองกนดานภยพบต (Disaster Prevention and Management)

แมวาประเทศไทยและญปนไดใหความชวยเหลอแกเมยนมาในรปแบบทวภาคอยกอนแลว แตความรวมมอไตรภาคถอเปนการใหความรวมมอเพอการพฒนาในรปแบบใหม ซงจะเปนสวนเสรมใหความรวมมอทวภาคมประสทธภาพมากยงขน

การด�าเนนงาน ขณะนกจกรรมหลกทด�าเนนการ คอ การจดฝกอบรมในประเทศไทย ซงทกกจกรรมจะเรมจากการฝกอบรมในไทยกอน โดยไทย ในนาม TICA และญปน ในนาม JICA ไดมการประสานงานและปรกษาหารอกนอยางใกลชด อาท การเลอกประเทศเปาหมายส�าหรบการใหความชวยเหลอ รายละเอยดหลกสตร คณสมบตของผสมครเขารวมฝกอบรม รวมถงการหารอกบหนวยงานตาง ๆ ของไทย ซงการจดหลกสตรและการบรรยายจะด�าเนนการโดยหนวยงานไทยทเชยวชาญในสาขานน ๆ ทงน TICA และ JICA จะเปนผรบผดชอบงบประมาณรวมกน

65

โดยผเขารวมฝกอบรมจะถกคดเลอกโดยรฐบาลของประเทศนน ๆ และจะตองเปนผทสามารถแลกเปลยนสงทไดเรยนรจากการฝกอบรมในประเทศไทยใหแกเพอนรวมงานดวย

โดยตงแตป 2558 TICA และ JICA ไดรวมกนจดฝกอบรมใหแกผเขารวมฝกอบรมชาวเมยนมา โดยเชญขาราชการจากประเทศเมยนมาเขามาดงานเกยวกบโรคตดตอทเกดจากปากและเทาของสตว (FMD Free Zone) ทประเทศไทย และจดฝกอบรมดานการ ทองเทยว ไดแก 1) การบรการดานอาหาร และเครองดม (Food and Beverage Service) 2) การจดการส�านกงานสวนหนา (Front

Office Management of Hotel Operation) ส�าหรบหลกสตรฝกอบรมดงกลาวเปนกจกรรมท JICA จดขนในเมยนมา ซงเนนการพฒนาทรพยากรมนษยในสาขาทองเทยวทเมองพกาม และทผานมา ยงไดจดฝกอบรมการจดการและปองกนภยพบตใหแกขาราชการจากเมยนมาอกเชนกน ทงน ส�าหรบจ�านวนผเขาฝกอบรมและระยะเวลาของการจดฝกอบรมจะขนอยกบสาขาทจะจดการฝกอบรม โดยหนวยงานไทยทมสวนในการจดฝกอบรม เชน กรมปศสตว กรมอตนยมวทยา เปนตน

66

ปจจบนรฐบาลญปนพยายามด�าเนนความสมพนธกบเมยนมาในเชงรก และญปนถอเปนประเทศทใหความชวยเหลอเมยนมามากทสด ดงนน คณมโยชมองวา ไทยจะสามารถรวมใหความชวยเหลอแกเมยนมาภายใตความรวมมอไตรภาค ไดอยางไรบางญปนเรมใหความชวยเหลอแกเมยนมาในป 2497 และไดเปดส�านกงานทกรงยางกง ในป 2524 อยางททราบทวกนมการลงทน ในเมยนมาอยางมหาศาลจากตางประเทศ แตความชวยเหลอจากตางประเทศซงถกระงบชวคราวเปนระยะเวลาเกอบ 30 ป ถอเปนระยะเวลาทยาวนานเกนไป ดงนน ญปนจงใหความชวยเหลอเพมมากขน ซงในปจจบน ความรวมมอเพอการพฒนา รปแบบไตรภาคของ TICA กบ JICA ยงคงสามารถทจะท�าอะไรไดมากกวาทเปนอยแมวาความรวมมอไตรภาคมขนาดไมใหญนก แตกมความยดหยนทจะใหความชวยเหลอ ในประเดนทญปนยงไมสามารถด�าเนนการได

บทบาทของไทยภายใตความรวมมอไตรภาคในทศนะของญปนคอ ไทยสามารถใหค�าแนะน�าเกยวกบเมยนมาไดในฐานะทไทยเปนเพอนทมความใกลชดกบเมยนมามาอยางยาวนาน และเมยนมากเปนหนงในสมาชกอาเซยน ดงนน ไทยรจกเมยนมามากกวาญปน และไทยทราบดวาการใหความชวยเหลอระดบใดเหมาะกบเมยนมา ซงบางครงญปนใหเทคนคและเทคโนโลยทมความล�าสมย เกนไป ท�าใหเมยนมาไมสามารถใชประโยชน

ไดอยางเตมท ขณะทไทยจะเปนผทสามารถประสานใหญปนทราบวา อะไรทญปนและไทยควรใหแกเมยนมาเพอความเหมาะสม ผานความรและประสบการณของไทยกบญปน สงผลใหความรวมมอไตรภาคไทย – ญปน – เมยนมา ด�าเนนไดอยางดยงทงในปจจบนและอนาคต

เขตเศรษฐกจพเศษทวายตงอยทเมยนมาเปนเขตเศรษฐกจทคอนขางมความส�าคญและมชายแดนตดกบจงหวดกาญจนบร ซงคณมโยชเคยเดนทางไปท�างานททวายบางแลว จงอยากใหเลาเกยวกบทวายวาเปนอยางไรบาง และหากจะด�าเนนงานดานการพฒนาภายใตความรวมมอไตรภาค คดวาไทยจะสามารถรวมด�าเนนการอะไรไดบาง เขตเศรษฐกจพเศษทวายอยหางจากกรงยางกงทางทศใตประมาณ 400 กโลเมตร หรอ 130 กโลเมตร จากเขตชายแดนไทย – เมยนมา ดานบานพน�ารอน จงหวดกาญจนบร ทวายมขนาด 200 ตารางกโลเมตรและมพนทกวางมาก

ในเดอนกรกฎาคม 2558 รฐบาลไทย - ญปน -เมยนมา ไดลงนามบนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอเพอการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษทวาย (Memorandum of Intent on the Cooperation for the Development of the Dawei SEZ Project) ซงรฐบาลทง 3 ประเทศ ไดประสานงานกนอยางใกลชดในโครงการดงกลาว

67

หากผคนสวนใหญจนตนาการ คงคดวานคงจะเปนการสรางโครงสรางพนฐานขนาดใหญมหาศาล แตในชวงเวลาเดยวกน เรากตองพจารณาวาเราจะด�าเนนการโครงการนใหมการบรณาการอยางไรเพอประโยชนแกทงภมภาค และจะปรบปรงความเปนอยของประชาชนไดอยางไร ทงน เมองทวายอยในเขตเมยนมา โครงการนจงจะตองกอใหเกดประโยชนตอประชาชนเมยนมาดวย ดงนน ไมใชเพยงแคการกอสรางโครงสรางพนฐาน แตยงตองค�านงถงการพฒนาดานอน ๆ อกดวย

ความรวมมอไตรภาคของไทยกบญปนสามารถทจะชวยสนบสนนการใหความชวยเหลอททวายไดดานการพฒนาทรพยากรมนษยท

จงหวดกาญจนบร ถาหากไทยและญปนสามารถรวาเมยนมาตองการความชวยเหลอดานใดและเปนสงทไทยและญปนมความเชยวชาญทจะใหความชวยเหลอในพนทเขตเศรษฐกจทวาย รวมถงค�านงถงทรพยากรทมอยในจงหวดกาญจนบร กจะท�าใหไทยและญปนสามารถเขาไปมสวนรวมในการพฒนาเมองทวาย รวมกนได อยางเชน การจดฝกอบรมใหแกประชาชนเมยนมาทจงหวดกาญจนบร อยางไรกตาม โครงการททวายเพงจะเรมตน ซงอาจจะตองใชเวลาอกซกระยะเพอทจะทราบไดวาทวายควรจะไดรบการพฒนา ดานใด และอะไรคอสงทจะสามารถเสนอความชวยเหลอใหแกเมยนมาตอไปได

68

สดทายน คณมโยชคดวาไทย รวมกบญปนใหความชวยเหลอ เพอการพฒนาแกเมยนมาแลว ผลประโยชนทไดรบรวมกนคออะไร กอนอนจ�าเปนตองอธบายวา ท�าไมความรวมมอไตรภาคจงเหมาะกบเมยนมา หรอประเทศเพอนบานของไทย ยกตวอยางเชน ถาประชาชนเมยนมาเขารบการฝกอบรมดานการจดการและการปองกนภยพบตทญปน เมยนมาอาจจะไมสามารถน�าความรไปปรบใชกบประเทศตนได เนองจากภยพบตทางธรรมชาตของญปนกบเมยนมามความแตกตางกน

เมอน�าทวมทญปนจะเปนกระแสน�า ทเขาทวมบานเรอนอยางรวดเรวเพราะญปนมลกษณะภมประเทศเปนภเขา ขณะทถาหากน�าทวมในไทยกระแสน�าจะคอย ๆ ไหลมาทวมบานเรอน ซงลกษณะน�าทวมของเมยนมามความคลายคลงกบไทย

จากกรณนจะเหนไดวา เมยนมาควรมาเรยนรทไทยมากกวาทญปน เพราะเมยนมา

สามารถน�าไปปรบใชไดงาย ดงนน การทจดฝกอบรมในไทยจะสามารถใหความรและเทคนคตาง ๆ ทเหมาะสมแกเมยนมาได และในชวงเดอนมกราคมทผานมา ไดมการจด ฝกอบรมดานอทกวทยา (Hydrology) โดยเปนการฝกอบรมทเกยวของกบการ คาดการณน�าทวมลวงหนา น�าทวมฉบพลน และระบบทเกยวกบการปองกนน�าทวม ซงเปนสงทจ�าเปนส�าหรบการจดการภยพบตอยางดเยยม หลกสตรอทกวทยาเปนหลกสตรทบรรยายโดยกรมอตนยมวทยา ซงม ความเชยวชาญดานนโดยเฉพาะ

โดยคาดหวงวา ความรดงกลาวจะท�าใหเมยนมามการจดการภยพบตทดขน ซงจะชวยใหรฐบาลเมยนมาท�าใหประชาชนเมยนมามความเปนอยทดขน และสามารถดงดดการลงทนจากตางประเทศไดมากขน ดวยเชนกน อนจะจะเปนรากฐานทท�าใหเศรษฐกจของเมยนมามความมงคง และรงเรองตอไป

69

ขาวกรมความรวมมอระหวางประเทศ รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ น�าคณะกระทรวงการตางประเทศ เดนทางไปศกษาดงานการพฒนาชมชนบนพนฐานของหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (SEP) ณ จงหวดนาน

วนท 8 มกราคม 2559 นายดอน ปรมตถวนย รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศเปนหวหนาน�าคณะกระทรวงการตางประเทศ เดนทางไปศกษาดงานการพฒนาชมชนบนพนฐานของหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยมนายวราวธ ภอภญญา ผชวยปลดกระทรวงการตางประเทศ นายสงหทอง ลาภพเศษพนธ รองอธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ นายบรรจง อมรชวน ผอ�านวยการสวนวางแผนและตดตามผลการใหความรวมมอกบตางประเทศ และเจาหนาทกรมความรวมมอระหวางประเทศ เขารวมดวย ณ จงหวดนาน โดยไดศกษาดงาน ณ บานศรนาปาน (ต�าบลเรอง อ�าเภอเมอง ) (Community Forest) กลมสตรทอผา บานซาวหลวง ต�าบลสวก อ�าเภอเมอง (Women Entrepreneurs) ชมชนบานน�าเกยน ต�าบลน�าเกยน อ�าเภอภเพยง (Medium Community Enterprise) และการศกษาดงานการท�าเกษตรผสมผสาน (Integrated farming with fish and poultry at Individual farming level)

70

กรมความรวมมอระหวางประเทศเปนเจาภาพจดการประชมความรวมมอทางวชาการไทย - เมยนมา ครงท 15 ณ โรงแรมเดอะสโกศล

วนท 13 มกราคม 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เปนประธานฝายไทย รวมกบ Mr. Htin Lynn, Director-General of the International Organizations and Economic Department, the Ministry of Foreign Affairs ประธานฝายเมยนมา ในการประชมความรวมมอทางวชาการไทย - เมยนมา ครงท 15 เพอตดตามความกาวหนาการด�าเนนงานความรวมมอทางวชาการ รวมทงหารอเพอก�าหนดทศทางและแผนงานความรวมมอทตอบสนองผลประโยชนรวมกนของทงสองฝายในอนาคต โดยม นายสงหทอง ลาภพเศษพนธ รองอธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ น.ส.สายณห กองโกย ผอ�านวยการสวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 1 ผแทนหนวยงานตาง ๆ ของไทย และ เจาหนาททเกยวของเขารวมดวย ณ โรงแรมเดอะสโกศล

71

กรมความรวมมอระหวางประเทศจดการประชมหารอเพอรบฟงขอคดเหนเกยวกบขอเสนอโครงการ SERVIR Mekong

วนท 15 มกราคม 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เปนประธานรวมกบ ดร. อานนท สนทวงศ ณ อยธยา ผอ�านวยการส�านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและ ภมสารสนเทศ (องคการมหาชน) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย จดการประชมหารอเพอรบฟงขอคดเหนเกยวกบขอเสนอโครงการ SERVIR Mekong กบหนวยงานทเกยวของ โดยการสนบสนนขององคกรเพอการพฒนาระหวางประเทศแหงสหรฐอเมรกา ส�านกงานผแทนภมภาคเอเชย (USAID/RDMA) รวมกบองคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาต (National Aeronautics and Space Administration-NASA) โดยม นายวฒนวทย คชเสน ผอ�านวยการสวนความรวมมอหนสวนทวภาค และเจาหนาททเกยวของเขารวม ณ หองประชม 4 กรมความรวมมอระหวางประเทศ

72

รองอธบดกลาวแสดงความยนดในพธเปดหลกสตร Third Country Training Programme (TCTP) หลกสตร Workshop on Investment Promotion for Mekong Countries towards AEC and Beyond

วนท 19 มกราคม 2559 นายวชต ชตวมาน รองอธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ กลาวแสดงความยนดในพธเปดหลกสตร Third Country Training Programme (TCTP) หลกสตร Workshop on Investment Promotion for Mekong Countries towards AEC and Beyond โดยกรมความรวมมอระหวางประเทศรวมกบส�านกงานคณะกรรมการสงเสรม การลงทน (BOI) ภายใตความรวมมอทางวชาการไทย-ญปน ประจ�าปงบประมาณญปน 2015 จดใหแกกลมประเทศ CLMV ระหวางวนท 19 - 27 มกราคม 2559 โดยมเจาหนาททเกยวของเขารวม ณ ศนยประสานการบรการดานการลงทน (OSOS) อาคารจามจรสแควร ถนนพญาไท

73

การประชมคณะกรรมาธการรวมวาดวยความรวมมอทางเศรษฐกจ พาณชยกรรม อตสาหกรรม วชาการ เกษตรกรรม และวทยาศาสตรไทย – อหราน (Joint Commission – JC) ครงท 9 ณ กรงเตหะราน สาธารณรฐอสลามอหราน

ระหวางวนท 23 - 24 มกราคม 2559 นายดอน ปรมตถวนย รฐมนตรวาการกระทรวง การตางประเทศเปนประธานรวมกบ นายโมฮมหมด เรซา เนมทซาเด รฐมนตรอตสาหกรรมเหมองแร และการคาแหงอหราน ในการประชมคณะกรรมาธการรวมวาดวยความรวมมอทางเศรษฐกจ พาณชยกรรม อตสาหกรรม วชาการ เกษตรกรรม และวทยาศาสตรไทย – อหราน (Joint Commission – JC) ครงท 9 ณ กรงเตหะราน สาธารณรฐอสลามอหราน โดยนางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เขารวมหารอครอบคลมความรวมมอทวภาค

74

75

อกทงรวมกนหาแนวทางผลกดนความรวมมอใน 5 มตส�าคญตามกรอบการประชมกลมยอยของ คณะกรรมาธการรวมฯ ไดแก 1) ดานอตสาหกรรม การคา การเงน และภาษ 2) ดานการเกษตร 3) ดานวทยาศาสตร การทองเทยว และสอมวลชน 4) ดานพลงงานและเหมองแร และ 5) ดานการคมนาคมและโครงสรางพนฐาน โดยคณะผแทนไทย ประกอบดวย กระทรวงพาณชย กระทรวงพลงงาน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงการคลง และกระทรวงคมนาคม ตลอดจนบรษท ปตท. จ�ากด (มหาชน)

76

TICA รวมกบ JICA และ BOI จดฝกอบรมหลกสตร Workshop on Investment Promotion for Mekong Countries towards AEC and Beyond ใหแกกลมประเทศ CLMV

วนท 27 มกราคม 2559 นายวฒนวทย คชเสน ผอ�านวยการสวนความรวมมอหนสวนทวภาค เขารวมในพธปดการฝกอบรม Third Country Training Programme (TCTP) หลกสตร Workshop on Investment Promotion for Mekong Countries towards AEC and Beyond ซงกรมความรวมมอระหวางประเทศ รวมกบ Japan International Cooperation Agency (JICA) และส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (BOI) ระหวางวนท 19 - 27 มกราคม 2559 ใหแกกลมประเทศ CLMV ภายใตความรวมมอทางวชาการไทย - ญปน ประจ�าปงบประมาณญปน 2015 ณ ศนยประสานการบรการดานการลงทน (OSOS) อาคารจามจรสแควร ถนนพญาไท

การประชมหารอกบผแทนกรมการพฒนาชมชนเกยวกบการเผยแพรหมบานตนแบบโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงส�าหรบตางประเทศ

วนท 27 มกราคม 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เขาพบหารอกบผแทนกรมการพฒนาชมชนเกยวกบการเผยแพรหมบานตนแบบ โดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงส�าหรบตางประเทศ โดยม นายวชต ชตวมาน รองอธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ นายบรรจง อมรชวน ผอ�านวยการสวนวางแผนและตดตามผลการใหความรวมมอกบตางประเทศและเจาหนาททเกยวของเขารวม ณ กรมการพฒนาชมชน

77

คณะผแทนไทยเดนทางไปรวมหารอความรวมมอการจดตงศนยการเรยนร เศรษฐกจพอเพยง และรวมการคดเลอกผสมครรบทนรฐบาลไทยจาก สปป. ลาว

ระหวางวนท 28 - 31 มกราคม 2559 น.ส.สายณห กองโกย ผอ�านวยการสวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 1 เปนหวหนาคณะผแทนไทย เดนทางไปหารอและศกษาความเหมาะสมในการใหความรวมมอการด�าเนนกจกรรมการจดตงศนยการเรยนร เพอการพฒนาเกษตรยงยนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ภายใตโครงการพฒนาโรงเรยนเทคนคกสกรรมดงค�าชาง และ เขารวมการคดเลอกผสมครรบทนรฐบาลไทยจาก สปป. ลาว ประจ�าปการศกษา 2559

78

คณะผแทนไทยเดนทางไปประชมคณะอ�านวยการโครงการ (Project Steering Committee) โครงการความรวมมอไทย - ตองกา ครงท 1

ระหวางวนท 31 มกราคม - 5 กมภาพนธ 2559 นายสงหทอง ลาภพเศษพนธ รองอธบด กรมความรวมมอระหวางประเทศ เปนหวหนาคณะผแทนไทย เดนทางไปเขารวมการประชมคณะอ�านวยการโครงการ (Project Steering Committee) ครงท 1 โครงการความรวมมอไทย - ตองกา เพอการพฒนาแปลงเกษตรกรรม ในพนทของส�านกพระราชวงตองกาตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ณ ราชอาณาจกรตองกา โดย Mrs. Losaline Ma’asi, CEO กระทรวงเกษตรตองกา เปนประธานการประชม พรอมเจาหนาทจากหนวยงานตาง ๆ ของตองกาเขารวมดวย เพอพจารณาเนอหาสาระในเอกสาร concept paper เพอใหความเหนชอบรวมกนและพรอมทจะเรมด�าเนนงานโครงการตอไป

ในโอกาสดงกลาว HRH Crown Prince Tupouto’ Ulukalala เปนประธานในพธเปด โครงการความรวมมอไทย - ตองกา เพอการพฒนาแปลงเกษตรกรรมบนพนฐานหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (Agricultural Development Project based on Sufficiency Economy) ณ The Villa พระราชวงตองกา

79

กระทรวงการตางประเทศรวมมอกบหนวยงานไทยท�าแผนความรวมมอเพอการพฒนาไทย - กมพชา

ระหวางวนท 1 - 5 กมภาพนธ 2559 กรมความรวมมอระหวางประเทศ กระทรวงการ ตางประเทศ โดยม นายบรรจง อมรชวน ผอ. สวนวางแผนและตดตามผลการใหความรวมมอกบตางประเทศ เปนหวหนาคณะผแทนฝายไทย และมผแทนจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงศกษาธการ ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และ กรมเอเชยตะวนออก น�าคณะผแทนไทยเดนทางไปหารอและจดท�า Workshop กบหนวยงาน ทเกยวของของกมพชา เพอจดท�ารางกรอบแผนความรวมมอเพอการพฒนาไทย - กมพชา ระยะ 3 ป (พ.ศ. 2559 - 2561) 3 สาขา คอ ดานเกษตร สาธารณสข และการศกษา ณ กรงพนมเปญ ราชอาณาจกรกมพชา

80

พธเปดการฝกอบรมเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสขส�าหรบบคลากรทางการแพทยจาก สปป. ลาว ครงท 18

วนท 8 กมภาพนธ 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เขารวมเปนเกยรตและกลาวตอนรบผเขารบการฝกอบรมในพธเปดการฝกอบรมเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสขส�าหรบบคลากรทางการแพทยจากสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ครงท 18 ตามพระราชด�ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ททรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหมหาวทยาลยมหดลรวมกบส�านกพระราชวง และกรมความรวมมอระหวางประเทศ จดขน ณ อาคารรบรอง พระราชวงดสต สนามเสอปา

81

พธสงมอบอาคารเรยนโรงเรยนมธยมสมบรณพระสงฆ วดสมงคน ณ แขวงสาละวน สปป. ลาว

ระหวางวนท 9 - 11 กมภาพนธ 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ นายนภดล เทพพทกษ เอกอครราชทต ณ เวยงจนทน และนายสวทย สมะสกล เลขาธการสมาคมไทย–ลาว เพอมตรภาพ ไดรวมเปนประธาน ในพธสงมอบอาคารเรยนโรงเรยนมธยมสมบรณพระสงฆ ณ แขวงสาละวน สปป.ลาว ซงเปนสวนหนงของการจดกฐนพระราชทานจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวแหงราชอาณาจกรไทย โดย นายสสวน วงจอมสเจาแขวงสาละวน เปนผรบมอบ โดยม น.ส. สายณห กองโกย ผอ�านวยการสวนใหความรวมมอกบ ตางประเทศ 1 และเจาหนาททเกยวของรวมดวย

82

คณะผแทนไทย เดนทางไปประเมนผลโครงการความรวมมอเพอการพฒนาดานการเกษตรของ สปป. ลาว

ระหวางวนท 14 - 19 กมภาพนธ 2559 นายบรรจง อมรชวน ผอ�านวยการสวนวางแผนและตดตามผลการใหความรวมมอกบตางประเทศ เปนหวหนาคณะผแทนไทยเดนทางไปประเมนผลโครงการปองกนโรคสตวในแขวงจ�าปาสก โครงการพฒนาการเลยงปลาในชนบทแขวงจ�าปาสกและแขวงเซกอง และโครงการสงเสรมการปลกขาวโพดหวานและถวลสง เพอผลตเปนสนคา ในแขวงเวยงจนทน โดยม ผแทนส�านกงานเศรษฐกจการเกษตร ผแทนกรมเอเชยแปซฟกและแอฟรกา กระทรวงการตางประเทศ สปป. ลาว และเจาหนาททเกยวของเขารวมดวย ณ สปป. ลาว

83

คณะผแทนไทย เดนทางไปตดตามโครงการดานพฤกษศาสตร ณ สาธารณรฐเซเชลสและสาธารณรฐเคนยา

ระหวางวนท 15 - 22 กมภาพนธ 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เปนหวหนาคณะผแทนไทย ประกอบดวย ดร. สญาณ เวสสบตร ผอ�านวยการองคการสวนพฤกษศาสตร นางจตเกษม ตณฑศร ผอ�านวยการสวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 2 ผแทนองคการสวนพฤกษศาสตร และเจาหนาททเกยวของรวมดวย เดนทางไปตดตามการด�าเนนงานโครงการดานพฤกษศาสตรและไดเขาพบ H.E. Mr. Didier Dogley รฐมนตรวาการกระทรวงสงแวดลอม พลงงานและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สาธารณรฐเซเชลส และ H.E. Ambassador Maurice Loustau-Lalanne ปลดกระทรวงการตางประเทศสาธารณรฐเซเชลส ณ สาธารณรฐเซเชลสและสาธารณรฐเคนยา

การเดนทางไปสาธารณรฐเคนยา คณะผแทนไทย พรอมดวย นายประสทธพร เวทยประสทธ เอกอครราชทต ณ กรงไนโรบ ไดเขารวมหารอกบผแทนจากพพธภณฑแหงชาตไนโรบ และเยยมชมความคบหนาโครงการปรบปรงโรงเรอนกลวยไมในพพธภณฑแหงชาตไนโรบ รวมถงหารอกบผแทนจากกระทรวงการตางประเทศเคนยา เกยวกบความสมพนธระหวางไทยและเคนยาดวย

84

คณะผแทนไทยตดตามประเมนผลโครงการความรวมมอไตรภาคไทย - ญปน - แอฟรกา ดานขาว ครงท 1 ณ สาธารณรฐโตโกและสาธารณรฐโกตดววร

ระหวางวนท 22-28 กมภาพนธ 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ น�าคณะเดนทางไปตดตามประเมนผลโครงการความรวมมอไตรภาคไทย - ญปน - แอฟรกา ดานขาว ครงท 1 ซงกรมความรวมมอระหวางประเทศและองคการความรวมมอระหวางประเทศของญปน (JICA) รวมด�าเนนโครงการเพอการเพมผลผลตขาวใหแกประเทศสมาชก Coalition of African Rice Development (CARD) เปนเวลา 3 ป (ป 2557 - 2560) โดยม คณะอาจารยจากมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก�าแพงแสน เขารวมดวย ณ สาธารณรฐโตโก และสาธารณรฐโกตดววร

85

การประชมความรวมมอทางวชาการไทย - เปร ครงท 3

วนท 25 กมภาพนธ 2559 นายสงหทอง ลาภพเศษพนธ รองอธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เปนประธานการประชมความรวมมอทางวชาการไทย - เปร ครงท 3 เพอตดตามผลการด�าเนนกจกรรมความรวมมอทางวชาการระหวางไทยกบเปร รวมทงจดท�าแผนงาน/กจกรรมความรวมมอทางวชาการส�าหรบป 2559 - 2560 โดยม นางจตเกษม ตณฑศร ผอ. สวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 2 และเจาหนาททเกยวของเขารวมดวย ณ หองประชม 2 กรมความรวมมอระหวางประเทศ

86

การเขารวมประชม Project Steering Committee (PSC) เพอตดตาม

ความกาวหนาและประเมนผลโครงการพฒนาหลกสตรการสอนภาษาไทย ครงท 4 ณ สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา

ระหวางวนท 25 - 26 กมภาพนธ 2559 น.ส.สายณห กองโกย ผอ�านวยการสวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 1 เปนประธานรวมการประชม Project Steering Committee (PSC) เพอตดตามความกาวหนาและประเมนผลโครงการพฒนาหลกสตรการสอนภาษาไทย ครงท 4 โดยม ผเชยวชาญจากมหาวทยาลยนเรศวร เจาหนาทสถานเอกอครราชทต ณ กรงยางกง และเจาหนาททเกยวของเขารวม ณ Yangon University of Foreign Languages (YUFL) สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา

คณะผแทนไทยเขารวมการประชมเอกอครราชทต/กงสลใหญประจ�าประเทศ ในอนภมภาคอนโดจนและเมยนมา ครงท 7

ระหวางวนท 3 - 5 มนาคม 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ พรอมดวย นายสงหทอง ลาภพเศษพนธ รองอธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เขารวมการประชมเอกอครราชทต/กงสลใหญประจ�าประเทศในอนภมภาคอนโดจนและเมยนมา ครงท 7 โดยม น.ส.สายณห กองโกย ผอ�านวยการสวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 1 น.ส.หทยชนก ศรวฒนกล นกวเทศสหการช�านาญการพเศษ และเจาหนาททเกยวของเขารวมดวย ณ เมองมณฑะเลย - เมองปนอลวน สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา ในโอกาสดงกลาว คณะผเขารวมการประชมฯ ไดเยยมชมโครงการ Yatanarpon Cyber City ณ University of Technology (Yatanarpon Cyber City)

87

บนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอทางวชาการระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสาธารณรฐสงคมนยมประชาธปไตยศรลงกา

วนท 10 มนาคม 2559 นายสมคด จาตศรพทกษ รองนายกรฐมนตรพรอมดวยรฐมนตร วาการกระทรวงพาณชยและรฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม ไดรวมเปนสกขพยาน ในการลงนามเอกสารขอตกลงระหวางการเยอนสาธารณรฐสงคมนยมประชาธปไตยศรลงกา โดยนายวระศกด ฟตระกล ผชวยรฐมนตรประจ�ากระทรวงการตางประเทศ ไดเปนผลงนาม ฝายไทยในเอกสารขอตกลง 2 ฉบบ ไดแก บนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอทางวชาการระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสาธารณรฐสงคมนยมประชาธปไตย ศรลงกา (นาง Chitranganee Wagiswara ปลดกระทรวงการตางประเทศเปนผลงนาม ฝายศรลงกา) และแผนปฏบตการดานการทองเทยวไทย-ศรลงกา (นาย John Amaratunga รฐมนตรวาการกระทรวงพฒนาการทองเทยวและกจการครสตศาสนา เปนผลงนามฝายศรลงกา) นอกจากนน นายสมชาย หาญหรญ อธบดกรมสงเสรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ไดลงนามหนงสอแสดงเจตจ�านงเพอความรวมมอส�าหรบการสงเสรมพฒนาอตสาหกรรม กบนาย Mahinda Jinasena ประธานคณะกรรมการพฒนาอตสาหกรรมศรลงกา

88

วนท 16 มนาคม 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เปนหวหนาคณะผแทนไทย โดย Mr. Heng Aik Yeow, Director-General, Technical Cooperation Directorate (TCD) กระทรวงการตางประเทศสงคโปร เปนหวหนาคณะผแทนสงคโปร พรอม น.ส.สายณห กองโกย ผอ�านวยการสวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 1 ผแทนกรมเอเชยตะวนออก และเจาหนาททเกยวของ ในการประชมความรวมมอทางวชาการไทย - สงคโปร ครงท 7 ภายใตโครงการความรวมมอ Thailand-Singapore Civil Service Exchange Programme: CSEP เพอทบทวนผลการด�าเนนงานในรอบป 2557 - 2558 และพจารณาแผนงานความรวมมอส�าหรบ ป 2559 ณ หองประชม 2 กระทรวงการตางประเทศ

การประชมความรวมมอทางวชาการไทย - สงคโปร ครงท 7 ภายใตโครงการความรวมมอ Thailand-Singapore Civil Service Exchange Programme: CSEP

89

ผแทนกรมความรวมมอระหวางประเทศ รวมคณะ JICA เดนทางไปส�ารวจทพก

และทปฏบตงานของอาสาสมครญปน

วนท 16 มนาคม 2559 นางศศธร วองวรโชตกจ ผอ�านวยการสวนความรวมมอหนสวนพหภาค เขารวมคณะผแทน Japan International Cooperation Agency (JICA) ประจ�าประเทศไทย น�าโดย Mr. Taro Tanaka, Volunteer Coordinator คณสมณ นตมากล Senior Program Officer และผแทนกรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวต

คนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เขารวมหารอการรบอาสาสมครญปนไปปฏบตงาน ณ สถานฟนฟสมรรถภาพคนพการภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงหวดอบลราชธาน

ผแทนไทย - ญปน รวมลงนามในเอกสาร โครงการ Non-Project Grant Aid

วนท 16 มนาคม 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ และ H.E. Mr. Shiro Sadoshima เอกอครราชทตญปนประจ�าประเทศไทย รวมลงนามใน Exchange of Notes Record of Discussion และ Agreed Minutes on Procedural Details โครงการ Non-Project Grant Aid ดาน Provision of Japanese SME’s Product และ ดาน Provision of Japanese Next - Generation Vehicle โดยม นายวฒนวทย คชเสน ผอ�านวยการสวนความรวมมอ หนสวนทวภาค และเจาหนาททเกยวของ เขารวมดวย ณ สถานเอกอครราชทตญปนประจ�าประเทศไทย

90

กรมความรวมมอระหวางประเทศ จดประชมหารอแลกเปลยนแนวทางการบรหารจดการผรบทนรฐบาลไทยกบมหาวทยาลยตาง ๆ ของไทย

วนท 17 มนาคม 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เปนประธานการประชมเพอหารอแลกเปลยนแนวทางการบรหารจดการผรบทนรฐบาลไทยและเพอเพมประสทธภาพ ในการรวมมอระหวางกรมความรวมมอระหวางประเทศและมหาวทยาลยตาง ๆ โดยม น.ส.สายณห กองโกย ผอ�านวยการสวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 1 นางเพญศร ไชยเฉลมวงศ ผอ�านวยการภารกจความรวมมอกบตางประเทศเพอการพฒนาทรพยากรมนษย นางสพร เสนจนทรธไชย รกษาการผอ�านวยการสวนบรหารงบประมาณและความรวมมอ เพอการพฒนา นางสาวรมยวด สาระเกษตรน รกษาการผอ�านวยการสวนอ�านวยสทธพเศษและพสดโครงการ และเจาหนาททเกยวของเขารวมดวย ณ หองประชม 4 กรมความรวมมอระหวางประเทศ

91

วนท 18 มนาคม 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ รวมเขาเฝาทลละอองพระบาท สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ในวโรกาสใหคณะผเขารบการฝกอบรมเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข ส�าหรบบคลากรทางการแพทยจากสปป.ลาว และผทเกยวของเขาเฝาทลละอองพระบาท โดยม น.ส. สายณห กองโกย ผอ�านวยการสวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 1 และเจาหนาททเกยวของเขารวมดวย ณ อาคารชยพฒนา สวนจตรลดา

อธบดรวมเขาเฝาทลละอองพระบาท สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร และรวมกลาวแสดงความยนดในพธปดการฝกอบรมเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสขส�าหรบบคลากรทางการแพทยจาก สปป.ลาว รนท 18

92

ในโอกาสดงกลาว อธบดเขารวมเปนเกยรตและกลาวแสดงความยนดแกผเขารบการ ฝกอบรมในพธปดการฝกอบรมเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสขส�าหรบบคลากรทางการแพทยจาก สปป.ลาว รนท 18 ประจ�าป 2559 ณ ศาลาผกาภรมย สวนจตรลดา พระราชวงดสต

93

รองอธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ กระทรวงการตางประเทศ ในฐานะผแทนรฐบาลไทย เขารวมในพธสาบานตนของอาสาสมครอเมรกนรน 128 ณ จงหวดสงหบร

วนท 21 มนาคม 2559 นางจตเกษม ตณฑศร รองอธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ ในฐานะผแทนรฐบาลไทย และนายดบเบลย แพทรค เมอรฟ อปทตรกษาการแทนเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ�าประเทศไทย เปนผแทนรฐบาลสหรฐอเมรกาเขารวมและกลาวสงมอบอาสาสมครอเมรกนใหแกหนวยงานไทย ในพธสาบานตนของอาสาสมครอเมรกนรน 128 จ�านวน 62 คน ภายใตโครงการ Teacher Collaboration and Community Service (TCCS) และโครงการ Youth in Development Project (YinD) เพอเปนการสงเสรมความสมพนธระดบประชาชน รวมทงพฒนาการศกษาและคณภาพชวตของประชาชนและเยาวชนในเขตชนบท โดยม นางศศธร วองวรโชตกจ ผอ�านวยการสวนความรวมมอหนสวนพหภาค และ เจาหนาททเกยวของเขารวม ณ โรงแรมโกลเดนดรากอน จงหวดสงหบร

94

วนท 22 มนาคม 2559 รองศาสตราจารยนราพร จนทรโอชา ภรยานายกรฐมนตร น�าคณะคสมรสรฐมนตรและคณะคสมรสทตานทตตางประเทศประจ�าประเทศไทย เดนทางไปศกษาดงานหมบานและโรงเรยนตวอยางตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยส�านกนายกรฐมนตรรวมกบกระทรวง การตางประเทศจดขน ณ จงหวดนครปฐม โดยมนายชาตชาย อทยพนธ ผวาราชการจงหวดนครปฐม พรอมดวยนางสายพรณ นอยศร รองอธบดกรมการพฒนาชมชน หวหนาสวนราชการ ขาราชการ และประชาชนรวมใหการตอนรบ ซงศนยการเรยนรดงกลาวเปนหมบานตนแบบทน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชจนประสบความส�าเรจ และไดรบคดเลอกใหเปนหมบาน “อยเยน เปนสข” ระดบจงหวด ประจ�าป พ.ศ. 2558

ภรยานายกรฐมนตรพรอมดวยคสมรสรฐมนตร และคณะคสมรสทตานทตตางประเทศประจ�าประเทศไทย ศกษาดงานหมบานและโรงเรยนตวอยางตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ณ จงหวดนครปฐม

95

วนท 23 มนาคม 2559 พลเอก ฉตรชย สารกลยะ รฐมนตร วาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ กบ ดร. อากฟ อล ซบ (Dr. Akef Al-Zoubi) รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรจอรแดน ไดลงนามในบนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอทางวชาการภายใตโครงการการดดแปรสภาพอากาศโดยเทคโนโลยฝนหลวง และแผนงานด�าเนนโครงการระยะ 3 ป ซงฝายจอรแดนแสดงความประสงคทจะมความรวมมอเพอการพฒนากบไทยดาน (1) การเลยงสตว (2) การสรางมาตรฐานดานสขอนามยสตว

และพช เพอการบรโภคภายในและเพอการสงออก และ (3) การเพมปรมาณการน�าเขา-สงออกสนคาอาหารระหวางกน โดยม พลเอกปฐมพงศ ประถมภฏ ผชวย รมว. กระทรวงเกษตรฯ นายอภชาต เพชรรตน เอกอครราชทต ณ กรงอมมาน นายเลอศกด รวตระกลไพบลย อธบดกรมฝนหลวงและการบนเกษตร และนางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เขารวมในพธ

การลงนามในบนทกความเขาใจระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาล แหงราชอาณาจกรฮชไมตจอรแดน วาดวยความรวมมอทางวชาการภายใตโครงการการดดแปรสภาพอากาศโดยเทคโนโลยฝนหลวง ณ กรงอมมาน ประเทศจอรแดน

96

คณะผแทนไทย เดนทางไปรวมกจกรรมและการประชมเชงปฏบตการ ภายใต ความรวมมอไตรภาค ไทย - UNFPA - สปป.ลาว ประจ�าป 2559

วนท 24 มนาคม 2559 นางศศธร วองวรโชตกจ ผอ�านวยการสวนความรวมมอหนสวนพหภาค กลาวเปดการประชมเชงปฏบตการ รวมกบ ดร. สมจน สายสดา รกษาการอธบด Department of Training and Research กระทรวงสาธารณสข สปป. ลาว และ Ms. ปาฟวล Assistant Representative, UNFPA สปป. ลาว พรอมทง คณะอาจารยจากคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน และเจาหนาทจาก UNFPA ประจ�าประเทศไทย เขารวมการประชม เพอรบความคดเหนจากหนวยงานสาธารณสขของ สปป. ลาว ตอการจดท�าคมอการเรยนการสอนดานการผดงครรภและหลกสตรฝกอบรมระยะสน 4 - 6 เดอน ภายใตความรวมมอไตรภาค ไทย - UNFPA - สปป. ลาว ประจ�าป 2559 ณ เวยงจนทน สปป. ลาว

97

ประเทศไทยเปนเจาภาพการประชมโครงการความรวมมอระหวางหนวยราชการ ไทย - สงคโปร (CSEP) ครงท 12

วนท 28 มนาคม 2559 นายดอน ปรมตถวนย รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ เปนประธานรวมกบ ดร. วเวยน บาลากรชนน (H.E. Dr. Vivian Balakrishnan) รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศสงคโปร เปดการประชมโครงการความรวมมอ ระหวางหนวยราชการไทย - สงคโปร (Civil Service Exchange Programme-CSEP) ครงท 12 โดยมนางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ นางอรณ ไฮมม นกวเทศสหการช�านาญการพเศษ และเจาหนาทจากหนวยงานทเกยวของเขารวม ณ โรงแรมแชงกรลา กรงเทพฯ ทงสองฝายยงไดถงหารอเกยวกบประเดนความรวมมอ ดานการคาและการลงทน ดานการพฒนาเศรษฐกจดจทล การบรหารจดการทรพยากรน�า และความรวมมอ ดานการตอตานการกอการรายระหวางประเทศ

98

กระทรวงการตางประเทศ

จดการศกษาดงานโครงการบวแกวสมพนธ ประจ�าป 2559 ใหแกผบรหารระดบสงจาก 3 ภมภาค รวม 21 ประเทศ

ณ ประเทศไทย

วนท 28 มนาคม 2559 กระทรวงการตางประเทศ โดยกรมความรวมมอระหวางประเทศ จดพธเปดโครงการบวแกวสมพนธ ประจ�าป 2559 ส�าหรบผบรหารระดบสงจากภมภาคลาตนอเมรกาและแครบเบยน ภมภาคเอเชยและแปซฟก และภมภาคแอฟรกา รวม 21 ประเทศ จ�านวน 28 คน โดย นายชยสร อนะมาน ทปรกษารฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ เปนประธาน กลาวเปดการประชม โดยม นายวชต ชตวมาน เอกอครราชทตประจ�ากระทรวง นางจตเกษม ตณฑศร รองอธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ น.ส.มรกต ศรสวสด รองอธบดกรมองคการระหวางประเทศ น.ส.สายณห กองโกย ผอ�านวยการสวนใหความรวมมอกบตางประเทศ 1 ผแทนและ

99

เจาหนาททเกยวของเขารวม ณ โรงแรมเซนทารา แกรนด และบางกอก คอนเวนชน เซนเตอร แอท เซนทรลเวลด โครงการดงกลาวจดขนระหวางวนท 28 มนาคม - 1 เมษายน 2559 โดยมวตถประสงคเพอเผยแพรหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงผานการศกษาดงานในเรองทเปนแนวปฏบตทดของไทย ซงกรมความรวมมอระหวางประเทศ ไดจดการศกษาดงานใหตรงกบทแตละกลม/ภมภาคมความสนใจเปนพเศษ

100

กลมประเทศในภมภาคลาตนอเมรกาและแครบเบยน

ระหวางวนท 29 มนาคม - 1 เมษายน 2559 ผบรหารระดบสงจากกลมประเทศในภมภาค ลาตนอเมรกาและแครบเบยน ศกษาดงานในหวขอ “A Study Visit on Sufficiency Economy and Its Application on Community-based Tourism and SMEs” เพอเผยแพรองคความรและการด�าเนนงานของไทยในการใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและการปรบใชในการจดการทองเทยวโดยชมชน และโครงการหนงต�าบลหนงผลตภณฑ รวมทงเพอแลกเปลยนแนวทาง การพฒนาระหวางประเทศตาง ๆ กบไทย ณ ศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไคร อนเนองมาจากพระราชด�าร ชมชนบานแมก�าปอง อ�าเภอแมออน หมบานหตถกรรมไมแกะสลก บานถวาย อ�าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม

101

กลมประเทศในภมภาคเอเชย - แปซฟกระหวางวนท 29 มนาคม - 1 เมษายน 2559 ผบรหารระดบสงจากกลมประเทศในภมภาคเอเชย - แปซฟก ศกษาดงานในหวขอ “A Study Visit on Sufficiency Economy and Its Application on Community-based Development and Disaster Preparedness for Climate Change” ณ ชมชนตนแบบเศรษฐกจพอเพยง บานสารภ ต�าบลจอมปลวก อ�าเภอบางคนท จงหวดสมทรสงคราม ศกษาดงานดานการปองกนภยพบต (Disaster Management) การปองกนการกดเซาะชายฝง ณ บางขนเทยน จงหวดกรงเทพฯ นอกจากน คณะผแทนฯ ไดเดนทางไปศกษาดงานดานการปองกนภยพบตในภาคใตของไทยจากกรณตวอยางพนททไดรบผลกระทบจากภยสนาม ณ อทยานแหงชาตเขาหลก - ล�าร จงหวดพงงา และศนยศกษาธรรมชาตปาชมชนและทองเทยวเชงนเวศน บานทงหยเพง จงหวดกระบ

102

กลมประเทศในภมภาคแอฟรกา

ระหวางวนท 29 มนาคม - 1 เมษายน 2559 ผบรหารระดบสงจากกลมประเทศในภมภาคแอฟรกา 10 ประเทศ จ�านวน 12 คน ศกษาดงานในหวขอ “A Study Visit on Sufficiency Economy and Its Application on Community-based SMEs and Vocational Training” ณ ศนยศกษาการพฒนาเขาหนซอนอนเนองมาจาก พระราชด�าร จงหวดฉะเชงเทรา ฟารมซองเดอร วสาหกจขนาดกลาง (ผลตสนคาแปรรปอาหารและเครองดมจากธญพชเกษตรอนทรย ไรสารพษ) และบรษทผลตภณฑสะเดาไทย จ�ากด วสาหกจขนาดเลก (ผลตสารสกดจากเมลดสะเดา ใชส�าหรบปองกนก�าจดศตรพช และผลตภณฑเกยวกบสขภาพ) จงหวดสพรรณบร วทยาลยสารพดชางพระนคร และมลนธพระดาบส จงหวดกรงเทพฯ

103

วนท 1 มนาคม 2559 นายวระศกด ฟตระกล ผชวยรฐมนตรประจ�ากระทรวงการตางประเทศ เปนเจาภาพงานเลยงอาหารค�า เพอเปนเกยรตแกผบรหารระดบสงจากกลมประเทศในภมภาคลาตนอเมรกาและแครบเบยน ภมภาคเอเชยและแปซฟกและภมภาคแอฟรกา รวม 21 ประเทศ จ�านวน 28 คน ในโอกาสเขารวมการศกษาดงานภายใตโครงการบวแกวสมพนธ ประจ�าป 2559 โดยม นายปญญรกษ พลทรพย รองปลดกระทรวงการตางประเทศ นายวชต ชตวมาน เอกอครราชทตประจ�ากระทรวง นายสงหทอง ลาภพเศษพนธ อธบดกรมเอเชยตะวนออก นางจตเกษม ตณฑศร รองอธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ แขกผมเกยรต และเจาหนาททเกยวของเขารวม ณ โรงแรมเซนทารา แกรนด และบางกอก คอนเวนชนเซนเตอร แอท เซนทรลเวลด กรมความรวมมอระหวางประเทศไดจดโครงการบวแกวสมพนธเปนประจ�าทกป นบวาเปนกจกรรม ทเสรมสรางความสมพนธอนดกบประเทศในภมภาคตาง ๆ เปดโอกาส ใหผแทนตางประเทศ มาดงานและพบปะหนวยงานทเกยวของของไทย ทงภาครฐและเอกชนของไทย และเปดโอกาสท�าความรจกและสรางเครอขาย ความรวมมอระหวางกนในระดบบคคลและหนวยงาน

กระทรวงการตางประเทศจดโครงการบวแกวสมพนธส�าหรบผบรหารระดบสงจาก 3 ภมภาค

104

การประชม The Third High-Level Meeting on Country - led Knowledge Sharing (HLM 3)

ระหวางวนท 30 - 31 มนาคม 2559 นางสพตรา ศรไมตรพทกษ อธบดกรมความรวมมอระหวางประเทศ เขารวมการประชม The Third High-Level Meeting on Country-led Knowledge Sharing (HLM 3) โดยม น.ส.หทยชนก ศรวฒนกล นกวเทศสหการช�านาญการพเศษ สวนวางแผนและตดตาม ผลการใหความรวมมอกบตางประเทศเขารวม ณ กรงวอชงตน ดซ โดยอธบดน�าเสนอแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในชวงการประชมหวขอ Connecting People To Solutions - Knowledge Sharing on Social Development และหวขอ Increasing Agriculture Productivity Through Knowledge Sharing

4

16

31

42

48

62

กรมความรวมมอระหวางประเทศ (TICA) กระทรวงการตางประเทศศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารรฐประศาสนภกด (อาคาร B)

ฝงทศใต ชน 8 ถนนแจงวฒนะ

แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210

โทร. 0 2203 5000 แฟกซ 0 2143 9327 อเมล tica@mfa.go.th

4 การพฒนาตามเปาหมายการพฒนาทยงยน (SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS – SDGS) ของอาเซยนกบความรวมมอเพอการพฒนาผานประสบการณของ ดร. สรนทร พศสวรรณ อดตเลขาธการอาเซยน

16 แพทยหญง คณหญงพรทพย โรจนสนนท ผมบทบาทส�าคญ ตอความรวมมอ ระหวางไทยกบอารเจนตนาดานนตวทยาศาสตร

22 เปดมมมองความรวมมอเพอการพฒนาระหวางไทยกบเยอรมน คยกบเดวด โอเบอฮเบอร COUNTRY DIRECTOR องคกรความรวมมอระหวางประเทศของเยอรมน (GIZ) ส�านกงานประจ�าประเทศไทย

31 ผเชยวชาญภายใตโครงการพฒนาเกษตรแบบยงยนไทย-เลโซโท อาจารยบญวงศ ไทยอตสาห

36 ภาษาไทยในประเทศเพอนบานอาจารยพทยา จตตเมตตา

42 เจน เกม ต (THAN CAM TU) ครสอนภาษาไทยชาวเวยดนาม กบความส�าเรจในการใชภาษาไทยในฐานะนกแปล

48 ครงหนงในชวตกบการเปนอาสาสมครเพอนไทย (คนแรก) ในตมอร-เลสเต

56 ตลาดปลากรงมาปโต ตวอยางการใหความชวยเหลอทเปนชนเปนอนของญปน

62 ความรวมมอไตรภาคเพอการพฒนาระหวางไทย - ญปน - เมยนมา

70 ขาวกรมความรวมมอระหวางประเทศ