1

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

ΜΠΑΡΑΚΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ (Α2)

ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΑΡΙΑ (Α2)

ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑ (Α2)

ΣΤΡΙΚΟΥ ΜΑΡΙΑΝΝΑ (Α3)

ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΘΩΜΑΣ (Α3)

ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ:

Β.ΚΟΡΟΖΗ

Σ.ΕΝΓΚΕΛΜΑΝ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2012-2013

1

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ : Σώμα, ανατομία , άνθρωπος , παραμορφώσεις , εποχές αντιλήψεις, Leonardo Da Vinci , Michaelangelo , Ραφαήλ , El Greco.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:

Εισαγωγή………………………………………………………………………………3

Παλαιολιθική Εποχή-Νεολιθική Εποχή……………………………………………….3

Αρχαία Αίγυπτος………………………………………………………………………6

Αρχαία Ελλάδα………………………………………………………………………...7

Αναγέννηση…………………………………………………………………………...10

Μανιερισμός…………………………………………………………………………..16

Εξπρεσιονισμός……………………………………………………………………….17

Μεσαίωνας/Βυζάντιο…………………………………………………………………18

Νεοκλασικισμός………………………………………………………………………19

Ρεαλισμός……………………………………………………………………………..20

Μοντέρνα τέχνη………………………………………………………………………21

Παραμορφώσεις………………………………………………………………………24

Βιβλιογραφία…………………………………………………………………………27

ΕΙΣΑΓΩΓΗ:

1

Η ανάλυση της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος καθώς και η αναπαράσταση της δομής του έχουν διαδραματίσει ένα ιδιαίτερο ρόλο στην ιστορία της επιστήμης και της τέχνης. Μελετήσαμε την τεχνοτροπία σχετικά με την απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος μέσα από τα κυριότερα καλλιτεχνικά ρεύματα από την προϊστορική εποχή μέχρι τα σύγχρονα έτη. Οι διαφορετικές ιδέες που επικρατούν σε κάθε ιστορική περίοδο σχετικά με την ομορφιά αλλά και με την γενικότερη σημασία του σώματος επηρεάζουν άμεσα την αντίληψη για την ιδανική ανατομία του.

Παλαιολιθική εποχή –Νεολιθική εποχή

Οι πρώτες γνωστές ανθρώπινες δημιουργίες χρονολογούνται από την παλαιολιθική εποχή, η οποία είναι η περίοδος της πολιτιστικής εξέλιξης του πρωτόγονου ανθρώπου. Πρόκειται για μικρά πέτρινα που συχνά απεικονίζουν μια γυναικεία μορφή. Είναι γλυπτά μικρών διαστάσεων που περιλαμβάνουν πήλινα γυναικεία ειδώλια με τονισμένα τα σημεία του σώματος που συνδέονται με την αναπαραγωγή και την γονιμότητα(υπερβολικά τονισμένα τα γεννητικά όργανα, στήθη και κοιλία). Μερικοί ερευνητές θεωρούν την απεικόνιση ανθρώπων η ζώων ως ένδειξη για την τέλεση μαγικών πράξεων, που κατά την πίστη του ανθρώπου της εποχής εξασφάλιζαν την επιτυχία στο κυνήγι ή την άφθονη γονιμότητα. Επίσης, ο προϊστορικός άνθρωπος πρόσεξε τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της γυναίκας και πίστεψε αμέσως πως έκρυβε μέσα της μια μυστική, ανεξήγητη δύναμη. Τέλος επιρροές τους ήταν θρησκευτικές και στηρίζονταν στη φύση.

Η ‘Αφροδίτη’ του Willendorf.(Παλαιολιθική εποχή)

Οι πιο γνωστές ανθρώπινες μορφές κατά την Παλαιολιθική εποχή ήταν συνήθως γυναικείες και ονομάζονταν Αφροδίτες. Πρόκειται για μικρά απρόσωπα ειδώλια, με ατροφικά χέρια, τεράστια στήθη και μηρούς μια παραμόρφωση που ερμηνεύεται ως προσπάθεια σχηματοποίησης της γυναικείας γονιμότητας. Δεν υπάρχουν χαρακτηριστικά προσώπου, αλλά ολόκληρο το κεφάλι είναι καλυμμένο με σγουρά μαλλιά. Και εδώ παρατηρούμε διογκωμένα στήθη , κοιλιά και μηρούς που σημαίνει ότι πρόκειται για μια απεικόνιση της γονιμότητας.

1

Αφροδίτη του Ροσέλ(15.000-10.000 πχ περίπου), χαμηλό ανάγλυφο, σκαλισμένο σε πέτρα Γαλλία Μουσείο Μπορντό.

Ο σαφής τρόπος με τον οποίο αποδίδονται τα ογκώδη χαρακτηριστικά(στήθος, κοιλιά και μηροί) έρχεται σε αντίθεση με τα ασαφή χαρακτηριστικά του προσώπου και τα ατροφικά χέρια. Η γυναίκα φαίνεται να συμβολίζει την γονιμότητα. Το κέρας του Βίσονα που κρατά συνδέεται μάλλον με μία θεότητα που εξουσιάζει τα ζώα και τα οδηγεί στους κυνηγούς.

Πήλινο γυναικείο ειδώλιο (6.000-5.300 π.χ περίπου) , ύψος 17εκ. , Νέα Νικομήδεια, Βέροια , Αρχαιολογικό Μουσείο

Το ειδώλιο αυτό αποτελεί ένα από τα πιο παλαιά δείγματα πλαστικής που βρέθηκαν στον Ελλαδικό χώρο. Πιθανότατα οι μορφές αυτές να παραπέμπουν σε θεές τις γονιμότητας που δίνεται έμφαση στο στήθος, στην κοιλία και στους γλουτούς.

1

Πήλινο ειδώλιο καθιστής γυναίκας (5.300-4.300 π.Χ περίπου), ύψος 7εκ., Βόλος Αρχαιολογικό Μουσείο.

Η γυναικεία μορφή είναι καθισμένη, με τα χέρια ακουμπισμένα στα γόνατα. Τα μάτια σε σχήμα καρπού σιταριού και η μεγάλη μύτη δίνουν εκφραστικότητα στο πρόσωπο. Παρότι το έργο είναι μικρό σε μέγεθος η εκφραστικότητα του είναι μεγάλη.

Αρχαία Αίγυπτος

Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν οι πρώτοι που προσπάθησαν να αποτυπώσουν τα προσωπικά και τα σωματικά χαρακτηριστικά με μια μαθηματική μορφή. Σχεδίαζαν φιγούρες σε ιδανικές αναλογίες. Γενικά οι αναλογίες και τα χαρακτηριστικά του προσώπου δεν παρουσίαζαν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών. Το ιδανικό πρόσωπο των Αρχαίων Αιγυπτίων ήταν σχετικά ευρύ και χαρακτηριζότανε από κεκλιμένο μέτωπο, προεξέχοντα μάτια , γεμάτα χείλη και σχετικά προβάλλον γένειο. Οι αιγύπτιοι ζωγράφιζαν πάντα τους ανθρώπους προφίλ. Οι καλλιτέχνες στη Αρχαία Αίγυπτο ακολουθούσαν αυστηρούς κανόνες. Μεταξύ άλλων το ανθρώπινο σώμα απεικονιζόταν πάντα έτσι ώστε τα μέλη να είναι όσο το δυνατόν πιο ευδιάκριτα. Ενώ το πρόσωπο και το κάτω μέρος του σώματος ζωγραφιζόταν προφίλ το πάνω μέρος του σώματος ζωγραφιζόταν ανφάς

Τα αγάλματα έχουν θρησκευτικό χαρακτήρα και στολίζουν τους αρχαίους ναούς. Επιπλέον τα καθιστά αγάλματα εξαφανίζονται και τη θέση τους παίρνουν τα όρθια

1

Το πρόσωπο και το κάτω μέρος του σώματος προφίλ, ενώ το πάνω μέρος του σώματος απεικονιζόταν ανφάς. Αυτό εθεωρείτο ότι εξυπηρετούσε μια πληρέστερη απεικόνιση της μορφής.

Αρχαία Ελλάδα

Η Αρχαία Ελλάδα διακρίνεται σε τρείς περιόδους: την Αρχαϊκή περίοδο(750-480 π.Χ), την Κλασική περίοδο(480-323 π.Χ) και την Ελληνιστική περίοδο(323-146 π.Χ).

Σε κάθε περίοδο το ανθρώπινο σώμα αναπαριστάται με κάποιες διαφοροποιήσεις. Αρχικά στην Αρχαϊκη εποχή συναντάμε τους κούρους και της κόρες. Τα αγάλματα αυτά έχουν μια συγκεκριμένη στάση σώματος(το ένα πόδι πιο μπροστά από το άλλο συγκεκριμένα το αριστερό πόδι ) και μια συγκεκριμένη έκφραση του προσώπου ‘‘μηδείασμα’’. Οι καλλιτέχνες στη εποχή αυτή είναι επηρεασμένη από την φύση και όχι από τις ανατομικές γνώσεις, η στάση των κούρων είναι λιτή και κινησιολογικά περιορισμένη . Έπειτα στην κλασική περίοδο ο άνθρωπος είναι το μέτρο των πάντων για τους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Ο σκοπός του καλλιτέχνη ηταν να τον αναπαραστήσει στην ιδεώδη του μορφή ετσι ώστε να μην ξεχωρίζει από τους θεούς. Τέλος στην Ελληνιστική περίοδο τα αγάλματα έχουν ελευθερία στις κινήσεις και ταυτοχρόνως απεικονίζουν συναίσθημα ανάλογα με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκείνη την εποχή.

Αρχαϊκή Τέχνη

1

Οι ανατομικές λεπτομέρειες αποδίδονται τώρα πιο ρεαλιστικά και συνδέονται πιο οργανικά με τον όγκο και τη δομή του σώματος. Με τις προόδους στην τέχνη θα προωθήσει την εξέλιξη προς τον ρεαλισμό. Ο καλλιτέχνης εξακολουθεί να αντιμετωπίζει το σώμα με βάση κάποια σχήματα-υποδείγματα. Τα σχήματα και τα σύμβολα με τα οποία εκφράζονται τα μέλη του σώματος δείχνουν να επηρεάζονται από τις ιδιαίτερες αντιλήψεις τους για την αναπαράσταση του ανθρώπινου σώματος και την φύση.

Ο κούρος της Βολομάνδρας (550 π.Χ περίπου) επιτάφειο άγαλμα ύψος 1,70μ από την Βολομάνδρα Αττικής, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Χαρακτηριστικά αγαλμάτων: κούροι κόρες

Συμμετρική στάση, το ένα πόδι πιο μπροστά από το άλλο. Χέρια κολλημένα στις πλευρές του σώματος Το ‘χαμόγελο’ έκφραση ελαφρής κατήφειας) Το μέγεθος των αγαλμάτων σπάνια ξεπερνάει πλέον το φυσικό μέγεθος.

Κλασική τέχνη

1

Ο άνθρωπος ήταν το μέτρο των πάντων για τους αρχαίους έλληνες και σκοπός του καλλιτέχνη ήταν να τον αναπαραστήσει στη ιδεώδη του μορφή έτσι που σχεδόν να μην ξεχωρίζει από τους θεούς. Η ηρωική γύμνια των θεών χαρακτηρίζει την κλασική εποχή. Ηταν η φυσική έκφραση του θαυμασμού των Αρχαίων Ελλήνων για το τέλειο διαπλασμένο ανδρικό σώμα.

Η εξιδανίκευση του γυναικείου γυμνού στην γλυπτική που καταλήγει στην αφαίρεση κάθε ρεαλιστικής λεπτομέρειας του φύλου έρχεται σε έντονη αντίθεση με την λεπτομερειακή αναπαράσταση του ανδρικού σώματος. Όλα τα προβλήματα σχετικά με την ανατομία του γυμνού σώματος φαίνονται να έχουν πια λυθεί. Οι γλύπτες στρέφουν την προσοχή τους στην ποιότητα και την υφή της σάρκας και των μυών.

Χαρακτηριστικά ανδρικών αγαλμάτων

Χαλαρή στάση Το βάρος του σώματος μετατοπισμένο ελαφρά προς το ένα πόδι(αυτό το

ξεχωρίζει από τα αρχαικα αγάλματα) Τα γυμνά σώματα αποδίδονται με δύναμη ,ανατομική ακρίβεια και εξιδανίκευση

.

Χαρακτηριστικά αγάλματα γενικά:

Πιο ρεαλιστικό το σχήμα του σώματος. Παρουσίαζαν τις μορφές από μια μόνο οπτική γωνία(αναγκάζοντας τον θεατη να

κινείται γύρω από το έργο)

Ελληνιστική Τέχνη

Χαρακτηριστικά αγαλμάτων:

Λεπτοί κυρτοί ώμοι Μικρά στήθη

1

Μεγάλοι γοφοί Χαλαρότητα Χιαστή και πολύ έντονη κίνηση

ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Η Αναγέννηση υπήρξε εποχή άνθησης και έκφρασης νέων ιδεών στην τέχνη της Ευρώπης. Βασίστηκε στην αναβίωση της κλασσικής, ελληνικής και ρωμαϊκής τέχνης της λογοτεχνίας και της αρχιτεκτονικής. Από τις αρχές του 14ου αι μέχρι τα τέλη του 16ου αι οι καλλιτέχνες άρχισαν να αποδίδουν με ρεαλισμό τοπία, προσωπογραφίες, και σκηνές από την καθημερινή ζωή. Οι γλύπτες μελετώντας προσεκτικά το ανθρώπινο σώμα, επιχείρησαν να αντιγράψουν την κλασική δεξιότητα και τεχνοτροπία απεικονίζοντάς την στα έργα τους. Η εποχή της ανάλυσης του προσώπου αρχίζει με την Αναγέννηση ( 14ος αι-16ος αι) στην οποία άρχιζαν να επεξεργάζονται οι ελληνορωμαϊκές ιδέες για την ομορφιά και να αποτυπώνονται στ έργα της εποχής. Ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της ανατομίας αυτής της περιόδου είναι ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο οποίος αναζήτησε αριθμητικές εξηγήσεις για την μορφή και την ελκυστικότητα και εφάρμοσε τους κανόνες αυτούς στα έργα τέχνης του. Θεώρησε ότι στο ιδανικό πρόσωπο το μήκος της μύτης είναι ίδιο του αυτιού.

DA VINCI

Ανάμεσα στα χαρτιά του Λεονάρντο βρέθηκαν σχέδια μελετών για κάθε λογής θέματα. Ασχολήθηκε και με την επιστήμη και με την πρακτική. Αν είχε δημοσιευθεί η ‘πραγματεία περί ανατομίας θα είχε σίγουρα συμβάλλει στη πρόοδο της ιατρικής.

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΒΙΤΡΟΥΒΙΟΥ

1

Ο άνθρωπος του Βιτρούβιου είναι ένα διάσημο σχέδιο με συνοδευτικές σημειώσεις του Λεονάρντο ντα Βίντσι που φτιάχτηκε περίπου το 1490 σε ένα από τα ημερολόγια του. Απεικονίζει μια αντρική φιγούρα σε δύο αλληλεπικαλυπτόμενες θέσεις με τα μέλη του ανεπτυγμένα και συγχρόνως εγγεγραμμένη σε ένα κύκλο και ένα τετράγωνο. Το σχέδιο και το κείμενο συχνά ονομάζονται κανόνας των αναλογιών.

Το μήκος των χεριών ενός άνδρα σε διάταση είναι ίσο με το ύψος του. Ένα πόδι έχει πλάτος 4 παλάμες. Το ύψος ενός ανθρώπου είναι 24 παλάμες

ΜΙΧΑΗΛ ΑΓΓΕΛΟΣ

Παρά τον μελαγχολικό χαρακτήρα του ο Μιχαήλ Άγγελος πολλές φορές είχε παρασυρθεί σε παράφορους έρωτες για όμορφους νέους η χαρισματικές καλλονές. Η ιατρική της εποχής θα τον χαρακτήριζε ‘πάσχοντα από ερωτική μελαγχολία ή αλλιώς μανιακό των εικόνων που αποτύπωνε και επανέφερε βασανιστικά στην σκέψη και την φαντασία του. Η ομορφιά ήταν ένα φάντασμα που αποκαλυπτόταν και αποκτούσε υπόσταση στα γλυπτά και τα σχέδιά του.

Εξίσου έντονα με τον Λεονάρντο Νταβίντσι ο Μιχαήλ Άγγελος εμβάθυνε στην ανατομία σε σημείο πολλές φορές να υπερβάλει σε όγκο τους μύες στα σώματα. Ιστορικοί τέχνης έχουν πει ότι τα σώματα του είναι υπερβολικά γυμνασμένα . Μέσα όμως από αυτή την υπερβολή και παραμόρφωση, ο Μιχαήλ Άγγελος προαναγγέλλει τον Μανιερισμο και δίνει έναν νέο εκφραστικό στίγμα στην τέχνη της ζωγραφικής και της γλυπτικής.

1

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ ΤΟΥ BOTTICELLI

Σύμφωνα με έναν αρχαίο ελληνικό μύθο , όταν ο Κρόνος πήρε τη βασιλεία από τον

πατέρα του τον Ουρανό έκοψε τα γεννητικά του όργανα και τα πέταξε στη θάλασσα.

Από τους αφρούς της θάλασσας, αναδύθηκε κοντά στην Κύπρο η θέα Αφροδίτη. Στον

πίνακα λοιπόν, η θέα Αφροδίτη αναδύεται από το νερό μέσα σε ένα όστρακο που φυσούν

ο Ζέφυρος και η Αύρα προς την ακτή της Κύπρου ή των Κυθήρων. Στην ακτή την

υποδέχεται μια από τις Ώρες, θεότητες των εποχών, που της προσφέρει έναν μανδύα.

Σύμφωνα με ορισμένους ερμηνευτές, η γυμνή θεά είναι σύμβολο πνευματικής και όχι

γήινης αγάπης. Η ανατομία της Αφροδίτης δεν αποτελούν εκφράσεις κλασικού

ρεαλισμού, όπως στα έργα του Ραφαήλ ή του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Ωστόσο οι

ανατομικά ανορθόδοξες λεπτομέρειες του πίνακα μονάχα συμβάλλουν στην αιθέρια

ομορφιά του.

Το σχέδιο είναι αρμονικό και ντελικάτο: οι γραμμές κομψές και δημιουργούν, με τα κύματα

που σκάνε στην ακτή, τις πτυχώσεις των ρούχων, την αρμονική ροή των μαλλιών της θεάς,

διακοσμητικά κυματοειδή παιχνιδίσματα. Τα χρώματα είναι φωτεινά, οι μορφές καθαρές και

ραφιναρισμένες. Το γυμνό σώμα της Αφροδίτης είναι ύμνος στην κλασσική ομορφιά και

στην αγνότητα της ψυχής, ενώ για τη στάση της ο Μποτιτσέλι ακολούθησε το πρότυπο της

Αιδήμονος Αφροδίτης (Venus Pudica).

1

ΘΡΗΝΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΤΟΥ MANTEGNA

Ο ρεαλισμός και η τραγωδία της σκηνής ενισχύεται από τη βίαιη προοπτική, και

δραματοποιεί την εικόνα, τονίζοντας τις ανατομικές λεπτομέρειες: ιδίως, του θώρακα

του Χριστού. Οι οπές στα χέρια και τα πόδια του Χριστού, καθώς και τα πρόσωπα των

δύο πενθούντων, απεικονίζονται χωρίς καμία παραχώρηση στον ιδεαλισμό. Η κουρτίνα

που απότομα το οποίο καλύπτει την πτώμα συμβάλλει στη δραματική .Αυτή η

ζωγραφική είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα της δεξιοτεχνίας του καλλιτέχνη

στην προοπτική . H προσεκτική εξέταση αποκαλύπτει ότι Mantegna μείωσε το μέγεθος

των ποδιών της μορφής, η οποία, όπως ο ίδιος θα πρέπει να γνωρίζει, θα καλύψει το

μεγαλύτερο μέρος του σώματος, εάν εκπροσωπούνται.

Οι τρεις ηλικίες του ανθρώπου

1

by HANS BALDUNG GRIEN

Ο Μαζάτσιο επινοεί το πρώτο πρόσωπο στη ζωγραφική που ουρλιάζει. Διωγμένοι από τον παράδεισο , η Εύα ανοίγει ορθάνοιχτο το στόμα της και ζαρώνει τα φρύδια της από πόνο και απελπισία..Ο Αδάμ προτιμά να κρύψει τα δάκρυά του. Ο ζωγράφος μας μεταφέρει τα συναισθήματα αυτών των ανθρώπινων μορφών με μια εκπληκτική ένταση.

1

Τα τρία κεφάλια του ανθρώπου σε σχέση με την κουκουβάγια Charles Le Brun

Κείμενα της αρχαιότητας ήδη συνδέουν τους ανθρώπινους χαρακτήρες με ζώα. Σε μια περίφημη διάλεξη ο Λε Μπρεν , πρώτος ζωγράφος του Λουδοβίκου ΙΔ’, εξηγεί πώς μπορεί κανείς να αποτυπώσει τα ανθρώπινα πάθη μέσα από τα χαρακτηριστικά των κινήσεων και ζώων. Συνιστά το ζάρωμα των φρυδιών για να δείξει κανείς τη ζήλια και ένα βλέμμα κουκουβάγιας, όπως σε αυτό το σχέδιο , για να αποδώσει την έκπληξη.

Η σχέση της ανθρώπινης φιγούρας με αυτή του αετού.

Μανιερισμός

1

Ο μανιερισμός (1527-1600) είναι μια εποχή ανάμεσα στην Αναγέννηση και το Μπαρόκ. Ξεκίνησε στην Ιταλία περίπου το 1527 και έπειτα διαδόθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη. Χαρακτηρίζεται από την παρουσία αντικλασικών τάσεων: όπως είναι οι επιμηκύνσεις των ανθρώπινων μελών. Οι εκπρόσωποι των αντικλασικών τάσεων είναι κυρίως οι μαθητές των αναγεννησιακών ζωγράφων, όπως είναι ο Parmigianino, ο Pontormo ενώ ο πιο γνωστός Έλληνας Μανιεριστής είναι ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (Ελ Γκρέκο).

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ-ΜΑΝΙΕΡΙΣΜΟΥ

Da Vinci “Αγ. Αννα Παναγια, βρέφος και αμνός” (Αναγέννηση)

Parmigianino “Η Παναγία με τον μακρύ λαιμό” (Μανιερισμός)

Σωστές Αναλογίες σύμφωνα με το ανθρώπινο σώμα Επιμήκυνση των λαιμών αλλά και των άλλων μελών

Οι μορφές πατούν στη Γη Οι μορφές δεν πατούν στη γη, είναι σαν να αιωρούνται

Πρότυπο είναι η Φύση (τοπίο πίσω από τις μορφές) Πρότυπο είναι η φαντασία και η εκλέπτυνση

Κλασικό στοιχειό σε όλο το έργο, υπάρχουν συμμετρίες.

Αντικλασικο στοιχειό, δεν υπάρχουν συμμετρίες.

Έχουν γνώσεις ανατομίας και τις χρησιμοποιούν και τονίζουν τους μύες

Παρόλο που έχουν γνώσεις ανατομίας, αναζητούν πρωτοτυπία κάνοντας παραμορφώσεις για εκφραστικούς λογούς αλλά και για εκλέπτυνση

Οι Μανιεριστές αναζητώντας την πρωτοτυπία και θέλοντας να είναι διαφορετικοί και πολλές φορές πιο πρωτότυποι από τους Αναγεννησιακούς ζωγράφους, παραμόρφωναν το ανθρώπινο σώμα χωρίς να χρησιμοποιούν τις γνώσεις ανατομίας που μπορεί να είχαν. Ταυτόχρονα ήθελαν να δημιουργούν πιο εξεζητημένα έργα τέχνης.

1

ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ

Ο Eξπρεσιονισμός (=expression: εκφράζω) είναι ένα κίνημα που εκτός από την ζωγραφική και την αρχιτεκτονική απλώθηκε και στη μουσική, τη λογοτεχνία, το χορό και το θέατρο.Αναπτύχτηκε από το 1905 ως το 1920 περίπου κυρίως στην Γερμάνια. Με κύριους εκφραστές τους : Wassily Kandinsky, August Macke, Edvard Munch και Van Gogh. Κυριο χαρακτηριστικο του εξπρεσιονισμού είναι οι παραμορφώσεις του ανθρωπινού σώματος για συναισθηματικούς λογούς.

“Η Κραυγή” του Edward Munch

Τέλος, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι Μανιεριστές καταλήγουν να είναι και Εξπρεσιονιστές αφού κάνουν και αυτοί παραμορφώσεις οι οποίες αποβαίνουν σε περισσότερη εκφραστικότητα.

“Ο Λαοκόων” του El Greco

1

ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ-ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Η τέχνη του Μεσαίωνα φανερώνεται σε σειρά από καθεδρικούς και άλλους ναούς που χτίζουν η Εκκλησία, σε γλυπτά και ζωγραφικά έργα που αντλούν τα θέματα τους από την θρησκευτική ζωή. Το γυμνό που έχει πηγή έμπνευσης για προηγουμένους και κατοπινούς καλλιτέχνες, εξαφανίζεται γιατί δεν το επιτρέπει ο πουριτανισμός και η υποκρισία της εποχής.

Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες απεικονίσεις γυμνών που αφορούν θέματα όπως η κάθαρση, η κόλαση και ο Χριστός σε διαφορές παραστάσεις κυρίως στην Σταύρωση.

1

Χαρακτηριστικά της Βυζαντινής τέχνης

Στιλιζαρισμένες μορφές Δεν υπάρχει κινηση,ογκος Δεν υπάρχουν νατουραλιστικά στοιχειά Δε τηρούνται οι πραγματικές αναλογίες ενώ ο Χριστός εμφανίζεται πάντα

μεγαλύτερος ως σημαντικότερο πρόσωπο και σύμφωνα με την Ιεραρχική προβολή

ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΣ

Ο νεοκλασικισμός είναι αισθητικό και λογοτεχνικό κίνημα που άνθησε στη Δύση και πρέσβευε στη μίμηση των κλασσικών προτύπων. Όπως και στο Μανιερισμός και στον Εξπρεσιονισμό παρατηρούνται παραμορφώσεις για εκφραστικούς λόγους.

Για παράδειγμα στο έργο «La Grande Odalisque» του Jean Augusta Dominique Ingres(1814). Μπούμε να παρατηρήσουμε πως ο ζωγράφος έχει προσθέσει 3 σπονδύλους επιμηκύνοντας έτσι την σπονδυλική στήλη.

1

Ρεαλισμός

Ο Ρεαλισμός είναι ένα ρεύμα που εμφανίστηκε το 1848 στη Γαλλία και χαρακτήρισε τη ζωγραφική ολόκληρου του 19ου αι. Πρωτοπόρος ήταν ο ζωγράφος Γκουστάβ Κουρμπέ . Οι οπαδοί του ρεαλισμού υποστήριζαν ότι οι εικαστικές τέχνες πρέπει αναπαριστούν τον εξωτερικό και εσωτερικό κόσμο χωρίς καμία προσπάθεια εξιδανίκευσης

Στη Γαλλία ο ζωγράφος Γκουστάβ Κουρμπέ εξέφρασε τη βασική ιδέα αυτού του ρεύματος, που έγινε γνωστό με τον όρο « Ρεαλισμός» , με αυτά τα λόγια…» η ζωγραφική δεν είναι τίποτε άλλο από την αναπαράσταση των πραγματικών και συγκεκριμένων πραγμάτων. Επίσης όπως γράφει σε μια επιστολή του 1854¨ « Ελπίζω να κερδίζω πάντοτε τη ζωή μου ασκώντας την τέχνη μου χωρίς να απομακρυνθώ ούτε κατά μια τρίχα από τις αρχές μου , χωρίς να χρειαστεί να πω ψέματα στην ίδια μου τη συνείδηση , χωρίς να χρειαστεί να ζωγραφίσω ούτε μια πιθαμή μόνο και μόνο για να φανώ ευχάριστος και να αυξήσω τις πωλήσεις μου. » Οι ζωγράφοι την εποχή του ρεαλισμού προσπαθούσαν να απεικονίσουν τη ζωή όπως ήταν, δεν επιδίωκαν να ξεφύγουν από την πραγματικότητα γι αυτό και δεν απεικόνιζαν το ιδανικό.

 Jean François Millet: Las Espigadoras (1857).

1

The Wood Sawyers Jean-François Millet, born 1814 - died 1875

Μοντέρνα τέχνη

Κυβισμός

Ο κυβισμός είναι ένα καλλιτεχνικό ρεύμα της ζωγραφικής και της γλυπτικής, στην Ευρώπη του 20ου αιώνα. Εμφανίστηκε στη Γαλλία το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, με κυριότερους εκπροσώπους τον Πάμπλο Πικάσο, Ζωρζ Μπρακ, Χουάν Γκρις και Φερνάν Λεζέ. Από τους οποίους ο Πικάσο και ο Μπρακ ήταν αυτοί που ξεκίνησαν τον κυβισμό και δούλεψαν μαζί μέχρι την έναρξη του πρώτου Παγκόσμιου πολέμου (1914).

Οι κυβιστές ζωγράφοι:

• βλέπουν το κόσμο μέσα από τη γεωμετρική δομή των αντικειμένων,

• ζωγραφίζουν το αντικείμενο από πολλαπλές οπτικές γωνίες,

• καταργούν το χώρο και

• χρησιμοποιούν επανάληψη της φόρμας για να δώσουν την αίσθηση της κίνησης.

Πάμπλο Πικάσο

Οι δεσποινίδες της Αβινιόν

1

Γκουέρνικα

Ζωρζ Μπρακ

Κιθάρα και γυαλί Ακίνητη ζωή

Ρομαντισμός

O Ρομαντισμός αποτελεί καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στη Δυτική Ευρώπη. Αντλεί τα θέματά του από τη σύγχρονη εποχή και το περιβάλλον με μια ιδιαίτερη αγάπη για τα εξωτικά θέματα. Σημαντικοί εκπροσώποι οι Γάλλοι Ζερικό και Ντελακρουά.

• Εκφραστικά μέσα:

• βιαιότητα στην ενεργητική κίνηση στους ανθρώπους, στα ζώα, στο νερό, στα σύννεφα, τον καπνό κτλ.,

1

• φωτοσκιάσεις,

• δεν υπάρχει περίγραμμα,

• η φόρμα τεμαχίζεται απο αδρές πινελιές,

το χρώμα είναι εκφραστικό, έντονο και αντιθετικό

Θεόδωρος Γκρικόλτ (1791-1824)

Ευγένιος Ντελακρουά (1798-1863)

1

Εποχή των παραμορφώσεων και της περίεργης φυσικής (13ος -18ος αιώνας)

Τα τέρατα δεν εξαφανίζονται την εποχή του Μεσαίωνα, εμφανίζονται ξανά περίπου μεταξύ του 13ου και του 18ου αιώνα, με διαφορετική μορφή και λειτουργία. Στην αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα τα τέρατα ήταν όντα τα οποία δεν ανήκαν στην ανθρώπινη φυλή, όντα που γεννήθηκαν με γονείς ίδιους με εκείνα και όντα που δε θεωρούνται φυσιολογικά από τους ανθρώπους.

Μερικές φορές η ανακάλυψη μιας ανώμαλης γέννας προκαλούσε αλυσιδωτές αντιδράσεις, όπως συνέβη με το «Τέρας της Ραβέννας» που πιθανότατα γεννήθηκε στη Φλωρεντία το 1506. Η πρώτη είδηση, που δόθηκε από τον Λαντούτσι, γεννήθηκε μια σειρά από εικονογραφήσεις που άρχισαν να θυμίζουν όλο και περισσότερο τα τέρατα της εποχής των θρύλων. Με ανάλογα ασυνήθιστα πλάσματα ασχολήθηκαν οι συγγραφείς Παρέ Μονταίνι και Λέμενς. Ο Παρέ στο «Περί τεράτων και θαυμάτων» αναφέρει λόγους για την ύπαρξη των τεράτων. Για παράδειγμα, ατυχήματα ή λάθος συμπεριφορές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, κληρονομικές ή τυχαίες ασθένειες, μείξη του σπέρματος, μάγια, δαίμονες ή διάβολοι. Επίσης, περιγράφει ένα τέρας με δώδεκα πόδια τα οποία το βοηθούσαν να κινείται προς οποία κατεύθυνση, είχε σχεδόν κυκλικό σχήμα, τέσσερα μάτια, ένα σε κάθε πλευρά του, όμως ένα στόμα και στομάχι. Όπως αναφέρει «...έχω χάσει τα μυαλά μου δεν μπορώ να προσθέσω τίποτε άλλο εκτός από το ότι η Φύση δημιούργησε ένα τέτοιο ζώο για να παίξει και να μας δείξει το μεγαλείο της.» Ο Μονταίνι για μια προσωπική του εμπειρία, ένα παιδί ενωμένο με ένα άλλο, το μικρότερο είχε το ένα του χέρι κοντύτερο από το άλλο και προσπαθούσε να πιαστεί από το λαιμό του μεγαλύτερου. Τέλος, ο Λέμενς μιλάει για μια γέννα, του «Υδροκέφαλου παιδιού». Μια γυναίκα γέννησε ένα τέρας με μακρύ και στρογγυλό λαιμό, πρόσωπο στραβό και γαμψό, μάτια τρομακτικά και λαμπερά, ουρά σουβλερή και πόδια πολύ γρήγορα. Το τέρας αυτό μόλις βγήκε στο φως άρχισε να τρέχει πάνω κάτω, στριγγλίζοντας μέχρι να το πνίξουν οι γυναίκες που βρίσκονταν στο δωμάτιο με μαξιλάρια.

1

Ο Καρλ Ρόζενκραντς στην «Αισθητική της ασχήμιας» (1853),αναφέρει πως η σύφιλη ευθύνεται για τις χειρότερες παραμορφώσεις των οστών, του σκελετού και των μυών και αποτελούσε πάντα αιτία ασχήμιας.

Ο Τζοβάν Μπατίστα Ντέλα Πόρτα στο «Περί φυσιογνωμίας του ανθρώπου» (1610) συγκρίνει τα πρόσωπα διαφόρων ζώων με ανθρώπινα πρόσωπα και τα απεικονίζει.

1

Στη συλλογή του Μεγάλου Πέτρου στην Αγία Πετρούπολη, διατηρούνται τερατώδη έμβρυα που φυλάγονται σε δοχεία με αλκοόλ.

1

Συμπέρασμα

Με βάση τη μελέτη μας έχουμε διαπιστώσει ότι παρά τις ανατομικές γνώσεις που είχαν σε κάθε εποχή, απεικονίζουν το σώμα και με βάση τις αντιλήψεις και τις διαθέσεις τους.

Βιβλιογραφία

1. http://www.scienceillustrated.gr/site/%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE %AF-%CE%BF%CE%B9-%CE%B1%CE%B9%CE%B3%CF%8D%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BF%CE%B9-%CE%B6%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%B9%CE%B6%CE%B1%CE%BD-%CF%80%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B1-%CF%84/ Απεικόνιση Αιγυπτίων

2. http://www.axortagos.gr/giati-aigiptioi-zografizan-panta-tous-anthropous- profil.html Απεικόνιση Αιγυπτίων

3. http://www.drawingsofleonardo.org/ Σχέδια Leonardo Da Vinci4. Παγκοσμια τέχνη εκπαιδευτικη ελληνιστικη εγκυκλοπαιδεια.

5. La medecin a l'epoque romaine.

6. http://fr.wikipedia.org/wiki/La_Grande_Odalisque la grande odasique 7. La Grande Odalisque - Wikipédia

fr.wikipedia.org

8. Histoire d'art ( larousse)

9. Παιδική εγκυκλοπαίδεια Disney,Ζωγραφική και γλυπτική σελ : 18, 26, 36, 38.

10. Οι Μεγάλοι όλων των εποχών « Ντα Βίντσι»11. Οι μεγάλοι ζωγράφοι απ’ την Αναγέμμηση στον Γκρέκο.

12. Ο κόσμος μέσα από την τέχνη-Εκδ:Πατάκη.13. Ιστορία της ομορφιάς, Eπιμ: Ουβέρτο Έκο, Εκδ: Καστανιώτη14. Histoire de l’ art ( hacheete education) p .216-21715. Εγκυκλοπαίδεια « Επιστήμη και ζωή» ΜΟΝΟΤΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΣ 16 σελ.29716. Οι μεγάλοι όλων των εποχών ΡΑΦΑΗΛΟΣ17. http://www.mednet.gr/archives/ Ελληνικές ιατρικές επιτυχίες18. Ο φίλος μου Λεονάρντο ντα Βίντσι ,Κέιμενα-Επιμέλεια: Κατερίνα Δελαπόρτα,

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ «ΚΩΣΤΕΑ-ΓΕΙΤΟΝΑ»19. http://www.istoriatexnis.1sweethost.com/ Ρομαντισμός ιστορία της τέχνης20. https://www.google.com/#hl=el&sclient=psy-

ab&q=botticelli+the+boirth+of+venus&oq=botticelli+the+boirth+of+venus&gs_l=hp.3..0i13j0i13i30l9.5272.8179.2.8255.20.20.0.0.0.0.202.2184.5j13j1.19.0.crnk_

1

timepromotiona..0.0...1.1.8.hp.3V_7Qs34obQ&psj=1&fp=1&biw=1400&bih=959&bav=on.2,or.r_cp.r_qf.&cad=b The birth of Venus- Botticelli

21. http://www.drawingsofleonardo.org/images/cari_man.jpg 22. https://www.google.gr/search?q=%CE%93&aq=f&um=1&ie=UTF-

8&hl=el&tbm=isch&source=og&sa=N&tab=wi&ei=yKdhUYSCJcnQOZqOgMgF&biw=1400&bih=923&sei=yqdhUcz8IMry0gXuuIGICQ#um=1&hl=el&tbm=isch&sa=1&q=charles+le+brun+&oq=charles+le+brun+&gs_l=img.3..0i19l10.5086.5994.0.6216.3.3.0.0.0.0.109.282.2j1.3.0...0.0...1c.1.8.img.hWkYBtLfTfo&bav=on.2,or.r_cp.r_qf.&fp=b63c046b61b11c4d&biw=1400&bih=959 Charles le Brun

23. https://www.google.gr/search?q=%CE%93&aq=f&um=1&ie=UTF- 8&hl=el&tbm=isch&source=og&sa=N&tab=wi&ei=yKdhUYSCJcnQOZqOgMgF&biw=1400&bih=923&sei=yqdhUcz8IMry0gXuuIGICQ#um=1&hl=el&tbm=isch&sa=1&q=hans+baldung+grien+death&oq=hans+baldung+grien+&gs_l=img.1.2.0i19l4.7280.11821.2.13748.7.4.2.1.1.0.253.519.3j0j1.4.0...0.0...1c.1.8.img.qG9Dx4iMsZ0&bav=on.2,or.r_cp.r_qf.&bvm=bv.44770516,d.d2k&fp=b63c046b61b11c4d&biw=1400&bih=959 Hans Baldung Grien death

24. : Ιστορία Γ' Δημοτικού, Από τη Μυθολογία στην Ιστορία, Βιβλίο του Δασκάλου, σελ. 78-79

http://3galactica.wikispaces.com/3.+%CE%9D%CE%95%CE%9F%CE%9B%CE%99%CE%98%CE%99%CE%9A%CE%97+%CE%95%CE%A0%CE%9F%CE%A7%CE%97

25. http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL- C111/62/475,1797/ Ιστορία της τέχνης Παλαιολιθική- Νεολιθική εποχή

26. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%B5%CE%B1%CE%BB%CE

%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82 ρεαλισμός

27. http :// www . e - telescope . gr / el / arts - and - culture /218-2010-03-31-23-26-18

Η ζωή και το έργο του Μιχαήλ Άγγελου

28. http :// clubs . pathfinder . gr / johnpitclub /398947? read =1487& forum =77206 Ραφαήλ

29. http://www.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Ftvxs.gr%2Fnews%2Fsci-tech

%2Fo-anatomos-leonarnto-nta-bintsi&h=wAQEIFjXJ Ο ανατόμος Leonardo Da Vinci

30. http :// www . facebook . com / l . php ? u = http %3 A %2 F %2 Ftvxs . gr %2 Fnews %2 Fsci - tech

%2 Fo - anatomos - leonarnto - nta - bintsi & h = wAQEIFjXJ βίντεο για τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

31. «Ιστορία της Ασχήμιας», επιμέλεια: Ουμπέρτο Έκο, εκδόσης: Καστανιώτη