Хүртэхүй ба бие хүний шийдвэр

гаргалт

Лекц 3

Агуулга

• Хүртэхүй (perception)

• Атрибуцын онол

• Хүртэхүй ба бие хүний шийдвэр гаргалт

Судлах зүйл

• Энэхүү сэдвийн хүрээнд бие хүний

шийдвэр гаргалтад хүртэхүйн хүчин зүйлс

хэрхэн нөлөөлдөг. Шийдвэр гаргалт нь

ажлын гүйцэтгэл, ажлын ханамжид хэрхэн

нөлөөлөл үзүүлдгийг тайлбарлах болно.

ХҮРТЭХҮЙ

• Нэг талаас байгууллагын дүрэм журам

нөгөө талаас ажилтаны өөрийн хувь хүний

зан төлвийг хэрхэн уялдуулах вэ? Гэдгийг

нэгдүгээр судлана. Үүнийг тулд ажлын

орчин, нөхцөл ямар байх вэ? Удирдлагын

зан төлөв ямар байх ёстой вэ?

• Хүртэхүйг энгийнээр хэлбэл хүн гадаад

орчноос өөрийн мэдэрхүйгээ ашиглаж

мэдээлэл олж авах, түүнийгээ боловсруулах

үйл явц гэж хэлж болно.

Хүртэхүйд нөлөөлөх хүчин зүйлүүд

• Хүлээн авч байгаа субъект буюу хувь хүн

– Хандлага

– Сэдэл

– Хүлээлт

– Сонирхол

– Туршлага

• Хүртэгдэж байгаа объект

– Шинэлэг байдал

– Овор хэмжээ

– Дуу чимээ

– Хөдөлгөөн

– Ойролцоо шинж

– Ойр орчмын юмс

• Нөхцөл байдал буюу хүртэхүйн орчин /

болж буй үйл явдал /

– Цаг хугацаа

– Ажлын орчин

– Нийгмийн орчин

Хүртэхүйгээс шалтгаалж гарч

болзошгүй алдаанууд

• Хүртэхүйн сонгомол чанар. Энэ нь зөвхөн

өөрийн бодол өөртөө зөв гэдэг шүүлтүүр

юм.

• Хүртэхүйн тусгал: Аливаа асуудлыг,

шийдвэрийг зөвхөн өөрт ашигтай талаас нь

бодож шийддэг

• Хүртэхүйн төсөөлөл: Энэ нь хүн бүрийг нэг

шалгуураар, нэг үзүүлэлтээр шүүдэг. Энэ

бол төсөөллийг алдаа юм.

• Галло Эффект: Нэг хүнийг сайн гэж

сэтгэлдээ, оюун ухаандаа бодсон бол тэр

хүний муу тал харагдахгүй болдог. Энэ

хүртэхүйг Галло Эффект гэнэ

Хүртэхүйн алдаанаас зайлсхийх

зөвлөмж

• Зайлшгүй шийдвэр хэрэгтэй байгаа эсэхийг

үндэслэлтэй тогтоох

• Шийдвэрийг сонгох шалгууруудыг тогтоох

• Ямар асуудлыг урьтаж шийдэхээ сонгох

• Асуудлыг шийдэж болох бүх боломжит

хувилбаруудыг тодорхойлох.

• Зөв шийдвэрээ сонгох

Хоёр. Атрибуцийн онол

• Гаргаж байгаа үйлдлүүдтэй холбох.

Жишээ нь. Оюутан хичээлээ тасдаад

багшдаа автобус хоцроод гэж тайлбарлая.

Үүнээс хойш хэд хэдэн удаа хоцорлоо гэж

боды. Гадаад шалтгаан. Тэгвэл тэр оюутныг

хувийн зохион байгуулалт муутай гэж

үнэлэх жишээтэй.

• Хүлээн зөвшөөрөх. Ямар нэгэн зүйлээс

болж буюу гадаад орчны нөлөөллөөс болж

зан төлөв нь өөрчлөгдөж биеэ өөрөөр авч

явах жишээтэй.

• Хувийн зан чанартай холбох. Дотоод

асуудлаас бол хүний зан чанар байнга

өөрчлөгдөж байдаг. Энэ нь гадаад орчноос

цочрол авсаны дараа тэр нь дотоод сэтгэл

санаанд буун үлддэг. Тэрхүү байдлаас болж

зан төлөв хувьсамтгай болох тохиолдол

байдаг.

Гурав. Хүртэхүй ба бие хүний

шийдвэр гаргалт

• Хүн алхам бүртээ шийдвэр гаргаж байдаг.

Энэ шийдвэрийг орчуулбал сонголтууд

дундаас аль хэрэгтэй, зөвийг нь сонгож

түүнийг хийхийг хэлнэ

дөрвөн төрлийн шийдвэр гаргалтын

хэлбэр

• Шууд шийдвэр гаргах

• Задлан шинжлэн шийдвэр гаргах

• Төсөөлөн шийдвэр гаргах

• Зан төлвөөр шийдвэр гаргах

Оновчтой шийдвэр гаргах

дараалал

• Асуудал буюу хэрэгцээг тодорхойлох

• Шалгууруудаа тодорхойлох

• Шалгууруудад хувийн жин өгч эрэмбэлэх

• Хувилбаруудыг дэвшүүлэх

• Хувилбаруудад үнэлгээ өгөх

• Оновчтой хувилбарыг сонгох

Шийдвэр гаргахад бүтээлч

байдлыг нэмэгдүүлэх

• Мэдлэг туршлага. Мэдлэг туршлагатай

байна гэдэг бол мэдлэг туршлага олж

авахын тулд хөдөлмөрлөж чадсан байх нь.

Тийм мэдлэг туршлагатай хүмүүс бүтээлч

байх юм.

• Шинийг сэтгэх чадвар Үүнд оюуны

чадвар өндөр байх, биеэ даасан байдал,

өөртөө итгэлтэй байх, эрсдлийг хүлээж авах

чадвартай байх нь шинийг сэтгэхэд бүтээлч

байхад нөлөөлдөг байх нь.

• Даалгаврын сэдэлжүүлэлт. Зарим хүмүүс

сонирхолтой даалгавар өгөхөд дуртай

байдаг. Энэ нь даалгаварын сэдэлжүүлэлт

юм.

Шийдвэр гаргалтын загвар

• Шаардлага хангасан загвар:

• Зөн билэг, мэдрэмжээр шийдвэр гаргах

загвар.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа

“Миний оновчтой шийдвэр гаргалт”Өөрийн 2 том шийдвэр гаргалтыг

Оновчтой шийдвэр гаргалтын загвараар боловсруулж ирнэ.

Бататгах хичээл дээр хийсэн байна-2 оноо