บทที่ 4 ตอน 120march

52
บบบบบ 4 บบบบบบบบบบ 4.1 บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ 4.1.1 บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห 40 หหหห ห ห หห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหห หหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหห หหหหหหหหหห 80 หหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห ห หหห ห หห ห หห ห ห หหห ห หห ห ห ห ห ห ห ห หหห ห ห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห (หหหหหหหหหหหหหห) หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห ห. หหหหหห ห. หหหหหหหหหหหห ห. หหหหหหหห หหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห 63

Upload: api-3720369

Post on 10-Apr-2015

240 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: บทที่ 4 ตอน 120march

บทท�� 4

ผลการศึ�กษา

4.1 ข้�อมู�ลท��วไปข้องชุ�มูชุน

4.1.1 ประว�ติ�การติ��งถิ่��นฐานข้องชุ�มูชุนหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�เป็�นหมู่��บ้�านที่��ป็ระกอบ้ด้�วยชาวบ้�านจาก

หลายถิ่��น ซึ่"�งอพยพเข้�ามู่าอาศั�ยที่&าก�นในบ้ร�เวณน�)มู่าเป็�นระยะเวลากว�า 40 ป็*มู่าแล�ว โด้ยชาวบ้�านบ้างส�วนมู่าจากอ&า เภอพ�บ้�ลมู่�งสาหาร อ&าเภอนาจะหลวย และอ&าเภอเข้.�องใน จ�งหว�ด้อ/บ้ลราชธาน� ข้ณะที่��อ�กกว�าร�อยละ 80 ข้องชาวบ้�านที่�)งหมู่ด้ เป็�นผู้��ที่��อพยพมู่าจากอ&าเภออ/ที่/มู่พรพ�ส�ย จ�งหว�ด้ศัร�สะเกษ ซึ่"�งป็ระสบ้ป็3ญหาน&)าที่�วมู่ และป็3ญหาความู่ค�บ้แคบ้แออ�ด้ที่��ไมู่�สามู่ารถิ่ข้ยายพ.)นที่��ที่&าก�นได้�

ที่�)งน�) จ/ด้เร��มู่ต�นข้องการที่��ชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยอพยพย�ายถิ่��นมู่าบ้ร�เวณหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�เก�ด้จากการที่��นายช�า (ไมู่�ที่ราบ้นามู่สก/ล)

ชาวบ้�านจากบ้�านโพธ�7เง�น ต. โคกจาน อ. อ/ที่/มู่พรพ�ส�ย จ. ศัร�สะเกษ ซึ่"�งมู่�ป็3ญหาเก��ยวก�บ้ที่��ด้�นที่&าก�นเด้�มู่ค�บ้แคบ้ และไมู่�สามู่ารถิ่ข้ยายพ.)นที่��เพ��มู่ข้")นได้� เน.�องจากมู่�ผู้��คนอาศั�ยอย��อย�างหนาแน�น จ"งต�ด้ส�นใจเด้�นที่างส&ารวจค�นหาที่��ด้�นที่&าก�นแห�งใหมู่�โด้ยล&าพ�งคนเด้�ยว ซึ่"�งในระยะแรกน�)น นายช�าออกตระเวนไป็ที่างที่�ศัเหน.อเพ.�อด้�พ.)นที่��บ้ร�เวณอ&าเภอก�นที่รล�กษ� และอ&าเภอก�นที่รารมู่ย� จ�งหว�ด้ศัร�สะเกษ แต�พบ้ว�าเป็�นบ้ร�เวณที่��ฝนแล�ง ไมู่�เหมู่าะแก�การที่&าเกษตรกรรมู่ ด้�งน�)น จ"งเด้�นที่างต�อไป็ที่างที่�ศัตะว�นออกโด้ยรถิ่ไฟเข้�ามู่าส&ารวจในเข้ตจ�งหว�ด้อ/บ้ลราชธาน� อย�างไรก:ตามู่ ต�วเมู่.องข้องจ�งหว�ด้อ/บ้ลราชธาน�ในข้ณะน�)นมู่�ผู้��คนอาศั�ยอย��อย�างหนาแน�น ป็ระกอบ้ก�บ้ราคาที่��ด้�นส�งเก�นไป็ ข้ณะที่��พ.)นที่��ในอ&าเภอเด้ชอ/ด้มู่ก:มู่�ราคาที่��ด้�นส�งเช�นก�น อ�กที่�)งย�งมู่�โจรผู้��ร �ายช/กช/มู่ ด้�วยเหต/น�)เอง นายช�าจ"งด้�)นด้�นเสาะหาพ.)นที่��อ.�น ๆ เร.�อยมู่าจนถิ่"งบ้�านหนองมู่�วง อ. บ้/ณฑร�ก ซึ่"�งมู่�อาณาเข้ตอย��ต�ด้

63

Page 2: บทที่ 4 ตอน 120march

ก�บ้บ้ร�เวณหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ในป็3จจ/บ้�น เข้าพบ้ว�าแมู่�จะมู่�ผู้��คนอาศั�ยอย��ก�อนบ้�างแล�ว แต�บ้�านหนองมู่�วงย�งมู่�พ.)นที่��ว�างอย��อ�กมู่ากให�จ�บ้จองเป็�นเจ�าข้อง มู่�ความู่ป็ลอด้ภ�ยในช�ว�ตและที่ร�พย�ส�น ป็ราศัจากโรคระบ้าด้ต�าง ๆ และมู่�ล�กษณะเป็�นที่��ด้อนน&)าที่�วมู่ไมู่�ถิ่"ง ด้�วยความู่เหมู่าะสมู่ในที่/กด้�านข้องพ.)นที่��บ้ร�เวณน�) ที่&าให�นายช�าต�ด้ส�นใจที่��จะเล.อกบ้�านหนองมู่�วงเป็�นที่��อย��แห�งใหมู่� และเด้�นที่างกล�บ้ไป็แนะน&าช�กชวนบ้รรด้าญาต�พ��น�อง ซึ่"�งป็ระสบ้ป็3ญหาความู่ไมู่�เพ�ยงพอข้องที่��ด้�นที่&าก�น และป็3ญหาน&)าที่�วมู่เช�นเด้�ยวก�น ให�ย�ายถิ่��นฐานมู่าอย��ที่��บ้�านหนองมู่�วงร�วมู่ก�น

อย�างไรก:ด้� แมู่�ว�าจะมู่�ชาวบ้�านหลายต�อหลายคนได้�ที่ราบ้ข้�าวเก��ยวก�บ้การส&ารวจพบ้พ.)นที่��ใหมู่�ข้องนายช�าแล�วก:ตามู่ แต�ส�วนใหญ�กล�บ้เล.อกที่��จะป็3กหล�กอย��ที่��อ&าเภออ/ที่/มู่พรพ�ส�ยเช�นเด้�มู่ มู่�เพ�ยงบ้างครอบ้คร�วเที่�าน�)นที่��ต�ด้ส�นใจย�ายถิ่��นฐานไป็อย��บ้�านหนองมู่�วง อ&าเภอบ้/ณฑร�ก พร�อมู่ก�บ้นายช�า ซึ่"�งได้�แก� ครอบ้คร�วข้องนายป็3ญ เพ:งแจ�มู่ นายที่องศัร� เกต/ก/ล นายส/ก บ้/ญเต�มู่ นายสงฆ์� กระส�งข้� นายบ้/ญมู่า วงศั�ร�ก ฯลฯ

ช�วงเวลาที่��ชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยร/ �นบ้/กเบ้�กมู่าซึ่.)อที่��ด้�นราคาถิ่�ก(ป็ระมู่าณ 30 บ้าที่ต�อไร�) และต�)งรกรากอย��ที่��หมู่��บ้�านหมู่องมู่�วงน�)น บ้ร�เวณหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ในข้ณะน�)นมู่�ชาวบ้�านจากแห�งอ.� นที่��อาศั�ยอย��ก�อนหน�าแล�วเพ�ยง 2-3 ครอบ้คร�วเที่�าน�)น ซึ่"�งเที่�ยบ้ไมู่�ได้�ก�บ้หมู่��บ้�านหนองมู่�วงที่��มู่�ผู้��คนหนาแน�นกว�ามู่าก เช�นเด้�ยวก�บ้ชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยในร/ �นน�)นที่��ย�งไมู่�ค�ด้จะย�ายออกจากบ้�านหนองมู่�วงมู่าอย��ที่��บ้�านสมู่พรร�ตน� เน.�องจากย�งไมู่�ป็ระสบ้ป็3ญหาใด้ ๆ ในการด้&ารงช�ว�ตข้ณะน�)น และอ�นที่��จร�งแล�ว ชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยกล/�มู่น�)ป็ระกอบ้อาช�พการที่&านาอย�างข้ย�นหมู่��นเพ�ยร มู่�ความู่มู่านะบ้ากบ้��นในการป็3) นสร�างค�นนาให�ส�งเพ.�อป็@องก�นน&)าที่�วมู่ที่��นาข้องตน จ"งมู่�ผู้ลผู้ล�ตมู่ากเพ�ยงพอที่��จะบ้ร�โภคและเหล.อข้ายให�ก�บ้พ�อค�า อ�กที่�)งย�งมู่�ความู่เช��ยวชาญในการก�อสร�างบ้�านเร.อนได้�อย�างแข้:งแรงสวยงามู่ ส��งต�าง

64

Page 3: บทที่ 4 ตอน 120march

ๆ เหล�าน�)ที่&า ให�ชาวบ้�านกล/�มู่น�)มู่�ความู่โด้ด้เด้�นกว�าชาวหนองมู่�วงที่��อาศั�ยอย��แต�เด้�มู่เป็�นอย�างมู่าก นอกจากน�)น ชาวหนองมู่�วงเด้�มู่ย�งมู่�การป็ร�บ้เป็ล��ยนป็ระเพณ�ว�ฒนธรรมู่บ้างอย�างตามู่ชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยกล/�มู่น�)อ�กด้�วย เช�น การจ�ด้ให�มู่�การแห�ในพ�ธ�งานบ้/ญกฐ�นตามู่อย�างข้องชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ย

ในที่างตรงก�นข้�ามู่ ชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยด้�วยสถิ่านะข้องคนส�วนน�อยในข้ณะน�)น ก:ได้�มู่�การป็ร�บ้ต�วเพ.�อความู่อย��รอด้ในการอาศั�ยที่&าก�นร�วมู่ก�บ้ชาวหนองมู่�วงเด้�มู่เช�นก�น เพราะต�องการที่��จะมู่�ส�นต�ส/ข้ในการด้&ารงช�ว�ตและได้�ร�บ้การยอมู่ร�บ้จากชาวบ้�านส�วนใหญ� ต�วอย�างที่��เด้�นช�ด้ก:ค.อ การป็ร�บ้เป็ล��ยนในเร.�องอาหารการก�นมู่าเป็�นการร�บ้ป็ระที่านข้�าวเหน�ยวตามู่ชาวหนองมู่�วง จากที่��เคยร�บ้ป็ระที่านเฉพาะข้�าวเจ�ามู่าต�)งแต�สมู่�ยอย��ที่��อ&าเภออ/ที่/มู่พรพ�ส�ย เน.�องจากต�องการที่��จะป็ฏิ�บ้�ต�ต�วให�มู่�ว�ถิ่�ช�ว�ตที่��สอด้คล�องก�บ้คนหมู่��มู่าก อ�กที่�)งไมู่�ต�องการถิ่�กชาวหนองมู่�วงเด้�มู่กล�าวว�าชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยที่��ย�ายมู่าน�)น เป็�นพวก“

ส�วย ”

อย�างไรก:ตามู่ ช�วงเวลาว�กฤตอ�นเป็�นมู่�ลเหต/ส&าค�ญป็ระการหน"�งที่��ที่&าให�มู่�ป็3ญหาก�นระหว�างชาวบ้�านที่�)งสองกล/�มู่น�)ก:เก�ด้ข้")น เมู่.�อมู่�เหต/การณ�ป็ระมู่าณป็* พ.ศั. 2507 ที่��ชาวหนองมู่�วงเด้�มู่กล�าวหาว�าชาวบ้�านที่��ย�ายมู่าจากอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยน�)น ได้�ล�กข้โมู่ยป็ลาที่��ชาวบ้�านเล�)ยงไว�ไป็ ส�งผู้ลให�เก�ด้จ/ด้เร��มู่ต�นข้องความู่บ้าด้หมู่างระหว�างก�นข้")น และสร�างความู่ล&าบ้ากใจให�ก�บ้ชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยในการอย��อาศั�ยที่��หมู่��บ้�านหนองมู่�วงต�)งแต�น�)นมู่า นอกจากน�) ในเวลาต�อมู่าสภาพความู่ส�มู่พ�นธ�ข้องชาวบ้�านที่�)งสองฝEายย��งเลวร�ายลงไป็อ�ก เน.� องจากป็* พ.ศั. 2509 ชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยก�บ้ชาวหนองมู่�วงเด้�มู่ มู่�ความู่ค�ด้ที่��แตกต�างก�นในการเล.อกต�)งผู้��ที่��จะด้&ารงต&าแหน�งผู้��ใหญ�บ้�านหนองมู่�วง ซึ่"�งป็รากฏิว�าผู้��ที่��ได้�ร�บ้การสน�บ้สน/นจากชาวหนองมู่�วงเด้�มู่น�)น มู่�คะแนนเส�ยงมู่ากกว�าจ"งชนะการเล.อกต�)งได้�เป็�นผู้��ใหญ�บ้�าน แต�ถิ่"งอย�างไรก:ตามู่ บ้รรด้าชาวหนองมู่�วงเด้�มู่ไมู่�พอใจที่��ชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ย

65

Page 4: บทที่ 4 ตอน 120march

สน�บ้สน/นและลงคะแนนเส�ยงให�ก�บ้ค��แข้�งข้องฝEายตน ฉะน�)น ที่�ามู่กลางบ้รรยากาศัที่��ต"งเคร�ยด้ด้�งกล�าว ที่&าให�ชาวบ้�านที่��อพยพมู่าจากอ/ที่/มู่พรพ�ส�ยเร��มู่ค�ด้ที่��จะหล�กหน�ความู่ข้�ด้แย�งโด้ยการย�ายไป็อย��พ.)นที่��อ.�น ซึ่"�งในข้ณะน�)นบ้ร�เวณหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� (ซึ่"�งเด้�มู่น�)นมู่�ช.�อหมู่��บ้�านว�า บ้�านโคกเอน“ ”) มู่�ผู้��คนอาศั�ยอย��ไมู่�ก��ครอบ้คร�วเที่�าน�)น ด้�วยเหต/น�) ในป็* พ.ศั. 2509 ครอบ้คร�วข้องนายที่องศัร� เกต/ก/ล และครอบ้คร�วข้องนายป็3ญ เพ:งแจ�มู่ จ"งเป็�นผู้��น&าบ้/กเบ้�กในการห�กร�างถิ่างป็Eาในบ้ร�เวณหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� เพ.�อสร�างหมู่��บ้�านน�)ให�เป็�นที่��อย��อาศั�ยแห�งใหมู่�ข้องชาวอ/ที่/มู่พรพ�ส�ย โด้ยที่��ใช�เวลาสร�างหมู่��บ้�านนานถิ่"ง 2 ป็* จ"งย�ายเข้�ามู่าอย��อาศั�ยจร�งในป็* พ.ศั. 2511 (ป็3ญ เพ:งแจ�มู่, ส�มู่ภาษณ�)

ฉะน�)น ในช�วงแรกเร��มู่ที่��ย�ายเข้�ามู่าในบ้ร�เวณพ.)นที่��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ในป็3จจ/บ้�น มู่�จ&านวนชาวบ้�านจากอ/ที่/มู่พรพ�ส�ย 11 ครอบ้คร�วเที่� าน�)น ที่�� เข้�าร�วมู่อย��อาศั�ยก�บ้ชาวบ้�านเด้�มู่ที่��มู่�อย�� เพ�ยง 2-3

ครอบ้คร�ว ที่�)งน�) ชาวบ้�านที่��อาศั�ยอย��เด้�มู่ด้�งกล�าวน�)ได้�อพยพย�ายออกไป็จากบ้�านสมู่พรร�ตน� เน.�องจากในข้ณะน�)นระบ้บ้สาธารณ�ป็โภคต�าง ๆ ย�งมู่�น�อย โด้ยเฉพาะแหล�งน&)าที่��อย��ห�างไกลที่&าให�ไมู่�สามู่ารถิ่บ้ร�โภคน&)าได้�อย�างสะด้วก

เวลาต�อมู่าซึ่"�งย�งอย��ในป็* พ.ศั. 2511 น�)เอง ข้ณะที่��บ้รรด้าชาวบ้�านซึ่"�งเพ��งย�ายเข้�ามู่าอย��ที่��บ้�านโคกเอนน�)น ก&า ล�งช�วยก�นป็ร�บ้ป็ร/งพ�ฒนาหมู่��บ้�านแห�งใหมู่�อย�� ได้�มู่�พระสงฆ์�ร�ป็หน"�งเด้�นธ/ด้งค�มู่าย�งหมู่��บ้�านแห�งน�) โด้ยที่�านเห:นว�าช.�อข้องหมู่��บ้�าน โคกเอน เป็�น“ ”

ช.�อที่��ไมู่�เป็�นส�ร�มู่งคลเที่�าใด้น�ก จ"งแนะน&าให�ชาวบ้�านเป็ล��ยนช.�อหมู่��บ้�านจาก บ้�านโคกเอน เป็�นช.�ออ.�นเส�ย ซึ่"�งที่�านพระธ/ด้งค�ร�ป็น�)นให�ช.�อใหมู่�“ ”

ว�าเป็�น บ้�านสมู่พรร�ตน� “ ” (เน.�องจาก ค&าว�า ร�ตน� ที่��หมู่ายถิ่"งแก�ว“ ”

สามู่ป็ระการ ค.อพระพ/ที่ธ พระธรรมู่ พระสงฆ์�น�)น จะที่&าให�หมู่��บ้�านแห�งน�)มู่�แต�ความู่เจร�ญร/ �งเร.อง ผู้��คนน�บ้หน�าถิ่.อตา และจะเป็�นหมู่��บ้�านที่��

66

Page 5: บทที่ 4 ตอน 120march

มู่�ช.�อเส�ยงต�อไป็) ด้�งน�)น ชาวบ้�านจ"งใช�ช.� อบ้�านสมู่พรร�ตน�ต�)งแต�บ้�ด้น�)นเป็�นต�นมู่า (พระคร�ร�ตนสราภ�ว�ฒน�, ส�มู่ภาษณ�)

หล�งจากน�)น เมู่.� อกล/�มู่ชาวบ้�านร/ �นแรกที่��เข้�ามู่าอาศั�ยอย��ในหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ย/คบ้/กเบ้�ก สามู่ารถิ่ที่&ามู่าหาก�นจนมู่�ช�ว�ตความู่เป็�นอย��ที่��ด้�ข้")นในระด้�บ้หน"�งแล�ว จ"งมู่�การเด้�นที่างไป็ย�งภ�มู่�ล&าเนาเด้�มู่ที่��อ&าเภออ/ที่/มู่พรพ�ส�ย จ�งหว�ด้ศัร�สะเกษ เพ.�อช�กชวนญาต�พ��น�องมู่าอย��ร �วมู่ก�นก�บ้พวกตน ป็ระกอบ้ก�บ้ชาวบ้�านที่��อ&าเภออ/ที่/มู่พรพ�ส�ยเองน�)น ก:ได้�เด้�นที่างมู่าเย��ยมู่เย�ยนชาวบ้�านที่��อย��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�เช�นก�น จ"งที่&าให�มู่�ชาวบ้�านอพยพมู่าอย��หมู่��บ้�านแห�งน�)มู่ากข้")นเป็�นล&าด้�บ้ จนที่&าให�คนส�วนใหญ�ในหมู่��บ้�านแห�งน�) เป็�นผู้��ที่��มู่�ถิ่��นฐานเด้�มู่จากอ&า เภออ/ที่/มู่พรพ�ส�ย รวมู่ที่�)งย�งมู่�ความู่เป็�นเคร.อญาต�ก�น หร.อใช�นามู่สก/ลเด้�ยวก�นเป็�นจ&านวนมู่าก ที่�)งน�) แมู่�ชาวบ้�านจากอ&าเภออ.� น ๆ ข้องจ�งหว�ด้อ/บ้ลราชธาน�ได้�ย�ายมู่าอย��ที่��บ้�านสมู่พรร�ตน�เช�นเด้�ยวก�น แต�ก:มู่�จ&านวนไมู่�มู่ากเที่�าก�บ้ชาวบ้�านที่��มู่าจากอ&าเภออ/ที่/มู่พรพ�ส�ย จ�งหว�ด้ศัร�สะเกษ

2. ล�กษณะทางกายภาพ2.1 ท��ติ��งและข้นาดพ'�นท��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�(หมู่�� 10) ต�)งอย�� ในต&า บ้ลหนองสะโน

อ&าเภอบ้/ณฑร�ก จ�งหว�ด้อ/บ้ลราชธาน� โด้ยที่��ต�วอ&าเภอบ้/ณฑร�กห�างจากอ&าเภอเมู่.องเป็�นระยะที่างป็ระมู่าณ 87 ก�โลเมู่ตร และมู่�อาณาเข้ตต�ด้ก�บ้สาธารณร�ฐป็ระชาธ�ป็ไตยป็ระชาชนลาว ข้ณะที่��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ห�างจากต&าบ้ลหนองสะโน 10 ก�โลเมู่ตร ห�างจากอ&าเภอบ้/ณฑร�ก 28 ก�โลเมู่ตร และห�างจากอ&าเภอเมู่.อง 81 ก�โลเมู่ตร ที่�)งน�) หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�มู่�อาณาเข้ตต�ด้ต�อก�บ้หมู่��บ้�านอ.�น ด้�งน�)

ที่�ศัเหน.อ ต�ด้ก�บ้หมู่��บ้�านหนองมู่�วง ต.หนองสะโน อ.บ้/ณฑร�ก จ.อ/บ้ลราชธาน�

67

Page 6: บทที่ 4 ตอน 120march

ที่�ศัใต� ต�ด้ก�บ้หมู่��บ้� านโนนสว�าง ต .โนนค�อ อ.บ้/ณฑร�ก จ.อ/บ้ลราชธาน�

ที่�ศัตะว�นออก ต�ด้ก�บ้หมู่��บ้� านโนนจ�ก ต .หนองสะโน อ.บ้/ณฑร�ก จ.อ/บ้ลราชธาน�

ที่�ศัตะว�นตก ต�ด้ก�บ้หมู่��บ้� านโนนสว�าง ต .โสกแสง อ.นาจะหลวย จ.อ/บ้ลราชธาน�

ภาพที่�� 4.1 แผู้นที่��โด้ยส�งเข้ป็แสด้งอาณาเข้ตบ้�านสมู่พรร�ตน�

= พ.)นที่��นาข้�าว = พ.)นที่��ป็ล�กต�นย�คาล�ป็ต�ส = ถิ่นนสายหล�กส�วนข้นาด้พ.)นที่��ที่�)งหมู่ด้ข้องหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�น�)นมู่�ที่�)งส�)น

4,736 ไร� ซึ่"�งสามู่ารถิ่จ&าแนกส�ด้ส�วนข้องการใช�ป็ระโยชน�ข้องพ.)นที่��ได้�เป็�น 3 ป็ระเภที่ ด้�งน�)

- พ.)นที่��ที่&าการเกษตร 4,439 ไร� ค�ด้เป็�นร�อยละ 94 ข้องพ.)นที่��ที่�)งหมู่ด้

68

หมู่��บ้�านโนนสว�าง

หมู่��บ้�านโนนสว�าง

อ.นาจะหลวย

หมู่��บ้�านหนองมู่�วง ต.หนอง

หมู่��บ้�านโนนจ�ก ต.หนองสะโน

Page 7: บทที่ 4 ตอน 120march

- พ.)นที่��อย��อาศั�ย 200 ไร� ค�ด้เป็�นร�อยละ 4

ข้องพ.)นที่��ที่�)งหมู่ด้- พ.)นที่��ต� )งสถิ่านที่��ส&าค�ญต�าง ๆ 97 ไร� ค�ด้เป็�นร�อยละ 2

ข้องพ.)นที่��ที่�)งหมู่ด้

2.2 สภาพ ภ�มู�ประเทศึ เด้�มู่ที่�ก�อนที่��จะมู่าเป็�นบ้�านสมู่พรร�ตน�น�)น สภาพข้องพ.)นที่��

บ้ร�เวณน�)มู่�ล�กษณะเป็�นที่��ด้อน อ/ด้มู่สมู่บ้�รณ�ไป็ด้�วยป็Eาไมู่�นานาพ�นธ/� ไมู่�ว�าจะเป็�นต�นชาด้ ต�นจ�ก ต�นก/ง ต�นป็ระด้�� ต�นเต:ง ต�นร�ง ต�นกระเด้า ฯลฯ รวมู่ที่�)งมู่�ส�ตว�ป็Eาหลากหลายชน�ด้ ได้�แก� เส.อ ส/น�ข้จ�)งจอก ล�ง ว�วป็Eา กระต�ายป็Eา กระรอก ฯลฯ ต�อมู่าเมู่.�อมู่�ผู้��คนอพยพเข้�ามู่าอย��ในหมู่��บ้�านน�)มู่ากข้")น จ"งที่&าให�เก�ด้การห�กร�างถิ่างป็Eาเพ.�อใช�ป็ระโยชน�เป็�นที่��อย��อาศั�ย และที่��ด้�นที่&าก�น ซึ่"�งพ.)นที่��ข้องหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ที่�)ง 2

ส�วน ค.อ ส�วนที่��เป็�นบ้ร�เวณที่��อย��อาศั�ย และส�วนที่��เป็�นที่��ด้�นที่&าก�นหร.อแป็ลงนา ถิ่�กชาวบ้�านจ�ด้สรรให�อย��แยกก�น โด้ยชาวบ้�านเล.อกพ.)นที่��ที่��น&)าที่�วมู่ไมู่�ถิ่"งมู่าต�)งบ้�านเร.อน รวมู่ที่�)งใช�ในการเล�)ยงโค และกระบ้.อ

ส&าหร�บ้ล�กษณะผู้.นด้�นโด้ยรวมู่น�)นจ�ด้ได้�ว�าเป็�นที่��ด้อน มู่�ล�กษณะด้�นส�วนใหญ�เป็�นด้�นที่ราย หร.อด้�นร�วนป็นที่ราย รองลงมู่าได้�แก� ด้�นร�วน และด้�นเหน�ยว ด้�วยเหต/ที่��มู่�ด้�นที่รายในส�ด้ส�วนที่��มู่าก ที่&าให�ผู้.นด้�นบ้ร�เวณน�)ไมู่�ส��อ/ �มู่น&)าเที่�าที่��ควร อ�กที่�)งย�งป็ราศัจากแหล�งน&)าธรรมู่ชาต�ในหมู่��บ้�าน จะมู่�ก:แต�บ้�อน&)าข้�างสวนป็Eาเฉล�มู่พระเก�ยรต�ที่��ชาวบ้�านข้/ด้สร�างข้")นเอง ข้ณะที่��แหล�งน&)าธรรมู่ชาต�ที่��ใกล�ที่��ส/ด้ค.อ ล&าน&)าโด้มู่ ซึ่"�งไหลผู้�านต&าบ้ลข้�างเค�ยงที่��ห�างจากหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ไป็หลายก�โลเมู่ตร อ�กที่�)งระบ้บ้ชลป็ระที่านย�งเข้�าไมู่�ถิ่"ง ส�งผู้ลให�หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ไมู่�ค�อยจะมู่�ป็3ญหาน&)าที่�วมู่เก�ด้ข้")น ที่�)งน�) ป็ร�มู่าณน&)าฝนโด้ยเฉล��ยข้องต&าบ้ลหนองสะโนระหว�างป็* พ.ศั. 2544-2546 เที่�าก�บ้ 1538.5 มู่มู่.

69

Page 8: บทที่ 4 ตอน 120march

อย�างไรก:ตามู่ แมู่�พ.)นที่��ป็Eาไมู่�ที่��เคยอ/ด้มู่สมู่บ้�รณ�ในอด้�ตน�)น ได้�ถิ่�กแผู้�วถิ่างเป็�นแป็ลงนาข้องชาวบ้�านจนกลายเป็�นเน.)อที่��ส�วนใหญ�ข้องหมู่��บ้�าน แต�ย�งเหล.อพ.) นที่��ป็Eาไมู่�อย��บ้�าง โด้ยเป็�นสวนป็Eาเฉล�มู่พระเก�ยรต�ข้นาด้พ.)นที่�� 124 ไร� ที่��ชาวบ้�านช�วยก�นสร�างเพ.� อเฉล�มู่พระชนมู่พรรษาข้องสมู่เด้:จฯ พระบ้รมู่ราช�น�นาถิ่ครบ้ 5 รอบ้ ซึ่"�งแล�วเสร:จในป็* พ.ศั. 2537 นอกจากน�)น ชาวบ้�านส�วนใหญ�ย�งธ&า รงไว�ซึ่"�งไมู่�ย.นต�นให�ข้")นอย��กระจายตามู่พ.) นที่��แป็ลงนาข้องตนป็ระมู่าณ 4-5 ต�นต�อไร� ไมู่�ว�าจะเป็�น ต�นชาด้ ต�นเต:ง ต�นร�ง ฯลฯ ที่�)งน�) ก:เพ.�อว�ตถิ่/ป็ระสงค�ที่��จะน&าไมู่�เหล�าน�)ไป็ใช�ในการป็ล�กสร�าง หร.อซึ่�อมู่แซึ่มู่บ้�านเร.อน ด้�งน�)น บ้ร�เวณผู้.นนาในช�วงฤด้�ที่&า นา จ"งสามู่ารถิ่ที่��จะเห:นไมู่�ย.นต�นอ�นเข้�ยวข้จ�เหล�าน�)ต� )งตระหง�านควบ้ค��ไป็ก�บ้ต�นข้�าวที่��ออกรวง

2.3 สถิ่านท��ส*าคั�ญ และ โคัรงสร�างพ'�นฐาน ข้องชุ�มูชุน เน.�องจากการที่��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� เป็�นหมู่��บ้�านที่��มู่�หน�วยงาน

พ�ฒนาข้องภาคร�ฐเข้�ามู่ามู่�บ้ที่บ้าที่ในการพ�ฒนาไมู่�ต�อเน.�องเที่�าใด้น�ก ข้ณะที่��มู่�หน�วยงานพ�ฒนาเอกชนเข้�ามู่าที่&างานในพ.)นที่��น�อยมู่าก ด้�งน�)น สถิ่านที่��ส&าค�ญและสถิ่าบ้�นต�าง ๆ ที่��เป็�นศั�นย�รวมู่ก�จกรรมู่ข้องคนในช/มู่ชมู่ส�วนใหญ� จ"งเป็�นส��งที่��ชาวบ้�านได้�สร�างข้")นมู่าเองเพ.�อสนองตอบ้ความู่ต�องการข้องคนในช/มู่ชน

70

11

1

2

6

5

4

3

1

10

11

Page 9: บทที่ 4 ตอน 120march

ภาพที่�� 2 แผู้นที่��แสด้งสถิ่านที่��ส&าค�ญข้องหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�

1 = ว�ด้สมู่พรร�ตนารามู่ 8 = สระน&)า 2 = ศั�นย�ส/ข้ภาพช/มู่ชน(สถิ่าน�อนามู่�ย) 9 = โ ร งเร.อนผู้ล�ตป็/Fยจ/ล�นที่ร� EM

3 = สวนป็Eาเฉล�มู่พระเก�ยรต� 10 = อ�างเก:บ้น&)าห�วยยอด้เที่�ยมู่ 4 = โรงเร�ยนบ้�านสมู่พรร�ตน� 11 = พ.)นที่��ป็Eาสาธารณะ

5 = ศั�นย�ส�งเสร�มู่ศั�ลป็าช�พบ้�านสมู่พรร�ตน� = ศัาลเจ�าป็�E 6 = ศั�นย�เล�)ยงเด้:กเล:ก = ศั า ล าป็ระชาคมู่ 7 = ที่/�งหญ�า, ลานจ/ด้บ้�)งไฟ = ศัาลพระภ�มู่� = ต��โที่รศั�พที่�

เพ.�อให�เห:นภาพที่��ช�ด้เจนย��งข้")นเก��ยวก�บ้สภาพส�งคมู่ ว�ถิ่�ช�ว�ต และก�จกรรมู่ข้องคนในช/มู่ชน สามู่ารถิ่อธ�บ้ายผู้�านสถิ่านที่��ส&าค�ญต�าง ๆ ในหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� ซึ่"�งมู่�ด้�งน�)

ว�ด้ ช/มู่ชนมู่�ว�ด้แห�งเด้�ยวที่��สร�างข้")นในป็* พ.ศั. 2512 ช.�อว�า ว�ด้สมู่พรร�ตนารามู่ มู่�พระคร�ร�ตนสราภ�ว�ฒน�เป็�นเจ�าอาวาสใน“ ”

ป็3จจ/บ้�น ที่��ต� )งข้องว�ด้อย��บ้ร�เวณที่างเข้�าหมู่��บ้�าน และตรงข้�ามู่ก�บ้โรงเร�ยนบ้�านสมู่พรร�ตน� มู่�พ.)นที่��ที่�)งส�)น ๑๑ ไร� โด้ยในป็*แรกที่��เร��มู่สร�างว�ด้ข้")นมู่าน�)น ชาวบ้�านได้�เช�ญคนที่��อย��อ&าเภออ/ที่/มู่พรพ�ส�ยมู่าเป็�นพระป็ระจ&าว�ด้ ต�อมู่าจ"งได้�เช�ญที่�านพระคร�ร�ตนสราภ�ว�ฒน� ซึ่"�งเป็�นน�องชายข้องนายที่องศัร� เกต/ก/ล ผู้��ใหญ�บ้�านคนแรกข้องหมู่��บ้�าน มู่าเป็�นเจ�าอาวาส ที่�)งน�) ว�ด้สมู่พรร�ตนารามู่น�)ถิ่.อเป็�นศั�นย�รวมู่ก�จกรรมู่

71

79

8

Page 10: บทที่ 4 ตอน 120march

ข้องกล/�มู่ต�าง ๆ ในช/มู่ชน และมู่�ชาวบ้�านเข้�ามู่าป็ระกอบ้ก�จกรรมู่ที่างศัาสนาอย��เป็�นป็ระจ&าในว�นพระ ว�นส&าค�ญที่างพ/ที่ธศัาสนา และว�นงานป็ระเพณ�ต�าง ๆ

โรงเร�ยน มู่�โรงเร�ยนป็ระจ&าหมู่��บ้�าน 1 แห�ง ค.อ โรงเร�ยนบ้�านสมู่พรร�ตน� ต�)งข้")นเมู่.� อป็* พ.ศั. 2511 มู่�พ.) นที่��ที่�)งส�)น 30 ไร� โด้ยในป็3จจ/บ้�น(ว�นที่�� 13 มู่�ถิ่/นายน 2548) ที่างโรงเร�ยนฯ มู่�น�กเร�ยนที่�)งส�)น 213 คน และมู่�คร� 14 คน ซึ่"�งแต�เด้�มู่น�)นเป็Hด้สอนต�)งแต�ช�)นป็ระถิ่มู่ศั"กษาป็*ที่�� 1-4 ต�อมู่าในป็* พ.ศั. 2529 ได้�ข้ยายการเร�ยนการสอนเป็�นช�)นอน/บ้าลถิ่"งป็ระถิ่มู่ศั"กษาป็*ที่�� 6 และล�าส/ด้ในป็* พ.ศั. 2534 ได้�ข้ยายโอกาสที่างการศั"กษาไป็ส��ช� )นมู่�ธยมู่ศั"กษาป็*ที่�� 1-3

ศั�นย�พ�ฒนาเด้:กเล:ก มู่�ช.�อว�า ศั�นย�พ�ฒนาเด้:กเล:กบ้�านสมู่“

พรร�ตน� เป็�นศั�นย�พ�ฒนาเด้:กเล:กหน"�งในสองแห�งที่��มู่�อย��ในต&าบ้ล”

หนองสะโน มู่�จ&านวนเด้:กที่��ได้�ร�บ้การด้�แลโด้ยศั�นย�ฯ ป็ระมู่าณ 40 คน และมู่�ผู้��ด้�แลเด้:ก 2 คน โด้ยในป็3จจ/บ้�นพ.)นที่��ข้องศั�นย�พ�ฒนาเด้:กเล:กค�อนข้�างค�บ้แคบ้ไมู่�เพ�ยงพอต�อการรองร�บ้จ&านวนเด้:กในหมู่��บ้�าน ซึ่"�งชาวบ้�านได้�ร�บ้งบ้ป็ระมู่าณจ&านวน 100,000 บ้าที่ จากโครงการหมู่��บ้�าน SML ที่��สน�บ้สน/นโด้ยภาคร�ฐเพ.�อต�อเต�มู่อาคารข้องศั�นย�พ�ฒนาเด้:กเล:ก

ศั�นย�ส/ข้ภาพช/มู่ชน(สถิ่าน�อนามู่�ย) เป็�นศั�นย�ส/ข้ภาพช/มู่ชนหน"�งใน 4 แห�งข้องต&าบ้ลหนองสะโน สร�างข้")นบ้นพ.)นที่��ที่�)งหมู่ด้ 5 ไร� โด้ยความู่ร�วมู่แรงร�วมู่ใจข้องชาวบ้�านที่��ได้�ช�วยก�นก�อสร�างต�วอาคารข้องศั�นย�ส/ข้ภาพช/มู่ชน และได้�ที่&า เร.�องเสนอข้อบ้/คลากรที่างการแพที่ย�จากหน�วยงานราชการมู่าป็ระจ&าอย��ที่��ศั�นย�ฯ เพ.�อตรวจร�กษาและบ้ร�การชาวบ้�านในหมู่��บ้�าน อ�นส�งผู้ลให�เก�ด้การส�งเสร�มู่ส/ข้ภาพอนามู่�ยที่��ด้�แก�ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน� ที่�)งน�) เบ้.)องหล�งในการก�อต�)งศั�นย�ส/ข้ภาพช/มู่ชนข้องหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�น�)นเก�ด้จากความู่ค�ด้ร�เร��มู่ข้องนายว�เช�ยร เกต/ก/ล(หลานข้องผู้��ใหญ�บ้�านคนแรก) และนายฤกษ�ช�ย

72

Page 11: บทที่ 4 ตอน 120march

พลศัร� ผู้��อ&านวยการ รร.บ้�านสมู่พรร�ตน� ที่��ได้�ป็ร"กษาหาร.อก�นเพ.�อน&าเง�นส�วนที่��เหล.อจากการจ�ด้งานศัพอด้�ตผู้��ใหญ�บ้�านที่องศัร� เกต/ก/ล ไป็ใช�ให�เป็�นป็ระโยชน�แก�ช/มู่ชน ซึ่"�งในป็3จจ/บ้�น(เด้.อนกรกฎาคมู่ พ.ศั.

2548) ศั�นย�ส/ข้ภาพช/มู่ชนบ้�านสมู่พรร�ตน�มู่�จ&านวนแพที่ย� 2 คน และเจ�าหน�าที่�� 2 คน โด้ยศั�นย�ส/ข้ภาพช/มู่ชนบ้�านสมู่พรร�ตน�มู่�ได้�ให�บ้ร�การแก�ผู้��ป็Eวยเพ�ยงแค�หมู่��บ้�านเด้�ยวเที่�าน�)น แต�ย�งรองร�บ้ผู้��ป็Eวยจากหมู่��บ้�านใกล�เค�ยงอ�กจ&านวน 3 หมู่��บ้�าน

ศั�นย� ส�งเสร�มู่ ศั�ลป็าช�พบ้�านสมู่พรร�ตน� ก�อก&าเน�ด้ข้")นจากจ/ด้เร��มู่ต�นที่��ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน� ได้�เข้�าเฝ@าร�บ้เสด้:จ และถิ่วายผู้�าไหมู่ รวมู่ถิ่"งผู้ล�ตภ�ณฑ�เก��ยวก�บ้งานจ�กสานต�าง ๆ แด้�สมู่เด้:จพระนางเจ�าฯ พระบ้รมู่ราช�น�นาถิ่เมู่.� อคร�)งที่รงเสด้:จพระราชด้&า เน�นเย��ยมู่เย�ยนราษฎร ณ โรงเร�ยนบ้�านข้อนแป็@น ต&าบ้ลคอแลน อ&าเภอบ้/ณฑร�ก ว�นที่�� 16 พฤศัจ�กายน พ.ศั. 2537 สมู่เด้:จพระนางเจ�าฯ พระบ้รมู่ราช�น�นาถิ่จ"งได้�พระราชที่านที่ร�พย�ส�วนพระองค�เพ.�อเป็�นเง�นที่/นแก�ราษฎร และที่รงร�บ้ชาวบ้�านไว�เป็�นสมู่าช�กในโครงการส�งเสร�มู่ศั�ลป็าช�พ อ�กที่�)งย�งมู่�พระราชด้&าร�ให�ต�)งศั�นย�ส�งเสร�มู่ศั�ลป็าช�พบ้�านสมู่พรร�ตน�(ศั�นย�ส�งเสร�มู่ศั�ลป็าช�พอ&าเภอบ้/ณฑร�ก) ข้")น ซึ่"�งแต�เด้�มู่ก�อนที่��ย�งไมู่�ได้�มู่�การสร�างอาคารต�าง ๆ ข้องศั�นย�ฯ น�)น ชาวบ้�านซึ่"�งเป็�นสมู่าช�กได้�ใช�ศัาลาป็ระชาคมู่เป็�นที่��ที่&าการช��วคราว ต�อมู่าชาวบ้�าน และหน�วยงานราชการที่��เก��ยวข้�อง โด้ยเฉพาะองค�การบ้ร�หารส�วนต&าบ้ลหนองสะโน ได้�ร�วมู่ก�นสร�างอาคารต�าง ๆ ในบ้ร�เวณพ.)นที่��ป็ระมู่าณ 25 ไร� ข้องศั�นย�ฯ ต�)งแต�ป็ระมู่าณป็* พ.ศั. 2538

ป็3จจ/บ้�นศั�นย�ส�งเสร�มู่ศั�ลป็าช�พบ้�านสมู่พรร�ตน� มู่�พ.)นที่��ป็ล�กต�นหมู่�อนส&าหร�บ้สมู่าช�กข้องกล/�มู่แมู่�บ้�านที่อผู้�า พ.)นที่��ในการป็ล�กข้�าวอ�นที่ร�ย� และมู่�แหล�งสาธ�ตการที่&าเกษตรกรรมู่ตามู่แนวที่างเศัรษฐก�จพอเพ�ยง เช�น การที่&าป็/Fยหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย� การเล�)ยงไก� การเล�)ยงป็ลาในบ้�อพลาสต�ก โด้ย ที่างกรมู่ที่หารราบ้ที่�� 6 ได้�จ�ด้ส�งที่หารมู่าป็ระจ&าอย��ที่��ศั�นย� และที่&างานร�วมู่ก�บ้ชาวบ้�านที่�)งหมู่ด้ 5 นาย ที่�)งน�) ศั�นย�ฯ มู่�

73

Page 12: บทที่ 4 ตอน 120march

บ้ที่บ้าที่ส&าค�ญในฐานะที่��เป็�นแหล�งร�บ้ซึ่.)อผู้�าไหมู่มู่�ด้หมู่��จากชาวบ้�านในหมู่��บ้�าน และช/มู่ชนใกล�เค�ยงที่��ผู้�านการค�ด้เล.อกโด้ยที่หารป็ระจ&าศั�นย�ฯ เพ.�อน&าส�งไป็ข้ายต�อ หร.อน&าไป็ป็ระกวด้ในงานจ�ด้แสด้งผู้�าไหมู่ รวมู่ที่�)งย�งเป็�นศั�นย�กลางที่��หน�วยงานราชการอ.�น ๆ จะจ�ด้ป็ระช/มู่/อบ้รมู่ความู่ร� �ร �วมู่ก�บ้ชาวบ้�านในเร.�องต�าง ๆ โด้ยเฉพาะอย�างย��งส&าหร�บ้ชาวบ้�านที่��เป็�นสมู่าช�กข้องกล/�มู่แมู่�บ้�านที่อผู้�า

สวนป็Eาเฉล�มู่พระเก�ยรต� มู่�พ.)นที่��ที่�)งส�)น 26 ไร� ต�)งอย��ร �มู่ถิ่นนที่างเข้�าหมู่��บ้�านด้�านตรงข้�ามู่ก�บ้ว�ด้สมู่พรร�ตนารามู่ และมู่�บ้ร�เวณที่��ต�ด้ก�บ้พ.)นที่��ข้องโรงเร�ยนบ้�านสมู่พรร�ตน� สร�างข้")นเสร:จสมู่บ้�รณ�ในป็* พ.ศั. 2537 อ�นเป็�นผู้ลส.บ้เน.�องมู่าจากนโยบ้ายข้องที่างราชการในโครงการอ�สานเข้�ยว ซึ่"�งที่างโรงเร�ยนบ้�านสมู่พรร�ตน� ที่��น&าโด้ย นายฤกษ�ช�ย พลศัร� ผู้��อ&านวยการโรงเร�ยนฯ เป็�นเจ�าภาพร�บ้ผู้�ด้ชอบ้น&ากล�าไมู่�มู่าป็ล�กจ&านวนกว�า 3,000 ต�น อาที่� ต�นส�ก ต�นป็ระด้�� ต�นสะเด้า ต�นข้�)เหล:ก ฯลฯ ที่�)งน�) การสร�างสวนป็Eาตามู่โครงการด้�งกล�าวได้�ร�บ้ความู่ร�วมู่มู่.อร�วมู่แรงจากพระสงฆ์�เป็�นแกนหล�ก ตลอด้จนชาวบ้� า น แ ล ะ เ ด้: ก น� ก เ ร�ย น ใ น ห มู่�� บ้� า น ต� อ มู่ า ใ น ว โ ร ก า ส เ ฉ ล� มู่พระชนมู่พรรษาครบ้รอบ้ 5 พรรษาข้องสมู่เด้:จพระนางเจ�าฯ พระบ้รมู่ราช�น�นาถิ่ ที่างผู้��อ&านวยการโรงเร�ยนฯ จ"งเสนอให�ต�)งช.�อสวนป็Eาแห�งน�)เป็�น สวนป็Eาเฉล�มู่พระเก�ยรต� “ ” ซึ่"�งในเวลาต�อมู่า เมู่.�อป็* พ.ศั.

2539 สวนป็Eาเฉล�มู่พระเก�ยรต�ได้�เข้�าป็ระกวด้ก�จกรรมู่บ้&าร/งป็Eาในพ.)นที่��สาธารณะป็ระโยชน�เน.)อที่��ต� )งแต� 21 ไร� ข้")นไป็ และได้�ร�บ้รางว�ลชนะเล�ศัในการป็ระกวด้คร�)งน�)น

โรงเร.อนผู้ล�ตป็/Fย หมู่�ก จ/ล�นที่ร�ย� EM สร�างข้")นป็* พ.ศั.

2543 โด้ยสมู่าช�กกล/�มู่กองที่/นป็/Fยหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย�บ้�านสมู่พรร�ตน� ซึ่"�งได้�ช�วยก�นระด้มู่เง�นที่/นในร�ป็ข้องการถิ่.อห/�นร�วมู่ก�น เง�นห/�นข้องสมู่าช�กฯ ที่��รวบ้รวมู่ได้�น�)น ที่างกล/�มู่กองที่/นป็/Fยฯ น&ามู่าก�อสร�างโรงเร.อนฯ และอ/ป็กรณ�ในการผู้ล�ตป็/Fยฯ EM เพ.� อใช�ในการผู้ล�ตป็/Fยหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย� EM ไว�ข้ายให�ก�บ้สมู่าช�ก และชาวบ้�านที่��สนใจที่&าเกษตรกรรมู่

74

Page 13: บทที่ 4 ตอน 120march

ไร�สารเคมู่� โด้ยในว�นพ�ธ�เป็Hด้โรงเร.อนได้�ร�บ้เก�ยรต�จากที่�านพลตร� ด้ร. พ�เชษฐ� ว�ส�ยจร รองแมู่�ที่�พภาคที่�� 4 (อด้�ตผู้��บ้�ญชาการกองพลที่หารราบ้ที่�� 6 ซึ่"�งเป็�นผู้��ร �เร��มู่ส�งเสร�มู่เกษตรกรรมู่ไร�สารเคมู่�ในพ.)นที่��จ�งหว�ด้อ/บ้ลราชธาน�) มู่าเป็�นป็ระธานในการเป็Hด้งาน ที่�)งน�) ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�ได้�ร�วมู่ใจก�นเสนอข้องบ้ป็ระมู่าณจากที่างการในโครงการหมู่��บ้�าน SML จ&านวน 200,000 บ้าที่ เพ.� อน&ามู่าใช�ในโครงการพ�ฒนาการที่&าป็/Fยหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย� EM ข้องหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� และป็รากฎว�าผู้�านการอน/มู่�ต�จากที่างการแล�ว โด้ยสมู่าช�กฯ มู่�แผู้นที่��จะน&างบ้ป็ระมู่าณส�วนใหญ�ด้�งกล�าวข้�างต�นไป็ซึ่.)อเคร.�องจ�กรอ�ด้เมู่:ด้ป็/Fยฯ EM

อ�างเก:บ้น&)าห�วยยอด้เที่�ยมู่ เป็�นอ�างส&าหร�บ้เก:บ้ก�กน&)าที่��ไหลมู่าจากห�วยเที่�ยมู่ อ�นเป็�นล&าน&)าข้นาด้เล:กซึ่"�งไหลมู่าส�)นส/ด้ที่างน&)าที่��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� โด้ยอ�างเก:บ้น&)าห�วยยอด้เที่�ยมู่มู่�อย�� 2 แห�ง ค.อ อ�างเก:บ้น&)าห�วยยอด้เที่�ยมู่ส�วนบ้น(บ้ร�เวณด้�านหล�งศั�นย�ศั�ลป็าช�พฯ)

และอ�างเก:บ้น&)าห�วยยอด้เที่�ยมู่ส�วนล�าง(บ้ร�เวณด้�านหล�งโรงเร�ยนฯ)

โด้ยอ�างเก:บ้น&)าด้�งกล�าวเป็�นอ�างด้�นที่��เก�ด้ข้")นด้�วยความู่ค�ด้ร�เร��มู่ และร�วมู่มู่.อช�วยเหล.อก�นข้องชาวบ้�านในการลงแรงข้/ด้ด้�นเป็�นระยะเวลากว�า 20 ป็* เพ.�อแก�ไข้ป็3ญหาการข้าด้แคลนน&)า ต�อมู่าเมู่.�อป็ระมู่าณเด้.อนพฤษภาคมู่ พ.ศั. 2545 ได้�มู่�เจ�าหน�าที่��จากหน�วยงานราชการค.อ ส&าน�กชลป็ระที่านที่�� 5 เข้�ามู่าสน�บ้สน/นช�วยสร�างค�นด้�นจนกระที่��งอ�างเก:บ้น&)าแห�งน�)เสร:จสมู่บ้�รณ� ซึ่"�งสามู่ารถิ่ก�กเก:บ้น&)าได้�ป็ระมู่าณ 120,200 ล�กบ้าศัก�เมู่ตร

ศัาลาป็ระชาคมู่ เป็�นสถิ่านที่��ที่��ชาวบ้�าน และหน�วยงานราชการมู่�กใช�ในการจ�ด้ป็ระช/มู่ หร.ออบ้รมู่ความู่ร� �ในวาระส&าค�ญต�าง ๆ ข้องหมู่��บ้�าน รวมู่ที่�)งใช�เป็�นสถิ่านที่��ในการเล.อกต�)งผู้��ใหญ�บ้�าน อย�างไรก:ตามู่ การที่��หมู่��บ้�านมู่�ว�ด้เป็�นศั�นย�กลางข้องก�จกรรมู่หลาย ๆ ด้�าน ที่&าให�ศัาลาป็ระชาคมู่มู่�ได้�ถิ่�กใช�ป็ระโยชน�บ้�อยคร�)งเที่�าใด้น�กในแต�ละเด้.อน

75

Page 14: บทที่ 4 ตอน 120march

ตลาด้น�ด้ มู่�การจ�ด้ตลาด้น�ด้ช��วคราวข้")นที่/กเย:นว�นเสาร� บ้ร�เวณร�มู่ถิ่นนใกล�ก�บ้ที่��ต� )งข้องว�ด้ฯ และศัาลาป็ระชาคมู่ ตลาด้น�ด้ในหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ถิ่.อเป็�นตลาด้น�ด้ข้นาด้เล:กมู่ากโด้ยมู่�แผู้งลอยต�)งข้ายเพ�ยง 6-7 แผู้ง และมู่�ส�นค�าไมู่�มู่ากน�ก ได้�แก� เส.)อผู้�า ข้องใช�ป็ระจ&าว�น ข้นมู่ ซึ่"�งบ้รรด้าพ�อค�าแมู่�ค�าส�วนใหญ�เป็�นชาวบ้�านที่��มู่าจากช/มู่ชนอ.�น ข้ณะที่��ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�มู่าเที่��ยวซึ่.)อข้องก�นอย�างบ้างตา แตกต�างจากตลาด้น�ด้บ้างแห�งในหมู่��บ้�านใกล�เค�ยง

ศัาลเจ�าป็�E ช/มู่ชนแห�งน�)มู่�ความู่เช.�อเก��ยวก�บ้ส��งศั�กด้�7ส�ที่ธ�7ซึ่"�งคอยป็กป็@องด้�แลให�ความู่เป็�นอย��ข้องคนในหมู่��บ้�านมู่�ความู่สงบ้ส/ข้ที่��เร�ยกว�า เจ�าป็�E “ ” ชาวบ้�านในช/มู่ชนจ"งสร�างศัาลเจ�าป็�Eเพ.�อ ให�ชาวบ้�านได้�กราบ้ไหว�บ้�ชา โด้ยศัาลเจ�าป็�Eต� )งอย��ระหว�างพ.)นที่��ที่��เป็�นแป็ลงนา และบ้ร�เวณที่��พ�กอาศั�ยข้องชาวบ้�าน

สภาพความู่เป็�นอย��ข้องชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�คงไมู่�แตกต�างจากหมู่��บ้�านข้�างเค�ยงมู่ากน�ก ที่��เป็�นไป็ตามู่แนวที่างการพ�ฒนาข้องร�ฐ ซึ่"�งเน�นการสร�างโครงสร�างพ.)นฐานให�ก�บ้แต�ละพ.)นที่��ที่��วป็ระเที่ศั อย�างไรก:ตามู่ แต�ละส��งที่��ภาคร�ฐได้�ลงที่/นไป็แล�วน�)นก:ได้�ความู่สะด้วกสบ้ายแก�คนในหมู่��บ้�านอย�างที่��ไมู่�เคยได้�ร�บ้มู่าก�อนในอด้�ต โด้ยช/มู่ชนแห�งน�)มู่�โครงสร�างพ.)นฐานต�าง ๆ ที่��จ&าเป็�นต�อการด้&ารงช�ว�ตในป็3จจ/บ้�น อ�นได้�แก�

- ไฟฟ@า เร��มู่มู่�ใช�ในบ้ร�เวณที่��พ�กอาศั�ยข้องชาวบ้�าน ต�)งแต� พ.ศั. 2527 ข้ณะที่��ในบ้ร�เวณที่��เป็�นแป็ลงนาน�)นเร��มู่มู่�ไฟฟ@าเข้�าถิ่"งเมู่.�อ พ.ศั. 2548 โด้ยการสน�บ้สน/นข้ององค�การบ้ร�หารส�วนต&าบ้ลหนองสะโน

- น&)าป็ระป็า เร��มู่มู่�ใช�ต� )งแต�ป็* พ.ศั. 2535 โด้ยมู่�ถิ่�งเก:บ้น&)าป็ระป็ากระจายตามู่จ/ด้ที่��วหมู่��บ้�านรวมู่ 8 แห�ง แต�ในหน�าแล�งบ้างป็*จะมู่�ป็3ญหาน&)าป็ระป็าข้าด้แคลนอย��บ้�าง

- ต��โที่รศั�พที่�สาธารณะจ&านวนที่�)งส�)น 4 ต�� ส�วนโที่รศั�พที่�บ้�านน�)นมู่�อย��เฉพาะที่��บ้�านข้องผู้��ใหญ�บ้�านเที่�าน�)น

76

Page 15: บทที่ 4 ตอน 120march

- บ้�อบ้าด้าล มู่�จ&านวน 7 แห�ง แต�ไมู่�สามู่ารถิ่ส�บ้ข้")นไป็ใช�ในการที่&าเกษตรกรรมู่ได้� เน.�องจากป็ร�มู่าณน&)าบ้าด้าลมู่�น�อยไมู่�เพ�ยงพอต�อพ.)นที่��ที่&าก�น

- ถิ่นน ในหมู่��บ้�านมู่�ที่�)งที่��เป็�นถิ่นนล�กร�ง(สร�างข้")นในช�วงสมู่�ยนายกฯ ค"กฤที่ธ�7 ป็ราโมู่ช) และถิ่นนลาด้ยาง อ�นเป็�นถิ่นนเส�นหล�กส&าหร�บ้ใช�เป็�นเส�นที่างเข้�า-ออกระหว�างหมู่��บ้�าน ซึ่"�งเพ��งสร�างข้")นเมู่.�อ พ.ศั. 2543 โด้ยงบ้ป็ระมู่าณข้ององค�การบ้ร�หารส�วนต&าบ้ลหนองสะโน ที่�)งน�) ถิ่นน ส�วนใหญ�ในบ้ร�เวณที่��อย��อาศั�ยข้องชาวบ้�านก:ย�งคงเป็�นถิ่นนล�กร�งอย�� ข้ณะที่��เส�นที่างที่�)งหมู่ด้ในการเข้�าส��แป็ลงนาข้องแต�ละคนน�)นล�วนเป็�นถิ่นนล�กร�งที่�)งส�)น

3. ล�กษณะทางเศึรษฐก�จ3.1 การประกอบอาชุ�พหากพ�จารณารายคร�วเร.อนแล�ว ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�ป็ระมู่าณ

ร�อยละ 95 ป็ระกอบ้อาช�พเกษตรกรรมู่เป็�นอาช�พหล�ก อาจกล�าวได้�ว�าเกษตรกรที่�)งหมู่ด้ล�วนแล�วแต�เป็�นชาวนา ซึ่"�งจะพ"�งตนเองในการบ้ร�โภค และสร�างรายได้�ด้�วยการป็ล�กข้�าว มู่�เพ�ยงเกษตรกรรายเด้�ยว(นายรอด้ ศัร�ยงยศั) เที่�าน�)นที่��ป็ล�กแต�พ.ชอ.�นโด้ยไมู่�ได้�ที่&านาป็ล�กข้�าวเลย อย�างไรก:ด้� ชาวนาส�วนใหญ�จะที่&านาควบ้ค��ไป็ก�บ้การเล�)ยงว�วเน.)อ ข้ณะที่�� การป็ล�กพ.ชชน�ด้อ.�นนอกเหน.อจากข้�าวน�)น มู่�กจะที่&าก�นในช�วงป็ลายป็* หร.อภายหล�งจากที่��ได้�เก��ยวข้�าวเสร:จแล�ว ที่�)งน�) ก:เป็�นการป็ล�กไว�ส&าหร�บ้บ้ร�โภคเที่�าน�)น ซึ่"�งก:ได้�แก� พ.ชผู้�กสวนคร�ว แตงโมู่ ย�คาล�ป็ต�ส หญ�า สะเด้า ฯลฯ รวมู่ที่�)งพ.ชตระก�ลถิ่��วที่��ชาวนาหลายรายป็ล�กไว�ส&าหร�บ้ไถิ่กลบ้บ้&าร/งด้�นก�อนการที่&านาในป็*ต�อไป็ แต�มู่�อย��ครอบ้คร�วหน"�งที่��ป็ล�กต�นย�คาล�ป็ต�สไว�เพ.�อข้ายโด้ยเฉพาะ แต�ก:ถิ่.อเป็�นส�ด้ส�วนพ.)นที่��ที่��น�อยมู่ากเมู่.� อเที่�ยบ้ก�บ้พ.)นที่��ที่&าก�นที่�)งหมู่ด้ข้องคนในหมู่��บ้�าน ฉะน�)น สามู่ารถิ่สร/ป็ได้�ว�าพ.ชหล�กที่��ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�ป็ล�กไว�เพ.�อการบ้ร�โภค และเพ.�อการข้ายสร�างรายได้� ก:ค.อ ข้�าว น��นเอง

77

Page 16: บทที่ 4 ตอน 120march

นอกจากน�)น บ้างคร�วเร.อนย�งมู่�การเล�)ยงส�ตว�อ.�นควบ้ค��ก�นไป็ด้�วย อาที่�เช�น เล�)ยงไก� เป็�ด้ และป็ลาไว�เพ.�อบ้ร�โภคเป็�นหล�ก เล�)ยงหมู่�เพ.�อว�ตถิ่/ป็ระสงค�ในการค�าข้าย และเล�)ยงกระบ้.อเพ.�อใช�แรงงานและน&ามู่�ลมู่าที่&า เป็�นป็/Fยบ้&าร/งด้�น อย�างไรก:ด้� ร�อยละ 93 ข้องจ&านวนคร�วเร.อนที่�)งหมู่ด้ มู่�รายได้�เสร�มู่จากการที่อผู้�าไหมู่โด้ยแมู่�บ้�าน เพ.�อส�งข้ายแก�ชาวบ้�านในหมู่��บ้�านข้�างเค�ยง และศั�นย�ส�งเสร�มู่ศั�ลป็าช�พบ้�านสมู่พรร�ตน� ข้ณะที่�� บ้างคร�วเร.อนมู่�รายได้�เสร�มู่ที่��มู่าจากการที่&าอาช�พอ.� น ได้�แก� การร�บ้จ�าง การเป็Hด้ร�านข้ายข้องช&า ร�านข้ายกJวยเต�Kยว การจ�กสาน เป็�นต�น

อย�างไรก:ตามู่ ในย/คสมู่�ยที่��ป็ระเที่ศัไที่ยก&าล�งมู่/�งเน�นการพ�ฒนาภาคอ/ตสาหกรรมู่เป็�นหล�ก อ�กที่�)งความู่เจร�ญที่างเศัรษฐก�จที่��ไมู่�เที่�าเที่�ยมู่ก�นระหว�างเมู่.องก�บ้ชนบ้ที่ ล�กษณะการป็ระกอบ้อาช�พข้องชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�ในแต�ละคร�วเร.อน จ"งเป็�นไป็ในร�ป็แบ้บ้ที่��คล�ายคล"งก�นที่�)งหมู่ด้ กล�าวค.อ ในคร�วเร.อนหน"�ง ๆ มู่�กจะมู่�สมู่าช�กในว�ยแรงงานที่��ป็ระกอบ้อาช�พในภาคเกษตรกรรมู่บ้�าง และภาคอ/ตสาหกรรมู่บ้�าง โด้ยที่��ชาวบ้�านในร/ �นพ�อแมู่�(ซึ่"�งมู่�ล�กที่��อย��ในว�ยแรงงานแล�ว) ส�วนใหญ�จะป็ระกอบ้อาช�พเกษตรกรรมู่(ที่&านา) ด้�งที่��ได้�กล�าวแล�วข้�างต�น ข้ณะที่�� ชาวบ้�านในร/ �นล�กที่��มู่�ช�วงอาย/ป็ระมู่าณ 17-35 ป็* เป็�นกล/�มู่ที่��ส�วนใหญ�เมู่.�อจบ้การศั"กษาแล�ว จะย�ายถิ่��นไป็ข้ายแรงงานในภาคอ/ ตสาหกรรมู่ โด้ยมู่ากจะอย�� ในจ�งหว�ด้สมู่/ที่รป็ราการ ซึ่"�งชาวบ้�านกล/�มู่น�)มู่�จ&านวนไมู่�ต&�ากว�า 300 คน หร.อป็ระมู่าณร�อยละ 25 ข้องจ&านวนป็ระชากรที่�)งหมู่ด้ข้องหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�

3.2 ว�ถิ่�การท*าเกษติรกรรมู และการจ*าหน0ายผลผล�ติหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�อย��ในพ.)นที่��เกษตรกรรมู่ที่��ต�องพ"�งพาน&)าฝน

เน.�องจากย�งไมู่�มู่�ระบ้บ้ชลป็ระที่านเข้�าถิ่"ง และไมู่�มู่�สายน&)าใด้ ๆ ไหลผู้�านพ.)นที่��ที่&าก�น ด้�งน�)น ชาวนาในช/มู่ชนน")จ"งที่&านาเพ�ยงป็*ละ 1 คร�)ง ก:ค.อ นาป็* และหล�งจากเก:บ้เก��ยวแล�วส�วนใหญ�จะป็ล�อยผู้.นด้�นไว�โด้ย

78

Page 17: บทที่ 4 ตอน 120march

มู่�ได้�ป็ล�กอะไร ข้ณะที่��บ้างส�วนป็ล�กพ.ชบ้างชน�ด้ที่��ไมู่�ต�องการน&)ามู่าก อย�างเช�น แตงโมู่ ไว�เพ.�อการบ้ร�โภค

โด้ยชน�ด้ข้องข้�าวที่��ป็ล�กน�)นมู่�ที่�)งข้�าวเจ�าและข้�าวเหน�ยว ซึ่"�งเกษตรกรจะเก:บ้เก��ยวผู้ลผู้ล�ตข้ายในส�วนที่��เป็�นข้�าวเจ�า ข้ณะที่��ข้�าวเหน�ยวน�)นจะป็ล�กไว�เพ.�อบ้ร�โภคเป็�นหล�ก หากเหล.อก:จะเก:บ้ไว�บ้ร�โภคในป็*ต�อไป็ หร.อน&าออกข้ายเพ.�อนบ้�านที่��ป็ล�กได้�ไมู่�พอก�นบ้�าง ที่�) ง น�) ช�วงข้องการที่&า นาจะเร��มู่ต�)งแต�ป็ระมู่าณป็ลายเด้.อนพฤษภาคมู่ จนถิ่"งช�วงข้องการเก:บ้เก��ยวป็ระมู่าณป็ลายเด้.อนต/ลาคมู่ส&าหร�บ้ข้�าวเหน�ยว และป็ระมู่าณต�นเด้.อนพฤศัจ�กายนส&าหร�บ้ข้�าวเจ�า ส&าหร�บ้พ�นธ/�ข้�าวเจ�าที่��เกษตรกรในช/มู่ชนน�ยมู่ป็ล�กน�)นค.อ พ�นธ/�ข้�าวข้าวด้อกมู่ะล� 105 ส�วนพ�นธ/�ข้�าวเหน�ยวที่��น�ยมู่ป็ล�กค.อ พ�นธ/�ข้�าวเหน�ยว กข้ 4

ร�ป็แบ้บ้ในการที่&านาจะมู่�อย�� 2 แบ้บ้ ค.อ การที่&านาหว�าน ก�บ้การที่&านาด้&า แมู่�ว�าสภาพภ�มู่�ป็ระเที่ศัข้องช/มู่ชนแห�งน�)เป็�นที่��ด้อน แต�ในป็* พ.ศั. 2548 น�)น ชาวบ้�านส�วนใหญ�(ป็ระมู่าณกว�า 90%) ใช�ว�ธ�การที่&านาในแบ้บ้นาด้&า โด้ยชาวบ้�านจะที่&าการป็ร�บ้พ.)นที่��ในแป็ลงนาซึ่"�งในล�กษณะเป็�นที่��ด้อน ให�มู่�ความู่ลาด้ช�นน�อยลงและ ป็3) นค�นนาเพ.�อแบ้�งที่��นาเป็�นแป็ลง ๆ ให�แต�ละแป็ลงสามู่ารถิ่เก:บ้ก�กน&)าได้� สาเหต/ที่��ชาวบ้�านต�ด้ส�นใจที่&านาด้&าก:เน.�องจากเห:นว�าเป็�นว�ธ�ที่��จะได้�ผู้ลผู้ล�ตมู่ากกว�าการที่&านาหว�าน และย�งสามู่ารถิ่ลด้ป็3ญหาเก��ยวก�บ้ว�ชพ.ชได้� เพราะกล�าข้�าวที่��น&ามู่าป็3กด้&าน�)นมู่�การเจร�ญเต�บ้โตเพ�ยงพอที่��จะต�อส��ก�บ้ว�ชพ.ชได้� อ�กที่�)งน&)าฝนที่��ตกลงมู่าที่�วมู่แป็ลงนาในช�วงป็3กด้&าจะช�วยหย/ด้ย�)งการเก�ด้ข้")นข้องว�ชพ.ช รวมู่ที่�)งที่&าให�ว�ชพ.ชที่��เก�ด้ข้")นมู่าแล�วตายได้� อย�างไรก:ด้� แมู่�ว�าชาวบ้�านส�วนใหญ�จะน&าพ.)นที่��ที่�)งหมู่ด้ไป็ใช�ในการป็ล�กข้�าว แต�ก:มู่�กจะป็ล�อยให�ไมู่�ย.นต�น(เช�น ต�นชาด้) ที่��ข้")นตามู่ธรรมู่ชาต�ต�)งแต�เร��มู่ก�อต�)งหมู่��บ้�านเหล.อไว�อย��บ้�างในแต�ละแป็ลงนาข้องตน

แต�ไมู่�ว�าจะเป็�นนาหว�านหร.อนาด้&า สามู่ารถิ่จ&าแนกป็ระเภที่ชาวนาแห�งน�)ได้�เป็�นสองป็ระเภที่ใหญ� ๆ ตามู่ล�กษณะข้องการบ้&าร/งด้�น

79

Page 18: บทที่ 4 ตอน 120march

ค.อ ป็ระเภที่แรก ชาวนาที่��มู่�การใช�ป็/Fยเคมู่� หร.อป็/Fยว�ที่ยาศัาสตร�ในการบ้&าร/งด้�น ซึ่"�งถิ่.อเป็�นคร�วเร.อนส�วนใหญ�ข้องช/มู่ชนที่��มู่�ป็ระมู่าณร�อยละ 93 จากจ&านวนคร�วเร.อนที่�)งหมู่ด้ แต�ในจ&านวนน�)ก:มู่�บ้างส�วนที่��ไมู่�ได้�ใช�ป็/Fยเคมู่�อย�างเด้�ยวล�วน ๆ เพราะมู่�การบ้&าร/งด้�นด้�วยการใส�มู่�ลว�วด้�วยในแป็ลงเด้�ยวก�น ส�วนชาวนาบ้างคนแบ้�งพ.)นที่��แป็ลงนาออกเป็�นแป็ลงที่��ใช�ป็/Fยคอก(ป็/Fยมู่�ลว�ว) อย�างเด้�ยว ก�บ้แป็ลงที่��ใช�ป็/Fยเคมู่� ที่�)งน�) ชาวนาในบ้�านสมู่พรร�ตน�สามู่ารถิ่ซึ่.)อป็/Fยเคมู่�จากแหล�งต�าง ๆ อ�นได้�แก� สหกรณ�การเกษตรบ้/ณฑร�ก จ&า ก�ด้ ร�านค�าในอ&า เภอเด้ชอ/ด้มู่ รวมู่ที่�)งที่��ซึ่.)อจากพ�อค�าซึ่"�งเข้�ามู่าข้ายป็/Fยเคมู่�ถิ่"งในช/มู่ชน โด้ยส�ตรข้องป็/Fยเคมู่�ที่��ชาวนาใช�น� )นแตกต�างก�นไป็ตามู่ความู่ชอบ้ และตามู่ก&าล�งที่ร�พย�ข้องแต�ละคน ข้ณะที่�� ป็ระเภที่ที่��สอง ซึ่"�งถิ่.อเป็�นส�วนน�อยน�)นค.อ ชาวนาที่��เล.อกใช�แต�ป็/Fยช�วภาพ(ป็/Fยหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย�) เที่�าน�)น อ�นมู่�ส�วนป็ระกอบ้ที่��มู่าจากมู่�ลว�ว แกลบ้ ร&า และว�ตถิ่/ที่��ล�วนมู่าจากธรรมู่ชาต� โด้ยส�วนใหญ�ข้องคนในกล/�มู่น�)เป็�นสมู่าช�กข้องกล/�มู่กองที่/นป็/Fยหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย�บ้�านสมู่พรร�ตน� ที่�)งน�) การที่��ชาวนาบ้างคนไมู่�ได้�ใช�ป็/Fยชน�ด้ใด้ชน�ด้หน"�งเพ�ยงอย�างเด้�ยว แต�เล.อกที่��จะใช�ป็/Fยเคมู่�และป็/Fยช�วภาพผู้สมู่ก�น เน.�องจากได้�ร�บ้ค&าแนะน&าจากพ�อค�าข้ายป็/Fย และเห:นค/ณป็ระโยชน�ข้องป็/Fยที่�)งสองชน�ด้

อย�างไรก:ตามู่ การที่&านาในป็*น�)ต�องป็ระสบ้ป็3ญหาเก��ยวก�บ้ราคาป็/Fยเคมู่�ที่��ส�งข้")นมู่าก อ�นเป็�นผู้ลส.บ้เน.�องจากราคาน&)ามู่�นที่��ป็ร�บ้ต�วส�งข้")น โด้ยที่��ป็/Fยเคมู่�ข้ย�บ้ราคาเพ��มู่เป็�นป็ระมู่าณ 500 บ้าที่ต�อกระสอบ้ ส�งผู้ลให�เกษตรกรบ้างส�วนที่��เคยใช�ป็/Fยเคมู่�อย��ห�นมู่าใช�ป็/Fยช�วภาพที่��มู่�ราคาไมู่�ถิ่"ง 300 บ้าที่ ซึ่"�งบ้ร�ษ�ที่เอกชนแห�งหน"�งเข้�ามู่าเสนอข้ายถิ่"งในหมู่��บ้�าน (แมู่�เกษตรกรจะต�องจ�ายเง�นมู่�ด้จ&าค�าป็/Fยล�วงหน�าก:ตามู่) ที่�)งน�) ป็/Fยช�วภาพข้องบ้ร�ษ�ที่ด้�งกล�าวที่��เพ��งเร��มู่ใช�ก�นในป็*น�) ย�งเป็�นที่��ก�งข้าข้องบ้รรด้าเกษตรกรในช/มู่ชน โด้ยเฉพาะเกษตรกรที่��เป็�นสมู่าช�กข้องกล/�มู่กองที่/นป็/Fยหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย� EM ข้องหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� ว�าเป็�นป็/Fยที่��ป็ราศัจากส�วนผู้สมู่ที่��เป็�นสารเคมู่�หร.อไมู่� แต�ส��งที่��

80

Page 19: บทที่ 4 ตอน 120march

แน�นอนก:ค.อ ผู้��ที่��เคยใช�ป็/Fยเคมู่�ในป็*ก�อนหน�าน�)มู่�ได้�ค&าน"งว�าป็/Fยด้�งกล�าวจะใช�ว�ตถิ่/ด้�บ้จากสารเคมู่� หร.อจากธรรมู่ชาต� เพราะต�องการเพ�ยงเพ.�อป็ระหย�ด้ค�าใช�จ�ายให�ลด้ลง แมู่�กระน�)นก:ด้� ค�าใช�จ�ายต�อไร�ในการที่&านาน�)นเพ��มู่ส�งข้")นกว�าป็*ก�อน เพราะราคาน&)ามู่�นที่��ส�งข้")นที่&าให�ชาวบ้�านต�องเส�ยค�าน&)ามู่�นแพงข้")นส&าหร�บ้การใช�ไถิ่นา และการคมู่นาคมู่เด้�นที่าง เน.�องจากชาวบ้�านส�วนใหญ�เด้�นที่างไป็ที่��นาข้องตนโด้ยข้�บ้รถิ่อ�แตJน(รถิ่อ�ต�อก) และข้��รถิ่จ�กรยานยนต�

ส&าหร�บ้การเก:บ้เก��ยวผู้ลผู้ล�ตในฤด้�เก��ยวข้�าวช�วงป็ระมู่าณเด้.อนต/ลาคมู่ถิ่"งพฤศัจ�กายน ชาวบ้�านมู่�ว�ธ�เก��ยวข้�าวอย�� 2 ว�ธ�ค.อ การเก��ยวข้�าวด้�วยมู่.อ และการเก��ยวด้�วยรถิ่เก��ยวข้�าว ซึ่"�งการเก��ยวข้�าวด้�วยมู่.อถิ่"งแมู่�จะไมู่�เส�ยค�าจ�างในการจ�างรถิ่มู่าเก��ยวข้�าวในแป็ลงนาข้องตน แต�การใช�แรงงานคนจะเส�ยเวลามู่ากกว�า และจะที่&าให�ชาวบ้�านต�องเหน:ด้เหน.�อยเมู่.�อยล�ามู่ากกว�า อ�กที่�)งส�วนใหญ�ย�งต�องจ�างแรงงานจากคนนอกหมู่��บ้�านมู่าเก��ยวข้�าวให� เพราะแรงงานในคร�วเร.อนมู่�ไมู่�เพ�ยงพอต�อป็ร�มู่าณผู้ลผู้ล�ตที่��จะเก:บ้เก��ยว ที่�)งน�) เน.�องจากในป็3จจ/บ้�นป็ระเพณ�การลงแข้กเก��ยวข้�าว และด้&านาได้�ส�ญหายไป็จากช/มู่ชนแล�วป็ระมู่าณ 2-3 ป็*ที่��ผู้�านมู่า จะมู่�ก:แต�เพ�ยงการช�วยก�นเฉพาะในกล/�มู่เคร.อญาต�ที่��สน�ที่สนมู่ก�นเที่�าน�)น อย�างไรก:ตามู่ แมู่�ไมู่�มู่�การรวมู่คนลงแข้กเก��ยวข้�าวคราวละจ&านวนมู่าก ๆ เหมู่.อนเช�นอด้�ต แต�เมู่.�อฤด้�กาลที่��แล�วมู่�ชาวบ้�านอย�� 2 ครอบ้คร�วที่��ย�งช�วยก�นที่&านาระหว�างครอบ้คร�ว อ�กที่�)งย�งช�วยชาวบ้�านคนอ.�นที่&านาโด้ยไมู่�ค�ด้ค�าตอบ้แที่น ด้�วยความู่มู่/�งหว�งที่��จะเป็�นต�วอย�างที่��ด้�แก�ผู้��อ.�นในการร.)อฟL) นป็ระเพณ�การลงแข้กให�กล�บ้ค.นมู่าด้�งเด้�มู่

ในช�วงหล�งจากการเก��ยวข้�าว(ป็ระมู่าณเด้.อนธ�นวาคมู่)

ชาวนาส�วนใหญ�จะที่&าการไถิ่กลบ้ตอซึ่�งเพ.�อเป็�นป็/Fยให�ก�บ้ด้�นต�อไป็ หร.ออย�างน�อยก:ป็ล�อยตอซึ่�งไว�ให�เป็�นอาหารข้องว�วที่��ตนเล�)ยง ข้ณะที่��มู่�เพ�ยงบ้างส�วนที่��ย�งใช�ว�ธ�การก&าจ�ด้ตอซึ่�งโด้ยการจ/ด้ไฟเผู้า ซึ่"�งเป็�นว�ธ�ที่��ง�าย อ�กที่�)งย�งป็ระหย�ด้แรงงานและไมู่�ต�องเป็ล.องค�าน&)ามู่�นเหมู่.อน

81

Page 20: บทที่ 4 ตอน 120march

การใช�รถิ่ไถิ่ในการไถิ่กลบ้ตอซึ่�ง โด้ยหล�งจากน�)นชาวนาส�วนใหญ�จะป็ล�อยที่��ด้�นข้องตนเองให�ว�างไว� เพ.�อรอการที่&านาฤด้�ต�อไป็ในช�วงเด้.อนพฤษภาคมู่ แต�ชาวนาบ้างคนเล.อกที่��จะป็ล�กถิ่��วเข้�ยวในแป็ลงนาช�วงเด้.อนเมู่ษายนเพ.�อไถิ่กลบ้เป็�นป็/Fยพ.ชสด้ในช�วงป็ลายเด้.อนพฤษภาคมู่ถิ่"งต�นเด้.อนมู่�ถิ่/นายน โด้ยไมู่�รอที่��จะเก:บ้เมู่ล:ด้ถิ่��วเข้�ยวไป็ข้ายแต�อย�างใด้

ส�วนในเร.�องการข้ายข้�าวข้องชาวนาบ้�านสมู่พรร�ตน�น�)น มู่�ช�องที่างการข้ายข้�าวหอมู่มู่ะล�ที่��ค�อนข้�างหลากหลายที่�)งที่��เป็�นการข้ายให�แก�สหกรณ�การเกษตร หน�วยงานข้องร�ฐ และการข้ายให�แก�พ�อค�าคนกลางเป็�นรายบ้/คคล ซึ่"�งแหล�งที่��ร �บ้ซึ่.)อผู้ลผู้ล�ตอ�นเป็�นที่างเล.อกข้องชาวนาในช/มู่ชนมู่�อย�� 6 แหล�งด้�วยก�น ได้�แก�

1. สหกรณ�การเกษตรบ้/ณฑร�ก จ&าก�ด้ 2. สหกรณ�การเกษตรไร�สารเคมู่� จ&าก�ด้3. ธนาคารเพ.�อการเกษตรและสหกรณ� (ธกส.)

4. พ�อค�าคนกลางจากภายนอกช/มู่ชน5. พ�อค�าคนกลางที่��เป็�นชาวนาในช/มู่ชนเอง6. โรงส�ข้�าวต�าง ๆ

ที่�)งน�) เฉพาะชาวนาที่��ป็ล�กข้�าวโด้ยไมู่�ใช�สารเคมู่�ใด้ ๆ ไมู่�ว�าจะเป็�นป็/Fยเคมู่� สารก&าจ�ด้ศั�ตร�พ.ช สารก&าจ�ด้ว�ชพ.ช หร.อฮอร�โมู่นเคมู่�ที่��เร�งการเจร�ญเต�บ้โต ซึ่"�งเข้�าเป็�นสมู่าช�กข้องสหกรณ�การเกษตรไร�สารเคมู่� จ&า ก�ด้ (ในป็* พ.ศั. 2548 มู่�จ&า นวนป็ระมู่าณ 29 คน) จะสามู่ารถิ่ยกระด้�บ้ผู้ลผู้ล�ตข้องตนให�มู่�ค/ณภาพด้�ข้")นที่��สร�างความู่ป็ลอด้ภ�ยต�อผู้��บ้ร�โภค เน.�องจากผู้ลผู้ล�ตที่��ได้�น� )นเป็�นข้�าวที่��ไร�สารเคมู่�ซึ่"�งเร�ยกว�า ข้�าวอ�นที่ร�ย� อ�นส�งผู้ลให�“ ” ชาวนาที่��ป็ล�กข้�าวเจ�าป็ระเภที่น�)ได้�ราคาข้ายข้�าวส�งกว�าข้�าวเจ�าที่��วไป็ที่��ใส�สารเคมู่�ในการผู้ล�ต(ข้�าวหอมู่มู่ะล�อ�นที่ร�ย�ราคาป็ระมู่าณ 10 บ้าที่ต�อก�โลกร�มู่ ส�วนข้�าวหอมู่มู่ะล�ที่��วไป็ที่��มู่�ได้�ข้ายในราคาป็ระก�นข้องร�ฐบ้าลมู่�ราคาเพ�ยงป็ระมู่าณ 9

บ้าที่ต�อก�โลกร�มู่)

82

Page 21: บทที่ 4 ตอน 120march

โด้ยสมู่าช�กข้องสหกรณ�การเกษตรไร�สารเคมู่� จ&าก�ด้ ซึ่"�งป็ล�กข้�าวหอมู่มู่ะล�อ�นที่ร�ย�สามู่ารถิ่ที่��จะน&าผู้ลผู้ล�ตข้องตนไป็ข้ายให�ก�บ้สหกรณ�ฯ ได้� ซึ่"�งที่&าให�ที่างเล.อกข้องสมู่าช�กสหกรณ�ด้�งกล�าวมู่�มู่ากกว�าชาวนาคนอ.�น กล�าวค.อ สามู่ารถิ่น&าข้�าวข้องตนไป็ข้ายได้�ที่�)ง 6 แหล�งข้�างต�น เพราะชาวนาที่��เป็�นสมู่าช�กฯ บ้างคนย�งคงเป็�นสมู่าช�กข้องสหกรณ�การเกษตรบ้/ณฑร�ก จ&าก�ด้ อย��ด้�วย และมู่�ความู่ส�มู่พ�นธ�ที่��ด้�ก�บ้พ�อค�าคนกลางหลายคน ซึ่"�งในป็* พ.ศั. 2547 มู่�ชาวนาบ้างคนที่��เป็�นสมู่าช�กสหกรณ�การเกษตรไร�สารเคมู่� จ&าก�ด้ ซึ่"�งป็ล�กข้�าวอ�นที่ร�ย� น&าข้�าวเป็ล.อกข้องตนไป็ข้ายให�ก�บ้โรงส�ข้�าวที่��เข้�าร�วมู่โครงการข้องร�ฐบ้าล ที่�)งน�) เน.�องจากในป็*ด้�งกล�าวร�ฐบ้าลมู่�โครงการป็ระก�นราคาข้�าว โด้ยที่��ข้�าวหอมู่มู่ะล�ที่��วไป็(ข้�าวเคมู่�) มู่�ราคาป็ระมู่าณ 10 บ้าที่ ต�อก�โลกร�มู่ ซึ่"�งใกล�เค�ยงก�บ้ราคาข้�าวหอมู่มู่ะล�อ�นที่ร�ย�ที่��ร �บ้ซึ่.) อโด้ยสหกรณ�การเกษตรไร�สารเคมู่� จ&าก�ด้ ข้ณะที่��ชาวนาซึ่"�งไมู่�ได้�ป็ล�กข้�าวหอมู่มู่ะล�อ�นที่ร�ย� มู่�ที่างเล.อกที่��น�อยกว�าเพราะไมู่�อาจข้ายข้�าวให�ก�บ้สหกรณ�การเกษตรไร�สารเคมู่� จ&าก�ด้ ได้�

อย�างไรก:ตามู่ ส&าหร�บ้ชาวนาส�วนใหญ�ที่��ไมู่�ได้�เป็�นสมู่าช�กข้องสหกรณ�การเกษตรไร�สารเคมู่� จ&าก�ด้ จะน&าผู้ลผู้ล�ตไป็ข้ายให�ก�บ้พ�อค�าคนกลางไมู่�ว�าจะเป็�นพ�อค�าคนกลางในหร.อนอกช/มู่ชนซึ่"�งมู่าร�บ้ซึ่.)อถิ่"งบ้�านข้องชาวนาเอง เน.�องจากจะได้�ร�บ้เง�นค�าข้�าวในที่�นที่� อ�กที่�)งย�งเป็�นเพราะไมู่�สามู่ารถิ่รอคอยเจ�าหน�าที่��ข้องสหกรณ�การเกษตรบ้/ณฑร�ก จ&าก�ด้ มู่าร�บ้ข้�าวข้องตนที่��บ้�านได้� เพราะค�อนข้�างล�าช�าไมู่�ที่�นต�อความู่ต�องการข้องชาวบ้�านในการใช�เง�น ข้ณะที่�� หากชาวนาจะส�งข้�าวไป็ข้ายให�ก�บ้สหกรณ�การเกษตรบ้/ณฑร�ก จ&าก�ด้ ด้�วยต�วเองน�)นจะมู่�ต�นที่/นค�าข้นส�งที่��ส�งจนไมู่�ค/�มู่ค�าเที่�าก�บ้การข้ายข้�าวให�ก�บ้พ�อค�าคนกลาง

3.3 ร�ปแบบใน การบร�โภคั ส&าหร�บ้การบ้ร�โภคอาหารน�)น พบ้ว�าชาวบ้�านในช/มู่ชนร�บ้

ป็ระที่านอาหารง�าย ๆ ที่��สามู่ารถิ่ผู้ล�ตได้�เองในคร�วเร.อน ซึ่"�งส�วนใหญ�

83

Page 22: บทที่ 4 ตอน 120march

เป็�นอาหารที่��มู่�อย��แล�วในช/มู่ชน ไมู่�ว�าจะเป็�นข้�าวเหน�ยว ผู้�กสวนคร�วบ้างชน�ด้ เน.)อป็ลา เน.)อไก� เน.)อว�ว จ�)งหร�ด้ เห:ด้ และน&)าพร�ก หากอาหารบ้างชน�ด้ที่��ครอบ้คร�วข้องตนเองไมู่�ได้�ผู้ล�ตก:จะซึ่.)อจากร�านค�าในช/มู่ชน หร.อจากพ�อค�าภายนอกที่��ข้�บ้รถิ่กระบ้ะเข้�ามู่าเร�ข้�าย เช�น ผู้�กบ้างชน�ด้ ผู้ลไมู่� ข้นมู่หวาน ฯลฯ และโด้ยส�วนใหญ�เก.อบ้ร�อยละ 100 จะบ้ร�โภคข้�าวเหน�ยวเป็�นหล�ก โด้ยแต�ละครอบ้คร�วจะป็ล�กเองไว�บ้ร�โภคอย��แล�ว อย�างไรก:ตามู่ นอกจากร�านข้ายกJวยเต�Kยวในช/มู่ชนแล�ว ชาวบ้�านย�งมู่�ที่างเล.อกจากรถิ่เร�ข้ายอาหารป็ระเภที่ผู้�กผู้ลไมู่� รวมู่ที่�)งรถิ่ข้ายไอศักร�มู่ที่��เข้�ามู่าข้ายในช/มู่ชนอย��เป็�นป็ระจ&า ข้ณะที่�� การร�บ้ป็ระที่านอาหารฟ/ Eมู่เฟLอยอ.� น ๆ ที่��นอกเหน.อไป็จากอาหารในแต�ละมู่.)อน�)นมู่�ให�เห:นน�อยมู่าก จะมู่�บ้�างก:เฉพาะกล/�มู่เด้:กซึ่"�งพอมู่�ฐานะเที่�าน�)นที่��จะซึ่.)อข้นมู่จากร�านค�า รถิ่เร�ข้ายข้นมู่ หร.อเวลาที่��มู่�ตลาด้น�ด้ในที่/กว�นเสาร�

นอกจากอาหาร และส�นค�าที่��เป็�นข้�าวข้องเคร.�องใช�ป็ระจ&าว�นแล�ว ย�งมู่�การบ้ร�โภคส�นค�าฟ/ Eมู่เฟLอยเก�นกว�าความู่จ&าเป็�นข้องช�ว�ตอย��บ้�างแต�ไมู่�มู่ากน�ก เช�น บ้/หร�� และเหล�าเบ้�ยร� ซึ่"�งชาวบ้�านส�วนใหญ�จะด้.�มู่ส/ราร�วมู่ก�นเฉพาะช�วงเวลามู่�งานบ้/ญ หร.องานเล�)ยงในโอกาสต�าง ๆ อาจจะมู่�การบ้ร�โภคเป็�นป็ระจ&า เฉพาะบ้างคนเที่�าน�)น ส�วนการบ้ร�โภคส�นค�าฟ/ Eมู่เฟLอยอ.� น ๆ น�)นมู่�น�อยมู่าก ซึ่"�งส�วนหน"�งอาจเป็�นเพราะในหมู่��บ้�านไมู่�มู่�ส�นค�าฟ/ Eมู่เฟLอยจ&าหน�ายมู่ากมู่ายแต�อย�างใด้

3.4 ภาวะหน��ส�นชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�ส�วนใหญ� หร.อป็ระมู่าณมู่ากกว�าร�อยละ

90 มู่�ภาระหน�)ส�นไมู่�ที่างใด้ก:ที่างหน"�ง เน.�องจากช�องที่างข้องการก��ย.มู่เง�นที่��เสนอแก�ชาวบ้�านในช/มู่ชนน�)มู่�มู่ากมู่าย ไมู่�ว�าจะเป็�น กองที่/นหมู่��บ้�าน(กองที่/นเง�นล�านจากร�ฐบ้าล) ธนาคารหมู่��บ้�าน ธนาคารเพ.�อการเกษตรและสหกรณ� กองที่/นกล/�มู่แมู่�บ้�านที่อผู้�า บ้ร�ษ�ที่เอกชนที่��ข้ายส�นค�าเง�นผู้�อน สหกรณ�การเกษตรบ้/ณฑร�ก จ&าก�ด้ รวมู่ที่�)งการก��ย.มู่จากชาวบ้�านในหมู่��บ้�านที่��มู่�ฐานะด้� โด้ยมู่�จ&านวนมู่ากที่��เป็�นหน�)

84

Page 23: บทที่ 4 ตอน 120march

หลายแห�งในเวลาเด้�ยวก�น ซึ่"�งคนเหล�าน�)มู่�กจะที่&าการหมู่/นเว�ยนเง�นเพ.�อช&าระเง�นก��โด้ยการก��ย.มู่เง�นจากแหล�งอ.�น(แหล�งใหมู่�) เช�น เมู่.�อถิ่"งเวลาครบ้ก&า หนด้ค.นหน�) เง�นก��กองที่/นหมู่��บ้�าน ก:จะก��ย.มู่จากธนาคารหมู่��บ้�านมู่าใช�หน�)กองที่/นหมู่��บ้�าน โด้ยเมู่.�อค.นเง�นก��ข้องกองที่/นหมู่��บ้�านแล�ว สมู่าช�กข้องกองที่/นหมู่��บ้�านสามู่ารถิ่ก��ย.มู่เง�นจากกองที่/นหมู่��บ้�านในงวด้ต�อไป็ได้�(ในจ&านวนเง�นที่��เที่�าก�บ้งวด้ก�อน) ซึ่"�งเมู่.�อก��ย.มู่ในงวด้ใหมู่�ได้�แล�วก:จะถิ่�กน&ามู่าหมู่/นเว�ยนเพ.�อใช�ค.นเง�นก��เมู่.�อครบ้ก&าหนด้ช&าระข้องแหล�งอ.�น ๆ ที่��ตนก��ย.มู่มู่าต�อไป็ ที่�)งน�) พบ้ว�าชาวบ้�านหลายคนมู่�หน�)ส�นเพ��มู่ข้")น หร.อ/และหลายแหล�งมู่ากข้")น เพราะเง.�อนไข้ข้องเวลาที่��จะต�องใช�ค.นเง�นก�� ไมู่�ใช�เป็�นการก��ย.มู่จากแหล�งเง�นก��ที่��มู่�ด้อกเบ้�)ยเง�นก��ต&�ากว�าแที่นแหล�งเง�นก��ที่��มู่�ด้อกเบ้�)ยส�งกว�าแต�อย�างใด้ นอกจากน�)น การสร�างรายได้�ข้องชาวบ้�านก:ไมู่�สมู่ด้/ลก�บ้ป็ร�มู่าณรายจ�ายและหน�)ส�นอ�กด้�วย ข้ณะที่��ช�วงเวลาที่��ผู้�านมู่า ชาวบ้�านบ้างรายย�งส�ญเส�ยเง�นในแต�ละป็*ไป็ก�บ้การพน�นบ้างชน�ด้ และการแที่งหวยใต�ด้�นอ�กด้�วย

ที่�)งน�) ชาวบ้�านได้�มู่�การป็ร�บ้เป็ล��ยนพฤต�กรรมู่การก��ย.มู่เง�นตามู่นโยบ้ายข้องร�ฐบ้าลช/ด้ป็3จจ/บ้�น ที่��สน�บ้สน/นให�ชาวบ้�านเข้�าถิ่"งแหล�งที่/นได้�โด้ยง�าย และน&าเง�นที่/นจากร�ฐบ้าลไป็แก�ป็3ญหาหน�)นอกระบ้บ้ กล�าวค.อ แหล�งที่/นต�าง ๆ ที่�)งกองที่/นหมู่��บ้�าน หร.อการแป็ลงส�นที่ร�พย�เป็�นที่/นผู้�านโครงการข้องธนาคารเพ.�อการเกษตรและสหกรณ� ได้�ร�บ้การสนองตอบ้ต�อชาวบ้�านเป็�นอย�างด้� ต�วอย�างเช�น กองที่/นหมู่��บ้�านในป็3จจ/บ้�น(พ.ศั.

2548) มู่�จ&า นวนสมู่าช�กถิ่" ง 128 คน จาก 221 คร�ว เร.อน อย�างไรก:ตามู่ ป็3ญหาหน�)ส�นข้องชาวบ้�านในบ้�านสมู่พรร�ตน�ก:ย�งไมู่�หมู่ด้ไป็ อ�กที่�)งชาวบ้�านย�งต�องหวนกล�บ้มู่าก��ย.มู่กองที่/นหมู่��บ้�านอย��ในป็*ต�อไป็ จ"งกล�าวได้�ว�า ชาวบ้�านได้�กลายเป็�นน�กหมู่/นเง�นต�วยงไป็แล�ว โด้ยหากมู่�แหล�งเง�นก��ใหมู่� ๆ เก�ด้ข้")นมู่า ชาวบ้�านมู่�กจะไมู่�ป็ฏิ�เสธการก��

85

Page 24: บทที่ 4 ตอน 120march

เง�นจากแหล�งน�)น ๆ เพราะเป็�นป็ระโยชน�ที่��จะน&ามู่าแก�ไข้หน�)เด้�มู่ที่��มู่�อย�� แต�ก:ย�งไมู่�ละที่�)งแหล�งก��เง�นเด้�มู่ที่��เคยก��เง�นอย��ก�อนหน�าน�)

ที่�)งน�) ว�ตถิ่/ป็ระสงค�การก��ย.มู่ข้องชาวบ้�านหลายรายมู่�ได้�อย��ในที่�ศัที่างที่��จะน&าไป็ลงที่/น เพ.�อให�เก�ด้เป็�นรายได้� หร.อผู้ลโยชน�งอกเงยข้")นในอนาคต เช�น การก��ย.มู่เง�นไป็ต�อเต�มู่หร.อซึ่�อมู่แซึ่มู่บ้�าน การก��ย.มู่เง�นเพ.�อซึ่.)อรถิ่ไถิ่ค�นใหมู่�แมู่�ว�ารถิ่ไถิ่ค�นเด้�มู่ย�งใช�การได้�อย�� การก��ย.มู่เง�นเพ.�อซึ่.)อรถิ่กระบ้ะ(ที่�)ง ๆ ที่��ไมู่�มู่�ความู่จ&าเป็�นต�อล�กษณะงาน หร.อในเช�งป็ระโยชน�ใช�สอยเที่�าใด้) การก��ย.มู่เง�นในยามู่ข้าด้แคลนเพ.�อน&าไป็ซึ่.)ออาหารมู่าบ้ร�โภค การก��ย.มู่เพ.�อชด้ใช�หน�)ส�น ข้ณะที่��บ้างรายก��ย.มู่เง�นไป็ลงที่/นในล�กษณะที่��ไมู่�สามู่ารถิ่ค&านวณถิ่"งความู่สามู่ารถิ่ในการค.นเง�นก��ได้� เน.� องจากย�งไมู่�ที่ราบ้ว�าจะได้�ร�บ้ตอบ้แที่นเที่�าใด้ในอนาคต หร.อจะเก�ด้ความู่เส��ยงข้")นจากการลงที่/นคร�)งน�)นเพ�ยงใด้ เช�น การแป็ลงส�นที่ร�พย�เป็�นที่/นโด้ยการน&าที่��ด้�นไป็ค&)าป็ระก�น เพ.�อน&าเง�นมู่าซึ่.)อว�วเน.)อในราคาหลายหมู่.�นบ้าที่ โด้ยที่��ย�งไมู่�ที่ราบ้ว�าจะมู่�ผู้��มู่าต�ด้ต�อข้อซึ่.)อต�อในราคาเที่�าใด้ และว�วที่��ซึ่.)อมู่าน�)นจะสามู่ารถิ่น&าไป็เป็�นพ�นธ/�เพ.�อผู้ล�ตล�กว�วได้�ค/�มู่ค�าเพ�ยงใด้ อย�างไรก:ด้� การก��ย.มู่เง�นแต�ละคร�)งอาจมู่�ว�ตถิ่/ป็ระสงค�หลายอย�าง ที่�)งเพ.� อการลงที่/น เพ.� อการบ้ร�โภค เพ.�อลงที่/นที่างการศั"กษาให�ก�บ้บ้/ตร ฯลฯ แต�จากต�วอย�างที่�)งหลายเหล�าน�)เป็�นสาเหต/ที่��ชาวบ้�านไมู่�สามู่ารถิ่สร�างรายได้�มู่าค.นเง�นที่��ก��ย.มู่มู่าได้� และจ&าเป็�นต�องก��ย.มู่จากแหล�งอ.�นมู่าใช�เง�นก��ที่��ครบ้ก&าหนด้ก�อน

ด้�งน�)น ด้�วยป็3จจ�ยต�าง ๆ ไมู่�ว�าจะเป็�น พฤต�กรรมู่การบ้ร�โภคที่��ไมู่�เหมู่าะสมู่(ซึ่"�งเก�ด้จากค�าน�ยมู่ที่��ผู้�ด้ หร.อความู่อยากมู่�อยากได้�) การก��ย.มู่โด้ยมู่�ได้�พ�จารณาถิ่"งต�นที่/นเง�นก�� การใช�เง�นก��มู่าลงที่/นบ้นภาวะความู่เส��ยงหร.อข้าด้การวางแผู้น รายได้�ที่��ต&�าและต�นที่/นที่��ส�งในการที่&าเกษตรกรรมู่ รวมู่ที่�)งพฤต�กรรมู่ที่��ต�ด้น�ส�ยชอบ้ก��ย.มู่เง�น ได้� สร�างภาว ะห น�) ส�นอ� นพอกพ�น และเร.)อร�งอย�างรวด้เร:ว

86

Page 25: บทที่ 4 ตอน 120march

แมู่�ว�าชาวบ้�านจะมู่�เครด้�ตมู่ากข้")น(ก��เง�นได้�มู่ากข้")นกว�าแต�ก�อน) แต�กล�บ้ต�องตกเป็�นล�กหน�)ข้องที่�)งสถิ่าบ้�นการเง�นข้องร�ฐและเอกชน หมู่��บ้�าน ตลอด้จนชาวบ้�านด้�วยก�นเอง

4. ล�กษณะทางส�งคัมู และว�ฒนธรรมู4.1 ล�กษณะ ทาง ประชุากร และว�ถิ่�ชุ�ว�ติข้องชุาวบ�าน หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�มู่�จ&านวนคร�วเร.อนที่�)งส�)น 221 คร�วเร.อน

และมู่�ป็ระชากร 1,285 คน โด้ยมู่�ส�ด้ส�วนข้องป็ระชากรในว�ยต�าง ๆ ด้�งน�)

ผู้��ที่��มู่�อาย/ไมู่�เก�น 14 ป็* มู่�จ&านวน 21 %

ผู้��ที่��มู่�อาย/ 15-39 ป็* มู่�จ&านวน 48 %

ผู้��ที่��มู่�อาย/ 40-59 ป็* มู่�จ&านวน 21 %

ผู้��ที่��มู่�อาย/ต�)งแต� 60 ป็* ข้")นไป็ มู่�จ&านวน 10 %

ชาวบ้�านส�วนใหญ�มู่�เช.) อสายไที่ย-ลาว ซึ่"�งโด้ยมู่ากเป็�นครอบ้คร�วที่��อพยพมู่าจากอ&าเภออ/ที่/มู่พรพ�ส�ย จ�งหว�ด้ศัร�สะเกษ และบ้างส�วนมู่าจากพ.)นที่��อ&าเภอต�าง ๆ ข้องจ�งหว�ด้อ/บ้ลราชธาน� ได้�แก� อ&าเภอพ�บ้�ลมู่�งสาหาร อ&าเภอเข้.�องใน อ&าเภอนาจะหลวย ข้ณะที่��มู่�จ&านวนไมู่�ก��คนเที่�าน�)นที่��มู่�พ.)นเพจากจ�งหว�ด้อ.�น ๆ แต�ได้�แต�งงานก�บ้คนในหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� จ"งย�ายมู่าอย��ด้�วยก�นที่��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�

ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�มู่�ว�ถิ่�ช�ว�ตความู่เป็�นอย��ที่��เร�ยบ้ง�ายตามู่สภาพส�งคมู่ที่��วไป็ข้องชาวนาในชนบ้ที่ไที่ย ซึ่"�งความู่ผู้�กพ�นก�บ้การที่&าเกษตรกรรมู่ข้องชาวบ้�านในพ.) นที่��น�)มู่�มู่าต�)งแต�เร��มู่สร�างหมู่��บ้�าน ก�จว�ตรป็ระจ&าว�นช�วงฤด้�ที่&านาข้องชาวบ้�านที่��อย��ในว�ยแรงงาน จ"งเป็�นการออกไป็ที่&างานย�งพ.)นที่��แป็ลงนาข้องตนต�)งแต�ตอนเช�า และกล�บ้เข้�าบ้�านในช�วงเย:น ด้�งน�)น ระหว�างว�นจ"งเหล.ออย��แต�ผู้��ส�งอาย/ที่��อย��คอยด้�แลบ้�าน และแมู่�บ้�านบ้างส�วนที่��ที่อผู้�าไหมู่บ้ร�เวณใต�ถิ่/นบ้�านเที่�าน�)น ชาวบ้�านส�วนใหญ�จ"งไมู่�ค�อยได้�มู่�เวลาพบ้ป็ะพ�ด้ค/ยก�น หร.อไป็มู่าหาส��ก�นในช�วงเวลาเช�าตร� �จนถิ่"งตอนเย:น แต�อาจมู่�บ้�าง

87

Page 26: บทที่ 4 ตอน 120march

ส&าหร�บ้ชาวบ้�านบ้างคนในตอนที่��น&าอาหารเช�า และอาหารเพลไป็ถิ่วายพระสงฆ์�ที่��ว�ด้ โด้ยในช�วงหน�านา หร.อฤด้�การที่&านาน�)น กล/�มู่ชาวบ้�านบ้างกล/�มู่จะลด้ความู่ถิ่��ข้องก�จกรรมู่ที่��ที่&าร�วมู่ก�นลงไป็ เช�น กล/�มู่ธนาคารหมู่��บ้�านที่��เป็Hด้ที่&าการเพ�ยงเด้.อนละ 2 คร�)งเที่�าน�)น เมู่.�อเป็ร�ยบ้เที่�ยบ้ก�บ้ช�วงเก:บ้เก��ยวผู้ลผู้ล�ตที่��เป็Hด้ที่&าการที่/กส�ป็ด้าห� อย�างไรก:ตามู่ ในช�วงหล�งจากฤด้�เก:บ้เก��ยวไป็แล�ว ชาวบ้�านจะมู่�เวลาว�างมู่ากข้")น ซึ่"�งในช�วงน�)เองที่��จะสามู่ารถิ่เห:นชาวบ้�านร�วมู่ก�นที่&าก�จกรรมู่บ้าง อย�าง ไมู่�ว�าจะเป็�นงานพ�ฒนาช/มู่ชน หร.อการละเล�นต�าง ๆ เช�น การจ�ด้งานป็ระกวด้บ้�)งไฟ หร.อการน&าไก�มู่าชนก�น

4.2 ว�ฒนธรรมูประเพณ� ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�มู่�ป็ระเพณ�หลายอย�างที่��ส.บ้ที่อด้ต�อก�นมู่า

เป็�นเวลานานต�)งแต�เร��มู่สร�างหมู่��บ้�าน ซึ่"�งส�วนใหญ�เป็�นป็ระเพณ�ที่��เหมู่.อนก�บ้ช/มู่ชนต�าง ๆ ในพ.)นที่��ที่างภาคอ�สาน อ�นได้�แก�

งานบ้/ญก�ณฑ�เที่ศัน�มู่หาชาต� จ�ด้ข้")นในช�วงเด้.อนมู่�นาคมู่ข้องที่/กป็*

พ�ธ�รด้น&)าด้&าห�วผู้��ใหญ�ในว�นสงกรานต� ถิ่.อเป็�นงานป็ระเพณ�ในว�นเที่ศักาลส&าค�ญที่��คนในช/มู่ชนได้�มู่าอย��พร�อมู่หน�าพร�อมู่ตาก�น เน.�องจากผู้��ซึ่"�งย�ายไป็ที่&างานที่��กร/งเที่พฯ โด้ยเฉพาะคนร/ �นหน/�มู่สาว หร.อว�ยที่&างานได้�กล�บ้มู่าเย��ยมู่เย�ยนครอบ้คร�ว โด้ยในพ�ธ�น�)ชมู่รมู่ผู้��ส�งอาย/ถิ่.อเป็�นกล/�มู่ชาวบ้�านกล/�มู่หล�กที่��มู่�บ้ที่บ้าที่ในการจ�ด้งานให�มู่�การรด้น&)าด้&าห�วผู้��ใหญ�อ�นเป็�นที่��เคารพร�กในช/มู่ชน ตลอด้จนจ�ด้ให�มู่�การป็ฏิ�บ้�ต�ธรรมู่ในช�วงว�นสงกรานต� ไมู่�ว�าจะเป็�นการสวด้มู่นต�ไหว�พระ การน��งสมู่าธ� เด้�นจงกลมู่ และการน/�งข้าวห�มู่ข้าวข้องสมู่าช�กชมู่รมู่ผู้��ส�งอาย/ 1 ว�น 1 ค.น

พ�ธ�บ้วชข้�าวกรรมู่ ค.อพ�ธ�ที่��มู่/�งให�เด้:กน�กเร�ยนเป็�นคนด้� อย��ในศั�ลในธรรมู่ จ�ด้ข้")นที่��ต�วอ&าเภอบ้/ณฑร�ก โด้ยจ�ด้ให�มู่�การบ้วชพระและเณรในช�วงเด้.อนเมู่ษายนอ�นเป็�นช�วงที่��ป็Hด้ภาคเร�ยน ซึ่"�งเด้:กใน

88

Page 27: บทที่ 4 ตอน 120march

หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�จะเข้�าร�วมู่บ้วชเณรด้�วยเช�นก�นป็ระมู่าณป็*ละ 10-

20 คนงานบ้/ญบ้�)งไฟ จ�ด้ข้")นป็ระมู่าณป็ลายเด้.อนพฤษภาคมู่ โด้ย

จะเล.อกช�วงเวลาที่��ไมู่�ตรงก�นก�บ้ว�นที่��จ�ด้งานข้องหมู่��บ้�านข้�างเค�ยง ที่�)งน�) เพ.�อให�ชาวบ้�านต�างหมู่��บ้�านมู่�โอกาสเข้�าร�วมู่งานได้� ซึ่"�งในงานบ้/ญบ้�)งไฟข้องที่��น��มู่�การจ�ด้ป็ระกวด้บ้�)งไฟอ�นเป็�นก�จกรรมู่ที่��สน/กสนาน และมู่�ชาวบ้�านเข้�าร�วมู่งานเป็�นจ&านวนมู่าก ข้ณะที่��งานบ้/ญบ้�)งไฟในบ้างป็*จะมู่�การจ�ด้ป็ระกวด้ฟ@อนร&าร�วมู่ก�บ้หมู่��บ้�านข้�างเค�ยงอ�กด้�วย

4.3 ภ�มู�ป4ญญาชุาวบ�านความู่โด้ด้เด้�นในเร.�องภ�มู่�ป็3ญญาชาวบ้�านข้องหมู่��บ้�านสมู่พร

ร�ตน� ค.อ ความู่ร� �ด้�านการร�กษาโรคภ�ยไข้�เจ:บ้โด้ยใช�สมู่/นไพร ซึ่"�งถิ่�กส��งสมู่และส.บ้ที่อด้ต�อก�นมู่าช�านานต�)งแต�ก�อนการต�)งถิ่��นฐานที่��หมู่��บ้�านแห�งน�) โด้ยผู้��ส�งอาย/บ้างคนในช/มู่ชนได้�เร�ยนร� � และร�บ้ที่อด้ต&าราสมู่/นไพรจากบ้รรพบ้/ร/ษต�)งแต�สมู่�ยที่��อาศั�ยอย��ในถิ่��นฐานเด้�มู่ที่��อ&าเภออ/ที่/มู่พรพ�ส�ย จ�งหว�ด้ศัร�สะเกษ ที่�)งน�) ส&าหร�บ้ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�ย/คป็3จจ/บ้�นโด้ยส�วนใหญ�แล�ว การร�กษาโรคด้�วยการใช�สมู่/นไพรถิ่.อเป็�นที่างเล.อกที่��ชาวบ้�านเล.อกหล�งจากการร�กษาด้�วยว�ธ�การที่างแพที่ย�แผู้นสมู่�ยใหมู่�ไมู่�ป็ระสบ้ผู้ลส&าเร:จ แต�เมู่.�อชาวบ้�านที่��เจ:บ้ป็Eวยหน�กถิ่"งมู่.อข้องคนเฒ�าคนแก�ในช/มู่ชนที่��มู่�ความู่ร� �ความู่ช&านาญในการใช�สมู่/นไพรร�กษาบ้รรเที่าโรคแล�วน�)น ผู้��ป็Eวยที่��ส�)นหว�งก�บ้ความู่เจ:บ้ป็Eวยข้องตน และการแพที่ย�สมู่�ยใหมู่� กล�บ้หายจากความู่เจ:บ้ป็Eวยน�)นราวก�บ้ป็าฏิ�หาร�ย� อย�างไรก:ตามู่ กล/�มู่คนในช/มู่ชนที่��มู่�ความู่ร� �เร.�องสมู่/นไพรย�งมู่�เพ�ยงเฉพาะคนเฒ�าคนแก�เที่�าน�)น เน.�องจากคนร/ �นหล�งไมู่�ได้�เล:งเห:นความู่ส&าค�ญ หร.อสนใจในค/ณค�าข้องสมู่/นไพร และภ�มู่�ป็3ญญาการร�กษาโรคแบ้บ้พ.)นบ้�านแต�อย�างใด้

นอกจากภ�มู่�ป็3ญญาด้�านสมู่/นไพร ชาวบ้�านที่��ส�งอาย/บ้างคนย�งสามู่ารถิ่ร�กษาโรคบ้างอย�างด้�วยว�ธ�ที่างไสยศัาสตร� ซึ่"�งผู้��ที่��ที่&าการ

89

Page 28: บทที่ 4 ตอน 120march

ร�กษาว�ธ�น�)เร�ยกว�า หมู่อเป็Eา โด้ยที่��หน"�งในน�)นก:ค.อ ผู้��ใหญ�บ้�านคน“ ”

เก�าที่��เป็�นผู้��ใหญ�บ้�านมู่ายาวนานกว�า 18 ป็*

4.4 ศึาสนา และคัวามูเชุ'�อชาวบ้�านร�อยละ 100 น�บ้ถิ่.อศัาสนาพ/ที่ธ โด้ยมู่�การป็ระกอบ้

พ�ธ�กรรมู่ในว�นส&าค�ญที่างพ/ที่ธศัาสนาโด้ยเฉพาะว�นเข้�าพรรษาซึ่"�งมู่�การแห�เที่�ยนที่��ว�ด้สมู่พรร�ตนารามู่ที่/กป็* นอกจากน�)น ที่/กว�นพระจะมู่�ชาวบ้�านจ&า นวนมู่ากมู่าที่&า บ้/ญที่��ว�ด้ อย�างไรก:ตามู่ ชาวบ้�านป็ระมู่าณ 10 คนโด้ยเฉพาะบ้รรด้าแมู่�บ้�านจะน�บ้ถิ่.อศัาสนาซึ่"�งชาวบ้�านเร�ยกก�นต�ด้ป็ากว�า โยเร ที่��มู่�ชาวบ้�านจากหมู่��บ้�านใกล�เค�ยงมู่า“ ”

ช�กชวนให�เข้�าเป็�นสมู่าช�ก โยเรที่��ชาวบ้�านเร�ยกจนต�ด้ป็ากน�)นแที่�จร�งเป็�นศัาสนาพ/ที่ธที่��น�บ้ถิ่.อพระศัร�อร�ยเมู่ตไตรย�ซึ่"�งชาวญ��ป็/Eนน&าเข้�ามู่าเผู้ยแผู้�ในป็ระเที่ศัไที่ย มู่�แนวที่างในการสอนสมู่าช�กที่��ไมู่�แตกต�างจากศัาสนาพ/ที่ธโด้ยที่��วไป็มู่ากน�ก แต�มู่�ล�กษณะพ�เศัษตรงที่��มู่� พ�ธ�การ“

ร�บ้พระ ซึ่"�งเป็�น” พ�ธ�การเช�าพระห�อยคอจากมู่�ลน�ธ�ที่��เผู้ยแพร�ศัาสนาด้�งกล�าว และสามู่ารถิ่น&าพระที่��ได้�ร�บ้มู่าน�)นที่&าพ�ธ�เพ.�อร�กษาโรคภ�ยไข้�เจ:บ้ให�ก�บ้ผู้��อ.�นที่��เร�ยกว�า โยเร “ ” ได้� นอกจากน�)น ศัาสนาด้�งกล�าวย�งเผู้ยแพร�ความู่ร� �เก��ยวก�บ้เกษตรกรรมู่ที่างเล.อก โด้ยสอนให�สมู่าช�กร� �จ�กการที่&าน&)าหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย�มู่าใช�ในการเกษตร รวมู่ที่�)งสอนให�พ"�งพาตนเองด้�วยการเล�)ยงป็ลา และเล�)ยงกบ้อ�กด้�วยตามู่แนวที่างเศัรษฐก�จพอเพ�ยงอ�กด้�วย

ส�วนในเร.�องความู่เช.�อน�)น ชาวบ้�านแห�งน�)มู่�ความู่เช.�อในเร.�องส��งศั�กด้�7ส�ที่ธ�7ที่��คอยป็กป็@องด้�แลชาวบ้�าน โด้ยความู่เช.�อน�)ส.บ้ที่อด้มู่าจากคนร/ �นแรก ๆ ที่��เข้�ามู่าต�)งถิ่��นฐานในบ้ร�เวณหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ว�ามู่�ส��งศั�กด้�7ส�ที่ธ�7ที่��เร�ยกก�นว�า เจ�าป็�E มู่�อ&านาจบ้ารมู่�ที่��ก&าหนด้ความู่เป็�น“ ”

ไป็ข้องคนในหมู่��บ้�าน ซึ่"�งคร�)งหน"�งเคยมู่�เหต/การณ�ที่��ชาวบ้�านล�มู่ป็Eวยอย�างหน�กหลายรายในช�วงเวลาใกล�ก�นโด้ยไมู่�ที่ราบ้สาเหต/ โด้ยหล�งจากที่��มู่�คนเฒ�าคนแก�ในหมู่��บ้�านไป็เคารพส�กการะ และข้ออภ�ยเจ�าป็�Eแล�ว เหต/การณ�ร�ายแรงต�าง ๆ ในหมู่��บ้�านก:ด้�ข้")น และกล�บ้เข้�าส��ภาวะ

90

Page 29: บทที่ 4 ตอน 120march

ป็กต�ด้�งเด้�มู่ นอกจากน�)น นายป็ระด้�ษฐ� จ�นที่&า ย�งเคยอ/บ้�ต�เหต/ข้าห�กที่��เช.�อว�าเป็�นอ&านาจข้องเจ�าป็�Eอ�กด้�วย โด้ยเมู่.�อหลายป็*ก�อนเข้าพยายามู่จะต�ด้ต�นไมู่�ใหญ�ในที่��นาเพ.�อเพ��มู่พ.)นที่��ป็ล�กข้�าวให�มู่ากข้")น จ"งได้�จ�างชาวบ้�านที่��มู่�รถิ่ต�กด้�นมู่าด้&า เน�นการคร�)งน�)น ซึ่"�งระหว�างที่��เจ�าข้องรถิ่ต�กด้�น และนายป็ระด้�ษฐ�ก&าล�งช�วยก�นที่&าการต�ด้ต�นไมู่� ป็รากฎว�าเจ�าข้องรถิ่ต�กด้�นบ้�งค�บ้รถิ่โด้ยข้ย�บ้ส�วนข้องรถิ่ที่��ใช�ในการต�กด้�นไป็กระแที่กถิ่�กข้าข้องนายป็ระด้�ษฐ�จนข้าห�ก เหต/การณ�น�)ที่&าให�เข้าและภรรยาเช.�อว�าเก�ด้จากเจ�าป็�Eโกรธที่��ค�ด้ต�ด้ต�นไมู่�ใหญ�ในที่��นา ส�งผู้ลให�ครอบ้คร�วข้องนายป็ระด้�ษฐ�ไมู่�ได้�ต�ด้ต�นไมู่�อ�กเลยต�)งแต�น�)นเป็�นต�นมู่า ซึ่"�งผู้��ศั"กษาพบ้ว�า แมู่�ชาวบ้�านในหมู่��บ้�านบ้างคนอาจมู่�การต�ด้ไมู่�ไป็ใช�งานอย��บ้�าง แต�ก:ย�งไมู่�มู่�คนใด้ที่��ต�ด้ต�นไมู่�ในแป็ลงนาข้องตนจนหมู่ด้เพ.�อหว�งที่��จะเพ��มู่เน.)อที่��ในการป็ล�กข้�าวให�มู่ากข้")น

อย�างไรก:ตามู่ ในแต�ละป็*น�)นชาวบ้�านจะน&าไก�มู่าเซึ่�นไหว�เจ�าป็�Eในว�นเสาร�แรกข้องเด้.อน 3 และว�นเสาร�แรกข้องเด้.อน 6 โด้ยมู่�ความู่เช.�อที่��ว�าหากคางข้องไก�สวย คอและห�วไก�ช�)เงยข้")นตรงจะมู่�ความู่อ/ด้มู่สมู่บ้�รณ� อย��ด้�ก�นด้� ป็ล�กได้�ข้�าวมู่าก และชาวบ้�านไมู่�เจ:บ้ไข้�ได้�ป็Eวย นอกจากน�)น ชาวบ้�านย�งมู่�การป็ฏิ�บ้�ต�ส.บ้ที่อด้ร/ �นแล�วร/ �นเล�าในความู่เช.�อเร.�อง ว�นฟ@าเป็Hด้ก/ญแจ อ�นเป็�นว“ ” �นข้")น 3 ค&�า เด้.อน 3 ที่��คนเฒ�าคนแก�จะสอนล�กหลานให�น&าเอามู่�ลส�ตว�ไป็ใส�นาในว�นน�) เพราะถิ่.อเป็�นศั�ร�มู่งคล หร.อเป็�นฤกษ�งามู่ยามู่ด้�ข้องชาวนา ซึ่"�งเช.�อว�าถิ่�าเก�ด้ฟ@าแลบ้บ้นที่�องฟ@าด้�านใด้ ด้�านน�)นจะมู่�ฝนตกช/กกว�าด้�านอ.�น

4.5 การศึ�กษาชาวบ้�านส�วนใหญ�จบ้การศั"กษาในระด้�บ้ป็ระถิ่มู่ศั"กษาตอน

ป็ลาย แต�ส&าหร�บ้กล/�มู่คนที่��อย��ในช�วงว�ยร/ �นในป็3จจ/บ้�นมู่�ระด้�บ้การศั"กษาที่��ส�งข้")น ที่�)งน�) ส&าหร�บ้การศั"กษาต�)งแต�ช�)นป็ระถิ่มู่ศั"กษาถิ่"งช�)นมู่�ธยมู่ศั"กษาป็*ที่�� 3 น�)น ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�ส�วนใหญ�จะส�งบ้/ตรหลานข้องตนเข้�าศั"กษาในโรงเร�ยนบ้�านสมู่พรร�ตน� ซึ่"�งที่��ผู้�านมู่าที่างโรงเร�ยนได้�ข้ยายช�)นเร�ยนเป็�นระยะ ๆ จนกระที่��งสามู่ารถิ่เป็Hด้สอนถิ่"ง

91

Page 30: บทที่ 4 ตอน 120march

ระด้�บ้มู่�ธยมู่ศั"กษาป็*ที่�� 3 ได้� บ้างส�วนเล.อกที่��จะส�งบ้/ตรหลานไป็ศั"กษาในโรงเร�ยนที่��อย��ต&าบ้ลอ.�น ในต�วอ&าเภอบ้/ณฑร�ก และโรงเร�ยนที่��อย��ในอ&าเภอเมู่.อง อย�างไรก:ตามู่ คนร/ �นใหมู่�ข้องช/มู่ชนแห�งน�)ที่��มู่�โอกาสได้�ศั"กษาถิ่"งระด้�บ้ป็ร�ญญาตร�ก:มู่�เช�นก�น แต�เป็�นจ&านวนน�อยมู่ากเพ�ยงป็ระมู่าณ 4-5 คน และที่�)งหมู่ด้เมู่.�อจบ้การศั"กษาแล�วจะที่&างานในกร/งเที่พฯ

นอกจากการศั"กษาในระบ้บ้แล�ว ชาวบ้�านบ้างคนย�งเข้�าถิ่"งความู่ร� �เก��ยวก�บ้การที่&าเกษตรไร�สารเคมู่�เป็�นคร�)งคราวโด้ยมู่�กรมู่ที่หารราบ้ที่�� 6 สน�บ้สน/นส�งเสร�มู่ให�ชาวบ้�านเข้�าร�วมู่การอบ้รมู่ที่�)งที่��ในหมู่��บ้�านเอง ที่��ศั�นย�อบ้รมู่ป็Eาด้งนาที่ามู่ อ&าเภอวาร�นช&าราบ้ จ�งหว�ด้อ/บ้ลราชธาน� รวมู่ที่�)งการด้�งานในช/มู่ชนที่��ป็ระสบ้ความู่ส&าเร:จแล�ว

4.6 ส�ข้ภาพ จากรายงานผู้��ป็Eวยนอกตามู่กล/�มู่สาเหต/ข้องศั�นย�

ส/ข้ภาพช/มู่ชนบ้�านสมู่พรร�ตน� ต�)งแต�ว�นที่�� 1 มู่.ค. 2547 - 30 ธ.ค.

2547 พบ้ว�า สาเหต/ข้องการป็Eวยอ�นด้�บ้ต�น ๆ ก:ค.อ โรคที่��เก��ยวก�บ้ระบ้บ้หายใจมู่�จ&า นวน 1,821 คร�)ง หร.อค�ด้เป็�น 37 % จากจ&านวนการป็Eวยที่�)งหมู่ด้ โรคที่��เก��ยวก�บ้ระบ้บ้ย�อยอาหารจ&านวน 730

คร�)ง หร.อค�ด้เป็�น 15 % ข้ณะที่��การเจ:บ้ป็Eวยด้�วยโรคที่��เก��ยวก�บ้ระบ้บ้กล�ามู่เน.)อก:มู่�ไมู่�น�อยเช�นก�น ค.อ 474 คร�)ง ซึ่"�งจากสถิ่�ต�ด้�งกล�าว ป็ระกอบ้ก�บ้การส�มู่ภาษณ�ก�บ้ที่างเจ�าหน�าที่��ฯ และการส�งเกตการณ�ข้องผู้��ศั"กษาแล�วน�)น ผู้��ป็Eวยที่��เจ:บ้ป็Eวยด้�วยสาเหต/จากก�จกรรมู่ที่��เก��ยวก�บ้การที่&าเกษตรกรรมู่มู่�ให�เห:นเป็�นป็ระจ&า ไมู่�ว�าจะเป็�นการป็วด้เมู่.�อยกล�ามู่เน.)อ หร.อตามู่ส�วนต�าง ๆ ข้องร�างกาย เช�น ข้า หล�ง แข้น ฯลฯ

4.7 การย�ายถิ่��น การย�ายถิ่��นข้องชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�มู่�ให�เห:นอย��เน.อง ๆ

ซึ่"�งโด้ยมู่ากเป็�นการย�ายถิ่��นข้องกล/�มู่คนที่��อย��ในช�วงว�ยร/ �น และว�ย

92

Page 31: บทที่ 4 ตอน 120march

ที่&างานที่��ส&าเร:จการศั"กษาในระด้�บ้ป็ระถิ่มู่ศั"กษา หร.อมู่�ธยมู่ศั"กษาป็*ที่�� 3 แล�ว เพ.�อไป็ที่&างานในโรงงานอ/ตสาหกรรมู่ที่��อย��ในพ.)นที่��จ�งหว�ด้กร/งเที่พฯ และสมู่/ที่รป็ราการ จากการช�กชวน และความู่ช�วยเหล.อจากคนที่��ย�ายไป็อย��ก�อนหน�าน�)น โด้ยชาวบ้�านที่��ย�ายถิ่��นไป็ที่&างานแห�งอ.�นมู่�เป็�นจ&านวนมู่าก จนกระที่��งในหมู่��บ้�านไมู่�ค�อยพบ้ชาวบ้�านที่��อย��ในว�ยหน/�มู่สาวส�กเที่�าใด้น�ก ซึ่"�งในช�วงเที่ศักาลที่��มู่�ว�นหย/ด้ต�ด้ต�อก�นหลายว�น เช�น ช�วงเที่ศักาลว�นสงกรานต� และว�นข้")นป็*ใหมู่� ผู้��คนเหล�าน�)จะกล�บ้มู่าเย��ยมู่เย�ยนบ้�านเก�ด้ อย�างไรก:ตามู่ ผู้��ที่��ย�ายถิ่��นเพ.�อไป็ที่&างานน�)น บ้างส�วนต�ด้ส�นใจกล�บ้มู่าบ้�านเก�ด้ข้องตนหล�งจากที่��ที่&างานได้�เพ�ยงช��วระยะเวลาไมู่�ก��ป็* ซึ่"�งการกล�บ้มู่าที่&างานก�บ้ครอบ้คร�วในหมู่��บ้�านส�วนใหญ�เป็�นการที่&านา ข้ณะที่��มู่�เพ�ยงส�วนน�อยที่��กล�บ้มู่าป็ระกอบ้อาช�พร�บ้จ�าง หร.อค�าข้าย

5. ล�กษณะ และประสบการณ5ในการพ�ฒนาหมู�0บ�านข้องชุาวบ�านจากการที่��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�เป็�นช/มู่ชนชาวนาในชนบ้ที่ ที่��มู่�

ล�กษณะร�วมู่ในด้�านอาช�พ กล�าวค.อแที่บ้ที่/กครอบ้คร�วเป็�นเกษตรกร และเป็�นชาวนาเหมู่.อนก�นเก.อบ้ที่�)งหมู่ด้ อ�กที่�)งชาวบ้�านส�วนใหญ�ข้องหมู่��บ้�านอพยพมู่าจากพ.)นที่��เด้�ยวก�น(เน.�องจากผู้��ที่��มู่าอาศั�ยอย��ที่��น��ก�อนได้�ช�กชวนญาต�พ��น�องให�อพยพตามู่ก�นมู่า) จ"งมู่�ความู่ส�มู่พ�นธ�ในล�กษณะที่��เป็�นเคร.อญาต�ก�นระหว�างครอบ้คร�ว มู่�กพบ้ว�าชาวบ้�านแต�ละคนล�วนเป็�นญาต� หร.อใช�นามู่สก/ลเด้�ยวก�นก�บ้ครอบ้คร�วอ.�นในหมู่��บ้�านเด้�ยวก�น นอกจากน�)น ช/มู่ชนย�งมู่�ผู้��น&าที่��เข้�มู่แข้:ง ค.อพระคร�ร�ตนสราภ�ว�ฒน�(เจ�าอาวาส) และนายที่องศัร� เกต/ก/ล(ผู้��ใหญ�บ้�านคนแรก) ซึ่"�งมู่�ความู่ข้ย�นหมู่��นเพ�ยรในการที่&างานเพ.�อป็ระโยชน�ส�วนรวมู่ มู่�ความู่ซึ่.�อส�ตย�ส/จร�ต และเป็�นที่��เคารพเช.�อถิ่.อข้องชาวบ้�าน ด้�งน�)นสภาพความู่เป็�นช/มู่ชนในล�กษณะด้�งกล�าว ได้�ที่&าให�ในช�วงที่ศัวรรษแรกหล�งจากก�อต�)งหมู่��บ้�านน�)น ช/มู่ชนค�อนข้�างจะมู่�ความู่เป็�นเอกภาพที่�)งในด้�านส�งคมู่ และเศัรษฐก�จ ชาวบ้�านมู่�ความู่ร�กใคร�กลมู่เกล�ยวก�น อ�กที่�)งมู่�ความู่สามู่�คค�ช�วยเหล.อก�นในก�จกรรมู่ต�าง ๆ ไมู่�ว�าจะเป็�น

93

Page 32: บทที่ 4 ตอน 120march

งานข้องที่างหน�วยงานราชการที่��ต�องอาศั�ยการมู่�ส�วนร�วมู่จากคนในช/มู่ชน หร.องานที่��ชาวบ้�านเป็�นผู้��ค�ด้ร�เร��มู่เอง แมู่�ว�าในระยะหล�งซึ่"�งผู้��ใหญ�บ้�านที่องศัร� เกต/ก/ลจะเส�ยช�ว�ตไป็แล�ว แต�ภาพข้องความู่สามู่�คค�เป็�นอ�นหน"�งอ�นเด้�ยวก�นข้องชาวบ้�านย�งคงมู่�ให�เห:นอย�� ซึ่"�งสามู่ารถิ่เห:นได้�จากการที่��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ได้�ร�บ้รางว�ลรองชนะเล�ศัระด้�บ้จ�งหว�ด้ป็* พ.ศั. 2526 และรางว�ลรองชนะเล�ศัระด้�บ้ภาคป็* พ.ศั.

2534 ในการป็ระกวด้หมู่��บ้�านอาสาสมู่�ครพ�ฒนา และป็@องก�นตนเอง(อพป็.)

อย�างไรก:ตามู่ มู่�บ้/คคลส&าค�ญอ�กหลายคนที่��มู่�บ้ที่บ้าที่ในการพ�ฒนาหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� โด้ยหน"�งในจ&านวนน�)นก:ค.อ นายฤกษ�ช�ย พลศัร� ผู้��อ&านวยการโรงเร�ยนบ้�านสมู่พรร�ตน� ซึ่"�งเป็�นผู้��ที่��ช�วยเหล.อป็ระสานงาน และเป็�นที่��ป็ร"กษาให�แก�ชาวบ้�านในหลายก�จกรรมู่ ไมู่�ว�าจะเป็�นการก�อต�)งธนาคารหมู่��บ้�าน ชมู่รมู่ผู้��ส�งอาย/ และการป็ล�กสวนป็Eาเฉล�มู่พระเก�ยรต�

“เด้�Kยวน�)ผู้มู่ก:ด้�ใจว�าเข้าสามู่ารถิ่ช�วยต�วเองได้� เมู่.�อก�อนข้าด้ผู้มู่ไมู่�ได้� ถิ่�าข้าด้ผู้มู่ก: ไมู่�ได้�ที่&า อย�างชมู่รมู่ผู้��ส�งอาย/ มู่�อย��ว�นหน"�งเข้าจ�ด้งานว�นพ�อก�น พอด้�ผู้มู่ต�ด้ธ/ระ

เลยไมู่�ได้�เป็�นคนน&าชาวบ้�านที่&าก�จกรรมู่เหมู่.อนเคย ป็รากฎว�างานในว�นน�)นล�มู่ไป็ ไมู่�มู่�ใครพาที่&า หล�ง ๆ ผู้มู่เลยค�อย ๆ ให�พวกเข้าที่&าก�นเอง โด้ยผู้มู่ให�อาจารย�คน อ.�นคอยด้�อย��ห�าง ๆ ก:ป็รากฏิว�าพวกเข้าที่&าก�นได้�นะ หล�ง ๆ ก:เลยไมู่�ต�องมู่�ผู้มู่แล�ว ก:ที่&าก�จกรรมู่ก�นเองได้�” (ฤกษ�ช�ย พลศัร�, ส�มู่ภาษณ�)

ในสมู่�ยก�อนที่��เร��มู่ก�อต�)งหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ข้")นมู่าได้�ไมู่�นานน�)น ชาวบ้�านมู่�ว�ธ�การในการพ�ฒนาช/มู่ชนข้องตนด้�วยการระด้มู่การมู่�ส�วนร�วมู่ระหว�างชาวบ้�านด้�วยก�นเอง และพ"�งพาตนเองมู่าโด้ยตลอด้ แต�ในระยะหล�งเร��มู่มู่�หน�วยงานข้องที่างภาคร�ฐ และองค�กรพ�ฒนาเอกชนเข้�ามู่ามู่�ส�วนร�วมู่ในการส�งเสร�มู่การพ�ฒนาหมู่��บ้�าน ซึ่"�งเมู่.�อเวลา

94

Page 33: บทที่ 4 ตอน 120march

ย��งผู้�านไป็เที่�าใด้ก:ย��งที่&าให�บ้ที่บ้าที่ข้องหน�วยงานจากภายนอกช/มู่ชนเด้�นช�ด้ข้")น โด้ยเฉพาะอย�างย��ง ในช�วงที่��ช/มู่ชนได้�ก�อต�)งศั�นย�ส�งเสร�มู่ศั�ลป็าช�พบ้�านสมู่พรร�ตน�ข้") น อ�นส�งผู้ลให�หน�วยงานที่หารในพ.)นที่��(กรมู่ที่หารราบ้ที่�� 6) ที่��มู่�ส�วนเก��ยวข้�องก�บ้โครงการต�าง ๆ ในพระราชด้&าร� เข้�ามู่ามู่�ส�วนส&าค�ญต�อช�ว�ตความู่เป็�นอย��ข้องชาวบ้�านสมู่พรร�ตน� และมู่�บ้ที่บ้าที่ส&าค�ญที่��ส/ด้เมู่.�อเที่�ยบ้ก�บ้หน�วยงานอ.�น ๆ ที่��เข้�ามู่าในช/มู่ชน

การก�อต�)งศั�นย�ส�งเสร�มู่ศั�ลป็าช�พบ้�านสมู่พรร�ตน� เป็�นเหต/การณ�ที่��ได้�ส�งผู้ลกระที่บ้ต�อช/มู่ชนแห�งน�)ในหลาย ๆ ด้�าน ป็ระการแรกส/ด้น�)นก:ค.อ ผู้ลต�อช.�อเส�ยงข้องช/มู่ชนอ�นเป็�นที่��ร� �จ�กไป็ที่��วจ�งหว�ด้อ/บ้ลราชธาน� ในฐานะที่��เป็�นแหล�งผู้ล�ตผู้�าไหมู่มู่�ด้หมู่��ค/ณภาพส�ง โด้ยผู้�าไหมู่ถิ่.อเป็�นส�นค�า ซึ่"�งสร�างรายได้�ให�แก�กล/�มู่แมู่�บ้�านที่อผู้�าข้องช/มู่ชนเป็�นเวลากว�าส�บ้ป็*มู่าแล�ว แต�นอกจากน�)น ภายหล�งจากการก�อต�)งศั�นย�ฯ แผู้นก&าหนด้การในการเสด้:จพระราชด้&าเน�นเย��ยมู่เย�ยนราษฎรข้องสมู่เด้:จพระนางเจ�าฯ พระบ้รมู่ราช�น�นาถิ่ในหลายป็*ที่��ผู้�านมู่า มู่�กจะมู่�ศั�นย�ฯ แห�งน�) และหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�เป็�นที่��หมู่ายข้องการเสด้:จฯ ป็ระเด้:นน�)ที่&าให�หน�วยงานราชการต�าง ๆ เข้�ามู่าเตร�ยมู่การในการร�บ้เสด้:จฯ ด้�วยการเช�ญชวน และข้อความู่ร�วมู่มู่.อจากชาวบ้�านให�ด้�แลความู่สะอาด้บ้ร�เวณบ้�านเร.อนข้องตน ป็ร�บ้ป็ร/งถิ่นนในหมู่��บ้�าน ป็ล�กพ.ชผู้�กสวนคร�วไว�ตามู่ร�มู่ร�)วบ้�าน ข้/ด้บ้�อเล�)ยงป็ลา ฯลฯ ซึ่"�งส��งต�าง ๆ ที่��หน�วยงานราชการเหล�าน�)ได้�ที่&าก�บ้หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�เป็�นการด้&าเน�นงานตามู่ภารก�จข้องตนตามู่เหต/การณ�เฉพาะหน�า กล�าวค.อ เป็�นการด้&า เน�นงานในช�วงก�อนที่��สมู่เด้:จพระนางเจ�าฯ พระบ้รมู่ราช�น�นาถิ่จะเสด้:จฯ ไมู่�ก��เด้.อนเที่�าน�)น ด้�งน�)น ภาพข้องหน�วยงานจากภายนอกช/มู่ชนในสายตาข้องชาวบ้�านจ"งเป็�นภาพข้องความู่ฉาบ้ฉวย และหว�งผู้ลระยะส�)นข้องแต�ละหน�วยงานเที่�าน�)น แต�ในที่างตรงก�นข้�ามู่ การแสด้งบ้ที่บ้าที่ข้องหน�วยงานจากภายนอกหลาย ๆ หน�วยงานในฐานะที่��เป็�นผู้��น&าในการค�ด้ การวางแผู้น และใช�ว�ธ�การที่&างานใน

95

Page 34: บทที่ 4 ตอน 120march

เช�งส��งการหร.ออย��ในล�กษณะข้อความู่ร�วมู่มู่.อให�ชาวบ้�านที่&าตามู่ โด้ยให�ชาวบ้�านเป็�นเพ�ยงผู้��ป็ฏิ�บ้�ต�ตามู่เที่�าน�)น ได้�ที่&าลายความู่เข้�มู่แข้:งข้องช/มู่ชนที่��มู่�มู่าแต�เด้�มู่ไมู่�มู่ากก:น�อย ซึ่"�งเป็�นที่��น�าเส�ยด้ายที่��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ต�องป็ระสบ้ก�บ้ป็ระว�ต�ศัาสตร�ข้องการพ�ฒนาในล�กษณะเช�นน�)

อย�างไรก:ด้� ป็* พ.ศั. 2548 เป็�นป็*ที่��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�มู่�การเป็ล��ยนแป็ลงผู้��น&าคร�)งส&าค�ญในต&าแหน�งผู้��ใหญ�บ้�าน ซึ่"�งผู้��ใหญ�บ้�านคนเด้�มู่ค.อ นายบ้/ญเล�ศั จ�นที่&า ที่��ด้&ารงต&าแหน�งน�)มู่าต�)งแต�ป็* พ.ศั.

2530 ได้�ข้อลาออกเพ.�อไป็ร�บ้ต&าแหน�งในองค�กรบ้ร�หารส�วนต&าบ้ลหนองสะโน จ"งมู่�การเล.อกต�)งผู้��ใหญ�บ้�านคนใหมู่�ในว�นที่�� 9 มู่�ถิ่/นายน 2548 และผู้ลป็รากฎว�านายด้�ด้ บ้/ญเต�มู่ ผู้��ซึ่"�งเป็�นสมู่าช�กกล/�มู่กองที่/นป็/Fยหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย�บ้�านสมู่พรร�ตน� และเคยมู่�ป็ระสบ้การณ�ในการที่&างานเป็�นอาสาสมู่�ครสาธารณส/ข้ป็ระจ&าหมู่��บ้�าน(อสมู่.) ได้�ร�บ้ความู่ไว�วางใจจากชาวบ้�านส�วนใหญ�ให�เป็�นผู้��ใหญ�บ้�านคนใหมู่� โด้ยหน"�งในงานช�)นแรก ๆ ที่��นายด้�ด้ที่&าน�)นเก��ยวข้�องก�บ้การพ�ฒนาการที่&าเกษตรกรรมู่ไร�สารเคมู่�ในหมู่��บ้�านด้�วย น��นก:ค.อ การป็ระช/มู่ระด้มู่ความู่ค�ด้เห:นข้องชาวบ้�านเพ.� อจ�ด้ที่&า โครงการหมู่��บ้�าน SML ซึ่"�งหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ที่��ถิ่.อเป็�นหมู่��บ้�านข้นาด้ใหญ�มู่�จ&านวนป็ระชากรต�)งแต� 1,000 คนข้")นไป็ จ"งสามู่ารถิ่เข้�ยนเสนอโครงการได้�ในวงเง�นงบ้ป็ระมู่าณ 30,000 บ้าที่ และชาวบ้�านมู่�มู่ต�ให�เสนอข้องบ้ฯ โด้ยแบ้�งเง�น 30,000 บ้าที่ ออกเป็�น 2 โครงการ ก:ค.อ โครงการพ�ฒนากล/�มู่กองที่/นป็/Fยหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย�บ้�านสมู่พรร�ตน� 20,000 บ้าที่ และโครงการพ�ฒนาศั�นย�เด้:กเล:กบ้�านสมู่พรร�ตน� 10,000 บ้าที่ โด้ยในป็3จจ/บ้�นที่�)ง 2 โครงการด้�งกล�าวได้�ถิ่�กอน/มู่�ต� และได้�ร�บ้งบ้ป็ระมู่าณจากหน�วยงานราชการที่��เก��ยวข้�องแล�ว

5.1 การรวมูกล�0มูข้องชุาวบ�านชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�ได้�ผู้�านป็ระสบ้การณ�การรวมู่กล/�มู่พ�ฒนา

หมู่��บ้�านมู่าต�)งแต� พ.ศั. 2512 ซึ่"�งในช�วงน�)นมู่�การที่&างานร�วมู่ก�นในโครงการที่��เร�ยกก�นว�า โครงการพ�ฒนาช�ว�ต ที่��ร �เร��มู่โด้ยพระคร�“ ”

96

Page 35: บทที่ 4 ตอน 120march

ร�ตนสราภ�ว�ฒน� เจ�าอาวาสว�ด้สมู่พรร�ตนารามู่ ด้�วยความู่มู่/�งหว�งที่��จะให�ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�เก�ด้การค�ด้ว�เคราะห�ป็3ญหา และความู่ต�องการข้องตนเอง ตลอด้จนพ�ฒนาหมู่��บ้�านในล�กษณะข้องการพ"�งพาตนเอง โด้ยไมู่�รอคอยความู่ช�วยเหล.อและงบ้ป็ระมู่าณจากหน�วยงานภายนอก ซึ่"�งการรวมู่กล/�มู่ในคร�)งน�)นมู่�พระเป็�นผู้��น&า และมู่�ว�ด้เป็�นศั�นย�กลางข้องการรวมู่กล/�มู่

โครงการพ�ฒนาช�ว�ตก�อให�เก�ด้ก�จกรรมู่ที่��เป็�นป็ระโยชน�ตรงตามู่ต�องการข้องชาวบ้�านในช/มู่ชนมู่ากมู่าย ไมู่�ว�าจะเป็�นการสร�างศั�นย�ส/ข้ภาพช/มู่ชน อาคารเร�ยนส&าหร�บ้ช�)นมู่�ธยมู่ศั"กษาข้องโรงเร�ยนบ้�านสมู่พรร�ตน� บ้�านพ�กคร� บ้�านพ�กข้องที่หารในบ้ร�เวณศั�นย�ศั�ลป็าช�พฯ ก/ฎ�ว�ด้ ศัาลาที่��พ�กเพ.�อรอรถิ่ตรงป็ากที่างเข้�าหมู่��บ้�าน อย�างไรก:ตามู่ ย�งมู่�การรวมู่กล/�มู่ข้องชาวบ้�านอ�กหลายกล/�มู่ที่��ย�งคงด้&าเน�นการอย��จนถิ่"งป็3จจ/บ้�น ซึ่"�งสามู่ารถิ่เร�ยงล&าด้�บ้ตามู่ช�วงเวลาการก�อต�)งกล/�มู่ได้�ด้�งต�อไป็น�)

ชมู่รมู่ผู้��ส�งอาย/ เก�ด้จากนายจ�นที่ร�ศั�ร� ค&าแสน ซึ่"�งเป็�นหมู่อป็ระจ&าศั�นย�ส/ข้ภาพช/มู่ชนข้องบ้�านสมู่พรร�ตน�ที่��น&านโยบ้ายการจ�ด้ต�)งชมู่รมู่ผู้��ส�งอาย/ข้องกระที่รวงสาธารณส/ข้มู่าด้&าเน�นการ ที่�)งน�) นายจ�นที่ร�ศั�ร�ได้�มู่�การป็ร"กษาร�วมู่ก�บ้นายฤกษ�ช�ย และพระคร�ร�ตนสราภ�ว�ฒน� เจ�าอาวาสว�ด้สมู่พรร�ตนารามู่ ถิ่"งร�ป็แบ้บ้ก�จกรรมู่ในชมู่รมู่ผู้��ส�งอาย/ที่��จะจ�ด้ต�)งข้")นเพ.�อให�เก�ด้ป็ระโยชน�ส�งส/ด้แก�ชาวบ้�าน แต�ด้�วยการมู่องเห:นป็3ญหาข้องนายฤกษ�ช�ย และพระคร�ร�ตนสราภ�ว�ฒน� ที่��พบ้ว�าในย/คหล�งน�)นชาวบ้�านในช/มู่ชนห�างเห�นว�ด้ ซึ่"�งแตกต�างจากที่��เคยเป็�นมู่าในอด้�ต จากเจตนารมู่ณ�ในการจ�ด้ก�จกรรมู่เพ.�อส�งเสร�มู่ให�ชาวบ้�านโด้ยเฉพาะผู้��ส�งอาย/เข้�าว�ด้มู่าป็ฏิ�บ้�ต�ธรรมู่มู่ากข้")นน�)เอง จ"งเก�ด้เป็�นชมู่รมู่ผู้��ส�งอาย/ต�)งแต� พ.ศั. 2534 โด้ยมู่�ว�ตถิ่/ป็ระสงค�ที่�)งที่างด้�านการด้�แลส/ข้ภาพ และการส�งเสร�มู่ด้�านจ�ตใจส&าหร�บ้ผู้��ส�งอาย/ในช/มู่ชน อย�างไรก:ตามู่ การจ�ด้ต�)งชมู่รมู่ฯ ในคร�)งน�)มู่�นายว�เช�ยร เกต/ก/ล ชาวบ้�านที่��ไป็ที่&างานบ้ร�ษ�ที่เอกชนในจ�งหว�ด้สมู่/ที่รป็ราการ

97

Page 36: บทที่ 4 ตอน 120march

ต�)งแต�สมู่�ยย�งหน/�มู่จนก�าวไป็ถิ่"งต&าแหน�งผู้��บ้ร�หาร เป็�นผู้��สน�บ้สน/นเง�นที่/นร�วมู่ก�บ้ว�ด้สมู่พรร�ตนารามู่เพ.�อใช�เป็�นกองที่/นหมู่/นเว�ยนในชมู่รมู่ผู้��ส�งอาย/ ก�จกรรมู่ข้องชมู่รมู่ผู้��ส�งอาย/ ได้�แก�การป็ฏิ�บ้�ต�ธรรมู่ในว�นส&าค�ญที่างพ/ที่ธศัาสนา การจ�ด้งานว�นแมู่� ว�นพ�อและการให�รางว�ลพ�อแมู่�ด้�เด้�นป็ระจ&าป็* การบ้ร�หารกองที่/นสว�สด้�การส&าหร�บ้การเด้�นที่างไป็ร�กษาพยาบ้าลนอกหมู่��บ้�าน และเง�นค�าฌาป็นก�จศัพให�แก�สมู่าช�ก ที่�)งน�) สมู่าช�กที่��เข้�าร�วมู่ในชมู่รมู่ฯ จะต�องเป็�นผู้��ที่��มู่�อาย/ต�)งแต� 55 ป็*ข้")นไป็ และเส�ยค�าสมู่าช�กป็*ละ 150 บ้าที่

ธนาคารหมู่��บ้�าน การก�อต�)งข้")นข้องธนาคารหมู่��บ้�านในหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�เก�ด้จากนายฤกษ�ช�ย พลศัร� เป็�นผู้��ป็ระสานงานในการเร�ยกป็ระช/มู่ชาวบ้�าน และเช�ญเจ�าอาวาสว�ด้ห�วยข้�า อ&าเภอบ้/ณฑร�ก(ที่��สน�ที่สนมู่ก�นด้�ก�อนหน�าน�)แล�ว) ซึ่"�งป็ระสบ้ความู่ส&า เร:จในการก�อต�)งธนาคารหมู่��บ้�าน มู่าเป็�นว�ที่ยากรอบ้รมู่ให�ความู่ร� �แก�ชาวบ้�าน(ว�นที่�� 11

ก/มู่ภาพ�นธ� 2541) นอกจากน�)นนายฤกษ�ช�ย ย�งเช�ญชวนให�ชาวบ้�านที่��เข้�าร�วมู่อบ้รมู่ป็ระมู่าณ 50 คนเข้�าเป็�นสมู่าช�กด้�วยการซึ่.)อห/�นก�นในว�นน�)นเลย ป็รากฎว�ามู่ากกว�าร�อยละ 90 ข้องชาวบ้�านจ&านวนด้�งกล�าวต�ด้ส�นใจซึ่.)อห/�นที่�นที่� ด้�งน�)น จ"งถิ่.อว�าว�นที่�� 11 ก/มู่ภาพ�นธ� 2541 เป็�นว�นก�อต�)ง หร.อว�นเป็Hด้พ�ธ�ข้องธนาคารหมู่��บ้�านแห�งน�) โด้ยนายฤกษ�ช�ยเองเป็�นแกนน&าในการจ�ด้ที่&ากฎระเบ้�ยบ้ที่��ใช�ในธนาคารหมู่��บ้�านในระยะแรก และค�อย ๆ ลด้บ้ที่บ้าที่ข้องตนลงเร.�อยมู่าเพ.�อให�ชาวบ้�านบ้ร�หารงานก�นเอง

ที่�)งน�) ย�อนไป็เมู่.�อป็* พ.ศั. 2532 นายป็ระสาน แสงแย�มู่ซึ่"�งบ้วชเป็�นพระที่��ว�ด้สมู่พรร�ตนารามู่อย��น� )น เคยเด้�นที่างไป็พร�อมู่ก�บ้เจ�าอาวาสว�ด้ห�วยข้�า เพ.� อเข้�าร�วมู่อบ้รมู่เก��ยวก�บ้ธนาคารหมู่��บ้�าน ในจ�งหว�ด้นครสวรรค� ที่��จ�ด้ข้")นโด้ยโครงการแผู้�นด้�นธรรมู่แผู้�นด้�นที่อง ภายหล�งจากการอบ้รมู่คร�)งน�)น เจ�าอาวาสว�ด้ห�วยข้�าที่��ไป็ด้�วยก�นก�บ้นายป็ระสาน ได้�น&าความู่ร� �ที่��ได้�ร�บ้มู่าสร�างธนาคารหมู่��บ้�านในช/มู่ชนบ้�านห�วยข้�า และกระต/�นช�กชวนให�พระคร�ร�ตนสราภ�ว�ฒน�น&าไป็ป็ฏิ�บ้�ต�

98

Page 37: บทที่ 4 ตอน 120march

บ้�างในหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� อย�างไรก:ตามู่ ธนาคารหมู่��บ้�านข้องหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ก:ย�งไมู่�ได้�ถิ่�กก�อต�)งข้")นในข้ณะน�)น

ธนาคารหมู่��บ้�านมู่�ก�จกรรมู่ต�าง ๆ ได้�แก� การร�บ้ฝากเง�นที่�)งแบ้บ้ออมู่ที่ร�พย� และแบ้บ้ป็ระจ&า การก��ย.มู่เง�น และกองที่/นฌาป็นก�จศัพ โด้ยป็3จจ/บ้�นด้อกเบ้�)ยเง�นฝากแบ้บ้ออมู่ที่ร�พย�อย��ที่�� ร�อยละ 6

ต�อป็* ส�วนเง�นฝากแบ้บ้ป็ระจ&าอย��ที่��ร �อยละ 8 ต�อป็* ข้ณะที่��ด้อกเบ้�)ยเง�นก��อย��ที่��ร �อยละ 1.5 ต�อเด้.อน(ธนาคารหมู่��บ้�านแห�งน�)เร�ยกค&าว�าด้อกเบ้�)ยที่��ใช�ก�นอย��โด้ยที่��วไป็ว�า ค�าบ้&าร/ง“ ”) ซึ่"�งช�วงแรกข้องการก�อต�)งมู่�อ/ป็สรรคบ้�างจากป็ร�มู่าณความู่ต�องการก��เง�นข้องสมู่าช�กที่��ที่&าให�คณะกรรมู่การและฝEายจ�ด้การต�องย.มู่เง�นจากที่างว�ด้มู่าใช�เป็�นที่/นหมู่/นเว�ยนก�อน

กล/�มู่ แมู่�บ้�าน ที่อผู้�า เป็�นระยะเวลานานแล�วที่��ชาวบ้�านข้องหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ที่��มู่�ความู่ สามู่ารถิ่ในการที่อผู้�า อ�นถิ่.อเป็�นจ/ด้เด้�นที่��สร�างช.�อเส�ยงให�ก�บ้คนในหมู่��บ้�าน จนมู่�บ้ที่ร�อยกรองที่��อธ�บ้ายถิ่"งหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ที่��ว�า

สมู่พรร�ตน�นามู่ระบ้.อ เร.�องช.�อด้�านผู้�าไหมู่แช�ช�อนามู่เกร�ยงไกร ที่�)งสาวไหมู่และถิ่�กที่องามู่เล�ศัป็ระเสร�ฐแที่� สมู่เด้:จแมู่�ช�วยเก�ด้ก�อเศัรษฐก�จเร��มู่เพ�ยงพอ ด้�วยแรงที่อฝ*มู่.อล.อช.�อเอย

ซึ่"�งจ/ด้เด้�นในเร.�องความู่สามู่ารถิ่ในการที่อผู้�าน�)น ส�งผู้ลให�เก�ด้การก�อต�)งศั�นย�ส�งเสร�มู่ศั�ลป็าช�พบ้�านสมู่พรร�ตน�ในเวลาต�อมู่า ภายหล�งจากการมู่�ศั�นย�ศั�ลป็าช�พฯ แล�วน�)น บ้รรด้าแมู่�บ้�านจ"งรวมู่กล/�มู่เพ.�อช�วยเหล.อก�นผู้ล�ตผู้�าไหมู่ และป็ล�กต�นหมู่�อน โด้ยการส�งเสร�มู่ข้องกรมู่ที่หารราบ้ที่�� 6 ที่��ช�วยเหล.อชาวบ้�านในเร.�องข้องการตลาด้ให�ชาวบ้�านสามู่ารถิ่ที่อผู้�าไหมู่ข้ายได้�ในป็ร�มู่าณที่��เพ��มู่ข้")น และให�การสน�บ้สน/นในการส�งชาวบ้�านเข้�าป็ระกวด้การที่อผู้�าไหมู่ป็ระจ&าป็*

กล/�มู่ กองที่/น ป็/Fยหมู่�กจ/ล�นที่ร�ย� EM ก�อต�)งข้")นในป็* พ.ศั.

2541 โด้ยมู่�ว�ตถิ่/ป็ระสงค�ที่��ต�องการช�วยเหล.อก�นระหว�างสมู่าช�ก

99

Page 38: บทที่ 4 ตอน 120march

และส�งเสร�มู่ให�ชาวบ้�านคนอ.�นห�นมู่าที่&าเกษตรกรรมู่ไร�สารเคมู่� ซึ่"�งจะได้�กล�าวต�อไป็

5.2 ปฏิ�ส�มูพ�นธ5ก�บหน0วยงานภายนอกต�)งแต�ในอด้�ตจนถิ่"งป็3จจ/บ้�น หน�วยงานภายนอกที่��เข้�ามู่ามู่�

ก�จกรรมู่ร�วมู่ก�บ้ช/มู่ชนแห�งน�)ค.อ หน�วยงานข้องภาคร�ฐ ได้�แก� กรมู่ที่หารราบ้ที่�� 6 พ�ฒนาช/มู่ชนต&าบ้ล เกษตรต&าบ้ล สาธารณส/ข้ต&าบ้ล ธนาคารเพ.�อการเกษตรและสหกรณ� ซึ่"�งแต�ละหน�วยงานน�)นมู่�ว�ตถิ่/ป็ระสงค�เฉพาะอย�างข้องตนเองในการส�งเจ�าหน�าที่��เข้�ามู่าที่&างานในช/มู่ชน

ที่�)งน�) ในระยะหล�งจากการก�อต�)งศั�นย�ศั�ลป็าช�พบ้�านสมู่พรร�ตน� ได้�มู่�ก&าหนด้การเก��ยวก�บ้การเสด้:จมู่าเย��ยมู่เย�ยนป็ระชาชนข้องสมู่เด้:จพระนางเจ�าฯ พระบ้รมู่ราช�น�นาถิ่ ที่&าให�หน�วยงานข้องร�ฐที่�)งหลายไมู่�ว�าจะเป็�นกรมู่ที่หารราบ้ที่�� 6 พ�ฒนาช/มู่ชนต&าบ้ล เกษตรต&าบ้ล พยายามู่ส�งเจ�าหน�าที่��ข้องตนลงมู่ามู่�บ้ที่บ้าที่ในช/มู่ชนเพ.� อเตร�ยมู่การร�บ้เสด้:จ โด้ยการเตร�ยมู่ป็ร�บ้แต�งที่�ศัน�ยภาพข้องหมู่��บ้�าน และบ้ร�เวณที่��ต� )งศั�นย�ศั�ลป็าช�พฯ ให�สวยงามู่ รวมู่ที่�)งโน�มู่น�าวชาวบ้�านให�จ�ด้ก�จกรรมู่ที่��สอด้คล�องก�บ้หล�กเศัรษฐก�จพอเพ�ยง เช�น การข้/ด้สระเล�)ยงป็ลาในบ้ร�เวณบ้�าน การป็ล�กพ.ชผู้�กสวนคร�ว ฯลฯ อย�างไรก:ตามู่ หมู่ายก&าหนด้การในการเสด้:จได้�ถิ่�กเล.�อนอย��หลายคร�)ง ที่�)งที่��ชาวบ้�านและหน�วยงานต�าง ๆ เตร�ยมู่ความู่พร�อมู่รอร�บ้เสด้:จไว�แล�ว ซึ่"�งหล�งจากที่��ชาวบ้�านได้�ที่ราบ้ถิ่"งการเล.�อนเสด้:จข้องสมู่เด้:จพระนางเจ�าฯ จ"งไมู่�ได้�สานต�อก�จกรรมู่ที่��เคยที่&าอย��ในข้ณะเตร�ยมู่การร�บ้เสด้:จ กล�าวค.อ ชาวบ้�านส�วนใหญ�เล�กล�มู่การเล�)ยงป็ลา และการป็ล�กพ.ชผู้�กสวนคร�วที่��ที่างเจ�าหน�าที่��ที่หารจากกรมู่ที่หารราบ้ที่�� 6 เข้�ามู่าด้&าเน�นการให�

อย�างไรก:ด้� กรมู่ที่หารราบ้ที่�� 6 ซึ่"�งเป็�นหน�วยงานที่หารที่��มู่�ภารก�จในการด้�แลพ.)นที่��ในภาคตะว�นออกเฉ�ยงเหน.อตอนล�าง ได้�เข้�ามู่ามู่�บ้ที่บ้าที่ในการพ�ฒนาเด้�นช�ด้ที่��ส/ด้ในหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� เน.�องจาก

100

Page 39: บทที่ 4 ตอน 120march

ผู้��บ้�ญชาการกรมู่ที่หารราบ้ที่�� 6 ค.อ พลตร� ด้ร. พ�เชษฐ� ว�ส�ยจร มู่�อ/ด้มู่การณ�แน�วแน�ในเร.�องการส�งเสร�มู่ให�เกษตรกรพ"�งพาตนเอง และลด้รายจ�ายโด้ยห�นมู่าใช�ป็/Fยจ/ล�นที่ร�ย� EM แที่นการใช�ป็/Fยเคมู่� จ"งได้�ข้�บ้เคล.�อนให�หน�วยงานที่หารด้�งกล�าวที่&าการป็ระชาส�มู่พ�นธ� และจ�ด้อบ้รมู่ถิ่�ายที่อด้ความู่ร� �เพ.�อแนะน&าป็ระโยชน� และเที่คน�คการที่&าป็/Fยจ/ล�นที่ร�ย� EM ให�ก�บ้ที่�)งพระสงฆ์� ตลอด้จนชาวบ้�านในพ.)นที่��ต�าง ๆ ข้องจ�งหว�ด้อ/บ้ลราชธาน� และจ�งหว�ด้ใกล�เค�ยง โด้ยผู้�านเวที่�การป็ระช/มู่ต�าง ๆ และศั�นย�อบ้รมู่ด้งนาที่ามู่อ�นเป็�นสถิ่านที่��ฝOกอบ้รมู่ข้องกรมู่ที่หารราบ้ที่�� ๖ นอกจากน�)น กรมู่ที่หารราบ้ที่�� 6 ย�งเป็�นหน�วยงานที่��ร �วมู่ก�บ้ชาวบ้�านในการก�อสร�างศั�นย�ศั�ลป็าช�พบ้�านสมู่พรร�ตน� อ�กที่�)งย�งส�งที่หารเข้�ามู่าป็ระจ&าการในศั�นย�ศั�ลป็าช�พฯ เพ.�อคอยที่&างานต�าง ๆ ร�วมู่ก�บ้ชาวบ้�าน ไมู่�ว�าจะเป็�นการด้�แลร�กษา ที่&าความู่สะอาด้ศั�นย�ศั�ลป็าช�พฯ การที่&าป็/Fยจ/ล�นที่ร�ย�เพ.�อใช�ใส�ต�นหมู่�อนข้องชาวบ้�านในบ้ร�เวณศั�นย�ศั�ลป็าช�พฯ การส&ารวจข้�อมู่�ลเพ.�อป็ระเมู่�นพ�ฒนาการข้องหมู่��บ้�าน ฯลฯ

ข้ณะที่��หน�วยงานข้องร�ฐหน�วยงานอ.�นน�)น ส�วนใหญ�มู่�บ้ที่บ้าที่น�อยมู่าก และข้าด้ความู่ต�อเน.�องข้องก�จกรรมู่ที่��ที่&าก�บ้ชาวบ้�าน ยกต�วอย�างเช�น พ�ฒนากรต&าบ้ลที่��เคยเข้�ามู่าช�กชวน และช�วยเหล.อชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�ในการป็ระกวด้หมู่��บ้�านตามู่โครงการข้องต�นส�งก�ด้ ซึ่"�งเพ.� อเตร�ยมู่การป็ระกวด้หมู่��บ้�านน�)น ที่างเจ�าหน�าที่��จ"งได้�สร�างก�จกรรมู่หลายอย�าง อาที่� กล/�มู่ส�จจะออมู่ที่ร�พย� โด้ยภายหล�งจากการป็ระกวด้หมู่��บ้�านเสร:จส�)นแล�ว กล/�มู่ส�จจะออมู่ที่ร�พย�ที่��จ�ด้ต�)งข้")นก:ถิ่�กย/บ้เล�กไป็

ส�วนหน�วยงานราชการ และองค�กรอ.�น ๆ ที่��เข้�ามู่ามู่�บ้ที่บ้าที่ในการพ�ฒนาหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� ได้�แก�

- สาธารณส/ข้อ&าเภอ มู่�บ้ที่บ้าที่ในการก�อต�)ง และพ�ฒนาอาสาสมู่�ครสาธารณส/ข้ป็ระจ&าหมู่��บ้�าน(อสมู่.) ซึ่"�งสร�างก�จกรรมู่ที่��ค�อนข้�างต�อเน.� องในหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน� โด้ยก�จกรรมู่ส�วนใหญ�เป็�นการ

101

Page 40: บทที่ 4 ตอน 120march

รณรงค�ป็@องก�นโรคต�าง ๆ ตามู่นโยบ้าย และโครงการที่��ก&าหนด้มู่าจากภาคร�ฐ ซึ่"�งที่างสาธารณส/ข้อ&าเภอจะให� อสมู่. ที่��ค�ด้เล.อกมู่าจากแต�ละค/�มู่ในหมู่��บ้�านรวมู่ 22 คน เป็�นผู้��น&าในการส�งเสร�มู่สาธารณส/ข้ในหมู่��บ้�าน

- ป็ระมู่งอ&าเภอ เมู่.�อที่ราบ้ข้�าวเก��ยวก�บ้การที่��ชาวบ้�านสมู่พรร�ตน�ได้�ด้&าเน�นการข้/ด้อ�างเก:บ้น&)าห�วยยอด้เที่�ยมู่เสร:จส�)นแล�ว ที่างป็ระมู่งอ&าเภอได้�เข้�ามู่าแจกจ�ายพ�นธ/�ป็ลาเพ.�อข้ยายพ�นธ/�ในอ�างเก:บ้น&)า ซึ่"�งส�งผู้ลให�ชาวบ้�านมู่�ป็ลาไว�บ้ร�โภคมู่ากข้")นจากเด้�มู่ที่��ต�องจ�บ้ป็ลาในนาข้�าวเฉพาะในฤด้�ที่&านาเที่�าน�)น

- ธนาคารเพ.�อการเกษตรและสหกรณ� (ธกส.) เป็�นหน�วยงานข้องร�ฐที่��มู่�บ้ที่บ้าที่ในหมู่��บ้�านน�)หลายด้�าน ที่�)งในด้�านการสน�บ้สน/นเก��ยวก�บ้เง�นที่/นในการที่&าเกษตรกรรมู่ การอบ้รมู่ให�ความู่ร� � การส�งเสร�มู่ในด้�านการตลาด้ และส�งเสร�มู่การที่&าเกษตรกรรมู่ไร�สารเคมู่�ด้�วยการใช�น&)าหมู่�ก EM ตลอด้จนการจ�ด้ต�)งโรงเร�ยนชาวนาโด้ยส�งเสร�มู่ให�ชาวบ้�านร� �จ�กการที่&าว�จ�ย และเก:บ้ข้�อมู่�ลเพ.�อพ�ฒนาการป็ล�กข้�าวด้�วยตนเอง ยกต�วอย�างเช�น การที่ด้ลองการป็3กด้&าต�นข้�าวโด้ยลด้จ&านวนต�นข้�าวต�อหล/มู่ให�น�อยลง ซึ่"�งก:ที่&าให�เกษตรกรที่��เข้�าร�วมู่การที่ด้ลองได้�ที่ราบ้ว�า ป็ร�มู่าณผู้ลผู้ล�ตมู่�ได้�ข้")นอย��ก�บ้จ&านวนต�นข้�าวที่��ใช�ในการป็3กด้&า จ"งส�งผู้ลให�เกษตรกรใช�เมู่ล:ด้พ�นธ/�ข้�าว และพ.)นที่��ในการหว�านข้�าวลด้ลง อ�นเป็�นการลด้ต�นที่/นในการที่&านาได้�อ�กที่างหน"�ง อย�างไรก:ตามู่ ส&าหร�บ้ในเร.�องการส�งเสร�มู่เกษตรกรรมู่ไร�สารเคมู่�น�)น น�บ้ว�าเป็�นภารก�จที่��ย�งไมู่�ป็ระสบ้ผู้ลส&าเร:จเที่�าใด้น�ก เน.�องจากสมู่าช�กข้อง ธกส. ส�วนใหญ�ก:ย�งคงพ"�งพาป็/Fยเคมู่�อย��ด้�งเด้�มู่

- ป็Eาไมู่�จ�งหว�ด้ เจ�าหน�าที่��ข้องป็Eาไมู่�จ�งหว�ด้มู่�บ้ที่บ้าที่ในพ.)นที่��น�)เล:กน�อยเที่�าน�)น ในคราวที่��ได้�ส�งสวนป็Eาเฉล�มู่พระเก�ยรต�ข้องหมู่��บ้�านเข้�าป็ระกวด้แข้�งข้�นในก�จกรรมู่บ้&าร/งป็Eาฯ ป็* พ.ศั. 2539 ซึ่"�งแมู่�สวนป็Eาฯ ด้�งกล�าวจะได้�ร�บ้รางว�ลชนะเล�ศัก:ตามู่ แต�ชาวบ้�านในพ.)นที่��มู่�ได้�ร�บ้ผู้ลป็ระโยชน�อ�นใด้จากการป็ระกวด้ในคร�)งน�)น

102

Page 41: บทที่ 4 ตอน 120march

- มู่�ลน�ธ�ร�กไที่ย ( องค�กร CARE เด้�มู่ ) เป็�นหน�วยงานพ�ฒนาเอกชนที่��มู่�สาข้าใหญ�อย��ในต�างป็ระเที่ศั ซึ่"�งที่างมู่�ลน�ธ�ร�กไที่ยในอด้�ตสมู่�ยที่��เข้�ามู่าในหมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�เมู่.�อป็ระมู่าณ ป็* พ.ศั. 2542 ได้�เข้�ามู่าที่&างานอย�างจร�งจ�งในการส�งเสร�มู่อาช�พการที่อผู้�าให�ก�บ้บ้รรด้าแมู่�บ้�าน โด้ยการพาสมู่าช�กกล/�มู่ที่อผู้�าฯ ไป็อบ้รมู่ด้�งานหลายคร�)ง รวมู่ที่�)งที่��ป็ระเที่ศัญ��ป็/Eน เพ.�อให�เก�ด้ความู่เช��ยวชาญในการใช�ส�มู่�ด้ย�อมู่ผู้�าไหมู่ นอกจากน�)น ย�งสน�บ้สน/นเง�นที่/นในการด้&าเน�นงานให�ก�บ้ที่างกล/�มู่ที่อผู้�าฯ อ�กด้�วย

เกษตรอ&าเภอ บ้ที่บ้าที่ข้องหน�วยงานน�)มู่�อย��เด้�นช�ด้เฉพาะเวลาที่��จะมู่�การเตร�ยมู่การร�บ้เสด้:จ ซึ่"�งจะเข้�ามู่าช�วยจ�ด้เตร�ยมู่สถิ่านที่��ต�าง ๆ ในหมู่��บ้�าน เช�นเด้�ยวก�บ้หน�วยงานอ.�นด้�งที่��ได้�กล�าวมู่าแล�วข้�างต�น นอกจากน�)น ย�งส�งเสร�มู่ให�ชาวบ้�านเข้�าร�วมู่งานป็ระช/มู่ต�าง ๆ ที่��ที่างหน�วยงานข้องกระที่รวงเกษตรฯ เป็�นเจ�าภาพในการจ�ด้งาน อย�างไรก:ตามู่ เกษตรอ&า เภออาจมู่�ความู่ส&าค�ญต�ออนาคตข้องเกษตรกรรมู่ไร�สารเคมู่�ข้องหมู่��บ้�านน�) เน.�องจากในป็3จจ/บ้�นเป็�นช�วงที่��หมู่��บ้�านสมู่พรร�ตน�ก&าล�งเสนอตนเองเป็�นสถิ่านที่��ต� )งข้องโรงงานป็/Fยช�วภาพในโครงการหน"�งต&าบ้ลหน"�งโรงป็/Fยช�วภาพข้องร�ฐบ้าล

103