บทที่ 5 - rom phruek journal krirk...

38
การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก อบต. เพื่อประสิทธิผลขององค์การ The Development of Transformational Leadership of the Chief Executive of Tambon Administrative Organization (TAO) for Organizational Effectiveness บทที่ 5 อุษณี มงคลพิทักษ์สุข

Upload: doannga

Post on 06-Feb-2018

224 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

The Development of Transformational Leadership of the Chief Executive of Tambon Administrative Organization (TAO) for Organizational Effectiveness

บทท 5

อษณ มงคลพทกษสข

Page 2: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

160ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

บทคดยอ

บทความนมงศกษาถง แนวทางการพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของ นายก

อบต. เพอกอใหเกดประสทธผลขององคการ ผานงานวจยเรอง “ภาวะผนำเปลยน

สภาพของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ” ผลการวเคราะหขอมลเผยให

เหนวา นายก อบต. ทมภาวะผนำเปลยนสภาพและภาวะผนำแลกเปลยน ตางม

สหสมพนธเชงบวกกบประสทธผลขององคการ โดยมตองคประกอบของภาวะผนำ

เปลยนสภาพ ไดแก การมอทธพลตออดมการณ การเอาใจใสตอปจเจกบคคล

การกระตนทางปญญา และการสรางแรงดลใจ มสหสมพนธกบประสทธผลขององคการ

ดานการพฒนาองคการ ความพงพอใจในงาน และการบรหารจดการ สวนการใหรางวล

ตามสถานการณมสหสมพนธกบประสทธผลขององคการในมตขางตนและผลลพธ

การดำเนนการ ขณะทภาวะผนำไรการนำมสหสมพนธเชงลบกบประสทธผลของ

องคการทกมต จากขอมลทปรากฏ การพฒนาภาวะผนำเพอประสทธผลขององคการ

นายก อบต. ควรใชภาวะผนำเปลยนสภาพและภาวะผนำแลกเปลยนในการบรหาร

อบต. ทงตองพฒนามตทเปนองคประกอบภาวะผนำเปลยนสภาพ และมตการให

รางวลตามสถานการณในองคประกอบภาวะผนำแลกเปลยน แตพงลดพฤตกรรม

การไรการนำ

* บทความนปรบปรงมาจากดษฎนพนธเรอง ภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ ซงเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยบรพา

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

The Development of Transformational Leadership of the Chief Executive of Tambon Administrative Organization

(TAO) for Organizational Effectiveness*อษณ มงคลพทกษสข

5∫∑∑’Ë

Page 3: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 161

Abstract This article focused on the development of transformational leadership

of the Chief Executive of TAO for organizational effectiveness. Empirical data

studied on “Transformational Leadership of The Chief Executive of Tambon

Administrative Organization and Organizational Effectiveness.” The finding

revealed the significant relationship on both transformational and transactional

leadership and the organizational effectiveness. The data also showed that

the dimensions of transformational leadership as idealized influence, individual

consideration, intellectual stimulation and inspirational motivation were related

to organizational development, job satisfaction and administration. Contingent

reward showed the positive effect on three dimensions of organizational

effectiveness as transformational leadership, performance outcomes also. While

non-leading were negatively related to all dimensions of organizational

effectiveness. Based on the finding, in order to achieve the effectiveness of

organizational administration, the Chief Executive of TAO should display

transformational leadership and transactional leadership, as well as develop

the dimensions of transformational leadership and contingent reward for

the components of transactional leadership but reduce laissez-faire leadership.

Page 4: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

162ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

บทนำ

นบตงแตป พ.ศ.2537 ทมพระราชบญญตสภาตำบลและองคการบรหาร

สวนตำบลบงคบใช สงผลใหการปกครองสวนทองถน รกคบเขาสวถชวตของ

คนในชนบทอยางทวถงทกชมชน อยางไรกด กระบวนการกระจายอำนาจในสงคมไทย

ซงยงคงใหความสำคญตอการปฏรปเชงโครงสรางระดบบน ดวยการมงเนนแตเพยง

จดรปแบบหนวยการปกครอง แตเพกเฉยตอการใหอำนาจและอสระการปกครอง

ตนเอง ทำใหการบรหารจดการงานของ อบต. ทผานมา มความคลมเครอและ

ถกจำกดมใหมบทบาทตอการปกปอง ดแลสทธประโยชนของประชาชนเทาทควร

ทงทความจรง อบต. เปนองคกรปกครองสวนทองถนทมบทบาทตอการพฒนาการ

ของสงคมไทย เนองจากตอไปประเดนความสมพนธเชงอำนาจ และการจดสรร

ทรพยากร จะเปนปญหาใหญของสงคม การมรปแบบการปกครองทองถนเชน อบต.

ยอมชวยลดความขดแยงและสรางสมดลทางอำนาจระหวางประชาชนกบรฐบาล

โดยรฐเปดโอกาสใหประชาชนผเปนเจาของทรพยากร เขามามสวนรวมตดสนใจ

ทางการเมองตามระบอบประชาธปไตย เพอกำหนดเงอนไขการดำเนนชวตและ

กจกรรม รวมถงสรางความเจรญกาวหนาและการกนดอยดของชมชนดวยตนเอง

การพฒนาระบบการบรหารจดการของ อบต. ใหเปนองคกรผทำหนาทเบดเสรจ

ทงการบรหาร การปกครอง และจดทำบรการสาธารณะ จงเปนเรองสำคญและพง

ไดรบการทบทวนอยางจรงจง โดยเฉพาะประเดนการแสวงหาแนวทางใหผบรหาร

ทองถน หรอนายก อบต. ใชอำนาจและความรบผดชอบในการนำพา อบต. ไปส

เปาหมายแหงการกระจายอำนาจ ดวยการเปนตวแทนการปกครองตนเอง และเปน

กลไลบรหารงาน ทสามารถสนองตอบความตองการของประชาชนอยางมประสทธภาพ

โจทยการบรหารงานททวความยากมากขน การขบเคลอนองคกรปกครอง

สวนทองถนสการปฏบตภารกจใหเกดประสทธผล จงหลกเลยงไมไดทผบรหารสงสด

หรอ นายก อบต. ตองปรบเปลยนกระบวนทศนดานภาวะผนำใหมคณลกษณะ

แตกตางไปจากอดต สอดคลองกบแนวคดของ Kotter (1990) กลาววา หาก

สถานการณของโลกคงทเชนดงเดม ลำพงทกษะการบรหารจดการนาจะเพยงพอตอ

การทำใหองคการเจรญกาวหนาได แตพลวตการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ตลอดเวลา

Page 5: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 163

เชนปจจบน คณสมบตของผนำยคใหมควรเปนผใชการนำ (Lead) ควบคไปกบ

จดการ (Manage) อยางเหมาะสมตามสภาพการณ กลาวคอ นอกจากผนำตอง

สรางนสยการทำงานเชงรก มการวางแผนการทำงานเชงเปาหมาย กระบวนการ และ

แนวทางการตรวจสอบทชดเจน เนนการปฏบตเชงกลยทธ และการทำงานเปนทม

อนเปนรปแบบการบรหารจดการภายใน เพอความสำเรจตามภารกจแลว ผนำยง

ตองมมมมองกวางไกลระดบสากล ยดหยนตอความทาทายทเกดขน มการแสวงหา

เครอขายความรวมมอจากพนธมตรภายนอก สามารถสรางแรงบนดาลใจและพฒนา

ความเปนผนำแกผตาม ยดมนตอการเรยนรอยางตอเนอง เพอความสำเรจและ

การพฒนาองคการใหเปนองคกรแหงการเรยนร คณสมบตเชนนจงคลายคลงกบ

ภาวะผนำเปลยนสภาพ (Transformational Leadership)

ภาวะผนำเปลยนสภาพ เปนภาวะผนำแนวคดใหม (The New Leadership)

ทสอดคลองกบสภาวะการเปลยนแปลงของสงคมโลกปจจบน เพราะบทบาทหลก

ของภาวะผนำเปลยนสภาพคอ ผกอใหเกดการเปลยนแปลงในองคการ ภายใตฐาน

คดดงกลาวเมอผนวกกบพนธะหนาทความรบผดชอบของ อบต. ตอชมชนทองถน

และสงคมโดยรวม ภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. จงเหมาะสมตอการ

เตรยมความพรอม เพอรองรบกระแสแรงกดดนตางๆ ทงปจจบนและกำลงจะเกดขน

ภายภาคหนา

การรบรเกยวกบภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. จะเปนจดเรมตนใน

การคนหาวา หากตองการเสรมสรางประสทธผลขององคการ ควรมรปแบบหรอ

แนวทางพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพแก นายก อบต. อยางไร เพราะอนาคตขางหนา

ความรบผดชอบของ อบต. ตอประชาชน ยอมเพมมากขนทงจำนวน ประเภท และ

ความซบซอน ขณะทแรงกดทบจากการปฏรประบบบรหารราชการใหมความเปนเลศ

และสามารถรองรบการพฒนาประเทศยคโลกาภวฒน ตามหลกการบรหารจดการ

บานเมองทด จะผลกดนให อบต. ตองปรบตวและพฒนาตนเองอยางตอเนอง เพอเปน

ตวแทนความสำเรจของววฒนาการทางสงคม ในการพฒนาประเทศตอไป

Page 6: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

164ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

วธการวจย

การไดมาซงแนวปฏบตสำหรบพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต.

เพอกอใหเกดประสทธผลขององคการ อนเปนจดมงหมายสำคญของบทความน

ผเขยนใชระเบยบวธวจยเชงปรมาณ มาเปนแนวทางคนหาขอมลเกยวกบภาวะผนำ

เปลยนสภาพของนายก อบต. ประสทธผลของ อบต. และสหสมพนธระหวางภาวะ

ผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ โดยม อบต. เปน

หนวยการวเคราะห สำหรบกลมตวอยางใชวธการสมตวอยางแบบ Multistage Stratified

Cluster Sampling กบ อบต. ทวประเทศ ปรากฏวา อบต. ขนาดใหญ ขนาดกลาง

และขนาดเลก ทตกเปนตวอยางมสดสวนแตกตางกนสง จงนำวธสมตวอยางจากชน

ภมทไมไดสดสวนกบขนาด (Disproportionate to size) มาใชรวม ทำใหมจำนวน

กลมตวอยางจาก อบต. ทกขนาดเทากนคอ ขนาดละ 25 แหง ได อบต. ตวอยาง

จำนวนทงสน 75 แหง แลวเกบรวมรวมขอมลออกเปน 2 สวน คอ ขอมลเชงอตตวสย

เกบจากกลมเปาหมายทเปนผบรหาร ไดแก นายก อบต. ประธานสภา อบต.

ปลด อบต. และหวหนาฝาย จำนวน 389 คน ดานคณลกษณะของกลมเปาหมาย

และ อบต. ภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. และประสทธผลขององคการ

ดานการจดหาและจดสรรทรพยากร การบรหารจดการ ความพงพอใจในงาน และ

การพฒนาองคการ สวนประสทธผลขององคการดานการจดหาและจดสรรทรพยากร

ทเปนรายไดและการจดสรรงบประมาณ ผลลพธการดำเนนการ ใชแบบวดเชง

ภาวะวสย ซงรวบรวมจากขอมลท อบต. แตละแหงจดเกบ รวมถงสมภาษณปลด

อบต. บางประเดนเกยวกบผลลพธการดำเนนการ ดานประสทธภาพ และคณภาพ

การใหบรการ วเคราะหขอมลดวยสถตเชงพรรณนา ไดแก การแจกแจงความถดวย

คารอยละ และสถตอางอง ไดแก คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน สหสมพนธ

เพยรสน สวนสหสมพนธระหวางชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพกบประสทธผล

ขององคการ ใชเทคนคสหสมพนธคาโนนคอล (Canonical Correlation Analysis)

Page 7: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 165

แนวคดพนฐานทางทฤษฎ

แนวคดภาวะผนำเปลยนสภาพ

เนองจากภาวะผนำมความสำคญตอองคการ ทงการเปนสญลกษณและจดรวม

แหงพลงความสำเรจ การวจยเพอคนหารปแบบภาวะผนำทสามารถนำไปใชใน

สถานการณตางๆ ไดทกองคการในระดบสากล อยางมประสทธผลจงดำเนนมา

อยางตอเนอง แมยงไมมขอสรปถงแบบภาวะผนำทดทสด หากพจารณาคณลกษณะ

ภาวะผนำเชงลกษณาการ (The Trait Leadership) ภาวะผนำเชงพฤตกรรม (The

Behavioral Leadership) และภาวะผนำเชงสถานการณ (The Situational Leadership)

ตามแนวทางการศกษาภาวะผนำในยคท 1-3 ภาวะผนำเปลยนสภาพ (Transformational

Leadership) จดเปนภาวะผนำในพฒนาการขนท 4 ของการศกษาภาวะผนำ ซงม

ความโดดเดน และกาวไปไกลกวาการศกษาตามแนวทางภาวะผนำเชงสถานการณ

อกระดบหนง เหตดวยวา ภาวะผนำทประสบความสำเรจสงสด ยอมไมยนดกบ

สถานการณทเปนอยในปจจบนและพยายามหาวถทางสรางหรอปรบเปลยนสถานการณ

แวดลอมใหม ใหงานประสบความสำเรจมากทสดเทาทโอกาสจะเอออำนวย ผนำทใช

พฤตกรรมเปลยนสภาพจงมงใหนำหนกตอการสงเสรมคานยม คณธรรม วสยทศน

และกระบวนการคดของผตาม รวมถงเอาใจใสตอความปรารถนา แรงจงใจ และ

แสวงหาแนวทางตอบสนองความตองการของผตามแตละคน ดงนนตลอดกระบวนการ

ของการนำ ไมวาจะมการเปลยนแปลงใดๆ เกดขนกบองคการกตาม ผนำและผตาม

จะมความผกพนตอกนอยางมนคง ฐานคตนมความสำคญตอความสำเรจขององคการ

เพราะทายทสดผนำจะสามารถเปลยนสภาพ ผตามใหมมมมองและพฤตกรรมตาม

รปแบบภาวะผนำเปลยนสภาพได

ภาวะผนำเปลยนสภาพ เปนทฤษฎภาวะผนำตามแนวทางภาวะผนำใหม (The

New Leadership Approach) ซงไดรบความนยมและถกนำไปใชอยางแพรหลาย

มากทสด ในชวง 2 ทศวรรษทผานมา (Mahar, 2004; สเทพ พงศศรวฒน, 2548)

เพราะสถานการณของโลกยคปจจบนองคการทงหลายเผชญกบการแขงขนระหวาง

กนมากขน และตางตระหนกถงความจำเปนตองมการเปลยนแปลงเพอความอยรอด

Page 8: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

166ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

ขององคการ ทฤษฎภาวะผนำเปลยนสภาพ ไดเสนอคณลกษณะผนำทประกอบดวย

โครงสรางหลากหลายมต (Multidimensional Construct) เพอใหผตามสามารถ

ปฏบตภารกจภายใตภาวการณทเปลยนแปลงอยางรวดเรว และมความซบซอนไดด

สำหรบยคเรมแรกของการศกษาภาวะผนำเปลยนสภาพ เกดจาก Burns (1978)

บคคลแรกทเสนอมโนทศนเกยวกบทฤษฎภาวะผนำเปลยนสภาพ ในผลงานวจยเรอง

“ผนำทางการเมอง” โดยอธบายวา “ภาวะผนำเปลยนสภาพ (Transforming

Leadership) เปนกระบวนการทผนำและผตามตางยกระดบคณธรรมและแรงจงใจ

ของกนและกนใหสงขน” ผนำจงตองมงความสนใจไปทการเปลยนสภาพเดมๆ ของ

ผตาม และคนหาวธดงดดใจเพอยกระดบความคดใหมองไปไกลถงเปาหมายระดบสง

ดวยการนำเสนอวสยทศนใหผตามเหนภาพขององคการหรอสงคมใหมทดกวา

เพอใหผตามยกระดบจตใจทคำนงถงแตประโยชนสวนตนไปสการคำนงถงผอน

จนกระทงสรางความเปนผนำในตนเอง ขณะเดยวกนผนำกสามารถพฒนาระดบ

คณธรรมของตนเองใหสงขนดวย (Burns, 1978: 4) นอกจากนน Burns เชอวา

ผนำควรมภาวะผนำแลกเปลยน (Transactional Leadership) ทเปนกระบวนการ

ของความสมพนธระหวางผนำกบผตาม โดยผนำจะจงใจผตามใหปฏบตตามความ

คาดหวง ดวยการเชอมโยงผลสำเรจของงานกบผลตอบแทนแลกเปลยนกบความ

พยายามทำงานใหบรรลเปาหมายของผตาม การแลกเปลยนนจะชวยใหองคการ

ประสบความสำเรจ ขณะเดยวกนกสรางความพงพอใจในการทำงานของพนกงาน

เพมขนเชนกน

ตามแนวคดของ Burns เขาแยกแยะความแตกตางระหวางภาวะผนำเปลยน

สภาพกบภาวะผนำแลกเปลยนแบบคนละขว กลาวคอ ผนำแลกเปลยนจะเนนคานยม

ของกระบวนการแลกเปลยน (Exchange Process) ระหวางผนำกบผตาม เพอนำ

ไปสประสทธภาพการดำเนนงาน โดยภาวะผนำแลกเปลยน จะจงใจผตามดวย

การดงดดความสนใจใหอยทผลประโยชนสวนตวเทานน สวนภาวะผนำเปลยนสภาพ

จะใชกระบวนการคานยม (Value Process) ในการปฏสมพนธของผนำกบผตามทม

ความแตกตางกนดานอำนาจ ระดบการจงใจ และทกษะ เพอไปสจดมงหมายสงสด

รวมกน Burns จงนยามภาวะผนำแลกเปลยน วามคณลกษณะของความเปนผจดการ

Page 9: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 167

(Manager) ทผนำสามารถใชอำนาจ (Power Wielder) ใหผตามปฏบตงานเพอ

การบรรลเปาหมายของตน ขณะทภาวะผนำเปลยนสภาพมคณลกษณะของความ

เปนผนำ (Leader) ทมงเนนการเปลยนสภาพเชงคณธรรม (Morality) และจรยธรรม

(Ethic) ทงฝายผนำและฝายผตามไปพรอมกน ความเปนผนำจงไมสามารถแยก

จากเปาหมายและความตองการของผตาม ดงเชนแนวคดภาวะผนำแลกเปลยน

ทเชอวาภาวะผนำทงสองแบบสามารถแยกออกจากกนไดอยางเปนอสระ

ตอมาในป ค.ศ. 1985 Bass เสนอทฤษฎภาวะผนำเปลยนสภาพ โดยอาศย

พนฐานแนวคดของ Burns ทแบงภาวะผนำออกเปน 2 แบบ โดย Bass ใหทศนะวา

ผนำแลกเปลยนใชรางวลเพอแลกเปลยนกบการยนยอมปฏบตตาม สวนผนำเปลยน

สภาพ จะจงใจผตามดวยวธการ

1. ชกจงใหผตามตระหนกในคณคาและความสำคญของงาน และผลลพธของ

องคการ ดวย มมมองใหมๆ และพยายามหาหนทางบรรลถงผลลพธนน

2. โนมนาวจตใจใหผตามมองไปไกลกวาผลประโยชนของตน โดยคำนงถง

ผลประโยชนของหมคณะ องคการ หรอสงคมสวนรวม

3. กระตนใหผตามยกระดบความตองการของตนทสงกวาเดม (Higher Order

Needs)

กระนนกตาม แม Bass ยอมรบวา ภาวะผนำเปลยนสภาพมความแตกตางจาก

ภาวะผนำแลกเปลยนอยางชดเจนเชนเดยวกบ Burns และภาวะผนำเปลยนสภาพยง

สงเสรมแรงจงใจหรอผลงานของผตามไดมากกวา แตเขากเสนอวา โดยกระบวนการ

แลวไมสามารถแยกพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพออกจากภาวะผนำแลกเปลยน

ไดอยางแทจรง ทงยอมรบวา ผนำคนเดยวกนอาจใชภาวะผนำไดทงสองแบบใน

เวลาและสถานทแตกตางกนได เนองจากภาวะผนำแลกเปลยนจดเปนคณลกษณะ

พนฐานสำคญททำใหเกดภาวะผนำเปลยนสภาพ ดวยเหตนความเปนผนำทงสอง

แบบจงเชอมโยงตอกนแบบตอเนอง (Leadership Continuum) แทนทจะแยก

ออกจากกนอยางสนเชงตามท Burns เคยเสนอไว นอกจากนน Bass ยงนำคำวา

Transformational มาใชแทน Transforming และคนหาโครงสรางองคประกอบ

Page 10: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

168ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

ภาวะผนำเปลยนสภาพ โดยรวมมอกบ Avolio พฒนาตวแปรเพอใชในการศกษา

อยางตอเนองโดยลำดบ จนกระทงป ค.ศ.1995 เขาไดจดพฤตกรรมภาวะผนำ

เปลยนสภาพเปน 3 กลม และขนานนามวา “แบบภาวะผนำเตมขอบเขต” (The Full

Range Leadership Model) ดวยเหตทวา กรอบแนวคดนสามารถระบ คณลกษณะและ

พฤตกรรมทครอบคลมขอบเขตทงหมดของบทบาทความเปนภาวะผนำ ดงรายละเอยด

ตอไปน

กลมท 1 ตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพ ประกอบดวย 4 มต คอ 1. การม

อทธพลตออดมการณ 2. การเอาใจใสตอปจเจกบคคล 3. การกระตนทางปญญา

และ 4. การสรางแรงดลใจ แตละมตมรายละเอยด ดงน

1. มตการมอทธพลตออดมการณ (Idealized Influence: II)

การมอทธพลตออดมการณ เดมเรยกวา มตการมบารม (Charisma)

เปนภาษากรก หมายถง พรสวรรคหรอคณลกษณะพเศษทพระเจามอบใหบคคลใด

บคคลหนงโดยเฉพาะ Weber (1947) เปนบคคลแรกทนำเอาการมบารม มาใช

อธบายรปแบบของอทธพลทผตามรบรวา ผนำมลกษณะพเศษในการจงใจใหผอน

ปฏบตตามอยางเตมใจ ผนำจงเปรยบเสมอนวรบรษทเกดในชวงเวลาภาวะวกฤต ผนำ

ยงดงดดใจใหผตามเชอในวสยทศนและยอมรบผนำวามความพเศษแตกตางจากผอน

อยางไรกตาม การวจยชวงแรก ผนำเชงบารมมกถกจำกดในสาขาการเมอง ศาสนา

หรอจตวทยา

House (1977) ถอเปนบคคลแรกทสรางกรอบแนวคดเชงทฤษฎ เพอพสจน

พฤตกรรม ภาวะผนำเชงบารม โดยอธบายวา คณลกษณะสำคญของภาวะผนำบารม

สามารถพบเหนทวไปในองคการทมความซบซอน และสงผลตอความเชอมนของ

ผตาม กลาวคอผนำบารมจะแตกตางจากผนำคนอน โดยเฉพาะเปนผทมอทธพล

มความโดดเดน มนใจในตนเองสง และมจรยธรรม คณลกษณะเชนนสงผลตอ

ผตามหลายประการ เชน ความไววางใจในความคดของผนำวาเปนสงทถกตองม

ความเชอคลายผนำ ยอมรบผนำโดยไมมขอสงสย มการแสดงความรสกทดตอ

ผนำ เคารพและเชอฟงคำสง มความรสกตอภารกจขององคการรวมกบผนำ ตองการ

Page 11: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 169

ยกระดบเปาหมายการปฏบตงาน และเชอวาผนำสามารถนำพาใหเกดความสำเรจ

ตามเปาหมายของงานได

เมอ Burn (1978: 244) นำเสนอมโนทศนเกยวกบภาวะผนำการ

เปลยนสภาพ เขานำการมบารมมาเปนสวนหนงของภาวะผนำการเปลยนสภาพ

โดยใชคำวาผนำวรบรษ (Heroic Leadership) ซงหมายถง ผทไดรบการยอมรบ

และมาจากการเลอกของผตามโดยตรง เนองจาก เชอถอศรทธาในความสามารถ

ประสบการณ และมความพรอมในการรบมอกบปญหาอปสรรคตางๆ ไดเปนอยางด

สำหรบแนวคดของ Bass บารมจดเปนองคประกอบสำคญทสดของภาวะ

ผนำเปลยนสภาพ โดยเชอวาผนำบารม เปนสญลกษณของความสำเรจและการทำให

ผตามบรรลถงความสำเรจนน (Bass,1990: 199) แตกตางจากคณลกษณะพเศษ

ดงเดมทองอยกบพลงเหนอธรรมชาต ซงถกอธบายในภาวะผนำทางศาสนาหรอ

การเมอง Couto (2002: 96) เสนอวา ผนำเชงบารมท Bass นำมาใชเปนคณลกษณะ

ผนำบารมเชงสงคม (Socialized Charismatic Leaders) เกดจากกระบวนการขดเกลา

ทผนำพยายามเชอมโยงใหผตามเกดการรบรและนยามตนเองวา เปนสวนหนงของ

กลมหรอองคการ เมอผตามรสกถงความเปนเจาขององคการ ผตามจะมงความสนใจ

และเสยสละตนเองเพอผลประโยชนองคการมากกวาผลประโยชนสวนตน ลกษณะ

ผนำบารมเชงสงคมนเอง ทำใหภาวะผนำเปลยนสภาพแตกตางจากภาวะผนำอน

เพราะผนำและผตามตางมงยกระดบดานคณธรรมดวยการสรางคานยม ความเชอ

บรรทดฐานของพฤตกรรมรวมกนภายในองคการ อนง Bass ยำวา แมการมบารม

จะเปนสวนประกอบสำคญของภาวะผนำเปลยนสภาพ แตลำพงการมบารมเพยง

ประการเดยวยงไมเพยงพอตอกระบวนการเปนภาวะผนำเปลยนสภาพได

ในป 1995 เมอ Avolio & Bass พฒนาเครองมอใหสามารถวดภาวะผนำ

เปลยนสภาพเชงองครวม เขาไดนำองคประกอบดานการมอทธพลตออดมการณ

มาแทนการมบารม เพอมใหเกดความสบสนกบองคประกอบดานอนๆ ทมคณลกษณะ

คอนขางใกลเคยงกน ตามนยยะของอทธพลตออดมการณน ผนำจะใชบคลกลกษณะ

และพฤตกรรม เปนเครองมอใหผตามยอมรบและมความคดเปลยนแปลงตนเอง

ไปตามแนวทางของผนำ โดยนยามวา

Page 12: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

170ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

1. การมอทธพลตออดมการณดานคณลกษณะ หมายถงคณลกษณะ

ของผตามซงเปนผลจากการรบรถงอำนาจ (Power) ความเชอมน (Confidence)

และความคดอนแตกตางจากผอน (Transcendent Ideals) ทผนำใชกระตน ปลก

เราดานอารมณใหผตามคำนงถงผลประโยชนสวนรวม

2. การมอทธพลตออดมการณดานพฤตกรรม หมายถง พฤตกรรม

เฉพาะตวของผนำทมผลตอการเปนแบบอยางสำหรบผตาม ผนำจะสะทอนคานยม

(Value) ความเชอ (Beliefs) ภารกจ (Mission) จดมงหมาย (Purpose) จรยธรรม

(Ethical) และ คณธรรม (Moral) แกผตาม

2. มตการเอาใจใสตอปจเจกบคคล (Individualized Consideration: IC)

ถอเปนมตทมหลกปฏบตเกยวกบการเหนแกประโยชนของผอน ซงพฒนา

มาจากทฤษฎผนำเชงพฤตกรรมโดยมงเนนคำนงถงคน (Consideration) หากเมอนำมา

ประยกตใชในองคประกอบของภาวะผนำเปลยนสภาพ การเอาใจใสตอปจเจกบคคล

มความแตกตางจากโครงสรางการคำนงถงผอน ตรงทผนำจะมจดมงเนนอยท

การพฒนาผตามแตละคนใหมโอกาสเจรญเตบโตไปสการผนำตอไป (Seltzer & Bass,

1990) นอกจากนน Kark & Shamir (2002) กลาววา การเอาใจใสตอปจเจกบคคล

แมมรากฐานจากทฤษฎแนวคดเกยวกบตนเอง (Self-Concept Theory) ทอธบายวา

มนษยมกตระหนกรหรอนยามตนเองแตละสถานการณทแตกตางกน ในฐานะ

ปจเจกบคคล (Individual) คความสมพนธ (Relationship Partners) หรอสมาชก

ของกลม (Group Members) ความเขาใจเกยวกบตนเองทง 3 ระดบดงกลาว Lord,

Brown, & Feiberg (1999) พบวา มประโยชนตอการทำความเขาใจ พฤตกรรม

ของผนำทมอทธพลอยางลกซงกบผตามรายบคคล หรอบคลากรทงองคการ ผาน

กระบวนการตางๆ ทางสงคม เมอนำมาวเคราะหในมตน วธการหรอพฤตกรรมท

ผนำเปลยนสภาพใชจดความสมพนธกบผตามรายบคคล กเพอมงหวงใหความสมพนธ

ดงกลาวสรางความใกลชดและความผกพนทางอารมณทแนบแนน ผลความสมพนธ

ผนำจะสามารถพฒนาผตามแตละคนทมแนวคดเกยวกบตนเองไปสมมมองใหม

อนเปนแนวคดทมงผลประโยชนของกลมและองคการได ดงนนผนำจงไวตอการรบร

ทมตอผตามดานความคด ความรสก และแสดงออกอยางลกซงถงความหวงใยตอ

Page 13: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 171

ความตองการของผตาม มพฤตกรรมเปนมตรซงสามารถเขาถงไดงาย และปฏบต

ตอผตามดวยความเคารพในศกดศร รวมถงการสรางบรรยากาศการทำงานใหเออตอ

การพฒนาศกยภาพของผตาม ดวยการเปนผฝกสอน ผใหคำแนะนำ ปรกษาหารอ

3. มตการกระตนทางปญญา (Intellectual Stimulation: IS)

การกระตนทางปญญาถอเปนอกคณลกษณะหนงของภาวะผนำเชงบารม

ท Bass หยบยมมาจาก House เนองดวยผลการศกษาของ House ชใหเหนอยาง

ชดเจนวา ผนำบารมจะมพฤตกรรมสำคญประการหนง คอ กลา (Courageous)

แสวงหาความทาทายใหม ไมยดตดกบสถานภาพเดม (Status Quo) อนเปนสถานภาพ

ทไมพงปรารถนา House เรยกพฤตกรรมนวา พฤตกรรมทไมเปนไปตามแบบแผนเดม

(Unconventional Behavior)

อยางไรกตาม เมอ Bass นำพฤตกรรมการกระตนทางปญญามาใช เขากลบ

ไมนำพฤตกรรมนเปนสวนหนงของการมบารม ทงนเพอปองกนมใหผตามเคยชน

กบการพงพาและออนแอลง ดวยความจงรกภกดหรอลอกเลยนแบบบคลกภาพของ

ผนำ มากกวาอดมการณขององคกร จนกระทงขาดความคดรเรมสรางสรรคใน

การคนหาสงใหมๆ ซงสดทายอาจสงผลเสยตอองคการได เขาจงเสนอพฤตกรรม

การกระตนทางปญญา โดยอธบายวาเปนสวนหนงของพฤตกรรมผนำทมผลตอ

กระบวนการรเรมสรางสรรคของผตาม กรณน Quinn and Hall (1983) เสนอวธ

การทผนำสามารถกระตนปญญาของผตามได 4 วธ คอ 1) การใชเหตผล โดยการ

เนนศกยภาพ ความเปนอสระของผตาม พยายามกระตนใหผตามใชตรรกะและ

เหตผลในการจดการกบปญหาของกลมและองคการ 2) การสรางโอกาสใหใช

ความคดสรางสรรค ดวยการสงเสรมใหผตามใชความคดรเรมเชงสงเคราะห ผาน

ปฏสมพนธทไมเปนทางการหรอแมแตในการแกปญหาทวไป 3) การใชขอมลเชง

ประจกษ ผนำตองสนบสนนใหผตามสนใจกบขอมลตางๆ ทมอยภายในและภายนอก

องคการ เพอหาทางเลอกทดทสดจากขอมลขาวสารเหลานน และ 4) กระตนให

เกดการใชอดมคต เพราะผม อดมคตจะใชจตสำนกตดสนใจภายในระยะเวลาอน

รวดเรว แมอยภายใตสถานการณทมขอมลจำกด

Page 14: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

172ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

การกระตนทางปญญา จงเปนมตทกระตนใหผตามมอสระและอำนาจในการ

รงสรรคความคดใหมๆ ในการทำงาน โดยไมยดตดกบแนวทางเดมทเคยเปนมา

มการตงคำถามกบฐานคต ความเชอ และวธปฏบต เพอแสวงหาแนวทางใหมในการ

ดำเนนงานหรอจดการกบอปสรรค

4. มตการสรางแรงดลใจ (Inspirational Motivation: IM)

เมอ Bass and Avolio ปรบปรงกรอบแนวคดเกยวกบทฤษฎภาวะผนำ

เปลยนสภาพ ในป ค.ศ.1990 ทงคไดเพมพฤตกรรมการสรางแรงดลใจเปนอก

องคประกอบหนง โดยเปนอกมตหนงทแตกกงกานมาจากทฤษฎภาวะผนำเชงบารม

ซงคณลกษณะสำคญของผนำแบบแรงดลใจคอ จงใจหรอบนดาลใจผตามใชความ

พยายามอยางแรงกลาทจะไปใหถงเปาหมาย ทกอนหนานผตามอาจไมเคยไปถง

ดวยการเพมความคาดหวงทสงไปกวาผลประโยชนของตนเอง การสอสารถงความเชอมน

ในตวผตาม การกระตนใหผตามมองโลกในแงด รวมถงสรางโอกาสใหผตามประสบ

ความสำเรจ ขณะทผนำบารมจะมงใหผตามเกดการยอมรบในตวตนของผนำ

ฐานคตสำคญของการสรางแรงดลใจ เปนเรองความสามารถของผนำใน

การจงใจใหผตามเชอมนตอศกยภาพของตนในการขบเคลอนองคการไปสความสำเรจ

ดวยการชใหเหนถงความปรารถนาและวถทางทตองการบรรล การสรางแรงดลใจ

จงเปนการกระทำรวมกนระหวางผนำกบผตาม โดยมศนยกลางทวสยทศนและภารกจ

ขององคกร สวนภาวะผนำบารมจะมศนยกลางการกระทำอยทบคลกภาพและ

คณลกษณะผนำ ลกษณะเชนนสงผลใหเกดความแตกตางในการยอมรบตอสถานะ

ของผนำ ทภาวะผนำแรงดลใจ (Inspirational Leadership) จะสงเสรมใหผตามม

สวนรวมในการจดการปญหาขององคการ สามารถวพากษวจารณหรอแสดงความ

คดอนแตกตางจากผนำได ขณะเดยวกนผนำจะสอสารหรอแสดงความหมาย และ

ทาทายในเรองงานแกผตามใหพยายามปฏบตเพอบรรลเปาหมายในอนาคต

กลมท 2 ตวแปรภาวะผนำแลกเปลยน ประกอบดวย 3 มต คอ 1. การให

รางวลตามสถานการณ 2. การจดการภายใตเงอนไขเชงรก และ 3. การจดการ

ภายใตเงอนไขเชงรบ ดงมรายละเอยด ตอไปน

Page 15: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 173

1. มตการใหรางวลตามสถานการณ (Contingent Reward: CR)

ดวยแรงขบเคลอนระหวางผนำกบผตามเปนการแลกเปลยนทางสงคม

(Social Exchange) ทถกสรางขนและจะยงคงอย หากการแลกเปลยนตอบสนอง

ตอความตองการหรอผลประโยชนทงสองฝาย การแลกเปลยนจงเปรยบเสมอนการ

เตมเตมระหวางผนำกบผตาม ทตางมบทบาทและความรบผดชอบตอการบรรล

เปาหมายของกนและกน ซงโดยพนฐานแลวผนำยอมตองการใหผตามปฏบตภารกจ

ประสบความสำเรจ สวนผตามจะทำงานเพอแลกเปลยนกบรางวลทตนคาดหวง

จากเหตผลดงกลาว Bass จงนำมตการใหรางวลตามสถานการณ มา

อธบายพฤตกรรมผนำในการสรางแรงจงใจแกผตาม ดวยการหยบยมทฤษฎสำคญ

2 ทฤษฎ คอ ทฤษฎความคาดหวง ของ Vroom (1964) ทชใหเหนวา แรงจงใจของ

บคคลขนอยกบความคาดหวงของเขาตอรางวลทจะไดรบ หนาทของผนำคอ แสวงหา

เครองมอหรอวธจงใจใหผตามใชความพยายามอยางเตมทในการทำงาน และทฤษฎ

วถทาง-เปาหมาย (Path-goal Theory) ทเชอวา ผนำสามารถสรางแรงจงใจใน

การทำงานแกผตาม โดยทำใหวถทาง (Path) มความชดเจนหรองายพอจะทำให

ผตามปฏบตงานไดสำเรจ และไดรบผลตอบแทนตามความคาดหวง (Goal) ฉะนน

ผนำแลกเปลยนตองเรยนรความตองการของผตามแตละคน เพอกำหนดและเชอมโยง

จำนวน หรอชนดของรางวลทผตามจะไดรบ กบผลงานทสามารถกระทำไดตามขอ

ตกลงรวมกน ดงนน การใหรางวลตามสถานการณ นอกจากทำใหความสมพนธ

ตามทฤษฎวถทาง-เปาหมาย ชดเจนแลว ยงนำมาซงความพงพอใจทเพมขนของ

ผตามอกดวย

2. มตการจดการภายใตเงอนไขเชงรก (Manage by Exception:

Active or MBE: A)

ดวยมตการจดการภายใตเงอนไขเชงรก และมตการจดการภายใตเงอนไข

เชงรบ เปนพฤตกรรมภาวะผนำภายใตมตการจดการภายใตเงอนไข (Manage by

Exception) ทมงเนนการเสรมแรงเชงลบตามสถานการณ (Contingent Negative

Reinforcement) ผนำจะปลอยใหผตามทำงานตามหนาททไดรบมอบหมาย โดย

Page 16: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

174ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

ไมเขาไปแทรกแซงจนกวาจะเกดปญหาหรอวกฤตใดๆ กลาวอกนยหนง ปฏสมพนธ

ระหวางผนำกบผตามจะเกดขน ตอเมอผลของการปฏบตงานไมเปนไปตามมาตรฐาน

ทวางไว หรอมความผดพลาดในการดำเนนงาน การจดการภายใตเงอนไขจงแบง

ออกเปน 2 มต ทงนขนอยกบระดบความเขมขนทผนำใชตดตาม (Monitor)

การทำงานของผตาม ซงการจดการภายใตเงอนไขเชงรกจดอยในมตการแลกเปลยน

เชงลบ (Antonakis & House, 2002: 10) ทมลกษณะคลายผนำแบบมง

โครงสรางงานในภาวะผนำเชงพฤตกรรม ผนำจะแสดงบทบาทของตนกบผตาม

ทเนนการบรรลเปาหมายขององคการอยางชดเจน โดยกำหนดโครงสรางงาน

กระบวนการ และวธการทำงานอยางละเอยด มความคาดหวงใหผตามรกษามาตรฐาน

การปฏบต งานใหลลวงตามระยะเวลา รวมถงควบคมการทำงาน เพอประสทธผล

หรอความสำเรจในงาน พฤตกรรมของผนำจงมมงใชวธการทำงานแบบเดม แตจะ

เขาไปควบคมและขจดสงตางๆ ทอาจเปนอปสรรคตอการทำงาน รวมถงคนหาขอ

ผดพลาดตางๆ ทอาจเกดขน เพอมใหผตามมพฤตกรรมเบยงเบนไปจากเปาหมาย

ทวางไว และใหแนใจวางานททำนนเกดประสทธผล

ดวยคณสมบตดงกลาว การจดการภายใตเงอนไขเชงรกจงมความสมพนธ

เชงลบหรอเชงบวกในระดบทไมเขมแขง (Weak Positive) กบประสทธผลและ

ความพงพอใจของผตาม ทงนขนอยกบสถานการณโดยเฉพาะเมอมความเสยงสง

ผนำยอมแสดงพฤตกรรมการจดการภายใตเงอนไขเชงรก เพอใหแนใจวาจะไดผลลพธ

ดงความประสงค (Avolio & Bass, 1995)

3. การจดการภายใตเงอนไขเชงรบ (Manage by Exception: Passive

or MBE: P)

เปนพฤตกรรมทผนำใชลงโทษผตามเมอพบวา ผตามมผลการทำงานตำ

กวามาตรฐาน การจดการภายใตเงอนไขเชงรบจงมลกษณะแตกตางจากการจดการ

ภายใตเงอนไขเชงรก ตรงทผนำจะแสดงพฤตกรรมตอเมอมความผดพลาด หรอ

เกดปญหาในการปฏบตงานของผตามแลวเทานน ซงเปนการสะทอนกลบของขอมล

เชงลบ (Negative Feedback) เพอระงบ หรอหยดยง มใหผตามมพฤตกรรมท

Page 17: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 175

เบยงเบนจากบรรทดฐานวฒนธรรมองคการ ภาวะผนำรปแบบนจงมแนวโนมใช

วธการตำหน ตเตยน ลงโทษโดยไมบอกกลาวลวงหนา เพอใหเกดการแกไขปรบปรง

บรรยากาศการทำงานจงเครงเครยด ขาดความยดหยน ผนำจะมงใหผตามปฏบต

ตามกฎเกณฑอยางเครงครด หากเกดปญหาความผดพลาดเลกนอย ผนำการจดการ

ภายใตเงอนไขเชงรบอาจปลอยปละละเลยหากเหนวา ยงไมมผลกระทบตอสถานะ

ของตน แตรอจนกระทงปญหาเกดความรนแรงจงเขาไปจดการแกไข และคนหาวา

เกดจากความผดพลาดของผใด ผนำทใชวธการนจงมพฤตกรรมคลายคอยจบผด

มากกวาการพจารณาถงสาเหตเพอแสวงหาแนวทางในการแกไข พฤตกรรมของผนำ

จงสงผลกระทบเชงลบตอผลผลต ความพยายาม และความพงพอใจของผตาม

เนองจากมใชสงจงใจทดในการทำงาน

กลมท 3 ตวแปรภาวะผนำไรการนำ ประกอบดวย 1 มต คอ

มตการไรการนำ (Non -Leading)

การไรการนำหมายถง พฤตกรรมทผนำหลกเลยงการเขาไปมอทธพลกบ

ผใตบงคบบญชาของตนและหนงาน Bass and Avolio (1990) นำภาวะผนำไร

การนำ มาเปนปจจยหนงในพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพ โดยอธบายวา ผนำ

มไดใชพฤตกรรมใดพฤตกรรมหนงเพยงอยางเดยว แตสามารถแสดงพฤตกรรม

รวมกนไดทงภาวะผนำเปลยนสภาพ ภาวะผนำแลกเปลยน และภาวะผนำไรการนำ

แตภาวะผนำไรการนำจะมผลเชงลบตอการดำเนนงาน ทงดานความพงพอใจในงาน

และประสทธผลขององคการ

เนองจากผนำไรการนำ มกมอบอำนาจใหแกผใตบงคบบญชากระทำการใดๆ

เตมท โดยไมมกฎเกณฑหรอหลกการควบคมงาน หลกเลยงการตดสนใจ ไมพยายาม

เขามามสวนรวมในการเสนอแนะนำหรอใหความคดเหนในการดำเนนงาน ผนำจะ

ทำหนาทเพยงสงผานขอมลขาวสารขององคการมายงผตามเทานน ฉะนน แมผตาม

จะรสกวาตนมอสระในการทำงาน แตผตามเหลานมกรสกไมมนคง ขาดขวญกำลง

ใจในการทำงาน ผลสำเรจของงานนอยและมคณภาพตำ

Page 18: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

176ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

แนวคดประสทธผลขององคการ

การศกษาประสทธผลขององคการ มพฒนาการโดยลำดบจากแนวทางทมง

ความสนใจในแตละสวนขององคการ มาเปนการพจารณาองคการทมลกษณะซบซอน

มากขน แนวทางทใชศกษาประสทธผลขององคการจงมความหลากหลาย แตละตว

แบบกมขอดขอเสยแตกตางกน ขนอยกบการตดสนใจของแตละบคคลเลอกนำมาใช

เพราะทกแนวทางลวนมอคตในการใหความสำคญตอสวนตางๆ ขององคการ (Robey,

1994: 59) เชน

1. แนวทางการบรรลเปาหมาย เปนแนวทางแรกของการศกษาประสทธผล

ขององคการ ทมนยามวา ประสทธผลขององคการขนอยกบความสามารถในการ

บรรลเปาหมายตามทกำหนดไว ฐานคตของแนวทางน คอการพจารณาองคการใน

ฐานะหนวยงานทมเปาหมายแนนอน ระดบการบรรลผลตามเปาหมาย จงวดจาก

ผลการปฏบตงานทเกดขนจรงแลวนำไปเปรยบเทยบกบเปาหมายระดบปฏบตการ

ทกำหนดไว การวดประสทธผลเชงเปาหมาย จงเหมาะสมกบองคการทมเปาหมาย

ชดเจน แนนอน และมงความสนใจกบผลลพธสดทายทเปนผลผลตหรอบรการ

2. แนวทางเชงระบบ ตงอยบนสมมตฐานทวาองคการเปนระบบทางสงคม

ประกอบดวยสวนตางๆ ทมความสมพนธตอเนองตลอดเวลา หากสวนใดสวนหนง

เกดขดของยอมสงผลกระทบตอสวนอนทงหมด ประสทธผลขององคการ จงวดได

จากปจจยนำเขาทจำเปนในการผลต และความสามารถขององคการ ในการแปรสภาพ

ปจจยนำเขาใหกลายเปนปจจยนำออก ตลอดจนการสรางความสมพนธอนดกบสภาพ

แวดลอมตางๆ แนวทางระบบนแบงออกเปน

- แนวทางกระบวนการภายใน มงใหความสำคญกบการรกษาความสมพนธ

ของมนษย ซงจดเปนสภาพแวดลอมภายในองคการ

- แนวทางเชงระบบทรพยากร มงเนนความสามารถขององคการในการจดหา

ทรพยากร จากสภาพแวดลอม แนวทางนจงใหความสนใจกบสภาพแวดลอมภายนอก

องคการดวย

3. แนวทางกลยทธตวแทน แนวทางนมององคการในฐานะระบบภายใตสภาพ

แวดลอม ซงเผชญกบกลมผมสวนไดสวนเสยทมอทธพลและควบคมทรพยากรของ

องคการ การอยรอดขององคการจงเปนการแสดงถงระดบความสามารถในการสราง

Page 19: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 177

ผลลพธและการกระทำ ทไดรบการยอมรบจากกลมผลประโยชนเหลาน แนวทาง

กลยทธตวแทนจงมงประเมนการรกษาไวซงความพงพอใจทหลากหลายของกลม

ผลประโยชนหรอกลมผมสวนไดสวนเสย

4. แนวทางการแขงขนดานคานยม เปนแนวทางศกษาลาสดอนมแนวคดวา

เกณฑทใชประเมนประสทธผลขององคการเปนเรองของการแขงขนดานคานยม

คณคาหรอคานยมทแขงขนจงขนอยกบความพงพอใจในการเลอกทตางกน และตอง

สอดคลองกบวฏจกรหรอชวงชวตขององคการแตละขน เนองจากแตละชวงองคการ

มความตองการแตกตางกน แนวทางนจงมงนำเสนอตวแบบทคำนงถงความสอดคลอง

ระหวางคานยมกบวฏจกรขององคการ

จากคณลกษณะดงกลาวขางตน แมทกแนวทางตางมสวนชวยอธบายปรากฏการณ

ทเกดขนกบองคการได หากยงไมมแนวทางใดจะนำไปใชประเมนประสทธผลของ

องคการอยางถกตอง เพราะแตละองคการลวนมภารกจ เปาหมาย และสวนยอยตางๆ

ทซบซอน อกทงยงตองเผชญกบการเปลยนแปลงและการแขงขนภายในสภาพแวดลอม

การวดประสทธผลองคการจงไมอาจใชเพยงแนวทางเดยว แตตองอาศยการบรณา

การตวแบบตางๆ เขาดวยกน ดงท Cameron (1980: 70) กลาวไววา ไมมตวแบบหรอ

แนวทางใด สามารถนำมาใชกบทกองคการอยางเหมาะสม ฉะนน การนำแนวทาง

การบรรลเปาหมาย แนวทางกระบวนการภายใน และแนวทางระบบทรพยากร มาเปน

ดชนบงชประสทธผลของ อบต. จงมเหตผลสนบสนน คอ

ประการแรก อบต. เปนองคกรทมเปาหมายทชดเจน มแนวทางการปฏบตงาน

ทเปนระบบ ดงนนการวดประสทธผลของ อบต. สามารถกระทำโดยใชแนวทาง

การบรรลเปาหมาย ทงยงประเมนไดจากระบบการดำเนนงาน ดานการแสวงหา

ปจจยนำเขา การบรหารงาน รวมถงความพงพอใจในงานของพนกงาน

ประการตอมา เนองจากฐานคดเบองหลงของแนวทางประเมนประสทธผลของ

องคการ สำหรบแนวทางทเลอกนำมาใช พบวา มความสอดคลองกบประเดนการวจย

ทงเชงเนอหาและกระบวนการ อนจะสงผลตอความเทยงตรงและความนาเชอถอของ

ขอมล ขณะทแนวทางกลยทธกลมตวแทน เปนการวดความสามารถในการเอาชนะใจ

กลมตวแทน ดวยการสรางผลลพธทแตละองคการประเมนคณคาหรอความสำคญ

ของกลมเหลานนไวลวงหนาแลว ซงแตละองคการยอมตวชวดไมเหมอนกนทงอาจ

Page 20: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

178ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

เปลยนแปลงไดตามสถานการณ การนำเกณฑทผวจยจดทำขนไปใชประเมนประสทธผล

ของ อบต. ยอมไมสอดคลองกบสมมตฐานดงกลาว เชนเดยวกบแนวทางการแขงขน

ดานคานยม ทการเลอกใชคานยมใดเปนเกณฑการวด ตองพจารณาจากวฏจกรหรอ

ชวงชวตขององคการแตละขน ทวา ความเปนจรงแลว อบต. แตละแหงมการเจรญ

เตบโตไมเทากน จงมอาจนำคานยมใดคานยมหนงไปตรวจสอบ อบต. ทมพฒนาการ

แตกตางกนได

ผลการวจย จากผลการวเคราะหขอมลดานภาวะผนำของ นายก อบต. แสดงใหเหนวา

นายก อบต. เปนผมพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพ มากกวาภาวะผนำแลกเปลยน

และภาวะผนำไรการนำ อกทงมตทเปนองคประกอบของภาวะผนำเปลยนสภาพ

กลวนมคาเฉลยและสหสมพนธซงกนและกนสงกวามตในองคประกอบของภาวะ

ผนำแลกเปลยน ทงยงพบสหสมพนธ เชงบวกระหวางมตการไรการนำกบมต

การจดการภายใตเงอนไขเชงรบ แตสองมตนลวนมสหสมพนธเชงลบกบมตอนทงหมด

(ตารางท1)

ตารางท 1 คาเฉลยภาวะผนำเปลยนสภาพ ภาวะผนำแลกเปลยน ภาวะผนำไรการนำ

และสหสมพนธระหวางมตภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต.

สหสมพนธระหวางมตภาวะผนำเปลยนสภาพ

ภาวะผนำเปลยนสภาพ M SD 1 2 3 4 5 6 7

1. การมอทธพลตออดมการณ 3.92 0.69 1.00000

2. การเอาใจใสตอปจเจกบคคล 3.59 0.74 .781**

3. การกระตนทางปญญา 3.63 0.77 .793** .842**

4. การสรางแรงดลใจ 3.91 0.71 .847** .810** .806**

5. การใหรางวลตามสถานการณ 3.52 0.72 .771** .795** .779** .796**

6. การจดการภายใตเงอนไขเชงรก 3.68 0.35 .731** .688** .753** .723** .713**

7. การจดการภายใตเงอนไขเชงรบ 2.54 0.83 -.270** -.109** -.211** -.182** -.080** -.174**

8. การไรการนำ 2.11 0.90 -.398** -.249** -.306** -.317** -.197** -.272** .719**

ภาวะผนำเปลยนสภาพ 3.80 0.66

ภาวะผนำแลกเปลยน 3.24 0.47

ภาวะผนำไรการนำ 2.11 0.90

** p < 0.01 * p < 0.05

Page 21: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 179

สวนการวเคราะหประสทธผลของ อบต. ปรากฏวา การพฒนาองคการเปนมต

ทมสหสมพนธรวมกบมตอน ทงดานการจดสรรและการจดหาทรพยากร การบรหารงาน

ผลลพธการดำเนนการ รวมถงการสรางความพงพอใจในงานของพนกงาน และม

ความสมพนธกบประสทธผลขององคการระดบสง ผลการวจยสะทอนใหเหนวา แนวทาง

การกระจายอำนาจดานการปกครองใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และการปฏรป

ระบบราชการตามหลกการบรหารจดการทด ไดสงผลใหองคกรปกครองสวนทองถน

ตางตองพฒนาองคการใหสอดคลองกบเปาหมายดงกลาวทงในเชงประสทธภาพ

ประสทธผล การพฒนาองคการจงเปนมตสำคญในการประเมนศกยภาพระบบ

การปฏบตงานภายในและภายนอกของ อบต. (ตารางท 2)

ตารางท 2 สหสมพนธของมตในองคประกอบประสทธผลของ อบต.

สหสมพนธระหวางมตภาวะผนำเปลยนสภาพ

ภาวะผนำเปลยนสภาพ M SD 1 2 3 4 5

1. การจดหาและจดสรรทรพยากร 3.87 0.46 2. การบรหารจดการ 3.96 0.43 .071 3. ผลลพธการดำเนนการ 3.93 0.34 .077 .047 4. ความพงพอใจในงาน 3.85 0.64 .066 .591** .208** 5. การพฒนาองคการ 3.78 0.59 .117* .724** .168** .653** ประสทธผลของ อบต. 3.89 0.33 .347** .772** .335** .835** .861**

** p < 0.01 * p < 0.05

สำหรบการทดสอบสหสมพนธคาโนนคอล ระหวางชดตวแปรภาวะผนำเปลยน

สภาพของนายก อบต. กบชดตวแปรประสทธผลขององคการ พบความสอดคลอง

ของขอมลทควรนำมาอภปรายดงตอไปน

ตารางท 3 ผลการวเคราะหนยสำคญทางสถตของสหสมพนธคาโนนคอล ระหวาง

ภาวะผนำ เปลยนสภาพของนายก อบต.กบประสทธผลขององคการ

สมการ ราก Canonical R Canonical R2 Wilk’s Lambda D.F Sig

1 1-3 .702 .492 .491 15 .000

2 2-3 .166 .028 .968 8 .128

3 3-3 .069 .005 .995 3 .608

Page 22: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

180ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

ผลการวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอล ในตารางท 3 ปรากฎขนาดคาความ

สมพนธระหวางสองชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบประสทธผล

ขององคการสงสดเทากบ 0.70 ซงจดเปนคาสหสมพนธระดบคอนขางมาก ตามทศนะ

ของ Cooley and Lohnes(1971) ทระบถงขนาดคาสหสมพนธคาโนนคอลทางปฏบต

ในการศกษากลมตวอยางขนาดใหญไมควร ตำกวา 0.30 และเมอทดสอบความ

สมพนธของกลมตวแปรทงสอง เพอหาจำนวนสมการหรอคทมสหสมพนธคาโนนคอล

พบสมการท 1 (รากท 1-3) เพยงสมการเดยวทปรากฏนยสำคญทางสถต โดยม

ปรมาณความผนแปรรวมกน ระหวางตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพกบประสทธผล

ขององคการ ในตวแปรคาโนนคอล หรอ มคา Canonical R2 รอยละ 49.2

เมอวเคราะหคาสวนเกนในตารางท 4 เพอพจารณาสดสวนความผนแปรของ

ตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพพบวา มสดสวนความผนแปรซงกนเทากบรอยละ

53.6 และรอยละ 46.7 ในชด ตวแปรตาม ขณะทสดสวนความผนแปรของชด

ตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพ ในการทำนายชด ตวแปรประสทธผลขององคการม

เพยงรอยละ 27.2 ใกลเคยงกบสดสวนความผนแปรของชด ตวแปรประสทธผล

ขององคการในการทำนายชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพ คอ รอยละ 23.4

แสดงใหเหนวา ตวแปรในชดตวแปรตนมความสมพนธตอกนมากกวา ตวแปรใน

ชดตวแปรตาม

ผลการทดสอบขอมลยงยนยนไดจาก คานำหนกรวมคาโนนคอลทใชอธบาย

โครงสรางสมการคาโนนคอล พบวา ตวแปรคาโนนคอลทสรางขนมาใหมยงคงม

อตราความสมพนธตอกนและกน โดยเฉพาะอยางยงชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพ

ปรากฏพสยคานำหนกรวมคาโนนคอลระหวาง -0.38 – 0.99 สงกวา 0.30 ทกตว

แสดงวา ภาวะผนำเปลยนสภาพ ภาวะผนำแลกเปลยน ภาวะผนำไรการนำ ลวนม

สหสมพนธซงกนและกนระดบสง สวนชดตวแปรประสทธผลขององคการมเพยง

3 ตวแปร ไดแก การบรหารจดการ ความพงพอใจในงาน และการพฒนาองคการ ม

คานำหนกรวมคาโนนคอลสงกวา 0.30 จงสรปผลไดวา สมการของตวแปรคาโนนคอล

คท 1 มสหสมพนธระหวางชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพและชดตวแปรประสทธผล

ขององคกร ระดบคอนขางสง โดยตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพ ภาวะผนำแลกเปลยน

Page 23: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 181

มสหสมพนธเชงบวกกบ ตวแปรการบรหารจดการ ความพงพอใจในงาน และการ

พฒนาองคการในระดบมาก สวนภาวะผนำไรการนำ มสหสมพนธเชงลบกบตวแปรยอย

ของชดตวแปรประสทธผลขององคกรทงหมด แสดงวา หากนายก อบต. แสดง

พฤตกรรมภาวะผนำไรการนำระดบสง จะทำใหคาสมประสทธของตวแปรการบรหาร

จดการ ความพงพอใจในงาน และการพฒนาองคการ มขนาดคาตำ

ตารางท 4 การวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอล ระหวางภาวะผนำเปลยนสภาพของ

นายก อบต. กบประสทธผลขององคการ

ตวแปร คานำหนกคาโนนคอล คานำหนกรวมคาโนนคอล

ชดตวแปรตน

ภาวะผนำเปลยนสภาพ

ภาวะผนำเปลยนสภาพ .891 .997

ภาวะผนำแลกเปลยน .109 .685

ภาวะผนำไรการนำ -.097 -.379

คาสวนเกนในชดเดยวกน 53.6%

คาสวนเกนรวม 27.2%

ชดตวแปรตาม

ประสทธผลขององคการ

การจดหาและการจดสรรทรพยากร .082 .178

การบรหารจดการ .207 .814

ผลลพธการดำเนนการ .070 .235

ความพงใจในงาน .321 .832

การพฒนาองคการ .565 .945

คาสวนเกนในชดเดยวกน 46.7%

คาสวนเกนรวม 23.4%

อนง แมการวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอล จะใหคำตอบเกยวกบแบบแผนและ

อตราความสมพนธของชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบชดตวแปร

ประสทธผลขององคการ แตภาวะผนำเปลยนสภาพมธรรมชาตการผสมผสานมต

ภาวะผนำอนหลากหลาย (Multi–dimension in Nature) ไดแก มตประกอบภาวะ

Page 24: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

182ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

ผนำเปลยนสภาพ มตประกอบภาวะผนำแลกเปลยน และมตประกอบภาวะผนำไร

การนำ จำนวนทงสน 8 มต เรยกรวมวา มตภาวะผนำเปลยนสภาพ ฉะนน การนำมต

ดงกลาวมาทดสอบความสมพนธคาโนนคอลกบประสทธผลขององคการ จะชวยให

การตความหรอการอธบายพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. แมน

ตรงมากยงขน โดยเฉพาะการวเคราะหขนาดคา และรปแบบความเกยวของภายใน

และระหวางชดตวแปร ดงปรากฏผลในตารางท 5

ตารางท 5 ผลการวเคราะหนยสำคญทางสถตของสหสมพนธคาโนนคอล ระหวางมต

ภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ

สมการ ราก Canonical R Canonical R2 Wilk’s Lambda D.F Sig

1 1-5 .711 .506 .434 45 .000

2 2-5 .296 .087 .880 32 .037

3 3-5 .111 .012 .966 21 .899

4 4-5 .077 .006 .988 12 .968

5 5-5 .050 .002 .996 5 .899

จากตารางท 5 ผลการวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอล ระหวางชดตวแปร

มตภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบชดตวแปรประสทธผลขององคการ

พบสมการทปรากฏนยสำคญทางสถตจำนวน 2 สมการ คอ สมการท 1 (รากท 1–5)

และสมการท 2 (รากท 2–5) โดยสมการท 1 มขนาดคาสหสมพนธคาโนนคอล

(Canonical R) เทากบ 0.71 แสดงวา มตภาวะผนำเปลยนสภาพประสทธผลของ

องคการ มสหสมพนธตอกนมากพอสมควร ตางจากสมการท 2 มขนาดคา 0.30

เทากบคานยสำคญเชงปฏบตพอด และมคาความผนแปรระหวางชดตวแปร หรอ

Canonical R2 รอยละ 8.7 ขณะทมสดสวนความผนแปรเพอทำนายตวแปรตน

รอยละ 5.0 และชดตวแปรตาม รอยละ12.8

Page 25: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 183

ตารางท 6 การวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอล ระหวางมตภาวะผนำเปลยนสภาพ

ของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ

สมการท 1 สมการท 2

ตวแปร คานำหนก คานำหนกรวม คานำหนก คานำหนกรวม

คาโนนคอล คาโนนคอล คาโนนคอล คาโนนคอล

ชดตวแปรตน

มตภาวะผนำเปลยนสภาพ

การมอทธพลตออดมการณ .126 .929 .713 .160

การเอาใจใสตอปจเจกบคคล .126 .892 .529 -.0900

การกระตนทางปญญา .272 .936 .762 -.1560

การสรางแรงดลใจ .213 .919 .120 .076

มตภาวะผนำแลกเปลยน

การใหรางวลตามสถานการณ .164 .881 1.1520 .324

การจดการภายใตเงอนไขเชงรก .180 .852 -.6860 -.1910

การจดการภายใตเงอนไขเชงรบ -.0930 -.2730 .295 -.1640

มตภาวะผนำไรการนำ

การไรการนำ .017 -.3690 -.7690 -.4130

คาความผนแปรในชดเดยวกน 63.6% 5.0%

คาสวนเกน 32.2% 0.4%

ชดตวแปรตาม

ประสทธผลขององคการ

การจดหาและจดสรรทรพยากร .075 .172 .105 .040

การบรหารจดการ .221 .819 .634 -.3330

ผลลพธการดำเนนการ .066 .229 .442 .541

ความพงใจในงาน .289 .822 1.0320 .453

การพฒนาองคการ .582 .951 -.4680 -.1650

คาความผนแปรในชดเดยวกน 46.7% 12.8%

คาสวนเกน 23.6% 1.1%

Page 26: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

184ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

จากสมการท 1 ในตารางท 6 ปรากฏคาความผนแปรระหวางชดตวแปรมต

ภาวะผนำเปลยนสภาพกบชดตวแปรประสทธผลขององคการ หรอ Canonical R2

รอยละ 50.6 ชใหเหนวา มตภาวะผนำเปลยนสภาพมสหสมพนธกบประสทธผล

ขององคการระดบคอนขางมาก ทงนสดสวนความผนแปรภายในชดตวแปรทำนาย

หรอมตภาวะผนำเปลยนสภาพ มคาสงถงรอยละ 63.6 สวนความผนแปรในชด

ตวแปรตาม มคาเทากบรอยละ 46.6 ขณะทคาสวนเกนของภาวะผนำเปลยนสภาพ

ทใชทำนายประสทธผลขององคการคอรอยละ 32.2 มากกวาคาความผนแปรของ

ตวแปรประสทธผลขององคการมอำนาจทำนายภาวะผนำเปลยนสภาพ คอ รอยละ

23.6

ผลของอำนาจการทำนายดงกลาว เมอวเคราะหคานำหนกรวมคาโนนคอลของ

มตภาวะผนำเปลยนสภาพ ปรากฏวา การกระตนทางปญญาและการสรางแรงดลใจ

จดอยในกลมทมขนาดคานำหนกคาโนนคอลสงทสด รองลงมาคอกลมทประกอบดวย

มตการมอทธพลตออดมการณ การเอาใจใสตอปจเจกบคคล การใหรางวลตาม

สถานการณ และการจดการภายใตเงอนไขเชงรก โดยทศทางความสมพนธของ

สองกลมลวนสงเสรมกนและกนเชงบวก ขณะทคานำหนกคาโนนคอล ของมตการ

จดการภายใตเงอนไขเชงรบ และมตไรการนำ มขนาดคาตำ และมทศทางความ

สมพนธเชงลบกบมตอน สวนคานำหนกคาโนนคอลของตวแปรตาม ปรากฏความ

สอดคลองดานลำดบและทศทางความสมพนธ กบการวเคราะหสหสมพนธคาโนน

คอลในชดกอนหนาน ทพบวา ตวแปรการพฒนาองคการ ความพงพอใจในงาน

และการบรหารจดการ มความสำคญตอตวแปรประสทธผลขององคการตามลำดบ

ผลของขอคนพบจงยนยนระดบความแกรงของมตทงสาม ทมตอการทำนายชดตวแปร

ประสทธผลขององคการเปนอยางด จงสรปไดวา นายก อบต. ทมพฤตกรรมการ

กระตนทางปญญา การมอทธพลตออดมการณ การสรางแรงดลใจ มแนวโนมกอ

ใหเกดประสทธผลขององคการดานการพฒนาองคการ ความพงพอใจในงาน และ

การบรหารจดการ

สำหรบการวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอลในสมการท 2 พบวา มตการให

รางวลตามสถานการณ จดเปนมตคณลกษณะเดนทกอใหเกดความสมพนธระหวาง

Page 27: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 185

ชดตวแปรมตภาวะผนำเปลยนสภาพและชดตวแปรมตประสทธผลขององคการกบ

ตวแปรคาโนนคอล ทวา เมอวเคราะหทศทางความสมพนธ มหลายมตทมความ

สมพนธเชงผกผน ซงไมพบลกษณะเชนนในสมการท 1 อาท การใหรางวลตาม

สถานการณและการมอทธพลตออดมการณ มสหสมพนธตอกนคอนขางสงและ

มทศทางเชงบวก แตมสหสมพนธเชงนเสธกบมตการกระตนทางปญญา การจดการ

ภายใตเงอนไขเชงรบ และการเอาใจใสตอปจเจกบคคล ระดบคอนขางสงเชนกน

ขณะทคานำหนกคาโนนคอลของชดตวแปรตาม ตวแปรการพฒนาองคการ ความ

พงพอใจในงาน และการบรหารจดการ ยงคงเปนตวแปรสำคญตอประสทธผลของ

องคการเชนเดยวกบสมการท 1 เพยงแตสมการท 2 ความพงพอใจในงาน เปน

ตวแปรทมอทธพลและมทางความสมพนธเชงบวกกบชดตวแปรตามมากทสด

อยางไรกด เมอนำคานำหนกรวมคาโนนคอล มาอธบายอทธพลหรอความ

สมพนธระหวางตวแปร กลบพบวา คานำหนกรวมคาโนนคอลของชดตวแปรมต

ภาวะผนำเปลยนสภาพ ทปรากฏนยสำคญเชงปฏบตม 2 มตคอ มตการไรการนำ

และมตการใหรางวลตามสถานการณ โดยทศทางความสมพนธเปนไปในทางตรง

กนขาม สวนตวแปรยอยในชดตวแปรประสทธผลขององคการ ทปรากฏคานำหนก

รวมคาโนนคอลสงกวานยสำคญเชงปฏบต ประกอบดวยมตความ พงพอใจในงาน

และมตผลลพธการดำเนนการ ซงมความสมพนธเชงบวกตอกน แตมทศทางความ

สมพนธเชงผกผนกบมตการบรหารจดการ ภายใตขอคนพบน สามารถแปลผลไดวา

นายก อบต. ทแสดงพฤตกรรมการใหรางวลตามสถานการณ มแนวโนมกอให

เกดประสทธผลขององคการ ดานผลลพธการดำเนนการและความพงพอใจในงาน

สวนนายก อบต. ทแสดงพฤตกรรมการไรการนำ มแนวโนมทำใหเกดประสทธผล

ขององคการดานการบรหารจดการเชงลบ

ขอสรปสำคญเกยวกบสหสมพนธระหวางภาวะผนำเปลยนสภาพ

ของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ

จากการวเคราะหขอมลเบองตน สะทอนใหเหนอยางชดเจนวา นายก อบต.

มแนวโนมแสดงพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพและภาวะผนำแลกเปลยนใน

Page 28: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

186ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

การนำผตาม ใหปฏบตภารกจเพอประสทธผลขององคการ แตความถของพฤตกรรม

ภาวะผนำเปลยนสภาพมมากกวาภาวะผนำแลกเปลยน ผลทเกดขนจงสรปผลได

ตรงกบสงท Bass เสนอวา แมภาวะผนำเปลยนสภาพจะมความแตกตางจากภาวะ

ผนำแลกเปลยน แตโดยกระบวนการแลวภาวะผนำทงสองกมอาจแยกออกจากกน

ไดอยางแทจรง พรอมยอมรบวาผนำคนเดยวกนอาจใชภาวะผนำไดทงสองแบบใน

ปรมาณและระดบแตกตางกน ดวยเหตทความเปนผนำเปลยนสภาพและผนำแลก

เปลยนถกเชอมโยงกนโดยตอเนอง (Leadership Continuum) และตางมผลตอ

การดำรงอยและการพฒนาองคการ (Bass, Avolio, & Goodheim, 1987)

นอกจากนน เมอนำแนวคดภาวะผนำเปลยนสภาพ มาศกษาหาความสมพนธกบ

แนวคดประสทธผลขององคการ ผลของขอมลสอดคลองกบหลกฐานเชงประจกษ

หลายชน (Bass, Avolio, Jung, & Berso, 2003; Dumdum, Lowe, & Avolio,

2002; Berson & Avolio, 2004; Srisilpsophon, 2004; องกาบ เจรญฤทธ;

นรตน สงขจน, 2548; จกรกฤษณ บวแสง,2548; รงทพย ฉตรสวรรณ, 2548)

ทพบวา ภาวะผนำเปลยนสภาพมความสมพนธเชงบวกกบประสทธผลขององคการ

มากกวาภาวะผนำแลกเปลยน ขณะทภาวะผนำไรการนำมความสมพนธเชงลบกบ

ประสทธผลขององคการ

ทงยงปรากฏวา มตการกระตนทางปญญา การมอทธพลตออดมการณ และ

การสรางแรง ดลใจ เปนมตทมอทธพลตอมตประสทธผลขององคการมากกวามตอน

โดยเฉพาะการพฒนาองคการ สาเหตเนองมาจากคณลกษณะเดนของผเปลยนสภาพคอ

ผสรางความเปลยนแปลงใหเกดขนทงในระดบบคคลและระดบองคการ ตามนยยะน

นอกจากนายก อบต.จะใหความสำคญกบกระบวนการแปรสภาพภายในตวผตาม

ดวยการสรางอทธพล (Influence) ผานพฤตกรรมดลใจ และกระตนใหผตามใช

สตปญญา รเรม สรางสรรคสงใหมๆ บอยครงนายก อบต. ยงใชมตการมอทธพล

ตออดมการณ ดวยการประพฤตตนใหเปนแบบอยาง (Role Models) Jung, Chow,

& Wu (2003) อธบายวา การแสดงบทบาททเปนแบบอยางของผนำสามารถเพม

ความสำเรจในการพฒนาองคการ เพราะคณสมบตและภารกจของผนำจะสรางอทธพล

ตอผตาม ใหเกดการยอมรบ และผกพนตอพนธะการบรรลสจดมงหมายรวมกน

Page 29: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 187

นอกจากนน นายก อบต. ทมภาวะผนำเปลยนสภาพสงผลตอการทำนาย

ความพงพอใจในงานของกลมผบรหารมากกวา นายก อบต. ทแสดงพฤตกรรม

ภาวะผนำแลกเปลยน สอดคลองกบผลการศกษาหลายฉบบ (Bass & Avolio, 1994;

Podsakoff, MacKanzie, & Bommer, 1996; Walumbwa & Lawler, 2003;

Benjawattanapol, 2004) ผลการวจยยงพบความสมพนธระดบสงสด ระหวางมต

การมอทธพลตออดมการณ หรอการมบารม (Charisma) กบความพงพอใจในงาน

เชนเดยวกบทพบในการศกษาของ Bass (1985) และ Dumdum, Lowe, and

Avolio (2002) Bass ใหเหตผลวา การมบารม โดยตวของมนเองกมความหมาย

ทเกยวของกบความพงพอใจในงานอยแลว เพราะผนำบารม จะแสดงพฤตกรรม

ใหผตามรสกรวมเชงอารมณตอพนธกจของผนำ ผตามจงรบรวา ตนเปนสวนหนง

ขององคการ และตองการรวมมอในการทำใหเปาหมายขององคการบรรลผล ซง

Halpert (1990, Cite in Dubrin, 1998 :56-57) อธบายวา การทผตามไดรวม

ในงาน ถอเปนปจจยสำคญอยางหนงของความพงพอใจในงานนนเอง

ขอคนพบสำคญอกประการหนง คอ มตการใหรางวลตามสถานการณ ม

สหสมพนธกบผลลพธการดำเนนการ สอดคลองกบผลการศกษาของจรศกด ศรสมล

(2549) นรตน สงขจน (2548) และ สธดา สมานพนธ (2548) พบวา การให

รางวลตามสถานการณ มความสมพนธเชงบวกกบประสทธผลดานการปฏบตงาน

ของ อบต.เพราะการใหรางวลตามสถานการณมฐานคตหลก คอ การทำใหเกด

กระบวนการแลกเปลยนระหวางผนำกบผตามเกดสมฤทธผล ผนำจะยอมรบความ

ตองการของผตาม โดยมเงอนไขใหผตามทำงานบรรลวตถประสงคทกำหนด ผนำ

รปแบบนจงมงความสนใจไปยงการดำเนนการขององคการในปจจบนใหบงเกดผล

ดวยการใชรางวลจงใจใหพนกงานสวนตำบลปฏบตงาน เพอผลสำเรจขององคการ

มากกวาใหความสำคญกบการเปลยนแปลงในองคการ ทงยงพบขนาดคาความสมพนธ

กบความพงพอใจในงานระดบสงอยางชดเจน ฉะนน จงกลาวไดวา แมภายใต

กระบวนทศนภาวะผนำแบบใหม ทผนำพยายามใชอทธพลแปรสภาพผตามดวย

การยกระดบจตใจ อดมคต และการใชความพยายามในการปฏบตภารกจ เพอ

ผลประโยชนของกลมและองคการ แตภาวะผนำแลกเปลยนยงคงเปนกลไกสำคญ

Page 30: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

188ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

ตอการแสดงพฤตกรรมของผนำในสงคมทวฒนธรรมฝงลกกบ ระบบอปถมภ การม

คานยมอนคำนงถงผลประโยชนสวนตน และใหความชอบธรรมกบการใชอำนาจ

การปกครองบงคบบญชาตามแนวคดระบบราชการคอนขางสง ดงพบเหนในหลาย

ประเทศ รวมถงประเทศไทย

แนวทางการพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต.

จากแนวคดเชงทฤษฎและขอมลเชงประจกษขางตน ลวนยนยนในทศทาง

เดยวกนวา ภาวะผนำเปลยนสภาพมสหสมพนธตอประสทธผลขององคการ ดงนน

เพอใหผมสวนเกยวของกบการเสรมสรางศกยภาพภาวะผนำ นำไปประยกตใช ผเขยน

จงขอเสนอแนวทางในการพฒนาภาวะ ผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. ดงตอไปน

1. ขอเสนอเชงนโยบาย

กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย ในฐานะหนวยงานกำกบ

ดแล ควรมนโยบายพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. ดงน

1.1 การแสวงหารวมมอกบสถาบนทมพนธกจใหการศกษา จดทำหลกสตร

พฒนาการใชอำนาจในการนำของ นายก อบต. ใหเกดผลสมฤทธตอองคกร ทงน

หลกสตรการพฒนาควรม 2 ระดบ คอ 1) หลกสตรขนพนฐาน เปนหลกสตร

สำหรบสรางความรองครวม ดานภาวะผนำและภาวะผนำเปลยนสภาพใหนายก อบต.

สามารถปรบเปลยนกระบวนทศน และพฒนาภาวะผนำของตนไปสภาวะผนำเปลยน

สภาพ 2) หลกสตรระดบสง ทเนนทกษะและสมรรถนะในการประยกตใชภาวะ

ผนำเปลยนสภาพ ภายใตสถานการณแวดลอมใหมๆ ทมความแตกตางกน ซงหลกสตร

นควรหลากหลาย และมกระบวนการเรยนรเชงสหวทยาการ ทบรณาการแนวคด

ภาวะผนำเปลยนสภาพจากหนวยงานตางๆ ทกภาคสวนเขาดวยกน

อนง การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพ ตองกระทำผานกระบวนการเรยนร

(Learning Process) อยางเนอง การออกแบบหลกสตรจงตองผสมผสานระหวาง

การฝกอบรม ควบคกบการฝกใหปฏบต เชน มอบหมายงาน การใชสถานการณ

จำลอง การใช ผฝก (Coach) โดยคดเลอกจากนายก อบต. หรอผบรหารทองถน

ทมภาวะผนำ เพอถายทอดประสบการณเชงบรหารแกนายก อบต. ผรบการอบรม

Page 31: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 189

มโอกาสเรยนรและซมซบประสบการณเกยวกบหลกคด หลกปฏบตของบคคลตนแบบ

หรอใหบคคลเหลานเปนพเลยงคอยชวยเหลอ ใหคำปรกษา แนะนำ เมอมการฝก

ใหใชภาวะผนำในสถานการณจรง รวมถง การศกษาดงานจาก อบต. ทประสบความสำเรจ

ในการใชภาวะผนำเปลยนสภาพ อนเปนแนวทางใหนายก อบต. นำมาตรฐานอางอง

(Benchmarking) มาประยกตใชกบภาวะผนำของตนตอไป

1.2 การจดใหมเครองมอเสรมสรางศกยภาพภาวะผนำอยางตอเนอง เชน

การทำแบบสำรวจความคดเหนของผมสวนไดสวนเสย ตอภาวะผนำเปลยนสภาพ

ของนายก อบต. และนำผลทไดรบเปนสวนหนงของคะแนนประเมนการใหรางวล

อบต. ทมบรหารจดการทด รวมถงจดรางวลสำหรบนายก อบต. ผมภาวะผนำดเดน

เพอสรางแรงจงใจในการยกระดบการพฒนาตนเอง และกระตนใหเกดการแขงขน

ระหวางนายก อบต. ในเขตจงหวดเดยวกน โดยใชการประเมน 360 องศา เพอ

เปดโอกาสใหทกสวนฝายมสวนรวมในการตดสน วธการนจะเปนประโยชนตอตวนายก

อบต. ไดรบทราบผลสะทอนกลบถงพฤตกรรมการนำของตน ตอความตองการ

ความคาดหวง และความพงพอใจของบคคลกลมตางๆ ในเวลาเดยวกน กรมสงเสรม

การปกครองทองถน สามารถนำขอมลพนฐานเหลาน ไปกำหนดนโยบายการใช

ภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. ใหสอดคลองกบพนธกจทรบมอบหมาย

และ ภารกจทจะรบถายโอนจากหนวยงานอนอยางมประสทธภาพ

1.3 สนบสนนใหนายก อบต. จดทำขอตกลงการปฏบตงาน (Performance

Agreement) ทสะทอนความเชอมโยงระหวางการใชภาวะผนำของนายก อบต. กบ

กระบวนการบรหารจดการใหเกดผลสำเรจตามเปาหมาย การใหความสำคญกบสำนก

รบผดชอบตอประชาชน การสรางสรรคนวตกรรมใหมแกองคกรและชมชน ฯลฯ

การจดทำขอตกลงการปฏบตงานน ควรกระทำทงภายในหนวยงานระหวาง นายก

อบต. กบ ปลด อบต. และ ภายนอกกบหนวยงานกำกบดแล เชน ทองถนจงหวด

เพอเปนหลกประกนใหนายก อบต. ใชภาวะผนำเปลยนสภาพในการบรหารจดการ

องคกรใหเกดประสทธผล และบรรลผลตามแนวทางทเสนอไว

Page 32: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

190ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

2. ขอเสนอเชงปฏบต

แมพบวา นายก อบต. แสดงพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพในการโนมนาวใจ

ใหผบรหารและพนกงานปฏบตงานเพอผลสำเรจของงาน แต นายก อบต. สามารถ

พฒนาภาวะผนำ เปลยนสภาพแตละมตเพมขนไดอก พรอมกบลดมตการจดการ

ภายใตเงอนไขเชงรบและการไรการนำเพอประสทธผลขององคการ โดยใชคานยม

การบรหารจดการ อบต. อนคำนงถงผลประโยชน และความพงพอใจสงสดของ

ประชาชนในทองถนเปนสำคญ ไดแก

2.1 การสรางอทธพลทางอดมการณแกผตาม ดวยการแสดงออกในเรองตางๆ

ดวยความเชอมน เดดเดยว มจดยนทมนคงตอความเชอหรออดมการณของตน

เพอสรางพลงการยอมรบจากผบรหารและพนกงานสวนตำบลตอศกยภาพ ความทมเท

เอาจรงเอาจงในการทำงานใหประสบผลสำเรจ นอกจากนนนายก อบต. ตองยง

ตองสรางวสยทศนและเปาหมายของพนธกจ ใหผตามเขาใจตรงกนตอจดมงหมาย

และวตถประสงคขององคการ โดยทำใหวสยทศนเขาใจงาย ชดเจน และอยบน

พนฐานความเปนไปได เพอใหเกดอทธพลตอคานยม ความคาดหวง อดมคตของ

พนกงานสวนตำบล ขณะเดยวกนตองสอดคลองกนระหวางคานยมขององคการกบ

แนวนโยบายหรอทศทาง การพฒนาชมชนทองถนนนๆ เพอดงดดใจใหบคคลเหลาน

คลอยตามและปรารถนาเขารวมภารกจของ อบต. มากยงขน

2.2 เอาใจใสตอพนกงานสวนตำบล ดวยการคนหาสงทดงดดใจของผตาม

รายคน และพยายามทำใหความตองการเหลานนไดรบการตอบสนอง ซงอาจกระทำ

ผานกระบวนการบรหาร งานบคคล เชน จดสวสดการหรอผลประโยชนตอบแทน

ทยดหยน และสอดคลองกบความจำเปนของแตละคน สนบสนนใหกำลงใจ พรอมรบ

ฟงปญหาทกขรอนใจของพนกงาน เพอสรางความไววางใจและความรสกผกพนตอกน

รวมถงพฒนาศกยภาพของพนกงานทกคนใหเปนผตามทมประสทธผล และสามารถ

พฒนาไปสการมภาวะผนำตอไป

2.3 กระตนใหพนกงานสวนตำบลใชสตปญญาและความสามารถในการคด

โดยสงเสรมใหพนกงานรวมคด วเคราะห และแสวงหาแนวทางจดการกบปญหา หรอ

อปสรรคตางๆ ทเกดขน การสรางบรรยากาศองคกรใหเกดการแลกเปลยนความ

Page 33: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 191

คดเหนรวมกนระหวางนายก อบต. ผบรหาร และพนกงาน การใหความสำคญกบ

การจดหาและการจดทำฐานขอมลเกยวกบการปฏบตงาน การเปดเผยขอมลและ

ปญหาทคนพบ รวมถงเปดกวางตอการรบฟงขาวสารจากพนกงานและประชาชน

ผใชบรการ เพอใหขอมลขาวสารเปนแหลงความคด การตดสนใจ และการเรยนร

รวมกน

2.4 การสรางแรงบนดาลใจตอพนกงานสวนตำบล เพอปฏบตงานใหบรรล

สจดมงหมายขององคการรวมกน ดวยการแสดงออกอยางเดนชดในการนำผอนไป

สความสำเรจของวสยทศน นายก อบต. ตองแสดงความเชอมนตอการนำของตน

พรอมกบเชอมนในความสามารถของผตาม มการใชถอยคำทสอถงความคาดหวง

ตอผตาม เพอเปนพลงดลใจใหพนกงานสวนตำบลเหนคณคาของตนเอง และ

กระตอรอรนในการทำงาน

การสรางแรงบนดาลใจทประสบผล ยงตองประกอบดวยแรงสงเสรมจากประชาชน

ดงนนการประกาศวสยทศนจงตองกระทำโดยทวกนรวมถงประชาชนในตำบลท

รบผดชอบ ไดรบร ยอมรบ และมสวนรวมในวสยทศน เพอกระตนความสนใจและ

ปลกเรา ใหประชาชนตองการรวมในกจกรรมของ อบต. ดวยการตระหนกวา

ความเขมแขงของประชาชนยอมทำให อบต. เขมแขงตามไปดวย เพราะประชาชน

จะรวมกนคดคน และพยายามหาหนทางทำใหอนาคตของชมชนเปนไปดงความ

คาดหวง

2.5 การใหรางวลเสรมแรงเพอเกดการกระทำ ดวยการกำหนดเปาหมาย

มาตรฐานกฎเกณฑและวธปฏบต เปนแนวทางการดำเนนงาน เมอพนกงานสวนตำบล

สามารถทำงานไดตามมาตรฐานและบรรลเปาหมาย นายก อบต. ตองใหรางวล

ตอบแทน ซงรางวลนควรเปนรางวลเชงสญลกษณใหพนกงานรสกวา การไดรางวล

หรอผลตอบแทนเกดจากตนทมเทในการทำงาน เพอเสรมพลงแกพฤตกรรม

อนพงประสงคตอไป ดงนนการใหรางวลจงควรกระทำอยางตอเนอง เปนระบบ

หลงจากงานสำเรจลลวงตามวตถประสงคทนท เพราะพนกงานจะสามารถเชอมโยง

พฤตกรรมทด ทถกตอง มากกวาการใหรางวลไมคงเสนคงวา

Page 34: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

192ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

2.6 การบรหารเชงรกใหเปนไปตามกฎเกณฑหรอมาตรฐานทวางไว โดย

การควบคม ตรวจสอบการปฏบตงานของพนกงาน ใหทราบวาการดำเนนโครงการ

หรอกจกรรม เปนตามแผนงานและเปาหมายหรอไม หากเกดขอบกพรองมสาเหต

จากสงใด เพอแกไขใหการดำเนนงานกลบสทศทางตามทตองการ อนง การควบคม

ตรวจสอบ นายก อบต. ตองทำใหพนกงานไมรสกวากำลงถกจบผด แตเปนไป

ดวยเหตผลของการเรยนร และการพฒนารวมกน

การบรหารงานเชงรกทด นายก อบต. พงตองใหความสำคญตอขอมลปอนกลบ

ของประชาชน ดวยการเปดชองทางใหสามารถรองเรยนการดำเนนการของ อบต.

ทสงผลกระทบตอความคบของใจและวถความเปนอยอนผดไปจากปกต เพอแสวงหา

หนทางปรบปรงกระบวนการ ทำงานใหเกดคณภาพ นำไปสการบรหารจดการทอง

ถนทพงประสงคและรบผดชอบตอสงคม

2.7 บทพสจนสำคญของภาวะผนำ คอ ความสามารถ“รบผดและรบชอบ”

ภายในขอบเขตแหงอำนาจหนาท นายก อบต. จงตองกลาแสดงความรบผดชอบ

ตอการกระทำของตนทสงผลกระทบตอองคการ โดยไมผลกภาระใหผอนเปน

ผรบผดชอบ ทงตองกระทำตนเปนทปรกษา ใหคภวามชวยเหลอแกพนกงานสวน

ตำบลตลอดเวลา รวมถงการเปดตนเองใหสามารถเขาถงทงใน และนอกสถานท

ทำงาน เพราะการทนายก อบต. ทำตนพรอมอยรวมเคยงขางกบผตาม ผบรหาร

และพนกงานจะเกดความมนใจและรบรวานายก อบต. เปนบคคลทพงพาได หรอ

ในกรณพนกงานกลมทมงานมปญหามอาจแกไขได นายก อบต. กควรพรอมลงไป

ทำงาน รวมทงเขารวมแกปญหาเพอสรางทมงานทมประสทธภาพและทกคนตางทำงาน

ในจดหมายเดยวกน เมอเกดปญหากรบรวา นายก อบต.จะไมทอดทงใหผบรหาร

หรอพนกงานสวนตำบล หรอทมงานเผชญตามลำพง แตคอยเปนกำลงใจให

พนกงานพรอมทมเททำงาน ดวยตางตระหนกวา ผลสำเรจหรอความลมเหลวเปน

ผลงานรวมกน ซงผนำทมความรบผดชอบดงกลาวมาทงหมดน จะเปนแบบอยางทด

ของนายก อบต. ผมประสทธผลอยางแทจรง

Page 35: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 193

บรรณานกรม จกรกฤษณ บวแสง. (2548). ภาวะผนำการเปลยนแปลงของขาราชการราชทณฑระดบหวหนา

ฝายกบ ประสทธผลของการปฏบตงานภายใตการปฏรประบบราชการ. วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

จรศกด ศรสมล. (2549). ภาวะผนำการเปลยนแปลงกบประสทธผลขององคการบรหาร

สวนตำบล:ศกษาฉพาะกรณองคการบรหารสวนตำบลในจงหวดนราธวาส. วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

นรตน สงขจน. (2548). ภาวะผนำการเปลยนแปลงกบประสทธผลในการปฏบตงานของ

นายกเทศมนตร: ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลใน จ.ปตตาน. วทยานพนธศลปศาสตร

มหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

นำผง โพธทอง. (2549). ภาวะผนำการเปลยนแปลงกบประสทธผลในการปฏบตงานของ

ผบรหารระดบทองถน: กรณศกษาองคการบรหารสวนตำบล อำเภอเมอง จงหวด

สพรรณบร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบน

บณฑตพฒนบรหารศาสตร.

พนดา ศรประทม. (2547). ความสำเรจของการปฏบตงานขององคกรทองถน: ศกษากรณ

เทศบาลตำบลธรรมศาลา อำเภอเมอง จงหวดนครปฐม. วทยานพนธศลปศาสตร

มหาบณฑต,คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

รงทพย ฉตรสวรรณ. (2548). ภาวะผนำการเปลยนแปลงกบประสทธผลในการบรหารงาน

ของหวหนาพยาบาลในโรงพยาบาลชมชน ในเขต 18. วทยานพนธศลปศาสตร

มหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

สมเกยรต ทรพยสวนแตง. (2548). ความคดเหนของเจาหนาทตอภาวะผนำเปลยนแปลง

ของผบรหาร องคกรปกครองสวนทองถน กรณศกษา: จงหวดสพรรณบร. วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. สเทพ พงศศรวฒน. (2548). ภาวะผนำ ทฤษฎและปฏบต: ศาสตรและศลปสความ

เปนผนำทสมบรณ. ฉบบปรบปรงครงท 2 กรงเทพฯ: ววฒน เอดดเคชน.

สธดา สมานพนธ. (2548). ภาวะผนำการเปลยนแปลงกบประสทธผลขององคการ

บรหารสวนตำบล ศกษาเฉพาะกรณ: องคการบรหารสวนตำบล ในจงหวดยะลา. วทยานพนธศลปศาสตร มหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑต

พฒนบรหารศาสตร.

Page 36: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

194ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

องกาบ เจรญฤทธ. (2548). ภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษากบ

ประสทธผลของสถานศกษา: ศกษากรณสถานศกษาระดบประถมศกษา สงกด

สำนกงานเขตพนทการศกษา. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะพฒนา

สงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

Antonakis, J., & House, R.J. (2002). The full-range leadership theory: the way

forward. In B. J. Avolio, & F. J. Yammarino (Eds.), Transformational

and Charismatic Leadership: The Road Ahead. (3-33). Amsterdam: JAI.

Bass, B.M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York:

The Free Press.

________ . (1990). Handbook of leadership. (3rd ed.) New York: The Free Press.

Bass, B.M., & Avolio, B.J. (1990). The implications of transactional and transformational

leadership for individual, team, organizational development. Research in

Organizational Change and Development, 4, 231-272.

________. (1994). Improving organizational effectiveness through transformational

leadership. California: Sage.

Bass, B.M., Avolio, B.J., Jung, D. I., & Berson, Y. (2003). Predicting unit

performance by assessing transformational and transactional leadership.

Journal of Applied Psychology, 88(2), 207-218.

Berson, Y., & Avolio, B.J. (2004). Transformational leadership and the dissemination

of organization goals; A case study of a telecommunication, The Leadership

Quarterly, 15(5), 625-646.

Burns, J. M. (1978). Leadership. New York: Happer & Row.

Cooley, W.W., & Lohnes, P.R. (1971). Multivariate data analysis. New York:

John Wiley & Sons.

Couto, R.A. (2002). Dear Publius: Refections on The founding father and

Charismatic Leadership. In B. J. Avolio, & F. J. Yammarino(Eds.),

Transformational and Charismatic Leadership: The Road Ahead.

(95-108). Amsterdam: JAI.

Page 37: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ

อษณ มงคลพทกษสข 195

Dumdum, U.R., Lowe, K.B., & Avolio, B.J. (2002). A meta-analysis of

transformational and transactional Leadership correlates of effectiveness

and satisfaction: An update and extension. In B. J. Avolio, & F. J.

Yammarino(Eds.), Transformational and Charismatic Leadership: The

Road Ahead. (35-66). Amsterdam: JAI.

Dubrin, A.J. (1998) Leadership: Research findings, practice, and skill. Boston:

Hougton Miffin.

House, R.J. (1971). A path-goal theory of leader effectiveness. Administrative

Science Quarterly, 16, 321-338.

House, R.J. (1977). A 1976 theory of charismatic leadership: The cutting edge.

Carbondale: Southern Illinois University.

Kark, R., & Shamir, B. (2002). The dual effect of transformational leadership:

priming relational and collective selves and further effects on follower. In

B. J. Avolio, & F. J. Yammarino(Eds.), Transformational and Charismatic

Leadership: The Road Ahead. (67-91). Amsterdam: JAI.

Kotter, J.P. (1990). A force for change: How leadership differ from management.

New York: The Free Press.

________ . (1999). The leader’s change handbook. In J.A. Conger, G.M. Spreitzer,

& E.E. Lawler (Eds.), The Leader’s Change Handbook: An Essential Guild

to Setting Direction and Taking Action. (87-101). San Francisco:

Jossey-Bass.

Lord, R. G., Brown, D. J., & Feiberg, S. J. (1999). Understanding the dynamics

of leadership: The role of follower self-concepts in the leader/follower

relationship. Organizational Behavior and Human Decision Processes,

78(3), 167-203.

Mahar, T.A. (2004). An examination of the MLQ and development of the transformational

leadership questionnaire. Master’s thesis, Department of Applied Psychology,

Saint Mary University.

Page 38: บทที่ 5 - Rom Phruek Journal Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2550/3/05.pdf · การพัฒนาภาวะผู้นำเปลี่ยนสภาพของนายก

196ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550

Podsakoff, P. M., MacKenzie, S.B., & Bommer, W. H. (1996). Transformational

leader behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee

satisfaction, commitment, trust, and organizational citizenship behavior.

Journal of Management, 22, 259-298.

Quinn, R.E., & Hall, R.H. (1983). Environments, organizations, and policy makers:

toward an Integrative framework. In Hall, R.H. & Quinn, R.E. (Eds.),

Organization Theory and Public Policy: Contributions and Limitations.

(281-298). Beverly Hills, CA.: Sage.

Robey, D. (1994). Designing organizations. Boston: Sage.

Seltzer, J., & Bass, B.M. (1990). Transformational leadership: beyond initiation

and consideration. Journal of Management, 16(4), 693-703.

Srisilpsophon, P. (2004). Transformational leadership and performance outcomes

of Multinational corporations in Thailand. Doctoral Dissertation, School of

Business and Entrepreneurship, Nova Southeastern University.

Vroom, V.H. (1964). Work and Motivation. New York: John Wiley & Sons.

Walumbwa, F.O., & Lawer, L.L. (2003). Building effective organizations.

transformational leadership, collectivist orientation work – related attitudes

and withdrawal behaviors in there emerging economies. International Journal

of Human Resource Management, 1083-1101

Weber, M. (1947). The theory of social and economic organization. New York:

The Free Press.