Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

73
Δυσκαταποσία-Αφασία Σε Α.Ε.Ε Σαραμάντος Ιωάννης ειδικευόμενος κλινικής Φ.Ι.Α.Π νοσοκομείου ΚΑΤ

Upload: jsaramantos7237

Post on 28-Oct-2014

38 views

Category:

Documents


7 download

TRANSCRIPT

Page 1: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Δυσκαταποσία-Αφασία

Σε Α.Ε.Ε

Σαραμάντος Ιωάννης ειδικευόμενος κλινικής Φ.Ι.Α.Π

νοσοκομείου ΚΑΤ

Page 2: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε ορισμός

• Διαταραχή κατάποσης

• Δυσχέρεια – αδυναμία μεταφοράς του φαγητού από το στόμα στο στομάχι

Page 3: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε επιδημιολογία

20-90 % ασθενών με Α.Ε.Ε

55% ασθενών με Α.Ε.Ε έχουν κάποιου βαθμού δυσφαγία εντός 72 h

Βλάβες:− Στελέχους− Αμφοτερόπλευρες εγκεφαλικές− Ετερόπλευρες εγκεφαλικές

25% (ΑΡ)

15% (ΔΕ)

Page 4: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε επιπλοκές

Πνευμονία από εισρόφηση

Αφυδάτωση

Υποσιτισμός

Παράταση του χρόνου νοσηλείας

Αυξημένη νοσηρότητα-θνησιμότητα

Page 5: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε επιπλοκες

Page 6: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Φυσιολογία Κατάποσης

Σύνθετη εκούσια και αντανακλαστική λειτουργία

1. Μεταφορά φαγητού από το στόμα στο στομάχι

2. Προστασία αεραγωγού − απομόνωση ρινικής κοιλότητας,

λάρυγγα,κατώτερης αναπνευστικής οδού

Page 7: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Φυσιολογία Κατάποσης Φάσεις

1. Στοματικό στάδιο i προπαρασκευαστικό

ii προωθητικό

2. Φαρυγγικό στάδιο

3. Οισοφαγικό στάδιο

Page 8: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Φυσιολογία Κατάποσης προπαρασκευαστικό

I. Έναρξη με όσφρηση,όραση φαγητού

II. Έκκριση σιέλου

III. Προώθηση τροφής στους γομφίους

IV. Σχηματισμός βλωμού

Page 9: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Φυσιολογία κατάποσης προωθητικό στάδιο

• Διάρκεια < 1 δλ

• Κυρίαρχο ρόλο η γλώσσα

• Δίοδος βλωμού από παρίσθμια στον φάρυγγα

Page 10: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Φυσιολογία κατάποσης φαρυγγικό στάδιο

Αντανακλαστική φάση Άνωση-σύσπαση μαλθακής υπερώας Προώθηση βλωμού προς τα πίσω και κάτω Σύσπαση φαρυγγικών τοιχωμάτων Ανύψωση,πρόσθια μετατόπιση , σύγκλειση λάρυγγα

Page 11: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Φυσιολογία κατάποσης φαρυγγικό στάδιο

Έλξη λάρυγγα κάτω από τη βάση του στόματος

Σύγκλιση επιγλωττίδας

Χάλαση κρικοφαρυγγικού σφικτήρα

Διάνοιξη άνω οισοφαγικού στομίου

Page 12: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Φυσιολογία κατάποσης οισοφαγικό στάδιο

Έλεγχος από Α.Ν.Σ

Είσοδος βλωμού στον οισοφάγο

Ενεργοποίηση περισταλτικού μηχανισμού οισοφάγου

Προώθηση βλωμού προς στομάχι

Ταχύτητα προώθησης συνδεόμενη με συσταση τροφής

Διάρκεια 3-10 δλ

Page 13: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Νευρωνικός έλεγχος κατάποσης

Σύνθετη διαδικασία διαδοχικών

ενεργοποιήσεων-αναστολών συσπάσεων

>30 μύών

Προσαγωγές ίνες (μήχανο-χήμειο

θέρμουποδοχείς στόματος,φάρυγγα,λαρυγγα

Στέλεχος (κέντρο κατάποσης)

Ενεργοποίηση-αναστολή κινητικών νευρώνων μυών κατάποσης

Page 14: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Φυσιολογικός μηχανισμος κατάποσης

Page 15: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Διαταραχές κατάποσης σε Α.Ε.Ε

Ποικίλουν ανάλογα με την εντόπιση της βλάβης

Ετερό-αμφοτερόπλευρα ελλείμματα

Προσβολή αισθητηριακών ή κινητικών στοιχείων κατάποσης

Page 16: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Διαταραχές κατάποσης σε Α.Ε.Ε

Στοματικό Στάδιο

Διαταραχές λόγω:

Αδυναμία χειλέων Αδυναμία μασητήριων μυών και γλώσσας Ανεπαρκή κίνηση γνάθου και γλώσσας Διαταραχές αισθητικότητας

Page 17: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Διαταραχές κατάποσης σε Α.Ε.Ε

Στοματικό Στάδιο

• Καθυστερημένη έναρξη κατάποσης

• Ανεπαρκής μάσηση στερεών τροφών

• Δυσκολία συγκράτησης υγρών στο στόμα

• Ανεπαρκής σχηματισμός και προώθηση βλωμού

• Ελλειπής κάθαρισμός στοματικής κοιλότητας

Page 18: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Διαταραχές κατάποσης σε Α.Ε.Ε

Φαρυγγικό Στάδιο

Ελλιπή φαρυγγουπερώια σύγκλειση

Ανεπαρκή ανύψωση λάρυγγα

Πάρεση φωνητικών χορδών

Αδυναμία εκπνευστικών μυών

Διαταραχή αισθητικότητας λάρυγγα

Ανεπαρκή διάνοιξη ΑΟΣ

Page 19: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Διαταραχές κατάποσης σε Α.Ε.Ε

Φαρυγγικό στάδιο

o Καθυστερημένη έναρξη κατάποσης

o Ανεπαρκή προώθηση βλωμού

o Κατακράτηση τροφής μετά την κατάποση

o Παλινδρόμηση τροφής στη ρινική κοιλότητα

Page 20: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Διαταραχές κατάποσης σε Α.Ε.Ε

Φαρυγγικό στάδιο

o Ανεπαρκή προστασία αεραγωγού

o Είσοδο τροφής στο λάρυγγα

o Εισρόφηση

o Αδυναμία κάθαρσης εισροφόμενου υλικού

Page 21: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Διαταραχές κατάποσης σε Α.Ε.Ε

Οισοφαγικό στάδιο

• Ασυνήθεις βλάβες στην οισοφαγική φάση

• Υποκινησία οισοφάγου

• Παλινδρόμηση

Page 22: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας

Πρώιμη εκτίμηση και διαχείριση

Φυσίατρος

Λογοθεραπευτης

Εργοθεραπευτής

Διαιτροφολόγος

νοσηλευτήςνευρολόγος

Παθολόγος

Φυσιοθεραπευτής

Page 23: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας

• Ιατρικό Ιστορικό

• Κλινική εξέταση μυών κατάποσης

• Δοκιμασίες ελέγχου κατάποσης

• Εκτίμηση ετοιμότητας και συνεργασίας ασθενή

Πνευματική και Γνωσιακή κατάσταση του ασθενή

Page 24: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Φυσική Εξέταση

Αξιολόγηση

Κινητικής επάρκειας κρανιακών νεύρων (V,VII,IX,X,XII)

Συμμετρίας,δύναμης,εύρους κίνησης μυών προσώπου και στόματος

Αισθητικότητας προσώπου,χειλέων,γλώσσας,υπερώας

Στοματικής κοιλότητας(ξηροστομία,έλκη,οδοντοστοιχία)

Έλεγχος αντανακλαστικού εμετού

Page 25: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Φυσική Εξέταση

Αξιολόγηση

Ξηράς κατάποσης

Κατάστασης,μεγέθους,κινητικής κατάστασης λάρυγγα

Παρουσίας ή απουσίας εκούσιου βήχα και ισχύς του

Γνωσιακή κατάσταση (προσανατολισμός,προσοχήςμνημη κ.α)

Page 26: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Φυσική εξέταση

Σημεία υψηλής επικινδυνότητας για εισρόφηση

Ελαττωμένη εγρήγορση

Μειωμένη ανταπόκριση στα ερεθίσματα

Απουσία κατάποσης

Απουσία προστατευτικού βήχα

Page 27: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Φυσική εξέταση

Σημεία υψηλής επικινδυνότητας για εισρόφηση

Δυσκολία χειρισμού εκκρίσεων

Παχύρευστη σύσταση πτυέλων

Παρουσία υγρής φωνής

Σημαντική μείωση εύρους και δύναμης στοματικής, φαρυγγικής και λαρυγγικής κίνησης

Page 28: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Φυσική εξέταση

Σημεία ένδειξης περαιτέρω διερεύνησης

φαγητό κάτω από τη γλώσσα

κράτημα φαγητού στις παρειές

φτύσιμο φαγητού από το στόμα ή σπρώξιμο του με τη γλώσσα

ανεπαρκής έλεγχος της γλώσσας

υπερκινητικότητα της γλώσσας

Page 29: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Φυσική εξέταση

Σημεία ένδειξης περαιτέρω διερεύνησης

αργή στοματική προετοιμασία

καθυστέρηση ή απουσία ανόδου του θυρεοειδούς

βήχας ή πνίξιμο

υπερβολικά σάλια

αδυναμία της μιας πλευράς του στόματος

Page 30: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Φυσική εξέταση

Σημεία ένδειξης περαιτέρω διερεύνησης

υγρή φωνή μετά το φαγητό ή το ποτό

επαναφορά φαγητού από τη μύτη,το στόμα ή την τραχειοστομία

ανεπαρκής εισαγωγή φαγητού ή υγρών

ανεξήγητη απώλεια βάρους

μακρά διάρκεια ταΐσματος

Page 31: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Κλινική αξιολόγηση

Κλινική αξιολόγηση κατάποσης

• Αξιολόγηση από λογοθεραπευτή

• Χορήγηση ποικιλίας τροφών διαφορετικής σύστασης και

γεύσης

− Ρευστά υγρά (νερό,τσαί)

− Παχύρευστα υγρά(φυσικοί χυμοί,μέλι)

− Περαστά φαγητά(κρέμα,πουρές)

− Μαλακή τροφή (κιμάς,μπανάνες)

− Κανονική τροφή

Page 32: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Κλινική αξιολόγηση

Κλινική αξιολόγηση της κατάποσης

Διερευνήση παρουσίας ή απουσίας δυσκολίας στην κατάποση

Διαλεύκανση πιθανής ανατομικής ή παθολογικής λειτουργικής βλάβης

Εξέταση της δυνατότητα ς προστασίας της τραχείας (πχ από εισρόφηση).

Page 33: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Κλινική αξιολόγηση

Κλινική αξιολόγηση της κατάποσης

να αποφασιστεί το πόσο πρακτική είναι η σίτιση από το στόμα ή να προταθεί κάποια άλλη μέθοδος σίτισης

να αποφασιστεί η αναγκαιότητα πρόσθετων διαγνωστικών εξετάσεων ή παραπομπών

να συλλεχθούν στοιχεία για το ιστορικό της κατάποσης του ασθενούς, ώστε να μπορεί να παρακολουθηθεί η εξέλιξη της δυσφαγίας του καλύτερα

Page 34: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Απεικονιστικές μέθοδοι

• Βιντεοακτινοσκόπηση

• Βιντεοενδοσκόπηση

• Οισοφαγοσκόπηση

• Ακτινοσκοπική Μανομετρία

• Ηλεκτρομυογράφημα

• Υπέρηχογραφία

Page 35: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Απεικονιστικές μέθοδοι

Βιντεοακτινοσκόπηση

• Εξέταση εκλογής

• Παρουσία λόγοθεραπευτή,ακτινολόγου,τεχνικού

• Ασθενής σε καθιστή ή όρθια θέση

• Σίτιση μικρών ποσοτήτων φαγητού ή υγρών αναμιγμένων

με βάριο

• Καταγραφή φάσεων κατάποσης

Page 36: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Απεικονιστικές μέθοδοι

Βιντεοακτινοσκόπηση

• Εξέταση ανατομίας και φυσιολογίας στοματικής κοιλότητας,φάρυγγα κατά την κατάποση

• Διαπίστωση προβλημάτων κατά το στοματικό και φαρυγγικό στάδιο

• Καθορισμός θεραπευτικών στρατηγικών για την εξάλειψη της εισρόφησης και την αύξηση της αποδοτικότητας της κατάποσης

Page 37: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Απεικονιστικές μέθοδοι

Βιντεοακτινοσκόπηση

Page 38: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Απεικονιστικές μέθοδοι

Βιντεοενδοσκόπηση (FEES)

• Επί κλίνης

• Είσοδος εύκαμπτου ενδοσκοπίου από τη μύτη

• Δεν είναι δυνατή η καταγραφή στοματικού σταδίου

• Απεικόνιση ρινοφάρυγγα,λάρυγγα

• Κατά την κατάποση μπλοκάρισμα της εικόνας

Page 39: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Απεικονιστικές μέθοδοι

Βιντεοενδοσκόπηση (FEES)

• Φαρυγγικής ανατομίας

• Κινητικότητα και αισθητικότητα φαρυγγικού τοιχώματος

• Εκκρίσεων

• Κατάποσης υγρών και στερεών τροφών

• Αποδοτικότητας επιλεγμένων θεραπευτικών στρατηγικών

Page 40: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Εκτίμηση Δυσφαγίας Απεικονιστικές μέθοδοι

Βιντεοενδοσκόπηση (FEES)

Page 41: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Θεραπεία Δυσφαγίας

Άμεσες Θεραπευτικές τεχνικές

1. Τροποποίηση διαιτολογίου

2. Βοηθητικές στρατηγικές

3. Αλλαγές θέσεις κεφαλής

Έμμεσες θεραπευτικές τεχνικές

Ασκήσεις βελτίωσης εύρους κίνησης,δύναμης και συνεργασίας των στοματικών,φαρυγγικών και αναπνευστικών μυών

Page 42: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Θεραπεία Δυσφαγίας άμεσες τεχνικές

Τροποποίηση διαιτολογιου

• Βαθμός τροποποίησης αντιστρόφως ανάλογος με ικανότητα κατάποσης του ασθενή

• Εξατομικευμένη αναλόγως με μηχανισμό δυσφαγίας

• Ποικιλία οδηγιών και συστάσεων

2002 national dysphagia diet (American dietetic Association)

Page 43: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Θεραπεία Δυσφαγίας national dysphagia diet

National Dysphagia Diet 2002

Επίπεδα δυσφαγίας Σύσταση τροφών

Επίπεδο 1 Σοβαρή δυσφαγία

Πολτοποιημένες(ομογενούς,συνεκτικής σύστασης,π.χ πουτίγκα,πουρές)

Επίπεδο 2Μέτρια δυσφαγία

Μηχανικά τροποποιημένες (συνεκτικές,υγρές,ημιστέρεες τροφές)

Επίπεδο 3 Ήπια δυσφαγία

Μαλακές τροφές-κομμένες σε μικρά κομματάκια

Επίπεδο 4Απουσία δυσφαγίας

Επιτρέπονται όλες οι τροφέςΠροσδιορίζει υφή τροφών που θα έπρεπε να λαμβάνονται υπόψη στη τροποποίηση δίαιτας ανάλογα με το βαθμό δυσφαγίας

Page 44: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Θεραπεία Δυσφαγίας national dysphagia diet

National Dysphagia Diet

Ταξινόμηση υγρών με βάση το ιξώδες

Λεπτά 1-50 cP (ιξώδες παρόμοιο με του νερού)

Νέκταρ 51-350 cP (ιξώδες παρόμοιο με σούπα,τοματοχυμού,κ.α)

Μέλι 351-1750 cP(ιξώδες παρόμοιο με μέλι,μιλκσεικ,κ.α)

> 1750 cP (ιξώδες παρομοιο κετσαπ )

Προσδιορίζει υφή υγρών που θα έπρεπε να λαμβάνονται υπόψη στη τροποποίηση δίαιτας ανάλογα με το βαθμό δυσφαγίας

Page 45: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Θεραπεία Δυσφαγίας άμεσες τεχνικές

Βοηθητικές στρατηγικές

• Υπεργλωτιδική κατάποση

• Κοπιώδης κατάποση

• Χειρισμός του Mendelsohn

• Θερμικός και απτικός ερεθισμός στοματικής κοιλότητας

• Νευρομυικός ηλεκτρικος ερεθισμός (NMES)

Page 46: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Θεραπεία Δυσφαγίας

Αλλαγες θέσεις κεφαλής

Chin tuck

Στροφή κεφαλής προς πάσχουσα πλευρά

Πλάγια κάμψη κεφαλής υγιή πλευρά

Έκταση κεφαλής

Ανακλινόμενη θέση κεφαλής

Page 47: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Θεραπεία Δυσφαγίας

Ασκήσεις

Εύρους κίνησης,ενδυνάμωσης,συντονισμού των μυών της γνάθου,χειλέων,παρειών,γλώσσας,μαλακής υπερώας, φωνητικών χορδων

Αύξηση μυικού τόνου

Βελτίωση του μηχανισμού κατάποσης

Page 48: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Θεραπεία Δυσφαγίας

Ασκήσεις

TABLE 11-6Common Indirect Therapy Techniques with Brief DescriptionsTHERAPY TECHNIQUES BRIEF DESCRIPTIONOral cavityOral motor control exercises (jaw, tongue, lip) Jaw opening and closingTongue rotation, lateralization, protrusion, retractionLip protrusion, lateralization, opening/closingStretching and increasing range of motionRelaxation and ROM* (jaw, tongue, lip) Opening/closing the jaw against resistanceResistance exercise (jaw, tongue, lip) Pushing the tongue against resistancePharynxLaryngeal elevation exercise Volitional laryngeal elevation by saying a high-pitched “ee”Vocal cord adduction exercise Pushing wall or table, uttering “ah” simultaneouslyMasako maneuver Swallowing with the tongue tip held anteriorly outside the mouthSensory stimulation Tactile stimulation of the faucial arches with cold or sour stimuliUES openingShaker exercise Active head raising (neck flexion) in the supine positionUES dilatation Expansion of a balloon catheter in the UES

Page 49: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

ΑΦΑΣΙΑ ΚΑΙ Α.Ε.Ε

Page 50: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε ορισμός

Διαταραχή που προκαλείται από επίκτητη εγκεφαλική βλάβη και δυσχεραίνει

αντίληψη

προφορικού και γραπτού λόγου παραγωγή

Page 51: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ιστορική αναδρομή

Paul Broca

• Γάλλος χειρουργός, • Leborgne: δε ημιπάρεση• απώλεια λόγου εκτός από ‘tan’• ακέραιη κατανόηση λόγου

1861 Νεκροψία εγκεφάλου

• βλάβη στον μετωπιαίο λοβό(αρ. κατώτερη μετωπιαία έλικα)• η περιοχή πρέπει να είναι υπεύθυνη για την έκφραση του λόγου

Page 52: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ιστορική αναδρομή

Carl Wernicke

• Γερμανός γιατρός• 2 ασθενείς με έλλειμμα στην κατανόηση του προφορικού λόγου• εύγλωττη ομιλία με ανόητο περιεχόμενο

Νεκροψία

• βλάβη στο οπίσθιο τμήμα της άνω κροταφικής έλικας• η περιοχή πρέπει να είναι υπεύθυνη για την κατανόηση του λόγου

Page 53: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ανατομια λειτουργιας λόγου

Αντίληψη προφορικού λόγου: οπίσθιο τμήμα άνω κροταφικής έλικας (22) και έλικες του Heschl (41,42)Αντίληψη του γραπτού λόγου: Γωνιώδης έλικα (39)Έκφραση προφορικού λόγου: Κάτω μετωπιαία έλικα (Broca 44,45) Έκφραση γραπτού λόγου: Exner στο οπίσθιο τμήμα της μέσης μετωπιαίας έλικας (υπό αμφισβήτηση)

Page 54: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ανατομια λειτουργιας λόγου

Η περιοχή Broca και Wernickeσυνδέονται με την τοξοειδή δεσμίδαάλλες συνδέσεις διαπερνούν έξω κάψα του φακοειδούς πυρήναΟι περιοχές Broca και Exnerσυνδέονται με τον κύριο κινητικό φλοιόΟι περιοχές γύρω από τη σχισμή Silvious συνδέονται με το ραβδωτό Σώμα, το θάλαμο καιαντίστοιχες περιοχές του μη επικρατητικού ημισφαιρίου με το μεσολοβίο

Page 55: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Ταξινόμηση βασίζεται:

Στην ύπαρξη ή μη ευχέρειας λόγου

Στην ικανότητα ή μη κατανόησης του προφορικού λόγου

Στην ικανότητα ή μη της λεκτικής επανάληψης

Page 56: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Boston classification system

1. Αφασία Broca (1861)

2. Αφασία Wernicke (1874)

3. Σφαιρική αφασία

4. Ανομική αφασία

5. Αφασία αγωγιμότητας

6. Διαφλοιϊκή αφασία (κινητική, αισθητηριακή, μικτή)

7. Υποφλοιώδεις αφασίες (θαλαμικές, ραβδωτοκαψικές)

Page 57: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Κινητική αφασία Broca

Συνοδά ελλείμματα: δεξιά ημιπάρεση

απραξία, κατάθλιψη

Εντόπιση βλάβης: περιοχή Broca (πεδίο 44,45),παρακείμενη λευκή ουσία κεφαλή κερκοφόρου πυρήνα,κέλυφος,νήσος, μετωποβρεγματική καλύπτρα

Page 58: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Κινητική αφασία Broca

Εκπομπή λόγου: μη ρέουσα (nonfluent),αργή με προσπάθεια, αγραμματισμοί,τηλεγραφικός λόγος, Στερεοτυπίες Αντίληψη: δεν επηρεάζεται Επανάληψη: διαταραγμένη Κατονομασία: διαταραγμένη, μπορεί να βοηθηθεί από τον εξεταστή Aνάγνωση: δυσχερής Γραφή: δυσχερής,παραμορφωμένα γράμματα,λάθος λέξεις

Page 59: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Αισθητηριακή αφασία Wernicke

Συνοδά ελλείμματα: ομώνυμη τεταρτοκυκλική ή ολική ημιανοψία, ο ασθενής είναι αγχωμένος και πολλές φορές εκλαμβάνεται ως ψυχωσικός Εντόπιση βλάβης: οπίσθια-άνω κροταφική έλικα (πεδίο 22),γωνιώδης και υπερχείλια έλικα,κροταφική καλύπτρα,οπίσθια νησιδιακή έλικα

Page 60: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Αισθητηριακή αφασία Wernicke

Εκπομπή λόγου: ρέουσα (fluent), ασυνάρτητη, λογόρροια, αλφαβητικές και λεκτικές παραφασίες, νεολογισμοί Αντίληψη: διαταραγμένη Επανάληψη: διαταραγμένη Κατονομασία: διαταραγμένη,παραφασίες, Aνάγνωση: διαταραγμένη Γραφή: διαταραγμένη,ανούσιες λέξεις, διάσπαρτες σωστές λέξεις,η αντιγραφή αργή και

κοπιώδης

Page 61: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Σφαιρική αφασία

Εντόπιση βλάβης: Μεγάλες βλάβες γύρω από τη σχισμή του Silvious (περιοχή Broca και Wernicke) Εκπομπή λόγου: αρθρώνουν μόνο μερικές λέξεις ή συνηθισμένες φράσεις Αντίληψη: διαταραγμένη,αντίληψη μόνο μερικών λέξεων ή φράσεων Επανάληψη: διαταραγμένη Κατονομασία: διαταραγμένη Aνάγνωση: διαταραγμένη Γραφή: διαταραγμένη

Page 62: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Ανομική αφασία

Εκπομπή λόγου: παύσεις,αναζήτηση λέξεων,περιφραστική ομιλία Αντίληψη: φυσιολογική Επανάληψη: φυσιολογική Κατονομασία: αδύνατη,μπορεί να πει τη χρήση τους,αναγνωρίζει το σωστό αντικείμενο Aνάγνωση: φυσιολογική Γραφή: φυσιολογική

Page 63: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Αφασία αγωγιμότητος

Εκπομπή λόγου: ευχερής ομιλία ίσως κάποιες παραφασίες Αντίληψη: καλή Επανάληψη: σοβαρά διαταραγμένη παραφασίες Κατονομασία: διαταραγμένη Aνάγνωση: παραφασίες στη μεγαλόφωνη ανάγνωση Γραφή: διαταραγμένη

Page 64: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Διαφλοιική κινητική αφασία

Εκπομπή λόγου: αδύνατη, παράγει μόνο κάποιους ήχους ή συλλαβές,επανάληψη των ίδιων συλλαβών ή λέξεων Αντίληψη: σχετικά διαταραγμένη Επανάληψη: δεν επηρεάζεται Κατονομασία: διαταραγμένη Aνάγνωση: ίσως διαταραγμένη Γραφή: ίσως διαταραγμένη

Page 65: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Διαφλοιική αισθητηριακή αφασία

Εκπομπή λόγου: ευχερής με παραφασίες,ανομία,κενές περιεχομένου παραφασίες Αντίληψη: διαταραγμένη Επανάληψη: διατηρείται,επανάληψη δίκην παπαγάλου Κατονομασία: ανομία Aνάγνωση: αδύνατη Γραφή: αδύνατη

Page 66: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Ταξινόμηση αφασιών

Διαφλοιική μικτή αφασία

Εκπομπή λόγου: πτωχή έως αδύνατη, δυνατό να τραγουδούν οικεία τραγούδια Αντίληψη: διαταραγμένη Επανάληψη: διατηρείται,επανάληψη δίκην παπαγάλου Κατονομασία: ανομία Aνάγνωση: αδύνατη Γραφή: αδύνατη

Page 67: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Προγνωστικοί παράγοντες

1. Πόση ανάρρωση αναμένεται ;

2. Ποιος είναι ο αναμενόμενος χρόνος ανάρρωσης;

3. Αν θα βοηθήσει η θεραπεία ;

Page 68: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Προγνωστικοί παράγοντες

1992: Basso

Νευρολογικοί παράγοντες: Αιτιολογία Μέγεθος βλάβης Σημείο βλάβης Τύπος αφασίας Σοβαρότητα αφασίας

Ατομικά χαρακτηριστικά: Ηλικία Φύλο Κατάσταση υγείας

Page 69: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Προγνωστικοί παράγοντες

από τους ασθενείς που μένουν αφασικοί ένα μήνα μετά το ΑΕΕ 33-55% θα παραμείνουν μέχρι τους 6 μήνες και 25% μέχρι και 1 χρόνο

η κατάταξη της αφασίας και η αρχική βαρύτητα σημαντικοί παράγοντες για την πρόγνωση της αποκατάστασης

φτωχότερη πρόγνωση: σφαιρική αφασία > Broca >

Wernicke πλήρης αποκατάσταση: σε ανομική, αγωγιμότητας

και διαφλοιϊκή αφασία

Page 70: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Τι πρέπει να κάνουμε

Τι πρέπει να κάνουμε

Μιλάμε στον άνθρωπο ως ενήλικα και ΟΧΙ ως παιδί

Περιορίζουμε τους παρασιτικούς θορύβους

Σιγουρευόμαστε ότι έχουμε την προσοχή τους πριν τους απευθύνουμε τον λόγο

Ενθαρρύνουμε και χρησιμοποιούμε όλους τους τρόπους επικοινωνίας –ομιλία/γραφή/ σχέδιο/ ναι- όχι απαντήσεις

Page 71: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Τι πρέπει να κάνουμε

Τι πρέπει να κάνουμε

Δίνουμε αρκετό χρόνο ώστε να εκφραστεί

Δεχόμαστε όλες τις μορφές επικοινωνίας

Κρατάμε την δική μας επικοινωνία απλή αλλά ως ενήλικοι

Απλοποιούμε τις προτάσεις μας

μειώνουμε τον ρυθμό ομιλίας μας

Page 72: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Αφασία και Α.Ε.Ε Τι πρέπει να κάνουμε

Τι πρέπει να κάνουμε

Η φωνή μας παραμένει σε φυσιολογικά επίπεδα ενώ δίνουμε έμφαση σε λέξεις κλειδιά

Εμπλουτίζουμε την ομιλία με χειρονομίες και οπτικά βοηθήματα όποτε μπορούμε

Επαναλαμβάνουμε όποτε χρειάζεται

Δεν προσπαθούμε να μιλήσουμε για τους ασθενείς

Page 73: Δυσφαγία σε Α.Ε.Ε

Ευχαριστώ για την προσοχή σας