1

كۆشانتێ كانى ئامرازه

ڕاستیدا دواى به ڕان گه ساڵ( 55) ى پوخته

دیدات د حمه ئه: نوسینی

؟---------------: رگێڕانی وه

2

‌تێكۆشان‌كانى‌ئامرازه‌كارهێنانى‌به‌تى‌چۆنیه

ر سه بۆ رگێڕا وه پیرۆزیان ڕتوكى په(. سكۆت) جۆرى له هاوێشت كێكى موشه سیحى مه جیهانى

ب ره عه بۆ نها ته. وه كرده باڵویان و وه ریانگرته به له. جیهان كانى زمانه له زمان زار دووهه

كه دواتر ى ڕه الپه له وه بێته ڕونده ڕاستیه م ئه وه, جیاواز ى زاراوه( 15) به نوسراو قى ده( 15)

به كه یه قه ده و ئه ر هه وه كرده باڵویان و وه ریانگرته به له. زانراو قێكى ده بۆ دانراوه كى یه وێنه

. كانه زۆره زمانه ئینجیلى ڕێزان به ش وه ئه. بى ره عه جیهانى كانى زاراوه له زاراوه( 15)

جۆرى له كه یان كه كه موشه له بگریت ڕێگه كه كات واتلێده, البێت ت بچوكه ڕتوكه په م ئه ر گه ئه

م ئه ستهێنانى ده به بۆ. ه(پاتریۆت) جۆرى له كه كه موشه و ئه دژى كێكیتر موشه به( سكۆده)

م له ك كۆپیه وه, وێت بكه ست ده ئینجیلت كى كۆپیه پێویسته. بین ماندو ندێ هه كه بێت ده ئامانجه

تێى پاشان وه بهێنه كارى به پێڕستێك كو وه. بلكێنه وه ئینجیله و ئه رگى به به ستت رده به ى یه نامیلكه

بۆ بگره رى وه ك یه نمونه ك وه دا كه پێڕسته ناو له بكه ستنیشان ده تێك بابه دواتر. بڕوانه

ندى یوه په( )تۆالزى) ناوى به ڵبژێره هه تێك بابه. ڕتوكه په م ئه كارهێنانى به ى وه ڕونكردنه

ناو له وه دۆزیه مان(تۆالزى) ى وشه. یه(11) ڕه الپه كه( دا ماڵه بنه ندامانى ئه ڵ گه له رجێی سه

ك وه( تۆالزى) ماناى خۆت چاوى پێش بیهێنه. دا یه نامیلكه م له دا(11) ڕه الپه كانى ناونیشانه

ناو له كان كراوه غه ده قه رجێییه سه ندیه یوه په ى گوێره به ش وه ئه ڕاى ره سه. فقهى یشتنێكى تێگه

......باوكو نێوان له نمونه بۆ كاندا ته ریعه شه موو هه

: 11( التكوین سفر ) یدابوون په ڕتوكى په به ئاماژه به وه یدۆزینه ده دا(تۆالزى)ناونیشانى ژێر له

و 33) ژماره ى ڕسته, مین یه نۆزده شى به( , التكوین سفر ) یدابوون په ڕتوكى په واته 35 -33

هێڵێكى دا ڕستانه م ئه ژێر له, و وه بچۆره ریاندا سه به پێكد مان ئاماژه كه ى وڕستانه ئه( 35 و 34

پێنوسێكى به خۆگرتووه له ى ڕستانه م ئه كه ى یه ڕه والپه ئه ى وه ره سه شى به له پاشان بكێشه سور

ى وه خواره لێوارى له پاشان( كانى كچه و باوك نێوان له رجێی سه ندى یوه په) بنوسه سور

رجێی سه ندى یوه په ك وه یه هه وه باسه م به ندیان یوه په كه بنوسه تر ى تانه ابهب و ئه دا كه ڕه الپه

22 ى ڕسته بۆ بڕۆ دواتر 22: 35( التكوین سفر ) یدابوون په ڕتوكى په له كوڕ و دایك نێوان له

پاشان. اژێرید به بهێنه سور هێڵێكى وه( التكوین سفر ) یدابوون په ڕتوكى په له 35 شى به له

سور هێڵێكى 11 – 15: 31( التكوین سفر ) یدابوون په ڕتوكى په كو وه بنوسه تر كانى شوێنه

نگارى ره به توانین ده یه مشێوه به. وه ڕونمانكرده كه پێشو ى كه ته حاڵه ك وه ر هه ژێریدا به بهێنه

ساسى ئه كێكى چه ك وه ئینجیل اتیاید وه ن یكه ده كه هێرشێك ر هه له وه ببینه كان سیحیه مه

.كاردێنن به

ندى یوه په ى پێناسه به ت باره سه, لێت وه بێته نزیكده كه ی سیحیه مه ره ده موژده و له پرسیاربكه تۆ

. برا و خوشك یان كوڕ و دایك یان كچ و باوك ك وه كان خزمه نێوان كراوى غه ده قه رجێیى سه

بۆچى تێبگات كه بده تى یارمه. باسه م به ت باره سه چیه چونىبۆ بزان لێبكه پرسیارى وه

داوابكه وه وه بكاته ى كه ئینجیله كه داوایلێبكه پاشان. یزانى ده خۆت كه و ك روه هه دراوه پێنه ڕیگه

و ت هحیكم هیچ ئایا لێبكه پرسیارى. ژێریاندا به هێناوه هێڵت تۆ كه وه بخوێنێته ڕستانه و ئه كه

3

تیادانیه كى یه وانه هیچ كه وه بێته ڕونده. نوسراوه ئینجیل ناو له زانیاریانه و ئه كه تیادایه كى یه وانه

بۆ كاربهێنه به ڕێگا مان هه پاشان. نیه خالقى ئه ڕتوكێكى په ئینجیل كه وێت كه رده ده یه مشێوه به

كاربهێنه به پێنوسێك( , ربێت سه له خوداى درودى) د مه محه تى بابه ك وه دیكه كانى ته بابه

. وه یته بكه جیایان ى وه بۆئه بێت وز سه نگى ڕه كه

ئینجیل له توانیت ده یه مشێوه به, بهێنه كار به رد زه پێنوسێكى كان هاودژه ك وه ترى تێكى بابه بۆ وه

بۆ یه ئاماده كه ئینجیل له پێك ڕێكو گونجاوى كلیلێكى ك وه وێت ستبكه ده تت تایبه كى كۆپییه

.كان سیحیه مه ره ده موژده ى وه نگاربونه ره به

وه پیرۆزه ڕتوكى په له

‌كان‌جیاوازه‌‌زمانه‌به‌ئینجیل

زماندا 175 نێوان له ك یه نمونه

ب ره عه برایانى بۆ نها ته رگێڕان وه پانزه

. م 1171 عام الفصحى ربیةبالع الناطقین للعرب , العربیة اللغة -1

. م 1112 عام. العرب للیهود , العبریة اللغة -2

. م 1153 عام. تونس في للعرب , التونسیة اللهجة -3

. م 1127 عام. سوریا في العرب لبعض , السریانیة اللغة -4

. م 1135 عام. الجزائر العرب لبعض: الجزائریة العربیة اللجة -5

. م 1133 عام. وتونس بالجزائر العرب لبعض عامیة ائریةجز أخرى لهجة -6

. م 1145 عام( ألن من بدالا علشان) مصر في العرب لبعض مصریة عربیة لهجة -7

. م 1132 عام. العربي المغرب لیهود أخرى عبریة لهجة -1

. م 1172 عام. مالطة جزیرة ألهل ملطیة عربیة لهجة -1

. م 1132 عام. المغربیة المملكة في للعرب امیةع مغاربیة عربیة لهجة -15

. م 1125 عام. المغربیة المملكة في العرب لبعض مغاربیة عبریة لهجة -11

إختي: مثل كلمة في األلف تحت الهمزة وضع من بأس ال) فلسطینیة عربیة لهجة -12

. م 1146 عام(

. م 1155 عام – ودانالس لجنوب( لیكم تصبح لكم) سودانیة عربیة لهجة -13

. م 1127 عام – اللهجات من لواحدة التینیة بحروف مطبوعة طبعة -14

1111 عام – تونس أنحاء لبعض خاص رسم ذات عربیة بحروف مطبوعة طبعة -15

م

4

(ب ره عه برایانى بۆ نها ته رگێڕان وه پانزه)

كان؟ سیحیه مه ى تونده هێرشه و ئه ر سه له چیه مسوڵمانان اڵمى وه

5

دیدات د حمه ئه كردنى ئاماده تێكۆشان كانى ئامرازه

‌.كاندا‌سیحیه‌مه‌ئینجیلى‌‌له‌بى‌ره‌عه‌ى‌دورگه‌و‌ب‌ره‌عه:‌م‌كه‌یه

سروشێك)) 14 - 13: 21( أشعیاء) ئیشایا ڕتوكى په: وه به ره عه وى زه له حى وه .1

كانی نه وه ده نیو له ی وانه ئه كان, دیدانییه كاروانی ی ئه: بستان ره عه به ت باره سه

خاكی دانیشتووانی ی بهێنن,ئه ئاو تینوو, وپیری ره به ن, به ده ر سه به و شه بستان ره عه

.((بچن اڵتوو هه وڕووی ره به وه نانه به تێما,

ى دورگه ر سه له رپرسیارێتى به ناونیشانى به, شه به م به داوه ناونیشانى ئینگلیزى كۆلینزى چاپى

( .The Burden upon Arabia) بیدا ره هع

.تى مرۆڤایه بۆ ى كه یامه په یاندنى گه ركى ئه ب ره عه ر سه له پێویستیكرد وره گه خوداى

كانی شارۆچكه و وانی چۆڵه با)) 11: 42( أشعیاء) ئیشایا ڕتوكى په: قێدار كانى گونده .2

خۆشی هاواری ع له سه دانیشتووانی با,قێدار ی نشینگه كانی ,گونده وه نه بكه رز به نگ ده

.((ن بكه هاوار وه چیاكانه ی لوتكه له ن, بكه

كانى باپیره له كێكه یه وه( لێبێت خواى درودى) ئیسماعیله ى وه نه له و به ره عه قێدار زانراوه كو وه

(.لێبێت خواى درودى) ر مبه پێغه

تۆ بریكاری قێدار كانی میره موو هه و بستان ره عه)) 21: 27حزقیئێل ڕتوكى په له هاتوه .3

.((كردیت بۆ بازرگانییان مه به نێری, و ران به و رخ به له بوون,

وه سێعیره له و هات سیناوه له)) 2: 33( التثنیة) موسا وتارى دوا ڕتوكى په له هاتوه .4

زار هه ت سه و وه وشایه دره ( دایهبی ره عه ى دورگه له()پاران) كێوی له ڵهات, هه ریاندا سه به

.((گڕدار ئاگرێكی ڕاستیشی سته ده له بوو, ڵ گه له ولیایی ئه

گێلى له خۆى كه بیه ره عه رگێڕراوه وه كه كات ده راورد به كه ئینگلیزیه به بى ره عه قى ده رگێڕ وه

كه(155555, ) كردوێتى ئیسالم رى مبه پێغه كه كه مه تحى فه به یه ئاماژه قه ده م ئه چونكه داوه

كه بییه ره عه رگێڕانه وه ئایا, یه هه بونى یدا كه ئینگلیزیه چاپه له اڵم به البراوه بیدا ره عه چاپى له

یان ره مبه پێغه كانى ڵه هاوه ستى به مه كه كردووه نه ولیاكه ئه 155555 بۆ ى ئاماژه ست نقه ئه له

وه رچاوه سه ك یه له كه رگێڕانه وه ردوو هه كاتێكدا له. زیادكردووه بۆى خۆى كه ئینگلیزیه رگێڕه وه

وتارى دوا ڕتوكى په له ن بكه كه ئینگلیزیه و بى ره عه چاپى ردو هه راوردى به ین كه داواده كراوه

.دوو و ك یه ى ڕسته 33 شى به( التثنیة) موسا

. كه هم تحى فه بۆ كه یه ئاماژه

6

ییان ئیره نین خودا ی وانه به وان ئه))هاتوه 21: 32( التثنیة) موسا وتارى دوا ڕتوكى په له .5

ی وانه به رن به غیلی به كه م كه لێده وایان منیش جا كردم, ستیان په كانیان پووچه بته به وروژاندم,

ستیان په( فامیاندا نه مى رده سه له انهك به ره عه ستى به مه)گێل كی یه وه ته نه به نین, ل گه كه

.((م كه ده

‌م‌دووه ‌ئیبراهیم:

؟ كردووه رگیرى هاوسه خۆیدا خوشكى ى(سارا) ڵ گه له و ئه ئایا

بیبه. ت كه ژنه تا وه ئه ئێستاش ژنم؟ ببێته ی وه ئه بۆ بردم تاكو ," خوشكمه و ئه" وتت بۆچی)) .1

11: 12( التكوین سفر ) یدابوون په ڕتوكى په!(( بڕۆ و

( التكوین سفر ) یدابوون په ڕتوكى په(( ژنم به بووه وه, خوشكمه و ئه ڕاستیدا له ها روه هه)) .2

25 :12

كه نیزه كه ری هاجه, ئیبراهیم ژنی ی ساره ئینجا)) بوو؟ ئیبراهیم ر مبه پێغه ژنى ر هاجه ئایا

به دای دا, نعان كه خاكی له برام ئه جێبوونی نیشته له بوو ساڵ ده پاش ش مه ئه هێنا, ی كه میسرییه

3: 13( التكوین سفر ) یدابوون په ڕتوكى په.(( ژنی به ببێت تا مێردی ئیبراهیمی

:دى هاته نه كه یمانه په

ڕتوكى په(( تایه تاهه هه تۆ ی وه نه و تۆ مه یده ده یبینیت ده ی وییه زه و ئه موو هه چونكه)) .1

13: 15( التكوین سفر ) یدابوون په

ئیسرائیلی و ئیسحاق و ئیبراهیم))13: 15( الخروج) رچوون ده ڕتوكى په ها روه هه وه

رموون, فه پێت و خوارد بۆیان سوێندت خۆت گیانی به كه وه بێته بیر به تكارانت خزمه

به م یده ده كرد, باسم كه ش خاكه م ئه موو هه و ئاسمان كانی ستێره ئه ك وه م كه ده زۆر كانتان وه نه

(( تایه تاهه هه بۆ موڵكیان بێته ده و كانتان وه نه

له دێت كه ى قه ده م ئه ى گوێره به ستین ڵه فه خاكى له ئیبراهیم به دا نه كى وییه زه هیچ خودا اڵم به

: پێشووه قى ده ى وانه پێچه كه ورات ته

موڵك به كه پێدا ڵێنی به خودا اڵم به. كیش پێیه شوێن ت نانه ته دایێ, نه كیمیراتێ هیچ دا لێره))

( الرسل أعمال) نێرراوان كردارى(( بوو نه منداڵی هێشتا خۆی, دوای له ی كه وه نه و خۆی بیداته

5: 7 شى به

7

‌جێكان‌نابه‌‌فسانه‌ئه:‌م‌سێیه

- 27: 22 شى به( العدد) رژمێرى سه ڕتوكى په له هاتووه كه كێوى رى كه كردنى قسه .1

21

به و جۆشا لعام به یی تووڕه جا وت, كه دا لعام به ژێر له بینی, زدانی یه ی فریشته كه ره ماكه كه))

چیم: )وت لعامی به به و وه كرده ی كه ره ماكه می ده زدان یه ئینجا دا, ی كه ره ماكه له ی كه گۆچانه

((دام؟ لێت جار سێ ئێستا تا بۆچی لێكردوویت؟

ئێوه بۆ بڕوات پێ چوار ر سه له كه باڵدار مێرووێكی موو هه))چوارپێ ى باڵنده .2

25: 11( الالوین) تی كاهینیه ڕێنمایی(( نه وه قێزه

, بێت ده دایك له كوڕ كاتێك ڵێت ده پیرۆز ڕتوكى په, بێت ده پیس دوجار دایك كچ دایكبونى دواى له

: ڵێت ده ئینجیل وه بێت پیسده هفت هه ك یه دایك

بوو, كوڕێكی و بوو پڕ سكی ژنێك ر گه ئه: "بڵێ و بدووێ دا ئیسرائیل ی وه نه ڵ گه له)) .3

ی مانگانه لێچوونی خوێن ڕۆژانی له ك روه هه بێت, ده گاڵو ڕۆژ وت حه بۆ سم ڕێوڕه پێی به وا ئه

ڕۆژی سێ و سی كه دایكه ئینجا كرێت, ده نه ته خه كه كۆرپه مدا شته هه ڕۆژی له. بێت ده گاڵو

بۆ و وێت ناكه پیرۆز شتێكی هیچ ر به , وه ببێته پاك ی كه لێچوونه خوێن له تا وه مێنێته ده دیكه

پاك فته هه دوو وا ئه بوو, كچی ر گه ئه. بێت ده واو ته ی وه پاكبوونه ڕۆژانی تا ناچێت, پیرۆزگا

له تا , وه مێنێته ده دیكه ڕۆژی ش شه و ست شه ئینجا بێت, لێچوونی ێنخو له ك روه هه بێت, نا

5 – 2: 12( الالوین) تی كاهینیه ڕێنمایی(( وه ببێته پاك ی كه یستانییه زه

كان ستییه له فه له پیاوی د سه ش شه كه بوو,( نات عه) كوڕی ی(ر مگه شه) ئێهود دوای)) .4

شى به( قضاة) ران ڕابه.(( ڕزگاركرد ئیسرائیلی ویش ئه ها روه هه و كوشت گاوانی گۆچانی به

3 - 31

و ڵیگرت هه , ببوۆه نه وشك هێشتا كه وه دۆزییه ری كه ویالكێكی شه مشون شه ئینجا)) .5

به ل, رگه كه كرده م ئێوه رێك كه ویالكی شه به: وتی مشون شه ئینجا. كوشت وه به پیاوی زار هه

16 -15: 15 شى به( قضاة) ران ڕابه(( كوشت پیاوم زار هه رێك هك ویالكی شه

ریاكه ده له ك كێوییه بینیم وه ستام ڕاوه ریا ده خۆڵى ر سه له دواتر)) ر سه وت حه پڵنگى .6

بو هه تاج( 15) شاخێك ر هه ر سه له وه بوو هه شاخى( 15) وه بوو هه رى سه( 7) كه ر ده هاته

(( پێدا ختى ته و اڵت سه ده تواناو ك ژدیهایه هه وه بو شێر مى ده ك وه مى ده وه ورچ پێى ك وه

2-1: 13 الالهوتى یوحنا رؤیا

1

الی بۆ نها ته م وره گه ئایا: وتن پێی ش كه رمانده فه)) میز ى وه خواردنه و پیسای خواردنى .7

ی شووراكه ر سه ی پیاوانه و ئه الی بۆ ئایا ین؟ بكه قسانه م ئه تا ناردووین تۆی و ت كه وره گه

م دووه پاشایانى(( ڵتان؟ گه له وه بخۆنه خۆیان میزی و بخۆن خۆیان پیسایی تا ناردووین, نه

27: 11( الثاني الملوك)

م ئه تا ناردووین تۆی و ت كه وره گه الی بۆ نها ته م وره گه ئایا: )وتی ش كه رمانده فه)) ها روه هه وه

و بخۆن خۆیان پیسایی تا ناردووین, نه ی شووراكه ر سه ی پیاوانه و ئه الی بۆ ئایا ن؟ی بكه قسانه

12: 36( أشعیاء) ئیشایا(( ڵتان گه له وه بخۆنه خۆیان میزی

م, كه ده نشت رزه سه توخمتان من تا وه ئه)) چاو و م ده ر سه له ڵ ئاژه ى پاشماوه و پیسى .1

3: 2 الخی مه(( درێن ده فڕێ ڵیدا گه له جا كانتاندا, ژنه جه به ڕیخ ,موچاوتاندا ده به م ده ده ڕیخ

وه مرۆڤه له ی پیساییه و ئه ر سه له خۆیت, ده جۆ ی كولێره)) پیسى ڵ گه له كێك خواردنى .1

نانی شنه چه م به ئیسرائیل كانی وه نه: رمووی فه زدان یه, یبرژێنیت ده رچاویان به له چێت رده ده

13-12: 4 حزقیئێل(( م كه ده ریان ده الیان بۆ ی وانه ته نه و ئه نێو له خۆن ده گاڵو

(( الی بۆ وه ژووره چووه و بینی شفرۆشێكی له وێ له و زه غه بۆ چوو مشون شه پاشان)) .15

1: 16( قضاة) ران ڕابه

پاڵ و وه ڵبده هه ێیپ الی بڕۆ. كوێیه ی كه وتنه پاڵكه شوێنی بزانه وت, پاڵكه كه ر هه)) .11

4: 3 ڕاعوس(( یت بكه چی ڵێت ده پێت خۆی ئیتر , وه بكه

3-1: 11(األول الملوك) م كه یه پاشایانى(( وێ خه ده نجدا گه جوانى كچێكى ڵ گه له داود)) .12

‌ی‌مه:‌م‌چواره

پیرۆزدا؟ ڕتوكى په له بێت هه ئاوا یتانى شه ئامۆژگارى گونجێت ده ئایا

و وه بخواته با, تاڵه روونیان ده ی وانه به رابیش چێت,شه ناوده له ی وه به بده ق ئاره)) .1

6-5: 31 كان نده په(( یاد وه ته نایه ی كه ماندووبوونه ئیتر بیربكات, له ی كه ژارییه هه

وه مرێت ده مرۆڤێك موو هه ؟ تیادانیه ناخۆشى ژیانى كێ ؟ ناچێت ناو له و نامرێت كێ اڵم به

.ژیانیدا له یه هه خۆشى نا مرۆڤێك موو هه

خۆشییه نه و ده گه ر به له كاربهێنه به راب شه ندێك هه ڵكو به , وه خۆره مه ئاو نها ته ئیتر)) .2

23: 5 تیمۆساوس(( كانت زۆره

11-15 المائدة سورة(( یتانه شه كارى ى مه ڕاستیدا له)) .3

1

‌بێت‌خزمیشت‌نزیكترین‌ر‌گه‌ئه‌تا‌هه‌كان‌ڕاوه‌ڵگه‌هه‌كوشتنى:‌م‌پێنجه

یان شت, باوه ی كه ژنه یان ت, كه كچه یان ت كه كوڕه یان دایكت, كوڕی ت, براكه ر گه ئه))

دیكه خودای و ڕۆین ده: )وتی و خوێندی گوێت بن له نهێنی به خۆته ك وه وا كه ت هاوڕێكه

و ئه كانی نده خوداوه له, یانناسیوه نه باوباپیرانت نه و تۆ نه وا كه ی ندانه خوداوه و ئه( رستین په ده

ڕی, وپه ئه تا وی زه ڕی مپه له دوورن یاخود نزیكن وه لێته ی وانه ئه رت, وروبه ده ی النه گه

بۆی و پارێزه مه لێ ستی ده و سووتێت نه پێی دڵت و گره مه لێ گوێی و به مه ند زامه ڕه ڵی گه له

له ئینجا كوشتنی بۆ بێت ده ری سه له تۆ ستی ده جار م كه یه یكوژیت, ده كوشتن هب ڵكو به , پۆشه مه

خودات زدانی یه له ویستی چونكه مرێت, ده تا یت كه ده ردبارانی به ل, گه موو هه ستی ده كۆتاییدا

و یبیستن ده ئیسرائیل موو هه وسا ئه ریهێنایت, ده یی كۆیله ماڵی له میسر خاكی له كه بدات الت

وتارى دوا(( نادات نجام ئه دكارییه به م ئه ك وه نێوتان له سێك كه هیچ دیكه جارێكی و ترسن ده

11-6: 13(ه التثنیـ) موسى

‌(زۆڵ)‌زینا‌منداڵى:‌م‌شه‌شه

ڵی كۆمه ناو ته نایه سی كه م یه ده ی وه نه تا , وه زدانه یه ڵی كۆمه ناو بێته زۆڵ نابێت)) .1

2: 23 موسا دواوتاری(( دانز یه

(( و م به ناوده له كان ستییه له فه رزی به لووت و بێت ده جێ نیشته دا(شدۆد ئه) له زۆڵ)) .2

6: 1 ریا كه زه

و زۆڵن وا ئه,ش هاوبه بوونه موویان هه ی وه له - بێت نه مبێكردنتان ته ر گه ئه اڵم به)) .3

1: 12 كان عیبرانیه(( نین ی ڕۆڵه

‌كردن‌‌نه‌ته‌خه:‌م‌وته‌حه

جا بكرێت, نه ته خه واوی ته به كڕاوه زیو به یان بووه دایك له ت كه ماڵه له ی وه ئه بێت ده)) .1

13: 17( التكوین سفر ) یدابوون په(( بێت ده تایی تاهه هه یمانێكی په دا ئێوه شی له له م كه یمانه په

یدا كه وه ته نه له وه ئه كرابێت, نه نه ته خه شی له وا كه كراویش, نه نه ته خه كی یه نێرینه ر هه)) .2

14: 17( التكوین سفر ) یدابوون په(( شكاندووه منی یمانی په چونكه بڕێت, داده

15

‌كان‌قه‌ده‌ى‌وه‌گرتنه‌كنه‌یه:‌م‌شته‌هه

و هاندان لێ داودی و گرت گڕی ئیسرائیل ر سه له زدان یه یی تووڕه دووباره)) .1

1: 24 م دووه ساموئێلى(( بكه رژمێر سه هودا یه و ئیسرائیل بڕۆ: )رمووی فه

رژمێركردنی سه بۆ هاندا داودی و ستا ڕاوه ئیسرائیل به دژ( یتان شه) ئینجا: ))ى كه وانه پێچه

1: 21( األول األیام أخبا)مێژوو ى پوخته م كه یه(( ئیسرائیل

و سوار گالیسكه د سه وت حه داودیش و اڵتن هه دا ئیسرائیل م رده به له كان ئارامییه ئینجا)) .2

و دا یی سوپاكه ی ركرده سه خی شۆڤه له و كوشت كان ئارامییه له ی پیاده زار هه چل

11: 15 م دووه ساموئێلى(( مرد وێدا له

زار هه وت حه داودیش و اڵتن هه دا ئیسرائیل م رده به له كان ئارامییه ئینجا: ))ى كه وانه پێچه

شی سوپاكه ی ركرده سه خی شوفه و كوشت كان ئارامییه له ی پیاده زار هه چل و سوار گالیسكه

11: 11( األول األیام أخبا)مێژوو ى پوخته م كه یه(( كوشت

دروستكرابوو رداخ په لێواری ك وه ی كه لێواره و بوو نجه په چوار ی كه ستوورییه ئه)) .3

: 7 م كه یه پاشایان((و بووه ده تێدا تی به زار هه دوو جێی ها روه هه ن, وسه سه گوڵی ك وه

26

رداخ په لێواری ك وه ی كه لێواره و بوو نجه په چوار ی كه ستووریه ئه: ))ى كه وانه پێچه

م دووه(( وه بووه ده تێدا تی به زار هه سێ جێی ها روه هه ن, وسه سه گوڵی ك وه دروستكرابوو,

5: 4( الثانی األیام أخبا)وومێژ ى پوخته

سواری سپ ئه زار هه دوازده و گالیسكه و سپ ئه ی ویله ته زار هه چوار سلێمان)) .4

ى پوخته م دووه(( داینان دا لیم ئۆرشه له پاشا ڵ گه له و كان گالیسكه كانی شاره له جا. بوو هه

25: 1( الثانی األیام أخبا)مێژوو

دوازده ڵ گه له كانی گالیسكه سپی ئه بۆ بوو هه ئاخوڕی زار هه چوار انسلێم: ))ى كه وانه پێچه

26: 4( األول األیام أخبا)مێژوو ى پوخته م كه یه(( سپ ئه زار هه

به نه و ئوریم به نه و وبینین خه به نه زدان یه كرد, زدان یه له پرسیاری شاول كاتێك)) .5

6: 21 م كه یه ساموئێلى(( وه دایه نه اڵمی وه كان ره مبه پێغه

رماییشتی فه كه كردی, زدان یه به دژ كه ی كه ناپاكییه هۆی به مرد شاول: ))ى كه وانه پێچه

له ڕێنمایی داوای و ڕێنمایی بۆ نێوانگركرد به پرسوڕای ت نانه ته كرد, نه و یڕه په زدانی یه

ى پوخته م كه یه(( سا یه كوڕی داودی ست ده به دا شی كه تییه پاشایه و كوشتی جا كرد, نه زدان یه

14-13: 15( األول األیام أخبا)مێژوو

11

كوڕی , وه خواره هاتۆته ئاسمان له ی وه له جگه ئاسمان بۆ وتووه كه رنه سه س كه)) .6

13: 3 نا یۆحه((مرۆڤ

س كه ئیتر بۆیه ۆی,خ الی وه بردیه خودا و كرد هاتوچۆی خودا ڵ گه له نۆخ حه: ))ى كه وانه پێچه

24: 5( التكوین سفر ) یدابوون په(( وه یبینییه نه

نا یۆحه((كرد نه ون سیانم كه دابووم پێت ی وانه ئه: رمووی فه كه ی یه قسه و ئه دی هاتنه بۆ)) .7

3 :13

وانیم پاسه و مپاراستن ده دابوو منت به تۆ كه ی ناوه و به بووم ڵیان گه له كاتێ: ))ى كه وانه پێچه

12: 17 نا یۆحه(( دی بێته نووسراو تاكو بێت, نه ناوچوو له كوڕی چوون ناونه له سیان كه كردن,

بیت ده تووڕه لێیان كه جا كات, نه گوناه نییه س كه چونكه ن, كه ده ر رامبه به گوناهت كه) .1

یان بێت دوور خاكێك بۆ ن كه ده نڕاپێچیا ڕاپێچكارانیان و وه دوژمنه م رده به یته یانخه ده و

36: 6( الثانی األیام أخبا)مێژوو ى پوخته م دووه(( نزیك

چونكه كردن, گوناه له نابێت وام رده به بووبێت دایك له خوداوه له سێك كه ر هه: ))ى كه وانه پێچه

خوداوه له ی وه ئه ر به له كردن, گوناه له بێت وام رده به ناتوانێت و سپێت چه ده تیایدا خودا تۆوی

26: 4 نا یۆحه ى نامه م كه یه(( بووه دایك له

‌‌شێواندووه‌ى‌كه‌وێنه‌ورات‌ته‌خودا‌رى‌مبه‌پێغه‌داود:‌م‌نۆیه

ئۆریا ژنى باتشیع ڵ گه له كات ده زینا داود

ڵیدا گه له داود و الی بۆ وه ژووره هاته و بردی و نارد نێردراوێكی ند چه داود ئینجا)) .1

, ی كه ماڵه بۆ وه ڕایه گه كه ژنه ئینجا. وه ببووه پاك ی مانگانه لێچوونی خوێن له ویش ئه نووست,

: 11 م دووه ساموئێلى(( پڕه سكم: وتی و یاند ڕاگه داودی به و ناردی و بوو پڕ سكی كه ژنه جا

4-5

(( بوو مێردى تشیع به كه ئۆریابوو كوشتنى هۆكارى داود, دڕندانه كى یه شێوه به)) .2

25-6: 11 م دووه ساموئێلى

(Prophets but Naked. Page 28) ڕوتى به كات ده ما سه رمانه بێشه داود .3

12

‌‌ردگار‌روه‌په:‌م‌یه‌ده

.خودا ردى بێگه و پاكى ڵ گه له ناگونجێت كه خودا پاڵ ته داوه تێكى سیفه ند چه پیرۆز ڕتوكى په

. كێشێت ده بۆ ی فیكه وه وییه زه ڕی وپه ,له وه كاته ده رز به كان دووره وه ته نه بۆ ئااڵ)) .1

26: 5( أشعیاء) ئیشایا(( دێن له په خێرابه تا وه ئه

ك وه بن ده زۆر جا , وه یانكڕمه ده چونكه , وه مه كه ده وكۆیان م ده ده لێ بۆ یان فیكه)) ها روه هه وه

1: 15ریا كه زه(( بوون زۆر

و قیژێنێت ده ژێت, هه ده رمی دڵگه ر نگاوه جه ك ,وه وه ره ده دێته وان پاڵه ك وه زدان یه)) .2

13: 42( أشعیاء) ئیشایا(( وێت كه رده سه دوژمنانیدا ر سه به كات, ده هاوار

رزایی به له زدان یه:بڵێ پێیان و نه یه ڕابگه وان به دژ من ی یامه په و ئه موو هه تۆش)) ها روه هه وه

. ڕێنێت نه ده خۆیدا خاكی ر سه هێزبه به و بڕێت ڵده هه نگ ده وه پیرۆزیه ی نشینگه له ڕێنێت, نه ده

دانیشتووانی موو هه ر سه به كات ده هاوار وه هوتافه به ن كه ده ست په پێ ترى ی وانه ئه ك وه

35: 25( إرمیاء) رمیا یه(( وی زه

پاشای به وه ڕووباره ری وبه له كرێگیراو به گوێزانێكی به رردگا روه په دا ڕۆژه و له)) .3

25: 7( أشعیاء) ئیشایا(( ماڵێت داده ڕیشیش و تاشێت ده رتان به مووی و ر سه ئاشور

له تا وه داته ئاوڕده كێ بێت؟ ده مبار خه بۆت كێ سووتێت؟ ده پێت دڵی كێ لیم, ئۆرشه ی ئه))

مه كه درێژده ست ده وه ئه ر به له بی, ده یاخی هێنا,لێم من هل وازت تۆ بپرسێت؟ تیت المه سه

( إرمیاء) رمیا یه(( زدانه یه رماییشتی فه وه ئه بووم بێزار لێبوردنت م,له به ده ناوت له و رت سه

15 :5-6

بیر موو هه ها روه هه , بووه زۆر وی زه ر سه له مرۆڤ كاری خراپه كه بینی زدان یه)) ها روه هه وه

مرۆڤی كه بوو تبار فه خه زدان یه, یه خراپه الی له نها ته ڕۆژ درێژایی به دڵیشی كانی بۆچوونه و

6-5: 6( التكوین سفر ) یدابوون په(( بوو دڵگرانیش ها روه هه كردبوو, دروست وی زه ر سه له

وه یه رستگاكه په له د,كر خۆم خودای بۆ وهاوارم وه پاڕامه زدان یه له مدا نگانه ته له)) .4

كانی ژا,بناغه هه و رزی له وی زه ئینجا. و كه گوێی ر به هانابردنیشم بوو, نگم ده له گوێی

هاته می ده له وت,ئاگر ركه سه وه لووتییه له ڵ دووكه.بوو تووڕه چونكه ژان هه ژان, هه ئاسمان

وری ,هه وه خواره زییه دابه و وه كرده لێك یئاسمان. رچوو ده لێوه داگیرساوی پشكۆی , وه ره ده

(( وه بووه رز به بادا باڵی ر سه به فڕی, و بوو ڕوب كه سواری.بوون پێی ژێر له تاریك

11-7: 22 م دووه ساموئێلى

فتا حه له كرد, زدانیان یه سندوقی ناو ماشای ته چونكه دا, شی مه شه بێت پیاوانی له جا)) .5

ساموئێلى(( دا ل گه له ی وره گه لێدانێكی زدان یه چونكه گێڕا, نیان شیوه ل گه نجائی. دا سی كه

11: 6 م كه یه

13

‌نوسن‌ده‌خودا‌ى‌وشه‌كاتێك‌كان‌التینیه‌‌پیته‌‌به‌یاریكردن:‌م‌یه‌یانزده

بۆ كاتێك بچوكدا( g)پیتى و وره گه(G) پیتى نێوان له نیه جیاوازى یۆنانیدا و عیبرى و بى ره عه له

كاتێك یاریانكردوه پیتانه بم كان سیحیه مه, مرۆ ئه ڕۆژئاواى واڵتانى له اڵم به. كاردێت به خودا

. گێڕاوه ریان وه

خودایه ى وێنه كێ سیح مه , كردووه كوێر ڕانى بێباوه مێشكى جیهانه م ئه خوداى)) .1

2COR 4: 4(( وه كاته ده ڕوناكیان

هارونی و كردووه لێ ون فیرعه خودای ك وه تۆم , بڕوانه: رموو فه وسایم به زدان یه)) .2

1: 7( الخروج) رچوون ده(( تۆ ری مبه پێغه ك وه براشت

كاردێنن به( W) و( G) كان سیحیه مه كه. 1: 1 نا یۆحه ڵ گه له بكه راورد به وه ره سه ى مانه ئه

سیح مه به ن كه ده ئاماژه كاتێك

‌.وان‌ئه‌الى‌له‌كانى‌كورته‌مو‌كه‌‌ته‌سیفه‌و‌خودا:‌م‌یه‌دوانزه

و ئه , باوكدایه شی باوه له ی وه ئه خودا, ی تاقانه اڵم به , بینیوه نه خودای س كه رگیز هه)) .1

1: 1 نا یۆحه(( ریخست ده

س كه ی وه ئه , وه نابێته نزیك لێی س كه و جێیه نیشته ڕووناكی له , مره نه و ئه نها ته)) .2

: 6 م كه یه تیمۆساوس(( ئامین! تایی تاهه هه توانای و ڕێز وه ئه بۆ بیبینێت, ناتوانێ و یبینیوه نه

16

رچوون ده(( بژیێت و بمبینێت نییه س كه چونكه ببینیت, ڕووم ناتوانیت:رمووی فه ئینجا)) .3

25: 33( الخروج)

: یه وه وانه پێچه به وه خواره ى قانه مده ئه

یدا كه ره براده ڵ گه له كێك یه ك روه هه دووا, ده موسادا ڵ گه له ڕوو ڕووبه زدانیش یه)) .1

ناو له ی كه تكاره خزمه ,(نون) كوڕی شوعی یه , ئۆردوگاكه بۆ وه ڕایه گه ده كاتێكیش. بدووێت

11: 33( الخروج) رچوون ده(( چوو ده رنه ده كه چادره

ردی به به ردڕێژكراو به ك وه شتێكی كانی پێیه ژێر له بینی, ئیسرائیلیان خودای)) .2

15: 24( الخروج) رچوون ده(( ردی بێگه له ساماڵ ئاسمانی ك وه و شین یاقووتی

14

و بینی خودام ڕوو به ڕوو چونكه: وتیشی ,( پنیئێل) ناونا ی شوێنه و ئه یاقوب ئیتر)) .3

35: 32( كوینالت سفر ) یدابوون په(( بوو رباز ده گیانیشم

.دات ده موسا پیشانى پشتى شێك به خودا ك ندیه تمه تایبه ك وه

( الخروج) رچوون ده(( نابینرێت ڕووم اڵم به مبینیت, ده دواوه له تۆ و گرم ڵده هه ستم ده دواتر))

23 :33

‌؟‌‌رلێشێوانه‌سه‌هۆكارى‌خودا‌ئایا:‌م‌یه‌سیانزه

كڵێساكانی موو هه له ك وه. ئاشتییه خودای ڵكو به , نییه شێواندن خودای خودا چونكه)) .1

14:23 م كه یه كۆرنسۆسى(( پیرۆزكراوانه

:ڵ گه له یه نه وه پێچه

. نییه س كه من له بێجگه كه بزانن ڕۆژئاوا تا وه اڵته ڕۆژهه له ی وه ئه بۆ))

ئاشتی ری تاریكیم,دروستكه ری دیهێنه به و ڕووناكی كێشی شێوه. نییه دیكه كێكی یه و زدانم یه من

7-6: 45( أشعیاء) ئیشایا(( مانه ئه موو هه ری دروستكه زدانم یه من م, خراپه ری دیهێنه به و

راسانی هه د به ڕۆحێكی زدان یه رمانی فه به و جیابۆوه شاول له زدانیش یه ڕۆحی)) .2

14: 16 م كه یه ساموئێلى(( كرد

سالۆنیكی(( ن بكه درۆ به ڕ باوه تاكو نێرێت, ده بۆ هێزیان به ی هواش چه خودا بۆیه)) .3

11: 2 م دووه

‌زیاتر‌موكورتى‌كه‌‌تى‌سیفه‌و‌خودا:‌م‌یه‌چوارده

, حاڵه مه مرۆڤ الی له: رمووی فه كردن, یری سه عیساش)) نیه سنوردار خودا تواناى .1

27: 15 رقۆس مه(( بێت ده ێكشت موو هه خودا الی له چونكه نا, خودا الی له اڵم به

موڵكیان, به بوو كه شاخاوییه ناوچه جا بوو, دا هودا یه كوڕانی ڵ گه له زدانیش یه: ))ى كه وانه پێچه

(( بوو هه ئاسنینیان ی گالیسكه چونكه ن, ربكه ده كان شتاییه ده دانیشتووانی یانتوانی نه اڵم به

11: 1( قضاة) ران ڕابه

15

ندی زامه ڕه اڵم ,به كه یه چركه نها ته بوونی تووڕه چونكه)) بێ ده توڕه خودا كدا هخول ك یه له .2

(( دێنێت له لهه هه ی كه یانییه به بۆ اڵم به بمێنێت, وێ شه بۆ گریان نگه ڕه. ژیانه درێژایی به

5: 35( مزامیر) بوور زه

تا كردن, وێڵی وانی چۆڵه له ساڵ چل و اجۆش ئیسرائیل له زدان یه یی تووڕه جا: ))ى كه وانه پێچه

( العدد) رژمێرى سه(( كرد یان خراپه زدان یه رچاوی به له وا كه ناوچوون له یه وه نه و ئه موو هه

32 :13

شتێك هیچ نجامى رئه سه له ناترسێت و نابێت شێمان په خودا .3

كردار و ڵێت ده ئایا. بگۆڕێت بڕیاری تا نییه مرۆڤیش بكات,كوڕی درۆ تا نییه مرۆڤ خودا))

11: 23( العدد) رژمێرى سه(( ر؟ سه نایباته و رمووێت فه ده یان ناكات؟

: ڵ گه له یه وانه پێچه

. گێڕا ده بۆ نیشی شیوه نده رچه هه شاول, بینینی بۆ وه ڕایه گه نه مردنی ڕۆژی تا ساموئێل ئیتر))

35: 15 م كه یه ساموئێل(( وه ئیسرائیله ر سه به اشاپ به كرد شاولی كه بوو شیمان په زدانیش یه

(( بكات ی كه له گه به ویستی كه رمووی, فه ی ساته كاره و له وه بووه شیمان په زدان یه جا))

14: 32( الخروج) رچوون ده

وه گرێته ده شت موو هه و فراوانه خودا ى زه به .4

دوای وه نه بۆ دڵسۆزیشی , تایه تاهه هه ی كه گۆڕه نه ویستییه وخۆشه چاكه زدان یه چونكه))

5: 155( مزامیر) بوور زه(( یه وه نه

به یانه هه ی وه ئه موو هه , شێنه بوه كان مالێقییه عه له گورز بڕۆ ئێستاش: ))ڵ گه له یه وانه پێچه

و گا , خۆره شیره و نداڵم و ژن و پیاو , بیانكوژه و پارێزه مه لێ ستیان ده , بكه قڕیان واوی ته

3: 15 م كه یه ساموئێلى(( گوێدرێژ و وشتر و ڕ مه

:نوردا ناو له جێیه نیشته خودا .5

و یبینیوه نه س كه ی وه ئه , وه نابێته نزیك لێی س كه و جێیه نیشته ڕووناكی له , مره نه و ئه نها ته))

16: 6 م كه یه تیمۆساوسى(( ئامین! اییت تاهه هه توانای و ڕێز وه ئه بۆ بیبینێت, ناتوانێ

جی نیشته تاردا وری هه ناو له كه تی, رموویه فه زدان یه: وتی سلێمان ئینجا: ))ى كه وانه پێچه

12: 1( األول الملوك) م كه یه پاشایانى.(( بێت ده

:نابات خشته له مرۆڤ خودا .6

16

خراپه به خودا چونكه. وه كرێمه ده تاقی وداوهخ ن الیه له: ڵێت نه وه كرێته ده تاقی كاتێ س كه با))

13: 1 یاقوب(( وه ناكاته تاقی س كه ویش ئه , وه ناكرێته تاقی

ویش ئه, ئیبراهیم: رموو فه پێی. وه تاقیكرده ئیبراهیمی خودا ك یه ماوه دوای: ))ى كه وانه پێچه

1: 22( التكوین سفر ) یدابوون په(( تام وه ئه: وتی

‌

‌

‌پیرۆز‌گیانى:‌م‌یه‌نزهپا

ڕۆحى ڵ گه له یه هه وخۆیان ڕاسته ندى یوه په كه ن كه ده وه ئه ى شه بانگه سیحى مه النى گه موو هه

ملیون 75 كه وێت كه ستت ده تا هه ناوێ ماندوبونت هیچ و رزانه هه زۆر خششه به م ئه. پیرۆز

. وه وته ستكه ده به م به ن كه شانازیده ریكى مه ئه سیحى مه رى ده موژده

سكی له. وه ناخواته ی مه و راب شه رگیز هه. بێت ده وره گه زدان یه م رده به له چونكه)) .1

15: 1 لۆقا(( پیرۆز ڕۆحی له بێت پڕده وه دایكییه

.پیرۆز ڕۆحی له بێت پڕده وه دایكییه سكی له ڵێت ده كه چییه ماناى قه ده م ئه پرسم ده من

ى وه بۆئه دایكبونى له دواى له بوو ساڵ( 35) دیاریكراوى كاتى به پێویستى خۆى داماو یحىس مه

.نا یوحه ستى ده ر سه له ربگرێت وه پیرۆز ڕۆحى اڵتى خه

بوو وه ئه. وه ڵستایه هه كه ئاوه له ر كسه یه ڵكێشرا, ئاوهه له عیسا كاتێ)) هاتوه تادا مه ئینجیلى له

16: 3 تا مه(( ری سه هاته و وه نیشته كۆترێك ك وه خودا ڕۆحی بینی و وه یهكرا بۆ ئاسمانی

و زی ڵبه هه سكیدا له كه منداڵه بوو, م مریه ی كه ساڵوه له گوێی لیسابات ئه كاتێ)) .2

41: 1 لۆقا(( پیرۆز ڕۆحی له پڕبوو لیسابات ئه

67: 1 لۆقا(( كرد ینیپێشب و پیرۆز ڕۆحی له پڕبوو باوكیشی ریای كه زه)) .3

: 25 نا یۆحه(( ربگرن وه پیرۆز ڕۆحی:رموون فه پێی لێكردن, فووی وت, ی مه ئه كه)) .4

22

گوناهێكی به ڵكو به خشرێت, نابه رگیز هه بكات, پیرۆز ڕۆحی به كفر ی وه ئه اڵم به)) .5

21: 3 رقۆس مه(( تاوانباره وه تاییه تاهه هه

17

‌كن‌یه‌نزیكى‌زۆر‌كه‌سدا‌دوكه‌نێوان‌له‌داوێنپیسى‌واتا,‌‌تۆالزى:‌م‌یه‌شازده

هتد.... وه كه یه به برا و خوشك وه كه یه به كوڕ و دایك وه كه یه به كچ و باوك بۆنمونه

خودادا؟ كتێبى له كانیدا كچه و باوك نێوان له تۆالزى

و وه ژووره چووه كه وره هگ كچه ئینجا دا, باوكیان رخواردی ده رابیان شه وه شه و ئه جا)) .1

دوایی ڕۆژی بۆ.ی كه وه ڵستانه هه به نه و زانی ی كه ڕاكشانه به نه ویش ئه. ڕاكشا باوكی ڵ گه له

رابی شه ویش شه م ئه. ڕاكشام باوكم ڵ گه له و شه دوێنێ: وت ی كه بچووكه به كه وره گه كچه

چه وه وه خۆمانه باوكی له جا. ڕاكشێ ڵی گه له و وه ژووره بڕۆ تۆ ئینجا ین, ده ده رخوارد ده

و ڵستا هه كه بچووكه كچه ئینجا دا, باوكیان رخواردی ده رابیان شه ش وه شه و ئه. وه ینه خه ده

سفر ) یدابوون په(( ی كه وه ڵستانه هه به نه و زانی ی كه ڕاكشانه به نه ویش ئه. ڕاكشا ڵیدا گه له

35-33: 11( التكوین

( رجێیى سه ى له مامه) كاثۆلیك ڕۆمى چاپى وه جیمس پاشا چاپى ك وه كاندا كۆنه چاپه له

(باوكمان تۆوى ى وه كۆكردنه) ناونیشانى ژێر له باسكراوه

:كوڕدا و دایك نێوان له تۆالزى

ی نیزه كه ی هبیله ڵ گه له چوو ئوبێن ڕه ژیا, ده دا یه ناوچه و له ئیسرائیل كاتێك بوو وه ئه)) .2

22: 35( التكوین سفر ) یدابوون په(( وه وته كه ئیسرائیل رگوێی به ش مه ئه. نووست باوكی

(.رجێیى سه ى له مامه) جێگاى له كارهێنراوه به( ڕاكشان) ى وشه ئینجیلدا كانى كۆنه چاپه له

زوردا خه و بوك نێوان له تۆالزى

. بوو داپۆشی خۆی ڕووی چونكه , شفرۆشه له تی ئافره انیوایز كرد دی به هودا یه كه)) .3

یزانی نه چونكه بنووم, ڵت گه له با ره وه: وت پێی و ودا ئه الی به وه كرده الی ڕێگاكه ر سه له ئیتر

له: وتی ویش ئه بنوویت؟ ڵم گه له تا یت ده ده پێ چیم: وت پێی ویش ئه. تی یه كه بووكه وه ئه

ینێریت؟ ده تا یتێ ده ده بارمته ك وه شتێكم ی ئه: وتی میش ئه. نێرم ده بۆ یسكێكتگ م كه مااڵته

ویش ئه.ستت ده ی كه گۆچانه و یتان قه و مۆر: وتی میش ئه م؟ بده پێ كت یه بارمته چ:وتی ویش ئه

-15: 31( التكوین سفر ) یدابوون په.(( پڕبوو لێی سكی ئیتر نووست, ڵیدا گه له و دایه ی مانه ئه

11

11

نی خاوه وا كه پڕه پیاوه و له سكم: وتی و زووری خه الی ناردییه , وه ره ده هێنرایه كه بوو وه ئه))

وانی ئه هوداش یه ؟ كێیه هی گۆچانه و گال عه و یتان قه و مۆر م ئه وه ره به ورد:وتیشی. یه مانه ئه

ئیتر مه ئه دوای. كوڕم حی شاله به مداوه نه ی وه ئه ر به له ڕاستتره من له و ئه: وتی و وه ناسییه

26-25: 31( التكوین سفر ) یدابوون په(( وه شنووسته نه ڵی گه له

ك روه هه سیح مه پشتى بنه ده رامى حه به تامار, له بوو ح ره زه و پێرێز باوكی هودا یه یه شێوه م به

. هاتووه تادا مه له

بوو, ئیسحاق باوكی ئیبراهیم: ئیبراهیم كوڕی داود, كوڕی سیح, مه عیسای كی ڵه چه ڕه))

ح ره زه و پێرێز باوكی هودا یه, بوو برایانی و هودا یه باوكی یاقوب بوو, یاقوب باوكی ئیسحاق

3-1:1 تا مه(( بوو ڕام باوكی سرون حه بوو, سرون حه باوكی ,پێرێز تامار له بوو

برادا و خوشك نێوان له درێژى ست ده و تۆالزى

ى كه قه ده له باسكرا كه نیه تاماره و ئه مه ئه) كرد خۆى خوشكى تامارى وتا كردى وه)) .4

, م كه خوشكه( ڵكه گه له رجێیم سه رمو فه)ڵم گه له ڕاكشێ ره وه(, یه دیكه تامارێكى پێشودا

, كه لێمه زۆرم(, داود كانى كوڕه له كێكه یه) ئامون م براكه خێر نه: وه دایه اڵمى وه ى كه خوشكه وه

وه زاڵبوو ریا سه به, ى كه خوشكه له هێزتربو به و ئه ها روه هه وه, گرت گوێیلێنه و ئه اڵم به

(( خۆى ى كه خوشكه ر سه كرده ستدرێژى ده

:باوكیدا كانى ره هاوسه كوڕو نێوان له ڵ كۆمه به تۆالزى

ڵ گه له دا ئیسرائیل موو هه رچاوی به له و زراند دامه ربان سه له الۆمبش ئه بۆ چادرێكیان)) .5

22: 16 م دووه ساموئێلى(( وت پاڵكه باوكی كانی نیزه كه

: بكه مانه ئه یرى سه, تۆالزى ترى كانى جیاوازه جۆره بۆ .6

.21-17 وه 14-11: 25, 11-1: 11( الالوین) تی كاهینیه ڕێنمایی

11

‌كان‌ئیسرایلیه:‌م‌یه‌ڤده‌حه

:كان ناڕازیه اڵ ره به

ڵ گه له كرد, شفرۆشیت له ئاشورێكانیشدا ڵ گه له و هاتیت بوویت, نه تێر كه اڵم به)) .1

21: 16حزقیئێل(( بوویت نه تێر ر هه شدا وه ئه

:وئاهۆلیبا ئاهۆى كه خوشكه دوو پیسى داوێن

ره كه نێره هی ك وه یان نێرینه ندامی ئه ی وانه ئه كانیان, سبازه وه هه ر سه چووه سی وه هه)) .2

41-1: 23 حزقیئێل(( سپه ئه ڕینی په ك وه ڕینیان په و

ڕۆحی چونكه نێت, یه گه ڕاده پێی ی كه سته ودارده ن كه ده پرسیار ك دارییه بته له)) .3

, 12: 4 (هوشع) ع هۆشه(( نین خۆیان خودای دڵسۆزی و كردوون گومڕای شفرۆشی له

6 :15 ,1 :1

‌(إرمیاء)‌رمیا‌یه:‌م‌یه‌ژده‌هه

:بێت دایك له ى وه ئه پێش ر مبه پێغه بێته ده

بێیته منداڵدان له ی وه ئه ناسی,پێش تۆم بكێشم, ت شێوه دایكت سكی ناو له ی وه ئه پێش)) .1

5: 1( إرمیاء) رمیا یه ((كان وه ته نه ری مبه پێغه كرده تۆم كردیت, رخانم ته , وه ره ده

كرد؟( إرمیاء) رمیا یه له فێڵى خودا ئایا

به. هاتی تم قه ره ده و تواناتری به من له تۆ فریودرام, و فریوتدام زدان, یه ی ئه)) .2

7: 25( إرمیاء) رمیا یه(( ن كه ده پێ م گاڵته موو هه نن, كه پێده پێم ڕۆژ درێژایی

‌(لێبێت‌خواى‌ىدرود)‌عیسا:‌م‌یه‌نۆزده

:پیرۆزدا قورئانى و پیرۆز ئینجیلى له ى موعجیزه م كه یه

1: 2 نا یۆحه( واڵتێكه ناوى) قانا له ندێكدا ماوه زه له ی مه بۆ ئاو گۆڕینى

25

اڵم به زانی, ده نه ی كه رچاوه سه راب, شه ببووه كه كرد ی ئاوه و ئه تامی كه شاییه ی وره گه كاتێ))

زاوای كه شاییه ی وره گه وسا ئه رهێنابوو, ده یان كه ئاوه ی وانه ئه یانزانی, ده تكاران خزمه

1: 2 نا یۆحه(( كرد بانگ

, بو كۆرپه كاتێ, دایكى له رگریكردن به له بریتیه ى موعجیزه م كه یه پیرۆزدا قورئانى له اڵم به

33-35: 11 م ریه مه تى سوره. كرد ده تباریان تۆمه كه ى سانه كه و ئه ر رامبه به

:ى كه له گه كانى پیره پیاوه دژى كانى تیه سوكایه

ئاسمان شانشینی چونكه! دووڕووان! كان ریسییه فه و مالم ی ئه رتان سه به قوڕ اڵم به)) .1

هبچن وه ژووره چنه ده ی وانه ئه هێڵن ده نه و وه ژووره چنه ده خۆتان نه ن, خه داده ڵك خه ڕووی له

13: 23 تا مه(( وه ژووره

33: 23 تا مه(( ن؟ كه ڕاده خ دۆزه حوكمی له چۆن! ماران كوێره بێچوی ی ئه! مارینه ی ئه))

( دایكه) بڵێ پێى كه ى وه ئه جیاتى له( ت ئافره) ڵێت پێیده كات ده دایكى بانگى .2

4: 2 نا یۆحه(( هاتووه نه من یكات هێشتا ؟ وێ ده من له چیت , ت ئافره: رموو فه پێی عیساش))

:وت ى كه داوێنپیسه ته ئافره به كه ى شێوازه و ئه ك وه ر هه

تاوانباری س كه هات؟ لێ چییان وانه ئه ت, ئافره: رموو فه پێی و بۆوه ڕاست عیسا))

15: 1 نا یۆحه(( كردوویت؟ نه

بۆ هاتوه ڵكو به وى زه ر سه له ئاشتى سپاندنى چه بۆ هاتوه نه كه كات ده شانازى ئاشتى ى شازاده

.كى ره دوبه و ئاگر ڵگیرسانى هه

41: 12 لۆقا(( گرتبێت گڕی خوازم ده نده چه وی, زه ر سه مه ڵده هه ئاگر تاكو هاتووم))

لۆقا(( كی ره دووبه ڵكو به خێر, نه: ڵێم ده پێتان وی؟ زه ر سه بهێنمه ئاشتی هاتووم من زانن واده))

12 :51

.خودا بڵێن پێی ر گه ئه جا, كه باشه پیاوه پێیبڵێت س كه بوو ده ڕازینه عیسا ڵكو به! بوو نه خوا عیسا

21

تاییم تاهه هه ژیانی تاكو م بكه ك یه چاكه چ باش, مامۆستاى: وتی و الی هاته كێك یه ئینجا))

كه. بێت نه كێك یه نها ته, نیه چاك سێك كه هیچ ؟ باش ڵێیت ده پێم بۆچی: رموو فه پێی بێت؟ هه

17-16: 11 تا مه(( خودایه

: وه خۆیه له بوو نه كى توانایه هیچ عیسا

وی زه ر سه له و ئاسمان له اڵتێكم سه ده موو هه: كردن بۆ ی قسه و بۆوه نزیك لێیان عیسا)) .1

11: 21 تا مه(( تێ دراوه

شم كه حوكمدانه م, ده ده حوكم بیستم ده ك وه. م بكه هیچ ناتوانم وه خۆمه له)) .2

نا یۆحه(( ناردوومی ی وه ئه خواستی ڵكو به م, ناكه خۆم خواستی داوای چونكه , یه رانه روه دادپه

5 :35

هاتۆته خودا تی پاشایه وا ئه , م ركه ده كان یتانه شه, خودا ی نجه په به من ر گه ئه اڵم به)) .3

25: 11 لۆقا(( رتان سه

م كه ده سوپاست , باوكه: رمووی فه و ڵبڕی هه چاوی عیساش البرد, یان كه رده به وسا ئه)) .4

ناوه م له ی ڵكه خه و ئه ر به له اڵم به. گریت ده لێ گوێم میشه هه تۆ كه زانیم. گرتم لێ گوێت كه

.ناردووه منت تۆ كه ن بكه ڕ باوه تاكو وت, م مه ئه ستاون ڕاوه

هاته كه مردووه وسا ئه وه ره ده ره وه عازر له: كرد هاواری رز به نگێكی ده به وت ی مه ئه كه

.پێچرابوو سماڵێك ده به ڕووشی سترابوو, به كفن به قاچی و ست ده , وه ره ده

44-41: 11 نا یۆحه(( بڕوا با بهێڵن , وه نه بیكه: رموون فه پێی عیساش

؟ (الزاروس) بۆ وه گێڕایه ژیانى كێ

.بوو عیسا نوێژى له گوێى میشه هه ك وه ى وه رئه به له خودایه كه اڵمه وه

ترۆس په شه قه واهیدانى گه له گوێبگرین ئێستا با

به لمێندرا, سه بۆتان پیاوێكه یی ناسیره عیسای: بگرن قسانه م له گوێ ئیسرائیل, پیاوانی)) .5

و ئه هۆی به خودا كه , كراوه نگری الیه خوداوه ن یهال له نیشانه و یر سه كاری و رجو په

22: 2(الرسل أعمال) نێرراوان كردارى(( زانن ده خۆتان ك وه دا, نجامی ئه نێوانتان له

؟ یوسفه كورى عیسا بڵێ تاكو, لۆقا بۆ نارد حى وه خودا ئایا

22

یوسفی كوڕی كه زانرا هد وا. بوو ساڵ سی ی نزیكه كرد ی كه ته خزمه به ستی ده عیسا كاتێ))

23: 3 لۆقا(( لی هه كوڕی

:ویست خۆشده زۆر خۆى عیسا

كه ڕژاند ریدا سه به ی كه بۆنه و هات الی بۆ هاوه گرانبه بۆنی ریی باسته له ئه بوتڵێكی به ژنێك((

بۆ ی وییهباڵ ست ده م ئه:وتیان و بوون تووڕه بینی, یان مه ئه كان قوتابییه كاتێ. بوو خوان ر سه له

: رموون فه پێی و زانی عیسا, ژاران هه به بدرایه و بفرۆشرایه گران نرخێكی به توانرا ده ؟ چییه

اڵم به ڵتانن, گه له میشه هه ژاران هه. كرد من بۆ چاكی شتێكی ؟ وه نێنه ده كه ژنه بۆ گرفت بۆچی

11-7: 26 تا مه)) نیم التان له میشه هه من

‌بوو؟‌بێتوانا‌كى‌خودایه(‌لێبێت‌خواى‌درودى)‌یسائایاع:‌م‌بیسته

شم كه حوكمدانه م, ده ده حوكم بیستم ده ك وه. م بكه هیچ ناتوانم وه خۆمه له)) .1

نا یۆحه(( ناردوومی ی وه ئه خواستی ڵكو به م, ناكه خۆم خواستی داوای چونكه , یه رانه روه دادپه

5 :35

:دوایى ڕۆژى تنىها به ت باره سه بوو نه زانیارى

, كه كوڕه نه و ئاسمانن له كه كان فریشته نه نایزانێت, س كه كاته و ڕۆژ و به ت باره سه)) .2

32: 13 ڕقۆس مه(( بێت نه باوك

: چیه ساڵ كانى رزه وه زانى یده نه عیسا

نجیرێكی هداره وه دووره له. بوو برسی عیسا رچوون, ده نیا عه بێت له كه یانی به بۆ)) .3

هیچی زیاتر اڵ گه له و الی یشته گه. ببینێت پێوه شتێكی تاكو تێكرد ڕووی كردبوو, اڵی گه بینی

13-12: 15 س ڕقۆ مه(( بوو نه نجیر هه رزی وه چونكه بینی, نه پێوه

:تینو كى خوایه ك وه سیح مه

دی, بێته كه نووسراوه كوتا و بوو واو ته شتێك موو هه وا ئه زانی عیسا , مه ئه دوای)) .4

21: 11 نا یۆحه(( تینوومه: رمووی فه

:گرینۆك كى خوایه ك وه سیح مه

23

35: 11 نا یۆحه(( گریا عیسا جا)) .5

. یه وشه دوو نها ته ئینجیلدا ناو له یه ڕسته كورترین مه ئه كه بیرتبێت له

: وه یتانه شه ن یهال له بدرێت خشته له بێت ك خودایه كه چاوت پێش بیهێنه

اڵنی ژه ئا نێوان له ,(برا خشته له) فریودرا یتان شه ن الیه له بوو, وانیدا چۆڵه له ڕۆژ چل)) .6

13: 1 رقۆس مه((كرد ده تیان خزمه ش فریشته بوو, كێوی

‌‌‌‌‌‌‌مارگیربوو؟‌ده‌و‌ڕقاوى(‌لێبێت‌خواى‌درودى)‌عیسا‌ئایا:‌م‌كه‌یه‌و‌بیست

هاتبوو؟ كه جوله بۆ نها ته( لێبێت واىخ درودى) عیسا ئایا

و ڕۆن مه كاندا وه ته نه ڕێگای به: كردن پێ رمانی فه نارد, ی یه دوازده م ئه عیسا)) .1

(( ئیسرائیل ماڵی كانی ونبووه ڕه مه الی بڕۆنه وه ئه بری له ڵكو به كان, ییه سامیره شاری چوونه مه

6-5: 15 تا مه

ڵكی خه نعانی كه ژنێكی. یدا سه و سور كانی ناوچه چووه و ڕۆیشت وێ له عیسا)) .2

! وه بێته پێمدا ییت زه به داود, كوڕی م, وره گه: كرد هاواری و رچوو ده وێ, ئه ری وروبه ده

كانی قوتابییه. وه دایه نه اڵمی وه كیش یه وشه به عیسا اڵم به. تێدایه پیسی ڕۆحی خراپی به م كه كچه

من: وه دایه اڵمی وه. كات ده هاوار وه دوامانه به وا , بكه ڕێی به: كرد لێی تكایان و پێشی هاتنه

: وتی و برد بۆ كڕنۆشی هات, كه ژنه اڵم به. نێردراوم ئیسرائیل ماڵی كانی ونبووه ڕه مه بۆ نها ته

گ سه بۆ تفڕێبدرێ و ببڕدرێت مندااڵن نانی ناشێت: وه دایه اڵمی وه! بده تیم یارمه م وره گه

26-21: 15 تا مه((

‌م‌دووه‌و‌بیست ‌ما؟‌سینه‌وانانى‌پاڵه‌‌له‌كێك‌یه‌ك‌وه‌ئاسماندا‌‌له‌فڕێت‌ده‌سیح‌مه‌ئایا:

ئیسرائیل كانی شاره: ڵێم ده پێ ڕاستیتان. دیكه كێكی یه بۆ ن ڕاكه , وه وسێننه تانچه ده شاره م له كه))

23: 15 ات مه(( مرۆڤ كوڕی هاتنی پێش ن ناكه واو ته

هیچ ێ به به تیاچون ساڵه زار هه دوو بۆ ئێستا ڕایانكردو وان ئه, ڕایانكرد عیسا كانى قوتابیه

.عیسا ی وه ڕانه گه بۆ ك یه ئاماژه

24

:نین ئیسرایل ى وه نه له كه ى النه گه و ئه نتاندنى له ڵخه هه بۆ یكرد قسه وشتدا ڕه چیرۆكى له عیسا

موو هه ن وه ره ده له ی وانه ئه اڵم به , دراوه ئێوه به خودا شانشینی نهێنی :رموون فه پێی ویش ئه))

بیستن به بینن, نه اڵم به ن, بكه یر سه یركردن سه به ی وه ئه بۆ. وه دێته بۆیان نموونه به شتێك

12-11: 4 ڕقۆس مه(( خشرێن ببه و وه ڕێنه بگه ك وه نه ن, گه تێنه اڵم به ببیستن,

عیسایه ڕى باوه مای بنه كینه و ڕق

, وه بێته نه كانی خوشكه و برا منداڵی, و ژن باوكی, و دایك له ڕقی و الم بێته كێك یه ر گه ئه))

26: 14 لۆقا(( من قوتابی ببێته ناتوانێت خۆشی, له بگره

:ڕێگام تاكه من: ڵێت ده كه عیسایه ى وانه پێچه ترۆس په

وه منه هۆی به كه باوكه الی ته نایه س كه. ژیان و ڕاستی و ڕێگا منم: وورم فه پێی عیساش))

6: 14 نا یۆحه.(( بێت نه

خودا یشتم تێگه ڕاستیدا له: وتی و وه كرده می ده ترۆس په: ))ڵێت ده ى كه وانه پێچه ترۆس په

كاری و بێت دڵدا هل وی ئه ترسی ی وه ئه ك یه وه ته نه ر هه له ڵكو ناكات,به س كه نگری الیه

35-34: 15( الرسل أعمال) نێرراوان كردارى(( نده سه په الی له بكات, ڕاستودروست

‌یاخى‌لێكى‌گه,‌‌كان‌كه‌جوله:‌م‌سێیه‌و‌بیست

24: 1( التثنیة) موسا وتارى دوا(( یاخین زدان یه به دژ ئێوه , ناسیوه م ئێوه ی وه ڕۆژه و له جا))

:ستور ئه مل لێكى گه

و ڵتاندا گه له زیندووم هێشتا مڕۆ ئه من تا وه ئه زانم, ده قیتان ڕه له كه و یاخیبوون من چونكه))

موسا وتارى دوا(( ن كه ده چی مردنم دوای باشه جا ن, كه ده زدان یه كانێی ره ربه به ش ئێوه

27: 31( التثنیة)

:میسر له م دووه تى ندایه به

جا , وه نایبیننه ئیتر وا كه وتی, پێم كه میسر بۆ وه ڕێنێته تانگه ده دا ڕێگایه و به شتی كه به زدان یه))

موسا وتارى دوا(( ناتانكڕێت س كه و فرۆشرێن ده كانتان دوژمنه به نیزه كه و كۆیله ك وه وێ له

61: 21( التثنیة)

25

ڕازیی پێیان زدان یه اڵم به یخۆن, ده و بڕن ده ری سه كراون,گۆشته شم پێشكه ی قوربانییانه و ئه))

میسر بۆ وان ئه: دات ده یان كه گوناهه سزای و وه هێنێته ده یاد به یان كه تاوانه ئێستا. نییه

13: 1( هوشع) ع هۆشه(( وه ڕێنه گه ده

: وه گۆڕێته ده لێكیتر گه به كه جوله خودا

م رهه به كه ك یه وه ته نه درێته ده و وه نرێته هس ده لێتان خودا شانشینی: ڵێم ده پێتان وه ئه ر به له))

43: 21 تا مه(( دات ده

‌‌توره‌قه:‌چوار‌و‌بیست

:ئیبراهیم مى سێیه ژنى

1: 25( التكوین سفر ) یدابوون په(( بوو( توره قه) ناوی و هێنا ژنی دیكه جارێكی ئیبراهیم))

مدا كه یه كانى ڕۆژه واڵى هه ڕتوكى په له اڵم به ئیبراهیمه ژنى( توره قه) ڵێت ده پیرۆز رتوكى په

. ئیبراهیمه كى نیزه كه( توره قه) ڵێت ده

میدیان, دان, مه یۆقشان, زیمران,: بوو هه ی كوڕانه م ئه بوو ئیبراهیم ی نیزه كه وا كه توره قه))

ر, عێفه , ێیفاع میدیانیش كانی كوڕه. دیدان و با شه: یۆقشانیش كانی كوڕه. ح شوه و شباق یه

مێژوو ی پوخته م كه یه(( بوون توره قه كوڕی مانه ئه موو هه. بوون لداعه ئه و بیداع ئه نۆك, حه

32: 1( األول أیام أخبا)

؟ وه نه جیاناكه كترى یه له ؟ چین نیزوك كه و ژن ئایا

‌.‌كه‌جوله‌ستى‌ده‌ر‌سه‌له‌ڵكوژى‌كۆمه:‌‌م‌پێنجه‌و‌بیست

جووت نێر ڵ گه له وا كه ژنێك ر هه ڵ گه له بكوژن كان نێرینه منداڵه موو هه ئێستاش)) .1

(( وه بیانهێڵنه زیندوویی به خۆتان بۆ بوون نه جووت پیاو ڵ گه له ی كچانه و ئه موو هه اڵم به , بووه

11-17: 31( العدد) رژمێرى سه

براون كۆیله ك وه كه ى كچانه و ئه ڵێت پێمانده رژمێریدا سه ڕتوكى په له پیرۆز ڕتوكى په اڵم به

!!!بون؟؟؟ 32555

26

ڕ مه زار هه پێنج و فتا حه و د سه ش شه بوو, سوپاكه پیاوانی وتی ستكه ده وا كه ش كه تااڵنه كۆی))

ی تانه ئافره و له مرۆڤیش له بوون, گوێدرێژ زار هه ك یه و ست شه و مانگا زار هه دوو و فتا وحه

-32: 31( العدد) رژمێرى سه(( بوو س كه زار هه دوو و سی ببوون نه جووت وپیا ڵ گه له وا كه

35

ركراوه ده وتانه سكه وده ئه كاتى زه: ڵێت ده كه یه هه ر رسوڕهێنه سه شتێكى پیرۆزدا ڕتوكى په له

. ركراوه ده كانیش دیله مرؤڤه له كات زه كانیشدا وته ستكه ده ناو له

خشینی به وا كه كه باجه جا. بوو دوو و سی زدان یه بۆ باجیش بوو, زار هه شانزه مرۆڤیش))

(( كرد موسا به رمانی فه زدان یه ك وه كاهین, لعازاری ئه دایه موسا زدان, یه بۆ بوو رزكراوه به

41-45: 31( العدد) رژمێرى سه

هیچ دات, ده پێتانی میرات به خوداتان زدانی یه وا كه ی النه گه م ئه كانی شاره اڵم به)) .2

61: 21( التثنیة) موسا وتارى دوا(( وه هێڵنه مه لێ كی یه ناسه هه

و ڕ مه و گا تاكو پیر, و منداڵ و ژن و پیاو له كرد, قڕیان بوو دا كه شاره له رچی هه)) .3

21: 6 شوع یه(( قڕكرد شمشێر نووكی به كانیشیان گۆیدرێژه

موو هه و ی پاشاكه شمشێر, بری زه ر به دایه و گرت ی قێدا مه شوع یه دا ڕۆژه و له ر هه)) .4

به وا كه كرد قێدا مه پاشای به ی وه ئه هێشت, نه لێیان سی كه. قڕكرد واوی ته به تێدا گیانێكی

21: 15 شوع یه(( كردبوو ریحای ئه پاشای

‌‌كاهین‌سادقى‌لیك‌مه:‌م‌شه‌شه‌و‌بیست

ى كه پایه و پله وان ئه الى له. خودا ى رز به پایه و پله كاهینێكى ك وه كات ده باسى پیرۆز ڕتوكى په

(.بێت ر سه له خوا درودى) عیسا له رزتره به

له ئیبراهیم كاتێ - رز به ره هه خودای كاهینی ها روه هه شالیم, پاشای - لیكیسادقه مه م ئه چونكه))

كی یه ده ئیبراهیم ی وه ئه كرد, بۆ تی كه ره به داوای و بوو تووشی , وه ڕایه گه پاشاكان زاندنی به

دواتر دێت,( ڕاستودروستی پاشای) واتای به ناوی جار م كه یه. وه كرده جیا بۆ شتێكی موو هه

و ڕۆژان تای ره سه بێ , كه ڵه چه ڕه بێ باوك, و دایك بێ. ئاشتی پاشای واتا( شالیم پاشای)

: 7 كان عیبرانیه(( وه مێنێته ده كاهین به تایه تاهه هه , وایه خودا كوڕی ك وه ڵكو به ژیان, كۆتایی

1-3

27

‌.‌ه(Christ)‌ى‌ماناكه‌ئینگلیزى‌‌به‌سیح‌مه:‌م‌وته‌حه‌و‌بیست

به بووه و یۆنانی بۆ رگێڕراوه وه, عیبریدا له ناسراوه زۆر ناوێكى سیح مه ى وشه

یان وه سڕینه واته) یه هه ى(Anointed)ماناى یزیدائینگل له وه( , Christos()كریستۆس)

.خشێت به ده مانا مان هه( سیح مه) ى وشه شوێنێكدا موو هه له وه( , وركردن چه

بۆ زرت نه تیایدا و كرد ور چه ت كه ڕاگیراوه رده به ی شوێنه و ئه ئێلم, بێت خودای من)) .1

یدابوون په(( كه دایكبوونه له خاكی بۆ ڕێوه بگه و وه ره ده بڕۆ خاكه م له و سته هه ئێستاش. كردم

13: 31( التكوین سفر )

بوو تیایدا رچی هه و كه وارگه هه و هێنا ی كه كردنه نیشان ست ده ڕۆنی موسا ئینجا)) .2

و قوربانگاكه و پرژاندی دا قوربانگاكه ر سه به جاریش وت حه كرد, رخانی ته و كرد ستنیشان ده

له ندێك هه. رخانكردنیان ته بۆ كرد ستنیشان ده ی كه بنكه و كه وزه حه و كانی وقاچاغه قاپ موو هه

ڕێنمایی(( رخانكردنی ته بۆ كرد وری چه و كرد دا هارون ر سه به شی كه ستنیشانكردنه ده ڕۆنی

12-15: 1( الالوین) تی كاهینیه

حوكم زدان یه گرمێنێت, ده ریاندا سه به وه مانهئاس له.شكێنرێن تێكده زدان یه یارانی نه)) .3

رز به ی كه ستنیشانكراوه ده ری سه دات, ده خۆی پاشای به هێز. دات ده ویدا زه ڕی وپه ئه ر سه به

15: 2 م كه یه ساموئێلى(( وه كاته ده

ر سه له . سپاردبوو تۆ به م ركه ئه م ئه بوویت, وان پاسه ستنیشانكراوی ده ڕوبی كه تۆ)) .4

14: 21 حزقیئێل(( كرد ده هاتوچۆت ئاگردا كانی رده به ناو به بوویت, خودا پیرۆزی كێوی

سته ده ی وه ئه كۆڕش رمووێت,به فه ده ی كه ستنیشانكراوه ده به یه شێوه م به زدان یه)) .5

تا دابماڵم, ك چه له پاشایان و ڕكێفم ژێر مه بخه كان وه ته نه و ئه می رده به له تا گرت ڕاستیم

1: 45( أشعیاء) ئیشایا(( خرێ دانه رگاكان ده و وه مه بكه كان روازه ده میدا رده به له

تۆ ر گه ئه ؟ وه مانهێڵیته ده ڵواسراوی هه به ی كه تا: )وت پێیان و وه كۆبوونه لێی كه جوله)) .6

24: 15 نا یۆحه(( بڵێ پێمان ئاشكرا به یت, كه سیحه مه

سیحم؟ مه من وت نه وانى به عیسا چىبۆ

21

‌(بێت‌ر‌سه‌له‌خوداى‌درودى)‌د‌مه‌محه:‌‌م‌شته‌هه‌و‌بیست

قورئان؟ ى گوێره به خودایه ڕاستى رێكى مبه پێغه ئایا

بزانن , وه نه بكه تاقی كان ڕۆحه ڵكو به ن, كه مه ڕۆحێك موو هه به بڕوا ویستان, خۆشه)) .1

: 4 نا یۆحه ى نامه م كه یه(( جیهان ته هاتوونه درۆزن ری مبه پێغه زۆر ونكهچ , یه خوداوه له ئایا

1

سته جه به سیح مه عیسای كه دا وه به بنێت دان ڕۆحێك ر هه: وه ناسنه ده مه به خودا ڕۆحی))

2: 4 نا یۆحه ى نامه م كه یه(( یه خوداوه ن الیه له وه ئه , هاتووه

عیسا تیایدا, قورئان كانى ته ئایه ترى ى زۆربه وه 3:45 پیرۆز رئانىقو به كه راوردى به

. سیح مه بۆ یه ئاماژه( بێت ر سه له خوداى درودى)

:ئینجیلدا له ناو به باسكراوه( بێت ر سه له خوداى درودى) د مه محه

مه ئه , مه كه ویسته خۆشه مه ئه , تامه به مووی هه , ده مه محه وه ئه ڵێ به, شیرینه دمی)) .2

16: 5( سولێمان كانى گۆرانیه) كان گۆرانییه گۆرانی(( لیم ئۆرشه كچانی ی ئه , مه هاوڕێكه

به رگێڕراوه وه( Muhummedim) د مه محه ى وشه دا كه نه سه ڕه عیبریه قه ده له

(altogether lovely )هو ئه ڕاستیدا له كه. ویسته خۆشه گشتى به واته

. بۆڕێزلێنانه عیبریدا زمانى له كه بۆزیادكراوه ى(im) پاشگرى وه ه(Muhummed)ى وشه

(بێت ر سه له خودایان درودى) عیسا ك روه هه ره دڵخۆشكه د مه محه

(( وه بمێنێته ڵتان گه له تایه تاهه هه كه بداتێ تان دیكه رێكی تیده یارمه م كه ده باوك له داوا منیش))

16: 14 نا حهیۆ

‌

‌

‌

‌

21

‌ئۆنانیسم:‌م‌ونۆیه‌بیست

ى كه ئاوه ڕشتنى پێش زێ له چوكه ى وه كردنه ده كه, رجێییه سه رونى ده كى خۆشیه نه

(. تازه كۆلینزى نگى رهه فه ى گوێره به)

وه ره بخه ت براكه بۆ وه نه وه بكه براژنت ڵ گه له رجێیى سه بڕۆ: وت ئۆنانى به هوزا یه كه))

( , تامار) ى كه براژنه ڵ گه له كرد رجێیى سه كاتێ كه نابێت بۆخۆى ى كه مناڵه زانى ئۆنان وه,

موسا وتارى دوا ڕتوكى په(( ى براكه بۆ منداڵ به بێت نه ى وه بۆئه, وى زه ر سه ڕشته ى كه تۆوه

1-1: 31( التثنیة)

‌پۆڵس:‌مین‌یه‌سى

ى نامه م دووه(( ندوون سه لێم فێڵ به , فێڵبازم كه اڵم به. وونكرد نه گران بارم وابێت, با ئیتر))

16: 12 كۆرنسۆس بۆ پۆڵس

‌راز‌به:‌مین‌‌كه‌یه‌و‌سى

. ببینه رازدا به گۆشتى له ته بابه م ئه

‌مین‌‌دووه‌و‌سى ‌ژنى‌فره:

.كات ده باسى پیرۆز ڕتوكى په ك روه هه بوو هه كى نیزه كه و ژن 1555 كیم حه سلێمانى

(( رگێڕا وه دڵیان كانی ژنه جا بوو, هه ی نیزه كه د سه سێ و دان خانه ژنی د سه وت حه)) .1

3: 11( األول الملوك) م كه یه پاشایانى

پاشا وه( ئیسرائیل) یاقوب ها روه هه وه بوو هه ژنێكى له زیاتر, خودا هاوڕێی ئیبراهیم)) .2

(( داود

35

‌تاڵ‌به‌ى‌شه‌ڕه‌هه‌و‌پێشبینى:‌مین‌یه‌وسێ‌سى

لێی ی ڕۆژه و له چونكه بخۆیت, خراپه و چاكه زانینی ختی دره له نییه بۆت اڵم به)) .1

17: 2 پیدابون(( مریت ده بێگومان بخۆیت

:ڵ گه له یه وانه پێچه

سفر ) یدابوون په(( مرد ئیتر بوو, ساڵ سی و د سه نۆ م ئاده ژیانی ڕۆژانی موو هه جا)) .2

كه خوارد ى خته دره و له م ئاده كه وه خاته درۆده به خۆى پێش ى كه قه ده قه ده م ئه 5: 5( التكوین

.ژیا ده سه ندین چه وه ئه دواى له ڵكو به مرد نه م ئاده وه كردبوو غه ده قه لێى خودا

یڕاست ناوه له وا كه خۆن, نه داره و ئه ری به له پێویسته: "رمووی فه خودا اڵم به)) .3

: وت ی كه ته ئافره به كه یتانه شه. مرن ده گینا ئه ن, بده لێ ستی ده نییه بۆتان ها روه هه , یه كه باخچه

4-3: 3( التكوین سفر ) یدابوون په(( نامرن ڕاستی به نا

‌مین‌چواره‌و‌سى ‌ڕوتن‌اڵم‌به‌رن‌مبه‌پێغه:

: 1( التكوین سفر ) یدابوون په(( كرد كمێوێ زه ڕه چاندنی به ستی ده جوتیارێك ك وه نوح)) .1

21

و ئه درێژایی به گرت, حاڵی ساموئێل م رده به له ویش ئه و ند داكه خۆی ر به له كانی جله)) .2

نێو له شاولیش ئایا: ڵێن ده یه وه ئه ر به له. ویدا زه به دا خۆی ڕووتی به ڕۆژه و و شه

24: 11 م كه یه ساموئێلى(( ؟ كانه ره مبه پێغه

لی میخه ئینجا. وه ماڵه وه ڕایه گه بكات ی كه ماڵه بۆ ت كه ره به داوای ی وه ئه بۆ داودیش)) .3

بێ كه بوو وره گه ند چه ئیسرائیل پاشای مڕۆ ئه: وتی و رچوو ده داود پێشوازی بۆ شاول كچی

كه ك یه چه به س ناكه ك وه وت, ركه ده كانی تكاره خزمه كانی نیزه كه م رده به له بپۆشێت خۆی ی وه ئه

25: 6 م دووه ساموئێلى!(( پۆشێت نه خۆی

و ڕووتی به ساڵ سێ ی ماوه بۆ م نده به ئیشایای ی وه ئه ك وه: رمووی فه زدان یه ئینجا)) .4

بۆ ئاشوریش پاشای كوش, ر سه له و میسر ر سه له نده په و نیشانه مه ئه ڕۆیشت, خاوسی پێ

پێ و ڕووتی به پیر و نج گه كوش, كانی دیله و میسر كانی ڕاپێچه جۆره م به یسرم ڕیسوایی

ی مایه كه كوش ر به له بن ده زار رمه شه و تۆقن ده. خۆی پێش داته ده ڕووتی سمت و خاوسی

5-3: 25( أشعیاء) ئیشایا(( بوو شانازییان ی مایه كه میسر ر به له و بوو هیوایان

31

‌ت‌ئافره‌ر‌سه‌‌سترێژیكردنه‌ده:‌مین‌پێنجه‌‌و‌سى

:یدا كه خوشكه ڵ گه له كات ده تۆالزى و درێژى ست ده برا

پاڵ ڵمدا گه له ره وه م كه خوشكه: وتی و گرتی ویش ئه و بیخوات تا وه پێشه برده بۆی)) .1

م ئه ناكرێت, وا شتی دا ئیسرائیل له چونكه , كه مه شۆر رم سه نا برام نا: وت پێی ویش ئه. وه بكه

ناو له تۆش تۆ؟ ی ئه م؟ بكه كوێ له ڕوو وه مه ڕیسواییه و به من ی ئه. كه مه ئابڕووییه بێ

م غه ده قه تۆ له و ئه چونكه , بكه قسه پاشادا ڵ گه له تكایه ئێستاش. دێت لێ گێلێكت ك وه دا ئیسرائیل

ڵیدا گه له و كرد رشۆڕی سه و بوو زاڵ داری سه به و بگرێت لێ گوێی یویست نه و ئه اڵم به. ناكات

14-11: 13 م دووه ساموئێلى(( وت پاڵكه

:كانیدا ژنه باوه ڵ گه له كات ده تۆالزى و درێژى ست ده كوڕ

ڵ گه له دا ئیسرائیل موو هه رچاوی به له و زراند دامه ربان سه له بشالۆم ئه بۆ چادرێكیان)) .2

22: 16 م دووه ساموئێلى(( وت پاڵكه باوكی كانی نیزه كه

‌‌ممه‌شه:‌مین‌شه‌شه‌‌و‌سى

:ئینجیلدا له خودایه پشودانى ڕۆژى مه شه

زدان یه ڕۆژدا ش شه له چونكه , تایه تاهه هه بۆ كه یه نیشانه دا ئیسرائیل ی وه نه و من نێوان له))

یدابوون په(( دا وویپش و ستا وه كاركردن له م وته حه ڕۆژی له و دروستكرد وی زه و ئاسمان

17: 31( التكوین سفر )

:رمووێت فه ده پیرۆزدا قورئانى له وره گه خوداى

ه وسع ] ماوات كرسی 255 ره قه به تى سوره[ العظیم العلي وهو حفظهما یئوده وال واألرض الس

‌‌ساره:‌مین‌وته‌حه‌‌و‌سى

داوێنپیسى بوختانى كه رز به پاكو خوداى له كردووه نه درێغى پیرۆز ڕتوكى په ت نانه ته

:پاڵى داته ده

32

( چۆن؟ كات پرسیارده ر دانه)رت سه دێته پیرۆز ڕۆحی: وه دایه اڵمی وه كه فریشته)) .1

( چۆن؟ كات پرسیارده ر دانه)بێت ده رت سه ی سایه رز به ره هه خودای هێزی و

35: 1 لۆقا(( بردرێت ناوده خودا كوڕی به بێت ده لێت ی رۆزهپی و ئه بۆیه

به دا ساره منداڵدانى له بووه دروست ئیسحاق: هاتووه ئیسحاقدا ى كه باسه له كاتێكدا له

.خودا وخۆى ڕاسته ردانى ستێوه ده

كرد جێ جێبه ى وه ئه وه, پێدابوو یمانى په چۆن كو روه هه , كرد سارای ردانى سه زدان یه)) .2

و له بوو, بۆی منداڵێكی و بوو پڕ سكی دا ئیبراهیم مێردیێتی پیره له سارا ئینجا , وتبووى كه

2-1: 21( التكوین سفر ) یدابوون په(( رموو فه پێی خودا كه ی كاته

‌خودا‌رمانى‌فه‌به‌تى‌كۆیالیه:‌مین‌شته‌هه‌‌و‌سى

, كۆیله به ن یانكه ده ر سه تا هه بۆیان, میرات ك وه خۆتان یدوا له كوڕانتان موڵكی به ن یانكه ده))

(( نابێت زاڵ یدا براكه ر سه به توندوتیژی به سێك كه هیچ وا ئه ئیسرائیل, ی وه نه له براكانتان اڵم به

46: 52( الالوین) تی كاهینیه ڕێنمایی

‌زبازى‌گه‌هاوڕه:‌مین‌نۆیه‌‌و‌سى

: وه كاته ڕونده زبازى گه هاوڕه ى وه ونهباڵوب هۆكارى پیرۆز ڕتوكى په

له كرد تیان خزمه و رست په دیهێنراویان به و وه گۆڕییه درۆ به خودایان ڕاستی ی وانه ئه))

ست ده دایه وانی ئه خودا وه ئه ر به له. ئامین. وه ئه بۆ ستایش تایه تاهه هه ی وه ئه ر, دیهێنه به جیاتی

. وه گۆڕییه ناسروشتی به سروشتییان جووتبوونی كانیان ژنه ونكهچ. كان سووكه سه وه هه

پیاو. كتری یه بۆ س وه هه له گرت گڕیان و هێنا ژنیان سروشتی جووتبوونی له وازیان پیاوانیش

: 1 ڕۆما(( رگرت وه خۆیاندا له خراپبوونیان واوی ته سزای جا كات, ده وشتی دڕه به پیاو ڵ گه له

25-27

33

‌خودا‌كانى‌كوڕه:‌نمی‌چله

:كات یداده په خودا بۆ كوڕ ن ته به پیرۆز ڕتوكى په

31: 3 لۆقا(( خودایه كوڕی م, ئاده كوڕی شیت, كوڕی نۆش, ئه كوڕی)) .1

ژنیان ڵیانبژاردن هه ی وانه ئه موو هه له جا. جوانن مرۆڤ كچانی بینییان خودا كوڕانی)) .2

نابێت, ملمالنێ له مرۆڤدا ناو له ر سه تا هه من ڕۆحی: وویرم فه زدان یه ئینجا. هێنا خۆیان بۆ

وی زه ر سه له دا ڕۆژانه و له. ساڵ بیست و د سه بێته ده شه له و ئه ژیانی ڕۆژانی بۆیه ر هه

كچانی الی چوونه خودا كوڕانی كاتێك ش وه ئه دوای ها روه هه. بوون هه الح به زه مكارانی سته

سفر ) یدابوون په(( بوون ناوبانگ به وه كۆنه له وا كه ی وانانه پاڵه و ئه بوو, نلێیا منداڵیان مرۆڤ

4-2: 6( التكوین

(( مه ره نۆبه كوڕه ئیسرائیل ی وه نه: رمووێت فه ده مه ئه زدان یه: ڵێیت ده ون فیرعه به)) .3

22: 4( الخروج) رچوون ده

كاندا ئاوه ڕووباره الی به , وه پاڕێنه ده وه ڕێنمه انگهی ده ی كاته و له دێن, وه گریانه به)) .4

فرایم ئه ئیسرائیلم, باوكی من چونكه ن, ناكه ساتمه تیایدا ڕاست, كی ڕێگایه به م, یانبه ده

1: 31( إرمیاء) رمیا یه(( مه ره نۆبه

بوومه مڕۆ ئه من منی, كوڕی تۆ: وتم پێی: نم یه گه ڕاده پێ زدانتان یه رمانی فه من)) .5

(( تۆ موڵكی به م كه ده وی زه ڕی وپه ئه میراتت, به م كه ده كان وه ته نه , بكه لێ داوام. باوكت

1-7: 2( مزامیر) بوور زه

: 1 ڕۆما(( خودان ی ڕۆڵه هاژوورێن, ده خودا ڕۆحی به ی وانه ئه موو هه وه ئه ر به له)) .6

14

‌راز‌به‌گۆشتى:‌مین‌‌كه‌ویه‌‌چله

: كراوه غه ده قه راز به گۆشتى ى رمه نه

تی كاهینیه ڕێنمایی(( بۆتان گاڵوه چونكه ن, بده الكیان كه له ست ده نه و بخۆن گۆشتیان نه.))1

1: 11( الالوین)

34

:پیاو ك یه ى وه چاكبوونه بۆ كوشت رازى به( 2555) عیسا

كان پیسه ڕۆحه. دان پێ ڕێی ویش ئه. ناویان بچینه با كان, رازه به ناو بماننێره: وه پاڕانه لێی.))2

ووژمیان ته كه ریاچه ده و ره به وه كه دپاڵه قه له كه ڕانه ئینجا كان, رازه به ناو چوونه و وه ره ده هاتنه

14-12: 5 ڕقۆس مه(( خنكان كه ریاچه ده ناو له بوون, ده زار هه دوو ی نزیكه برد,

‌شفرۆشى‌له:‌مین‌‌دووه‌و‌‌چله

. ببینه كاندا كه جوله پێڕستى ژێر له ته بابه م ئه

‌ت‌ئافره:‌مین‌‌یه‌سێ‌و‌‌چله

: وه نه بكه میان ده دا نیسه كه ناو له تان ئافره یه غه ده قه

وراتیش ته ك وه ڵكو به بدوێن, دراوه نه پێ ڕێیان چونكه بن, نگ ده بێ كڵێساكاندا له ژنان با))

. بپرسن كانیان مێرده له وه ماڵه له با فێربن, شتێك ویستیان ر گه ئه اڵم به. بن چ ملكه با رمووێ فه ده

35-34: 14 م كه یه كۆرنسۆسى(( بدوێت كڵێسادا له ژن بۆ ییه شوره چونكه

‌رستى‌خواپه:‌مین‌‌چواره‌و‌‌چله

6: 5 ۆسڕق مه(( برد بۆ كڕنۆشی و ڕایكرد بینی, عیسای وه دووره له كاتێ))

وێ ده من له چیت: وتی رز به نگی ده به وت, كه می رده به له و كرد هاواری بینی, عیسای كه))

21: 1لۆقا(( ی ده نه ئازارم وه پاڕێمه ده لێت رز؟ به ره هه خودای كوڕی عیسای

35

‌پێڕست

2.........................................................تێكۆشان كانى ئامرازه كارهێنانى به تى چۆنیه

3...........................................................................كان جیاوازه زمانه به ئینجیل

5......................................كاندا سیحیه مه ئینجیلى له بى ره عه ى دورگه و ب ره عه: م كه یه

6........................................................................................ ئیبراهیم: م دووه

7..............................................................................جێكان نابه فسانه ئه: م سێیه

1...........................................................................................ی مه: م چواره

1.............................بێت خزمیشت نزیكترین ر گه ئه تا هه كان ڕاوه ڵگه هه كوشتنى: م پێنجه

1.............................................................(..............زۆڵ) زینا منداڵى: م شه شه

1.................................................................................كردن نه ته خه: م وته حه

15...................................................................كان قه ده ى وه گرتنه كنه یه: م شته هه

11....................................... شێواندووه ى كه وێنه ورات ته خودا رى مبه پێغه داود: م نۆیه

12.................................................................................. ردگار روه په: م یه ده

13..............................نوسن ده خودا ى وشه كاتێك كان التینیه پیته به یاریكردن: م یه یانزده

13........................................وان ئه الى له كانى كورته مو كه ته سیفه و خودا: م یه دوانزه

14......................................................؟ رلێشێوانه سه هۆكارى وداخ ئایا: م یه سیانزه

14....................................................زیاتر موكورتى كه تى سیفه و خودا: م یه چوارده

16...............................................................................پیرۆز گیانى: م یه پانزه

17........................كن یه نزیكى زۆر كه سدا دوكه نێوان له داوێنپیسى واتا تۆالزى: م یه شازده

11..............................................................................كان ئیسرایلیه: م یه ڤده حه

11...........................................( ..............................إرمیاء) رمیا یه: م یه ژده هه

11..............................( ..............................لێبێت خواى درودى) عیسا: م یه نۆزده

22..................................بوو؟ بێتوانا كى خودایه( لێبێت خواى درودى) ئایاعیسا :م بیسته

36

23.......................مارگیربوو؟ ده و ڕقاوى( لێبێت خواى درودى) عیسا ئایا: م كه یه و بیست

23..............ما؟ سینه وانانى پاڵه له كێك یه ك وه ئاسماندا له فڕێت ده سیح مه ئایا: م دووه و بیست

24........................................................یاخى لێكى گه, كان كه جوله: م سێیه و بیست

25............................................................................... توره قه: چوار و بیست

25.......................... .................. كه جوله ستى ده ر سه له ڵكوژى كۆمه: م پێنجه و بیست

26............................................................. كاهین سادقى لیك مه: م شه شه و بیست

27................................. ..... ه(Christ) ى ماناكه گلیزىئین به سیح مه: م وته حه و بیست

21...............................( .........بێت ر سه له خوداى درودى) د مه محه: م شته هه و بیست

21..............................................................................ئۆنانیسم: م ونۆیه بیست

21.....................................................................................پۆڵس: مین یه سى

21..............................................................................راز به: مین كه یه و سى

21.............................................................................ژنى فره: مین دووه و سى

35......................................................تاڵ به ى شه ڕه هه و پێشبینى: مین یه وسێ سى

35..........................................................ڕوتن اڵم به رن مبه پێغه: مین چواره و سى

31...................................................ت ئافره ر سه سترێژیكردنه ده: مین پێنجه و سى

31........................................................................... ممه شه: مین شه شه و سى

31............................................................................. ساره: مین وته حه و سى

32....................................................خودا رمانى فه به تى كۆیالیه: مین شته هه و سى

32....................................................................زبازى گه هاوڕه: مین نۆیه و سى

33.............................................................................خودا كانى كوڕه: مین چله

33......................................................................راز به ۆشتىگ: مین كه ویه چله

34........................................................................شفرۆشى له: مین دووه و چله

34..........................................................................ت ئافره: مین یه سێ و چله

37

35.....................................................................رستى خواپه: مین چواره و چله