ундны усны чанар, аюулгүй байдал
DESCRIPTION
ундны усTRANSCRIPT
![Page 1: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/1.jpg)
Ундны усны чанар, аюулгүй байдал
![Page 2: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/2.jpg)
Усны бохирдол нь хүрээлэн буй орчинд төдийгүй хүн, амьтанд сөргөөр нөлөөлөлдөг -Гол, мөрөн, нуурын экосистемийн тэнцвэрт байдал алдагдах-Ойгүүжүүлэх болон ундны зориулалтаар ашигладаг байгалийн усны чанар муудах-Хүнс тэжээл бохирдох -Бусад сөрөг нөлөөллүүд
![Page 3: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/3.jpg)
Бохирдуулагч эх үүсвэрүүд
• Ахуйн хог хаягдал
• Газар тариалан (бордоо, пестицид)
• Малын ялгадас
• Автомашины бохирдол
• Уул уурхай (гар аргаар алт олборлох)
![Page 4: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/4.jpg)
• Эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй ариун цэврийн байр (жорлон, бохирын цооног)
• Үйлдвэрийн хог хаягдал
• Химийн хортой бодис
• Хур тунадас
04/13/23 1.4
![Page 5: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/5.jpg)
04/13/23 1.5
![Page 6: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/6.jpg)
04/13/23 1.6
![Page 7: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/7.jpg)
Усанд агуулагдах хорт бодис
Хаягдал усанд агуулагдах хорт бодис нь:•Хордуулах•Канцерогений•Мутагений•Аллергиний•Эмбриотропны зэрэг нөлөөлөл үзүүлдэг.
![Page 8: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/8.jpg)
Усны бохирдлоос үүсэх өвчин
• Шаардлага хангаагүй усан хангамж, ариун цэвэр, эрүүл ахуйн нөхцөл болон хоол хүнсийг эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй нөхцөлд хадгалж бэлтгэн хэрэглэснээс уснаас шалтгаалсан халдварт өвчин үүсдэг.
04/13/23 1.8
![Page 9: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/9.jpg)
Уснаас шалтгаалах өвчин
• Усаар шууд дамжих өвчин (урвах тахал, Геп А г.м)
• Усны хэрэглээтэй холбоотой буюу ус дутлаас үүсэх өвчин (хамуу, бөөс)
• Усан дээр суурилсан эмгэгүүд (хүний хүж хорхой, хүүхдийн хялгасан хорхой)
• Усанд үүсэх шавьжаар дамждаг өвчнүүд (шар чичиргэнэ, денгийн өвчин)
![Page 10: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/10.jpg)
Зонхилон тохиолдох гэдэсний халдварт өвчнүүд
• Гэдэсний савханцар• Цагаан хорхой• Цусан суулга• Холер • Балнад, иж балнад• Сальмонеллёз• Гепатит А
![Page 11: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/11.jpg)
Ãýäýñíèé õàëäâàðò ºâ÷íèé äàìæèõ çàì
• Áîõèð ãàð• ßëàà øàâüæ• Áîõèðëîãäñîí õîîë õ¿íñ• Áîõèðëîãäñîí õºðñ • Áîõèðëîãäñîí óñ • Õ¿íèé ºòãºíä àãóóëàãäàí
¿ðæèõ âèðóñ, íÿí, ýãýë áèåòí¿¿ä áîõèð ãàðààñ àìààð äàìæèí õàëäâàðëàæ ãýäýñíèé õàëäâàðò ºâ÷èíã ¿¿ñãýíý.
![Page 12: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/12.jpg)
Уснаас шалтгаалах өвчнөөс сэргийлье
![Page 13: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/13.jpg)
• Óíäíû óñûã áàòàëãààòàé, õàìãààëàãäñàí ýõ ¿¿ñâýðýýñ áà
õóäãààñ àâàõ
• усыг бîõèðäîõîîñ ñýðãèéëæ òàãòàé
öýâýð ñàâààð àâàõ
![Page 14: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/14.jpg)
Булаг, шандыг хамгаалж, тохижуулах
• Газрын гүнээс ундарч буй булаг шанд түүний ундаргыг тойруулан бетон, чулуу зэрэг усны нөлөөнд гэмтэхгүй материалаар хашлага хийх
• Булаг, шандны эрүүл ахуйн бүс 30-50 м, хамгаалалтын бүс 100 м байх ба хамгаалалтын бүсэд, ундаргын дээд хэсэгт химийн бодис, бордоо, нефть бүтээгдэхүүнээр бохирдуулах, бие засах газар, угаадасны нүх, малын хашаа саравч барих, элдэв хог, хаягдал хаях, газар ухахыг хатуу хориглоно.
![Page 15: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/15.jpg)
• Борооны ус болон гадаргуугийн урсац ус булаг, шанд руу орох, хаяалсан элс, чулууг нурж бохирдохоос хамгаалж булаг шандны ойролцоо хашаа, суваг шуудуу татах
• Ус авахад зориулагдсан ус гадагшлах хоолойг гаргаж, уг хоолойн дорхи тайлбайг цементээр цардсан байх
• Булаг, шандыг тохижуулах санаачлагыг дэмжиж, зохих хөрөнгө зардлыг орон нутгийн төсөвт тусгаж байх шаардлагатай
![Page 16: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/16.jpg)
Тохижуулсан булгийн жишээ
Монголын цэвэр булгийн ус төсөл, 2006
![Page 17: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/17.jpg)
Тохижуулсан булгийн жишээ
Монголын цэвэр булгийн ус төсөл, 2006
![Page 18: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/18.jpg)
Худагт тавигдах эрүүл ахуйн шаардлага
• Худгийн эргэн тойрон байнга цэвэр байх
• Худгийн эргэн тойронд ариун цэвэр, хамгаалалтын бүс тогтоосон байх ба эрүүл ахуйн бүс нь 30-50 метрт, хамгаалалтын бүс нь 100 метрт байх
• Газрын гадарга нь тэгш, төвгөр, газар дээрх налуу хэсэг нь цементэн хучилт болон хашлагатай байх
• Мэргэжлийн байгууллагаар шинжилгээ хийлгэж, дүгнэлт гаргуулсан байх
![Page 19: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/19.jpg)
• Сард нэгээс доошгүй удаа бохирдол механик хольц байгаа эсэхийг гэрэл тусгаж шалган, худагт унасан зүйлсийг цэвэрлэж байх
• Гэрийн тэжээмэл амьтдыг 3 метрээс дотогш зайд ойртуулахгүй байх
• Бага хэрэглээтэй худгийн усыг хааяа шавхаж байх
• Худгийн амсар гадны бохирдлоос сэргийлж тагтай байх ба эсвэл халхавчтай байх.
• Халхавч нь янз бүрийн хэлбэр, хэмжээтэй байж болно, таг нь гогцоотой бариултай байх шаардлагатай.
04/13/23 1.19
![Page 20: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/20.jpg)
Худагт тавигдах эрүүл ахуйн шаардлага
![Page 21: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/21.jpg)
• Ундны усны баталгаатай, хамгаалагдсан эх үүсвэрээс авсан усыг бохирдохоос сэргийлэн тагтай цэвэр саваар зөөн гэртээ авчрах
• Ус хадгалах ба зөөдөг сав нь тусдаа байх шаардлагатай
• Ус хадгалах савыг нарны гэрэл шууд тусахгүй, сэрүүн газар байрлуулах ба гэрийн тэжээмэл амьтнаас хол байлгах
• Ус хадгалах сав нь тоос, шороо орохоос хамгаалах таглаатай амсар нь том, дотор талыг нь цэвэрлэхэд хялбар, жигд гадаргуутай, авсаархан байх
Гэрийн нөхцөлд усыг зөв хадгалах, зөөвөрлөх
![Page 22: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/22.jpg)
• Óñ õàäãàëàõ ñàâûã íàðíû ãýðýë øóóä
òóñàõã¿é, ñýð¿¿í ãàçàð, òàãòàé áàéðëóóëíà.
• Óñíû øàíàãà òóñäàà, çîðèóëàëòûí áàéõ áà ºëãºæ õàäãàëàõ
![Page 23: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/23.jpg)
Óñíû ñàâ íü õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíäýä õîðã¿é ìàòåðèàëààð õèéãäñýí áàéõ.
Óñ õàäãàëàõ ñàâíû áàãòààìæ íü ºðõèéí õ¿í
àìûн 3 õîíîãèéí õýðýãëýýã õàíãàõóéö áàéõ
![Page 24: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/24.jpg)
Усны савыг 7 õîíîãò 1-ýýñ äîîøã¿é óäàà б¿ðýí сóëëàæ, уãààæ, нàðíû ãýðýëä òàâüæ õàòààõ
![Page 25: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/25.jpg)
Бîõèð ãàð,
áîõèð øàíàãûã óñàíä
ä¿ðýõã¿é áàéõ !
![Page 26: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/26.jpg)
Óñíû ñàâûã ãýðèéí òýæýýìýë àìüòíààñ õîë áàéëãàõ
![Page 27: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/27.jpg)
Бие засах газар, бохирын цооног
![Page 28: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/30.jpg)
АРИУН ЦЭВРИЙН НӨХЦӨЛ-САЙЖРУУЛАХ ШААРДЛАГА
![Page 31: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/31.jpg)
(ACF олон улсын байгууллага)
![Page 32: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/32.jpg)
![Page 33: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: ундны усны чанар, аюулгүй байдал](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050707/5584d6dbd8b42ad73a8b47a7/html5/thumbnails/34.jpg)