Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық

қабілеттерін арттыру жолдары

Су түбінде асыл тас,Жел толқытса шығады.

Ой түбінде асыл сөз,Шер толқытса шығады.

Асан Қайғы

Бастауыш сынып оқушыларының тіл байлығын

дамыту барысындағы жұмыстарды ұйымдастыру,

білімге деген қызығушылығын арттыру

Жас ерекшеліктерін анықтай отырып, қызығушылығына сәйкес материалдар дайындау;Материалдарды технология негізінде іріктеу;Сын тұрғысынан ойлау, дамыта оқыту, ойын технологиясын пайдалана отырып, оқушылардың танымдық әрекетін дамыту және шығармашылыққа баули отырып, жазбаша-ауызша сөйлеу тілін дамыту;Орфографиялық, орфоэпиялық талаптарды ескеріп, сауатты жазуды дамыту;Оқушылардың шығармашылық, логикалық ойлау дағдысын дамыту;Оқушылардың жас ерекшелігіне сәйкес даму мониторингін жасау.

1.Мәтін, ертегі, әңгімені өз бетінше аяқтау;

2.Ақын, жазушылардың дайын мәтіндерін

басқаша аяқтау;

3.Белгілі мақал негізінде әңгіме жазғызу;

4.Мәтін бойынша мақал құрастыру;

5.Табиғат құбылыстарына, заттарға және

жеке суреттерге қарап жұмбақ құрастырту;

6.Әңгімелерді салыстыру, бөліктерге бөлу.

7.Шығарма, мәтін, ертегі құрастыру;

(тақырып бойынша, жоспар бойынша, тірек

сөздер арқылы);

Жұмыс түрлері:

8. Өлең, мақалдар құрастыру;

9. Шығармадағы әңгімелерге ұқсас оқиғалар

айтқызу;

10. Кейіпкерге мінездеме беру;

11. Шығарма бойынша сурет салғызу, ауызша

суреттеу, қиялдау арқылы суреттеу,мүсіндеу;

12. Рөлге бөліп оқыту;

13. Логикалық ойлауын дамытатын

ойындармен берілген тапсырмаларды

шешкізу (анаграмма, сөзжұмбақ, ребус);

14. Диалог-ертегі;

15. Образға кіру

«Образға кіру»Мен-Гүлмін. (Қасықпын, Шыршамын, Бағдаршаммын,

Доппын) деген әр түрлі тақырыптарда әңгіме жазғызу.

1 оқушының әңгімесі:

Мен-Гүлмін. Мен жерде өсемін. Маған ауа, су, жылу,

жарық, қорек қажет. Мен адамдарға қуаныш

сыйлаймын. Адамдар мені аналарына, мұғалімдеріне

бақыт, қуаныш әкелсін деп сыйлайды. Мені адамдар

төрге қояды. Мен әр түрлімін. Менің иісім хош, жақсы.

Мені адамдар жақсы көреді. Мен ешкімге жамандық

істемеймін.

2-сыныптың «Қамқорлық» әңгімесінде балалармен

талданып, сұрақ-жауап алынады.

— Әңгіме кім жайында? (қайырымды, мейірімді

бала жайында)

— Екі бала жайында не айтасыңдар?

Венн диаграммасы

Жантас

Мейірімсіз, қатыгез, жаман,

әдепсіз, ешкімді аямайды,

балапанды азаптады

Қожа

Қайырымды, мейірімді,қамқор,

жақсы, әдепті, жаны ашитын

Осы әңгімедегі балапан торғайдың

халін бір ғана сөзбен қалай

суреттеуге болады?

Торғай

Аянышты Әлсіреген Жарақаттанған Жалынышты

Мұғалім Оқушы

Жаңбыр жауды далаға

Жаңбыр жауды қалаға

Жаңбыр жауды ауылға

Жаңбыр жауды бауға да

«Диалог-ертегі»

«Ертеде бір байдың ерке ұлы

болыпты…»

1-оқушы: «Сол ұлы көгалда көбелек

қуып жүріп, адасып кетіпті…» десе,

2-оқушы: «Қарны ашып, іші

шұрқырап келе жатса, алдынан бір

ешкі кезігіпті…» — міне осылай

ертегі жалғаса береді.

Суреттерді оқиға желісі бойынша рет-ретімен

орналастырып, сол бойынша әңгімелеңдер

Ертегі желісі бойынша суреттерді рет-

ретімен орналастырып, әңгіме

құраңдар

Сабақта жаңылтпашты құрғақ

жаттатпай, шығармашылыққа

баулу жұмыстарын іске

асырамыз.

Мысалы:

Бұл… піл, бұл ірі піл.

Шеше, шеше,

Неше кесе Сынды кеше?

Туған жердің күні де ыстық, түні де

ыстық.

Отансыз адам… ормансыз бұлбұл.

Қорқақ мың өледі, ер бір рет өледі.

Ел іші… алтын бесік.

Отан… оттан да ыстық.

Бірлік түбі… береке

«Соңғы алма» сюжетті суреті бойынша

әңгіме құрастыру.

Мұрат бақтың ішімен келе жатып, ағашта

қалып қойған бір жалғыз алманы көріп

қалды…

Тірек сөздер: қансонар,

сәресі, электр, аппақ,

қыстыгүні, эвкалипт, күн

құрғатпай

ЭссеМенің атам мен әжем ауылда тұрады. Қыстыгүні

демалыста ауылға баруды ұнатамын. Әжем үйінің

алдында үлкен эвкалипт ағашы өсіп тұр. Сол

ағаштың қасында биік төбешікке ауылдағы

достарым күн құрғатпай келіп тұрады. Бәріміз

шанамен сырғанақ тебеміз. Кейде кешке электр

жарығымен де сырғанақ тебе береміз. Маған

әсіресе әжеммен таңертең сәресін ішу өте ұнайды.

Атам қансонарда аңға шығады. Аң аулаудан келген

соң, атам маған қызықты әңгімелер айтады.

Демалыс біткенде атам мен әжеммен қимай

қоштасамын.

Тапсырма

Берілген екі сурет бойынша екі бөлек әңгіме

құра. Құраған әңгімелеріңде қандай ұқсастық

және қандай айырмашылық болды, ол неге

байланысты?

Анаграмма «К» әрпіне

К

К

К

К

К

К

К

К

К

К

1.Кісінің аты

2.Ұя салмайтын құс

3.Жанғыш пайдалы

қазба

4.Тағам түрі

5.... білім бұлағы

6.Жер қазатын құрал

7.Қыста ұйықтайтын

жануар

8.Спорт түрі

9.Жәрдем жасау

10.Машина, автобус,

трамвайдың жалпы

атауы

Ж П Н Д Б Р Н Р - А а а і ә

С Б Р У З Ж Б Қ , Е а а ы а ы

Ш Л Р М З Г Л Н Д А ы а е і і е

Б У Р Н Ж З П , А ы а ы

Ш Н Д Т Л П Ж Т - І і е о ы о ,

К Н Қ З Н С Б Р , А а ы а ы а

Қ Р К Қ П П И Д - О е ы а а

Л Н Р Т М М Х Л Қ , А а а а а ы

Тапсырма

Төмендегі дауыссыз дыбыстардың ортасына оң

жақтағы дауысты дыбысты араластырып, қосып

оқыңдар. Сонда бір жұмбақ шығады. Шешуі не?

Тапсырма «Ұйқасын тап»

1.Өзінше ноян,

Қорқақ кім... (қоян)

1.Алмастан тыным,

Шабады ... (құлын)

1.Бата алмас түлкі,

Үсті тікен ... (кірпі)

1.Айбат шегер алыстан,

Аң патшасы ... (арыстан)

Тапсырма

Орны ауысқан сөздерден сөйлем құрап

жаз.

1.Айжан, бара жатты, Мәрия, мен, фермаға.

2.Олардың, ұша жөнелді, бір, үйрек,

алдынан. 3.Ұшқан, жерге, олар, үйрек, келді.

4.Ұяда, жатыр, жері, жұмыртқа. 5.Олар,

алмады, жұмыртқаны.

Етістіктерді тап. Олардың түбірін,

қосымшасын тауып, мағыналық түріне

ажырат. Соңғы сөйлемдегі сөздердің

байланысын сызба арқылы көрсет.

Метаграмма

1.Ұ-дан бастасаң, темір түйген шебермін,

З-ны қоссаң, білім саған беремін. (...)

2. Әсем жермен, ұлы дүбір думанмын,

Қ-ны қоссаң пешке керек құралмын. (...)

3. Бұйырсаңыз, етістік боп кетеді,

С-ны қоссаң, айқасатын алаңда ол өтеді. (...)

Мағынасын ашатын сөз Түсініктеме

Оймақ Мыстан не теріден жасалады.

Тігіншілер саусағына ине

батпауы және кірмеуі үшін

саусақтарына киіп алады

«Екі жақты түсініктеме күнделігі»

стратегиясы

Ойлан тап.

Төмендегі тор көздердегі әріптердің ішінен

киіз үйдің жабдықтарының атын оқи

аласыздар.

Өсімдікке не қажет?(ертегі құрастыру)

Өсімдік пен жануарлардың байланысы.

СұйықИісі жоқ Жұғады

Түссіз

Пішіні болмайды

Мөлдір

I топ-эссе жазады

II топ-сурет салады

III топ-өлең шығарады

Оқушының дамуы

Азды – көпті, жаңа сапаға көтерілуі

жетеді

Біртіндеп алға басып, қалыптаспаған дамуын жетілдіріп, дамудың жоғарғы алты сатысына көтеріледі

Есте сақтау, зейіні, ойлау, сөздік қоры

Интеллектуалды. Эмоционалды. Сөйлеу. Тәртіп. Коммуникативті

Физикалық

Сүйенеді

Мұғалімге Өз күшіне

1.Осы шығармашылық тапсырмаларды пәндерге бейімдепқолданудан, оқушылардың пәнге қызығушылығы артты. 2.Оқушылардың білім сапасы көтерілді. 3.Оқушылардың логикалық ойлауы, шығармашылық іс —әрекетке қабілеті артты. 4.Осы жұмысты өткізу барысында бақылау нәтижесімен ата –аналар таныстырылып, оларға ақыл – кеңес берілді. 5.Әр мұғалім болашақ үшін қызмет істейді. Ол әр оқушыныжеке тұлға ретінде көріп, оның өміріндегі өз орнын табуына, сынып ұғымын қалыптастыруға, ата… аналарменынтымақтасуға, оқытуда қиындық көріп жүрген оқушығакөмегі тиері сөзсіз.