ความเป็นไท(ย)ภูมิปัญญา วัฒนธรรม...

ภมปญญา วฒนธรรม ผน าและการปกครองของไท(ย)

มมมองทควรปรบในการสอนสงคมศกษา

สมประสงค นวมบญลอ , รองศาสตราจารย

สอการน าเสนอในการประชมเชงปฏบตการ

ครแกนน าในการจดการเรยนการสอนประวตศาสตรและหนาทพลเมองระหวางวนท ๒๗ - ๒๘ ตลาคม ๒๕๕๗

ค าส าคญความเปนชาต ภมปญญา วฒนธรรม สญลกษณ ผน าและสถาบน

สวนท ๑ ความเปนชาต ความหมายของ ภมปญญา วฒนธรรม

๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗ สมประสงค นวมบญลอ 1

ขอตกลงเบองตน

• เรองน ำเสนอนเปนทศนะทผบรรยำยมองในมมของสงคมศกษำ

• ล ำดบขนตอนเปนไปตำมล ำดบขนตอนพฒนำกำรของสงคมมนษย

• ขอใชค ำ “ไท” ในควำมหมำยกอนเปลยนแปลงกำรปกครอง และ “ไทย”หลงจำกเปลยนแปลงกำรปกครอง เพอใหเหนสงทมมำกอนและหลงกำรเปลยนแปลงกำรปกครอง

• ศพทบำงค ำขออนญำต “นยำม” ตำมทศนะของผน ำเสนอ

• สำระททำนใชสอนอยแลวอำจไมเอยถงหรอเอยถงเทำทจ ำเปน

• ทศนะของผน ำเสนอกบผฟงอำจแตกตำงกนได ดงนนเพอควำมกระจำง ผฟงเสนอทศนะเพอแลกเปลยนกนได (ตำมทเวลำเออให)

๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗สมประสงค นวมบญลอ2

วเคราะหจดหมายของหลกสตร


วเครำะห จดหมำยของหลกสตร

•มควำมรกชำต มจตส ำนกในควำมเปนพลเมองไทย ... ยดมนในวถชวตและกำรปกครองในระบบประชำธปไตยอนมพระมหำกษตรยทรงเปนประมข (หนำทพลเมอง)•มจตส ำนกในกำรอนรกษภมปญญำและวฒนธรรมไทย (วถชวต) กำรอนรกษและพฒนำสงแวดลอม มจตสำธำรณะทมงท ำประโยชน และสรำงสงทดงำมในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยำงมควำมสข• จตสำธำรณะ (ฝำกไว คดกอนใชค ำน)• public mind = propaganda = “…which control the public mind,”


จตสำธำรณะ “Propaganda and the Public Mind”

The propaganda system of the first World War and this commission that he was part of showed, he says, it is possible to "regiment the public mind every bit as much as an army regiments their bodies." These new techniques of regimentation of minds, he said, had to be used by the intelligent minorities in order to make sure that the slobs stay on the right course. We can do It now because we have these new techniques. ระบบโฆษณำชวนเชอของสงครำมโลกครงทหนง และกำรปฏบตกำรนซงเขำเปนสวนของกำรแสดงใหเหน มนเปนควำมเปนไปไดตอ “กำรควบคมจตสำธำรณะทกสวนเลกสวนนอยใหมำกเทำกบทกองทพควบคมกำยของพวกเขำ” เทคนคใหมในกำรควบคมจตใจ เขำกลำวไดใชโดยพวกสำยลบกลมนอยเพอใหแนใจวำสงทไมเปนระเบยบจะเขำรปเขำรอย เรำสำมำรถท ำไดเดยวน เพรำะวำเรำมเทคนคเหลำน


public mind = propaganda (แหลงอางองเพอศกษาความหมาย)

• Back To History Is A Weapon's Front Page

• “Propaganda (1928) by Edward Bernays”

• http://www.historyisaweapon.com/defcon1/bernprop.html

• Propaganda and the Public Mind, Paperback – May 1, 2001

• by David Barsamian (Author), Noam Chomsky (Author)

• The Violent Disorder of Our Public Mind By Richard Lichtman

• Peace and the Public Mind, Nobel Lecture, June 12, 1935

• http://www.nobelprize.org/nobel_organizations/nobelfoundation/publications/lectures/index.html

• Regimenting the Public Mind: The Modernization of Propaganda in the PRC

• Brady, Anne-Marie, International Journal

• http://www.albany.edu/scj/jcjpc/vol8is1/dupre.html


http://www.historyisaweapon.com/defcon1/bernprop.html

http://www.nobelprize.org/nobel_organizations/nobelfoundation/publications/lectures/index.html

http://www.albany.edu/scj/jcjpc/vol8is1/dupre.html

นยำมศพท

• จตส ำนก หมำยถง ภำวะรตวในควำมผกพนตอสงใดสงหนงดวยควำมกระจำง (คณ/โทษ)

• ควำมรกชำต หมำยถงควำมผกพนอยำงแนบแนนทงควำมรสก นกคด และควำมประพฤตในทำงกศลตอทกสงทแสดงถงควำมเปนชำตไทย

• ควำมเปนพลเมองไทย หมำยถง ไดร แนวแน และปฏบตตำมบรรทดฐำนของประเทศไทย

• ประชำธปไตย หมำยถง กำรยอมรบ สทธ หนำท โอกำสกำรมสวนรวมและรบผดชอบในกำรสรำงประโยชนสขใหกบกลมทตนเปนสมำชก


นยำมศพท• วถชวต หมำยถง แนวทำงทบคคลยดในกำรด ำรงชวตและปฏบตเปนกจวตร

• กำรปกครอง หมำยถง กำรวธกำรใชอ ำนำจรวมกนในกำรจดกำรกลม(ประเทศชำต)ใหเกดควำมมนคงและสงบสข

• พระมหำกษตรย หมำยถง ผน ำผมอ ำนำจสงสดในกำรน ำประชำชนไปสกำรด ำรงชวตทสงบ เรยบรอยและปลอดภยดวยธรรมำธปไตย

• ประมข หมำยถง ผเปนใหญ เปนหวหนำของประเทศ (หรอศำสนำ)


ความคดรวบยอด• มนษยรวมตวเปนชาตได เพราะมวฒนธรรมรวมกน

• วฒนธรรมเกดจากภมปญญาของกลม ศกษา คณลกษณะ คณสมบต และคณประโยชนจากบรบทสงแวดลอม

ทตนอาศยอยแลวน ามา คด ก าหนด ประดษฐ สรางสรรค ทดลอง เลอกสรรกล นกรอง จนเหลอแตสงทกลม

ยอมรบวาเปนสงทด

• สงทเลอกสรร กล นกรอง และน ามาใช ปฏบตเปนวถชวต เปนสญลกษณสะทอนภมปญญาของสงคมนน

• ภมปญญาเหลานไดมการสงทอด-สบทอดใหกบอนชนตอ ๆ กนมา กลายเปนวฒนธรรม


• วฒนธรรมเปนคณลกษณะเฉพาะของแตละชาตสงทอด-สบทอดผานสถาบนทางสงคม

• พระมหากษตรยเปนสถาบนของสงคมไทยทผานกระบวนการกล นกรองมายาวนานเปนทยอมรบยดมน (คน

ไท ไต ไทย ยดถอสถาบนพระมหากษตรยเปนหลกทงสน)

• ประชาธปไตย เปนกระบวนการอยรวมกนดวยความเสมอภาค (ตามขอตกลง)

• คนไท(ย) ใชวถชวตแบบประชาธปไตยมานานกอนยโรป เพยงแตเรยกชอแตกตางออกไปเทานน

• พระมหากษตรยไทยเปนผน าทมความเปนประชาธปไตย มายาวนาน


ความคดรวบยอด

ค าส าคญและสาระทควรกลาวถง

• รกชาต จตส านก

• ความเปนพลเมองไทย ...

• ยดมนในการปกครองในระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

• มจตส านกในการอนรกษ

• ภมปญญาและวฒนธรรมไทย


(อกค าทมกใช คอ ตระหนก ร คณ/โทษ เพอเลอก)

ค าส าคญและสาระทควรกลาวถง

• รกชาต

• คนจะรกชาตไดตองรและเขาใจจนกระจาง ในภมปญญา วฒนธรรมและการสรางชาตของบรรพบรษไท

(ย) รกษาและสงทอดมาใหเรา

• ความเปนไทย ... ความเปนไทยเกดจากอะไร

• รากเหงาของความเปนไทย คอ ภมปญญาและวฒนธรรมไทย

• คนทแสดงออกในความเปนไทย คอ การปฏบตตามวฒนธรรมไทย


ความเปนชาตไทยจะตองศกษาอะไรบาง

• แหลงก าเนด

• ภมปญญาและวฒนธรรม

• สงคม เศรษฐกจและการปกครอง

• เวลาและการเปลยนแปลง

• ความเปนชาตไทย

• ภมปญญาและวฒนธรรม

• สญลกษณ

• บรรพบรษ

• สถาบน


ความเปนชาต

ชาตรฐ ชนชาต - ประชาชาต

• อาณาเขต

• ประชากร

• อ านาจอธปไตย

• รฐบาล

• ภมปญญา

• วฒนธรรม

• สญลกษณ

• สถาบน

14 ๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗สมประสงค นวมบญลอ

ประเดนทนำพจำรณำ

• ความเปนชาต คอ ความเปนหนงเดยวกนของกลมชน ทมขอบเขตถนฐานแนนอน มวฒนธรรม และอตตาณต (autonomy)

• สงแวดลอมทางกายภาพพฒนาภมปญญาและวฒนธรรมไท(ย)

• สงคมไทมลกษณะรวมกนไดเนองจากตองพงพาอาศยใชสงแวดลอมรวมกน (พจารณาไดจากวฒนธรรม)

• ผน าไท(ย) มคณลกษณะและคณสมบตทใหคณตอสงคม


ควำมเปนชำตไท(ย)ดไดจำกสญลกษณ

จากอาณาเขตและสภาพพนทการตงถนฐานทม

• รปแบบความสมพนธของคนสงคม

• รปแบบเศรษฐกจ

• ทอยอาศย

• อาชพ

• อาหาร

• การแตงกาย

• ความเชอ/ศาสนา

• ภาษา

• ศลปะ

• ศลปะการตอส

• เทคโนโลย

• วธการชง ตวง วด

• นนทนาการ

• การจดระเบยบของกลม

• รปแบบการปกครอง

16๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗

สมประสงค นวมบญลอ

ความหมายของ ไท – ไทย (Tai, Dai, Thai)

ความหมายทหนง

• กลมชนทมวฒนธรรมพนฐานรวมกน เรยกวา ไท หรอ ไต

• ไท หมายถง “คน” “ชาว” “พวก” (ทมวฒนธรรมเดยวกน)

• ไท หรอ ไต พดภาษาตระกลไท –กะได มประชากรจ านวนไมนอยกวา ๑๒๐ ลานคน เปน “ไทย”

ประมาณ ๖๐ ลานคน


ไท วฒนธรรมรวมทกวางใหญในอษาคเนย.docx

กลมชาตพนธไท-กะได หรอ กลมชาตพนธไต-ไท

• กลมชาตพนธไท-กะได หรอ กลมชาตพนธไต-ไท เปนชอเรยกโดยรวมของกลมชาตพนธท งหมดในตระกล

ภาษาไท-กะได

• กลมชาตพนธ ไท-กะได กระจายตวอยในภมภาคอษาคเนย กนขาวเจา หรอขาวเหนยว เปนอาหารหลก นยม

ปลกเรอนมใตถนสง อาศยท งในทราบลม และบนภเขา ประเพณศพเปนวธเผาจนเปนเถาแลวเกบอฐไวให

ลกหลานบชา ศาสนาดงเดมเปนการนบถอผ นบถอบรรพบรษ และบชาแถน (ผฟาหรอเสอเมอง) มประเพณ

ส าคญคอ สงกรานต ซงเปนการเฉลมฉลองดวงอาทตยเขาสราศเมษและถอเปนวนขนปใหม

๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗

สมประสงค นวมบญลอ 18

กลมชาตพนธไท-กะได หรอกลมชาตพนธไต-ไท

• ค าเรยก ไต เปนค าทกลมชนตระกลไทใหญใชเรยกตนเอง สวน ไท เปนค าเดยวกน แตเปนส าเนยงของ

ชาวไทนอย และ ไทสยาม บางคร ง การใชค า ไต-ไท ในวงแคบจะหมายถงเฉพาะผทใชภาษาในกลม

ภาษาไท

• สวนค า “ไทย” เรมใชหลงจากการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕

19๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗


๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗ สมประสงค นวมบญลอ 20คนไท(ย)มพนทการตงถนฐานแนนอน : บรเวณทปรากฏมภาษาและวฒนธรรมไท/ไต

ความหมายของ ไท (emancipation ?)

ความหมายทสอง หมายถง

• การปลดปลอยใหเปนอสระจากขอบงคบ

• การปลอยเปนอสระ

• การปลดปลอย

• การปลดแอก

• ปลดเปลอง

• การเลกทาส

• ประเดนค าถาม คอ คนไทเคยอยใตอ านาจใคร จงตองปลดแอก

• ไทย = อนซงทานให

• ไทยธรรม คอ ธรรมซงทานให – ไทยทาน คอทานซงทานให ?

S21๒๗ ตลาคม

๒๕๕๗สมประสงค นวมบญลอ

ภมปญญำและวฒนธรรม

๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗

สมประสงค นวมบญลอ 22

• คนไท(ย) ใชภมปญญาสรางวฒนธรรม “ไท(ย)” ทเปนลกษณะเฉพาะของตวเอง

• วฒนธรรมไท(ย) คอ ผลอนเกดจากการสรางสรรคจากภมปญญาไท(ย)

• การสบทอดภมปญญาและวฒนธรรมผานสถาบน

• วฒนธรรมเปนสญลกษณความเจรญจากภมปญญาของกลมชน

• สนวฒนธรรม เทากบสนสญลกษณแสดงความเจรญทางภมปญญา

คนไท(ย) ใชภมปญญาสรางวฒนธรรม “ไท(ย)”

ทเปนลกษณะเฉพาะของตวเอง เนองจาก

•มนษย

•ภมปญญาสรางสรรควฒนธรรม

•วฒนธรรมคอผลและความภมใจจากภมปญญา

•หมดสนภมปญญา หมดสนความภมใจ

23๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗


มนษยมคณสมบต คอ

•จ าสงทสมผสไดมาก (ตองจดจอ ต งใจ)

•ความตองการไมมขดจ ากดท งสงของ เวลา สถานท (ตองควบคม)

•มความสามารถในการปรงแตงของจต (ตองรวาระจต)

•ก าหนดเปาหมายความตองการได (ตองก าหนด)

•คดจนตนาการได (ตองมประสบการณ)

•คดโยงเงอนไขจ าเปนกบสงทเกดตามมาได (ตองรเง อนไข)

•คดใหเกดสงใหม ประดษฐ สรางสรรคได (ตองคดขยายประโยชน)



เปนคณลกษณะของมนษย (บางประการ)

ทเปนปจจยสงเสรมใหมนษยสรางวฒนธรรมได

ปจจยทางกาย

•ล าตวอยในแนวตงฉากกบพนโลก

• ตามองเหนเปนสามมต (สเตอรโอ)

• หวแมมอหมนไดเปนวงกลม

• สมองใหญ พนทมาก (สรางสญญา/สงขารไดกวางขวาง)

• ฯลฯ

25๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗


ภมปญญา

สงแวดลอม

ความคด ความเชอ อดมคต เจตคต คานยม

รปธรรม นามธรรม

ปฏบต

เลอก

ถายทอดสคนรนตอไป

สรางสรรค

วตถธรรม คตธรรม

สหธรรม

เนตธรรมกระบวนการเกดภมปญญา

และ

วฒนธรรม

S๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗ สมประสงค นวมบญลอ 26

สงแวดลอมสงแวดลอมมชวต

สงแวดลอมธรรมชำตภมศำสตร

มนษย พชสตวธรณภำค

อำกำศภำค

อทกภำค

ทรพยำกรธรรมชำต

คณลกษณะคณสมบตคณประโยช

น

ควำมคด ควำมเชอ อคมคต เจตคต คำนยม = ภมปญญำ

สรำงสรรค -ประดษฐ -เทคโน

รปธรรม นำมธรรม

ใช-ปฏบต

เลอกสงทอด

กำรศกษำ

วฒนธรรม : ความสมพนธของสงแวดลอมกบภมปญญาและการสรางสรรคของมนษย

วฒนธรรม๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗ สมประสงค นวมบญลอ 27

วฒนธรรมไท(ย) คอ ผลอนเกดจากการสรางสรรคของภมปญญาไท(ย)

การสบทอดภมปญญาและวฒนธรรมผานสถาบน

•วฒน เตบโต กาวหนา เจรญ งอกงาม (กระบวนการทท าใหเกดผลดกวาเดม)

• ธรรม สง ภาวะทเกดเอง ดงาม ถกตอง (สภาพ)

• วฒนธรรม คอ สงทสงคมไดศกษา คด สราง เลอก ปฏบต กรอง ใชในชวตประจ าวน

ถายทอด (สบทอด)

• วฒนธรรม เกดจากกระบวนการคดสรางภมปญญา พฒนา (ใหเกดคณประโยชนสง

กวาทเปนอย) ใช ถายทอด



ความหมายของวฒนธรรม

วฒนธรรม (Culture) คอสงทมนษยไดใชภมปญญาศกษาสงแวดลอมมาประดษฐคดสราง

สงทเปนรปธรรมและนามธรรมและผานการกล นกรองจนสมาชกในสงคมยอมรบจนยดถอ

ปฏบตในชวตประจ าวนและมการถายทอดจากคนรนหนงไปยงคนอกรนหนงสบเนองเปน

ระยะยาวนาน

วฒนธรรมเปนสญลกษณควำมเจรญจำกภมปญญำของกลมชน

สนวฒนธรรม เทำกบสนสญลกษณแสดงควำมเจรญทำงภมปญญำ

29๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗


วฒนธรรมเปนสญลกษณ

• สญ หมายถง จ าได หมายร (จ า ร ระลกได)

• ลกษณ คอ การแสดงใหเหนเปนรปธรรม

• สญลกษณ คอ รปธรรมทสมผสแลวสามารถระลกรความหมายได (ความหมายเปน

นามธรรม)

• วฒนธรรมเปนการแสดงสญลกษณในทางทดเทานน

• แตวฒนธรรมทตางกนอาจมองสงเดยวกนด/เลวตางกน

• การแสดงสญลกษณมท งเปนกจนสยและฉาบฉวย

S๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗สมประสงค นวมบญลอ 30

ความเป็นไท(ย)ภูมิปัญญา วัฒนธรรม...

Education